Физикийн үндсүүдФизикийн салбар дахь шинжлэх ухааны судалгаа нь орчин үеийн технологийн үндэс нь болсон тийм гол гол шинэчлэлүүдэд хүргэжээ. Сонгодог физикийн судалгааны зэрэгцээ физикийн хими, биофизик зэрэг шинжлэх ухаанууд хоорондын хандлагын үр дүнд судалгааны шинэ салбарууд буй болов. Өнөөдөр тодорхой байгаа физикийн онолуудыг нэгтгэсэн нийтлэг ерөнхий онол зохиох нь физикчдийн гол мөрөөдөл болон үлдэж байна.

→ Физикийн шинжлэх ухаан нь амьд бус материйн ер бусын үзэгдлийг тодорхойлон бичиж судалдаг.ТҮЛХҮҮР БАРИМТУУДЭРТНИЙ ФИЛОСОФЧИД материаллаг ертөнцийн тухай онолыг боловсруулжээ. Физикийн үйл явцуудын ТОГТОЛЦООЛОГ ЧАНАР тэднийг урьдчилан хэлэх боломжийг олгодог. Хүрднээс цөмийн хуваагдал хүртэлх БҮХИЙ Л ТЕХНИКИЙН ҮЙЛ ЯВЦУУД физикийн хуулиуд дээр үндэслэгддэг. ОНОЛ ЗОХИОХ НЬ хүсмээр зүйл боловч, физикчдийн хувьд хүршгүй зорилго болдог.МЕХАНИКМеханик ер бусын үзэгдлүүдийн олонхийг шинжлэх ухааны нээлтүүд гарахаас бүүр өмнө бодит амьдрал дээр хэрэглэгдэж байжээ. Өнөө үед олон шинэ салбруудад, жишээ нь конденсацчилагдсан орны физик зэрэг салбруудад эрчимтэй судалгаа өрнөж байна.

Хөшүүрэг нь биеийг өргөхөд шаардлагатай хүчийг уг хүчний үйлчлэлийн дагуух зайг ихэсгэх замаар бууруулдаг. Хийгдсэн ажил хувирахгүй үлдэнэ. Механик нь объектуудын хөдөлгөөн болон тэдгээрт үйлчилдэг хүчийг судалдаг. Харгалзан үздэг хүчин зүйлүүдийн дотор: хурд ба хурдатгал, цул ба хүч, момент ба эрчим хүч гэхчлэн олон зүйл бий. Тэрчлэн механик нь үечилсэн хөдөлгөөнийг судалдаг, жишээ нь гаригуудын тойрог замын хөдөлгөөн, дүүжингийн хэлбэлзлэл, бодис доторх долгионы үүсэл зэрэг. Механикийн зарчмаар ажилладаг төхөөрөмжийн тоонд хөшүүрэг, пүрш, гироскоп, араа, хүрд, дүүжин зэрэг багтдаг.Ньютоны механикМеханикийн үндсийг ноён Исаак Ньютон (1643-1727 он) боловсруулжээ. Тэрээр хүч, хурдатгал болон цул (масс) –ын үндсэн харилцан хамаарлыг нээжээ. Ньютон хурдыг (v), замыг (x), хугацаан дахь замын хамаарлыг (t) гэж тодорхойлон бичжээ: (v =Δx / Δt). Хурдатгал (a) хурд өөрөө хичнээн түргэн өөрчлөгддөгийг (a=Δx / Δt) тодорхойлон бичжээ. Зогсонги объектийг тодорхой хурдтай болтол явуулахын тулд түүнд ямар нэгэн (F) хүчээр үйлчлэх хэрэгтэй. Хурдатгалын хэмжээ нь объектийн цулаас хамаарах болно. Тэрээр хичнээн хүнд тусмаа, төдий чинээн их хүч гаргаж заасан хурдатгалд хүргэнэ. Энэ үед объектийн үзүүлж буй эсэргүүцлийг инерц гэнэ.Импульс хадгалагдах нь

ИМПУЛЬС ХАДГАЛАГДАХ ХУУЛЬ-г нэгэн эгнээнд зүүж байрлуулсан хэд хэдэн дүүжингийн жишээн дээр үзүүлж болно. Импульс нь цулыг хурдаар үржүүлсэн үржвэрээр тодорхойлогддог. Хэрэв нэг дүүжинг өргөвөл харилцан мөргөлдөх үед тэрээр нөгөөдөө импульс дамжуулдаг. Эцэст байгаа дүүжин мөн тэр зүг рүү, нэгдүгээр дүүжин шиг мөн тийм хурдтайгаар савлана. Шарикуудын цулын тэнцүүг дүүжингүүд мөргөлдөх үед хоёр өөр нь нөгөө зүгээс ойно. Агаарын даралт болон үрэлтгүй зохистой тогтолцоонд төгсгөлгүй савлана.

Иймэрхүү дүүжингүүдийн цуглуулга физикийн хуулиудыг харуулдаг тоглоомуудын хэлбрээр дайралдах нь олонтой

Нарийн тогтолцоо

Агаарын эсэргүүцэл байхгүй битүү орчинд өд тугалган шарикны адил хурдатгалтай унана. Татах хүч нь цултай шууд пропорционал Шулуун шугамыг бодвол хөдөлгөөний нэлээд нарийн тохиолдол нь муруй шугамын болон үечилсэн хөдөлгөөний өөр хэлбрүүд болно. Хэрвээ зохистой нөхцөлд хэрэгсэгдэхгүй бол тооцоолол улам бүр нарийн төвөгтэй болж, үрэлтийг тооцоолоход хүрнэ (жишээ нь, аэродинамик эсэргүүцэл). Гироскоп зэргийн гурван хэмжээст объектуудын эргэлтийг тодорхойлон бичих бүүрч амаргүй.Механик эрчим хүч Эрчим хүч нь шинжлэх ухаан, техникийн олон салбруудад гол үүргийг гүйцэтгэдэг. Механикт тодорхой хэмжээний ажил (W) гүйцэтгэх чадварыг эрчим хүч гэдэг. Хэрэв бие эрчим хүчтэй бол, тэр эрчим хүчээ бусад биед дамжуулан ажил хийж болно. Хэрэв нэг кг цултай, литр усыг 1 м өндөрт 1 секундын дотор өргөе гэвэл усанд нэг жоуль эрчим хүч дамжиж, нэг ватт чадал боловруулагдана. Энэхүү жоуль эрчим хүч болзолт хэлбрээр оршино. Энэхүү болзолт эрчим хүчийг кинетик хэлбэрт шилжүүлж болно. Жишээ нь хэрэв усыг цахилгаан үүсгүүрийг ажиллуулдаг усан дугуй руу асгах гэвэл түүнийг ердөө л энэхүү өндрөөс асгаж болно.ОПТИКОптик (гэрлийн үзэгдлүүд болон шинж чанарыг судладаг физикийн салбар - орч) нь зөвхөн галт шил (линз) бэлтгэх төдийгөөр хязгаарлагдахгүй. Фотонууд, лазерын цацрагууд болон голографийн судалгаа ч түүнд хамаарагдана.

“Исланд жонш” давхар хугарагч шинж чанартай. Тэрээр туйлжаагүй гэрлийг хоёр туйлжсан цацраг болгон хуваадаг. Үүний ачаар давхар дүрс үүсгэдэг Гэрлийн шинж чанарууд, нимгэн шил байгаа тохиолдолд гэрлийг хэсэгчлэн тусгаж, хэсэгчлэн нэвтрүүлдэг болохоор манай амьдралд багагүй үүрэг гүйцэтгэдэг. Нэг орчноос нөгөөд шилжиж байгаа гэрлийн шилжилтийг хугарал гэж нэрлэдэг. Нарны гэрэл орчны хэсэгт өнцөг үүсгэн хүрэхэд тэрээр чиглэлээ өөрчилдөг. Призмын дисперсийн ачаар түүний өнгийг бүрэлдүүлэгч хэсгүүдэд задладаг. Чухамдаа ийм маягаар нарны гэрэл агаарт сарнисан усны дуслуудыг дамжин өнгөрөхдөө олон өнгийн солонго үүсгэдэг.Томруулалт ба тонгоруулалт

Өсгөдөг шилтэй төстэй линзүүд гэрлийг цуглуулах юмуу саринадаг. Энэ шинж чанарыг нь бичил дуран, хоёр нүдний дуран, нүдний шилэнд ашигладаг Гүдгэр линз (өсгөдөг шил) гэрлийн зэрэгцсэн цацрагуудыг фокусын (гэрэл солбилцлын уулзвар) цэгт цуглуулдаг. Фокусаас линз хүртэлх зайг фокусын зай гэж нэрлэдэг. Энэхүү эффектийг/бүтээмж жижиг объектийн өсгөсөн дүрс болон том объектийн жижиг тонгоруулсан дүрсийг гарган авахад ашиглаж болно. Гүдгэр линз хоёр талдаа гүдгэр. Хотгор гадаргатай линзүүд цацрагийг тал тал тийш нь сарнидаг учраас объектуудын дүрс уг объектоос бага болдог. Гэрэл зургийн аппарат, холын дуран, бичил дурангуудад хэрэгцээтэй бүтээмжид хүрэхийн тулд линзийн бүхэл бүтэн цуглуулгуудыг ашигладаг. Гэрэл зургийн аппарат нүдээр харагдах объектийг багасгадаг, харин бичил дуран болон холын дурангууд – томсгодог.Гэрлийн хоёрдмол шинж чанар

Хоёр гэрэл зургийг нүдээр тус тусд нь хардаг бол дараа нь тархи хоёр дүрсийг хүлээн авч үр дүнд нь томоохон нэг зураг гардаг Гэрэл нь шинэ орчинд орж хугартлаа шулуун замаар хөдлөдөг салангид цацрагуудаас тогтдог гэж геометрийн оптик үздэг. Долгионы оптикт янз бүрийн өнгийн долгионы урт болон тухайн өнгөний долгионы шинж чанаруудыг тооцоолдог. Гэрлийг соронзон болон цахилгаан орон зайд хэлбэлзэгч орнуудаас тогтдог цахилгаан соронзон долгион гэж үздэг. Гэрэл, бичил долгион цацраг, радио цацрагуудын ялгаа нь долгионы уртаар тодорхойлдогддог. Электронууд өндөр эрчим хүчтэй түвшнөөс нам түвшинд шилжих үед атомууд гэрэл цацруулдаг. Нэг фотон (гэрлийн эгэл хэсэг) нэг тийм үсрэлтэнд цацардаг. Электрон огцом тооромсолох үед ч бас бодис фотоныг цацруулдаг. Рентген гуурсан дахь байг электроноор бөмбөгдөх үед рентген цацрагууд буй болдог. Гэрэл нь эгэл хэсгүүдээс, эсвэл долгионоос тогтдог уу? Бүхий л тэмдэглэгдсэн ер бус үзэгдлийг аль нэгэн загвар нь тайлбарлаж үл чадна. Нэгэн зэрэг хоёр онолыг оролцуулан түүнийг гэрлийн өчүүхэн эгэл хэсэглэг –долгионлог хоёрдмол шинж чанар гэж нэрлэдэг.Туйлжсан гэрэл, лазер, голограмм Долгионы уртын зэрэгцээ гэрэл нь бусад шинж чанаруудтай. Цахилгаан болон соронзон орнууд гэрлийн тархалтын перпендикуляр чиглэл дахь хавтгайн дотор хэлбэлздэг. Туйлжсан гэрлийн тохиолдолд хоёр орон хоёулаа нэг чиглэлд хэлбэлздэг. Туйлжсан шүүлтүүр нэг өгөгдсөн туйлаар гэрлийг нэвтрүүлдэг урт молекулуудаас тогтдог. Туйлжуулагчийг LCD-хавтангууд/удирдлагад ашигладаг. Лазерын цацрагууд маш өндөр эрчимжилт бүхий туйлжсан гэрлээс тогтно. Өндөр технологитой оптикийн судалгааны бас нэгэн тодорхой хэрэглээ нь голограммууд юм. Тэдгээрт гэрлийн долгионуудын хоорондох харилцан хүчтэй болох болон сулралыг гурван хэмжээст дүрсийг гарган авахад ашигладаг.Тэнгэр яагаад цэнхэр байдаг вэ?Дэлхийн гадарга хүрдэг нарны гэрэл түүнийг бүхий л чиглэлд сарниадаг агаар мандал дахь агаарын болон усны молекулуудыг дайран өнгөрдөг. Сарниалтын зэрэг нь тусгалын адилаар долгионы уртаас шалтгаалдаг. Жишээ нь ягаан цацраг улаанаас 16 дахин их хүчтэй сарнидаг. Богино долгионы цацрагууд бүхий л чиглэлд хүчтэй сарнидаг, тийм ч учраас нүдэнд илүү харагддаг. Тэнгэр нь ягаан биш, цэнхэр мэт санагддаг, учир нь нүд цэнхэр өнгөнд илүү мэдрэмтгий.

Дээр: хүмүүст тэнгэр цэнхэр мэт санагддаг нь бидний өнгөний дуршлаас үүдэлтэйАНХДАГЧ ЭХ БУЛГААСГЭРЛИЙН СПЕКТР хүний хүртэхүйн чадвараас ч өргөн. ЗӨГИЙ хэт ягаан туяаг хардаг, харин улааныг хардаггүй. Тэд бас гэрлийн туйлжилтийн чиглэлийг тодорхойлж чаддаг. УЛААН ГЭРЭЛ нь манантай үед өөрийн сул дисперсийнхээ ачаар бусдаас илүү харагддаг.

ЦАХИЛГААН БА СОРОНЗОН Цахилгаан болон соронзны харилцан үйлчлэл өөр хоорондоо маш нягт холбогдон нэгдмэл цахилгаан соронзон орныг үүсгэдэг. Тэд хоёулаа атомын үйлдлүүдтэй холбоотой.

Наран дээрх ионжсон хийн цулын титмэн оргилолт. Плазмын урсгалууд соронзон орны нумын дагуу татагдан гарчээ. Электронууд шиг цэнэгт эгэл хэсгүүд хөдлөж байгаа үед цахилгаан гүйдэл урсана. Хэвийн байдалд матери нь ерөнхий цэнэггүй байдаг, гэхдээ салангид цэнэгүүд бие биеэ тэнцвэртэй байлгадаг, электрон болон протонд үйлчлэгч цахилгаан орон гэж байхгүй. Хөдөлгөөнгүй цахилгаан байх тохиолдолд бие доторх эерэг болон сөрөг цэнэгүүдийн тэнцвэр алдагддаг. Жишээ нь шилийг торгоор арчихад шилэнд торгоны электронуудыг дамжуулахад хүргэдэг. Эерэг болон сөрөг цэнэгийн хуримтлалын хэмжээ нь хүчдэл буюу цахилгаан чадавхи юм.Индукц болон цахилгаан орон Цахилгаан чадавхийн ялгааг буй болгохын тулд зайнуудад металын цахилгаан цэнэгжлийн ялгааг (электрон гаргах шинж чанар) ашигладаг. Фото цахилгаан бүтээмж нь цацрагийн эрчим хүчийг цахилгаан эрчим хүч болгон хувиргадаг. Фотодиодыг хагас дамжуулагчийн материалууд болон гэрлийн тусламжтайгаар бүтээдэг. Цахилгаан соронзон индукцийн тохиолдолд соронзон орон доторхи төмөр утасны хөдөлгөөн болон цэнэгт эгэл хэсгүүдэд үйлчилж буй соронзон орны хүчний хөдөлгөөн цахилгаан чадавхи бүрдүүлэхэд нөлөөлдөг. Төмөр утсыг зайнд залгах үед янз бүрийн туйлаас бүтсэн соронзон орон электронуудаа удирддаг. Цэнэгийн хурд болон тэдгээрийн тоо хэдийчинээ их байна, гүйдэл төдийчинээ их байдаг. Түүнээс гадна төмөр утсаар дамждаг гүйдэл түүнийг тойруулан соронзон орон үүсгэдэг. Төмөр утасны зэргэлдээ хүчдэлтэй жижиг соронзон тавиад үүнийг хялбархан харж болно.Эсэргүүцлийн хууль

Хүчдэл, эсэргүүцэл, гүйдлийг тайлбарлах үүднээс торхтой жишсэн нь Гүйдэл, хүчдэл, эсэргүүцлийн хоорондын ХАРЬЦААГ адил төсийн тусламжтайгаар кранттай усаар дүүргэсэн торхоор харуулж болно. Хэрэв крант нь хаалттай, ус урсахгүй байвал эсэргүүцэл нь хязгааргүй их байна. Хэрэв цахилгаан шугаманд хязгааргүй их эсэргүүцэл байна гэдэг нь түүн доторх залгуур салсан байна гэсэн үг. Энд гүйдэл тэгтэй тэнцүү байна. Хэрэв крантыг бага зэрэг нээвэл ус торхноос бага зэрэг цацран гоожно. Энэхүү нөхцөл байдал нь гүйдлийг саатуулсан, өндөр эсэргүүцэлтэй битүү шугамтай тохирно. Хэрэв крантыг бүтэн нээвэл ус хурдан гоожно. Иймэрхүү төстэй хэлбрээр бага эсэргүүцэлтэй шугаманд гүйдлийн хэмжээ их байна. Бид шугамын эсэргүүцлийг гүйдэл дахь хүчдэлийн харьцаа мэтээр ойлгож болно.

Хүчдэлээс шугамын эсэргүүцэл хамаарахгүй болох баримтыг Георг Ом туршилтаар нээсэн юм. Ингэж бид Омын хуулийг гарган авлаа: V=IR.Соронзон чанар

Хэрэв хүчдэл хангалттай их байвал гүйдэл агаарын эсэргүүцлийг туулж, цахилгаан нум буюу дуу цахилгаантай оч үүсгэнэ Цахилгаан цэнэгүүдийн хөдөлгөөн болон гүйдэл нь урсгалын чиглэлийг тойрон соронзон орон үүсгэдэг. Хөдлөгч цэнэгүүд нь ионууд болдог. Дэлхий болон Нарны соронзон орнууд тэдгээрийн цөмүүдэд байгаа ионуудын хөдөлгөөнөөс үүсдэг гэж үздэг. Соронзон орнууд нь тэрчлэн төмөр болон бусад металуудаас тогтдог байнгын соронзноос үүсч болдог. Материйг бүрэлдүүлэгч атомууд электронуудынхаа цэнэгжлийн ачаар өөрсдөө бяцхан соронзнууд болдог. Ер нь атомын соронзон орнууд бие биеэ унтраадаг. Гэвч байнгын соронзонтой байх тохиолдолд электронуудын нуруу тэгширсэн байваас ерөнхий соронзон орон үүсдэг.

Нэг тэмдгийн цэнэгүүд бие биеэ түлхдэг. Энэ бүсгүйн толгой дээрх салангид үснүүд ижил зогсонги цэнэгтэй болжээ Байнгын соронзонд хойд ба өмнөд туйл байдаг. Соронзон орон нь соронзны хойд туйлаас гарч өмнөд туйлаар дамжин буцаж эргэдэг. Нэг чиглэлийн туйлууд бие биеэ түлхдэг, харин янз бүрийн чиглэлтэй бол татдаг. Соронзон орнууд хөдөлж байгаа цахилгаан цэнэгүүдтэй харьцахдаа Лоренцийн хүчийг гаргадаг. Энэхүү хүч нь соронзон орны чиглэлд болон цэнэгийн хөдөлгөөний чиглэлд перпендикуляр. Үүсгүүрүүд болон цахилгаан моторууд, тэрчлэн электрон цацраган гуурсийн ажиллагаа нь Лоренцын хүчний бүтээмж дээр үндэслэгджээ.АТОМУУД БА РАДИО ИДЭВХИТ ЧАНАРХХ зуунд квантын механикийг нээснээр хүмүүсийн ертөнцийн тухай үзлийг өөрчлөв. Орчлон ертөнц дахь бүхий л материйг хайх ажил одоо хэр нь дуусаагүй байна.

Физикч-химич Мария Кюри полоний болон радий гэдэг элементүүдийн радио идэвхит чанарыг нээжээ

Атомуудыг тодорхойлон бичих тодорхой тооны физик загваруудыг боловсруулагджээ. Бүрхэвчийн загварын дагуу атом нь эерэг цэнэгтэй цөм, түүний дугуй тойргоор эргэх электронуудаас тогтдог. Цөм нь эерэг цэнэгтэй протонууд ба цөмийн хүчээр холбогдсон саармаг нейтронуудаас тогтдог. Электронуудын тоо нь протонуудын тоотой тэнцүү, тэдгээр нь квантын механикийн тодорхой хуулиудын дагуу тойргоор хөдөлж байдаг. Катионууд эерэг цэнэгтэй, анионууд сөрөг цэцэгтэй. Тэдгээр нь өөрөөсөө атомуудыг төлөөлдөг ба тэдгээрт электронууд нь дутагдах юмуу эсвэл хэт олон байх нь ч бий.Изотопууд

Байгальд устөрөгчийн 3 изотоп оршдог. Хамгийн тархмал нь протий бөгөөд ганц протон, ганц электроноос тогтдог Цөм дахь протоны тоо түүний химийн шинж болон элемент-ийн хэв шинжийг тодорхойлдог. Янз бүрийн тооны нейтронтой нэг элементийн хувилбаруудыг изотопууд гэж нэрлэдэг. Изотоп доторх нейтрон, протонуудын нийлбрийг элементийн нэр болон тэмдэглэгээний хамтаар дэргэд нь бичдэг. Алтны тогтвортой изотоп ердөө ганцхан байдаг (Au-197). Нүүрстөрөгч хоёр тогтвортой (C-12 ба С-13), нэг тогтворгүй (С-14) изотоптой. С-14 нь электрон цацрагжуулан задардаг. Нүүрстөрөгчийн (С-10, С-11 г.м.) болон алтны бусад изотопууд ч байдаг ба тэдгээр нь байгальд байхгүй, зөвхөн лабораторийн нөхцөлд гарган авах бололцоотой.Цөмийн хуваагдал Цөмийн доторхи протон, нейтронуудын тоо өсөхийн хэрээр түүний тогтвортой чанар буурдаг. Плутоний, уран зэрэг том цөмүүдтэй атомууд тодорхой нөхцөлд нейтроноор бөмбөгдөх үед задардаг. Энэ үйл явцыг цөмийн хуваагдал гэж нэрлэдэг ба эрчим хүчний болон шинэ изотопуудын эх булаг нь болдог.Радио идэвхит чанар ба цацрагжил

Вилсоны камер доторх усны уур усны дуслуудаас харагдахуйц ул мөрөө үлдээдэг нэг ионоор конденсацчилагддаг Эгэл хэсгүүд болон эрчим хүчнээс тогтдог радио идэвхит цацрагжилт цөмийн хуваагдлын үед үйлдвэрлэгдэн гардаг. Альфа - цацрагжил гелийн цөмүүд доторх хоёр

протон, хоёр нейтроны цуглуулгаас тогтдог. Тэрээр хүний эрүүл мэндэд онц хортой, гэхдээ түүнийг хуудас цаасаар ч зогсоож болдог. Бета - цацрагжил гэдэг нь өндөр хурдтай нисэгч электрон, позитронуудын урсгал. Хамгийн их давтамжтай нь гамма – цацрагжил, тэрээр цахилгаан соронзон долгионуудаас хамгийн эрчимтэй нь юм. Гамма – цацрагжлаас хамгаалахын тулд маш зузаан бетон болон хар тугалган хана шаардлагатай. Цөмийн хуваагдлын үед гамма – цацрагжлын хортой хэмжээ ялгардаг. Түүний зэрэгцээ цөмийн хуваагдлын бүтээгдүүн нь радио идэвхит изотопууд. Эдгээр изотопуудын зарим нь үргэлжлэн задарч, анхны цөмийн хуваагдлаас хойш хэдэн зууны туршид ч цацрагжил үүсгэдэг. Уран-235 болон плутоний-239 –ийн изотопуудыг атомын реакторуудад хуваагдах материалын журмаар болон цөмийн зэвсгийн үйлдвэрлэлд ашигладаг.Радио нүүрстөрөгчөөр цаг хугацаа тогтоох арга

Амьд организм бүр хүнс тэжээл болон агаараас нүүстөрөгч авдаг. Радио идэвхит изотоп С-14 - ын хэмжээ амьд организм дахь тогтвортой изотоп С-12 – ын хэмжээтэй харьцах харьцаа агаар магдал дахь мөнхүү харьцаатай яг таардаг. 5730 жилийн хагас задралын үе бүхий үхсэн организмуудад С-14 задардаг, гэхдээ С-12 – ын хэмжээ өөрчлөгддөггүй. Организмын үхлийн цаг хугацааг организмын үлдэгдлүүд дахь С-12 – ыг С -14 – т харьцуулсан харьцаагаар тооцоолон гаргадаг. Агаар мандал дахь С-14-ийн агууламжийн хэлбэлзлэл нь зарим түүхэн галавуудын хувьд энэ аргын оновчлолийг бууруулдаг.

Дээр: Турин дахь христийн дүрс бүхий шарилын бүтээлийг Христийн оршуулгын цагаан хувцас гэж үздэг. Радио нүүрстөрөгчийн цаг хугацаа тогтоох аргын дагуу уг бүтээлгийг м.э. 1300 оны орчимд бүтээжээАНХДАГЧ ЭХ БУЛГААС Туйлын мөсөн оргилууд дахь устөрөгчийн изотопуудын БАЙРЛАЛ цаг уурын өөрчлөлтийн тухай өгүүлдэг. Рентген цацрагаар болон нейтроноор бөмбөгдөх үед ЭЛЕМЕНТ БҮР тодорхой хэмжээний завсарлагатай гэрлийн спектрийг өгдөг. Энэ аргыг материалуудын химийн бүтцийг тодорхойлоход ашигладаг. АТОМЫН ЗАГВАРУУД байнга боловсронгуй болсоор байна.ТЕРМОДИНАМИКА Термодинамик гэдэг нь зөвхөн дулааны эрчим хүчний судалгааг авч үздэг. Гэхдээ тэрээр эрчим хүчний бусад төрлүүд, тэр ч байтугай материйг ч судладаг.

Зүтгүүрийн хөдөлгүүр эрчим хүчийг гаргадаггүй. Тэрээр нэг хэлбрийн эрчим хүчийг нөгөө хэлбэрт шилжүүлдэг Термодинамикийн хуулиуд нь объектийн температур, дулаан болон дотоод эрчим хүчний хоорондын харилцан хамаарлыг тодорхойлодог. Хатуу биетүүдийн хайлалт болон шингэний ууршилт нь дотоод эрчим хүчний өөрчлөлтийн жишээ мөн. Бодис болон хүрээлэн буй орчны эрчим хүчтэй солилцоо явуулдаггүй тийм тогтолцоог далд тогтолцоо гэдэг. Тийм тогтолцоонуудын тоонд дулаан тусгаарлагч колб, зарим төрлийн автомашинууд болон Орчлон ертөнц хамаарагддаг.Нэгдүгээр хууль Термодинамикийн үндсэн хууль нь кинетик, потенциал, химийн, дотоод, гэрлийн зэрэг эрчим хүчний янз бүрийн хэлбрүүд байдаг явдал юм. Эрчим хүчний эдгээр хэлбрүүд бие биендээ шилжиж болох боловч далд тогтолцоон дахь тэдгээрийн нийлбэр тоо хэмжээ үл өөрчлөгдөнө. Термодинамикийн нэгдүгээр хуулиар эрчим хүчийг буй болгох юмуу устгах боломжгүй гэж үздэг.Мөнхийн хөдөлгүүр

1664 онд Ульрих фон Кранахын боловсруулсан бөмбөлгүүд, дугуй болон архимедийн сэнснээс бүтсэн мөнхийн хөдөлгүүр ОЛОН ЗУУНЫ ТУРШИД ЗОХИОН БҮТЭЭГЧИД мөнхийн хөдөлгүүрийн төслийг зурсаар иржээ. Тэдгээр төслүүдийн нэг: усны уналтаар дугуй эргэнэ. Дугуйн доор усыг дээш шахдаг хөдөлгүүр холбосон байдаг. Ийм маягаар дугуй нэгэн зэрэг ажил хийж, өөрийгөө усаар хангадаг. ТИЙМ ТӨХӨӨРӨМЖ ЯАГААД АЖИЛЛАЖ ЧАДДАГГҮЙ ВЭ? Дугуйн хөдөлгөөний үед үүсдэг үрэлт усны эрчим хүчийг алдахад хүргэдэг. Усны хэрэгцээт урсгалыг тогтоон барих үүднээс шахуургыг ашиглаж, түүний ажиллагааг хангахын тулд дугуйг ашигласан нь үрэлтэнд маш их алдагдалд хүргэдэг. Ийм төрлийн бүхий л машинуудад эрчим хүч нь үрэлтэнд юмуу, хүрээлэн буй орчинд дулаан цацруулахад зарцуулагдах болно.

МӨНХИЙН ХӨДӨЛГҮҮР эрчим хүчний гаднын ямарч эх булаггүйгээр ажилладаг, учир нь тэрээр өөрөө бүхий л хэсгүүдийнхээ хөдөлгөөний шалтгаан нь болдог. Мөнхийн хөдөлгүүрийг БҮТЭЭЖ БОЛОХГҮЙ, учир нь тэрээр термодинамикийн хуулиудыг зөрчдөг.

Соронз болон төмөр бөмбөлөг агуулсан мөнхийн хөдөлгүүр – ойролцоогоор1670 онд бүтээсэн зурагХоёрдугаар хууль

Хийн хувьд зай чөлөөлөгдөж л байвал, тэрээр тэлж, түүнийг эзлэдэг. Энэ үед түүний эмх замбараагийн хэмжээ өсч, эмх замбараатай байдал нь буурдаг Термодинамикийн хоёдугаар хууль нь нэгдүгээр хуулинд зарим нэмэлт хязгаарлалт ноогдуулдаг. Эмх замбараа- гүйн хэмжээг энтропи гэж нэрлэдэг. Жишээ нь цайны халбага дарийг шатаахад хийн ялгарал болон дулааныг өгдөг. Эгэл хэсгүүд нь орон зайд эмх замбараагүй тархаж, янз бүрийн хурдтайгаар ийш тийш хөдлөж байдаг. Дулаан нь халуун юмнаас хүйтэн рүү шилжиж байдаг. Энэ нь эмх замбараагүйн хэмжээг нэмэгдүүлж, Орчлон ертөнцийн тухай мэдлэг болон эмх цэгцийн тоо хэмжээг бууруулдаг. Шаталтын үйл явц хуучин байдалдаа эргэж ордог, гэхдээ үүний тулд эрчим хүч зарцуулах шаардлагатай. Түүнээс гадна зайлшгүй алхмууд нь араасаа эмх замбараагүйн хэмжээг улам ихээр нэмэгдүүлнэ. Термодинамикийн хоёрдугаар хуулиар Орчлон ертөнцийн эмх замбараагүй хэмжээ аажмаар өсч байна гэж үздэг.Гуравдугаар хууль Хэрвээ температурыг сая хэмээс ч илүү нэмэгдүүлвэл, онолын хувьд түүний хүрч болох хамгийн бага зааг нь -273,15°С буюу 0°К гэсэн утга болно. Темпеартурын энэхүү түвшин бололцоот бүхий л түвшнээс хамгийн нам нь учраас туйлын тэг ч гэж нэрлэдэг. Онолын хувьд ийм үед матери нь эрчим хүчээ бүрмөсөн алддаг, учир нь эгэл хэсгүүд нь тууштай хөдөлдөггүй. Термодинамикийн гуравдугаар хуулиар туйлын тэгд хүршгүй гэж үздэг. Зарим туршилтуудаар туйлын тэгээс дээш хэмийн саяын хэсгүүд хүртэлх температурт хүрсэн ч энэхүү уг утгыг гарган авч болохгүй. Температур нам байх тусам түүнийг цааш нь бууруулах нь бүрч төвөгтэй.Шинжлэх ухаан, технологи дахь термодинамикийн ач холбогдол Шинжлэх ухаан, технологи нь термодинамикийн хуулиуд болон дүгнэлтүүдийг байга ашигладаг. Жишээ нь химид урвал дулааныг шингээж байна уу, эсвэл ялгаруулж байна уу гэдгийг мэдэх нь чухал. Инженерийн салбарт моторууд болон бусад дулааны төхөөрөмжүүдийн үр бүтээмж нь термодинамикийн хоёрдугаар хуультай шууд холбоотой.Дулааны мөхөл

Орчлон ертөнц нь далд тогтолцоо учраас зарим агшинд түүний дулааны мөхөл ирж болно. Энэ нь орчлон ертөнцийн бүхий л цэгүүдэд адилхан температуртай болсон үед явагдана. Энэ агшинд амьд бүхэн алга болно, учир нь амьдралыг тогтоон барьдаг физик, химийн үйл явцууд зогсоно. Дулааны мөхөл гэдэг нь термодинамикийн урьдчилан гаргасан дээд зэргийн эмх замбараагүйн хэмжээст байдал мөн. Эрчим хүчний бүхий л хувирлууд дуусч, бүхий л эгэл хэсгүүд ижил кинетик эрчим хүчтэйгээр хөдлөж, эрчим хүчний урсгал дахин гарахгүй болно.

Дээр: Цөл газар ч гэсэн дулааны мөхлийн байдлаас хол байдагАНХДАГЧ ЭХ БУЛГААСХАРЬЦАНГУЙН ОНОЛ болон статик механик нь термодинамикийн чухал хэрэглүүрүүд болж, тогтолцоонуудын төлөв байдлыг судлахад ашиглагддаг. Хэрэв ХОЁР ТОГТОЛЦООНЫ температур адил бол тэд дулааны энергийн хувьд тэнцвэртэй байдалд оршдог.ХАРЬЦАНГУЙН ОНОЛ Альберт Эйнштейний онолууд хүний ертөнцийг үзэх үзэл болон физикийн шинжлэх ухааныг өөрчлөв. Түүний урьдчилан хэлсэн бүтээмжүүд /эффект өргөн хүрээтэй учраас түүний онолын бүх дүгнэлтүүдийг туршлагаар шалгах боломжгүй.1905 онд Альберт Эйнштейн өөрийн гол өгүүллүүдээ нийтлүүлснээр нэрд гарсан физикч болов. Тэдгээрийн дотор харьцангуйн тусгайлсан онол болон фото бүтээмжүүдийн талаар тодорхойлон бичсэн бүтээлүүд байв. Эйнштейн 1915, 1921 онуудад харьцангуйн ерөнхий онолын бүтээлүүдээ нийтлүүлж Нобелийн шагналтан болжээ.Цаг хугацаа, орон зайн харьцангуй чанар Тэр үед Ньютоны хуулийг атомын түвшинд хэрэглэх тухай асуудал физикийн чухал асуудал болоод байв. Эйнштейн уг асуудлыг фотоэффектийн тухай өөрийн бүтээлдээ тайлбарласан байна. Түүний хандлага нь зөвхөн физикийн хийсвэрлэл төдийгүй гүн ухааныг үзүүлэх жишээгээр баяжуулав.E = mc2

Альберт Эйнштейн Харьцангуйн онол болон фотоэффектийн үр дагавар нь матери болон энергийн харилцан холбоо юм. Тэдгээр нь E = mc хэмээн алдаршсан тэгшитгэлийн дагуу ийнхүү харьцаанд орж байна. Энэ нь материйг эрчим хүч болгон хувиргах юмуу эсвэл эсрэгээр

эргүүлж болно гэсэн үг. Нарны эрчим хүчний эх булаг нь протон, нейтронуудаас үүсч бүрэлддэг гелийн цулын багасал юм. Цөмийн хуваагдлын эрчим хүч үүслийн хувьд үүнтэй төстэй. Хэдийгээр Эйнштейн энэ асуудлаар дагнан ажиллаж байгаагүй ч гэсэн энэхүү тэгшитгэлийг атомын бөмбөг боловсруулах, болон цөмийн хуваагдлын технологитой холбож боддог. Эйнштейний хандлагаНьютон цаг хугацаа болон орон зайг хурдыг тооцооолоход ашиглагддаг үл хамаарах хэмжээсүүд хэмээн үзсэн байдаг. Эйнштейн дээд зэргийн бололцоот хурд бол гэрлийн хурд, түүнийг цаг хугацаа болон орон зайг хөндсөн томьёоллуудыг тооцоолоход тогтмол үзүүлэлтийн үүрэг гүйцэтгэнэ хэмээн үзжээ. Гэрэл нь Нарнаас Дэлхийг хүртэлх зайг 8 минут орчмын дотор туулна. Энэ нь гэрлийн хурд ойролцоогоор 300000 км/сек гэсэн үг юм. Ийм учраас Дэлхий дээрх ажиглагч Нарны явагдаж байгаа байдлыг биш, харин 8 минутын өмнө ямар байсныг л хардаг. Эйнштейн үүнээс гарч байгаа дүгнэлтүүдийг координатын тогтолцооны хувиргалтын тэгшитгэлийг гарган авахад ашиглажээ. Эйнштейн өөрийн харьцангуйн ерөнхий онолдоо дэлхийн таталтыг орон зай, цаг хугацааны муруйлт гэж тодорхойлон бичжээ. Одод мэтийн нүсэр объектүүд орон зайг мурийлгаж, гэрлийг өөрийнх нь замаас хазайхыг шаарддаг. Эдгээр дүгнэлтүүдээс хожим нь хар нүхний онол боловсрогджээ. Хар нүхний таталцлын орон нь гэрлийг гадагш гаргах боломжгүй тийм асар том цултай байдаг.Хэрэглээ ба хязгаарлал

Их цул бүхий дурын объекууд хар цоорхойн адилаар орон зай, цаг хугацааг хазайлгадаг Эйнштейн дэлхийн таталтыг ойлгоход хувьсгал хийж, радио долгион тархдаг орчин лугаа цахилгаан соронзон цацрагжилт дамжин өнгөрдөг тийм зуучлагч байдаггүй болохыг батлажээ. Тэрээр квантын механикийг үндэслэгч болов. Гэхдээ Эйнштейн хэзээ ч алдаа гаргаагүй суутан биш гэдгийг тэмдэглэвэл зохино. Тэрээр материйн ерөнхий онолын боловсруулалтад он жилүүдийг зарцуулсан хэдий ч амжсангүй. Фотоэффект, харьцангуйн болон ерөнхий харьцангуйн онолын тухай Эйнштейний бүтээлүүд нь ХХ зууны орчин үеийн физикийн шинжлэх ухаан болон технологийн дэвшлийн үндэс болжээ.Ихрүүдийн ер бус үзэгдэл

ИХЭР ХОЁР ЭМЭГТЭЙГ салгаж нэгийг нь Дэлхий дээр, нөгөөг сансрын хөлөгт суулган гэрлийн хурдаар нисгэжээ. Хоёр жилийн нислэгийн дараа тэрээр буцаж ирэв. Харьцангуйн онолын тооцоотой уялдан тэрээр газар дээрх ихэртэй уулзахад тэр нь 40 насаар хөгширсөн байжээ. САНСРЫН ХӨЛГИЙН ХУРД ХЭДИЙЧИНЭЭ ИХ БАЙНА, цаг хугацаа төдийчинээ удаан урсана. Цул бүхий матери гэрлийн хурдаар хөдөлж чадахгүй, гэхдээ энэнхүү таамаглалд хурд нь гэрлийн хурдтай ойролцоо гэж үзэж болно. Дэлхий дээр хоцорсон ихрийн өрөөсөн ердийн байдлаар хөгширнө. Аялаж буй өрөөсөн нь удаан хөгширнө, учир нь координатын хөдлөж буй тогтолцоонд цаг хугацаа аажим урсана.

Ихрүүд оролцсон жишээ нь цаг хугацаа хурднаас хамааралтайг зааж байна

ЦАГ ХУГАЦАА координатын тогтолцооны сонголтоос шалтгаалдаг. ЭЙНШТЕЙНИЙ ОНОЛ хоёр цагтай туршилтаар батлагджээ: нэг цаг нь Дэлхий дээр, харин нөгөө нь нисэх онгоцон дотор байрлуулсан байжээ. Эйнштейний онол дээр үндэслэгдсэн координатын дөрвөн хэмжээст тогтолцоог МИНКОВСКИЙ БОЛОВСРУУЛАВ.

Сансрын хөлгийн хошуун дээр цаг хугацаа удаан өнгөрдөг

Маклакова Т.Г.. Архитектура. Учебник Часть 1. Страница 69

Распределение температур в толще ограждения. Помимо определения общего, требуемого и экономически целесообразного сопротивления теплопередаче при проек-тировании ограждения необходимо установить распределение температур по сечению ограждения. При стационарном потоке тепла температуру в любой точке сечения ог-раждения находят по аналогии с определением температуры на внутренней поверхнос-ти ограждения г„, которую вычисляют, преобразуя уравнение (7.9):

(7.9)

Исходя из равенства потоков тепла, проходящего через слой ограждения любой толщины х, граничащий с помещением, и через все ограждение,

откуда

(7.15)

где ^ R - термическое сопротивление слоев толщиной х, примыкающих к помещению.

1-1

Изменение температуры в каждом слое ограждения происходит по линейному закону, но с различным углом наклона, соответствующим термическому сопротивлению слоя. Таким образом, график распределения температуры в слоистом ограждении получает характер ломаной линии, отрезки которой, проходящие через слои с более высоким термическим сопротивлением, имеют больший угол наклона к горизонту (рис.7.2).

Температура внутренней поверхности в местах более теплопроводных включений определяется по формуле;

(7.16)

где Rо' - сопротивление теплопередаче участка ограждения с теплопроводным включением; R £сл - то же, без теплопроводного включения; г/ - коэффициент, принимаемый по табл. 7.3 в зависимости от отношения ширины включения а к полной толщине ограждения 5.

Теплоустойчивость ограждения - способность сохранять при колебаниях величин теплового потока относительное постоянство температур на поверхности ограждения, обращенной в помещение.

Расчетный контроль теплоустойчивости ограждений осуществляется для конструкций наружных стен (при D <4) и покрытий (при D <5) и является обязательным при проектировании гражданских зданий для южных районов со среднемесячной темпера-турой июля более 20°С в целях предупреждения радиационного* перегрева помещений.

Расчетом контролируется амплитуда колебаний температуры на внутренней по-верхности ограждения Ат , которая должна быть не более требуемой А"р, определяемой по формуле:

(7.17)

где t„ - среднемесячная температура наружного воздуха в июле.

Большие колебания температуры на облучаемой наружной поверхности ограждающей конструкции уменьшаются, затухают в ее толще (рис. 7.3.)

Величина амплитуды колебании температуры на внутренней поверхности Ах зависит от величин затуханий расчетной амплитуды колебаний температуры наружного воздуха v в толще ограждения, которые определяют по следующим формулам:

ТЕПЛОПЕРЕДАЧАСТАЦИОНАРНАЯ

Теплопередача стационарная - теплопередача между средами с различными температурами через разделяющую стенку. Характеризуется неизменными во времени параметрами процесса. То есть устанавливается при длительном поддержании температур теплообменивающихся сред на одном и том же уровне (теплообменники, отопительные приборы, наружные ограждения зданий при стабильных температуpax внутреннего и наружного воздуха и т.п.). Простейший и чаще всего наблюдаемый одномерный процесс - теплопередача с изменением температурного поля только в одном направлении. Изотермические поверхности одномерного поля параллельны поверхностям разделяющей стенки, а линии тока (теплового потока) им перпендикулярны. Примером одномерного температурного поля может служить поле плоской стенки, длина и ширина которой намного превышают ее толщину. При ограниченных размерах стенки одномерность нарушается и в зависимости от соотношения ее размеров температурное поле на отдельных участках становится двух- или трехмерным. Наружные ограждения зданий, напротив, должны обладать повышенным сопротивлением теплопередаче, чтобы поддержать нужные температурные условия в помещениях. Необходимое сопротивление теплопередаче обеспечивают, вводя в ограждение дополнительный (помимо конструктивного) теплоизоляционный слой со значительным сопротивлением теплопроводности. Располагать теплоизоляционный слой желательно с наружной стороны ограждения (за конструктивным), защищая его от атмосферных осадков. Такое расположение приводит к повышению теплоустойчивости ограждения, предотвращению конденсации водяных паров в толще конструкции, устранению замерзания влаги и образования льда в зоне контакта с конструктивным слоем. Для уменьшения расхода теплоизоляционного материала в качестве утепляющего слоя иногда используют замкнутые воздушные прослойки незначительной толщины (не более 0,05—0,07 м). Устройство прослоек большей толщины нежелательно вследствие усиления в них конвективного теплообмена и снижения термического сопротивления. Повышение возможно за счет оклеивания "теплой" поверхности прослойки алюминиевой фольгой и расположения прослойки ближе к наружной поверхности ограждения (в зоне отрицательных температур). В общем случае сопротивление многослойной конструкции наружного ограждения теплопередаче складывается из сопротивлений теплопроводности отдельных материальных слоев, воздушной прослойки (при ее наличии) и теплообмену на внутренней и наружной поверхностях. Распределение температуры по сечению ограждения легко получить из графика, построенного в масштабе термических сопротивлений, включая сопротивления теплообмену на поверхностях.

Выявленное сопротивление теплопередаче и распределение температур справедливы в случае одномерного температурного поля. В отдельных элементах ограждения (наружные углы, откосы оконных проемов, стыки с внутренними ограждениями и др.) одномерность нарушается, что приводит к снижению температуры на внутренней поверхности этих элементов и усилению теплового потока из помещения.

Our updated Terms of Use will become effective on May 25, 2012. Find out more.

Барилгын статикЧөлөөт нэвтэрхий толь, Википедиагаас

Харайх: Удирдах, Хайлт

Галт тэрэгний буудал. Даацын хийцийн ерөнхий байдал.

Голландын Breda- галт тэрэгний буудлын багана. Ийм төрлийн хийцийг барилгын статикаар баталгаажуулах ёстой.

Барилгын статик буюу барилгын конструкци нь барилгын салбар дахь даацын хийцийн системийг аюулгүй болон найдвартай болгох талаас нь судална. Барилгын статикт хүч ба түүний барилгад болон барилгын хэсэглэлд нөлөөлөх нөлөөг тооцоолдог.

Агуулга

1 Ухагдахуун

2 Үүрэг

3 Даацын хийц

4 Нөлөөллүүд (ачаа)

5 Тооцоолох арга

o 5.1 Зураглалын арга

o 5.2 Тооцоолох аргачлал

o 5.3 Классик аргууд

o 5.4 Матрицан аргачлал

o 5.5 Программаар тооцоолох

o 5.6 Өргөтгөсөн техникийн аргачлал

6 Онол

7 Барилгын материалууд

8 Статикийн журмууд

o 8.1 Статикийн талаарх хуулийн түүх

o 8.2 Статик дахь орчин үеийн дүрэм

9 Мөн үзэх

10 Нэмж унших

11 Гадаад холбоос

Ухагдахуун

Статик гэдэг ухагдахууныг ихэвчлэн онол- математик- физикийн талаас нь олон утгаар хэрэглэх бөгөөд барилгын статикт зөвхөн барилгын салбарт хамаарах статикийг судалдаг.

Үүрэг

Барилгын статикийн хамгийн гол үүрэг нь даацын хийцийн тогтвортой байдлыг хангах юм.

Даацын хийц

Барилгын статикт даацын хийцийг 2 том бүлэгт хуваана:

Босоо даацын хийц ба хөндлөн даацын хийц Орон зайт даацын хийц

Нөлөөллүүд (ачаа)

Барилгын статикт доорх ачааллуудыг тооцох ёстой:

Өөрийн жин Хөдөлгөөнт ачаа

Салхины ачаа

Цасны ачаа

Усны даралт

Хөрсний даралт

Зам тээврийн хэрэгслийн үүсгэж болох ачаа

Газар хөдлөлт

Мөсний даралт , мөсний ачаа

Хэм

Rheonomous

Хөдөлгөөнт ачаанд доргилт, чичэргээ, газар хөдлөлт ба мөргөлт орно.

Тооцоолох арга

Гол сэдвийг үзэх: Статикийн тооцоо

Барилгын статик тооцоолх 3 арга байдаг:

График аргачлал Тооцоолон бодох аргачлал

Турших статик

Зураглалын арга

Тооцоолох аргачлал

Классик аргууд

Матрицан аргачлал

Программаар тооцоолох

Өргөтгөсө н техникийн аргачлал

Онол

Барилгын материалууд

Барилгын статикийн тооцооны үр дүнг үндэслэн даацын хийцийн хэмжээг тодорхойлно. Тухайн барилгын материалаас хамааран хэмжих арга нь өөр байна:

Бетон , төмөрбетон, хүчитгэсэн бетон, өрлөгөн хана Ган ба бусад металлууд, ялангуяа хөнгөнцагаан

Ган ба бетоны холимог хийц

Модон байгууламж

Хуванцар (хиймэл материал)

Хөрс

Шилэн хийц

Статикийн журмууд