contentszakirc.zakatkedah.com.my/wp-content/uploads/2020/... · crowdfunding, reward crowdfunding,...

CONTENTS

A PROPOSED INTEGRATED ZAKAT-CROWDFUNDING MODEL (IZCM) 1-12

FOR EFFECTIVE COLLECTION AND DISTRIBUTION OF ZAKAT FUND

IN MALAYSIA

Mohamed Asmy Bin Mohd Thas Thaker, Hassanudin Bin Mohd Thas Thaker, Anwar

Bin Allah Pitchay, and Ahmad Bin Khaliq

AGIHAN ZAKAT PENDIDIKAN TINGGI: SATU PENDEKATAN BAHARU 13-22

DI WAZAN, UPM

Razali Bin Othman

CABARAN USAHAWAN ASNAF DALAM PERLAKSANAAN PENSIJILAN 23-30

HALAL MALAYSIA.

Siti Khalilah Basarud-din, Siti Nur Zahirah Omar, Maliani Mohamad,

Hafizah Zainal

CADANGAN PERANCANGAN STRATEGIK E-PEMASARAN PRODUK 31-40

USAHAWAN ASNAF

Izatul Akmar Ismail, Amin Che Ahmat, Muhammad Nasri Md Hussain,

Abu Bakar Hamed

ENHANCEMENT OF SURPLUS IN MANAGEMENT SYSTEM: DO ASNAF 41-48

(NEEDY AND POOR) MILLENNIALS POSSIBLE IN MANNER?

Tengku Mohd Azizuddin Tuan Mahmood, Noormariana Mohd Din, Mohamed Dahlan

Ibrahim, Abdullah Al Mamun, Nadzirah Mohd Said

FINTECH: KE ARAH KEBERKESANAN KUTIPAN DAN AGIHAN ZAKAT 49-59

DI MALAYSIA

Haji Ahmad Shukri Yusoff dan Mohamad Noor Sahidi Bin Johari

HUTANG ASNAF AL-GHARIMIN DALAM KALANGAN PESERTA AMANAH 60-73

IKHTIAR MALAYSIA (AIM): MASALAH BAYARAN BALIK DAN KAEDAH

PENYELESAIAN

Raziah Md Tahir, Syarifah Md Yusof, Azizah Othman

INSTITUSI AGAMA DI SELATAN THAILAND: SATU KAJIAN TERHADAP 74-84

SEJARAH DAN KUATKUASA INSTITUSI AGAMA DALAM PENTADBIRAN

ZAKAT

Manapiyah Maoti

INVESTIGATING AN INDONESIAN EQUITABLE FINANCING:CASE STUDY 85-93

ON BAITUL MAAL MASJID JOGOKARIYAN

Dessy Ekaviana, Febrina Nur Ramadhani, Aji Dedi Mulawarman

KESAN KADAR HADDUL KIFAYAH BAHARU DALAM ZAKAT 94-102

PENDAPATAN DI NEGERI KEDAH: SATU PENGENALAN

Mohd Adib Abd Muin, Mohd Sollehudin Shuib, Azizah Che Omar,

Amirul Haqeem Abd Ghani, Ruhaida Saidon, Herman Shah Anuar

LITERACY ON THE FUNDAMENTAL INFORMATION OF ZAKAH 103-116

Anwar Bin Allah Pitchay, Mohamed Asmy Bin Mohd Thas Thaker,

Hassanudin Bin Mohd Thas Thaker , Ahmad Bin Khaliq, Al Amin Mydin

PERANAN INSTITUSI ZAKAT DALAM PEMBANGUNAN PENDIDIKAN 117-127

GOLONGAN ASNAF:ISU DAN CABARAN

Azizah Othman, Raziah Md Tahir, Syarifah Md. Yusof, Norashidah Hashim,

Nadratun Nafisah Abd Wahab

PERMASALAHAN GOLONGAN FAKIR DAN MISKIN 128-137

Syarifah Md Yusofa, Raziah Md Tahir dan Azizah Othman

PERSEDIAAN INSTITUSI ZAKAT MENGGUNAKAN 138-150

MATA WANG KRIPTO (BITCOIN)

Mohd Faiz Mohd Yaakob, Aliff Nawi, Raja Rizal Iskandar Raja Hisham

PRIORITY OF ZAKAT FUND DISTRIBUTION: CASE OF PENANG 151-165

Muhammad Kamil Kader Mydin, Anwar Allah Pitchay, Zubir Azhar

THE DEVELOPMENTAL OBJECTIVES (MAQĀṢID) OF ZAKĀH 166-178

Mohamed Fathy Eletrebi, Hassan Suleiman, Mohammad Najmuddin

Abdul Aziz

THE ROLE OF ZAKAT FUND TOWARD SUSTAINABLE FOOD 179-186

SECURITY IN MALAYSIA

Nur Marina Abdul Manap

Volume: 1 Issues: 2 [September, 2019] pp.1-12] eISSN: 2672-7471

ISSN: 2682-7530

Journal website: journal.zakatkedah.com.my

Email Journal: [email protected]

1

A PROPOSED INTEGRATED ZAKAT-CROWDFUNDING MODEL

(IZCM) FOR EFFECTIVE COLLECTION AND DISTRIBUTION OF

ZAKAT FUND IN MALAYSIA

Mohamed Asmy Bin Mohd Thas Thaker1

Hassanudin Bin Mohd Thas Thaker 2

Anwar Bin Allah Pitchay* 3

Ahmad Bin Khaliq4

1, International Islamic University Malaysia, [email protected] 2, Sunway University, Malaysia, [email protected] 3. Universiti Sains Malaysia, [email protected] 4International Islamic University Malaysia, [email protected]

*Corresponding author (Email: [email protected]) Diterima: 19 August 2019, Diproses: 2 September 2019, Diterbitkan: 18 September 2019

Abstract: This paper has proposed IZCM to assist Zakat institutions for effective collection

and distribution of zakat fund in Malaysia. Upon the proposed model, this study examines the

behavioural intention of Zakat payers to use IZCM. The primary data are collected from the

survey administered to Zakat payers in the Klang Valley (n=93) and the analysis is conducted

using Partial Least Squares (SmartPLS). Furthermore, the model has been validated its

acceptance in the field by adopting the Technology Acceptance Model (TAM). This study has

revealed that both the perceived usefulness and perceived easy to use are found to have a

positive impact on the intention of Zakat payers to use IZCM, which later assist Zakat

institutions for effective collection and distribution of zakat fund in Malaysia. Furthermore,

perceived easy to use has a positive relationship and direct effect with perceived usefulness of

Zakat payers to use the IZCM. The findings of this study can be used to develop a specific

framework in which to examine other components of using the IZCM’s behavior and to plan

appropriate intervention strategies to increase collection and distribution of Zakat fund by

Zakat institutions.

Keywords: Integrated Zakat-Crowdfunding Model, Collection, Distribution, Malaysia

INTRODUCTION

Zakat seems as one of the most important redistribution elements in establishing social justice and social

security among the Muslim community by distributing the wealth of the rich among the less fortunate.

In order to ensure the potential role of Zakat in establishing social justice and social security among the

Muslim community, it is important for the institution of Zakat to ensure those roles to be achieved and

protected. In the context of Malaysia, the practice and operation of Zakat varies according each state

depending on the advice and fatwa issued by State Islamic Religious Councils (SIRCs). All aspects

pertaining to the administration of Zakat are handled by the states through its respective Majlis Agama

Islam Negeri (State Islamic Religious Councils). In Malaysia, the amount of Zakat collection has been

mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]

INTERNATIONAL JOURNAL OF ZAKAT AND ISLAMIC PHILANTHROPY (SEPTEMBER 2019)

2

increasing at all of its states level every year, for example, Zakat collection has increased from a total

of RM450 million in 2004 to RM 806.28 million in 2007. Once the Zakat collection is privatized at the

state level, it exhibits highest amount of Zakat collection, for instance, in Selangor, Zakat collection

was RM 202.19 million in 2007, an enormous increase compared with the collection of the previous

year, whereas the amount of Zakat collection was around RM 159.84 million, RM 133.12 million and

RM108.83 million in 2006, 2005 and 2004 respectively.

Despite the massive success in Zakat collection, the performance of institutions in Zakat

disbursement is not up to the mark. It is found that on average 26 percent of Zakat proceeds were left

undistributed every year. Indeed, this imbalance indicates a bad impression on the overall Zakat

disbursement in Malaysia (Hudayati and Tohirin, 2010). In relation to this, Hairunnizam et al. (2009)

reveals that the Zakat payers are not satisfied with the Zakat institution in Zakat distribution because

the institution is not disbursing to all Zakat recipients fairly. According to the findings of some studies,

the present process of Zakat distribution is quite vague and the information regarding Zakat distribution

is unclear (Sanep et. al, 2006; Hairunnizam et. al, 2008 and Hairunnizam et al. 2009). A study on a

group of academician shows that the respondents are not satisfied with the Zakat distribution in

Kelantan (Anuar Muhamad, 2008). Besides, Nik Mustapha (1987) states that zakat has no place in the

Malaysian economic system and merely confined as a religious obligation. Furthermore, according to

Abd Halim et al. (2011) inadequate number of staffs in the zakat institutions has a significant impact

on the quantity and quality of zakat distributed. Wahairi (2001) identified that Zakat institutions have

lack of manpower and experts in managing Zakat. On the other hand, in terms of management, most of

the top managers of Zakat institutions in Malaysia realize about the internal concept and performance

measurement which should be applied in their daily operations (Jamaliah, 2004). However, they did not

really adopt the concepts in their managerial and administrative activities. According to Zazli (1998),

the Zakat institutions did not have a systematic monitoring system on the progress of the Zakat

recipients, particularly the beneficiaries who receive the Zakat funds in terms of scholarships and

educational aids.

Given the absence of proper collection and distribution of zakat fund, it can, therefore, be

rightly asserted that the collection and distribution of zakat fund are requiring other innovative

mechanism, to assist SIRC’s role as collector and distributor of zakat fund. As such, a new mechanism

that will allow for a sustainable collection and distribution of zakat fund is needed in improving zakat

administration in Malaysia. In lieu with this, the present study proposed Integrated Zakat-

Crowdfunding Model (IZCM). The proposed model is expected as the most suitable model that can

effectively improve the collection and distribution of Zakat fund in Malaysia. Crowdfunding takes

advantage of crowd-based decision-making and innovation, and applies it to the funding of

projects/activities. Since this mode of raising initial capital has proven to be successful in many

countries like Australia, United States, Canada, Netherland, United Kingdom, France, India and Brazil

(The World Bank 2013), the potential of this model to revamp the zakat collection and distribution in

Malaysia is great.

Later, we will show this study’s use of the Technology Acceptance Model (TAM) to justify the

behavioural intention of zakat payers to use the Integrated Zakat- Crowdfunding Model (IZCM).

Therefore, the objectives of this study are to (1) propose a sustainable model that could address that the

issue of collection and distribution of zakat fund in Malaysia; (2) test empirically the behavioural

intention of zakat payers to use the proposed model; and (3) recommend ways and policies to enhance

optimization of crowdfunding in zakat fund collection and distribution. To the best knowledge of the

researchers, there has been no any research conducted proposing crowdfunding to assist zakat

institutions in collecting and distributing zakat fund to the recipients. The present research was designed

to test empirically the behavioural intention of zakat payers in using the proposed model. It is therefore

expected that the model being developed together with other key findings from this research will be


3

applicable to Zakat institutions in the country and will benefit not only individuals, organizations, and

the country as a whole but could also be adapted and validated for other countries as well.

LITERATURE REVIEW

CROWDFUNDING

Crowdfunding is known as a process of collection of funds (in small amount) from many

donors or investors by using a web-based platform for a specified project, business venture or

for the social cause. Crowdfunding can be divided into four types namely donation

crowdfunding, reward crowdfunding, lending crowdfunding, and equity crowdfunding.

Donation crowdfunding is where the collection of funds takes place for the purpose such as

social, artistic, philanthropic and others. Basically, this type of crowdfunding is not based on

any exchangeable of tangible value. Reward crowdfunding is the collection of funds, where the

investors or donors receive some tangible reward (such as membership rewards scheme) as a

token of appreciation. Lending crowdfunding is a platform that matches lenders or investors

with borrowers or issuers to provide loans with lower interest rate, which is set by the platform.

Equity based crowdfunding refers to the fund raised through online by a business, particularly

early-stage funding, by offering equity interests in the business to investors. Businesses that

are looking to raise capital through this mode typically advertise online through a crowdfunding

platform website, which serves as an intermediary between investors and the start-up

companies.

THE DEVELOPMENT OF CROWDFUNDING PLATFORM

Over the last 10 years, it seems that crowdfunding platform (CFP) has achieved tremendous

growth. In terms of geographical distribution of CFP, it shows that the largest number of CFPs

existed in the U.S followed in European countries. In 2014, around 60 percent of CFPs are

existed in Europe, while around 20 percent of all CFPs are based in North America. In

European continents, United Kingdom is leading with more than 70 CFPs in 2014, followed

by France with 70 CFPs, and Germany with around 50 CFPs.

Meanwhile, in terms of funding volumes of different types of CFPs, it shows that based

on data from 2010 to 2012, the most important types of CFP are lending-and donation-based

CFPs with funding volumes of USD$1169.7 million and USD$979.3 million, respectively

(Iizuka, 2014). Meanwhile, in the context of successful campaign in CFPs, majority of

campaigns (62 percent) are donation based. Only 15 percent are reward-based or a mix of

donation-based and reward-based, while 22 percent are lending-based (i.e., fundraisers incur a

debt). Other investment-based campaigns (equity-based) contribute with less than 1 percent to

the total.

CROWDFUNDING DEVELOPMENT IN MALAYSIA

According to Asian Institute of Finance (2014), there are three main web-platforms on

crowdfunding in Malaysia namely pitchIN, MyStatr and MDeC. However, these crowdfunding

platforms are reward-based and donation-based crowdfunding. So far, as August 2015, only 19

out of 103 projects are successfully raise funding through these crowdfunding platforms (Asian

Institute of Finance, Unpublished). Indeed, all the successful projects are focusing on

community projects, film and video, arts and music. The market volume for crowdfunding

platform in Malaysia was over $5million between years 2013-2015. This is covering


4

approximately 6 percent of total market activity across South East Asia. The total volume was

dominated by donation-based crowdfunding, which accounted for 92.4% of total Malaysian

market, which raised a total of $4.68m. Reward-based crowdfunding accrued a total of 6

percent, which amounted to over $325,000 over the period.

In addition to existing crowdfunding platforms in Malaysia, recently, in June 2015,

Malaysian Securities Commission has approving six equity-based crowdfunding platforms for

operation by the end of December 2015. Malaysia was one of the first countries in Southeast

Asia to give regulatory approval for equity crowdfunding. Among the approved equity-based

crowdfunding platforms in Malaysia are Alix Global, Ata Plus, Crowdonomic, Eureeca,

pitchIN and CrowdPlus.asia. Equity-based crowdfunding began to emerge with a very small

total volume of $58,000, equating to 1.1 percent of total market activity.

TECHNOLOGY ACCEPTANCE MODEL (TAM)

The Technology Acceptance Model (TAM) has been known as a useful model of identifying

technology acceptance behaviours in a variety of information system or information technology

contexts (Davis, 1989). TAM predicts the intention to use and acceptance of information

systems and information technology by individuals (Chen et al., 2011).

TAM incorporates two belief variables namely perceived usefulness and perceived ease

of use. Perceived usefulness is defined as the degree to which a person believes that using a

particular system would enhance his or her job performance (Davis, 1989). On the other hand,

perceived ease of use is defined as the degree to which a person believes that using a particular

system would be free from effort (Davis, 1989). Perceived ease of use has both an immediate

effect and an indirect effect on adoption intention via perceived usefulness; therefore, this

construct has effects on both perceived usefulness and attitude (Davis, 1993; Venkatesh and

Davis, 2000). Many researchers have conducted empirical studies to examine the explanatory

power of TAM, producing relatively consistent results on the acceptance behaviour of

information technology end users (Venkatesh and Davis, 2000; Horton et al., 2001). According

to Chang and Tung (2008), researchers agree that TAM is valid in predicting the individual

acceptance of numerous systems including technological based system and information

technology-based system (Chin and Todd, 1995).

Realizing the application of the TAM in various fields, this study aimed for the

additional contribution of TAM in the area of crowdfunding platform and Zakat. To the best

knowledge of the researcher, there has been no any research conducted using crowdfunding

platform for collecting and distributing zakat fund and tested the particular model using TAM.

Thus, the present research is designed to test empirically the behavioural intention of zakat

payers to use Integrated Zakat-Crowdfunding Model (IZCM) in assisting zakat institutions in

collecting and distributing zakat fund in Malaysia, as shown in Figure 1.


5

Figure 1: Technology Acceptance Model (TAM)

Based on TAM framework, the present study comes out with three main hypotheses, which

are:

(i) Hypothesis 1

Ho: There is no significant (positive) influence of perceived usefulness on the intention

to engage in Integrated Zakat-Crowdfunding Model (IZCM) among zakat payers.

Ha: There is a significant (positive) influence of perceived usefulness on the intention


(ii) Hypothesis 2

Ho: There is no significant (positive) influence of perceived ease of use on the intention


Ha: There is a significant (positive) influence of perceived ease of use on the intention


(iii) Hypothesis 3

Ho: There is no significant (positive) influence of perceived ease of use on perceived

usefulness of Integrated Zakat-Crowdfunding Model (IZCM) among zakat

payers.

Ha: There is a significant (positive) influence of perceived ease of use on perceived

usefulness of Integrated Zakat-Crowdfunding Model (IZCM) among zakat

payers.

Perceived

Usefulness (PU)

Perceived Ease Of

Use (PEOU)

Behavioral Intention to use IZCM


6

PROPOSED INTEGRATED ZAKAT-CROWDFUNDING MODEL (IZCM)

The current research proposed zakat-based crowdfunding model platform for effective

collection and distribution of zakat fund by zakat institutions in Malaysia. It involves Zakat

recipients, Zakat institutions and Zakat payers. The proposed model platform could be

illustrated by Figure 2.

Figure 2: Proposed Integrated Zakat-Crowdfunding Model (IZCM)

The following are the detailed explanation of proposed crowdfunding-based model

platform for healthcare financing:

1. Zakat recipients plans to go for zakat fundraising campaign using crowdfunding platforms.

The fundraising campaign can be applicable for their fulfillment of basic needs or start-up

business and other form of activities. All information on the campaign are provided in

electronic format if it is in the form of photographs, movies or other forms of presentation, and

then submitted to the zakat institutions.

2. The roles of zakat institutions are to manage and administer the proposed crowdfunding

platform. They will collect zakat fund on behalf of zakat recipient. Once the zakat institutions

receive the fundraising campaign from the recipients, the former will further screen and

evaluate the latter’s campaign before upload into the platform. After that, zakat institutions will

label the campaign name and then uploaded into the proposed platform to attract potential zakat

payers.

3. Once the campaign is uploaded into the system, the campaigns have to be funded within a

predefined timeframe (an extension may apply). The platform will attract the zakat payers that

consist of public, businesses and organizations.

4. The zakat payers choose campaign that they want to support. They browse the web to search

requests and finally choose the projects they are willing to fund. The zakat payers transfer/send

funds through payment gateways. The zakat institutions can have its own payment gateways

through collaboration with existing financial institutions.

5. Once the target amount of fund from the zakat payers is reached, the system will update the

status of projects and keep track of received fund until it is ready to be distributed. The system


7

distributes the fund to zakat institutions and notifies them to get ready for disbursing fund to

particular campaign.

6. Zakat institutions will release the fund to particular recipients. Zakat institutions will manage

and supervise their identified campaign. They must track the progress and updates the progress

into the system until the particular campaign is completed. This will ensure transparency

between them and the zakat payers. The system communicates with the zakat institutions as

for control and audit purposes through a simple communication media such as short message

services (SMS).

RESEARCH METHODS

DATA COLLECTION PROCEDURE AND SAMPLE

Data are collected from zakat payers in the Klang Valley (Selangor and Kuala Lumpur), who are above

18 years old. Using convenience sampling method, around 150 zakat payers are sent the questionnaire

(including online survey). A total of 115 questionnaires are returned, where 93 are usable for data

analysis purpose. The lower response received from the zakat payers may due to the time constraint,

online survey through email may get caught in spam filters, respondents may not understand the

question and many errors aroused during the filling up of the survey, and reluctance of donors or crowd

funders to participate into the survey (privacy and confidential issue).

The behavioural intention of zakat payers to use Integrated Zakat- Crowdfunding Model was

tested by using partial least squares (PLS) regression. According to Thakur (2014), PLS is a structural

equation modelling technique in which it assesses the reliability and validity of the measures of

theoretical constructs and estimates the relationships among these constructs simultaneously.

Furthermore, this approach allows researchers to assess measurement model parameters and structural

path coefficients, and is widely used in information science research (Bock et al., 2005). The advantages

of PLS include minimal restrictions on measurement scales, sample size and residual distributions (Chin

et al., 2003).

RESEARCH FINDINGS AND DISCUSSION

DESCRIPTIVE ANALYSIS- DEMOGRAPHY INFORMATION & AWARENESS

Table 1 showed 32.2 percent of the respondents are male while 67.7 percent are female. Almost

three-quarters (83 percent) of the respondents are between the age group of 20-40, few are over

40 years of age (17.2 percent). Consequently, the responses expressed in the survey well reflect

the attitudes and perceptions of the middle-aged and younger respondents (that is if we consider

those above 40 to be the older respondents).

Respondents are completed primary or secondary school (6.4 percent), 36.5 percent

holding a college diploma or matriculation and about 57 percent holding at least a bachelor

degree or above. In terms of employment, majority of the respondents are worked at private

(47.3 percent), government (41 percent) and self-employed with 12 percent. In terms of

awareness of crowdfunding, majority of them are aware off the crowdfunding (66 percent) and

willing to use crowdfunding platform (77.4 percent). Indeed, 77.4 percent of the respondents

are agreed with the usage of zakat-based crowdfunding platform for collection and distribution

of zakat fund.


8

Table 1: Distribution of Respondents by Demography & Awareness Information Items Categories N (%)

Gender

Male 30 (32.2)

Female 63 (67.7)

Age

20-30 40 (43)

31-40 37 (39.7)

41-50 9 (9.7)

>50 7 (7.5)

Educational Level Secondary school 6 (6.4)

Diploma 34 (36.5)

Degree 37 (39.7)

Master/PhD 16 (17.2)

Monthly Income less than RM2500 46 (49.4)

RM2501- RM5000 28 (30)

RM5001-RM10,000 19 (20.4)

Type of Employment Government 38 (41)

Private 44 (47.3)

Self-Employed 11 (12)

Awareness of crowdfunding Yes 61 (66)

No 32 (34.4)

Willingness to use crowdfunding Yes 72 (77.4)

No 21 (22.6)

Agree with Zakat-based Crowdfunding Yes 72 (77.4)

No 21 (22.6)

ASSESSMENT OF MEASUREMENT MODEL

The convergent validity was tested at the initial stage. During the test of convergent validity, indicator

or items loadings, average variance extracted (AVE) and composite reliability (CR) were taken into the

consideration. Based on the results presented in Table 2, items’ loading exceeded 0.6 for items, which

meet the recommended value suggested by Hair et al. (2009). In terms of AVE threshold or requirement,

Hair et al. (2009) suggested that AVE should exceed 0.5. In the current study, AVEs were in the range

of 0.650 and 0.727. The CR value ranged from 0.917 to 0.940, which meet the recommended value of

0.7 suggested by Hair et al. (2009). Table 6 shows the results of measurement model.

Table 2. Results of Measurement Model Construct Items Loadings AVE CR

Perceived Usefulness (PU) Q4 0.804 0.724 0.940

Q5 0.895

Q6 0.856

Q7 0.846

Q8 0.859

Q9 0.843

Perceived Ease of Use (PEOU) Q10 0.776 0.650 0.917

Q11 0.838

Q12 0.868

Q13 0.818

Q14 0.746

Q15 0.784

Behavioral Intention (BI) Q16 0.754 0.727 0.930

Q17 0.830

Q18 0.888

Q19 0.875

Q20 0.907

After conducting earlier test of convergent validity, next, the discriminant validity needs to be

tested. Henseler et al., (2015) have suggested an alternative approach to access discriminant


9

validity using heterotrait-monotrait ratio of correlations. If the HTMT value is greater than

HTMT0.85 value of 0.85 (Kline 2011), or HTMT0.90 value of 0.90 (Gold et al., 2001) then there

is a problem of discriminant validity. The current results showed that all the values lower tham

the HTMT0.90 (Gold et al., 2001) and also the HTMT0.85 (Kline, 2011) as shown in Table 7, the

results were indicated that discriminant validity has been ascertained by using HTMT

inference. Based on these results, it indicates that measurement model has adequate convergent

validity and discriminant validity.

Table 3. HTMT Criterion BI PEOU PU

BI

PEOU 0.763

PU 0.726 0.699

Assessment of Structural Model

Ramayah et al. (2016) have suggested using R2 to observe the goodness of the structural model.

According to Hair et al. (2011), coefficient of determination and the level of significance of

the path coefficients (beta values) can be captured by R2. The R2 for the current research is

0.66, suggesting that 66 percent of the variance of behavioral intention of using IICME model

can be explained by perceived ease of use and perceived usefulness.

Subsequently, in order to assess the statistical significance of path coefficients, the

current study has calculated the path coefficients of the structural model and performed

bootstrap analysis (re-sampling = 500) (please see Table 8). Based on results, it revealed that

perceived usefulness and perceived easy to use has a positive relationship with behavioral

intention to use IICME model with b = 0.28, p < 0.01and b = 0.600, p < 0.01, respectively. In

addition, perceived easy to use has a positive relationship and direct effect with perceived

usefulness with b = 0.65 and significant at p < 0.01. Thus, H1, H2, and H3 are supported. Table

4 shows the results of Structural Model.

Table 4: The Results of Structural Model Hypothesis R/ship Std. Beta Std. error t-value Decision

H1 PEOU-> BI 0.600 0.596 8.50 Supported

H2 PU -> BI 0.280 0.084 3.35 Supported

H3 PEOU -> PU 0.649 0.657 9.54 Supported

DISCUSSION OF RESULTS

In this study, the behavioral intention of zakat payers to use Integrated Zakat- Crowdfunding-Model

was found to depend on perceived usefulness and perceived easy to use. Perceived usefulness is the

perception that a given a technological-based system (online fund raising), it will help a user (in our

case zakat payers) to achieve his or her work goals. Zakat payers need a mechanism that could help

zakat institutions to collect and distribute zakat fund in Malaysia.

The findings also suggest that zakat payers would like to engage with the proposed model

because they believed that IZCM going to bring benefit and useful for them. This perception motivated

them to utilise the technology for their work. Indeed, since IZCM is involving platform to collect and

distribute zakat fund, thus zakat payers might only involve with this model if they believe that it

provides useful and interactive platform. This finding is consistent with Venkatesh et al. (2000), Abassi

et al. (2011), and Cheng et al. (2006). This model is expected to create a positive perception towards


10

zakat institutions, who are looking for alternative channel to collect and distribute zakat fund

effectively.

On the other hand, according to Davis (1989), the degree to which a person believes that easy-

to-use technology was associated with greater intent to use it is known as perceived ease of use. Thus,

the easier to involve with IZCM, it will attract zakat payers to contribute zakat fund using this platform.

It means zakat payers will have a positive attitude toward the use of IZCM when they feel greater

benefits and easy accessibility into various elements such as faster information search, risk availability,

projects/activities, and security. This finding is also similar to Davis (1989), Gefen et al. (2004) and

Yi et al.(2003). Meanwhile, perceived ease of use was positively associated with perceived usefulness.

It means that the easier the system was to use, the more useful it was perceived to be. Thus, IZCM may

need to have the features that useful to the user particularly zakat payers.

CONCLUSION

Although the statistics show a very significant collection of zakat fund in Malaysia, a constraint on

distribution among zakat institutions results in the limiting of opportunities for zakat recipients. This

paper has developed Integrated Zakat-Crowdfunding Model (IZCM). The model is expected to assist

zakat institutions to collect and distribute zakat fund effectively in Klang Valley, Malaysia.

Later, this study has empirically tested the behavioral intention of zakat payers in adopting this

model by applying TAM. The author has extended the application of TAM in the context of zakat and

crowdfunding. This study has proven that both perceived usefulness and perceived ease of use are

directly significant in influencing the zakat payers’ intention to use IZCM. The findings of this study

can be used to develop a specific framework in which to examine other components of using IZCM’s

behavior and to plan appropriate intervention strategies to increase its capacity in boosting zakat

collection and distribution in Malaysia.

ACKNOWLEDGMENTS

The work described in this paper has been financially supported by the International Islamic

University Malaysia (Grant ID: IRAGS18-001-0002)

REFERENCES

Abbasi, M.S., Chandio, F.H., Soomro, A.F., & Shah, F. (2011), “Social influence,

voluntariness, experience and the internet acceptance: An extension of technology

acceptance model within a south-Asian country context”, Journal of Enterprise

Information Management, Vol. 24(1):30-52.

Abd Halim Mohd Noor, Rawi Nordin & M Sulaiman Zahlan. (2011, July). Zakat Collection-

Distribution Gap: A Measure of Effectiveness in the Management of Zakat. Paper

presented at Seminar on Sustainable Zakat Development in the Poverty Alleviation and

Improvement of Welfare of the Ummah organized by World Zakat Forum, Bogor

Anuar Muhamad, (2008). Perception Of Academicians Toward Zakat Administration

Particularly Zakat Distribution: The Case Of Selangor And Kelantan. IIUM. Unpublished

Bock, G.-W., Zmud, R.W., Kim, Y.-G. and Lee, J.-N. (2005), “Behavioral intention formation

in knowledge sharing: examining the roles of extrinsic motivators, social-psychological

forces, and organizational climate”, MIS Quarterly, Vol. 29 No. 1, pp. 87-111,


11

Chen, S.C., Li, S.H., Li, C.Y., (2011), “Recent related research in technology acceptance

model: a literature review”, Aust. J. Bus. Manage. Res. 1 (9), 124–127.

Chin, W.C., Todd, P.A., (1995), “On the use, usefulness and ease of use of structural equation

modeling in MIS research: a note of caution”, MIS Quart. 19 (2), 237–246.

Chin, W.W., Marcolin, B.L. and Newsted, P.R. (2003), “A partial least squares latent variable

modeling approach for measuring interaction effects: results from a Monte Carlo

simulation study and an electronic-mail emotion/adoption study”, in DeGross, J.I.,

Jarvenpaa, S. and Srinivasan, A. (Eds), Information Systems Research, Vol. 14 No. 2, pp.

189-217.

Davis, F. D. (1989), “Perceived usefulness, perceived ease of use, and user acceptance of

information technology”, MIS Quarterly, 13, 983-1003.

Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., Anderson, R.E., (2009), “Multivariate data analysis”,

Pearson Prentice Hall, Upper Saddle, New Jersey.

Henseler, J., Ringle, C., Sinkovics, R., (2009), “The use of partial least squares path modeling

in international marketing”, Adv. Int. Marketing 20, 277–320.

Horton, R.P., Buck, T., Waterson, P.E., Clegg, C.W., (2001), “Explaining intranet use with the

technology acceptance model”, J. Inform. Technol. 16, 237–249.

Hudayati, A., & Tohirin, A. (2010). Management of zakah: Centralised Vs decentralised

approach.

Hairunnizam Wahid, Sanep Ahmad & Radiah Abdul Kader. (2009, February). Pengagihan

Zakat oleh Institusi Zakat Kepada Lapan Asnaf: Kajian di Malaysia. Presented paper at

National Seminar on Economic Seminar organized by Jabatan Syariah dan Ekonomi,

Akedemi Pengajian Islam, Universiti Malaya

Hairunnizam Wahid, Sanep Ahmad and Radiah Abdul Kader (2008). Pengagihan Zakat oleh

Institusi Zakat di Malaysia: Mengapakah Masyarakat Islam Tidak Berpuashati? In Abdul

Ghafar et.al (penyt) Pascasidang Seminar Kebangsaan Ekonomi Malaysia ke III 2008. p.

804-816

Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling.

Nik Mustapha Nik Hassan. (1987). Zakat in Malaysia-Present and Future Status. Journal of

Islamic Economics, 1 (1), 47-75.

Sanep Ahmad, Hairunnizam Wahid & Adnan Mohamad (2006). Penswastaan Institusi Zakat

dan Kesannya Terhadap Pembayaran Secara Formal di Malaysia. International Journal of

Management Studies 13 (2), 175-196.

Sanep Ahmad and Hairunnizam Wahid. (2004). ‘Persepsi dan Kesedaran terhadap Perluasan

Sumber Zakah yang Diiktilaf’, Prosiding Seminar Halatuju Zakah Korporat di Alaf Baru,

Kumpulan Kajian Zakah Universiti Kebangsaan Malaysia.

Thakur R. , (2014), “What keeps mobile banking customers loyal?”, International Journal of

Bank Marketing, Vol. 32 Iss 7 pp. 628 – 646


12

Wahairi M. (2001). Kesan penubuhan Pusat Zakat ke atas pentadbiran zakat di negeri

Pahang (Doctoral dissertation, University of Malaya).

Venkatesh, V., Davis, F.D., (2000), “A theoretical extension of the technology acceptance

model: four longitudinal field studies”, Manage. Sci. 46 (2), 186–204

.

Zazli, Z. (1998). The Management Of Funds Of Zakat, Sadaqat And Awqaf And Their

Contributions Toward Muslim Educational Purposes In Malaysia (Doctoral dissertation,

International Islamic University Malaysia).


ISSN: 2682-7530



13

AGIHAN ZAKAT PENDIDIKAN TINGGI: SATU PENDEKATAN

BAHARU DI WAZAN, UPM

Zakat Distribution of Higher Education: A New Approach at WAZAN, UPM

Razali Bin Othman1*

1 Pengarah Pusat Pengurusan Wakaf, Zakat dan Endowmen (WAZAN), 43400 UPM Serdang, Selangor *Corresponding author (Email: [email protected])

Diterima: 19 August 2019, Diproses: 2 September 2019, Diterbitkan: 18 September 2019

Abstrak: Pengurusan dana zakat terdiri daripada dua kategori utama. Pertama, pengurusan

kutipan dana zakat. Kedua, pengurusan agihan dana zakat. Kedua-duanya mempunyai hubungan

yang saling berkait rapat. Ketidakcekapan dalam pengurusan agihan dana zakat misalnya akan

menimbulkan rasa tidak puas hati dalam kalangan pembayar zakat. Rasa tidak puas hati ini pula

akan membawa kepada kobocoran hasil kutipan dana zakat. Implikasinya akan membawa kepada

pengurangan dalam kutipan dana zakat, khususnya di kaunter zakat formal. Begitu juga

sebaliknya. Berlatarbelakangkan persoalan tersebut, kertas kerja berbentuk kajian awal di Pusat

Pengurusan Wakaf, Zakat dan Endowmen (WAZAN), Universiti Putra Malaysia (UPM) ini

dikemukakan untuk mencapai tiga tujuan. Pertama, mengenal pasti pendekatan pengurusan

agihan dana zakat di WAZAN. Kedua, menganalisis agihan manfaat dana zakat di WAZAN.

Ketiga, mencadangkan pendekatan agihan dana zakat kepada institusi-institusi zakat di Malaysia.

Data yang digunakan pula diperolehi daripada temu bual dan maklumat dalaman WAZAN. Data

ini kemudiannya dianalisis dengan menggunakan kaedah analisis kandungan serta teks tual.

Dapatan kajian memberikan satu lagi pendekatan baharu terhadap agihan dana zakat yang

berdaya maju di institusi-institusi zakat formal, khususnya di Majlis-majlis Agama Islam Negeri

di Malaysia.

Kata Kunci: Zakat, Kutipan Dana Zakat, Agihan Dana Zakat, Transformasi Agihan Dana Zakat

Abstract: Zakat fund management comprise of two main categories, namely the management of

zakat fund collection and the management of zakat fund distribution. Both are cloesly

interconnected. The inefficiency of zakat fund management will for example cause dissatisfaction

amongst zakat contributors. This dissatisfaction may result in a leak to the collection of zakat fund,

hence less fund collection particularly the collection via official zakat counters or vice versa. It is

concern over such matter that this exploratory study is conducted at Centre for Waqf, Zakat and

Endowment (WAZAN), Universiti Putra Malaysia (UPM) aimed at putting forth three outcomes.

Firstly, to identify the approach employed by WAZAN in managing the distribution of zakat fund.

Secondly, to analyse the distribution of zakat fund benefits at WAZAN. Finally, to propose a new

approach to zakat fund distribution to zakat institutions in Malaysia. Interviews and internal


14

information from WAZAN were utilised to gather data for this study. The data is then analysed

using content analysis and textual. Findings from this study should give a new and more

sustainable in the approach taken by zakat institution, particularly Majlis-majlis Agama Islam

Negeri di Malaysia in collection and distribution of zakat funds.

Keywords: Zakat, Collection of Zakat Fund, Distribution of Zakat Fund, Transformation of Zakat

Fund Distribution.

PENDAHULUAN

Keupayaan paling asas untuk pembangunan manusia ialah mendapat hidup yang sihat, pendidikan

yang sempurna dan berupaya menyertai kehidupan yang baik dalam masyarakat. Kegagalan

memperolehi keupayaan asas ini akan menjerumuskan seseorang itu dalam pelbagai masalah sosial

seperti tidak cukup makan, mencuri, berhutang dan hidup dalam kemalaratan. Dalam hal ini,

sepanjang lebih 1400 tahun institusi zakat telah memainkan peranan yang penting sebagai sumber

pembiayaan dalam menyediakan kemudahan asas kepada umatnya. Dengan kata lain, institusi

zakat berperanan sebagai Institusi Jaminan Sosial selaras dengan anjuran al-Qur’an yang

meletakkan prinsip al’adl wal ihsan. Peranan ini hanya akan dapat dicapai sekiranya institusi zakat

formal, iaitu Majlis Agama Islam Negeri (MAIN) yang bertanggungjawab dalam mentadbir zakat

dapat menguruskan dana kutipan dan agihan dengan cekap.

Namun begitu, penelitian yang dilakukan oleh penyelidik-penyelidik sebelum ini mendapati

bahawa institusi zakat masih belum mampu memberikan keyakinan serta mengketengahkan

kewibawaannya dalam menguruskan kutipan dan agihan zakat. Hal ini dibuktikan oleh Nurul

Athirah Mohd Azmi, et al. (2014) yang antara lain menegaskan bahawa jumlah dana kutipan zakat

melebihi dana kutipan dan lebihan dana yang disimpan oleh institusi zakat setiap tahun. Ini sering

menimbulkan isu yang kontroversi dalam kalangan masyarakat. Dalam hal yang sama, Sanep

Ahmad & Hairunnizam Wahid (2005) dengan menggunakan model regrasi logistik merumuskan

bahawa semakin puas hati individu terhadap pengurusan zakat, maka semakin tinggi kepatuhan

untuk mereka membayar zakat di pusat zakat.

Dalam penelitian yang lain, Hairunnizam Wahid et, al. (2008) dan May Sapura Mohd

Shazilli et, al (2012) bukan sahaja mengesahkan dapatan di atas, tetapi juga turut merumuskan

bahawa ramai pembayar zakat tidak berpuas hati dengan pengagihan zakat. Rasa tidak puas hati

ini menyebabkan pembayar zakat membayar zakat secara terus kepada asnaf zakat. May Sapura

Shazilli et, al (2012) pula menyentuh pengurusan aplikasi permohonan yang didakwanya tidak

teratur dan birokrasi yang terlalu tinggi menimbulkan masalah dalam agihan dana zakat kepada

asnaf berkaitan.Tambahnya lagi, kekurangan staf yang mahir dan sikap dalam menjaga “harga

diri” membawa kepada kekurangan dalam kutipan agihan dana zakat. Penyelidik-penyelidik lain

seperti seperti Ahmad Fathi Ibrahim et, al (2017), Ahmad Fahme Mohd Ali et, al (2017), Teh

Suhaila Tajuddin (2016), Hafizah Zainal et, al. (2016) dan Azman Ab Rahman et, al (2012)

membuat penelitian yang sama dan turut menegaskan bahawa pengagihan dana zakat yang baik

akan memberi impak positif kepada pembayar zakat.


15

Berdasarkan persoalan di atas, maka tujuan utama kertas kerja ini ialah untuk meneliti

pendekatan agihan dana zakat, dan kesannya terhadap peningkatan jumlah kutipan serta bilangan

pembayar zakat di WAZAN, UPM. Seterusnya, memberikan saranan kepada MAIN sebagai

institusi formal zakat di Malaysia untuk mengaplikasikan pendekatan baharu terhadap agihan dana

zakat pendidikan tinggi di negeri masing-masing.

PUSAT PENGURUSAN WAKAF, ZAKAT DAN ENDOWMEN (WAZAN), UNIVERSITI

PUTRA MALAYSIA (UPM)

Pusat Pengurusan Wakaf, Zakat dan Endowmen, UPM (WAZAN) secara rasminya telah

ditubuhkan pada 1hb Oktober 2016. Pengurusan WAZAN diletakkan terus di bawah Pejabat Naib

Canselor, UPM dengan visi untuk menjadi pusat kecemerlangan pengurusan wakaf, zakat dan

endowmen yang unggul serta bereputasi antarabangsa. Visi ini pula disokong oleh misi WAZAN

yang jelas, iaitu untuk menyediakan perkhidmatan kepada seluruh masyarakat dengan penuh

integriti dan profesional dalam pengurusan Wakaf, Zakat dan Endowmen. Ringkasnya, penubuhan

WAZAN adalah sangat signifikan dalam memperkasakan potensi dan momentum yang berterusan

keseluruhan aktiviti pendanaan yang berasaskan sumbangan kedermawanan. Ini amat diperlukan

bagi meletakkan transformasi tadbir urus kedermawanan UPM pada landasan yang tepat.

Penubuhan WAZAN juga adalah selari sebagaimana yang dihasratkan oleh YB Menteri

Pendidikan Tinggi dalam Buku Ungu Pelan Transformasi Pendidikan Tinggi bagi menjana

pendapatan universiti yang mampan dan lestari.

WAZAN telah diberikan status sebagai Penolong Amil oleh Lembaga Zakat Selangor

(LZS) bagi membolehkannya mengutip dan mengagihkan dana zakat dalam kalangan warga UPM.

Berdasarkan perjanjian yang dipersetujui bersama, Pihak LZS akan mengembalikan sebanyak

43.75% bagi setiap ringgit yang dikutip oleh WAZAN untuk diagihkan semula kepada lima

golongan asnaf di UPM, iaitu fakir, miskin, muallaf, fisabilillah dan ibnu sabil. Sementara 6.25%

lagi akan diserahkan kepada WAZAN sebagai upah Penolong Amil untuk menguruskan hal ehwal

berkaitan kutipan dan agihan dana zakat di UPM.

Bagi memastikan pengurusan dana zakat dapat dibuat dengan efisen, Hala Tuju WAZAN

2016-2025 atau lebih dikenali dengan WARM’25 telah dibangunkan seperti di Rajah 1. Antara

lain, WARM’25 ini berhasrat untuk menjadikan WAZAN sebagai “The Little Harvard” dan The

Little al-Azhar” menjelang tahun 2025. Dalam mencapai hasrat ini, empat fasa perlu dilalui oleh

WAZAN, iaitu fasa penubuhan (2016), fasa pertumbuhan (2019), fasa pengukuhan (2022) dan

seterusnya fasa kecemerlangan pada tahun 2025. Lima teras stretegik termasuk pembangunan

insan, kualiti penyampaian perkhidmatan, pemasaran perhubungan, kualiti infrastruktur dan tugas

yang dilakukan dengan mudah dan tepat menjadi alat pengukur kepada pencapaian empat fasa di

atas. Kelima-lima teras strategik ini pula dipandu oleh empat nilai yang bersifat “tauhidi”, iaitu

kecemerlangan, kepelbagaian, kelangsungan dan integriti. Lima strategi dan empat nilai yang

dijelaskan sebelum ini, dibangunkan berdasarkan tiga objektif utama penubuhan WAZAN.

Pertama, mendidik dan menyemai budaya menyumbang dalam kalangan warga UPM dan

masyarakat setempat. Kedua, mewujudkan dan mempromosi nilai keseronokan menyumbang


16

menerusi program-program yang dijalankan. Ketiga, memperkukuhkan kelangsungan sumber

kewangan UPM.

Rajah 1: Hala Tuju WAZAN 2016-2025

Sumber: WAZAN (2019)

Bagi mengukuhkan lagi WARM’25 ini, pendekatan komunikasi pemasaran bersepadu telah

dibangunkan. Menerusi model ini, semua mesej berkaitan dana zakat di WAZAN akan disalurkan

melalui enam alat komunikasi pemasaran iaitu pengiklanan, promosi jualan/perkhidmatan, acara,

perhubungan awam, jualan persendirian dan pemasaran langsung. Mesej yang disampai secara

konsisten menerusi enam alat komunikasi pemasaran di atas dibuat dengan matlamat untuk

membina serta mengukuhkan lagi posisi strategi berkaitan zakat di UPM. Tag perkataan

wazandihati menjadi terma dalam mempromosikan WAZAN kepada masyarakat. Pendekatan

Segitiga Pemasaran Perkhidmatan WAZAN dan Eight Petals of Service Flower turut diaplikasikan

sesuai dengan peranan WAZAN sebagai institusi penyampaian perkhidmatan di UPM.

PENDEKATAN AGIHAN DANA ZAKAT DI WAZAN, UPM

Secara umumnya, terdapat dua bentuk agihan dana zakat di UPM. Pertama, agihan secara

langsung. Kedua, Agihan Tidak Secara Langsung.

AGIHAN SECARA LANGSUNG

Agihan dana zakat secara langsung ialah agihan yang dibuat dalam bentuk bantuan wang ringgit,

peralatan atau kemudahan yang diberikan terus kepada penerima. Terdapat 15 bentuk agihan dana

zakat yang disediakan kepada lima golongan asnaf di atas, iaitu seperti bantuan sara diri, yuran

pengajian, kecemasan, sewa rumah, kursus/latihan, keperluan pendidikan dan bantuan perubatan.

Agihan Dana Zakat Pendidikan Tinggi UPM ini tidak mengambilkira tempat kelahiran (negeri)

pelajar. Dengan kata lain, semua pelajar yang berdaftar UPM adalah layak untuk memohon dan

dipertimbangkan untuk menerima mana-mana bentuk bantuan agihan zakat yang disebutkan di

atas.


17

Sejumlah RM9,479,128.47 telah diagihkan kepada 25,000 orang warga UPM sebagai

penerima manfaat dana zakat sepanjang tahun 2015 – 2018. Jumlah agihan dana zakat ini dilihat

meningkat secara purata sebanyak antara 8% ke 13% setiap tahun. Sementara jumlah sebenar

penerima manfaat melebihi 25,000 sekiranya agihan dalam bentuk program serta aktiviti

diambilkira dalam pengiraan ini. Sebagai contoh, seramai 500 orang menerima manfaat dalam

program Balik Kampung Bersama WAZAN 2019. Agihan dana zakat mengikut golongan asnaf

pelajar dapat dilihat dalam Graf I di atas. Bagi tempoh tiga tahun berkenaan, sebanyak

RM1,924,873 telah diagihkan kepada para pelajar di bawah asnaf fakir, RM3,086,668.68 pelajar

miskin dan RM2,537,460.12 kepada pelajar fisabilillah. Ini bermakna sebanyak RM5,011,541.68

telah disalurkan terus kepada pelajar fakir dan miskin. Sementara RM2,662,4490.12 lagi diagihkan

kepada pelajar dalam kalangan asnaf fisabilillah, mualaf dan ibnu sabil. Secara keseluruhannya

penerima manfaat tertinggi adalah daripada golongan pelajar fakir dan miskin.

Graf I: Agihan Dana Zakat Mengikut Pelajar Asnaf di UPM Bagi Tahun 2016-2018


AGIHAN TIDAK SECARA LANGSUNG

Agihan dana zakat secara tidak langsung pula ialah agihan yang diberikan mengikut program dan

aktiviti pelajar. Agihan ini dibuat dengan matlamat utamanya untuk membangunkan sahsiah dan

pencapaian akademik pelajar, khususnya selepas mereka bergraduat nanti. Agihan utama dana

zakat secara tidak langsung ini, termasuklah:

Program Ziarah Ihsan Ramadan

Program Ziarah Ihsan Ramadan dibuat pada setiap bulan Ramadan dengan manyasarkan 150 orang

pelajar asnaf UPM (fakir dan miskin) yang berada di seluruh negara. Di dalam program ini, pihak

WAZAN akan membuat ziarah terus ke rumah keluarga pelajar-pelajar asnaf terpilih dengan tiga

tujuan. Pertama, membuat ziarah dan tinjauan bagi memastikan maklumat yang pelajar berikan

semasa permohonan zakat di WAZAN adalah betul. Kedua, menentukan bantuan semula


18

berdasarkan ziarah dan tinjuan sebenar rumah pelajar. Ketiga, membantu menambahbaik rumah-

rumah keluarga pelajar asnaf yang daif. Setiap pelajar dan keluarga pelajar asnaf akan diberikan

bantuan Ramadan sebanyak RM1500.00, dan bantuan barangan keperluan harian seperti beras,

gula dan kopi.

Program Melahirkan Asnaf Kelas Pertama

Program Melahirkan Asnaf Kelas Pertama ini dibuat dengan menyasarkan para pelajar asnaf yang

memperolehi Purata Mata Markah Keseluruhan (PMK) 3.5 dan ke atas. Pelajar asnaf yang terpilih

akan diwajibkan mengikuti program khusus yang dibuat secara tersusun, berkala dan berasaskan

semester. Model Neuro-Linguistic Programming (NLP) dengan menggunakan pendekatan

“coaching” diaplikasikan bagi mendorong dan memotivasi pelajar untuk mendapat PMK yang

baik, dan seterusnya bergraduat dengan Kelas Pertama.

Program Mobiliti Asnaf

Program Mobiliti Asnaf ialah program yang dibuat bagi membantu para pelajar asnaf mengikuti

program pengajian (mobiliti) di luar negara. Menerusi program ini, para pelajar bukan sahaja

mendapat pendedahan terus di luar negara berkaitan bidang pengajian mereka, tetapi juga dapat

mempraktikan pengurusan terbaik seperti yang dipraktik oleh industri yang sama di luar negara.

Sebagai contoh, seramai lima orang pelajar asnaf UPM telah diberi bantuan dana zakat mobiliti

untuk mengikuti program pengajian pertanian selama dua minggu di sebuah ladang pertanian

terbaik di negara Jepun.

Program Persijilan Profesional Asnaf

Bagi meningkatkan peluang para pelajar UPM mendapat pekerjaan dan mencapai status Industry

Ready, khususnya selepas mereka bergraduat, WAZAN telah menyediakan program Persijilan

Profesional Asnaf. Antara lain, program ini disediakan bagi membantu para pelajar asnaf untuk

mengikuti kursus-kursus profesional yang diperlukan di Industri selain daripada kursus wajib yang

mereka ambil di Fakulti masing-masing. Sebagai contoh, seramai 15 orang pelajar Fakulti Sains

Teknologi dan Makanan (FSTM) telah menerima bantuan dana zakat untuk mengikuti program

Persijilan MS 1514:2009, GMP Internal Auditing MS 1480:2007, HACCP Internal Auditing dan

MS 1500:2009 Halal Internal Auditing. Dengan kata lain, WAZAN menyediakan program ini

sebelum mereka bergraduat lagi.

Program Pemantapan Sahsiah Dan Kemimpinan Asnaf

Program pemantapan sahsiah dan kepimpinan asnaf dibuat dengan matlamat untuk membentuk

akhlak yang baik dan melahirkan pelajar yang berjiwa pemimpin dalam kalangan pelajar asnaf.

Pelajar-pelajar terpilih dalam kalangan mereka yang memperolehi PMK 3.0 ke atas akan dilatih

dan didedahkan dalam pelbagai aspek kemahiran hidup dan kemimpinan.


19

IMPLIKASI AGIHAN DANA ZAKAT TERHADAP PENINGKATAN JUMLAH

KUTIPAN KESELURUHAN DAN BILANGAN PEMBAYAR ZAKAT

Agihan dana zakat yang efisen dan menyeluruh dilihat telah menampakkan tiga kesan positif

terhadap jumlah kutipan dana zakat keseluruhan, bilangan pembayar zakat keseluruhan dan

pencapaian penerima zakat dalam kalangan pelajar asnaf di UPM.

Kutipan Dana Zakat Keseluruhan 2015-2018

Terdapat dua bentuk medium kutipan dana zakat di WAZAN. Pertama, kutipan menerusi medium

kaunter dan kedua menerusi medium Skim Potongan Gaji Bulanan. Sepanjang penubuhan

WAZAN, kutipan dana zakat menerusi kedua-dua medium di atas telah menunjukkan peningkatan

yang ketara seperti yang dapat dilihat dalam Graf II.

Graf II: Kutipan Dana Zakat di UPM Bagi Tahun 2015-2018


Graf III: Prestasi Kutipan Di Kaunter WAZAN Bagi Tahun 2015-2018



20

Rajah II di atas jelas menunjukkan peningkatan kutipan dana zakat. Bermula daripada

RM5,634,558.79 (sebelum penubuhan WAZAN) pada tahun 2015 kepada RM5,734,783.05 pada

tahun 2016. Kutipan ini terus meningkat kepada RM6,440,883.21 pada tahun 2017, dan seterusnya

kepada RM6,968,721.05 pada tahun 2018. Menariknya, kutipan dana zakat menerusi medium

kaunter WAZAN berjaya dikutip melebihi RM1 juta (hanya sebulan sahaja) selepas dua tahun

penubuhan WAZAN, iaitu pada tahun 2018 seperti yang dapat dilihat di Graf III di atas. Jumlah

kutipan dana zakat di Kaunter WAZAN telah meningkat kepada RM1,128,288.78 berbanding

hanya RM894,835.22 pada tahun 2017.

Bilangan Pembayar Zakat Keseluruhan 2016-2018

Penelitian ini mendapati bahawa peningkatan pembayar zakat lebih banyak berlaku di medium

kaunter berbanding dengan medium Skim Potongan Gaji. Peningkatan ini adalah munasabah

dengan mengambilkira pesaraan warga UPM, khususnya yang menunaikan zakat menerusi

medium potongan gaji. Secara purata, antara 150 orang ke 200 orang warga UPM menamatkan

perkhidmatan mereka di UPM setiap tahun. Sementara terdapat pelbagai jabatan kerajaan seperti

Institut Kemajuan dan Penyelidikan Pertanian Malaysia (MARDI), Institut Latihan Pertanian

(ILP), Malaysia Agro Exposition Park Serdang (MAEPS) dan kariah Serdang yang menyumbang

kepada peningkatan di medium kaunter WAZAN. Namun begitu, secara keseluruhannya, bilangan

pembayar zakat bagi kedua-dua medium di atas juga telah menunjukkan peningkatan yang ketara.

Pada tahun 2016 misalnya, seramai 2602 orang pembayar zakat telah menunaikan tanggungjawab

mereka di WAZAN. Angka ini telah meningkat kepada 2828 orang pembayar zakat pada tahun

2017, dan terus meningkat kepada 3752 orang pada tahun 2018

Implikasi Kepada Penerima Zakat

Selain peningkatan dalam jumlah kutipan dana zakat dan pembayar zakat di UPM setiap tahun,

pendekatan agihan dana zakat di WAZAN yang bersifat terancang dan tersusun ini telah memberi

kesan yang jelas terhadap penerima agihan dana zakat di UPM sendiri. Bilangan penerima telah

meningkat daripada 3659 orang pada tahun 2015 kepada 5500 orang pada tahun 2018. Bilangan

ini akan mencapai lebih 6000 orang sekiranya agihan kepada staf UPM juga diambilkira. Implikasi

yang ketara juga dapat dilihat daripada kejayaan program-program di bawah agihan secara tidak

langsung. Seramai sembilan orang pelajar asnaf telah bergraduat dengan Kelas Pertama di bawah

program “Melahirkan Asnaf Kelas Pertama”. Di bawah program “Ziarah Ihsan Ramadan” pula,

seramai 11 orang pelajar asnaf diberikan bantuan tambahan dan lima buah rumah keluarga mereka

yang daif akan diperbaiki oleh pihak WAZAN. Sementara program-program yang lain seperti

program “Kursus Profesional Asnaf”, “Mobiliti Pelajar” dan “Pemantapan Sahsiah dan

Kemimpinan Asnaf” dijangka akan menampakkan impaknya selepas pelajar bergraduat daripada

UPM.


21

SARANAN DAN KESIMPULAN

Berdasarkan pengalaman WAZAN menguruskan agihan dana zakat secara teratur dan tersusun

seperti yang dibahaskan di atas, jelas telah membawa kepada peningkatan kepercayaan warga

UPM. Tahap kepercayaan masyarakat ini dijelmakan menerusi kecenderungan mereka untuk

menunaikan zakat samada melalui Skim Potongan Gaji Bulanan atau di Kaunter WAZAN.

Kutipan dikedua-dua medium ini telah meningkat dengan ketara. Malah, selepas dua tahun

penubuhannya, kaunter WAZAN berjaya mengutip dana zakat melebihi RM1 juta pada bulan

Disember 2018. Bilangan pembayar zakat di kedua-dua medium kutipan WAZAN juga telah

meningkat walaupun dikekang dengan palbagai cabaran. Sementara itu, agihan dana zakat ini juga

jelas memberi manfaat yang sangat besar kepada warga UPM, termasuk pelajar daripada luar

negara. Sepanjang tiga tahun penubuhannya, sebanyak RM9,479,128.47 dana zakat telah

diagihkan kepada lebih 25,000 orang penerima dalam kategori fakir, miskin, fisabilillah, mualaf

dan ibnu sabil. Pelbagai program telah dibangunkan di bawah agihan secara tidak langsung yang

memberi manfaat kepada pembentukan sahsiah, kepimpinan serta akademik kepada para pelajar

di UPM. Malah, sembilan orang pelajar asnaf berjaya bergraduat dengan Kelas Pertama menerusi

program “Melahirkan Asnaf kelas Pertama”. Program-program lain seperti yang dibahaskan di

atas dijangka memberi nilai tambah kepada para pelajar apabila mereka bergraduat nanti.

Program-program yang dibincangkan di atas tidak lagi mengambilkira program lain yang

dijalankan oleh WAZAN seperti program “Balik Raya Bersama WAZAN” yang melibatkan 450

orang pelajar balik beraya secara percuma dengan disediakan sembilan buah bas, program “Kelas

Mengaji al-Bagdadi” yang melibatkan 200 orang staf UPM, program “Tetamu Ramadan” yang

melibatkan hampir 1000 staf UPM dan program “Usahawan Asnaf WAZAN’ yang turut

melibatkan pelajar dan staf UPM. Berdasarkan kejayaan WAZAN dalam mengurus agihan dana

zakat pendidikan tinggi, maka disarankan agar MAIN memberi tauliah sebagai Penolong Amil di

semua institusi pengajian tinggi samada awam (IPTA) atau swasta (IPTS) di negeri masing-

masing. Tauliah ini membolehkan IPTA dan IPTS menjalankan urusan memungut dan

mengagihkan dana zakat dalam kalangan warga mereka. Kepakaran dan kemahiran yang sediada

di IPTA dan IPTS memberi ruang kepada mereka untuk mewujudkan tadbir urus zakat dengan

efektif dan efisen. Dana zakat yang dikutip bukan sahaja boleh diagihkan kepada para pelajar

dalam pelbagai bentuk aktiviti serta program, tetapi dalam waktu yang sama dapat menyediakan

mereka untuk lebih bersedia menjadi pemimpin negara. Pelajar asnaf yang bergraduat dengan

cemerlang dan mendapat perkerjaan akan memendekkan putaran kemiskinan keluarga. Dengan

kata lain, mereka yang berkerja mampu untuk membantu mengurangkan bebanan kemiskinan

keluarga mereka. Saranan di atas adalah bertepatan dengan dapatan hasil penelitian Mohamad

Sabri Haron & Riki Rahman (2016), Teh Suhaila et, al. (2016) dan Ahmad Fahme Mohd Ali et,

al. (2015).


22

RUJUKAN

Ahmad Fahme Mohd Ali, Zakariah Abd. Rashid, Fuadah Johari & Muhammad Ridhwan Ab Aziz.

(2017). The Effectiveness of Zakat in Reducing Poverty Incident: An Analysis in Kelantan,

Malaysia. Asian Social Science; 11(21), 355-367. DOI: 10.5539/ass.v11n21p355

Ahmad Fathi Aminuddin, Hairunnizam Wahid & Mohd Ali Mohd Nor. (2017). Kecekapan

Pengurusan Kewangan Dan Pengurusan Agihan Zakat: Kajian Terhadap Majlis Agama

Islam Johor, International Journal of Islamic and Civilizational Studies. 4(3). 52-66. DOI:

10.11113/umran2017.4n3.163

Azman Ab Rahman, Mohammad Haji Alias & Syed Mohd Najib Syed Omar. (2012). Zakat

Institution in Malaysia: Problems and Issue. GJAT Journal. 2(1). 35-41

Azman Ab Rahman & Siti Martiah Anwar. (2014). Zakat Pendidikan Kepada Golongan Asnaf di

Malaysia: Peranan dan Cabarannya Pada Masa Kini. Proceeding of the International

Conference on Masjid, Zakat and Waqf (IMAF 2014). 23-32

Hairunnizam Wahid, Sanep Ahmad, & Radiah Abdul Kader (2009). Pengagihan Zakat Oleh

Institusi Zakat Di Malaysia: Mengapa Masyarakat Islam Tidak Berpuas Hati?. Jurnal

Syariah, 17(1), 89-112.

May Sapura binti Mohd Shazilli, Nur Izzati Sa’adon, Rosmaiza Ibrahim, Memiyanti Abdul Rahim

and Abdul Rauf Ambali. (2018). Good Governance in Zakat Distribution: Perceptions of

Zakat Recipients at Kota Tinggi, Johor. Conference: 2012 IEEE Symposium on Business,

Engineering and Industrial Applications. 1-6. DOI. 10.1109/ISBEIA.2012.6422963

Mohamed Dahan Abdul Latif. (1998). Zakat management and administration in Malaysia. Kertas

kerja dibentangkan di Seminar of zakat and Taxation di Universiti Islam Antarabangsa

Malaysia

Mohamad Sabri Haron & Riki Rahman. (2016). Pengagihan Zakat Dalam Konteks Kesejahteraan

Masyarakat Islam: Satu Tinjauan Berasaskan Maqasid al-Syari’ah. Labuan e-Journal of

Muamalat and Society. 10. 129-140

Mohd Ali Mohd Nor, Hairunnizam Wahid & Nor Ghani Mohd Nor. (2003). Kesedaran Membayar

Zakat Pendapatan Kakitangan Profesional: Kajian Kes di UKM. Dalam Zulkefly Abd Karim

et. Al (penyt). Prosiding Seminar Kebangsaan Dasar Awam dalam Era Globalisasi. Kuala

Lumpur: Univision Press Sdn Bhd.

Noraini Shamsuddin, Aza Shahnaz Azman & Teh Suhaila Tajuddin. (2016). Kajian Kualiti Hidup

Asnaf Di Selangor: Pengaruh Faktor Keberkesanan Prosedur Permohonan Dan Penyerahan

Bantuan. Proceeding of the 2nd International Conference on Economics & Banking, 373-380

Pusat Pengurusan Wakaf, Zakat dan Endowmen (WAZAN). Universiti Putra Malaysia (UPM).

(2019)

Sanep Ahmad & Hairunnizam Wahid. (2005a). Penerimaan dan Tanggapan Masyarakat terhadap

Sumber Zakat Harta yang Diikhtilaf, 27(1), 45–65.

Sanep Ahmad & Harunnizaam Wahid. (2005b). Persepsi Agihan Zakat dan Kesannya Terhadap

Pembayaran Zakat Melalui Institusi Formal. Jurnal Ekonomi Malaysia, 39, 53-69

Shofian Ahmad & Amir Husin Mohd. Nor. (2002). Zakat Membangun Ummah. Kuala Lumpur:

Utusan Publications & Distributors Sdn Bhd.

Teh Suhaila Tajuddin, Aza Shahnaz Azman & Noraini Shamsuddin. (2016). Impak Agihan Zakat

Terhadap Kualiti Hidup Asnaf di Selangor. Proceeding of the 2nd International Conference

on Economic & Banking. 226-237


ISSN: 2682-7530



23

CABARAN USAHAWAN ASNAF DALAM PERLAKSANAAN

PENSIJILAN HALAL MALAYSIA.

Challenges of Asnaf Entrepreneurs in Implementation of Malaysian Halal Certificate

Siti Khalilah Basarud-din¹*

Siti Nur Zahirah Omar2

Maliani Mohamad3

Hafizah Zainal4

1,4 Pusat Kajian Pengantarabangsaan Zakat Kedah, Lembaga Zakat Kedah, Kedah, Malaysia 2,3 School of Business Management, Universiti Utara Malaysia, Kedah, Malaysia

*Corresponding author (Email: [email protected]) Diterima: 19 August 2019, Diproses: 2 September 2019, Diterbitkan: 18 September 2019

Abstrak: Industri halal mampu membantu usahawan asnaf dalam mengembangkan perniagan

mereka. Pada masa yang sama, usahawan asnaf mampu keluar dari gologan asnaf kepada

pembayar zakat. Oleh yang demikian, setiap produk yang dihasilkan perlu mempunyai

persijilan halal Malaysia. Persijilan halal Malaysia penting bagi usahawan asnaf untuk

memastikan setiap produk yang dihasilkan mengikut prinsip Islam. Bagaimanapun, pensijilan

halal merupakan salah satu isu di Malaysia kerana pematuhannya untuk memenuhi piawaian

sijil halal di kalangan PKS Bumiputera terutama usahawan asnaf adalah rendah. Pelbagai

faktor yang mempengaruhi pelaksanaan telah dicadangkan dalam kesusasteraan, tetapi isu ini

dari perspektif halal terutama usahawan asnaf dalam mendapatkan sijil halal masih terhad.

Kajian ini adalah kajian literatur yang luas digunakan untuk mengenal pasti dan menganalisis

fenomena ini. Kepentingan kajian ini akan menambah pengetahuan mengenai cabaran semasa

yang berkaitan dengan usahawan asnaf di Malaysia dalam pelaksanaan sijil halal Malaysia.

Kata kunci: Pensijilan Halal Malaysia, Usahawan Asnaf, Institusi Zakat, Industri Halal

Abstract: The halal industry is able to assist poor and needy entrepreneurs in growing their

business. At the same time, poor and needy entrepreneurs are able to move from poor and

needy to zakat payers. Therefore, every types of products they produced must have Malaysian

halal certification. Malaysian halal certification is important for poor and needy entrepreneurs

to ensure that every product is produced in accordancing with Islamic principles. However,

halal certification is one of the issues in Malaysia as its compliance to meet the halal

certification standards among poor and needy entreperenuers is particularly low. The various

factors affecting implementation have been suggested in the literature, but this issue from the

perspective of halal especially asnaf entrepreneurs in obtaining halal certificate is still limited.

This study is a widely used literature review to identify and analyze this phenomenon. The

importance of this study will be to increase knowledge of current challenges related to poor

and needy entrepreneurs in implementing Malaysian halal certificates.

mailto:[email protected]


24

Keywords: Malaysian Halal Certification, Asnaf Entrepreneurs, Zakat Institutions, Halal

Industry

Keywords: Enter Keywords here, Enter Keywords here, Enter Keywords here.

PENGENALAN

Usahawan asnaf merupakan golongan asnaf yang fakir dan miskin dan mereka layak menerima

sebarang bentuk bantuan zakat. Golongan asnaf yang mampu dikategorikan sebagai produktif

yang mempunyai kekuatan fizikal dan mental, yang masih mampu melakukan pekerjaan maka

mereka ini seharusnya diberi bantuan modal zakat berbentuk produktif (Rosbi & Sanep, 2011).

Menurut Isma Addi Jumri (2007), usahawan asnaf adalah individu yang perlu melalui suatu

proses penciptaan usaha niaga, agar mampu memikul tugas, tanggungjawab dan mencuba

sebagai peniaga yang dirangsang dengan dorongan dan bantuan daripada institusi zakat.

Definisi ini merujuk kepada individu golongan asnaf yang memerlukan fasa atau proses yang

perlu dilalui dengan bantuan, dorongan dan bimbingan khususnya daripada institusi zakat.

Ushawan asnaf ini adalah usahawan PKS yang boleh dikotegarikan sebagai ushawaan mikro.

Small and Medium Enterprises Corporation (2017) mendefinisikan usahawan mikro sebagai

usahawan yang mempunyai jualan tahunan kurang daripada RM300,000 atau bilangan pekerja

sepenuh masa kurang daripada 5 orang. Melalui keusahawanan, usahawan asnaf mampu

mengeluarkan diri dari gologan yang menerima zakat sekirannya mereka mampu merebut

peluang dalam pasaran. Peluang yang luas dalam pasaran yang mampu meningkatkan ekonomi

usahawan asnaf adalah menceburi insdustri halal.

Pasaran halal pada masa kini sangat meluas dan pertumbuhan industri halal semakin

berkembang. Dengan adanya pensijilan halal Malaysia bagi setiap produk yang diusahakan

oleh usahawan PKS, ia mampu membantu meningkatkan peluang ekonomi dalam pasaran

tempatan dan antarabangsa. Dalam masa yang sama, ekonomi Malaysia turut berkembang

pesat dengan peningkatan sebanyak 4.5% nilai eksport pasaran halal dari tahun 2014 sebanyak

RM37.7 bilion kepada tahun 2015 iaitu RM39.4 bilion (Nazura, 2017; Halal Develepment

Corporation, 2015). Pada tahun 2030, populasi Muslim di seluruh dunia dijangka membentuk

kira-kira 27% daripada populasi dunia (Halal Development Corporation, 2016). Ini bermaksud

penduduk Islam akan meningkat daripada 1.6 bilion pada 2010 kepada 2.2 bilion pada 2030

(Halal Development Corporation, 2016). Peningkatan ini sudah pasti memberi kesan kepada

permintaan produk makanan halal.

Peningkatan permintaan produk makanan halal telah menjadi suatu fenomena

perniagaan yang mempengaruhi pasaran tempatan dan antarabangsa bagi memenuhi

permintaan yang tinggi. Dilaporkan bahawa perbelanjaan produk halal dalam sektor makanan

meningkat sebanyak 9.5% daripada anggaran tahun 2012 kepada AS$2 trilion pada tahun 2013

dan dijangka mencecah AS$3.7 trilion menjelang tahun 2019 dengan kadar pertumbuhan

tahunan sebanyak 10.8% (Amir, 2016). Malah, pasaran halal dunia adalah cukup besar dengan

nilai AS$3 trilion (RM12 trilion) setahun (“Potensi besar industri halal”, 2016).

Dengan jumlah yang begitu besar ini, sudah tentu memberikan pendapatan yang

lumayan kepada mana-mana pengusaha dan syarikat yang menghasilkan produk berstatus halal

termasuk kepada perniagaan usahawan asnaf. Syarikat PKS adalah penyumbang terbesar bagi


25

pengeksportan produk makanan halal pada tahun 2014 yang melibatkan bilangan purata

syarikat PKS adalah 475 syarikat berbanding dengan syarikat Multinasional sebanyak 249

syarikat (Halal Development Corporation, 2015). Malah, pada tahun 2015, syarikat

Bumiputera menyumbang sejumlah RM2.6 bilion atau 6.6% daripada jumlah eksport produk

makanan halal di Malaysia (Nazura, 2017). Hal ini menunjukkan bahawa usahawan PKS

adalah penyumbang yang terpenting dalam nilai pasaran halal di Malaysia. Hal ini

menunjukkan bahawa usahawan asnaf akan mengalami kerugian sehingga 60% jika produk

yang dihasilkan tidak mempunyai sijil halal (Mohamad, 2011). Namun begitu, pemegang sijil

halal dalam kalangan pengusaha PKS bumiputera adalah rendah bagi enam tahun berturut-turut

dari tahun 2012 hingga 2017 iaitu sebanyak 1684 pengusaha berbanding pengusaha PKS bukan

Bumiputera yang merekodkan sebanyak 5342 pengusaha. Keadaan ini jelas menunjukkan

penglibatan usahawan PKS bumiputera bagi memohon pensijilan halal adalah sangat rendah.

Persoalannya kenapa fenomena ini berlaku? Apakah cabaran yang perlu dihadapi oleh mereka

terutama usahawan asnaf?. Hal ini perlu difahami dengan lebih jelas bagi membantu pihak

yang bertanggungjawab terutama pihak JAKIM dan institusi zakat untuk mengatur strategi bagi

meningkatkan kesedaran usahawan asnaf dalam mematuhi pensijilan halal pada masa akan

datang. Justeru, penyelidikan ini cuba memberi penjelasan berkaitan fenomena ini.

PENSIJILAN HALAL MALAYSIA

Pensijilan halal merujuk kepada pemeriksaan bagi pengeluaran daripada peringkat penyediaan,

kaedah penyembelihan, bahan-bahan yang digunakan, pembersihan, pengendalian,

pemprosesan, pengangkutan dan pengedaran (Jusmaliani & Nasution, 2010) dan proses ini juga

diguna pakai di Malaysia. Bagi pemeriksaan yang lebih mudah, masyarakat Islam menubuhkan

institusi yang bertanggungjawab terhadap pensijilan halal bertujuan untuk memerhatikan

keseluruhan proses pengeluaran makanan dan syarikat yang menyediakannya (Jusmaliani &

Nasution, 2010). Pensijilan halal ini adalah untuk meyakinkan pengguna Islam terhadap

produk-produk yang dipasarkan adalah halal. Perkembangan pesat industri makanan halal

dunia menuntut agar JAKIM meningkatkan kualiti pengurusan pensijilan halal supaya ia dapat

memenuhi kehendak pelanggan.

Beberapa penambahbaikan telah dilakukan dari semasa ke semasa bagi memastikan

sijil halal JAKIM berkualiti dan mampu bersaing serta diiktiraf di peringkat global. Antara

usaha yang telah dijalankan ialah penyelarasan prosedur pengesahan halal di seluruh negara.

Aktiviti ini melibatkan semua prosedur berkaitan dengan pengesahan halal meliputi aspek

pemeriksaan, bentuk logo halal, borang permohonan sijil halal dan kadar yuran yang dikenakan

(Zawanah, Munir & Abdul Muhaimin, 2008). Permintaan dan peningkatan produk makanan

yang mempunyai pensijilan halal semakin berkembang pesat di antarabangsa (Halal

Develepment Corporation, 2015) dan tempatan. Malah kerajaan telah memberikan peluang

yang banyak kepada usahawan PKS tempatan terutama kepada usahawan PKS bumiputera

dalam meluaskan empayar perniagaan mereka. Kerajaan menggesa usahawan tempatan untuk

memohon pensijilan halal Malaysia bagi merebut peluang yang ditawarkan dalam industri halal

(Hamizar & Nurhayati, 2016). Namun begitu, majoriti usahawan PKS bumiputera khususnya

usahawan asnaf masih gagal berbuat demikian.


26

CABARAN PEMBANGUNAN PRODUK HALAL

Penghasilan produk halal oleh usahawan PKS terutamanya usahawan asnaf bukannya mudah

dan terdapat banyak cabaran dan kekangan yang perlu dihadapi. Berdasarkan Muhammad et

al. (2011) menyatakan bahawa usahawan PKS berhadapan dengan masalah untuk bertahan

dalam kelebihan persaingan (competitive advantage). Selain itu, kekangan yang sering

dibangkitkan oleh penyelidik terdahulu adalah masalah kewangan. Kewangan adalah perkara

penting yang perlu ditekankan bagi pertumbuhan dan pembangunan usahawan PKS (Nkonge,

2013). Masalah kewangan ini adalah salah satu penyebab utama ketidakupayaan usahawan

PKS untuk mengekalkan perniagaan mereka (Hasnah et al., 2013). Menurut Karipidis,

Athanaaaiadia, Aggelopoulos dan Giompliaskis (2009), salah satu faktor pematuhan

keselamatan makanan dalam kalangan usahawan PKS melibatkan perbelanjaan kewangan

termasuk pelaburan dalam penstrukturan, perbelanjaan peralatan dalam perunding kualiti,

yuran pendaftaran dan latihan kakitangan.

Penyelidikan yang terdahulu (Muhamad et al, 2011; Hasnah et al., 2013; Kazimoto,

2014; Mohd Zulkifli et al, 2010; Syed Shah et al., 2011) menggambarkan pelbagai cabaran

yang dihadapi oleh usahawan PKS dalam era globalisasi ini. Muhamad et al. (2011) mendapati

bahawa cabaran yang dihadapi oleh usahawan PKS adalah kemelesetan, halangan dari sumber

global, produktiviti yang rendah, kekurangan keupayaan pengurusan, kekurangan pembiayaan,

kesukaran untuk mengakses pengurusan, teknologi dan bebanan kawalan berat. Hasnah et al.

(2013) menghuraikan bahawa kebanyakan usahawan PKS menghadapi masalah untuk

mendapatkan pembiayaan, modal insan dan pasaran. Dalam penyelidikan yang lain oleh

Kazimoto (2014) merumuskan bahawa usahawan PKS menghadapi cabaran disebabkan oleh

tidak mahir dalam menembusi pasaran antarabangsa, kekurangan sokongan kewangan daripada

pihak kerajaan, kurang pemahaman terhadap keperluan dan perkhidmatan pengguna, kurang

kemahiran keusahawanan dan struktur rangkaian yang lemah untuk menembusi pasaran

antarabangsa. Mohd Zulkifli et al. (2010) mengenal pasti bahawa masalah utama yang dihadapi

oleh usahawan PKS ialah kurangnya pengetahuan mengenai teknik pemasaran, penjenamaan,

kesetiaan dan kepuasan pelanggan dan juga kekurangan kenalan yang baik dengan orang lain

di peringkat tempatan ataupun perusahaan antarabangsa. Situasi ini juga bersependapat dengan

Syed Shah et al. (2011) juga mendapati bahawa usahawan PKS di Malaysia mempunyai

masalah hubungan sosial yang merupakan punca utama untuk mencapai kelebihan daya saing

kelebihan dan akibatnya banyak usahawan PKS di Malaysia kalah dari segi peluang.

Selain itu, kekurangan pengetahuan mengenai konsep halal dalam kalangan usahawan

sering dibahaskan oleh penyelidikan terdahulu antara penyebab kepada cabaran dalam

menghasilkan produk halal secara keseluruhannya. Ilmu pengetahuan tentang konsep halal

sangat penting kepada usahawan PKS bumiputera. Dengan ilmu, usahawan mampu

menghasilkan produk yang halalan toyyiban. Hal ini juga dinyatakan oleh Jamal dan Nur

Shahira (2010) bahawa perkara utama dalam pemilihan bahan mentah adalah ilmu

pengetahuan. Pengetahuan tentang konsep halal dalam diri usahawan adalah penting supaya

pengguna mendapat makanan yang halal dan aspek halalan toyyiban yang diterapkan dalam

penyediaan makanan, yang terdiri daripada kualiti, keselamatan dan kebolehpercayaan produk

makanan tersebut (Ilyia Nur et al., 2011). Setiap aspek dalam status halal dan aspek halalan

toyyiban perlu dititikberatkan dalam setiap aspek pengeluaran produk (Dahalan, 2008).


27

Pengetahuan adalah satu daripada faktor utama yang menyumbang kepada kepatuhan

yang tinggi dalam kalangan usahawan IKS bumiputera melaksanakan pensijilan halal

Malaysia. Malah, kekurangan pengetahuan tentang konsep halal dalam perniagaan boleh

memberi kesan yang tidak baik dalam jangka masa panjang (Hasan, Ahmad, Abdul Jalil, Husna

& Munira, 2013) kepada industri halal. Ilya Nur et al, (2011) turut mendapati bahawa

kekurangan pengetahuan tentang konsep halal antara penyumbang kepada ketidakpatuhan

dalam amalan halal. Malah, tahap kesedaran yang rendah tentang pelaksanaan halal punca

keengganan golongan usahawan asnaf untuk memohon Pensijilan halal (Nor ‘Adha, Farah,

Norziah & Wawarah, 2017). Kesedaran yang tinggi amat diperlukan bagi memastikan setiap

barangan yang dihasilkan oleh pengeluar, keperluan terhadap pensijilan halal amat diperlukan

supaya barangan atau makanan yang dihasilkan menepati kehendak syarak dan memenuhi

konsep halalan toyyiban. Hal ini kerana makanan yang halal tidak boleh dianggap sebagai halal

sehingga mereka disahkan halal oleh agensi-agensi yang bertanggungjawab dalam pengeluaran

pensijilan halal Malaysia kerana kebarangkalian pencemaran dalam makanan akan berlaku

(Salman dan Sidiqqui, 2011). Keadaan ini boleh berlaku sepanjang proses penyediaan,

pembuatan, pemprosesan, pembungkusan dan penghantaran. Produk makanan yang dibuat

daripada haiwan yang halal tidak lagi halal jika produk tersebut telah tercemar oleh produk

yang haram.

Isu dan cabaran ini juga sering terjadi kepada usahawan asnaf dalam sektor

pemprosesan makanan yang berdepan dengan kesukaran dan cabaran terhadap usahawan asnaf.

Cabaran dan kekangan mungkin berlaku sepanjang proses rantaian penghasilan sesuatu produk

sehingga pengguna akhir. Sepanjang proses ini, usahawan PKS mungkin menghadapi masalah

dengan persekitaran dalaman dan luaran, institusi, sumber, organisasi atau pengurusan dan

lain-lain yang memberi kesan kepada pertumbuhan syarikat PKS (Syed Shah et al., 2011).

Situasi ini juga terpakai dalam melaksanakan pembangunan produk halal dalam kalangan

usahawan PKS khususnya usahawan asanaf.

Terdapat pelbagai isu dan cabaran yang dihadapi oleh usahawan terutama usahawan

PKS dalam melaksanakan produk halal secara menyeluruh. Zhari dan Abdul Halim (2010)

menyatakan bahawa keperluan bagi memenuhi piawaian halal adalah berkaitan dengan

sumber, pengendalian, pemprosesan, pembuatan dan pelabelan. Bagi tujuan tersebut, peraturan

dan standard seperti Hazard Analysis And Critical Point (HAACP) dan Good Manufacturing

Practices (GMP) telah ditubuhkan dalam mengawal selia dan pendaftaran produk perlu

dipatuhi dalam menyeragamkan prosedur dan menjana standard parameter serta kepakaran

khusus dan latihan kakitangan bersesuaian dengan keperluan. Ini disebabkan oleh keperluan

modal yang besar, pengalaman pemasaran dan strategi yang baik diperlukan dalam industri

perniagaan (Alfi Khairiansyah et al., 2011). Selain itu, menurut Ilyia Nur et al. (2012) terdapat

beberapa faktor lain yang boleh menghalang usahawan PKS bumiputera dalam melaksanakan

pembangunan produk halal seperti kekurangan sumber manusia, kekangan masa, kekurangan

sistem pengurusan dan kemudahan. Sazelin (2009) merumuskan bahawa faktor premis,

teknologi serta kekurangan pengalaman dari aspek pemasaran pengembangan perniagaan

antara kekangan usahawan PKS dalam melaksanakan pembangunan produk halal.


28

KESIMPULAN

Pengusaha asnaf di Malaysia perlu bersedia dan menerokai industri halal yang memberikan

pulangan dan peluang yang besar untuk pasaran tempatan dan global. Para usahawan termasuk

usahawan kecil juga perlu mempunyai kepekaan yang tinggi terhadap produk makanan halal.

Justeru, pensijilan halal adalah sebahagian daripada prasyarat bagi membantu usahawan PKS

bumiputera dalam mengembangkan perniagaan mereka diperingkatkan tempatan mahupun

antarabangsa. Status halal bagi sesuatu produk adalah sebahagian pra-syarat untuk mencapai

kejayaan kepada pengeluar makanan di Malaysia. Oleh yang demikian, pengusaha PKS

tempatan haruslah berlumba-lumba bagi memperoleh pensijilan halal bagi setiap produk yang

dihasilkan. Pensijilan halal bukan sahaja memberi jaminan kepada masyarakat Islam bahawa

sesuatu makanan atau produk yang dihasilkan itu adalah halal mengikut syarak. Hal ini kerana

makanan yang dimakan mestilah mematuhi kehendak syarak iaitu halalan toyyiban (bebas

daripada benda yang haram dan memudaratkan). Malah, pensijilan halal juga memberi

implikasi yang besar kepada industri atau pengusaha tersebut. Menyedari keperluan ini,

pengusaha tempatan khususnya usahawan asnaf perlu memanfaatkan peluang perniagaan yang

ada dalam industri halal bagi memperoleh faedah dalam meningkatkan keuntungan kerana

bidang ini mempunyai potensi yang besar dalam menjana pendapatan. Justeru, usahawan asnaf

perlu berusaha merebut peluang dalam meningkatkan taraf ekonomi dengan memohon

pensijilan halal Malaysia. Tambahan pula, kerajaan berusaha untuk meningkatkan pembabitan

usahawan mikro di Malaysia dalam pembangunan industri halal kerana ia akan memberi impak

menyeluruh kepada ekonomi.

Institusi zakat memainkan peranan yang penting dalam membangunkan usahawan

asnaf melalui pensijilan halal Malaysia. Agihan modal zakat yang telah diperuntukan kepada

usahawan asanaf memalui program usahawan perlu dipertingkatkan. Hal ini bertujuan untuk

membantu mereka untuk mengembangkan perniagaan bagi menyokong mereka dalam

memohon pensijilan halal Malaysia. Selain itu, institusi zakat perlu merancang dalam

memperkasakan usahawan asnaf melalui kemanpatan ilmu dan latihan agar usahawan asnaf ini

bersedia dalam persaigan dalam pasaran terutama dalam menerokai insdustri halal.

RUJUKAN

Alfi Khairiansyah, M., Abdul

contentszakirc.zakatkedah.com.my/wp-content/uploads/2020/... · crowdfunding, reward crowdfunding,...

Documents