ÓÓØÈÃÍÛ ÀÐÕÀà ÁªÃ˪ЪËÒ ªÂ×ÈÍ

ÓÓØÈÃÍÛ ÀÐÕÀà ÁªÃ˪ЪËÒ ªÂ×ÈÍ

• ДЭМБ-ын мэдээнд 2000 онд УАБӨ-өөр 2.74 сая хүн эндсэнийг тэмдэглэжээ. АНУ-д нас баралтын шалтгааны дөрөвдүгээрт (зүрхний өвчин, хавдар, тархины судасны өвчний дараа) орж байна.

• • Амьсгалын эрхтэн тогтолцооны өвчин манай орны хүн

амын өвчлөлийн тэргүүлэх шалтгаан болж байна.

• ДЭМБ-ын 1990 оны мэдээгээр хөгжиж буй орнуудын хүн амын өвчлөлийн тэргүүлэх шалтгааны 12 дугаарт УАБӨ орж байна.

• 2020 он гэхэд 5 дугаарт орох магадлалтай байна.

Òîäîðõîéëîëò

• ÓÀÁª ãýäýã íü ãóóðñàí õîîëîéí áºãëºðºë ýðãýøã¿é áóþó

õýñýã÷ëýí ýðãýõ îíöëîãòîé,

ýìíýëç¿éí øèíæýýðýý àìüñãàëûí äóòàãäàë áà óóøèã-ç¿ðõíèé àðõàã äóòàãäàëûí õàì øèíæýýð èëýðäýã,

àðõàã äààìæèðàõ ÿâöòàé ºâ÷èí.

Шалтгаан /эрсдэлт хүчин зүйлс

• УАБӨ нь голдуу гуурсан хоолойн архаг үрэвсэл, уушги тэлэх өвчний суурин дээр үүсдэг.

• УАБӨ-ий анхдагч эрсдэлт хүчин зүйл нь

тамхи таталт .• агаарын бохирдол,• ажлын хортой нөхцөл,• амьсгалын замын халдвар, зарим нэг

удамшлын хүчин зүйлээс

УАБӨ-ний эмгэг жам

• Амьсгалын зам үрэвсч, салст бүрхэвч нь хавагнаж, булчирхайн шүүрлийн ялгаралт нь ихэсч, улмаар агаар дамжуулах зам нарийсч бөглөрнө.

• Өвчтөнд амьсгаадах, ханиах, цэр гарах зовиур илэрнэ.

• 40-өөс дээш насны хүмүүс ихэвчлэн өвчилнө

• Ханиад хүрсэн үед эдгэрэлт нь удаашрах хандлагатай

Øàëòãààí

Хvчин зvйлvvдийн

íºëººëºõ магадлал

Гадаад хvчин зvйлvvд

Дотоод хvчин зvйлvvд

ªâ÷èí ¿¿ñãýõ íü á¿ðýí

òîãòîîãäñîí

Òàìõè, ìýðãýæëèéí õîðòîé íºëººëºë

1-àíòèòðèïñèíû äóòàãäàë

ªâ÷èí ¿¿ñãýõ ºíäºð

ìàãàäëàëòàé

Àãààðûí áîõèðäîëò, ßäóóðàë,

Èäýâõèã¿é òàìõè÷èä

Äóòóó òºðºõ, ãóóðñàí õîîëîéí õýò

óðâàëæ ÷àíàð

ªâ÷èí ¿¿ñãýæ áîëîõ

ìàãàäëàëòàé

Âèò.Ñ-èéí äóòàãäàë,

Àäåíîâèðóñûí õàëäâàð

Òºðºëõèéí ºðòºìòãèé õ¿ì¿¿ñ

(I ãðóïïûí öóñ)

Эмнэл зүй:• Хүчтэй бөгшүүлэн, хий ханиалгах• Амьсгаадах / амьсгал саадтай болох/• Цэр гарах• Хөлрөх• Бие сулрах• Халуурах• Амархан ядрах• Ажлын чадвар буурах

шинжилгээ• Өртөмтгий бүлгийн хүн амын дунд эрсдэлт

хүчин зүйлийн нөлөөгөөр ханиах, цэр гарах, амьсгаадах шинжтэй хүн бүрт УАБӨ-ийг оношлох шаардлагатай.

• Оношийг спирометр / амьсгалын багтаамж /, пикфлометрээр баталгаажуулах боломжтой.

• Архаг ханиалга, цэр нь ихэвчлэн агаарын урсгалыг саатуулдаг боловч ханиалгах, цэр ялгаруулах тохиолдол бүрт УАБӨ оношлогддоггүй.

Diagnosis of asthma is based on examination of the lung function

• Peak expiratory flow measurements (PEF)

• Spirometry with bronchodilation test (0,4 mg inhaled salbutamol)

• Ðåíòåí çóðàã (ýãö áà õàæóó áàéðëàë)

гэрлийн шинжилгээ/ нэвдэс цээжинд их хуримтлагдсан эсэх

ЭМНЭЛ ЗҮЙ

• Ханиах

хүчтэй бөгшүүлэн, хий ханилагах, цэр ялгарлт, амьсгал саадтай болох

• Амьсгаадах

амьсгал гаралт удаашрах, бэрхшээлтэй байх• Хөлрөх• Бие сулрах• Халуурах• Амархан ядрах• Ажлын чадвар буурах

Хүндрэл

• АМЬСГАЛЫН ДУТАГДАЛ – УАБӨ даамжрахад амьсгалын замын захын хэсгийн бөглөрөл, холбогч эдийн бүтцийн өөрчлөлт, уушгины судасны эмгэг зэрэг нь амьсгалын багтаамжийг бууруулна.

• Уушгины үрэвсэл• Гуурсан хоолойн багтраа

• ЗҮРХ СУДАСНЫ ӨВЧИН –

УАБӨ-ий хүнд хэлбэрийн төгсгөл үед уушгины даралт ихэссэнээр уушги зүрхний хам

шинж -ээр хүндэрдэг учир тавилан муутай байдаг.

Урьдчилан сэргийлэх

• Амьсгалын эрхтэнд үзүүлж буй гадаад орчны таагүй нөлөөг арилгах

• Тамхиа хаях

• Жилд дор хаяж 2 удаа эмчид үзүүлж, спирометрийн шинжилгээг хийлгэж байх

• Эмчийн зөвөлгөөний дагуу эмийг тогтмол, зөв хэрэглэх

• Ханиалгах, цэр гарах, амьсгаадах зовиур нэмэгдэж байвал тэр дор нь эмчид хандах

• Агаарын бохирдолтой орчинд байхаас сэргийлэх, цэвэр агаараар амьсгалах

• Хэрэв хүнд хэлбэрийн УАБӨ-тэй бол биеийн хэт ачаалал авахгүй байх

• өөртөө хялбар байх амьдралын хэв маягийг сонгох

• Биеийн жингээ барих

• Биеийн тамираар хичээллэх, амьсгалын дасгал байнга хийх,

• явган алхах, • биеэ чийрэгжүүлэх

• амьсгаадсан үедээ заавал сууж хооллох, • хооллож байх явцад бага ярих, • хооллосны дараа заавал амарч байх

Хоолны дэглэм баримтлах, эрүүл хоол хүнс хэрэглэх

хэрэв амьсгаадаж байвал бага багаар олон

удаа хооллох,

жимс, ногоо уураглаг хоол (мах, сүүн бүтээгдэхүүн, загас, өндөг г.м) идэх

Àíõààðàë òàâüñàíä áàÿðëàëàà