Cümlenin ögeleri(dolaylı tümlec ve edat tümleci)

Fatma Türkyılmaz20110904060

•Dolaylı Tümleç

•İlgeç Tümleci

ÖGELER

•Yüklemin yöneldiği kavramdır(dolaylı tümleç)

•Cümlede amaç, araç, zaman, birliktelik, görelik ilişkisi oluşturur.(ilgeç tümleci)

ANLAM

•Neye , nereye , kime , neyde , nerede , kimden,neden , nereden , kimden (dolaylı tümleç)

•Ne için , ne ile , kiminle , neye , neye göre , ne gibi , ne için , nereye doğru , ne zaman (ilgeç tümleci)

YÜKLEME YÖNELİK SORULAR

22.12.2012

2

Cümlenin Öğeleri

22.12.2012

3

Dolaylı Tümlecin Özellikleri “e, de, den” durumuyla çekimlenen

sözcükler, eylemi zaman değil, durum yönünden etkilerse dolaylı tümleç olmaz. Zarf tümleci veya edat tümleci görevinde bulunur. 

Örnek :       Sabaha orada oluruz (Ne zaman?)Zarf tümleciAltı yaşında okuma öğrendi. (Ne zaman?)Zarf Tümleci 

22.12.2012

4

Kimi cümlelerde ara söz, dolaylı tümleci açıklamak amacıyla kullanılır ve açıklamalı dolaylı tümleç meydana gelir. 

Örnek :Memleketine,(dolaylı tümleç)Özlemini çektiği o yerlere(Dolaylı tümlecin

açıklayıcısı)Dönüyordu(yüklem)

22.12.2012

5

Sıralı cümlelerde dolaylı tümleç, birden çok cümlenin ortak öğesi olabilir. Buna ortak dolaylı tümleç denir. 

Örnek :Ona çok kızıyor, her gördüğü yerde

bağırıyordu.Ona çok kızıyor.Ona her gördüğü yerde bağırıyordu.

22.12.2012

6

Eylemsiler ve eylemsilerin de yer aldığı çeşitli söz grupları cümlede dolaylı tümleç görevi yapar. 

Örnek :      Yan Cümle                  Temel Cümle Ondan duyduklarına /   inanamayacaksın. Dolaylı Tümleç              Yüklem Yan Cümle                  Temel Cümle Buraya geldiğine /         bin pişman oldu. Dolaylı tümleç               Yüklem

22.12.2012

7

İlgeç tümleciCümleye amaç – sonuç, özgürlük, benzerlik,

eşitlik, birliktelik, araç anlamı katan ya da sözcük öbekleri cümle içinde edat tümleci görevi yapar. 

22.12.2012

8

Örnek : Gemiler, güneye doğru yöneldi. (Nereye doğru?)  (yön)

Babama göre çalışan kazanır.   (Kime göre?)   (görelik)

Rahat uyumak için ılık bir duş aldı. (Niçin?)  (amaç)

Çocuk, elindeki küçük kovayla su taşıyor. (Neyle?)  (araç)

Okula annesiyle gidecekmiş. (Kimle?)  (birliktelik)

Sen gelinceye kadar işleri bitiririm. (Ne zamana kadar?)  (zaman)

22.12.2012

9

6. “II. Meşrutiyet daha ilk yıllarında, halkta özgürlüğü hayata geçirme bilinci yaratmıştı. ”

Yukarıdaki cümlenin öğelerini bulabilmek için yükleme aşağıdaki sorulardan hangileri sırasıyla sorulmalıdır?

A) Ne-Ne zaman-Kimde-NeB) Ne zaman-Ne-Kimde-NeC) Kimde-Ne-Ne zaman-NeD) Ne zaman-Kimde-Ne-NeE) Kim-Ne zaman-Kimde-Ne

cevap(A)

22.12.2012

10

Dolaylı tümleç ve ilgeç tümleci genel özetDolaylı Tümleç:Yüklemi yer, yön bakımından

tanımlayan öğelerdir. Yükleme sorulan kime, kimde, kimden, nereye, nerede, nereden sorularının cevabıdır.

Örnek: Sınıfımı geçtiğimi babama söylemiş.

İlgeç Tümleci: Yüklemi; amaç, araç, birliktelik, neden yönlerinden tamamlayan ile, için ilgeçleriyle oluşturulmuş öğelerdir.

Örnek: Bugün hastaneye annemle gideceğim.

22.12.2012

11

kaynak

http://www.bilgicik.com/yazi/cumlenin-ogeleri-turkce-edebiyat-testler-sorular-oks-lgs-oss-kpss-icin/

http://tahtakalem.net/turkce-cumlenin-ogeleri-konu-anlatimi-ozeti/598

FEM YAYINLARI TÜRKÇE KONU ANLATIMI

22.12.2012

12