cổng thông tin tổng cục giáo dục nghề ng ... · cho ngành nghề đào tạo, (iv)...

TRANG CHỦ GIỚI THIỆU TIN TỨC CHƯƠNG TRÌNH - DỰ ÁN NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI VĂN BẢN TÀI NGUYÊN LUẬT GIÁO DỤC NGHỀ NGHIỆP

English egdnn eoffice eTVThứ Sáu, Ngày 02/8/2019

Từ khóa ...

Cập nhật ngày: 04/03/2019

Xét trên giác độ lao động thì hệ thống đào tạo nghề kép là chìa khóa thành công của nền kinh tế CHLB Đức.Bài viết dưới đây nhằm giới thiệu tổng quan về hệ thống đào tạo kép của CHLB Đức và mô tả sự vận hành củahệ thống này bao gồm các nội dung về chương trình đào tạo, quá trình triển khai đào tạo, giáo viên, người dạy,chuẩn đào tạo và kiểm tra, đánh giá cấp bằng tốt nghiệp.

1. Tổng quan về hệ thống đào tạo nghề kép của CHLB Đức:

Trong hệ thống đào tạo này, người học được đào tạo khoảng 70% thời gian tại nơi làm việc và 30% còn lại ởcác trường nghề. Chính vì người học được đào tạo 2 nơi nên hệ thống đào tạo này được gọi là “kép”. Cần lưu ýlàtốt nghiệp THCS ở CHLB Đức, người học có 3 lựa chọn để học cao hơn là (i) học nghề kép, (ii) học nghề toànthời gian tại các trường nghề[1] hoặc (iii) học đại học. Như vậy, mô hình đào tạo kép chỉ là một trong 2 mô hìnhđào tạo nghề của CHLB Đức. Điều này cũng lý giải vì sao một trường nghề của Đức thường vừa có học sinhtheo mô hình kép vừa có học sinh theo mô hình đào tạo toàn thời gian tại trường.

Theo số liệu năm 2018 của Viện nghiên cứu đào tạo nghề liên bang (BIBB) thì khoảng 52% dân số ở độ tuổi 16- 24 tham gia hệ thống đào tạo nghề kép. Mức phụ cấp đào tạo trung bình cho người học được người sử dụnglao động trả là 876 euro/tháng. Quy mô hệ thống đào tạo kép khoảng 1,32 triệu người/năm với độ tuổi trungbình của người tham gia học là 19,4 tuổi. Về cơ cấu người học, theo số liệu năm 2016, trong tổng số học viênmới tuyển (hay số hợp đồng mới đượcngười sử dụng lao động ký với người học nghề kép) là 520.332 hợpđồng thì 58,5% trong lĩnh vực công nghiệp chế tạo, 27,2% trong lĩnh vực thủ công, còn lại là trong lĩnh vực nôngnghiệp, dịch vụ công và nghề tự do.

Hiện có khoảng 20% các doanh nghiệp tham gia đào tạo kép.Trung bình 95% số người học tốt nghiệp có việclàm,trong đó khoảng 68% người học tiếp tục được công ty nhận đào tạo thuê tuyển ký hợp đồng lao động. Mứcđầu tư trung bình cho một người học nghề kép là 18.000 euro/năm nhưng khoảng 2/3 tổng chi phí sẽ được bùđắp từ việc tham gia của người học trong quá trình sản xuất kinh doanh.Với quy mô và hiệu quả đào tạo củamô hình như vậy nên đào tạo kép được gọi là trụ cột của hệ thống đào tạo nghề ở CHLB Đức.

Đại diện Viện Nghiên cứu đào tạo nghề CHLB Đức (BIBB) trình bày với các đại diện từ 16 quốc gia tham dựChương trình học tập về hệ thống đào tạo kép tại CHLB Đức từ ngày 16-22/9/2018.

2. Vận hành của hệ thống đào tạo nghề kép:

- Triển khai đào tạo tại doanh nghiệp và trường nghề:

Đào tạo tại doanh nghiệp:

Đào tạo tại doanh nghiệp phải tuân thủ quy định do Chính phủ liên bang ban hành. Các doanh nghiệp thực hiệncác thủ tục đăng ký với Phòng Thương mại[2]quản lý trên địa bàn để được cấp phép đào tạo. Người học muốnhọc nghề theo mô hình đào tạo nghề kép thường chủ động tìm thông tin và nộp hồ sơ đăng ký với doanhnghiệp. Lưu ý là người học tìm đăng ký học với doanh nghiệp chứ không phải với trường nghề dù khoảng 30%thời lượng ở trường nghề là bắt buộc. Các doanh nghiệp sau kiểm tra hồ sơ và năng lực thực tế của người học,nếu thấy đáp ứng yêu cầu,doanh nghiệp và người học sẽ ký hợp đồng đào tạo. Hợp đồng giữa 2 bên là căn cứpháp lý điều chỉnh quá trình triển khai hợp đồng của doanh nghiệp. Nội dung của hợp đồng tương tự như hợpđồng lao động, cụ thể gồm các nội dung: thời gian đào tạo, thời gian bắt đầu, kết thúc đào tạo, ngày nghỉ, nội

Hệ thống đào tạo nghề kép của CHLB Đức và giá trịtham khảo với Việt Nam (Bài 1: Hệ thống đào tạo nghềkép của CHLB Đức)

Cổng thông tin Tổng cục Giáo dục nghề ng... http://gdnn.gov.vn/AIAdmin/News/View/tab...

1 von 4 02.08.19, 08:39

dung đào tạo, phụ cấp đào tạo người học được hưởng và việc thanh lý hợp đồng. Doanh nghiệp bắt buộc triểnkhai đào tạo trong các điều kiện làm việc thực tế (người dạy là lao động trong doanh nghiệp, thiết bị hiện đại…),phải trả phụ cấp đào tạo cho người học trên cơ sở thỏa thuận giữa 2 bên, và chi trả các chi phí khác.

Nội dung đào tạo tại doanh nghiệp chủ yếu là kỹ năng thực hành tại nơi làm việc và phải tuân thủ chuẩn đào tạotại doanh nghiệp. Người dạy ở doanh nghiệp toàn thời gian phải phải có bằng cử nhân nghề - master craftsmando Phòng thương mại quản lý và kiểm soát – tương đương bậc cử nhân hệ hàn lâm. Với người dạy bán thờigian thì không cần phải có chứng chỉ chính quy nào, yêu cầu chỉ là lao động có kỹ năng của công ty. Các phòngthương mại có trách nhiệm đăng ký cấp phép hành nghề cho người dạy tại doanh nghiệp.

+ Đào tạo tại trường nghề:

Khác với đào tạo tại doanh nghiệp trong đào tạo kép do Chính phủ Liên bang quy định, đào tạo tại trường nghềlại do chính quyền từng bang[3] quy định. Chính quyền các bang đầu tư và chi trả toàn bộ chi phí đào tạo tạicác trường nghề. Việc giám sát quá trình đào tạo tại trường nghề bao gồm đánh giá chất lượng do cơ quanthanh tra trường học – thuộc chính quyền từng bang thực hiện.

Nội dung đào tạo tại trường nghề trong đào tạo kép thực hiện theo chương trình khung (framework curriculum)bao gồm các môn học cơ sở để học chuyên ngành và các nội dung lý thuyết chuyên ngành để hỗ trợ việc đàotạo tại doanh nghiệp, các môn học khác như kỹ năng mềm, ngoại ngữ, thể chất…

Giáo viên tại trường nghề gồm: giáo viên dạy môn chung, lý thuyết nghề và giáo viên dạy các môn thực hànhnghề. Yêu cầu với giáo viên là phải có bằng Thạc sỹ tương đương bậc 7 trong Khung trình độ quốc. Giáo viênđược đào tạo 2 giai đoạn gồm giai đoạn học ở trường đại học (từ 4,5-5 năm, trong đó có thực hành tại mộttrường nghề và một doanh nghiệp) và giai đoạn tập sự kéo dài từ 1 đến 2 năm để quan sát giảng dạy cũng nhưtrực tiếp giảng dạy có người giám sát. Người học phải thi đỗ kỳ thi kết thúc mỗi giai đoạn mới được tốt nghiệp.

- Chuẩn đào tạo:

Chuẩn đào tạo trong mô hình đào tạo kép gồm chuẩn đào tạo tại doanh nghiệp (training regulations) và chươngtrình khung (curriculum framework) đào tạo các trường nghề. Chuẩn đào tạo tại doanh nghiệp do Bộ Liên bang(Federal Ministry) thường là Bộ Liên bang Công nghiệp và Năng lượng (BMWi) ban hành sau khi có ý kiếnthống nhất của Bộ Liên bang Giáo dục và Nghiên cứu. Đã có chuẩn đào tạo cho 328 ngành nghề đào tạo(training occupations) trong hệ thống đào tạo nghề kép. Nội dung chuẩn đào tạo đối với từng nghề bao gồm cácnội dung sau (i) tên nghề đào tạo (ii) thời gian đào tạo (iii) Mô tả kiến thức, kỹ năng và năng lực cần đạt đượccho ngành nghề đào tạo, (iv) hướng dẫn kế hoạch triển khai đào tạo, cơ cấu phân bổ về nội dung và lịch trìnhđào tạo (v) các yêu cầu kiểm tra đánh giá người học cần biết để đạt yêu cầu đào tạo.

Chương trình, kế hoạch đào tạo tại doanh nghiệp đảm bảo hài hòa với chương trình khung tại các trường nghềđể nội dung đào tạo tại 2 địa điểm phù hợp và bổ sung cho nhau. Chính phủ từng bang cũng căn cứ chuẩn đàotạo tại doanh nghiệp khi xây dựng hoặc cập nhật chương trình khung đào tạo tại trường nghề.

Điểm đáng chú ý là quy trình xây dựng, cập nhật chuẩn đào tạo nghề kép thường không kéo dài quá mộtnăm để đáp ứng phát triển kinh tế và sự thay đổi công nghệ nhanh chóng. Doanh nghiệp là chủ thể chủ độngxác định, đề xuất các nội dung mới tại nơi làm việc cần được đào tạo và căn cứ đề xuất của doanh nghiệp, ViệnBIBB là cơ quan nghiên cứu của Chính phủ Liên bang phối hợp với các chuyên gia từng ngành, nghề (dongành/người sử dụng lao động đề xuất) và các tổ chức công đoànđể xây dựng các chuẩn đào tạo tại doanhnghiệp. Viện BIBB cũng nghiên cứu, xuất bản các tài liệu hướng dẫn thực hiện các chuẩn đào tạo trong doanhnghiệp như: giải thích mục tiêu học tập trong kế hoạch dào tạo chung, hướng dẫn cho người dạy, người kiểmtra, đánh giá kết quả đào tạo, hướng dẫn với người học, kết cấu bài thi, cách thức thiết kế kế hoạch đào tạo,mẫu biểu sử dụng...

- Kiểm tra, đánh giá tốt nghiệp và bằng cấp đào tạo:

Thời gian học nghề kép từ 2 đến 3,5 năm tùy vào từng lĩnh vực ngành nghề và bậc đào tạo trong khung trình độquốc gia. Khung trình độ quốc gia của CHLB Đức (ban hành năm 2013) quy định 8 bậc trình độ, đảm bảo thamchiếu với 8 bậc trình độ trong khung trình độ châu Âu, trong đó bậc đào tạo nghề gồm bậc 3, bậc 4 và bậc 6.Người tốt nghiệp học nghề kép được xếp bậc 3 hoặc bậc 4 tùy vào khóa đào tạo đăng ký (bậc 3 với thời gianđào tạo thời gian 2 năm, bậc 4 với thời gian đào tạo từ 3-3,5 năm)

Để tốt nghiệp, người học phải đỗ kỳ thi theo chuẩn quốc gia (nationwide standardized testing). Nội dung lýthuyết và thực hành trong các bài thi tốt nghiệp ở toàn bộ 16 bang đảm bảo theo chuẩn như nhau. Riêng thi lýthuyết được tổ chức thi chung, cùng một thời gian trên toàn quốc. Như vậy, dù nội dung đào tạo tại các trườngnghề có thể không hoàn toàn giống nhau do được quy định bởi các chính quyền bang khác nhau, nhưng kỳ thitốt nghiệp phải đảm bảo sự thống nhất cấp quốc gia và bằng cấp được cấp theo khung trình độ quốc gia.

Kỳ thi tốt nghiệp do các Phòng thương mại tổ chức. Phòng Thương mại có trách nhiệm lựa chọn những ngườicó đủ năng lực, tư cách để tham gia Hội đồng kiểm tra gồm đại diện người sử dụng lao động, người lao động(do Hiệp hội doanh nghiệp đề cử) và giáo viên các trường nghề (do các Chính quyền từng bang quản lý). Cácthành viên Hội đồng kiểm tra phải đảm bảo có mặt trong các ngày kiểm tra đánh giá và Hội đồng có trách nhiệmghi chép các thủ tục trong quá trình kiểm tra và ghi bằng, chứng chỉ cho người tốt nghiệp.

Người tốt nghiệp khóa đào tạo nghề kép muốn học lên trình độ nghề cao hơn tương đương bậc 6 của Khung

trình độ quốc gia thì có 2 lựa chọn gồm (i) học các khóa học lấy bằng cử nhân nghề (master craftman) do

Phòng thương mại quản lý để (bằng cấp này là bằng cấp bắt buộc để dạy trong doanh nghiệp hay làm chủ

doanh nghiệp) hoặc (ii) chuyển học bậc đại học hàn lâm.

Danh mục tin tức

Tin tổng hợp

Tin cơ sở

Nghiên cứu - Trao đổi


2 von 4 02.08.19, 08:39

Rõ ràng, do bối cảnh lịch sử và điều kiện giữa các quốc gia là khác nhau nên không thể sao chép y nguyên hệ

thống đào tạo nghề kép của CHLB Đức sang một quốc gia khác. Tuy nhiên, việc nghiên cứu, tìm hiểu về mô

hình đào tạo nghề kép của CHLB Đức sẽ rút ra được nhiều bài học kinh nghiệm cho các nước có thể tham

khảo trong hoạch định chính sách cũng như triển khai thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề, đáp

ứng yêu cầu của thị trường lao động.

(Mời Quý độc giả theo dõi tiếp Bài viết 2 phân tích các yếu tố thành công của hệ thống đào tạo nghề kép củaCHLB Đức và giá trị tham khảo đối với Việt Nam)

Phạm Thị Minh Hiền,

Cục Kiểm định chất lượng giáo dục nghề nghiệp

*Bài viết (tóm tắt) đã được đăng trên Tạp chí Lao động và Xã hội, số 593 từ 16-28/2/2019)

Tài liệu tham khảo:

1. Cedefop’s ReferNet network. 2015. Hỗ trợ giáo viên trường nghề và người dạy tại nơi làm việc để đổi mới vàđảm bảo chất lượng dạy nghề (Supporting teachers and trainers for successful reforms and quality of VET)

2. Viện nghiên cứu đào tạo nghề Liên bang (BiBB). 2018. Báo cáo số liệu đào tạo nghề năm 2018.

3. Viện nghiên cứu đào tạo nghề Liên bang (BiBB). 2017. Chuẩn đào tạo và cách thức xây dựng (Traingregulations and how they come about)

4. Viện nghiên cứu đào tạo nghề Liên bang (BiBB). 2018. Bản in các bài trình bày về đào tạo kép tại CHLB Đức(Print of the presentation Dual VET Vocational Education and Training in Germany)

5. Các tài liệu, thông tin tác giả bài viết được cung cấp trong Khóa đào tạo cán bộ quản lý trong Chương trìnhhợp tác khu vực lĩnh vực dạy nghề, (RECOVET-HCD) của Tổ chức Hợp tác phát triển Đức (GIZ) (năm 2015-2016) và Chuyến thăm quan, học tập ngắn ngày về hệ thống đạo kép từ ngày 16-22/9/2018 do Bộ Ngoại giaoCHLB Đức tổ chức.

[1] Mô hình này tồn tại do không phải doanh nghiệp nào cũng tham gia đào tạo và các doanh nghiệp không thểđáp ứng được toàn bộ nhu cầu của xã hội

[2]Các phòng thương mại là tổ chức đại diện cho các doanh nghiệp trên địa bàn hoạt động. Hiện CHLB Đức có79 Phòng thương mại công nghiệp và thương mại (IHK) và 53 Phòng thương mại ngành nghề thủ công (HWK)

[3] CHLB Đức là nhà nước liên bang, có 16 bang. Liên bang và chính quyền từng bang có thẩm quyền riêng.


3 von 4 02.08.19, 08:39

• Trang chủ • Giới thiệu • Tin tức • Đào tạo • Chương trình - Dự án • Nghiên cứu - Trao đổi • Văn bản

Bản quyền © 2014 - Tổng cục Dạy nghề

Giấy phép thiết lập Website trên internet số 53/GP-TTĐT ngày 02/10/2014

Địa chỉ: 37B Nguyễn Bỉnh Khiêm - Quận Hai Bà Trưng, Hà Nội

Điện thoại: 04.3974 0333 - Fax: 04.3974 0339

Email: [email protected] - Website: www.tcdn.gov.vn

BÀI ĐÃ ĐỌC

Công cụ đánh giá chất lượng giảng dạy của giảng viên qua từng mô đun/môn học(06/06/2019)

Các yếu tố thành công của hệ thống đào tạo nghề kép của CHLB Đức và giá trị tham khảo với Việt Nam(04/03

/2019)

BÀI ĐĂNG KHÁC

KHUYẾN NGHỊ CỦA CHUYÊN GIA QUỐC TẾ SAU ĐỢT ĐÁNH GIÁ 04 TRƯỜNG CAO ĐẲNG THEO TIÊU CHUẨN

CỦA VƯƠNG QUỐC ANH(23/02/2019)

Truyền thông Marketing xã hội và ứng dụng trong truyền thông giáo dục nghề nghiệp(11/12/2018)

Phát huy vai trò của các cấp Hội Nông dân Việt Nam trong việc nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo nghề

cho lao động nông thôn(11/12/2018)

119 năm trường Bách Công - Kỹ nghệ Huế(26/11/2018)

Khung năng lực của UNESCO về công nghệ thông tin và truyền thông đối với giáo viên(21/11/2018)

Lên đầu


4 von 4 02.08.19, 08:39

cổng thông tin tổng cục giáo dục nghề ng ... · cho ngành nghề đào tạo, (iv)...

Documents