CS.TSKH.NCND NGUYEN CHAU

Sinhngay: 16.11.1939 Dang vien Dang Cong san Viet Nam Que quan: Xa TrUe PhUdng, huyen TrUc Ninh, tinh Nam Dinh Nc i d hien nay: P303, nha E5, Tap the Thanh Xuan B^c, Thanh Xuan, Ha Noi Dien thoai nha rieng: 04.8541414 Qua trinh cong tac: 1960 - 2004: Cong tae tai Khoa Vat ly, TrUdng Dai hoc Tdng hdp Ha Noi, nay la TrUdng Dai hoe Khoa hoe Tu nhien -DHQGHN. Trong do: Nghien cdu sinh tai Lien X6 (1963 - 1965), Phd Chu nhiem Bo

mon Vat ly chat ran, Khoa Vat ly (1966 - 1979), Chu nhiem Khoa Vat ly (1988 - 1995), Giam doe Trung tam Khoa hoc Vat lieu thuoe Khoa Vat ly (1999 - 2004). DUde nhan hoc vi Tien si nam 1965, Tien si khoa hoc nam 1984. Dudc phong hoe ham Phd giao sU nam 1980, Giao sU nam 1991. Hxidng nghien cdfu khoa hpc chii yeu:

Nghien cdu cae feritte, perovskite, vat lieu td nanocomposite, cac hdp kim td Intermetallic. Nghien cdu cd ban va dng dung eac ferit td mem, td edng. Mot so ket qua dao tao va nghien cdfu khoa hoc:

Hudng dan thanh cong 7 luan an tien si va 10 luan van thae sL Cong bo' tren 300 cong trinh khoa hoc tren cac tap ehi, hoi nghi khoa hoe trong nUde va qud'c te. Chu tri thanh cong 12 de tai nghien cdu khoa cap Nha nUdc. Khen thxXdng:

Huan chUdng Khang ehien hang Ba; Huan chUdng Lao dong cac hang Nhat, Nhi, Ba; Chien si Thi dua toan quoc (2005); Danh hieu Nha giao Nhan dan (2002); Giai thUdng Nha nUdc ve khoa hoc cong nghe (2005) va nhieu Huy ehUdng khae.

65

PHAC HpA CHAN DUNG MOT NHA VAT LY THl/C NCHIEM

Smh ra tai Ha Noi nhung tuoi thd eua GS.TSKH.NGND Nguyen Chau cd nhieu nam song tai que hUdng TrUe

Ninh va Thanh phd' Nam Dinh. Trong ky de eua ong, tuoi thd la nhUng ngay di mot lac, mot cui, nhin doi ba dda ban cung Ida dUde cAp sach den trUdng ma them thuong. Ngay do, nhdng nam 40 ciia the ky trude, khong chi ed gia dinh ong ma hau nhu tat ea nhijCng ngUdi xung quanh ong deu song trong canh ddi an, thieu mac va "khat" chijf. Khi gia dinh di chay giac, bo' dng van dang trong quan ngu, me ong lo du edm an, ao mac cho mUdi dda con da qua khd khan, chuyen hoc hanh la mot dieu "xa xi".

Sud't gan mUdi nam song xa Ha Noi, bo' me dng du rat muon nhUng 'lUc bat tdng tam", chi ed the cho ong theo hoe dUde bet Idp 6. NhiJCng khd khan bat thUdng ap den, Nguyin Chau da phai di lao dong de it nhieu dd dan ganh nang edm ao cho gia dinh. Nam 1955, gia dinh ong rdi Hai Hau, trd lai dinh eU tai Ha Noi. Ddi so'ng thUdng nhat eua gia dinh da bdt khd khan hdn trUde. Viec hoe hanh eua cac anh ehi em trong nha chu yeu la tu giac. Ong hoc "nhay ede" td Idp 6, vao hoc Idp 10 tai Thu do.

Cudi nam 1956, Nguyen Chau thi do vao Khoa Vat ly, TrUdng Dai hoc Tong hdp Ha Noi. Smh ra td trUde khi each mang thang Tam 1945 nen Nguygn Chau khong dUdc hUdng cuQc song yen binh ciia thdi hau chien, nhUng dong thdi eau hieu dUde gia tri dich thue de cd boa binh. Anh smh vien tre Nguyen Chau da lao vao hoe tap hang say, hoe cho "bo" nhdng ngay thang du rat mudn nhung khong the theo duoi ude md di hoe. Ngay jigay, mot buoi den giang dUdng, mot buoi anh sinh vien Nguyen Chau danh thdi gian lam them mot so cong viec de cd tien tu trang trai cho cuoc song eua minh. Nam 1960, vdi

66

thanh qua tot nghiep xuat sac, tan eU nhan Nguyen Chau dUdc gid lai lam giang vien tai Khoa Vat ly eua chinh ngdi trUdng da chap canh Ude md trd thanh giang vien dai hoe eua anh.

Nam 1963, anh giang vien tre Nguyen Chau dUde eU di dao tao tai TrUdng Dai hoc Tong hdp Ldmonoxop, Lien X6. Nam 1965, sau khi bao ve thanh cong luan an phd tien si chuyen nganh Vat ly chat ran ve de tai '^Cdc tich dien, tit va xung dien ferit spinel vdi di hUdng tit cam Ung dOn truc\ Nguyen Chau ve nUde, tie'p tuc cong tac giang day tai Khoa Vat ly, TrUdng Dai hoc Tdng hdp Ha Noi - chiec noi Udm nhdng mam tUdng lai sang tao, ndi ren luyen tri tue, tu duy va nhan each khoa hoe, nhan each ngUdi thay giao, ndi ehuan bi hanh trang td nhdng ngay dau de ong vijfng vang vao ddi. Tiep dd la nhUng ngay thang ong miet mai trong phdng thi nghiem va cham chut tifng trang giao an ehuan hi cho gid len Idp. Nam 1966, ong dUde eU lam Phd chu nhiem Bo mdn Vat ly chat ran. Trong 2 nam (1966 - 1967), TS. Nguyen Chau dUdc cU lam TrUdng doan Nghien cdu Khoa hoc phuc vu quoc phdng tai Hoe vien Ky thuat Quan sU. Nam 1988, ong dUdc bau lam Chu nhiem khoa Vat ly va dam dUdng eUdng vi nay trong suot 8 nam sau dd. Nhufng nam lam quan ly eua mot Khoa cd be day truyen thong ve dao tao va nghien cdu khoa hoe da thdi thuc dng tiep tuc tim tdi, sang tao va khong ngdng phan dau vUdn len trong cong tac quan ly. giang day va nghien cdu khoa hoc. Tap the giang vien va sinh vien Khoa Vat ly nhd tdi ong - mot ngUdi luon nghiem tue trong cong viec va mau mUc trong ddi song thUdng nhat. Ong ludn la ngUdi den Van phdng khoa sdm nhat va say sUa lam viec cho den dem khuya. Ong la ngUdi "anh ea" trong linh vUe nghien cdu ve vat lieu tu, tieu bieu cho sU say me tim tdi cai mdi trong nghien cdu khoa hoc. Nam 1984. Nguyen Chau bao ve thanh cong hoc vi Tien si khoa hoe. Nam 1991, dng vinh du dUde phong hoc ham Giao sU. Tan tam vdi nghe day hoc. dng la mot trong nbiing giang vien eua TrUdng Dai hoc Khoa hoc Tu nhien dUde nhan danh hieu Nha giao Uu tu (nam 1994), Nha giao nhan dan (nam 2002). Tran trd vdi viec dao tao va boi dUdng tai nang tre, dng ludn tam niem rang: san pham ciia moi thay giao, CO giao va lUc lUdng phuc vu ciia trUdng dai hoc la mot doi ngd

67

lao dong tri tue ed trinh do khoa hoe cd ban vUng vang, cd phUdng phap tU duy khoa hoe dung ddn va mot ban linh tot trong qua trinh tU dao tao va lam viec doc lap. Tu bao ve truyen thong eua ngdi trUdng da nuoi dUdng hoai bao khoa hoc ay, ong da tong quat qua nhiing chiem nghiem trong cuoe ddi nha giao eua minh: 'Vdc san pham khoa hoc eua TrUdng Dai hoc Khoa hoc Tu nhien dii thuoe cac nganh chuyen mon khdc nhau song Cling cd net chung la cd hdm lUcfng tri tue cao, cd tam khdi quat Idn, cd site khdm phd vd khd nang gOi md do do chung gidu tinh thuyet phuc\

Nam 1999, dng la ngUdi sang lap dong thdi la Giam doc dau tien eua Trung tam Khoa hoe Vat lieu thuoe Khoa Vat ly, TrUdng Dai hoc Khoa hoe Tu nhien, Dai hoe Quoc gia Ha Noi. Suot thdi gian dam nhiem trong trach d trung tam nay, vdi uy tin khoa hoe ciia ea nhan, ong da dem ve nhieu dU an va de tai quan trong, phat huy dUde tiem nang nghien cdu eua tap the can bo eua Trung tam. Quan he quo'e te eua Trung tam ngay cang dUde md rong, thu hut nhieu nghien cdu sinh ngUdi nUdc ngoai den thUe tap va nghien cdu khoa hoc. Cac nha khoa hoc dai dien eua Trung tam da nhieu Ian dUde mdi trinh bay bao cao tai nhieu hoi nghi, hoi thao khoa hoe quoc te va chu toa nhieu phien hop quan trong.

Hdn 40 nam gkn bd vdi giang dUdng dai hoc, Nguyen Chau luon gan ket cong tac giang day va nghien cdu khoa hoe. Khi da dat dUde ket qua hdu ich trong mot hudng nghien cdu eu the, ong tiep tuc chuyen sang mot hudng nghien cdu mdi. Nhd ngay ay, khi nhiing nghien cdu ve ferit da dem den ket qua kha quan trong viec gdp phan san xuat loa dai va hdu ich trong vat ly tri lieu cung nhu che tao phan tvf tinh cho cae linh kien dien va dien tii phuc vu quoc phdng thi ong lai chuyen sang nghien cdu vat lieu td tinh nano. Til dd den nay, ong luon cd nhieu nghien cdu mdi ve vat lieu t\i tinh. Ong da thanh cong trong nhuCng nghien cdu ve nhiSng vat lieu mdi mang eau true nano, nhufng nghien cdu ve tinh the vo dinh hinh va nano. Tinh chat tii nhiet ed the dem dng dung trong viee san xuat bo phan lam lanh bang td trUdng. Phat hien hieu dng tCt nhiet khong \6 trong cac bang trd vd dinh hinh d vung nhiet do phdng va bien thien tii

68

trUdng thap hda hen eho sU ra ddi mot the he may lam lanh b^ng td trUdng kieu mdi. Day la nhdng thanh tUu nghien cdu khoa hoc edng nghe rat mdi me trong thUe tien ciia Viet Nam. Thdi gian sau nay, dng da tim tdi va nghien cdu cac cong trinh lien quan den hieu dng td, td trd. Day la nhijfng nghien cdu mang kha nang dng dung cao, dac biet trong viec san xuat nhuEng ehi tiet ghi va doc chi tiet dia edng eua may vi tinh. Ben canh dd, dng cung da thanh cong trong nghien cdu ve mang mong td, cd the dng dung vao san xuat d dia edng trong may vi tinh. Theo cac so' lieu tho'ng ke ciia Bo Khoa hoc va Cong nghe, trong vdng 10 nam trd lai day, Nguyen Chau la nha khoa hoc cd so' lUdng edng trinh nghien cdu trong linh vUc Vat ly thUc nghiem cong bd' tren cac tap chi khoa hoe qud'e te nhieu nhat eua Viet Nam. Vdi nhiing ket qua trong nghien edu khoa hoe, cong trinh: "Mot so' thanh titu tieu bieu trong nghien citu vat lieu tit tinh: ferit, perovskit, vat lieu tit vd dinh hinh vd vat lieu tit cd cdu true nano" do dng chii tri da vinh du dUde trao tang Giai thUdng Nha nUdc ve Khoa hoc Cong nghe nam 2005 - mot phan thUdng cao quy danh cho cae nha khoa hoe.

Tinh den nay, GS.TSKH.NGND Nguyin Chau da hudng dan thanh cong 7 luan an tien si va 10 luan van thae si; edng bo tren 300 cong trinh khoa hoe tren cac tap chi, hoi nghi khoa hoe trong nUdc va quoc te; chu tri hang chue de tai nghien edu khoa hoc cd ban va khoa hoe edng nghe cap Nha nUde va cap Dai hoc Quoc gia; chu tri 27 hdp dong kinh te ky thuat dong thdi la tae gia chu bien va tham gia bien soan hang chue giao trinh,,..

Vdi nhdng dong gdp to Idn trong giang day va nghien edu khoa hoc, ong da dUdc tang Huan ehUdng Khang chien hang Ba; Huan chUdng Lao dong cae hang: Nhat, Nhi, Ba; danh hieu Chien si Thi dua toan quo'e (2005). Day la nhdng phan thUdng cao quy ghi nhan nhijfng ddng gdp ciia ong doi vdi nen giao due va khoa hoc cong nghe nUdc nha./.

Do Ngoc Diep

69