Crisis Group ၏ In Pursuit of Peace ဆတဆပ ခးျမငပြႏင ညစာစားပြ (29 October 2012 ရကစြပါ International Crisis Group၏ In Pursuit of Peace award dinner- Peace, prosperity and the presidency ကဘာသာ ျပနပါသည။)

International Crisis Group သည ၂၀၁၃ ခႏစ ဧၿပလ (၂၂) ရကေန႔တြင နယးေယာကၿမ႕၌ In Pursuit of Peace ခးျမငပြႏင ညစာစားပြ ျပလပမညျဖစရာ ျမနမာႏငငမ သမၼတဥးသနးစနႏင ဘရာဇး သမၼတေဟာငး Luiz Inácio Lula da Silva တ႔အား ဂဏျပမည ျဖစပါသည။

Crisis Group ၏ ဆခးျမငပြႏင ညစာစားပြသည သနးေပါငးမားစြာေသာ လမား၏ ဘဝမားက အသြငေျပာငးေစေသာ အျမငကယသည ေခါငးေဆာငမႈႏင ပ႗ပကၡမား ၿပးဆးသြားေရး ကမၻာႀကး၏ ကတကဝတမားက လပေဆာငေပးေသာ အစးရ၊ ဆကဆေရး လပေဆာငမႈ (diplomacy)ႏင ျပညသ႔ေရးရာမဝါဒတ႔မ အဓက ပဂၢလမားအတြက ဂဏျပသည အခြငအလမး တစခပင ျဖစပါသည။

“အခလကမၻာႀကးရ႕ ေနရာအေတာမားမားဟာ မားယြငးတ လမးေၾကာငးက ဥးတညေနပရတ အခနမးမာ ျမနမာႏငငန႔ ဘရာဇးႏငငဟာ သတ႔ ျပညသေတြ ပမေကာငးမြနတ လမးေၾကာငးေပၚမာ သမၼတေတြရ႕ လပေဆာငမႈန႔ ေတြ႔ရတာဟာ ထငရားတ ဥပမာေတြပါပ” ဟ International Crisis Group နာယက Thomas R. Pickering က ေျပာၾကား ခပါသည။

“သမၼတ ဥးသနးစနေရာ သမၼတ Lula ေရာဒဆန႔ ထကတနပါတယ။ ဒလ ဂဏျပရတအတြက ျမနမာန႔ ဘရာဇးတ႔အတြက ေရ႕ဆကမယ အေရးႀကးတ ေျခလမးမားမာ အေထာကအက ျဖစပါမယ။ အပယခ ႏစမားကေန ေဒသတြငးန႔ ႏငငတကာ ဆကဆေရး ျမငတငရာမာ သတ႔ရ႕ ေနရာပမ ျမငတငႏငေအာင အားေပးသလ ျဖစပါတယ” ဟ ၎က ေျပာပါသည။

Crisis Group ဥကဌ Louise Arbourက ေျပာၾကားရာတြင “ျမနမာႏငငမာ ၂၀၁၁ မတလ သမၼတဥးသနးစန အစးရ တကလာကတညးက ယခငက လပေဆာငခဖးျခငး မရတ မတမတထငထင ျပျပငေျပာငးလေရးေတြ စတင လပေဆာင လာပါတယ။ ႏငငေရး အကဥးသား ရာေပါငးမားစြာ လႊတေပးျခငး၊ သတငးစာ လြတလပခြင ေျဖေလာေပးျခငး၊ အဓက အတကအခပါတန႔ ေဆြးေႏြးမ ႈ ပမ လပေဆာငလာျခငးမား ပါဝငပါတယ” ဟဆပါသည။

သ႔ေသာ ျမနမာႏငငတြင ယေန႔ထ လပေဆာငလာေသာ ႏငငေရးအရ ေျဖေလာမႈမားအျပင ဆကလက လပေဆာငရန လအပ ေနပါေသးသည။ ျမနမာႏငငအေနျဖင႔ ရခငႏင႔ ႐ဟငဂာ အပစမားၾကားတြင ျဖစပြားလက႐သည႔ ျပငးထနေသာ ျဖစရပမားက ကငတြယ ေျဖ႐ငးႏငမည႔ နညးလမးမား ခကခငး ႐ာရမည ျဖစပါသည။ (Crisis Group သည ဇြနလက အစရငခစာႏင႔ ယခလ အေစာပငးက ထတျပနေသာ အစရငခစာမားတြင ေဖၚျပၿပးျဖစပါသည) အဆပါ ျဖစရပမားေၾကာင႔ ျပညသမား၏ ဘဝမား ပကစးျခငးမား ျဖစေနဆ ျဖစရာ တတပပ ဆရလၽင မဆလင ႐ဟငဂာ လနညးစတြင ပမ ပကစး ေနရပါသည။ တငးျပညတြင အေရးႀကးေသာ တးတကမမားလညး ျမငေတြ႕ရလကရရာ ႏစေပါငးငါးဆယအတြငး ပထမဆးအႀကမအျဖစ တငးရငးသား လကနကကငအပစ အေတာမားမားႏင

အစးရသည ပဏာမ အပစအခတရပစေရးမား လကမတေရးထး ႏငခၿပး၊ ကခင လြတလပေရးအဖြ႕ (Kachin Independence Organisation) ႏငမၾကာမ သေဘာတညခက တစခ ရလမမညဟ ေမာလငရပါသည။

ဘရာဇးႏငငတြင ၂၀၀၃ ခႏစမ ၂၀၁၀ ထ သမၼတအျဖစ တာဝန ထမးေဆာငခသ Lula ဟ လသမားေသာ Luiz Inácio Lula da Silva သည သ၏ ႏငငအား စးပြားေရးႏင ႏငငေရး ေခတသစက ပေဖာေပးခၿပး၊ သနးေပါငးမားစြာေသာ လမားက ဆငးရတြငးမ လြတေစခပါသည။ ၎၏ အစးရသည အဆပါ ခငမာေသာ အေျခခေပၚ မတည၍ လမေရး အစအစဥမားျဖင ေဒသတြငးႏင ကမာၻေပၚတြင အေရးပါေသာ ပေလယာ (Player) တစဥး ျဖစလာပါသည။ ႏငငတကာ ပးေပါငးေဆာငရြကေရးႏင ကမာၻလးဆငရာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမတြင ေတာငဖကႏငငခငး ခဥးကပမ (South–South approach) ကေဖာေဆာင လာပါသည။

သမၼတ da Silva သည စစညးမတြင အမနတကယ ခငမာလာေစေရး အတြက လပေဖာကငဖက လပေဆာငေရး (partnership) က ေဒသတြငး အမနးခငးမားအား အဆျပလာပါသည။ ဘရာဇးတ႕၏ ဆကဆေရးပစသည ၎၏ ေတာငအေမရက အမနးခငးမား အေနျဖင ၎တ႕၏ ျပညတြငး ပဋပကၡမား ရငဆငရာတြင အေထာကအက ျပပါသည။

သမၼတda Silva ၏ အစးရလကထကတြင သတမနမစရင (၁၇)ခ အသစဖြငလစခရာ ဘရာဇး၏ အာဖရကအေပၚေထာကခ ပပးမမာလညး မတမတသားသား ရခပါသည။ ဘရာဇးသည ေဟတႏငင၏ ၿငမးခမးေရး ထနးသမးေရး လပငနးစဥမားတြင ဥးေဆာငပါဝငခၿပး၊ လကဘႏြနႏငင၏ ကလသမဂၢ မစရင တြငလညး ေရတပ ပါဝငခပါသည။

Lula၏ အစးရသည ကမာၻႀကးႏင ၎၏ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး စမကနးမား၏ လအပခကႏင လကေလာညေထြစြာ ကယပငဆးျဖတခြငရေသာ ဆကဆေရးမးက ဖြ႕ၿဖး ေစခပါသည။ အမးမးေသာ မဟာမတမားကလညး ႏငငက ကမာၻတစဝမး တညရေစရနႏင ၾသဇာလႊမးမးမ နကရငးေစရန လပေဆာငမက ပမ အေထာကအက ျဖစပါသည။ ဘရာဇးလ၏ အပစဖြ႕မ၊ မဟာဗဟာကေသာ လပေဖာကငဖက ျပျခငးႏင မဟာမတ အသစဖြ႕ျခငးမားသည တငးျပညႏင ၎၏ ပါတနာမား (partners) အား ႏငငတကာနယပယ၏ ပါဝါ ေလဟာနယ၌ ေနရာရေစပါသည။

ယခအခါ ရစႏစ တငလာခၿပ ျဖစေသာ Crisis Group ၏ In Pursuit of Pease ဆခးျမငပြႏင ညစာစားပြသည ကမာၻတစလႊား ဆးရြားေသာ ပဋပကၡမားက ကာကြယျခငးႏင ေျဖရငးခငးမားတြင တစဥးခငးထးခၽြန ေအာငျမငစြာ လပကငႏငမမားအား အသအမတျပေသာ အခမးအနား ျဖစပါသည။ ၿပးခသည အၾကမမားက ဆခးျမင ခရသမားတြင အေမရကန သမၼတမား ျဖစၾကေသာ William Jefferson Cliton ႏင George H.W. Bush ၊ ႏဘယ ၿငမးခမးေရးဆရင Martti Ahtisaari ႏင Ellen Johnson Sirleaf ႏငေငြမား လဒါနးသ သေဌးႀကး George Soros တ႕ ပါဝငပါသည။