conferenties over de heilige geest: 1. de hunkering van god ......1 + 31 mei 2017 m radio maria pax...
TRANSCRIPT
1
+ 31mei2017
M RadioMaria
PAX HeiligeGeest1
ConferentiesoverdeHeiligeGeest:1.DehunkeringvanGodnaardemens
AlmachtigeeeuwigeGod, GijhebtdeheiligeMaagdMaria, toenzijinverwachtingwasvanuwZoon, ingegevenElisabethtebezoeken. WijbiddenU,datwijsamenmetMaria altijduwgrootheidkunnenprijzen, wanneerookwijdeingevingenvolgenvandeHeiligeGeest. DoorChristus,onzeHeer.Amen. Oratievan31mei,bezoekvanMariaaanElisabeth
1.HETBEZOEKVANDEHEILIGEMAAGDMARIAAANHAARNICHTELISABETH
Dierbareluisteraars.VandaagvierenwetijdensdevoorbereidingophetPinksterfeest
hetBezoekvandeMaagdMariaaanhaarnichtElisabeth.Maria,zwangervande
HeiligeGeest,draagtJezusinhaarschootenheteerstewaartoedeGeesthaar
inspireert,iseenbezoektebrengenaanhaarnicht.AlsMariagroetwordtsintJande
DoperindeschootvanElisabethvervuldvandeHeiligeGeestenbegintzijnmoederte
profeteren.DezegeheimvolleontmoetingtussentweevrouwenisvolvandeHeilige
Geest.
Ditbezoekiseenmysterie,omdathierhetgeheimvanGodmetdemensenop
eenbepaaldewijzeoplicht.HetinitiatiefvanMariaomhaarnichtElisabethtehulpte
snellen,blijkthaardoordeHeiligeGeesttezijningegeven.Mariahadhaar'fiat',mij
geschiede,uitgesprokenendaardoorkreegGodallekans.Indegewone
gebeurtenissenvanalledag−eenbezoek,eenbegroeting,eenliefdevolle
ontmoeting−sprongdevonkvandeGeestover.Naons'ja'-woord,ofbetergezegd,na
ons'mijgeschiede',kandeGeestookonsinhetgewonealledaagseleven'inspireren'.
ZokanelkemenselijkeontmoetingtoteenontmoetingmetGoduitgroeien.
2.DEHEILIGEGEEST:DEGROTEONBEKENDE
WezienaandezeontmoetingdaterietsheelbijzondersmetdeHeiligeGeestaande
handis.Eengewone,menselijkegebeurtenis,eenontmoetingtussentweevrouwen,
wordtopgetildbovenhetdagelijkseenbevateenmysterieinzichdoordatdeHeilige
Geestwerkzaamis.WieofwatisdieHeiligeGeestdieinhetNieuweTestamentzo
2
vaaktersprakekomt?HijlijktonszovertrouwdentegelijkisHijdegroteOnbekende.
InhetCredobelijdendatHijHeerisenhetlevengeeft.DatHijvoortkomtuitdeVader
endeZoonenzelfookGodis:éénGodindriePersonen.EndatHijgesprokenheeft
doordeprofeten.DeGeest´inspireert´mensen,deGeestiswerkzaaminmensen.IsHij
eenonbekendefactor,eensoortmagischekrachtdieinonswerkt?
MeestalwordtHijbijnazovoorgesteldenvragenwijdatHijinonskomtomallerleite
bewerkstelligen.KomHeiligeGeest,biddenwijopPinksteren.Waswatvuilisen
onrein,overstroomonsdordomein,heeldezieldieisgewond;maakweerzachtwatis
verstard,koesterhetverkildehart,leidwiezelfdewegnietvond.(sequentievanhet
Pinksterfeest)IsdatalleswatweoverHemkunnenzeggenenisHijalleenbelangrijk
vanwegezijngaven?
IndewestersetheologiewasdeaandachtvoordeHeiligeGeesttotaanhet
TweedeVaticaansConcilieminimaalgebleven.Erwerdenindetheologiecursussen
gegevenoverdeDrie-eenheid,dechristologieendeecclesiologie.Erwaseentraktaat
overMariaenoverdegenade.MaareenexpliciettraktaatoverdeheiligeGeest
ontbrakmeestal.OngeveerhonderdvijfentwintigjaargeledenrieppausLeoXIIIde
Kerkop,meeraandachtaandeheiligeGeesttebesteden.Dieoproepwasblijkbaar
nodig,maarwerdnauwelijksbeantwoord.
NatuurlijkwasdeheiligeGeestnietafwezig.Hijwasoveralaanwezigendaarom
zoongrijpbaar:deGeestwaaitwaarHijwil.SindsdeheiligeAugustinus,eenkerkvader
uitbeginvijfdeeeuw,zijnweinhetWestenergewendaangeraaktommeerover
'genade'tesprekendanover'HeiligeGeest'.GenadeisnietzelfdeHeiligeGeest,hetis
éénvandeuitwerkingenvandeGeest.Achter'genade'zitdeHeiligeGeestverscholen.
EnditisnutypischeeneigenschapvandeGeest:Hijverbergtzich,Hijverwijstdoor,Hij
geeftdoor.OpdebekendeicoonvanRoebljevzienwedelinkerengelopdergelijke
wijzeafgebeeld.IndeoosterseinterpretatierepresenteertdielinkerengeldeHeilige
Geestendezeengelisdoorschijnendénveelkleurig.DatisdeHeiligeGeest:
doorschijnendenveelkleurig.DeGeestistransparant.
3. DEGEESTISTRANSPARANT
DoorzijntransparantieisdeGeestdeeenheidtussenVaderenZoon.IndeGeestziet
deVaderdeZoonenzozichzelfweerspiegeld.EndeZoonzietindeGeestdeVader.In
eenvolledigeomhelzing,eenliefdeseenheid.DoorzijntransparantiebrengtdeGeest
deeenheidtotstand.TussenVaderenZoon,éntussenGodenmens.DeGeestwilons
dieeigenschapvantransparantiedoorgevenzodatwealseenechtechristen,Christus
3
weerspiegelenenuitstralen,zodatChristusdooronsheenkanstralen.Opdiemanier
kunnenwealshetware'icoonvanChristus'worden.
Maarhoewordenwetransparant?Kijkenwenaarhetglasineenvenster.Pasals
deruitgoedschoongewassenis,iszedoorzichtig;zodoorzichtigdathetglaszelfniet
meertezienis.Hetglastreedtterugengeeftnietsvanzichzelf,geeftalleendoorwat
erachterligt.
Doorzichtigheidentransparantiehebbenallestemakenmetschoonzijn,met
zuiverheidenheiligheid.Inelkeheiligeweerspiegeltzichietsvanhetgelaatvan
Christus.DoorzichtigheidofheiligheidisbijuitstekdeeigenschapvandeHeiligeGeest.
DatmaaktHemzoongrijpbaar,omdatHijgeenPersoonistegenoverons,zoalsde
VaderendeZoon,maarjuisteenPersoontussenonseninons.Hijstaataanonzekant
enkijktdooronzeogen.Ofbeter:wijmogendoorzijnogenheendeVaderendeZoon
aanschouwen.InzijntransparantiegeeftHijdoorentreedtzelfterug.Vandaar,datde
HeiligeGeestdegroteOnbekendeis.WekennenHemallemaal,maarwewetenniet
zoveelvanHem.Ofishetmisschienjuistomgekeerd:wewetenietsvanHem,maar
kennenHemniet?
4.WETENENKENNEN
Wemoetenimmerseenonderscheidmakentussentweevormenvankennis.Inhet
Nederlandshebbenwetoevalligooktweeverschillendewoorden:wetenenkennen.In
hetdagelijkslevenwordendezetweenietalsapartebegrippenonderscheiden,maarik
wilzenuelkopeenspecifiekemaniergebruikenomzotweeaspectentekunnen
verhelderen.
Laatikmeteenvoorbeeldbeginnen.Vanafmijnmiddelbareschoolhebikeen
vriend.Opschoolzatenwealtijdnaastelkaarenlateropdeuniversiteithieldenwe
veelcontact.Sindsmijnintredeindeabdijzieofspreekikhemnoghooguitéénkeer
perjaar.Ikweetooknietzoveelmeervanhem:zijndagelijksebezigheden,de
gebeurtenissenvanalledag...Entochkenikhem.Wehoevenmaarevencontactopte
nemenenhet'klikt'weer.Wekennenelkaar,ookalwetenwenietzoveelmeervan
elkaar.
Deomgekeerdesituatiekanookvoorkomen.KijkenwenaaronzekoningWillem
Alexander.Erzijnoranje-fansdiebijnaallesoverhemweten.Allegegevenshebbenze
nageplozen.Opdieendiedagwashijdaarendaaromdatendattedoen...Zeweten
allefeitjes,waarschijnlijknogmeerdanMaxima.Entoch:zekennenhemmisschien
niet,hebbenhemnooitpersoonlijkontmoet.Dekoninginweetmindermaarkenthem
4
tochbeter.Veelwetenisietsandersdangoedkennen.
Dat'veelweten',watallesmetwetenschaptemakenheeft,iseenvoudigoverte
brengen.Iedereenkandieweetjesachterhalen,ookalkanhetmoeitekosten.Hetisals
hetware'objectief',datwilzeggeneenwetenvanweetjesonafhankelijkvanwiehet
weet.Hetisvooralhetwetenvanhetverstand.Endaartegenover(liever:daarnaast!)
staathetkennenvanhethart.Diekennisisnietzomaarovertedragen,dieis
persoonlijk,deelsuniek.Zoalsikmijnvriendken,zokentniemandhem.Deweetjeskan
ikoverdragen(voorzoverikzeweet):hoeoudhijis,watzijnberoepis,metwiehij
getrouwdis,hoeveelkinderenhijheeft...Maarmijnkennisvanhethartkanikniet
overdragen.Hetiseenvertrouwdheid,eenpersoonlijkeenpersoonsgebondenkennis.
DitbovenstaandegeldtookvooronswetenenkennenvanGod.Indetheologie
wetenweheelveelvanGod,maarhethoeftnoggeenkennisvanhetharttezijn.Er
zijngrotetheologendiedikkeboekenhebbengeschrevenenopheteindvanhunleven
totdeontdekkingkomendatzenauwelijkseenpersoonlijkekennisvanGodhebben.
OmbijvoorbeeldinovergaveaanGodtesterven,ismeernodigdandewetenschapdat
Godtevertrouwenis.Andersomzijner'eenvoudigezielen'(oh,zaligeeenvoudige
zielen!)dieweinigvandekatechismusonthoudenhebben,maarGodtendiepste
kennen.
Bijhetwetenblijvenwezelfbuitenschot.Heteenvoudigefeitdatjeinstaatbent
eenmeningonderwoordentebrengen,eenargumentaantevoeren,eenstandpuntte
verdedigenenhelderteformuleren,geeftjehetrustigegevoeleensituatieonder
controletehebben.Maaropdezewijzeblijfjeeenbuitenstaander.
Hierligteenbelangrijkeredenwaaromweonslieverbeperkentothetweten,tot
een−ikzouhaastzeggen−theoretischeomgaanmetGod:eensprekenoverGod
zondertesprekenmetGod.WehebbenzoGodondercontroleenweblijvenmeester
overonszelfenoverGod.WantGodisgevaarlijk.Datwetenwe.Opdatpuntkennen
weHem.AlsweGodgaanlerenkennen,bovenalleweetjesuit,dangaatHijstapvoor
stapmetonsopweg.DanwordtHijdemeester.DanwektHijeenonrustvanhet
verlangenop.Wehebbenonslevennietmeerineigenhand.
5.ZICHLATENRAKEN
Hetwetenvanhetverstandendekennisvanhethart.Hetwetenvanhetverstand
kunnenweinwoordenvangen.Ookalishetsomseenmoeilijkeworstelingmetde
taal,indeveleeeuwenhebbenweeentheologischewoordenschatopgebouwd
waardoorweheelwatzaken(weetjes)vrijaardigkunnenverwoorden.Maardekennis
5
vanhethartlaatzichnietzoeenvoudigintaalvangen.Alswevanuitdekennisvanhet
hartwillenspreken,schietendewoordensteedstekort.
Denkuerbijvoorbeeldaanhoeuiemandmoetduidelijkmakendateenbepaald
schilderijmooiis.Uzegtdan:"Letopdiekleuren,endielijndaar...""Dielijndaar",een
rareopmerkingnatuurlijk,wanteenlijniseenlijn.Entochiserschoonheid.De
schoonheidindekunstismeerdanalleeneengevoel:zo'voel'ikdatenjij'voelt'dat
anders.Bijschoonheidgaathetomechtekennisvanhethart,diewatandersisdan
zuiveresentimentaliteit.Allekennisvanhethartwordtinonzetijdafgedaanals
sentimenteelvanuitsubjectievegevoelens.Maaralswegeraaktwordendooreentekst
uitbijvoorbeelddeheiligeSchrift,kandateentekenzijndatGodietstotonswil
zeggen.AlserietsinonshartmeetriltisdatvaakeentekendatdeHeiligeGeest
meewerkt.Wezienditallesnogsterkerbijdemystiekekennisdiebijuitstekeen
kennisvanhethartis.Mystiekisnieteenkwestievangevoelofzelfsvan
overgevoeligheidensentimenten.Eenmysticuskanzeernuchterzijn,ookalzalhijof
zijzichlatenoverspoelendoorgevoelenswanneerhetmysteriehemofhaarraakt.
Iemanddieongevoeligislaatzichnietraken.Maareenmysticus(enwedragen
allemaalietsvaneenmysticusinons)zetzijnhartopen,laatzichrakendoorhet
mysterieenhetkannietandersdandatiemandindiesituatiezijngevoelensdevrije
looplaat.Diegevoelenszijneennatuurlijkgevolgvandemystiek,maarzezijnnietzelf
demystiek.Menzoueen'on-mens'zijnalsergeengevoelensomhoogkomenwanneer
mendiepgeraaktwordt,doorGod,doorhetmysterie,doordeheiligeSchrift.
Ditaspectvan'zichlatenraken'iskenmerkendvoordekennisvanhethart.Bij
hetwetenvanhetverstandblijvenwedebuitenstaander,eentoeschouwer.Watwe
verstandelijkwetenheeftnietsmetdebinnenkantvanhetmysterietemaken,hooguit
metdebuitenkant.Hetwetennodigtuittotverderdenken.Bijdewerkingvanhet
verstandgaathetuiteindelijkomhet'oplossen'vanraadsels.Maareenmysterielaat
zichnietoplossen.DefransefilosoofGabriëlMarcelmaaktinditverbandonderscheid
tussen'problème'en'mystère'.Inonzetijdwordtdewereldvooralals'probleem'
beleefd.Denkenweaan'hetprobleemvanhetlijden'.Indirectenonbewustwordt
hierbijgedacht:datkunnenweoplossen.Alsweermetz'nallentegenaanzouden
gaan,dan...Hetlijdenisechterniet'optelossen'.Hetisimmersookeenmysterie
zodatwenooiteenvolledigantwoordhebben.
Alswemeteenprobleemgeconfronteerdworden,zoekenwenaaroplossingen.
Alswemeteenmysteriegeconfronteerdworden,latenweonstreffen.Hetmysterie
vraagtomeeninnerlijk,persoonlijkgeraaktworden.Bijraadselsproberenwete
6
begrijpen,bijmysterieslatenweonsgrijpen.
Neembijvoorbeeld:Godisliefde.DatwetenweuitdeheiligeSchrift,dekatechismus
endetheologie.Maaralsweditmysterie'kennen',wordthetanders:Godiseen
MinnaarenHijisBeminde.Ofmeernog:GodismíjnMinnaarenmíjnBeminde.De
kortstepreekdieooitinonzeabdijgehoudenisluidde:«Godisliefde;enalsweons
datrealiseren,dankunnenwe'snachtsnietmeerslapen.»"'snachtsnietmeerkunnen
slapen",datbetekenthetalswegeraaktwordendoorhetmysterie.
6.DETAALVANDEMYSTIEK
Hetwetenvanhetverstandkunnenwevrijaardigonderwoordenbrengen.Maarvoor
dekennisvanhethart,envooralvoordemystiekekennisvanGod,schietelketaalte
kort.Eenaantalmysticiheeftonsietsvandiekennisovergebracht.Zijdoenditin
symbooltaal.Hetonzeglijkewordtgezegdaandehandvanbeelden.Diebeeldenzijn
nietzelfdeverwoordingvanhetmysterie,maarzeroepenhetmysterieop:zezijn
'evocatief'.Hetbelangrijksteiswatzenietzeggen,datgenewaarbijwemeegaan
trillen.Zoalsbijeengedichtwaarderuimtetussendezinnenendewoordenhet
belangrijkstzijn.DeheiligeSchriftstaatvolmetditsoortbeeldendielatenmeetrillen.
Nietbijallebeeldenvoelenweonsaangesproken.MaarGoddoetzijnwerkinons,
doorhetbeeldheen.WantdebeeldrijketaalvandeheiligeSchriftenvandemystiekis
werkzaam.Ookalverstajeernietsvan,hetwekteenverlangenopinhethart.Toenik
voorheteersthetGeestelijkHoogliedvansintJanvanhetKruislas,wasmijnreactie:
"Ikbegrijpernietsvan,maarohwatishetmooi".Ikbegrijpernogsteedsnietsvan.En
gelukkigmaar.'Begrijpen'en'grijpen'zijngeenjuistehoudingentenopzichtevanhet
mysterie.
«WaarhoudtGeUverborgen,Beminde,
enGelaatmeinzuchtenachter?
GelijkeenhertontvluchtGe,
nadatGemegewondhebt;
Ikliepenriepuna,enGijwaartspoorloos.» GeestelijkHooglied,strofe1
Onbegrijpelijkewoorden.Maarinonstrilterietsmee.Indieenkelewoordentriltonze
helelevensgeschiedenismee.Wanthierinbestaathetgeestelijkeleven:zichlaten
liefhebbendoorGod.SintJandeEvangelistschrijft:«Hierinbestaatdeliefde:God
heeftonsheteerstliefgehad.»
7
7.DEHUNKERINGVANENNAARGOD
Alswegeraaktwordengaanweopzoek.HenriNouwenschreef:«IkzoekGodomdatik
Hemalenigszinsgevondenheb.Hijheeftzijnvoetsporeninmijnhartachtergelaten.
[...]Hoemeerikverlang,hoedieperditverlangenwordt.Hoemeerikmezelfbezie,
hoemeerikmijntekortenbemerk.HoemeerikGodaanwezigweet,hoegroterikzijn
afwezigheidvoel;hoemeeriklijdt,hoedichterikbijdeverrijzenisben;enhoemeerde
verrijzenisaanwezigis,destepijnlijkerishetkruis.»Dieparadoxvanzoekenenvinden,
vanafwezigheidenaanwezigheid,vanKruisenVerrijzenisiskenmerkendvooronze
relatiemetGod.IkbenopzoeknaarGoden−heelverrassendentypischchristelijk−
Godisopzoeknaarmij.Endietweegaanelkaarontmoeten.Daarmeeiseigenlijkalles
gezegd.DeheleheilsgeschiedenisvandewereldiseenzoektochtvanGodnaarde
mens:vanafhet'mens,waarbenje'tegenAdam,viahet'Ikhebdorst'ophetKruis,tot
aanhet'Kom,HeerJezus,kom'vanhetnieuweJeruzalem.
Umerkthetmisschien:deHeiligeGeestisonsweerontsnapt.HetisHemweer
geluktomopdeachtergrondteblijven!HijvraagtgeenaandachtvoorZichzelf.Maar
hieropditpuntzouikHemwillenaanwijzen:diehunkeringvanGodnaardemens,een
liefdeshunkeringdiestoeltopdeliefdeshunkeringvandeVaderendeZoon.Die
hunkeringvanGodnaardemens,dieeenhunkeringoproeptvandemensnaarGod,
datisdeHeiligeGeestdieinonsalseenstuwendekrachtwerkt.WantHijzorgtervoor
datwegeraaktwordendoordeheiligeSchriftopdatvervolgensChristusinonstot
levenkomt.WeerontgliptdeheiligeGeest!DeGeestissteedstransparantnaar
ChristuswaardoorwewelChristuszienmaarnietdeGeestdieonsHemdoetzien.De
Geestishetverlangen,dehunkering,dedorstvanGod.EnHijwektinonshet
verlangen,dehunkering,dedorstnaarGodalsantwoordop.
8.VERLANGENENBEGEERTE
«WaarhoudtGeUverborgen».Metdezewoordenspreektdemenszijnverlangen
naarGoduit.Erzijnzoveelliedjesoverliefdeenverlangengecomponeerd.Wantliefde
enverlangenhorenbijelkaar.Deliefdeverlangtdeaanwezigheidvandebeminde.Eris
echtereengrootverschiltussenbegeerteenverlangen.Verlangenisvooruitgericht,
terwijlbegeertesteedsophetnùgerichtis.Begeertevraagteromnùbevredigdte
wordenenishetvervuld,daniszeingelost.Begeerteiseengrijpenenisopzichzelf
gericht.Maarverlangenisanders.Begeertemoetjeinlossen,zosnelmogelijk.
Verlangenmoetjeuithouden,volhouden,wantdangroeitze.Debegeerteverwelkt,
droogtopalszenietvervuldwordt.Verlangendaarentegenblijfttrouw.
8
Godkunnenwenietbegeren.MaarwekunnenwelnaarHemverlangen.Ons
onvervulbareverlangennaarHemisparadoxaal.Hoeonvervuldhetiederekeerook
blijft,destemeerdoetdithetverlangengroeien.HetverlangennaarGodzuivertons,
verwondtonsendoetonsverderlevenmeteenbeantwoordonbeantwoord
verlangen.
[HetliefdesspelvanGodmetdemensmaakthetverlangensteedsintenser.De
liefdes-Geestvanverlangenkrijgtsteedsmeerdeoverhand.Zoishetverlangen
ongeduldiggeduldig;hetmaaktonrustigrustig;hetisbezittendniet-bezittenenmeer
nogeenniet-bezittendbezitten.Hetverlangenheeftdevoorsmaakvandevervulling,
maarisnietzelfdevervulling.]
9.EENPIJNLIJKELIEFDE
BijalleliefdesliedjesuithetbijbelsHoogliedenindemystiek,moetenwenietvergeten
datdezoektochtnaarGodeenpijnlijkewegis.Maarlaatunietontmoedigen.DeGeest
heeftinuhetverlangengewektomuithetdalvandewereldwegtetrekken.Inuw
hartvoeltudeverlokking.Vandaardatueenstukvandewegineenzaamheidmoet
gaan.Indenacht.HetverlangeninuwhartisechterreedseentekendatGodditzal
vervullen.
Maarwaargaatonzeaandachtnaartoe?Waarbestedenweonzeenergieaan?
Waardoorlatenweonsinbeslagnemen?HoeveeltijdenaandachtkrijgtGodwerkelijk
inonsleven?Sommigemensenzeggen:ikhebgeentijdomtebidden.Alsikdanvraag
hoeveeltijdzeaandetelevisiebestedenofmethungsmspelen,staanzeerwat
beschaamdbij.Maarzelfsalsweonsdaarverrevanhouden,betekenthetmisschien
datweonsinbeslaglatennemendooronzebezigheden,doorallerleigedachten.Ook
voorhetuitgesteldeAllerheiligstekunnenweoveralterwereldverkeren,behalvebij
Hem.Hijmoetonzediepsteaandachtkrijgen,onsdiepsteverlangenzijn.Hijmoetstap
voorstapgeheelbeslagoponsleggen.Stapvoorstap.DeGeestzalonshelpenom
daarintegroeien.
10.WAARHOUDTGIJUVERBORGEN?
WaarhoudtGijUverborgen?Verborgenheidisietsandersdanonvindbaarheid.Gods
verborgenheidheefttemakenmetZijngrootheid.Hijistegrootvoordezewereld.Hij
istotaalandersomindezewereldoptekunnengaan.EntochlaatHijzichhier
'vinden'.Maarinverborgenheid,zodatweblijvenzoeken.
Godsverborgenheidintrigeertons,boeitons,laatonsnietmeerlos,Hijverlokt
9
ons.DoorGodsverborgenheidblijfteraltijdeenbewustekeuzemogelijk:ikkanHem
zoekenofikkanmevanHemafwenden.Godverstoptzichnietvoorons,maarHijis
welverborgen.EndaardoorisHijnooitgrijpbaar,beheersbaar,manipuleerbaar.
«WaarhoudtGeUverborgen?»Eigenlijkoveral.MaarwaarvindenweHemdan?Sint
Augustinuszeihierover:«IkvondUnietbuitenmijHeer,omdatikUverkeerdelijk
buitenmijzocht:Gijdiebinneninmijwas,wantUwasbinnen.»
EnSintJanvanhetKruisvoegteraantoe[GH.1,7]:«Ohziel,gijzijtwelhetschoonste
onderalleschepselen.Gijverlangterzonaar,deplaatstekennenwaaruwBeminde
verblijft,zodatgijHemkuntzoekenenumetHemverenigen.Ennuwordtualgezegd
datgijzelfhetvertrekzijtwaarinHijverblijft,enhettoevluchtsoordendeschuilplaats
waarHijverborgenis.»
WaarisdeHeertevinden?Diepinonszelf.Wemoetenafscheidnemenvan
alleswatonsvanGodafbrengtenintredeninonszelf,inkerennaarGod.Vaakleven
wezoaandebuitenkantvanonszelf,maarChristusisalsonzeMinnaarinons.
VerbergenweonsmetChristusdieinonsverborgenis.
Wemoetentochgelijkertijdbezigblijvenmetdeaardsewerkelijkheid.Maarhoedoen
wedit?ZijnwemethetaardsebeziginafkeerofintoekeernaarGod?Wantinkeerin
onszelfentoekeernaarGodgebeurtalleenineendubbelebeweging.Hoemeerwe
Godinonszelfvinden,hoemeerweGodookbuitenonszelfvinden.Alsweinkerentot
God,gaatallesomonsheenvanGodspreken.
Wezienhierineentekenofweauthentiekbezigzijnofonszelfallerleiillusies
maken.Eninhetgeestelijklevenzijnwezeerknapomonszelfietsvoortespiegelen.
Diedubbelebewegingisechterzeerbelangrijk.EentoekeernaarGodinonszelfgaat
gepaardmeteentoekeernaarGodindeander.WegaanontdekkendatGodvaaknaar
onstoekomtindegestaltevanonzemedemens.Enomgekeerddatdeanderinonsde
wegnaarGodmagvinden.Godkomttotonsbinnenonzeeigensituatie,enjuistviade
mensendieonsoponzelevenswegvergezellen,ofwezenuleukofonaangenaam
vinden.AlsweGodgaanontdekkeninonszelf,danspreektGodonsvaaktoeviaonze
medemens.
DezetoewendingnaardenaastealsgevolgvaneenauthentieketoewendingnaarGod
iszeerbelangrijk:«Alsgeubroederdieuziet,nietliefhebt,hoekuntgedanzeggendat
geGoddiegenietzietliefhebt?»HetlijkteenvoudigerGoddiegenietzietliefte
hebben,eenvoudigerdandiemedemensnaastudieukentinalzijn
karaktereigenschappenenzwakheden.MaarGodkomtviadiemenselijkebemiddeling
naarons.ToetssteenvooronsverlangennaarGodisdenaastenliefde.Eriseen
10
harmonie,eensymfonietussenonzerelatiemetGod,enonzerelatiemetde
medemens.
11.DEGODDELIJKEINWONING:EENHEERLIJKVOORUITZICHT
DatGodinonswoontishetmysterievandegoddelijkeinwoning.Hetvormthet
hoogtepuntvandeOpenbaringwaarinHijdebeloftedatHijeenEmmanuël,een
God-met-onsis,tenvollewaarmaaktdooreenGod-in-onsteworden.Hetdevrije
liefdevandeVaderwaardoorwijdoordeGeestopgenomenwordeninzijnliefde.Wij
dragenallenditgeheimvandeDrie-eneGodinons.Maarhetsluimertinonshart
omdatwehetteweinigbewustzijn.DeGeestwilonswekken,ofandersgezegd:Hijwil
Christusendegoddelijkeliefdedieinonshartsluimert,opwekkenzodatHijwerkzaam
wordtenhetliefdesvuurinonshartgaatbranden.Indevolgendeconferentieswillen
weditmysterieverderuitdiepen.Watweervanwetenkandaneenopstaatzijnnaar
hetkennenenbelevenvanditcentralepuntuitdeOpenbaring.
LuisterenweeerstnogevennaarwatsintJanvanKruisindelaatstestrofevande
LevendeVlamvanLiefdedichtte:
Hoezachtenhoevolliefde/ ontwaaktGijinmijnboezem,
waarGijinhetgeheim,alleen,verblijfhoudt;/endooruwheerlijkaadmen,
volwelzijnenvolluister,/wektGij,hoetederenhoefijn,mijnliefde!
Hijgebruikthierbijhetbeeldvanhetademenvaniemanddieuitzijnslaapontwaakt.
Godheeftaltijdal,zijhetinhetgeheim,alleen,verblijfgehoudenindeboezemvande
ziel.Tochisereenverschilmetditverblijven,enweleengrootverschil:wantin
sommigezielenverblijftHijalleeneninandereverblijftHijnietalleen[dwz.samenmet
afgoden];insommigeverblijftHijgraag,inanderemettegenzin;insommigeverblijft
Hijalsinzijneigenhuis,doordatHijdaarallesbeveeltenregelt;inandereverblijftHij
alseenvreemdelinginandermanshuis,waarmenHemnietlaatbevelenendoen.[V.4,
14]
GodrustalseenMinnaarinonzeboezem.OpwelkewijzeweHemlatenontwaken
hangtvanonsaf.WillenwijwelechtdatHijontwaakt,latenwijHemechttoeomin
onzezielvolledigzijnintrektenemen,ofvindenwehetveiligerombaasineigenhuis
tezijnenontvangenweHemalleenalsgast?OoktegenuspreektdeGeestde
woordenuitdeApocalyps:Zie,Ikstavoordedeurenklop.Alsiemandmijnstemhoort
endedeuropent,zalIkbijhembinnenkomenenmaaltijdmethemhoudenenhijmet
Mij.(Apoc.3,20)
11
Oh,HeiligeGeest,
wekinonsuwLiefde,
schenkonshetvuurdattussenVaderenZoonbrandt
enlaathetgloeien,groeienenbrandeninonshart.
Gijdieleeftenheerstindeeeuwendereeuwen.Amen.
12
13
M RadioMaria
PAX HeiligeGeest2
ConferentiesoverdeHeiligeGeest:
2.DeHeiligeGeestinhetJohannes´evangelie
AlmachtigeenbarmhartigeGod,
wijvragenU:mogedeHeiligeGeestdiekomendeis,inonswonen,
enonsmakentoteentempelvanzijnheerlijkheid.
DoorChristus,onzeHeer.Amen.
OratievandezevendedinsdagvanPasem
1.INLEIDING
Dierbareluisteraars.IndezetijdtussenHemelvaartenPinksterenbiddenwespeciaal
omdekomstvandeHeiligeGeest.DeHeeristenhemelopgestegenenzitaande
rechterhandvandeVader.HijheeftzijnaardseloopbaanvoltooidenzoalsHij
opgestegenis,zozalHijopheteindedertijdenwederkomen.Deapostelengingen
naardebovenzaalwaarzijverblijfhieldenenzijallenbleveneensgezindvolhardenin
gebedsamenmetdevrouwen,metMaria,demoedervanJezusenmetzijnbroeders.
(Hand.1,13.14)Ookwijsluitenonsbijhenaanvoorde´oer-noveen´waarinwede
KomstvandeHeiligeGeestafsmekenenverwachten.Pinksterendraagthetmysterie
vandeHeiligeGeestinzich,maarwatmoetenwedaarvanverwachten?Hoezitdat
metdieHeiligeGeestdieJezusbeloofdheefttezenden?EnwasdieHeiligeGeester
toennogniet?InhetevangelievanJohanneslezenwedatdeGeestreedsopdeavond
vanPasengeschonkenwordt.Welezendaar:Jezuszeitothen:«Vredeziju.Zoalsde
VaderMijgezondenheeft,zozendIku».NadezewoordenbliesHijoverhenenzei:
«OntvangtdeHeiligeGeest.Aanwiegedezondenvergeeft,zijnzevergeven,enaan
wiegezenietvergeeft,zijnzenietvergeven».(Jo.20,21-23)WatkanPinksterendaar
nogaantoevoegen?HoekunnenwedegebeurtenissendiesintLukasonsbeschrijftin
zijnevangelieenindeHandelingenrijmenmetwatsintJanonsbeschrijft?Omdaar
eniginzichtintekrijgenwillenweeerststilblijvenstaanbijdeplaatsvandeHeilige
GeestinhetJohannes´evangelie.
2.EENNIEUWEFASEINDEOPENBARING
Jezusisvertrokkennaardehemel.Ineersteinstantiezoudenwekunnendenkendat
14
daarmeedeopenbaringafgeslotenisendatdeGeestalleennogmoetkomenomons
allesinherinneringtebrengenendeboodschapteactualiseren.Alswede
afscheidsredevanJezuslezenblijktechterdatdeopenbaringnietisafgesloten.Vooral
hethogepriesterlijkgebedheeftdiversepassageswaarJezusbeloftesdoetvoorde
toekomst,nazijnopstijgennaardeVader.TijdenshetLaatsteAvondmaalwordtreeds
eenvervolgaangekondigd.Hijbesluitzijngebedmetdewoorden:UwnaamhebIkhun
geopenbaardenIkzalditblijvendoen,opdatdeliefdewaarmeeGijMijhebtliefgehad,
inhenmogezijnenIkinhen.(Jo.17,26)EnHijzeitotzijnleerlingen:NogveelhebIku
tezeggen,maargijkunthetnunietverdragen.WanneerHijechterkomt,deGeestder
waarheid,zalHijutotdevollewaarheidbrengen.(16,12-13)DeGeestzalonsalles
doenherinneren,maarHijzaldevolle,dieperewaarheidonthullendieindewoorden
endadenvanJezusliggenopgesloten.
ErzijnnogmeertekstenindeafscheidsredendieeropduidendatJezuszichnogniet
volledigheeftuitgesprokenenikkanuaansporenomdekomendedagen,alsudaar
gelegenheidvoorhebt,dehoofdstukken14totenmet17telezenendaarbijopte
lettenhoevaakJezusverwijstnaardetoekomst.Hijdoetbeloftesdieooknunog
gelden.
Ineenbepaaldopzichtkunnenwetweefasenindeopenbaringonderscheiden.
TijdenszijnaardselevenheeftJezusdeVadervollediggeopenbaard.Hijheeftalles
gezegdwatHijvandeVaderheeftgehoord.Hijspreektnietuitzichzelf.Enookde
Geestzalnietuitzichzelfspreken.Jezusheeftzichindeeerstefasealsdegezondene
vandeVader,alsdeZoon,alsdeheilandgeopenbaard.MaartochisHijvoorde
omgeving,zelfsvoordetwaalfeenonbekendegebleven.TegenFilippuszeiHij:Ikben
alzolangbijuengijkentMijnogniet,Filippus?(14,9)Denkenweaanhetonderscheid
datwegemaakthebbentussenwetenenkennen.VoorPasenwistendeleerlingenveel
overJezus,maarzekendenHemnognietinzijngoddelijkeoorsprong.Deopenbaring
bleefinzijnwezenlijkekernversluierd.IndeZoonherkendenzijnognietde
aanwezigheidvandeVader.Endaaromisereentweedefasenodigomde
werkelijkheidteonthullen.Jezuszegtdaarover: Opdiedagzultgijweten,[wezouden
hierlieververtalen´kennen´]datIkinmijnVaderbenengijinMijenIkinu.(14,20)
InhetbeginlietJezuszichhorenineentaalwaarvandesleutelpaslatergegevenwerd.
Jezusheeftzichindevisievanhetvierdeevangelieintekenengemanifesteerd,datwil
zeggeneengeheimnisvollesymbolischetaaldievoordeleerlingennogverhuldbleef.
Degavevandeopenbaringzalslechtsvoltooidwordeninhetvolleenhelderelichtna
deverrijzenisendenederdalingvandeGeest.HetevangelievansintJanisvanuitdie
15
latereopenbaringsfasenaPasengeschrevenengetuigtbijuitstekvandezevolheid.Zij
isgeschrevennadatJohannesinzijnhartdeheleopenbaringhadoverwogenen,niet
minderbelangrijk,dezeindeKerkbeleefdhad.Degebeurtenissenuithetlevenvan
Jezuszijndoorhemhernomen.ZekomenineenanderlichttestaandoorPasen.
DaaromkanJohannessprekenoverhetuurvandeverheerlijking,alshijhetlijden
stervenenverrijzenvandeHeerbedoelt.
DelaterefasevanuitPasenstaatnietlosvandeeerste,alsofhetomeen
uiterlijketoevoegingzougaan.Zijvoltooitdeopenbaringenbevathaarwezenlijke
elementen.Meernog,deopenbaringbereikthierpashaarbestemming,alsze
eenmaaltotwerkelijklichtenlevenisgewordenindehartenvandegelovigen.Endie
voltooiingishetwerkvandeGeest.HijisDegenewaardoorhetwetenvande
gebeurtenissentoteenkennenvaneendiepereenblijvendeaanwezigheidvande
Heerkanuitgroeien.
3.DEGEESTTIJDENSJEZUS´AARDSELEVEN
TochishetnietzodatdeGeestpastentoneleverschijntalsJezusverrezenen
opgestegenis.HijisookreedsaanwezigtijdensZijnaardseleven.SintJandeDoper
herkentJezusomdatdeGeestopHemrust,´woont´.MaarsintJanschrijftoverde
GeestdatHijnognietgekomenwasvoorhendieinJezusgeloven.Ophet
loofhuttenfeestsprakJezusoverdeGeest,diezij,dieinHemgeloofden,zouden
ontvangen,wantdeGeestwasernogniet,omdatJezusnognietverheerlijktwas,
(7,37-39)voegtsintJaneraantoe.DeGeestwasernognietomdatJezusnogniet
verheerlijktwas.HetlijkteropdatsintJanwilsuggererendatdeGeestwelinJezus
was,maarnognietinzijnleerlingen.DeGeestzalkomen.DanzaldeVaderopmijn
gebedueenandereHelpergevenomvooraltijdbijuteblijven:deGeestvande
waarheid,voorwiedewereldnietontvankelijkis,omdatzijHemnietzietennietkent.
GijkentHem,wantHijblijftbijuenzalinuzijn.(14,16-17)DeGeestvandewaarheid
blijftbijuenhandeltnureeds´biju´,maarHijisnogniet´inu´.
DeverheerlijkingvanChristusmarkeerteennieuweenbeslissendefase,namelijk
dievandezendingvandeGeest,zijnkomstindegelovigenenzijnpersoonlijke
aanwezigheidindechristelijkegemeenschapvandeKerk.DoordeGeestdringtde
openbaringdoorindehartenenwordtalsstromenvanlevendwater.Vgl.7,37-39,
hierboven.
4.DEZENDINGVANDEGEEST
16
DeGeestwasnognietgekomenomdatJezusnognietverheerlijktwas.(7,39)Het
momentvandeverheerlijkingvindtvolgensJohannesplaatsophetKruis.Hetgeven
vandeGeest(deuitdrukkingdieJohannesgebruiktisonsnuzeervertrouwd,maarwas
toonongebruikelijkenmoetdusletterlijkwordenopgevat)enhetdoorborenvande
zijdeophetKruisverbeeldendeblijvendegavenvandeGeestdiebinnende
KerkgemeenschapblijftstromenindesacramentenenaanwezigheidvandeHeerin
zijnKerk.DezecontinuïteitvanhetuitstromenvandegoddelijkeGeestisdewezenlijke
trekvandenieuwefaseindeopenbaring.
DetussenkomstvandeGeestisinhetOudeTestamentslechtssporadisch
vermeld.MaarnadeverheerlijkingvanJezuswordtzijcontinuenblijvendinde
gemeenschapvandegelovigen.NahetvertrekvanJezus,voltooitdeGeesthetwerk
vandeheilsopenbaring.ZijnkomstgetuigtvandeeenheidvanVaderenZoon.Ikende
Vader,Wijzijnéén.(10,30)
DankzijdeGeestverschijnthetmysterievandeVaderendeZooninhetcentrumvan
deopenbaring,totinzijnlaatstediepteenconsequenties.HetwerkvandeGeestis
nietalleeneenverlichtingvanhetverstand,eenherinneringaankennis.Hijisde
andereHelpervoordeleerlingen(14,16)dieinhunhartdeaanwezigheidvanJezus
voortzet,vernieuwt,actualiseertenverdiept.MetdeaanwezigheidvandeZooninde
hartenvandegelovigenzalookdeVaderkomen:AlsiemandMijliefheeft,zalhijmijn
woordonderhouden,mijnVaderzalhemliefhebbenenWijzullentothemkomenen
verblijfbijhemnemen.(14,23)
Deleerlingdieliefheeft,wordtbewoonddoordeVaderendeZoon.Jezusisinhemen
hijinJezus:Opdiedagzultgijweten,[beter:kennen]datIkinmijnVaderbenengijin
MijenIkinu.(14,20)UwnaamhebIkhungeopenbaardenIkzalditblijvendoen,opdat
deliefdewaarmeeGijMijhebtliefgehad,inhenmogezijnenIkinhen.(17,26)
Jezuswoontinelkegelovige.VoorJohannesgaathetomeencentraalgegevenvande
blijvendeopenbaringindeKerkgemeenschap:Jezusblijftinons,woontinons.Het
sterkstheeftJezusditverwoordinhetbeeldvandewijnstok,waaroverwedevolkende
keerzullenspreken.
5.DEGAVEVANDEGEEST
DeGeestlaatdeheerlijkheidvandeZoonzien.HijverschijntalsdeGeestvande
waarheid,datwilzeggen,deGeestdoorWiedewaarheidzichonthultenditisniets
andersdanJezusinzijnonverhuldewaarheid.
17
DeGeestzorgtvooreenverinnerlijkingeneenwederzijdsedoordringing.SintJandrukt
dituitmethetwoord‘zoals’eenparallelismetussenVader-ZoonenJezus-leerling.
ZoalsdeVaderMijgezondenheeft,zozendIku.(20,21)Ikbid...voorhendiedoorhun
woordgeloven,opdatzijallenéénmogenzijn,zoalsGij,Vader,inMijenIkinU.(17,
20-21)HetgaathiernietomeenloutereanalogiewaarinJezustweeverschillend
realiteitenmetelkaarvergelijkt.Hijlaatzijnleerlingendeelhebbenaanhetlevenende
zendingdieHijvandeVaderontvangenheeft;aaneenwederzijdsekennisdiemetde
Vaderverenigt;aandeliefdevandeVadervoorHem;aandezendingdieHijvande
Vaderontvangenheeft.
HetisdeGeestdieditmogelijkmaakt.DeverrezenHeerbliesoverzijnleerlingen
terwijlHijzei:ontvangtdeHeiligeGeest.(20,22)DitstaatinnauwverbandmetwatHij
vlakdaarvoorhadgezegd:ZoalsdeVaderMijgezondenheeft,zozendIku.(20,21)
VoorJohanneszijndezendingendegavevandeGeestmetelkaarverbonden.De
zendingvandeapostelen,zoalsdeVaderMijgezondenheeft,wordtnaderuitgelegden
ondersteuntdoordegavevandeGeest.HetwoordvoorblazenkomtinhetNieuwe
Testamentalleenhiervoor.InhetOudetestamentvindenwehetteruginde
reanimatievandedorrebeenderenbijdeprofeetEzechiël(Ez.37,9)enbijdeinblazing
vandegeestbijdescheppingvanAdam.Jezuswildoorteblazentonendathetomeen
scheppendedaadgaat.DegavevandeGeestbewerkteennieuweschepping.Doorde
krachtvandeGeest,afkomstigvandeverrezenHeer,begintereennieuweschepping,
hetnieuweGodsvolkwordtgeïnstalleerd.Dezenieuwheidwordtondersteunddoorde
woorden:opdeeerstedagvandeweek.Eennieuwetijdisaangebrokenende
scheidingvandeleerlingentenopzichtevandejoodsewereldkrijgtgestalteinde
eerstedagdievoordechristenendevervangingenvoltooiingwordtvandesabbat.
DatJohannesdekerkgemeenschapophetoogheeftbijdezendingvandeGeest,blijkt
ookuitdeeerstegavediedeleerlingenkrijgenvandeGeest:demachtomzondente
vergeven.Ditiszeershockerenbinnendekringenvandeschriftgeleerden.Wieanders
kanzondenvergevendanGodalleen.EnJezusschenktdezegavezonderrestricties.
Dezemachtisvooraleenkerkelijkemacht.Hetisdemachtomdoorvergevingde
mensentotdebronvanhetleventekunnenvoeren,ofzejuistdaarvanaftehouden.
IndezemachtzienwedatdeleerlingendoordeGeestherschapenzijnomdezending,
dieoorspronkelijkalleenaanJezustoekwam,voorttezetten.
6.PASENENPINKSTEREN
MetdezevisievanJohannesinonsachterhoofdwillenwenukijkennaardevisievan
18
sintLukas.WatwelezenbijJohannesinhoofdstuk20lijktopheteerstegezicht
nauwelijksmetdebeschrijvingenbijLukasovereentekomen.Johannesschrijfthoe
JezusopdeavondnadeVerrijzeniszegt:«Vredeziju.ZoalsdeVaderMijgezonden
heeft,zozendIku».NadezewoordenbliesHijoverhenenzei:«OntvangtdeHeilige
Geest».(Jo.20,21-22)LukasdaarentegenbeschrijftdenederdalingvandeHeilige
Geestvijftigdagenlater,opPinksteren.ToendedagvanPinksterenaanbrak,waren
allenbijeenopdezelfdeplaats.Plotselingkwamuitdehemeleengedruisalsofereen
hevigewindopstakenheelhethuiswaarzijgezetenwaren,waservolvan.Er
verscheenhunietsdatopvuurgeleekendatzich,intongenverdeeld,opiedervanhen
neerzette.ZijwerdenallenvervuldvandeheiligeGeestenbegonneninvreemdetalen
tespreken,naargelangdeGeesthuntevertolkengaf.(Hand.2,1-4)Hoezijndezetwee
visiesmetelkaarinovereenstemmingtebrengen?
HetbeelddatLukasschetstisduidelijk:Jezusisverschenenaanzijnleerlingenen
bijdelaatsteverschijningverdwijntHijachtereenwolkombijzijnWederkomstop
dezelfdewijzeterugtekeren.Hijisopgestegentenhemelenzitaanderechterhand
vandeVader.(Hand.1,9-11;2,33-35)Jezusisdoordedoodheengegaan.Hijstaat
hierdoorboven,buitendetijdenheefttijdenplaatsoverstegen.Lukasbeschrijftde
heilsopenbaringalseengeschiedenisinfasen,alseenvoortschrijdendeopenbaringin
deelkaaropvolgendegebeurtenissen.Hetlijkteropdathijallesheeftwillen
opschrijvenwathijtewetenisgekomen.Inhetbeginvanzijnevangelieschrijfthij:
Reedsvelenhebbengetrachtdegebeurtenissenteverhalendieonderonshebben
plaatsgevondenaandehandvandegegevens,welkeonswerdenovergeleverddoor
mensendievanhetbeginafaanooggetuigenwarenenindienstvanhetwoordzijn
getreden.Vandaar,edeleTeofilus,datookikbesloot-navanmeetafaanalles
nauwkeurigtehebbenonderzocht-voorueenordelijkverslagteschrijven.(Lk.1,1-3)
SintJandaarentegenbeschrijftallesvanuitzijnervaringmetdeaanwezigheidvanJezus
inzijnKerk.DeavondvanPasenisslechtseenetappevanhetgrotemysterievanJezus´
verheerlijking.HetLijdenenStervenkrijgenindevisievanJohannesvanuithet
verrijzen,opstijgenenzendenvandeGeesthunwarebetekenis:hetisde
verheerlijkingvandeZoondiezichvoortzetinhetlevenvandeKerk.Deverschijningen
vormendelaatstezichtbaremanifestatievandeopstijgendeenverheerlijkteHeer.Ze
staanineenheidmetdeGeestdieHijreedstijdensdeafscheidsredenbeloofdheeftte
zenden.DegavevandeGeestopdeavondvanPasenanticipeertdusnietop
Pinksterenenverdubbeltookniet.VanuithetperspectiefvansintJanishetalshet
warereedshetvoorspel,devooraankondigingvanhetlevenvandeKerknazijn
19
opstijgennaardeVader.Deverschijningoppaasavonddraagtreedshethelekerkelijke
levenvandechristelijkegemeenschapinzichdatexplicietmetPinksterenbegint.De
tijdvandepaasverschijningenbeeldtvooraf,bereidtvoorenfundeertdetoekomstige
tijdvandeKerkendeGeest.Deverschijningenbereidendeleerlingenvooropde
blijvendeaanwezigheidvandeverrezenHeerindegemeenschap.ZowordtHij
herkenddoorhetbrekenvanhetbroodofdoorhettekenvandewonderbare
visvangst,eenverhuldeaanwezigheiddiedoortekenen(sacramenten)wordtonthuld.
SintJanheeftinhetpaasgebeurenreedsdelaterepinksterervaringherkendengezien
datdoordeommekeervanPinksterendeKerkhaarwaregestaltekreeg.Pinksteren
wasnietalleeneenGeest-uitstortingmaarookhetpersoonlijkwerkvandeHeer.Ook
sintLukasheeftdatingezien,ookalschrijfthijvanuiteenanderperspectief.Hij
beperktzichtothetweten,terwijlsintJanschrijftvanuitzijndieperekennenvanhet
mysterie.HijdoetonsbeseffendatPasenreedsPinkstereninzichdraagt.
7.DEAANWEZIGHEIDVANJEZUSINZIJNKERK
JezuskondigtophetLaatsteAvondmaalbijzijnnaderdevertrekeennieuwemanier
aanwaaropHijaanwezigblijftenwijHemkunnenzien:GijechterzultMijzienwantIk
leef.WantdeVaderzalueenandereHelpergevenomvooraltijdbijuteblijven.Hij
blijftbijuenzalinuzijn.(Jo14,19.16.17)
JohannesschrijftinzijnEvangelieeninzijneerstebriefdatJezusonsnietheeft
verlaten.SintJaniservanovertuigddatHijalsZoonvanGodinzijnKerkblijft
voortleven.Johannesbedoeltdaarnietmeedatlouterdiensgedachtenisinde
christelijkegemeenschapbewaardblijft.Nee,Jezuszelf,deLevende,ishierennunog
steedsonderonsaanwezig:Ikzalunietverweesdachterlaten:Ikkeertotuterug.Gij
zultMijzien.(Jo.14,18.19)
MaarhoeisHijaanwezig?HoezienweChristusonderonsalsdelevendeHeer?
MoetenwehetzoekeninbuitengewoneopenbaringenofverschijningenvanChristus
aanbevoorrechtezielen?Nee!HetantwoordvanJezusiszeerduidelijk: deVaderzal
ueenandereHelpergevenomvooraltijdbijuteblijven.Hijblijftbijuenzalinuzijn.
(Jo14,16.17)Enwieisdat?DeGeestvandewaarheid.DewaarheidisinhetJohannes'
evangeliemeerdanalleenkennisofbegrip.Dewaarheidisietswatweallereerst
moetenervarenendoen.Dewaarheidwordtnietzozeergekendalswelgedaan.Zo
schrijftsintJaninzijneerstebriefdatiederdiebeweertJezustekennenterwijlhijzijn
liefdesgebodnietonderhoudt,eenleugenaaris.(1Jo.2,4)
AlsgijMijliefhebt,zultgijmijngebodenonderhouden.DanzaldeVaderopmijn
20
gebedueenandereHelpergevenomvooraltijdbijuteblijven.Jezusisdelevende
Heeronderons,steedsalswijHemliefhebben,alswijzijngeboden−enwelvooralzijn
liefdesgebod−onderhouden.DanisdeGeestvandewaarheid werkzaamendan
wordtJezus'beloftewerkelijkheid:wieMijliefheeft,zaldoormijnVaderbemind
worden;ookIkzalhembeminnenenIkzalMijaanhemopenbaren.(Jo14,21)Opdie
dagzultgijweten,datIkinmijnVaderbenengijinMijenIkinu.Datishetgeendie
andereHelper,deheiligeGeest,zalverwezenlijken:wijwordenopgenomenindeband
tussenVaderenZoon.DeGeestisalshetwarehetscheppendgeheugendatonsalles
inherinneringbrengt.HijzorgtdatJezusaanwezigkomtindesacramentenmaarook
indeliefde.EnHijhelptonsinhetmysterievandeZoonbinnentedringen,omzodeel
tehebbenaandelevensgemeenschaptussenVaderenZoon.
MaardieGeest,wieisdat,hoewerktdat?JezuszegtdatdeGeestgeschonken
wordtomvooraltijdbijonsteblijven.Hijblijftbijonsenzalinonszijn.DatmaaktHem
vooronszomysterieus,zoonzichtbaar.WantHijstaatniettegenoveronsofnaastons:
Hijblijftinons.Hijisdekrachtdieonsdoetkennenengeloven.Hijbewerktdatwe
kunnenbeminnen.
AlsdeGeestbijonsverblijft,zaldatgevolgenhebbenvooronsleven.DeGeestkan
eenkrachtinonszijnomtelevenvolgensGodswil.DeGeestzalnormaalnietonze
lichamelijkekrachtvergroten,hoewelditookkanzoalswebijdemartelarenzien.Hij
zalvooralonzegeestelijkekrachtversterken,zodatonzeogenvanhetgeloofopen
gaanenwedewederwaardighedenvanhetdagelijkslevenaankunnen.AlsdeGeestin
onswerkzaamis,kunnenwedewereldandersbeleven,omdatwedoorhetgeloof
Christuskunnenzien,indewereld,maarvooralinzijnKerk.
DeheiligeGeestisgeenmagischtovermiddeltjedatalonzeproblemenoplost:Hijis
dekrachtomdoorhetKruisheentegaan,terwijlwijerlieveromheenlopen.Hijlaat
onsJezusvolgen,totophetkruis.AlswijJezusgaanvolgen,verwachtenwebewustof
onbewustdatwenualineenparadijselijketoestandkunnenleven,terwijlHijeerder
metonsdewegvanhetKruiszalbewandelen:
«Ikvroegomkracht
enontvingmoeilijkhedenommesterktemaken.
Ikvroegomwijsheid
enikkreegproblemenomoptelossen.
Ikvroegomvoorspoed
enikkreegverstandomtekunnenwerken.
Ikvroegommoed
21
enikkreegobstakelsomteoverwinnen.
Ikvroegomliefde
enikkreegmensenopmijnwegmetproblemendieikhelpenkon.
Ikvroegomgunstenenikontvingkansen.
IkkreegNIETSwatikwilde,
maarontvingALLESwatiknodighad.»
DatisdewerkingvandeGeest,datisdemanierwaaropChristusnogsteedsbijons
aanwezigis,alsdelevendeHeerdieonsnaardeVaderbrengt.
Oh,HeiligeGeest,
doeJezusinonsleven,
laatonsHemherkennenenontmoetenindesacramentenendeonderlingeliefde,
zodatweHemwerkelijklerenkennenenervarenalshetWoordvandeVader.
Gijdieleeftenheerstindeeeuwendereeuwen.Amen.
22
23
M RadioMaria
PAX HeiligeGeest3
ConferentiesoverdeHeiligeGeest:
3.Hetmysterievandegoddelijkeinwoning
GodonzeVader,GijhebthetWoordderwaarheidendeGeestdieheiligmaakt
indewereldgezondenomaandemensen
hetverhevenmysterievanuwGodheidteopenbaren.
Geefdatwijhetwaregeloofbelijden
doordeglorievandeeeuwigeDrie-eenheidteerkennen
endoordeEenheidinmachtenmajesteitteaanbidden.
DooronzeHeer,JezusChristus,uwZoon.Amen
OratievanDrievuldigheidszondag
1.INLEIDING:HETMYSTERIEVANDEDRIE-EENHEIDINONSGEESTELIJKLEVEN
Dierbareluisteraars.DeHeiligeGeestwoontinonsenHijzorgtervoordatdeliefde
tussenVaderenZoonookinonshartgloeit,jameernog,datwijdeelnemenaande
liefde,opgenomenwordeninhetgoddelijkliefdesleven.Wenoemendithetmysterie
vandegoddelijkeinwoning.Uhebtmisschiengedacht:datisoudekoek.Ja,zekerishet
oud,bijnatweeduizendjaarheeftsintJandeEvangelisterovergeschreven!Maaris
hetnogactueelofpastoraalrelevant?Ofishettochuitdeoudedoosvanverloren
geganevroomheid?Hetgaatwelomdekernvanonsgeloof:debandtussenonsende
Drie-eenheid!DeDrie-eenheid:voorveelgelovigenisdateenmysterievooréén
zondaginhetjaar,Drievuldigheidszondag,waaropdepastooreenmoeilijkepreekmag
houdenendaarnagaanweweerovertotdeordevandedag.Envooru?
Indeeersteeeuwenzijndebelangrijkstedogma'soverdeDrie-eenheid
geformuleerd.Eristoenheelwatafgevochten,metdemondenvaakookmethet
zwaard.Wantdeoverheidwildeduidelijkheideneenheidinhetrijk.Daaromwerden
erbijgeschilpunteninhetgeloofconciliesbijelkaargeroepen.Dezebesprekingenvan
debisschoppenwarenzeerbelangrijkomdathetnietomabstractevraagstukkenging,
maaromhetlevenzelf.Hetgingnietomeenwetenmaaromeenkennen,inbeleving.
HeelonsgeestelijklevenhangtafhoeGoddrie-eenisenhoeChristusGodenmensis
enwatdeHeiligeGeestis.Toen(enooknunog,maardatbeseffenwenauwelijks)hing
despiritualiteitvooreenbelangrijkdeelafvandejuisteformulering.Vandaarde
felheidwaarmeevooraldemonnikenelkaartelijfgingen.Wijkunnenhetonsmoeilijk
24
voorstellenmaarindevierdeeeuwwashetbelangrijksteonderwerpvangesprekop
demarktofChristushomo-ousiosofhomoiousiosis:isdeZoonwezensgelijkofalleen
wezensgelijkendaandeVader?
Inonzetijdlijktditallesverweggezakt.Weziendatzonderveelweerstandeen
verzachtevormvanarianismewordtgeaccepteerd.Hetarianismewaseenstromingin
deKerkdiedegodheidvanChristusontkende.Inonzetijdbestaathetarianismeniet
zozeerineendirecteafwijzingvandegodheidvanChristus,ookalkomtzelfsdatbij
sommigetheologenvoor.Degodheidwordteerderverzwegenalsofweditgeloofspunt
nietmeernodighebben:demensJezusstaatcentraal.Wegaanopzoeknaarde
historischeJezus,JezusvanNazarethdiegeplaatstwordttegenoverdekerkelijke
Christus,ZoonvanGod.MaaralsweZijngodheidverzwijgen,hebbenwenietsmeerte
zeggen!Danmoetenwezelfsophoudenmetonsreligieusenchristelijkleven,want
danisergeenechteverlossing.DanisChristuseenaardigvoorbeeld,maarerkaneen
anderkomendieeventueelzelfsgroterisdanHij.Godisdanzoééndatergeenplaats
meerisvoordeschepping.Hijismonolithisch,zoalsditheet,hoogverhevengezeten
opeentroon,verweg.Erisgeenplaatsvoorliefde.Godisalleenrechter.Enzokrijgen
wezo'nbeetjehetgodsbeelduitdeIslam.Enjuistdaaromwordtdezediscussieweer
actueel!Nuniettussenchristenenonderling,maartussenchristenenenmoslims.Inde
grotestedenwordenchristenenaangesprokenopdeDrie-eenheid.HoekanGoddrie
enéénzijn?Enlatenweeerlijkzijn:wieweetdaareenantwoordoptegeven?Hebtu
zichweleensafgevraagdwaaromGoddrieisenbijvoorbeeldniettwee?Wekomen
hiernogopterug.
DeDrie-eenheidmoeteencentralerolinonsgeestelijklevenspelen,maarop
welkewijzekanHijditconcreetinonsdagelijkslevendoen?HoekunnenweGod
naderen,ofbeter,hoenadertHijons?HoekunnenwevoorkomendatdeDrie-eenheid
vooronseenabstractgeloofsgegevenblijft,eenantwoordopeencatechismus-vraag,
terwijldeDrie-eneinonzezieloponswachtomookinonslevenwerkelijkteworden
beleefd?
2.BIJBELSEGRONDSLAGVANDELEEROVERDEGODDELIJKEINWONING
JohannesdruktonzerelatiemetGoduitmeteenwoorddatkarakteristiekisvoorhem,
hetwoord"menein",verblijven,blijven,wonen.AlaanhetbeginvanzijnEvangelie
vragendeeersteleerlingenwaarHijverblijftenzijblevenbijHem.(Joh.1,38.39)Zo
wordthetaanelkeleerlinggevraagdombijHemteblijven.Maarerismeer.Hetisde
roepingvanelkeleerlingominHemteblijven.MetdezeuitdrukkinggeeftsintJande
25
wederzijdseimmanentie,inwoningendoordringingaantussenJezusenzijnleerling.
Omditteverduidelijkenkijkenwenaardetweesituatieswaarindit'blijveninJezus'
doorsintJannaarvorenwordtgebracht.
1.TijdensdeeucharistischeredezegtJezus:Wiemijnvleeseetenmijnbloeddrinkt,
blijftinMijenIkinhem.(Joh.6,56)HoeblijftJezusinhem?Nietalleendoorhet
Sacramentteontvangen.IndeeersteJohannes-brieflezenwe:WieinHemwilblijven,
moetlevenzoalsDezegeleefdheeft.(1Joh.2,6)En:hijdiedegebodenonderhoud,blijft
inHemenHijinhem.(1Joh.3,24)DegebodenzijnbijsintJanallereersthet
liefdesgebod:Alswijelkaarliefhebben,blijftGodinons.(1Joh.4,12)Dewederzijdse
doordringingvanGodenmensiskarakteristiekvoordeliefde:Godisliefde;degenedie
indeliefdeblijft,blijftinGod.(1Joh4,16)Haastongemerktwordthet'blijveninJezus'
toteen'blijveninGod',indeVader,omdatookJezusdeVaderblijvendinzichheeft.
(Joh.14,10)Alsgijmijngebodenonderhoudt,zultgijinmijnliefdeblijvengelijkIk,diede
gebodenvanmijnVaderhebonderhouden,inzijnliefdeblijf.(Joh.15,10)
2.DesterksteuitdrukkingdiesintJangebruiktvooronzerelatiemetJezus,vindenwe
inhetvijftiendehoofdstukvanzijnevangelie:devergelijkingmetdewijnstok.(Joh.15,
1−11)Hierwordtdewederzijdseimmanentie,hetwederzijdsinelkaarblijven,het
sterkstuitgedrukt.Hetbeeldisdestesprekenderomdatdewijnstokéénvande
belangrijkstesymbolenisvoorhetvolkvanGod.Jezusisdewarewijnstok:Hijishet
wareIsraël.Jezusherhaalthet"inMij"metnadrukenhetstaattegenoverhet"losvan
Mij".WieinMijblijft,terwijlIkblijfinhem,diedraagtveelvrucht,wantlosvanMij
kuntgijniets.(Joh.15,5)Hierzienwedathetblijveneenwederzijdsverblijveniszoals
Hijookaanspoort:BlijftinMij,danblijfIkinu.(Joh.15,4)Hetbeeldvandewijnstok
laatzienhoeinnigdebandvanJezusmetzijnleerlingenis.DerankinMij(enniet'aan
Mij'zoalsmeestalvertaaldwordt)leeftengroeitvanuitdeeenheidmetJezus.De
leerlingenlevenenzijnvruchtbaardoorzijnliefde.Daaromlooptdeformulering
"blijveninMij"uitineen"blijveninmijnliefde".(Joh.15,9)
VoorsintJankomtdeopenbaringtotvoltooiingindebevestigingvanJezus
blijvendeaanwezigheidindegemeenschapeninhethartvanzijnleerlingen.Deze
aanwezigheidiseenrelatieenuitwisselingvanliefdediebewerktwordtdoorde
HeiligeGeest.BlijveninJezusisblijveninzijnliefde.Hethogepriesterlijkgebedaande
vooravondvanzijnLijdenbesluitJezusdanookmetdewoorden:UwnaamhebIkhun
geopenbaardenIkzalditblijvendoen,opdatdeliefdewaarmeeGijMijhebtliefgehad,
inhenmogezijnenIkinhen.(Joh.17,26)DoordezendingvandebeloofdeGeest
wordthetmogelijkgemaaktenkandegemeenschaplevenvanuitdeaanwezigheidvan
26
Jezusendezegemeenschapdoorgeven,zoalsweindeeersteJohannes-brieflezen:
opdatgijgemeenschapmoogthebbenmetons.Enonzegemeenschapisereenmetde
VaderenmetJezusChristus,zijnZoon.(1Joh.1,3)ZowordenJezus'woordenooknu
nogwerkelijkheid:WieMijliefheeftzaldoormijnVaderbemindworden;ookIkzalhem
beminnenenIkzalMijaanhemopenbaren.(Joh.14,21)WantdezebeloftevanJezus
staatnietvervanonsaf:zerealiseertzichelkedagdieperinhetgoddelijkmysterievan
detrinitaire,drie-eneinwoning.
HetgeheimvanJezus'aanwezigheidistendiepstetrinitair,Vader,Zoonen
Geest.AlsiemandMijliefheeft,zalhijmijnwoordonderhouden;mijnVaderzalhem
liefhebbenenWijzullentothemkomenenverblijfbijhemnemen.(Joh.14,23)Hieris
hetmysterievandegoddelijkeinwoningvolledigdoorJezusonthuld.Jezuswilzijn
leerlingenlatendeleninhetmysterievandeeenheidtussenVaderenZoon:opdatzij
éénmogenzijnzoalsWij,...zoalsWijéénzijn.(Joh.17,11.22)
3.DEGODDELIJKEINWONINGVANUITDETHEOLOGIE
Dewezenlijkewaarhedenomtrentdegoddelijkeinwoningzijnindetheologieeninde
spiritualiteitonomstreden.Detheologiekanonshieroverheelwat´weetjes´vertellen
endespiritualiteitdoetonsdeze´kennen´enbeleven.
Godkanoptweeverschillendemaniereninonsaanwezigzijn,zoleertonsde
theologie.AllereerstisHijaanwezigalsSchepper.HijisDegeneinWiewijleven,
bewegenenzijn(Hand17,28).GodisalsSchepperookDegenediehetgeschapenein
standhoudt.
Godwildemeerdanalleenaanwezigzijnalsscheppendeeninstandhoudende
instantie.InChristusheeftHijzichopenbaardalsliefde.EnHijwildedieliefdetenvolle
inonsuitstorten.OmdatwijdoordezondeonzewegnaarGodgeblokkeerdhadden,
moestHijonseerstindewereldenviadewereldverlossen.Ditwasslechtseeneerste
stap,noodzakelijkgewordendoordezonde.MaarHijwilnietalleeninonszijnalseen
abstractemachtdieonsinstandhoudt.Hijwilaanwezig,in-weziginonszijnals
liefhebbendeVader,ZoonenGeest.DatisdekernvanJezus'boodschap,zijn
testamentdatHijonsnaliet.Zijnevangeliegaatnietallereerstomdeugbeoefeningen
bevrijdingvanzondeofonderdrukking.Ja,zelfsnietomnaastenliefde.Erzijnook
niet-christelijkereligieuzeleidersdiedatallesverkondigdhebben.DekernvanJezus'
heilsboodschapbestaatinditmysterie:ChristusJezusinons.OfzoalssintJanschrijft:
Gijzultweten,[metonzebegrippenmoetenwehiervertalen:kennen]datIkinmijn
VaderbenengijinMijenIkinu.Natuurlijkheeftdatookallesmetliefdetemaken.
27
MaardanwelfundamenteelenprincipieeldeliefdevanGodvoorons,inons.Als
VaderenZooninonshunverblijfnemendoordeGeest,danishetdeVaderdieonsin
deZoonbemintenishetdeZoondieonsindeVaderbeminteninhetdeGeestdieons
doetdelenindeliefdetussenVaderenZoon.
ZokomtGodopspecialewijzeinonzezielbijhetdoopsel.Bijditsacrament
wordenweaangenomenalszonenendochters,kinderenvanGod.Doorde
doopgenadewordenwijeen'tempelvandeheiligeGeest'.Hierdoorkrijgenwedeel
aanhettrinitaire,drie-enelevenvanGodzelf.Datiseenontstellendewaarheidvan
onsgeloof.Godwilinonszijnintreknemen,Hijwildatwijzijntempelworden.Christus
wilonsbijzichopnemen,zodatwijinHemzijnenHijinons.EndeGeestbewerktdatin
ons.
4. DE GODDELIJKE INWONING VANUIT DE OPENBARING Het is een ongelooflijk mysterie van Gods liefdeswil dat de Drie-eenheid in onze ziel woont en dat Hij er zijn intiem mysterie leeft. Het mysterie van de liefde tussen Vader en Zoon speelt zich niet buiten ons af, maar in onze ziel. Door het doopsel nemen wij er zelf deel aan. Meer en meer worden we uitgenodigd mee te leven en onze rol daarin te spelen, naar de mate van ons geloof en onze aanvaarding. Bij dit mysterie gaat het om de kern van ons geloof. Het is geen particuliere vroomheid voor bepaalde mensen, zoals we die bij Elisabeth van de Drie-eenheid en anderen beschreven vinden. Het kan niet gaan om ‘n weg, het moet gaan om dè weg die algemeen en voor iedere christen bedoeld is. In het diepst van de ziel drukt de Vader zijn eeuwige liefde voor de Zoon uit. De Vader wil ons niet alleen liefhebben zoals Hij al het geschapene bemint: Hij wil tegen ons als tegen zijn eigen Zoon zeggen: Gij zijt mijn welbeminde. De Vader bemint ons werkelijk zoals Hij zijn eniggeboren Zoon bemint. Er zijn geen twee liefdes in de Vader: een voor zijn Zoon en een andere, mindere, voor ons. Daarin ligt onze vreugde en vrede. Wat ik ook doe, hoe ellendig ik ook ben, hoe armetierig ik ook antwoord, altijd kan ik terugkeren om het woord van de Vader te vernemen dat Hij tot de Zoon spreekt. Ik kan altijd 'Abba', Vader, zeggen, zelfs na mijn zonde. Zou ik misschien op een zeker moment denken dat de Vader mij niet meer liefheeft, dan zou ik ook moeten aannemen dat de Vader zijn unieke Zoon niet meer bemint! Het is onmogelijk geworden buiten de liefde van de Vader te vallen, want deze deelt in de eeuwige en blijvende liefde van de Vader voor de Zoon. Maar hier houdt het wonder niet op. Want de hele Triniteit, Vader, Zoon en Heilige Geest, woont in de ziel en daarom moeten we concluderen dat ook de liefde van de Zoon, de liefde van het antwoord, diep in mij leeft. In het diepst van mijn ziel keert
28
de Zoon terug naar de Vader. Ons geestelijk leven bestaat uit dit liefdesspel tussen Vader en Zoon. Het is geen hoogmoedige poging om God, de onzichtbare Vader, te bereiken en zich aan Hem te geven. Het is juist het tegendeel: de eenvoudige en vredige aanvaarding dat het woord van de Zoon in mij kan antwoorden en naar de Vader een liefde uitdrukken waartoe ik niet in staat ben. Ik ben daarbij geen passief getuige van deze goddelijk uitwisseling van liefde tussen Vader en Zoon in de Geest. Ik heb er deel aan, ik aanvaard het in geloof en zo wordt deze uitwisseling van liefde mijn eigen geestelijke ademhaling. Ik ben geen buitenstaander die er weet van heeft, maar ken en wordt gekend Het geestelijk leven dat zich zo ontwikkeld is geheel nieuw, het is het leven van God zelf in ons. Het gaat er niet om bij ons een gevoel op te wekken of de Vader te proberen te verlokken. Het gaat er alleen om de Geest toe te laten. Wij moeten toelaten dat de Vader, geheel vol van de Geest, in ons zijn liefde voor de Zoon uitspreekt. Wij moeten toelaten dat de Zoon, geheel vol van de Geest, in ons zijn liefde naar de Vader uitspreekt en zich aan Hem teruggeeft. 5. LIEFDE VOOR GOD EN DE NAASTE Het kan hierbij niet gaan om een relatie louter tussen God en mij waarin de naaste wordt uitgesloten. Anders wordt het een vorm van ego-trippen. God en mij, mij en God, en de rest bestaat niet. In een aantal oosterse meditatietechnieken wordt dit nagestreefd en we zien bij deze methoden het grote gevaar dat de mens geïsoleerd raakt van zijn omgeving. Een spiritualiteit waar geen plaats is voor de medemens kan niet christelijk zijn. Elke mens heeft de wereld om hem heen nodig om tot zelf-reflectie en zelfkennis te kunnen komen. Voor een christen geldt dit dubbel zo sterk. Want in het christendom krijgt onze liefde voor God gestalte in de liefde voor de naaste. De evangelist Johannes schrijft in zijn eerste brief: Als iemand zegt: Ik heb God lief, maar zijn broeder haat, is hij een leugenaar. Want wie zijn broeder die hij ziet, niet liefheeft, Kan God niet liefhebben die hij niet ziet. (1 Joh. 4,20) Liefde tot God en de liefde tot de naaste zijn geen twee concurrerende liefdes, maar zijn juist één en dezelfde liefde. Om dit te kunnen begrijpen, hoewel begrijpen hier niet het juiste woord is, moeten we kijken naar de structuur van de liefde zoals Christus die ons heeft geopenbaard. 6. DE LIEFDE IS NIET EENKENNIG God is liefde en wij geloven in één God in drie Personen. Waarom is God drie en niet twee? Godisdehoogsteliefde.Welnu,dehoogstekwaliteitvanliefdeisnietmogelijk
tussentweepersonen.Eenderdepersoonzoudeliefdeverhogen.Eenderdedie
samenmetdeVaderdeZoonbemint,ensamenmetdeZoondeVader.Immersalswij
29
menseniemandbeminnen,willenweookdatdezebemindedooranderenbemind
wordt.Eriseenwensomeenmedeminnaartehebben.Hetnegatievebegrip
'concurrentie'ishierbijinGodnietvantoepassing.Indehoogsteliefdeiserzoeen
wenstotverderebemiddelingtotliefde.Erisookindeliefdeeentendenstot
mededelen.Wijwillengaarnedatonzemedemensinonzevreugdedeelt.Zoookin
God.DePersoneninGodzijnzogrootmoedigdatzijnietsvoorzichalleenwillen
hebben.Hettoppuntvanvreugdeisnietmijnvreugde,maardevreugdevoordeander.
AlsdeVaderzijnvreugdeoverdeZoonnietkondelenmetdeGeest,zouHijindie
vreugdetochweereenzaamzijn.SamenmetdeGeestbemintHijzijnZoon.En
omgekeerdbemintdeZoonsamenmetdeGeestdeVader.ZoisdeGeestdeeenheid
vanVaderenZoon.
WezenlijkvoordehoogsteliefdeinGod,isdatGodDrieis.Voor de liefde hebben we minstens twee personen nodig. Maar waarom drie? Als twee menselijke personen verliefd op elkaar geraken leven ze in een eigen wereld waarin al de anderen worden uitgesloten. Zo kan het ook zijn als wij verliefd worden op God. We kunnen ons opsluiten in ons eigen wereldje, samen met God. Maar verliefdheid is nog geen liefde. Want liefde, echte liefde is niet éénkennig. Beminnen, dat is niet elkaar bekijken, maar samen kijken in dezelfde richting, zoals Richard van St. Victor, een schrijver uit de twaalfde eeuw, ons voorhoudt. Zo ook in de Drie-eenheid. In de omarming van Vader en Zoon is er ruimte voor de derde, ja zozeer zelf dat de omarming, de liefde zelf een persoon is: de heilige Geest. Vader en Zoon kijken samen naar de Geest, die zo tot leven komt. Juist omdat Hij tot leven komt in de Liefde van Vader en Zoon, daarom is Hij de levensschenker. Bij alles wat God betreft, geldt: wat in God gebeurt (ad intra), heeft zijn uitwerking naar buiten (ad extra). In de omarming tussen Vader en Zoon, die de Geest is, is ruimte voor de ander, voor de anderen, voor de schepping. Liefde wil immers meedelen: God wil zijn binnentrinitaire liefde meedelen en Hij maakt binnen Vader en Zoon ruimte voor de totale schepping. De Vader schept de wereld om de Zoon in die schepping te beminnen, om zijn Liefde (de Geest) voor zijn Zoon mee te delen en in de schepping door de Zoon bemind te worden. Echte liefde is nooit exclusief, maar inclusief. Het sluit een ander niet uit, maar juist in. «Beminnen, dat is niet elkaar bekijken, maar samen kijken in dezelfde richting.» Er is dus met een verschil tussen een verliefd paartje, dat alleen naar elkaar kijkt. Daar is de relatie exclusief, de wereld om hen heen bestaat niet meer voor hen. De liefde moet zich dan nog verdiepen tot echte liefde, waardoor er ook weer plaats komt voor de anderen: allereerst kinderen, maar ook voor familieleden, kennissen, vrienden. Waar liefde heerst is iedereen welkom. Liefde maakt ruimte.
30
7. DE VADER WIL IN DE WERELD DE ZOON BEMINNEN In hoe verre is mijn liefde tot God zo'n echte liefde dat het de medemens niet uitsluit (alleen tussen God en mij, de rest staat daar buiten), maar juist insluit: als het ware de sociale dimensie van de liefde. We zien hier het samengaan van naastenliefde en liefde tot God. Dat wil zeggen, onze liefde tot God kan zich zo verdiepen dat ik met de ogen van God naar de ander ga kijken, dat ik met de liefde van God de ander ga beminnen. We moeten nog een stap verder gaan en vanuit de Drie-eenheid zeggen: dat de Vader in mij de Zoon kan ontmoeten in de ander en Hem in die naaste kan beminnen en bemind worden. Dit zijn mooie woorden. Maar laat deze werkelijkheid eens tot u doordringen: begint het u niet te duizelen. Mijn kleine, gebrekkige liefde wordt opgenomen in de liefdesstroom van Vader naar Zoon en van Zoon naar Vader. Dit zijn geen dorre woorden. Overweeg dit eens, wees ontzet, laat u overrompelen. Laat u overweldigen door deze gedachten. U kunt de Liefde van de Vader door u laten stromen naar de Zoon in de ontmoeting met de medemens. Zo wordt uw kleine armzalige liefde opgenomen in die volledige liefde tussen Vader en Zoon. U, ja u, u bent dragen van die Liefdesgeest van de Vader die in uw medemens de Zoon wil beminnen. En in de Liefdesgeest van de Zoon mag u die Vader-liefde beantwoorden. God bemint als het ware zichzelf in ons. God bemint zichzelf, dat wil zeggen: de Vader en de Zoon beminnen elkaar in de Geest. De Vader bemint de Zoon in elke schepsel, maar speciaal in elke mens, omdat de mens beeld van God is. Dé mens, dat is Christus. Het hele geestelijk leven bestaat er in om in die omstrengeling van Vader en Zoon binnen te treden. De Vader ademt zijn liefde naar de Zoon en de Zoon ademt zijn Liefde terug. 8. WAARTOE ZIJN WIJ OP AARDE? Waartoezijnwijopaarde?Zoluiddedeeerstevraaguitdeoudekatechismusdiesinds
Trenteingebruikwas.Hetantwoordheeftzichindeloopdertijduitgebreid.Eerst
luiddedit:"WijzijnopaardeomGodtedienen."Vervolgenswerdhet:"omGodte
dienenendaardoorinhethiernamaalsgelukkigteworden."Tenslotteluiddehet
antwoord,zoalsikhetopdelagereschoolhebgeleerd:"wijzijnopaardeomGodte
dienenendaardoorhiereninhethiernamaalsgelukkigteworden."Aldeze
antwoordenzijnnietverkeerd,maarzeschietenwezenlijktekort.Zeproberenhet
doelvandemensinhemzelftezoeken:wezijnervooronseigengeluk.De
KatechismusvandeKatholiekeKerkuit1993(vertaling1995)begintmetdewoorden:
31
Goddieoneindigvolmaaktengelukkiginzichzelfis,heeft,uitzuiveregoedheid,in
vrijheiddemensgeschapen,omhemtelatendeleninzijneigengelukzaligleven.Alswe
hetdoelvandemenswillenbegrijpen,kunnenweditalleenvanuitGod.Hijwilons
Levenschenken,nietzozeerbiologischenpsychischleven,maargeestelijkeneeuwig
leven,ofandersgezegd:Zichzelf.WijzijnopaardeomdoorGodbemindteworden,
omzijnkinderenteworden,omopgenomentewordeninzijnbinnen-trinitairleven
vanDrie-eneGod.DatishetgroteheilsplandatGodmetonsvoorheeft,alvanafhet
beginvandeschepping,alvanvóórdezondeval.Daarinvindenwedediepstereden
vandeMenswording.Nadezondevalwarenkruisenverlossingdewegomditte
bereiken.MaarookzonderzondevalhebbendewoordenvansintPetrusende
Kerkvadershunvollebetekenis:Godismensgeworden,opdatdemenszoudelenin
hetgoddelijkwezen,opdatdemenszoudeleninhetgoddelijkeneeuwigleven,opdat
demensdoordeelnameGodzouworden.
WijzijnopaardeomdoorGodbemindteworden.Punt!Geenpuntkommaofkomma,
maareenpunt.Endanvolgtereenheletijdniets.Tenslottemogenwijdanproberen
daaraantebeantwoorden,iedernaarzijnmaatenkunnen.Godzelfzalonsdekracht
gevenomeraantebeantwoorden.HetenigedatHijvraagtis:laatjedoorMij
beminnen.Doewatukuntenlaataldievragenachteru,zoals:doeikwelgenoeg,doe
ikhetwelgoed,moetiknietzusofzo?
Heteersteenbelangrijkstewatwijalschristentedoenhebben,isonslaten
beminnendoorGod,Hemdiekanstegeven.Endatdoenweinhetgebed.Wantinhet
gebedzaldeGeestonsallesdoenherinneren.Hijzalonsopnieuwinneren,terug
brengennaaronzebronenoorsprong,deVader.Hijzalonsnaarbinnenkerenwaar
Christusinonsis.Pasvanuitdatinnerlijkzijnwijinstaattotuiterlijkhandelenvolgens
Godswil.
IndestiltevanonshartishetdeVaderdiedeZoonbemint.HetisdeZoondieinons
hartmetdeVaderallezonenendochtersbemint.Daaromlerendeheiligenonsdat
naastenliefdetendiepstebetekent:Christusinmijdiedenaastebemint.Datbetekent
hetomchristentezijn:Christusinons.Nietikleefmeer,maarChristusleeftinmij.
9.TENSLOTTE:DEHEILIGEGEEST
DeHeiligeGeest:wewetentochwelheteenenandervanHem.Wewetenvooralwat
Hijinonskanenwilbewerken.MaarwelerenHemalleenkennenalsweHemzijngang
latengaaninonshart.Wevragenenbiddendezedagenomzijnzevenvoudigegaven.
Maarbiddenwevooralomdègave,namelijkHemzelf.DatHijdedrie-eneGodinons
32
hartdoetontwakeneninonshetvuurvanzijnLiefdeontsteekt.Waterdankan
gebeuren,zienwebijonzemoederMaria.InMariazienwewatdeHeiligeGeestmet
onsvanplanis.AlsuwiltontdekkenwaartoedeHeiligeGeestallemaalinstaatis,kijk
dannaarMaria.KardinaalDanneelsheeftMariagenoemd:deikoonvandeHeilige
Geest.Eenikoondruktuitwatdeschilderbeleeft.ZozoujevanMariakunnenzeggen:
ZijdruktuitwatdeheiligeGeestkanenwilbeleveniniedervanons.InMariaheeftde
heiligeGeestzichgeheelkunnenuitleven.ErisnietswatdeheiligeGeestineenmens
kan,ofHijheefthetwaargemaaktinMaria.MariaisdanooktenvolleBruidvande
HeiligeGeest.ZestaatgeheelopenvoorZijnwerking,isvolvangenade.Haar'fiat'was
volkomen,haarja-woordvolledig.Onsja-woordismeestalmaareengedeeltelijkja.
Daaromsluitenweonsdezenoveenspeciaalaanbijhaar.Wijallenblijven
eensgezindvolhardeninhetgebed,samenmetdevrouwen,metMariademoedervan
Jezusenmetzijnbroeders.(Hand.1,14)
EnbiddenwedansamenmetdegeheleKerk:
God,Gijhebtonsdetoegangontslotentotheteeuwigleven
doordeverheerlijkingvanuwGezalfdeendeverlichtendekomstvandeHeiligeGeest.
WijvragenU:mogenwijdelendindezegrotegave,groeienintoewijdingaanU
enkomentoteengrotergeloof.
DoorChristusonzeHeer.Amen.