ii

CONTENTS

DAY 1

TINGKATAN 4

Bab 1) Pengenalan Kepada Fizik 1

1.1 Fizik 1

1.2 Kuantiti Asas dan Kuantiti

Terbitan 1

1.3 Kuantiti Skalar dan Kuantiti

Vector 2

1.4 Pengukuran 2

1.5 Penyiasatan Saintifik 4

Bab 2) Daya Dan Gerakan 5

2.1 Gerakan Linear 5

2.2 Graf Gerakan 9

2.3 Inersia 11

2.4 Momentum 12

2.5 Daya 13

2.6 Impuls dan Daya Impuls 15

2.7 Graviti 18

2.8 Keseimbangan Daya 19

2.9 Memahami Kerja, Tenaga,

Kuasa dan Kecekapan 22

2.10 Kepentingan

Memaksimumkan

Kecekapan Alat

26

2.11 Kekenyalan 26

DAY 2

TINGKATAN 4

Bab 3) Daya Dan Tekanan 29

3.1 Tekanan 29

3.2 Tekanan dalam Cecair 30

3.3 Tekanan Gas dan Tekanan

Atmosfera 32

3.4 Prinsip Pascal 36

3.5 Prinsip Archimedes 37

3.6 Prinsip Bernoulli 39

Bab 4) Haba 41

4.1 Keseimbangan Terma 41

4.2 Muatan Haba Tentu 45

4.3 Haba Pendam Tentu 48

4.4 Hukum-Hukum Gas 52

DAY 3

TINGKATAN 4

Bab 5) Cahaya 57

5.1 Pantulan Cahaya 57

5.2 Pembiasan Cahaya 62

5.3 Pantulan dalam Penuh 65

5.4 Kanta 66

TINGKATAN 5

Bab 6) Gelombang 73

6.1 Gelombang 73

6.2 Pantulan Gelombang 76

6.3 Pembiasan Gelombang 76

6.4 Pembelauan Gelombang 77

6.5 Interferens Gelombang 78

6.6 Ciri-ciri Gelombang Bunyi 81

6.7 Gelombang Elektromagnet 82

6.8 Sumber, Kegunaan dan

Keburukan Gelombang

Elektromagnet

82

DAY 4

TINGKATAN 5

Bab 7) Elektrik 84

7.1 Medan Elektrik dan Aliran

Cas 84

7.2 Arus Elektrik dan Beza

Keupayaan 86

7.3 Litar Sesiri dan Litar Selari 88

7.4 Daya Gerak Elektrik dan

Rintangan Dalam 90

7.5 Tenaga dan Kuasa Elektrik 91

iii

Bab 8) Keelektromagnetan 93

8.1 Kesan Magnet bagi

Konduktor yang Membawa

Arus

93

8.2 Daya Bertindak pada

Konduktor yang Membawa

Arus dalam Medan Magnet

96

8.3 Aruhan Elektromagnet 99

8.4 Arus Terus dan Arus Ulang-

Alik 102

8.5 Transformer 102

8.6 Penjanaan dan

penghantaran elektrik 105

DAY 5

TINGKATAN 5

Bab 9) Elektronik 107

9.1 Osiloskop Sinar Katod

(O.S.K.) 107

9.2 Diod Semikonduktor 111

9.3 Transistor 115

9.4 Get Logik 117

Bab 10) Keradioaktifan 119

10.1 Memahami Nuklues Atom 119

10.2 Reputan Radioaktif 120

10.3 Kegunaan Radioisotop 124

10.4 Tenaga Nuklear 124

10.5 Pengurusan Bahan

Radioaktif 126

DAY 6

Format Peperiksaan SPM Terkini Starfish

Website

Jadual Analisis Peperiksaan SPM

Tahun Lepas

Starfish

Website

Kertas Model SPM 1 106

Jawapan Kertas Model SPM 1 Starfish

Website

DAY 7

Soalan Ramalan SPM Starfish

Website

1

DAY 1

TINGKATAN 4

BAB 1 : PENGENALAN KEPADA FIZIK

1.1 Fizik

Fizik

Satu cabang sains yang mengkaji fenomena fizik.

Kajian Fizik berkaitan dengan sifat jirim dan tenaga.

Contoh fenomena fizik:

a. Kejadian kilat dan guruh

b. Fenomena gerhana matahari dan bulan

c. Pembentukan pelangi

Berasaskan pemerhatian eksperimen dan melibatkan kaedah penyiasatan sains untuk

menyelesaikan masalah dan memahami fizik.

Bersal daripada perkataan Latin physica yang bermaksud sains bagi bahan semula

jadi. Dikenal sebagai falsafah semula jadi sehingga abad ke-19.

Melibatkan pengukuran kuantitatif dengan menggunakan alat-alat tertentu

1.2 Kuantiti Asas dan Kuantiti Terbitan

1. Kuantiti fizik merupakan kuantiti yang boleh diukur.

2. Sistem metrik merupakan sistem unit yang biasa digunakan dalam kalangan ahli sains.

3. Sistem metrik (unit S.I) juga dikenali sebagai International System of Units.

4. Kuantiti asas merupakan kuantiti yang tidak boleh ditakrifkan dalam sebutan kuantiti fizik yang

lain manakala kuantiti terbitan merupakan kuantiti fizik yang diterbitkan daripada gabungan

kuantiti asas.

5. Contoh kuantiti asas:

Kuantiti Asas Unit SI

Panjang ( l ) Meter ( m )

Masa ( t ) Saat ( s )

Suhu ( T ) Kelvin ( K )

Arus Elektrik ( I ) Ampere ( A )

Jisim ( m ) Kilogram ( kg )

6. Contoh kuantiti terbitan:

Kuantiti Terbitan Hubungan dengan kuantiti asas Unit terbitan

Luas ( A ) panjang x panjang

Isi padu ( V ) panjang x panjang x panjang

Halaju ( v ) Sesaran masa m -

Pecutan ( a ) Halaju masa m -

Daya ( F ) Jisim x Pecutan kg m -

Ketumpatan ( ρ ) Jisim (panjang x panjang x panjang) kg -

Dalam bab ini, anda akan memahami:

1. Fizik

2. Kuantiti asas dan kuantiti terbitan

3. Kuantiti skalar dan kuantiti vektor

4. Pengukuran

5. Penyiasatan saintifik

18

DAY 1

2.7 Graviti

1. Terdapat satu medan graviti mengelilingi bumi yang mengenakan satu daya (daya graviti) ke atas

sebarang jasad dalam medan itu. Objek jatuh dari kawasan tinggi ke bumi disebabkan objek

tersebut ditarik oleh daya graviti.

2. Kekuatan medan graviti (ditakrifkan sebagai daya yang bertindak ke atas 1 unit jisim dan

simbolnya adalah g),

3. Daya graviti dianggap tetap dan bernilai 9.8 N kg-1

dan N kg-1

ialah unit SI.

4. Objek yang jatuh ke bumi disebabkan daya graviti sahaja dikenalkan jatuh bebas dan objek yang

jatuh bebas akan memecut. Pecutan tersebut dikenali sebagai pecutan graviti, g yang sama dengan

9.8 N kg-1

kerana g tidak dipengrauhi oleh bentuk objek dan jisim yang jatuh bebas.

5. Berat merupakan satu daya tarikan oleh bumi yang bertindak ke atas jisim sesuatu objek. Unit

berat ialah Newton, N dan berat merupakan satu kuantiti vektor.

Contoh Soalan Popular:

Sebiji epal yang berjisim 100g dilontarkan tegak ke atas dengan halaju 50 m s-1

. Cari

(a) masa untuk epal mencapai ketinggian maksimum

(b) ketinggian maksimum yang boleh dicapai oleh epal tersebut

(c) masa untuk epal sampai ke bumi

Penyelesaian

(a) masa untuk epal mencapai ketinggian maksimum, t

Halaju awal epal, u = 50 m s-1

Halaju akhir epal, v = 0 m s-1

(pada ketinggian maksimum)

Pecutan graviti, a = -9.8 m s-2

(Nilai negatif kerana epal bergerak menentang graviti)

Guna formula v = u + at,

0 = 50 + (-9.8)t

Maka, t = 5.1 s

(b) ketinggian maksimum yang boleh dicapai oleh epal tersebut, s

Halaju awal epal, u = 50 m s-1

Halaju akhir epal, v = 0 m s-1

(pada ketinggian maksimum)

Pecutan graviti, a = -9.8 m s-2

(Nilai negatif kerana epal bergerak menentang graviti)

Guna formula v2 = u

2 + 2as,

0 = 502 +2(-9.8)(s)

Maka, s =

= 127.55 m

29

DAY 2

BAB 3 : DAYA DAN TEKANAN

3.1 Tekanan

1. Tekanan merupakan daya yang bertindak secara normal seunit luas permukaan.

2. Unit tekanan ialah pascal, Pa atau N m-2

.

Contoh Soalan Popular:

Dinding yang mempunyai lebar 0.1 m dan panjang 10 m dibina di atas satu permukaan tanah. Jisim

dinding tersebut lebih kurang 6 000 kg dan tanah tersebut boleh menahan tekanan tidak melebihi

30 000 Pa. Adakah dinding tersebut akan terbenam dalam tanah selepas dibina? Jika dinding tersebut

akan terbenam dalam tanah, cadangkan luas tapak yang perlu dibina. (Gunakan pecutan graviti, g

sebagai 10 N kg-1

)

Penyelesaian

Tekanan yang dikenakan oleh dinding =

=

= 60 000 Pa

50 000 Pa melebihi tekanan maksimum yang boleh ditahan oleh tanah dan dinding tersebut akan

terbenam.

Luas tapak yang sesuai:

Luas tapak, A =

=

= 2 m2

Luas tapak memerlukan sekurang-kurangnya 2 m2.

Dalam bab ini, anda akan memahami:

1. Tekanan

2. Tekanan dalam cecair

3. Tekanan gas dan tekanan atmosfera

4. Prinsip Pascal

5. Prinsip Archimedes

6. Prinsip Bernoulli

39

DAY 2

3.6 Prinsip Bernoulli

1. Prinsip Bernoulli: Apabila laju aliran bendalir bertambah, tekanan dalam bendalir tersebut akan berkurang.

Aktiviti Pemerhatian

Apabila udara ditiup dengan kuat, udara

bergerak dengan pantas melalui bahagian atas

bola pingpong dan menghasilkan tekanan udara

yang rendah di atas bola tersebut. Tekanan

atmosfera yang lebih tinggi di bahagian bawah

bola akan menolak bola itu ke atas dan

menyokong bola daripada jatuh ke atas lantai.

Apabila dihembus dengan kuat, kertas nipis

akan bergerak ke atas dengan halaju yang

tinggi. Ini disebabkan oleh aliran udara yang

lebih laju di bahagian atas kertas itu

menghasilkan tekanan yang lebih rendah.

Kemudian, tekanan atmosfera di bahagian

bawah yang lebih tinggi menolak kertas nipis

tersebut ke atas.

Apabila udara dihembus di antara 2 biji bola

pingpong, bola pingpong akan bergerak dan

saling merapat. Tekanan udara di antara bola

menurun kerana aliran udara yang bergerak

dengan laju di antara bola. Tekanan atmosfera

di sebelah lain bola menjadi lebih tinggi dan

menolak kedua-dua bola pingpong mendekati

antara satu sama lain.

Apabila udara ditiup dengan kuat, satu

semburan air dihasilkan. Aliran udara yang

tinggi di atas penyedut minuman menghasilkan

tekanan yang rendah dan tekanan atmosfera

menolak air naik dalam penyedut minuman.

Kemudian, air keluar dari hujung atas penyedut

minuman dan menjadi satu semburan.

Tekanan atmosfera

menolak bola ke atas

Udara hembusan

Bola pingpong

Arah aliran

udara

Kertas ditolak ke

atas

Udara hembusan

Udara

hembusan

Air

Air

Penyedut

minuman

67

DAY 3

Kanta Cembung Kanta Cekung

Titik fokus, F ialah titik pada paksi

utama apabila semua sinar cahaya

yang rapat dan selari dengan paksi

dibiaskan dan tertumpu kepadanya

selepas melalui kanta cembung.

Paksi utama ialah garis lurus yang

melaui pusat optik kanta, C dan titik

fokus, F.

Pusat optik kanta, C ialah titik di

tengah kanta cembung.

Panjang fokus, f ialah jarak antara

titik fokus, F dengan pusat optik

kanta, C.

Titik fokus, F ialah titik pada paksi

utama apabila semua sinar cahaya

yang rapat dan selari dengan paksi

dibiaskan dan seolah-olah

mencapah darinya selepas melalui

kanta cekung.

Paksi utama ialah garis lurus yang

melaui pusat optik kanta, C dan

titik fokus, F.

Pusat optik kanta, C ialah titik di

tengah kanta cekung.

Panjang fokus, f ialah jarak antara

titik fokus, F dengan pusat optik

kanta, C.

Sinar cahaya selari dengan paksi utama,

merambat melalui titik fokus, F selepas

pembiasan.

Sinar cahaya selari dengan paksi utama,

seolah-olah mencapah daripada titik fokus,

F.

Sinar cahaya merambat melalui pusat optik, C

merambat dalam satu garis lurus tanpa

dibengkokkan selepas pembiasan.

Sinar cahaya merambat melalui pusat optik,

C merambat dalam satu garis lurus tanpa

dibengkokkan selepas pembiasan.

F

m

a

C

m

a

Sinar cahaya

C

m

a

C

m

a

Sinar selari

f

m

a

F

m

a

Paksi

utama

f

m

a

F

m

a

Paksi

utama

C

m

a F

m

a

F

m

a

F

m

a

Sinar selari

Sinar cahaya

C

m

a

F

m

a

Sinar cahaya

C

m

a

F

m

a

F

m

a

F

m

a

93

DAY 4

BAB 8 : KEELEKTROMAGNETAN

8.1 Kesan Magnet bagi Konduktor yang Membawa Arus

1. Elektromagnet ialah magnet sementara di mana kemagnetannya dihasilkan oleh arus elektrik

melalui gegelungnya. Contoh elektromagnet:

2. Prinsip elektromagnet:

Petua Genggaman Tangan Kanan

1. Arah medan magnet boleh ditentukan dengan menggunakan Petua Genggaman Tangan Kanan.

Dalam bab ini, anda akan memahami:

1. Kesan magnet bagi konduktor yang membawa arus

2. Daya bertindak pada konduktor yang membawa arus dalam medan magnet

3. Aruhan elektromagnet

4. Arus terus dan arus ulang-alik

5. Transformer

6. Penjanaan dan penghantaran elektrik

Teras besi lembut

Dawai

Suis dihidupkan

Arus mengalir Medan magnet terhasil

Teras besi lembut

dimagnetkan

Suis dipadam Arus dimatikan Medan magnet

hilang Teras besi lembut dinyahmagnetkan

Ibu jejari

mengarah ke

arah arus

Jari lain

menunjukkan

arah medan

107

DAY 5

BAB 9 : ELEKTRONIK

9.1 Osiloskop Sinar Katod (O.S.K.)

1. Sinar Katod merupakan elektron yang bergerak dalam vakum dengan laju yang tinggi.

2. Pancaran termion merupakan satu proses pembebasan elektron daripada permukaan logam yang

dipanaskan.

3. Kadar pancaran termion bertambah jika:

Luas permukaan logam bertambah

Lebih banyak elektron dipancarkan pada permukaan logam yang lebih besar.

Suhu logam bertambah

Apabila suhu bertambah, lebih banyak elektron akan memperoleh tenaga kinetik yang

cukup untuk terlepas daripada permukaan logam

Permukaan logam disalut dengan logam oksida

4. Ciri-ciri sinar katod:

Bercas negatif

Boleh dipesongkan oleh medan elektrik

Boleh dipesongkan oleh medan magnet

Bergerak dengan halaju tinggi

Bergerak dalam garis lurus

Mempunyai momentum dan tenaga

Suatu logam dipanaskan

Suhu naik dan menghasilkan tenaga kinetik

Elektron dibebaskan

daripada logam

Pancaran termion berlaku

(pancaran elektron)

- +

Dalam bab ini, anda akan memahami:

1. Osiloskop sinar katod (O.S.K.)

2. Diod semikonduktor

3. Transistor

4. Get logik

Anod (+) Katod (-)

Sinar katod

(alur elektron)

Tiub vakum

V

115

DAY 5

Kapasitor sebagai perata arus

Digunakan untuk meratakan voltan output, VR yang direktifikasikan tersebut.

Kapasitor dicaskan apabila voltan sumber lebih daripada voltan kapasitor.

Kapasitor dinyahcaskan apabila voltan sumber kurang daripada voltan kapasitor.

9.3 Transistor

1. Transistor terdiri daripada cantuman semikonduktor jenis –n dan jenis-p dan mempunyai tiga

terminal yang dikenali sebagai:

Pengeluar (E)

Membekalkan pembawa cas kepada pengumpul.

Tapak (B)

Mengawal pembawa cas dari pengeluar ke pengumpul.

Pengumpul (C)

Menerima pembawa cas daripada pengeluar

Transistor npn

Transistor pnp

2. Prinsip transistor:

Arus pengeluar IE adalah terbesar manakala arus tapak IB adalah terkecil.

Arus pengeluar ialah hasil tambah arus tapak dan arus pengumpul.

C C

B

E

p

t

VR

Kapasitor

dicaskan

Kapasitor

dinyahcaskan

n n n

p

p p

B

E

127

DAY 6

Kertas 1 1 jam 15 minit

Kertas peperiksaan ini mengandungi 50 soalan. Jawab semua soalan.

1. Nilai manakah sama dengan 50 km j-1 ?

A 0.014 m s-1 C 13.89 m s-1

B 0.833 m s-1 D 833.33 m s-1

2. Kuantiti manakah adalah kuantiti asas?

A Arus C Ketumpatan

B Frekuensi D Kuasa

3. Bacaan tolok skru mikrometer dalam

Rajah 1.1 diambil ketika spindal bersentuhan

dengan andas tanpa mengukur sebarang

objek. Rajah 1.2 menunjukkan bacaan tolok

skru mikrometer semasa mengukur diameter

sesuatu objek.

Rajah 1.1 Rajah 1.2

Berapakah diameter objek tersebut?

A 4.26 mm C 4.76 mm

B 4.30 mm D 4.80 mm

4. Rajah 2 menunjukkan graf halaju-masa bagi

pergerakan suatu objek.

Rajah 2

Berapakah sesaran objek itu dalam 11 s?

A 0 m C 45 m

B 18 m D 99 m

5. Rajah 3 menunjukkan pita detik yang

mewakili pergerakan suatu objek.

Rajah 3

Pernyataan berikut yang manakah benar?

A Objek itu bergerak dengan halaju

seragam kemudian menyahpecut.

B Objek itu bergerak dengan halaju

seragam kemudian memecut.

C Objek itu memecut lalu bergerak

dengan halaju seragam.

D Objek itu menyahpecut lalu bergerak

dengan halaju seragam.

6. Rajah 4 menunjukkan duit syiling

mengekalkan keadaan pegunnya dan jatuh

ke dalam gelas apabila sekeping kertas

disentap dengan cepat.

Rajah 4

Aksi manakah meningkatkan inersia?

A Gunakan sekeping kadbod yang lebih

licin permukaannya.

B Gunakan sehelai kertas yang lebih kasar

permukaannya.

C Menambah lagi dua keping duit syiling

di atas duit syiling tersebut.

D Menarik kertas dengan daya yang lebih

besar.

7. Rajah 5 menunjukkan daya-daya yang

bertindak ke atas sebuah van yang berjisim

1800 kg dan sedang memecut di atas jalan

raya.

Rajah 5

Berapakah pecutan van itu?

A 1.39 m s -2 C 2.78 m s-2

B 1.94 m s -2 D 3.88 m s-2

KERTAS MODEL SPM 1

18 000 N

15 500 N

134

DAY 6

Kertas 2 1 jam 15 minit

Kertas soalan ini mengandungi tiga bahagian: Bahagian A, Bahagian B dan Bahagian C.

Bahagian A

[60 markah]

Jawab semua soalan dalam bahagian ini.

1. Rajah 1 menunjukkan sesuatu ukuran kuantiti arus elektrik pada sebuah ammeter sedang diambil

oleh seorang pemerhati.

Rajah 1

Berdasarkan Rajah 1,

(a) namakan ralat tersebut semasa pemerhati itu mengambil ukuran itu .

[1 markah]

(b) Garis jawapan yang betul dalam kurungan untuk melengkapkan ayat berikut.

Ralat di Rajah 1 ialah satu contoh ralat ( sistematik , rawak ). [1 markah]

(c) nyatakan bahan yang sesuai bagi jalur lengkungan X yang berada di belakang petunjuk.

[1 markah]

(d) Nyatakan cara ralat dalam 1(a) dapat diatasi semasa pengukuran tersebut.

[1 markah]

2. Rajah 2 menunjukkan sekumpulan pelari pecut bersedia untuk menekan sepasang blok pelepas

masing-masing pada permulaan larian mereka.

Rajah 2

Petunjuk

ammeter

Imej Petunjuk

Jalur lengkungan X

Blok pelepas

147

DAY 6

Kertas 3 1 jam 30 minit

Kertas soalan ini mengandungi dua bahagian: Bahagian A dan Bahagian B.

Bahagian A

[28 markah]

Jawab semua soalan dalam bahagian ini.

1. Abu sedang menjalankan satu eksperimen untuk menyiasat hubungan antara jisim pemberat, m

dengan tempoh ayunan, T bagi suatu spring.

Abu meletakkan satu pemberat berjisim 10 g pada hujung suatu spring. Kemudian, spring dilepaskan

Abu mengukur masa (t) untuk 10 ayunan lengkap dengan menggunakan jam randik. Prosedur ini

diulangi dengan pemberat berjisim m = 30 g, 50 g, 70 g dan 90 g. Jadual 1.1 menunjukkan masa

untuk 10 ayunan lengkap bagi pemberat berjisim m = 10 g, 30 g, 50 g, 70 g dan 90 g.

Jadual 1.1

Pemberat, m (g) Masa yang diambil untuk 10 ayunan lengkap, t (s)

10 g 12 s

30 g 21.5 s

50 g 28 s

70 g 32 s

90 g 37 s

(a) Daripada eksperimen yang dijalankan oleh Abu, kenal pasti:

(i) Pemboleh ubah dimanipulasikan

[1 markah]

(ii) Pemboleh ubah bergerak balas

[1 markah]

(iii) Pemboleh ubah dimalarkan

[1 markah]

(b) Berdasarkan Jadual 1.1 :

(i) Cari tempoh ayunan, T bagi pemberat berjisim m = 10 g, 30 g, 50 g, 70 g dan 90 g dengan

menggunakan persamaan berikut:

T = t/20

[2 markah]

Spring

Pemberat