crkvenoslovenski jezik

PRAVOSLAVNI BOGOSLOVSKI FAKULTET

SVEUČILIŠTA U BEOGRADU

Silabusi

Dr. Zoran Ranković , docent

osnovne studije bogoslovlja

Predmet : crkvenoslovenskim JEZIK

Grupa : obvezni predmet , bodovi : 5.00

Fond sati : opći smjer - sem . 1. i 2. / u 1. 1 +1 , u 2. 1 +2

Ispit : pismeni i usmeni ( kombinirani )

Naziv tečaja :

Crkvenoslovenski jezik : lingvistički , kulturološki ,

liturgijski aspekti

sadržaj :

Stjecanje temeljnih teorijskih znanja o funkcioniranju

crkvenoslovenskog jezika kao književnog i sakralnog jezika

Srba . Upoznavanje tipoloških odlika crkvenoslovenskog

jezika u odnosu na staroslavenski , suvremeni srpski i

suvremeni ruski jezik , uz ukazivanje na istovjetnosti , sličnosti

i razlike u njihovoj strukturi i funkcioniranju . formiranje

umenja strukturno - semantičke analize crkvenoslovenskog

teksta u cilju adekvatnog transponiranja na srpski standardni

jezik .

cilj :

Cilj nastave CRKVENOSLOVENSKOG jezika jeste formiranje

relevantne za profesionalnu kompetenciju diplomiranih

teologa lingvističke i prevoditeljske kompetencije u

operativnoj dimenziji ( primjena stečenih znanja i umenja pri

recepciji CRKVENOSLOVENSKOG teksta iu procesu prevođenja )

preduvjeti :

Upisan prvi semestar osnovnih studija .

Oblik nastave :

Predavanja i vježbe .

Obveze učenika :

Studenti su obvezni pohađati nastavu . Poželjno je aktivno

sudjelovanje u nastavi ( posebno na vježbama ) , redovita izrada

domaćih zadataka ( prijevodi , gramatička analiza ) .

2

Način ocjenjivanja rada i rezultata :

Redovna izrada domaćih zadataka čini 25% ukupne ocjene .

Aktivno sudjelovanje u nastavi donosi još maksimalno 25% ukupne

ocjene , ovisno o razini aktivnosti i ujednačenosti

postignuća učenika . Ostalih 50% ili više postotaka ocjene

formira se na temelju usmenog i pismenog ispita .

Plan tečaja / predmeta

PRVI SEMESTAR

1. nedjelja

Određenje crkvenoslovenskog jezika . crkvenoslovenski

kao bogoslužbeni jezik . Crkvenoslovenski kao jezik znanosti ,

originalne i prevoditeljske djelatnosti . stilistička

diferencijacija . Crkvenoslovenski jezik kroz povijest .

Crkvenoslovenski jezik u Srba .

Metodologija korištenja rječnika crkvenoslovenskog jezika -

vježba .

2. nedjelja

Crkvenoslovenskim azbuka . Osnovna pravila čitanja .

Interpretacija izabranih tekstova .

3. nedjelja

Fonetsko - fonološki sustav CRKVENOSLOVENSKOG jezika .

Alternacije .

Dijakritički znaci . Akcenatski sustav . sustav

punktuacija . Skraćenice . Slova u ulozi brojeva .

Interpretacija izabranih tekstova . Fonetska i grafijsko -

ortografska analiza izabranih tekstova .

4. nedjelja

Morfološki sustav CRKVENOSLOVENSKOG jezika . vrste

riječi ( klasifikacija ; prijelazne pojave u oblasti vrsta

riječi ) . Dvojina : semantičke osobine . Sustav padeža u

crkvenoslovenskom jeziku . Imenice singularia tantum i

pluralia tantum .

Interpretacija izabranih tekstova . Fonetska i grafijsko -

ortografska analiza izabranih tekstova .

5. nedjelja

Imenice : opštegramatičko značenje i

parcijalnogramatičke kategorije , leksičko - gramatičke 3

skupine , oblici ( paradigmatski tipovi ) .

Interpretacija i morfološka analiza izabranih tekstova .

6. nedjelja


parcijalnogramatičke kategorije , leksičko - gramatičke



7. nedjelja





8. nedjelja

Zamjenice : leksičko - gramatička obilježja , klasifikacija ,

oblici ( paradigmatski tipovi ) zamjenica .


9. nedjelja

Zamjenice : leksičko - gramatička obilježja , klasifikacija ,

oblici ( paradigmatski tipovi ) zamjenica .


10. nedjelja

Pridjevi : opštegramatičko značenje i


skupine , oblici ( paradigmatski tipovi , komparacija ,

nepromjenjivi pridjevi ) .


11. nedjelja

Pridjevi : opštegramatičko značenje i


skupine , oblici ( paradigmatski tipovi , komparacija ,

nepromjenjivi pridjevi ) .


12. nedjelja

Brojevi : opštegramatičko značenje i 4

parcijalnogramatičke kategorije , značenje , sastav , oblici

brojeva .


13. nedjelja

Glagoli : opštegramatičko značenje i

parcijalnogramatičke kategorije . Glagolske osnove i

nastavci . Podjela glagola po morfološkim vrstama .

Glagolska vremena , načini i stanja ( opće napomene ) .


14. nedjelja

Atematski glagolski oblici . Pomoćni glagoli .


15. nedjelja

Prezent : građenje i uporaba


DRUGI SEMESTAR

16. nedjelja

Imperativ : građenje i uporaba .


17. nedjelja

Aorist : građenje i uporaba .


18. nedjelja

Imperfekt : građenje i uporaba .


19. nedjelja

Buduće vrijeme : građenje i uporaba .


20. nedjelja

Perfekat , pluskvamperfekat , potencijal : građenje i

upotreba . 5


21. nedjelja

Participi : opštegramatičko značenje . Dativus absolutus .


22. nedjelja

Aktivni participi : građenje i uporaba .


23. nedjelja

Pasivni participi : građenje i uporaba .


24. nedjelja

Prilozi : opštegramatičko značenje i

parcijalnogramatičke kategorije . Podrijetlo priloga .

Usporedba priloga . Prijedlozi : gramatičko značenje ,

funkcija , klasifikacija . Veznici : gramatičko značenje ,

funkcija , klasifikacija . Rečce : gramatičko značenje ,

funkcija , klasifikacija . Uzvici : gramatičko značenje ,

značajke , klasifikacija .


25. nedjelja

Tvorba riječi u crkvenoslovenskom jeziku . Morfemska

analiza : morf i morfema , tipovi morfema po značenju .

Korijenske morfeme . Afiksalne morfeme . Fleksije .


Etimološka analiza odabranih primjera .

26. nedjelja

Tvorbena analiza : tvorbena baza , tvorbeni niz .

Etimološka analiza . Tvorbeni načini .


Derivatološka i etimološka analiza odabranih primjera .

27. nedjelja

Sintaksa crkvenoslovenskog jezika . Sintagma i rečenica

kao osnovne jedinice sintakse . Gramatičko ustrojstvo 6

sintagme . Gramatičko ustrojstvo rečenice .


Derivatološka , etimološka , sintaksička i tvorbena analiza

odabranih tekstova .

28. nedjelja

Leksika crkvenoslovenskog jezika . odnosi

unutarleksičke sistemnost . sastav leksike

crkvenoslovenskog jezika prema kriterijima geneze i

funkcioniranja .


Derivatološka , etimološka , sintaksička , leksička , i

tvorbena analiza odabranih tekstova .

29. nedjelja

Uloga staroslovenizama u formiranju leksičkog fonda

suvremenih slovenskih književnih jezika .




30. nedjelja

Crkvenoslovenski jezik danas : funkcionalni i

sociolingvistički aspekti .




LITERATURA :

a . obavezna :

B . Ćirković , Gramatika crkvenoslovenskog jezika , Beograd

1989.

K . Končarević , Rasprave o bogoslužbenom jeziku kod Srba

( 1868-1969 ) . - Srpski jezik , Beograd - Nikšić 1997, br . 1-2 , str .

197-211 .

K . Končarević , Crkvenoslovenski jezik na razmeđu tisućljeća :

problemi i perspektive funkcioniranja . - Slavistika , Beograd

2001, br . 5 , str . 24-32 .

K . Končarević , Recepcija crkvenoslovenskog jezika u srpskim

govornoj i sociokulturnoj sredini : suvremeno stanje i

implikacije za jezičnu politiku Crkve . - Crkvene studije , II ,

Niš 2005, br . 2 , str . 363-378 . 7

S . Petković , O netočnom čitanju crkvenoslovenskog jezika u

našoj crkvi , Sremski Karlovci 1926.

P . Đorđić , Karakteristika suvremenog izgovora crkvenog

jezika . - Bogoslovlje , Beograd 1931, br . 3 , str . 236-245 .

A . Ćirić , Prilog proučavanju akcentuacije u današnjem

crkvenom jeziku . - Zbornik Bogoslovnog fakulteta , II , Beograd

1951. str . 527-533 .

D . Protić , Skraćeno pisanje riječi . - Bogoslovlje , Beograd 1993

br . 1-2 , str . 87-89 .

Z . Ranković , Bilješke o crkvenoslovenskom jeziku u Srba . -

Crkvene studije , III , Niš 2006, br . 3 , str . 299-305 .

R . Bajić , Prevođenje bogoslužbenih tekstova u Pravoslavnoj

crkvi - karakteristike , problemi i stavovi prema ovom

prevođenju u srpskoj i ruskoj Pravoslavnoj crkvi . - Zbornik

Matice srpske za slavistiku , Novi Sad 2006, br . 70 , str . 259 -

280.

Z . Ranković , Ukratko o transkripciji crkvenoslovenskih

tekstova . - Godišnjak , VII , Foča 2008, br . 7 , str . 59-67 .

b . preporučena :

S . Petković , Rječnik CRKVENOSLOVENSKOG jezika . sremski

Karlovci 1935.

J . Živanović , Gramatika crkvenoslovenskog jezika . sremski

Karlovci 1935.

crkvenoslovenski jezik

Documents