Çukurova Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ …library.cu.edu.tr/tezler/8246.pdfaçımı sırasında...

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Selen AKYÜZ

KARGI BARAJ YERİ (ÇORUM) LİTOLOJİK BİRİMLERİN

GEÇİRGENLİK ÖZELLİKLERİ YÖNÜNDEN İNCELENMESİ

JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

ADANA, 2010


Selen AKYÜZ

YÜKSEK LİSANS TEZİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

Bu tez ..../...../…... Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği/Oyçokluğu

İle Kabul Edilmiştir.

…………………….. .…………………… …….……………….. Doç. Dr. Şaziye BOZDAĞ Prof. Dr. Hasan ÇETİN Doç. Dr. Ahmet Mahmut KILIÇ Danışman Üye Üye

Bu tez Enstitümüz Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalında hazırlanmıştır.

Kod No :

Prof. Dr. İlhami YEĞİNGİL

Enstitü Müdürü Bu Çalışma Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

Tarafından Desteklenmiştir.

Proje No: MMF2009YL39 Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki Hükümlere tabidir.

KARGI BARAJ YERİ (ÇORUM) LİTOLOJİK BİRİMLERİN GEÇİRGENLİK ÖZELLİKLERİ YÖNÜNDEN İNCELENMESİ

I

ÖZ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Selen AKYÜZ


JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

Danışman : Doç. Dr. Şaziye BOZDAĞ Yıl : 2010, Sayfa: 134 Jüri : Prof. Dr. Hasan ÇETİN

Doç. Dr. Şaziye BOZDAĞ Doç. Dr. Ahmet Mahmut KILIÇ

Kargı Barajı, Çorum İli’nin Kargı ve Osmancık ilçeleri arasında, Kızılırmak Nehri üzerinde enerji amaçlı olarak yapılması planlanmakta olup, baraj yeri ve rezervuar alanı, Tersiyer bazaltları ile Kuaterner alüvyonları üzerinde yer almaktadır.

Bu tezin amacı, baraj yeri ve çevresindeki litolojik birimlerin geçirgenliklerinin incelenmesidir. Bu amaçla, arazi ve laboratuarda yapılan çalışmalarla formasyonlar tanımlanmıştır. Bölgede 14 adet sondaj açılmış, kuyu açımı sırasında Lugeon ve Sızma testleri yapılmıştır. Elde edilen veriler değerlendirilmiş ve birimlerin geçirgenlik özellikleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Kargı Barajı (Çorum), Geçirimlilik, Lugeon Deneyi, Sızma Deneyi

KARGI BARAJ YERİ (ÇORUM) LİTOLOJİK BİRİMLERİN GEÇİRGENLİK ÖZELLİKLERİ YÖNÜNDEN İNCELENMESİ

II

ABSTRACT

MSc THESIS

Selen AKYÜZ

ÇUKUROVA UNIVERSITY INSTITUE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES

DEPARTMENT OF GEOLOGY

Supervisor : Assoc. Prof. Dr. Şaziye BOZDAĞ Year : 2010, Page: 134 Jury : Prof. Dr. Hasan ÇETİN

Assoc. Prof. Dr. Şaziye BOZDAĞ Assoc. Prof. Dr. Ahmet Mahmut KILIÇ

The Kargı Dam site, which is planned to construct on the Kızılırmak River between Osmancık and Kargı towns of Çorum province for energy production and reservoir area are situated on Tertiary basalt rocks and Quaternary alluvium. The purpose of this thesis, is to investigate the permeability of lithologies located dam foundation and its vicinity. For this aim, geological and permeability features, of the formations have been described by field and laboratory works. 14 boreholes are drilled at the Dam site, Lugeon and Infiltration tests are conducted during drilling. Collected data are evaluated and permeability features of units are determined. Key Words: Kargı Dam (Çorum), Permeability, Lugeon Test, Infiltration Test

INVESTIGATION OF PERMEABILITY FEATURES OF LITHOLOGIC UNITS ON KARGI DAM SITE (ÇORUM)

III

TEŞEKKÜR

Tez konusu ve kapsamının belirlenmesinde, çalışmalar sırasında karşılaşılan

her türlü problemin aşılmasında ve sonuçların değerlendirilmesindeki katkılarından

dolayı, danışman hocam sayın Doç. Dr. Şaziye BOZDAĞ’a şükran ve saygılarımı

sunarım.

Çalışmalarım sırasında bana verdiği destek ve katkıdan dolayı sayın Prof. Dr.

Aziz ERTUNÇ’a teşekkür ederim.

Lisans ve Yüksek Lisans eğitimim sırasında her zaman bilgilerinden ve

tecrübelerinden yararlandığım değerli hocam sayın Prof. Dr. Hasan ÇETİN’e

teşekkürlerimi sunarım.

Deneysel çalışmalarım sırasında bana verdiği destek ve katkıdan dolayı DSİ

VI. Bölge Müdürlüğü Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltı Suları Dairesi Şube Müdürü

sayın İhsan ÇİÇEK’e teşekkür ederim.

Arazi çalışmalarım sırasında bilgi ve deneyimlerinden yararlandığım DSİ

Genel Müdürlüğü’ne ve sayın Dr. Bünyamin Ünal’a teşekkürlerimi sunarım.

Çalışmalarım sırasında desteğini gördüğüm MES İNŞAAT’a ve Jeofizik

Mühendisi sayın Dr. Mehmet GÜZEL’e teşekkürler.

Bu güne kadar maddi ve manevi desteklerini esirgemeyen, her zaman

yanımda hissettiğim, anneme, babama ve kardeşime sonsuz şükranlarımı sunarım.

IV

İÇİNDEKİLER

SAYFA ÖZ ........................................................................................................................... II

ABSTRACT ........................................................................................................... III

TEŞEKKÜR ...........................................................................................................IV

İÇİNDEKİLER .......................................................................................................VI

ÇİZELGELERDİZİNİ ......................................................................................... VIII

ŞEKİLLER DİZİNİ ................................................................................................. X

SİMGE ve KISALTMALAR ............................................................................... XIII

1.GİRİŞ .................................................................................................................... 1

1.1. Çalışmanın Amacı .......................................................................................... 3

1.2. Coğrafi Konum, Yerleşim ve Ulaşım ............................................................. 3

1.3. Morfoloji ....................................................................................................... 5

1.4. Deprem Durumu ............................................................................................ 5

1.5. İklim ve Hidroloji .......................................................................................... 7

1.6. Akım .............................................................................................................. 8

1.7. Bitki Örtüsü ................................................................................................... 8

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR ................................................................................... 11

3. MATERYAL VE METOD ................................................................................. 13

3.1. Materyal....................................................................................................... 13

3.1.1. Bölgenin Genel Jeolojisi ..................................................................... 13

3.1.1.1. Kunduz Metamorfiti .............................................................. 14

3.1.1.1.(1). Kunduz Metamorfiti Metapelit Üyesi (Mkm) ...... 15

3.1.1.1.(2). Kunduz Metamorfiti Mermer Üyesi (Mkmm) ...... 15

3.1.1.2. Kirazbaşı Karmaşığı (Kkk) .................................................... 16

3.1.1.3. Metmenli Formasyonu (Kpm) ............................................... 17

3.1.1.4. Örencik Formasyonu (Tö) ..................................................... 18

3.1.1.5. Beynamaz Volkanitleri (Tbe) ................................................ 19

3.1.1.6. Alüvyon (Qal) ....................................................................... 19

3.2. Metod ........................................................................................................... 21

3.2.1. Literatür İncelemeleri ......................................................................... 21

V

3.2.2. Arazi Çalışmaları ................................................................................ 21

3.2.2.1. Geçirimliliğin Belirlenmesi .................................................... 23

3.2.2.1.(1). Serbest ve Basınçlı Akiferlerde Geçirimliliğin

Belirlenmesi..………...………………...………….27

3.2.2.1.(2). Sondaj Kuyularında Su Seviyesinin

Alçaltılmasıyla Geçirimliliğin Belirlenmesi.…..….29

3.2.2.1.(3). Tabakalı Zeminlerde Geçirimliliğin Belirlenmesi . 30

3.2.2.1.(4). İzleyici Kullanılarak Geçirimliliğin Belirlenmesi.. 32

3.2.3.1.(5). Lugeon Yöntemiyle Geçirimliliğin Belirlenmesi .. 33

3.2.3.1.(6). Basınçsız Su Deneyi ile Geçirimliliğin

Belirlenmesi………….……………………........…40

3.2.3. Büro Çalışmaları ................................................................................ 42

4. ARAŞTIRMA BULGULARI.............................................................................. 43

4.1. İnceleme Alanının Genel Jeolojisi ................................................................ 43

4.1.1. Kirazbaşı Karmaşığı (Kkk) ................................................................. 43

4.1.2. Örencik Formasyonu (Tö) .................................................................. 44

4.1.3. Beynamaz Volkanitleri (Tbe).............................................................. 45

4.1.4. Alüvyon (Qal) ve Yamaç Molozu (Qym) ............................................ 46

4.2. Yapısal Jeoloji .............................................................................................. 47

4.2.1. Faylar ................................................................................................. 47

4.2.2. Uyumsuzluklar ................................................................................... 48

4.2.3. Bindirmeler ........................................................................................ 49

4.2.4. Katmanlanma, Şistozite ve Eklemler .................................................. 49

4.3. Mühendislik Jeolojisi ................................................................................... 50

4.3.1. Temel Araştırma Sondaj Çalışmaları................................................... 52

4.3.2. Baraj Yerinin Geçirimliliği ................................................................. 56

4.3.3. Kargı Barajı Zemin İyileştirmesi ......................................................... 91

5. SONUÇ VE ÖNERİLER .................................................................................... 95

KAYNAKLAR ....................................................................................................... 99

ÖZGEÇMİŞ.......................................................................................................... 103

EKLER ................................................................................................................. 105

VI

ÇİZELGELER DİZİNİ

SAYFA

Çizelge 1.1. İvme değerlerine göre deprem bölgeleri ............................................... 5

Çizelge 3.1. Kayaçların geçirimlilik katsayısına göre sınıflandırılması .................. 24

Çizelge 3.2. Kayaçların Lugeon birimine göre geçirimlilik sınıflandırması ............ 38

Çizelge 4.1. Kargı Barajı ve HES Projesi gövde karakteristikleri ........................... 50

Çizelge 4.2. Temel araştırma sondaj kuyuları karakteristikleri ............................... 54

Çizelge 4.3. Temel araştırma sondaj kuyuları karakteristikleri ............................... 55

Çizelge 4.4. Kayaçların Lugeon birimine göre sınıflandırılması ............................ 56

Çizelge 4.5. Kayaçları K katsayısına göre sınıflandırılması ................................... 56

Çizelge 4.6. SK-2 nolu kuyunun litolojik ve geçirimlilik özellikleri ...................... 57





Çizelge 4.11. SK-7 nolu kuyunun litolojik ve geçirmlilik özellikleri ....................... 69



Çizelge 4.14. SK-10 nolu kuyunun litolojik ve geçirimlilik özellikleri .................... 81



Çizelge 4.17. Çeşitli zemin tipleri için n katsayısı ................................................... 93

VIII

ŞEKİLLER DİZİNİ

SAYFA

Şekil 1.1. İnceleme alanı yer bulduru gösterimi …………………………....………4

Şekil 1.2. Türkiye deprem bölgeleri ve Çorum İli deprem haritası

(http://www.deprem.gov.tr) ……………………………...........................6

Şekil 1.3. Kuzey Anadolu Fay sistemi orta bölümü ve yakın çevresinin

yalınlaştırılmış aktif tektonik haritası....…..………..…………….…...….7

Şekil 1.4. Kızılırmak Nehri’nin normal yağışlardaki akış görünümü(Ekim-2008) ...9

Şekil 1.5. Kızılırmak Nehri’nin yoğun yağışlardaki akış görünümü (Şubat-2007)

(http://www.tr.wikipedia.org)….................................................................9

Şekil 3.1. İnceleme alanının genelleştirilmiş stratigrafik dikme kesiti (ölçeksiz).....20

Şekil 3.2. Solsahil SK-2 nolu temel araştırma sondaj kuyusu ................................ .22

Şekil 3.3. Sağ sahil SK-6 nolu temel araştırma sondaj kuyusu ............................... 22

Şekil 3.4. Boşluklu ortamda akışkanın hareketi…………..……………..........……23

Şekil 3.5. Darcy tipi doğrusal akımların geçerlilik bölgesi ………….……............26

Şekil 3.6. Serbest Akiferlerde geçirimliliğin belirlenmesi ………………………..27

Şekil 3.7. Basınçlı akiferlerde geçirimliliğin belirlenmesi …..……………..…......28

Şekil 3.8. Su seviyesinin alçaltılması ile geçirimliliğin belirlenmesi …..................29

Şekil 3.9. Yatay akımın oluştuğu tabakalı zeminlerde geçirimliliğin belirlenmesi..20

Şekil 3.10. Düşey akımın oluştuğu zeminlerde geçirimliliğin belirlenmesi .……….31

Şekil 3.11. Lugeon Deneyinin Yapılışı ……………………………………………..34

Şekil 3.12. Tij ve manşonlardaki yük kaybını gösterir abak …………………....…..35

Şekil 3.13. Lugeon Deneyinde Gerçek Basınçların Hesaplanması……….…..……..37

Şekil 3.14. Lugeon deneyi ile geçirimliliğin hesaplanması ………………………...38

Şekil 3.15. Lugeon kümülatif eğrilerinin yorumlanması ………………………..….39

Şekil 3.16. Sızma deneyi …………………...………………………………………40

Şekil 3.17. Sızma deneyinde değerlendirilme bölgeleri…………………….………41

Şekil 4.1. Baraj yeri sağ sahili Beynamaz Volkanitleri’nin (Tbe) genel

görünümü……………..…………...……………………………………..45

Şekil 4.2. Baraj yerinin sağ sahilden görünümü……………………….......…..…..50

IX

Şekil 4.3. Sol sahilden göl alanı genel görünümü………………..……………..….51

Şekil 4.4. Baraj yeri sağ sahil araştırma sondaj kuyusu…………..………………..52

Şekil 4.5. Beynamaz Volkanitleri’ne ait karot numuneler..………..………………53

Şekil 4.6. SK-2 Temel sondaj kuyu logu…………………………………..…..…..58

Şekil 4.7. SK-3 Temel sondaj kuyu logu…………………………………..…..…..60

Şekil 4.8. SK-5 Temel sondaj kuyu logu…………………………………..………64

Şekil 4.9. SK-6 Temel sondaj kuyu logu…………………………………..…...….67

Şekil 4.10. SK-7 Temel sondaj kuyu logu……………………………………...…...70

Şekil 4.11. SK-8 Temel sondaj kuyu logu……………………...…….……......……74

Şekil 4.12. SK-9 Temel sondaj kuyu logu……………………………………..……78

Şekil 4.13. SK-10 Temel sondaj kuyu logu…………………………………..……..82

Şekil 4.14. SK-12 Temel sondaj kuyu logu…………………………………...…….87

Şekil 4.15. SK-14 Temel sondaj kuyu logu………………………………………....90

Şekil 4.16. Zeminin dinamik kompaksiyon yöntemiyle sıkıştırılması

(http://websitem.gazi.edu.tr)….....…........……….……………….……...92

Şekil 4.17. Dinamik kompaksiyon için zemin sınıfları…..………….………...….…94

X

SİMGE ve KISALTMALAR

Atm : Atmosfer Basıncı

HES : Hidro Elektrik Santrali

K : Geçirimlilik (cm/sn)

KAF : Kuzey Anadolu Fayı

KAFZ : Kuzey Anadolu Fay Zonu

LU : Lugeon (lt/m/dak)

SPT : Standart Penetrasyon Testi

YAS : Yeraltı Su Seviyesi

SK : Sondaj Kuyusu

∆h : Hidrolik Yük Kaybı

Q : Zemine Verilen Suyun Debisi (lt/dak)

π : 3,1415

∆y : Kuyu İçerisindeki Su Seviyesinin Yükselme Miktarı

BST : Basınçlı Su Testi

Pm : Manometre Basıncı (kg/cm2)

Peff : Efektif Basınç (kg/cm2)

Pc : Yük Kaybı

α : Kuyunun Eğim Açısı

ASTM : Amerikan Standartları Enstitüsü

USBR : ABD Su İşleri Müdürlüğü

Cu : İletkenlik Katsayısı

Cs : Suya Doygun Zeminde İletkenlik Katsayısı

Tu : Kuyudaki Su Seviyesinden Su Tablasına Olan Düşey Uzaklık (cm)

A : Perfore Edilmiş Boru Uzunlığu (cm)

re : Efektif Kuyu Yarıçapı (cm)

t : Zaman

r : Çakma Borusunun Yarıçapı (m)

UD : Örselenmemiş Numune Alımı

TS : Türk Standardında Zemin Sınıflaması

XI

TCR : Karot Kurtarımı

RQD : Kaya Kalite Göstergesi

L : Kademe Boyu (m)

P : Uygulanan Gerçek Basınç (kg/cm2)

Ms : Depremin Moment Büyüklüğü

Mw : Yüzey Dalgalarına Göre Deprem Büyüklüğü

g : Yerçekimi İvmesi

HDC : Ağır Dinamik Kompaksiyon

SI : Uluslararası Birim Sistemi

n : Amprik Katsayı

1. GİRİŞ Selen AKYÜZ

1

1.GİRİŞ

Belirli bir su hacmini tutmak için doğal malzeme kullanılarak yapılan su

setlerine baraj denir. Büyük doğal felaketlerden birisi olan taşkınlar özellikle mal ve

can kaybına yol açmakta ve bu nedenle, nehirlerdeki akışların düzenlenmesi için

barajlar inşa edilmektedir. Barajlar bu özelliği dışında elektrik enerjisi üretmek için,

sulama suyu ve içme suyu temini için de kullanılmaktadır.

Baraj yeri ve göl alanındaki kaya birimlerin, litolojik ve yapısal özelliklerinin

belirlenmesi çok önemlidir. Taşıma gücü, su tutma özelliği ve suyla temasta

olabilecek değişimler bilinmelidir. Ayrıca, baraj beslenme alanına düşen yağış

miktarı ve süresi, akarsuların taşkın debileri ve dalga etkileri baraj yapılmadan önce

saptanmalı ve havzanın hidrolojik, topoğrafik ve jeolojik durumu ayrıntılı bir şekilde

değerlendirilmelidir (Ertunç, 2003).

Dolgu barajlar daha çok geçirimsiz, heterojen ortamlarda, geniş ve yayvan

vadilerde inşa edilmektedir. Baraj maliyeti, gövde yapımında kullanılacak

malzemenin baraj yerine uzaklığı, miktarı ve özelliklerine bağlı olmaktadır (Novak

ve ark., 1990). Değişik özellikte (geçirimli, yarı geçirimli, geçirimsiz) ve yeterli

miktarda malzeme olması durumunda zonlu, tek tip malzeme olması halinde

homojen gövdeli barajlar yapılmaktadır. Toprak barajlarda başlıca ekonomik

avantajlardan biri, inşa malzemesi, doğadan direkt olarak temin edilebilmekte ve

malzeme miktarına göre, geçirimsiz malzeme baraj gövdesine uygulanmaktadır.

Malzemenin uygulanmasında, bazı özellikler göz önünde bulundurulmakta olup,

bunlar; gövde, kenar ve temelden sızma olmamalı, geçirimsiz bölge suya doygun

hale geldiğinde yumuşamamalı, gövde malzemesinin kesme direnci yüksek ve

oturmalar en az oranda olmalıdır (Sherard ve ark., 1963).

Barajlar, taşıma gücü ve sızma yönünden güvenli veya güvenliği sonradan

yapılan iyileştirme ile sağlanabilecek alanlar üzerine inşa edilmelidir. Özellikle dolgu

barajlarda, nehir tabanı ile yamaçlar dikkate alınmakta ve bu birimler iyileştirilerek

dolgu stabilitesi için uygun hale getirilmektedir. Barajlar, suya istinat eden bir yapı

olması nedeniyle, temel zemini hem taşıma gücü ve oluşacak oturmalar bakımından

hem de sızma akımı yönünden detaylı olarak incelenmelidir (Tosun, 2004).


2

Kayaç temeller, barajlar için, taşıma gücü yönünden herhangi bir problem

yaratmamaktadır. Hatta zayıf kaya temelleri, çoğunlukla zemin tipi temellere tercih

edilmekte ve bu tip bir temelin seçiminde, kayaç kütlesinin genellikle homojen

olduğu, baraj ile rezervuar işlevlerinde problem yaratmayacağı esas alınarak, bu tip

temeller geçirimlilik yönünden araştırılmaktadır. Eğer kayaç içindeki eklemler,

geçirimli tabakalar veya düzlemler boyunca dokanak erozyonu ile aşırı kaldırma

basıncı oluşabilecek ve yüksek su kayıpları görülebilecekse, baraj temelinde

geçirimsizliği sağlayacak ölçüde enjeksiyon yapılmalıdır (Shroff ve Shah, 1993).

Tane çapı dağılımı, boşluk oranı, boşluk ve akım kanallarının biçimi, zeminin

suya doygunluk derecesi ve yeraltı suyunun özellikleri (yoğunluk, viskozite, vs.)

zeminlerin geçirimlilik değerini etkileyen başlıca faktörlerdir.

Temellerin geçirimlilik katsayılarının belirlenmesine bağlı olarak, temel

birimde oluşacak sızmanın miktarı, Darcy kanunu kullanılarak hesaplanmaktadır.

Eğer temel tabakalı ise, düşey geçirimlilik, yatay geçirimlilikten daha düşük

olacağından, derin seviyelerdeki geçirimli tabakalar, yeraltındaki sızmanın

oluşmasında bütünü ile etkili olmayacaktır. Darcy formülü ile bulunan sızma miktarı,

değişik tabakalara ait bir ortalama geçirimlilik katsayısı değeri kullanılarak

bulunmuşsa, daha yararlı sonuçlar elde edilecektir (USBR, 1980).

Geçirimli temellerdeki başlıca problemler, oluşan sızma miktarı ve sızmaya

neden olan kuvvetlerdir. Sızma miktarının azaltılması için yapılacak çalışmalar,

barajın amacı, rezervuar kapasitesi, akarsuyun akış rejimi ve su ihtiyacı gibi etkilere

bağlı olarak belirlenmektedir.

Eğer temel malzemesi bütünü ile aynı ise, rezervuarda, farklı hidrolik

yüksekliğe sahip iki nokta arasındaki hidrolik eğim farkından dolayı meydana gelen

bir borulanma veya barajda bir göçme oluşabilmektedir. Eğer temel üniform değilse,

iri taneli malzeme yerinde kalırken, ince taneli malzemenin uzağa taşınmasıyla,

stabilite bozulmamakta fakat temel daha geçirimli hale gelmektedir (Tosun, 1997).

Borulanma göçmesinin diğer bir nedeni ise, içsel erozyondan kaynaklanmakta

olup, bu erozyon mansap topuğundan başlayarak, barajın tabanı boyunca sızmanın

membaya ulaşmasına neden olabilmektedir. Bütün temel içindeki ve borulanmanın

başladığı barajın mansap topuğundaki sızma kuvvetlerinin büyüklüğü, sızma suyuna


3

hareket veren basıncın hidrolik eğimine bağlıdır ve genellikle, geçirimsiz zeminler,

borulanma açısından şüpheli zeminler değillerdir. Çünkü geçirimsiz zemin, sızma

kuvvetlerine ve oluşacak deplasmanlara karşı büyük bir direnç göstermektedir.

Kargı Barajı ve HES projesi, Çorum İli, Osmancık sınırları içerisinde,

Kızılırmak nehri üzerinde, elektrik enerjisi üretimi amacıyla yapılacaktır. Bu

kapsamda, gövdesi kil çekirdekli toprak dolgu niteliğinde inşa edilecek barajın,

yüksekliği 13.50 m ve gövde hacmi 500 bin m3olup, baraj yerinde depolanacak

suyun, enerji tüneli ile santral yerine aktarılması sağlanacak, böylece düşüden

yararlanılarak elektrik enerjisi üretilecektir. Yıllık toplam enerji üretimi 490.36 GWh

olarak planlanmaktadır.

1.1. Çalışmanın Amacı

Baraj yeri ve göl alanında yer alan litolojik birimlerin geçirgenlik özellikleri,

barajın yapılabilirliği ve kullanım ömrünü kontrol eden önemli faktörlerden biridir.

Bu tez çalışması kapsamında, Kızılırmak Nehri üzerinde Çorum İl’ine bağlı

Osmancık İlçesi’yle Boyabat Barajı arasındaki kalan kesimde hidroelektrik

potansiyelden yararlanmak amacıyla inşası planlanan Kargı Barajı’nın yapılacağı

alanın, jeolojisinin aydınlatılmasına, baraj aks yeri ve göl alanında, kuyuların açımı

sırasında, basınçlı su testleri ve yüzeydeki ayrışmış zonlarda da sabit seviyeli sızma

deneyi yapılarak baraj yerinin geçirimlilik özelliklerinin belirlenmesine çalışılmıştır.

1.2. Coğrafi Konum, Yerleşim ve Ulaşım

İnceleme alanı, Çorum ili Osmancık İlçesi’nin yaklaşık 20 km batısında yer

almaktadır. Proje sahası 41°01'20'' ~ 40°58'80'' boylamları ve 34°36'50'' ~ 34°42'40''

enlemleri arasında, Çorum G33-a2 ve Sinop F33-d3 no’lu 1/25 000 ölçekli

topoğrafik paftalarda yer almaktadır (EK-1).

Proje alanı içerisinden İstanbul-Samsun Devlet Karayolu geçmekte olup,

proje sahasına ulaşım, Ankara-Çankırı-Tosya karayolu üzerinden veya Ankara-

Çorum-Osmancık karayolu üzerinden mümkün olmaktadır.


4

Şeki

l 1.1

. İnc

elem

e al

anı y

er b

uldu

ru g

öste

rimi (

Goo

gle

Earth

, 201

0)


5

Proje kapsamında, göl seviyesi; membada Osmancık İlçe merkezindeki

yapılaşmayla, mansapta ise, Boyabat Barajı’nın maksimum göl seviyesi ile

sınırlanmıştır. Osmancık İlçe Merkezi’ndeki yapılaşma 406 m kotlarından

başlamaktadır, bu sebeple rezervuar su seviyesi 406 m kotunun altında planlanmıştır.

1.3.Morfoloji

Baraj alanı; tektonizma açısından oldukça şiddetli ve yoğun etkilere maruz

kalmış olup, yaygın tabanlı vadiler ile bunları çevreleyen yükseltilere sahiptir.

Proje sahası içinde vadi boyunca tepeler ve dağlar Kızılırmak’a paralel

şekilde uzanır. Bu dağların en önemlileri; Çal Dağı (1750 m) ve Aladağ (1770

m)’dır. Baraj yeri ve yakın çevresinde ise; Kepez Tepesi (938 m), Sorkunkıran

Tepesi (1112 m), Çatkındoruk (905 m), Karatepe (866 m), Sarmaşıkkaya Tepesi (949

m) bulunmaktadır (EK-1).

1.4. Deprem Durumu

Barajlar, depremlere karşı dayanıklı mühendislik yapıları olarak

projelendirilmektedir. Yine de emniyeti tam anlamı ile sağlamak açısından baraj

sahasının depremselliği önem arz etmektedir.

Kargı Baraj yeri, T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel

Müdürlüğü, Deprem Araştırma Dairesi tarafından hazırlanan “Türkiye Deprem

Bölgeleri Haritasına” göre 1. Derece Deprem Bölgesi üzerinde yer almaktadır ve

maksimum yer ivme değerleri 0.40 g’nin üzerindedir (Çizelge 1.1 ve Şekil 1.2).

Çizelge 1.1. İvme Değerlerine Göre Deprem Bölgeleri(www.deprem.gov.tr, 2010)

Deprem Bölgesi Derecesi Maksimum Yer İvmesi (amax) 1. Derece Deprem Bölgeleri a max ≥ 0.40g 2. Derece Deprem Bölgeleri 0.30g ≤ a max < 0.40g 3. Derece Deprem Bölgeleri 0.20g ≤ a max < 0.30g 4. Derece Deprem Bölgeleri 0.10g ≤ a max < 0.20g 5. Derece Deprem Bölgeleri a max < 0.10g


6

Şekil 1.2. Türkiye Deprem Bölgeleri ve Çorum İli deprem haritası (http://www.deprem.gov.tr, 2010)


7

Kargı Baraj yeri, Türkiye’nin önemli fay sistemi olan Kuzey Anadolu Fay

Sistemi (KAF) içinde yer almakta olup, Kuzey Anadolu Fay Zonu’na 12 km

mesafede, Kuzey Anadolu Fayı’nın kolları olan Kamil Fayı, Hacıhamza-Dodurga

Fayı ve Karakise Fayı’na ise sırasıyla 0,50 km, 0,30 km ve 11 km mesafede

bulunmaktadır (Şekil 1.3).

Şekil 1.3. Kuzey Anadolu Fay Sistemi orta bölümü ve yakın çevresinin yalınlaştırılmış aktif tektonik haritası (Koçyiğit, 2007)

1.5. İklim ve Hidroloji

Çalışma alanının iklimi tipik Karadeniz ikliminin özelliklerini taşımaktadır.

Bölgede kış ayları soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak olmakla birlikte yağış

görülmektedir. İnceleme alanında, yıllık ortalama sıcaklık 13.60C olup, en düşük

sıcaklık Ocak ayında 1.90C iken en yükseklik sıcaklık Ağustos ayında 23.40C dir.

Yıllık sıcaklık farkı, 21.50C dir. Yağış ise, hidrografya ve bitki örtüsünün kalitesini

belirlemekte olup, yağış miktarı, Kargı’da yıllık ortalama 462 mm iken Osmancık’ta

bu miktar 382 mm’ye düşmektedir (http://goletkargi.tr.gg).


8

1.6. Akım

Kargı baraj yeri ve çevresindeki en önemli yüzey suyu Kızılırmak Nehridir.

Uzunluğu 1355 km olan akarsuyun başlıca kolları; Delice Irmağı, Devrez ve

Gökırmaktır. Sivas’ın İmranlı ilçesi doğusunda, Kızıldağ yöresinden doğan

Kızılırmak, küçük yan kollarla beslenerek Sivas’ı geçtikten sonra güney batıya

yönelmektedir. Kayseri il sınırları içerisindeki Bayramhacılı Köyü’nün 5 km altında

Bayramhacılı Baraj yerine daha sonra da, Yamula Baraj yerine ulaştıktan sonra geniş

bir kurpla kuzey batıya yönelen Kızılırmak, sırasıyla Kırşehir sınırları içindeki

Hirfanlı ve Ankara il sınırları içerisindeki Kesikköprü Baraj yerinden geçmekte ve

sonra kuzeye yönelerek Kırıkkale il sınırları içerisindeki Kapulukaya Baraj yerine

ulaşmaktadır. Bu noktadan yaklaşık 150 km kuzeye doğru ilerleyen Kızılırmak,

kendisine katılan en büyük kollardan biri olan Delice Irmağı ile birleştikten sonra

yoluna devam ederek, yaklaşık 70 km sonra Obruk Baraj yerinden geçmekte ve 75

km sonra Çorum Osmancık İlçesi sınırları içerisinde bulunan Kargı (Kızılırmak)

Baraj aksına ulaşmaktadır.

Yağmur ve kar sularıyla beslenen nehrin rejimi düzensizdir. Temmuz ve

Şubat arasında düşük su düzeyinde akan nehir, Mart ayında hızla yükselmeye

başlamakta ve Nisan ayında en yüksek su düzeyine ulaşmaktadır (Şekil 1.4 ve Şekil

1.5). Ortalama debisi 18,40 m3/s olan nehrin, 20 yıllık gözlem süresince en az 18,40

m3/s’ ye en çok 1673 m3/s’ye ulaştığı tespit edilmiştir (http://tr.wikipedia.org).

Osmancık İlçesi sınırları içerisinde Kızılırmak’a karışan akarsular Kavşak

Çayı, İncesu Deresi, Karalar Dere, İnal Çayı ve Ovacık Çayı’dır.

1.7. Bitki Örtüsü

İnceleme alanında gelişen bitki örtüsü, artan yükselti dolayısıyla artan yağış,

orman alanların genişlemesine, bu da ormancılık faaliyetini ön plana çıkarmaktadır.

Özellikle yüksek tepelerde karaçam, sarıçam, ladin, köknar ve gürgen gibi orman

ağaçlarıyla kaplı alanlar bulunmaktadır.


9

Şekil 1.4. Kızılırmak Nehri’nin normal yağışlardaki akış görünümü (Ekim-2008)

Şekil 1.5. Kızılırmak Nehri’nin yoğun yağışlardaki akış görünümü (Şubat-2007) (http://tr.wikipedia.org)


10

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Selen AKYÜZ

11

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR

Bölgede değişik alanlarda yapılmış çok sayıda çalışmalar vardır. İnceleme

alanı ve çevresinde yapılan bu çalışmaları başlıca şöyle sıralayabiliriz:

Akarsu (1958), “Çorum Bölgesinin Jeolojisi” hakkındaki etüd raporunda

çalışma sahasının Paleozoik yaşlı kloritli, serizitli, epidotlu killi şist, Mesozoik yaşlı

radiolaritli, serpantinli volkanik seri ve Tersiyer yaşlı konglomera, marn, kumlu

kalker ve kalker tabakalarının oluşturduğu flişten meydana geldiğini belirtmiştir.

Tüysüz (1985), “Kargı Masifi ve Dolayındaki Tektonik Birliklerin Ayırdı ve

Araştırılması” adlı 1/25000 ölçekli jeolojik harita alımı ve stratigrafik inceleme

ağırlıklı doktora çalışmasına göre, inceleme alanının temelinde Liyas ve öncesi yaşlı

bir ofiyolit topluluğu bulunur. Düzenli bir ofiyolit istifi ve onun epiofiyolitik

birimleriyle temsil edilen bu topluluk, Malm öncesi bir okyanusal ortamın

(Paleotetis) ürünüdür. Bu okyanusun güney yönüne dalması ile kuzeyden güneye

doğru ofiyolitik bir melanj, bir ada yayı ve bu yayın arkasında kenar havza

birimlerinin geliştiğini açıklamıştır. Bölgede 3 farklı dönemde meydana gelen

mağmatik etkinlik olduğunu belirtmiştir; İlki Paleotetise ait ensimatik ada yayı

volkanizmasıdır ve riyolit-dasit türü lavların, granitik oluşumların yanı sıra yaygın

piroklastik malzeme üretmesi, ikincisi Dogger’de oluşan Tibet tipi bir magmatizma

ürünü olup, yaygın granitik oluşumlara ve asitik lavların gelişmesine neden olması

ve üçüncüsü ise, magmatik kuşağın kuzey alanlarda Neotetis’in dalma batmasına

bağlı olarak başlaması ve güneye doğru göçerek Eosen sonlarına kadar devam etmesi

şeklinde olduğunu ileri sürmüştür.

Koçbay (1997), “Mecitözü-Konaklı Çevresinin Hidrojeolojisi ve Yeraltı Suyu

Kalitesi” çalışmasında Ferhatkaya Formasyonu’nun yüzeye yakın kesimlerde, serbest

akiferi, marn seviyeleri fazla olan Çekerek Formasyonu ile örtülü olduğu alanlarda

basınçlı akiferi oluşturduğunu, inceleme alanındaki yeraltı sularında Ca ve HCO3

iyonlarının fazla olduğunu ve yaygın bir karstlaşmanın görüldüğünü belirtmiştir.

İnceleme alanında yeraltı suyu depolama ve sağlama açısından önem taşıyan birimler

alüvyon ve Ferhatkaya Formasyonu kireçtaşlarıdır. Bu durumda diğer birimlerin

yeraltı suyu potansiyeline önemli katkıları yoktur. Yapılan jeofizik çalışmalar ve

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Selen AKYÜZ

12

alanda açılmış olan kuyularda yapılan pompa testleri ve çeşitli ölçümler sonucunda

Avkad üyesi kireçtaşlarının karstik özellikte olduğunu ve yeraltı suyu içerdiğini

belirtmiştir. Akiferin inceleme alanı içerisinde yağıştan beslenme miktarı, boşalan

suyu karşılamamaktadır. Böylece inceleme alanı dışında kuzey-kuzeydoğuya doğru

yayılımı devam eden kireçtaşlarının bu alanlardan da beslendiğini açıklamıştır.

Aslan (2006), düzenlediği etüd raporunda Çorum ovasının Neojen jeolojik

devrine ait altta konglomera, kum taşı seviyeleri ve üstte içinde kumtaşı, jips ve tuz

yatakları olan marn ve killerden oluştuğunu ve alçak bölümlerde yer altı su

seviyesinin 2,5-3 metre derinde olduğunu belirtmiştir.

Koçbay ve Kılıç (2006), “Obruk Baraj Yerinin (Çorum) Mühendislik Jeolojisi

Açısından İncelenmesi“ çalışmalarında bölgedeki bazaltların ince taneli koyu renkli

matriks, orta büyüklükteki plajiyoklas kristalleri, iri taneli piroksen ve olivin

fenokristalleri ile opak minerallerden oluştuğunu, kloritleşme, killeşme,

karbonatlaşma ve silisleşmenin ayrışma derecesine ve hidrotermal ayrışmaya bağlı

olarak arttığını açıklamışlardır.

Zengin (2006), “Osmancık-Çorum kuzeydoğusunda yer alan volkaniklerin

epitermal cevherleşme potansiyeli ve mavi kalsedon oluşumu“ ile ilgili yaptığı

yüksek lisans çalışmasında inceleme alanında, volkanik kayaçlarda gelişen

hidrotermal alterasyonların ve bunlarla aynı süreçte alterasyona bağlı olarak oluşan

kıymetli metal zenginleşmelerin, özellikle içinde bulundukları kaynak kayaçların

metal içerikleriyle ilişkili olduğunu vurgulamış ve inceleme alanında her hangi bir

kıymetli metal zenginleşmesine rastlanmadığını ve yan kayaç olarak bulunan

kalsedonların süs taşı olarak değerlendirilebileceğini belirtmiştir.

Tepecik (2007), “Bayat (Çankırı-Çorum Havzası) Dolaylarının Jeolojisi Ve

Tuz-Petrol İlişkilerinin İncelenmesi“ ile ilgili yaptığı yüksek lisans tez çalışmasında

bölgede kaynak ve örtü kayalarının bulunması, çeşitli antiklinallerin mevcudiyeti ve

yeraltındaki tuz domları varlığının inceleme alanındaki petrol potansiyelini

arttırdığını belirtmiştir.

3. MATERYAL VE METOD Selen AKYÜZ

13

3. MATERYAL VE METOD

3.1. Materyal

Bu çalışmanın amacını gerçekleştirmek için aşağıdaki materyallerden

faydalanılmıştır;

Genel jeoloji kısmının hazırlanması sırasında, MTA tarafından hazırlanmış

bölgenin 1/25000 ölçekli jeoloji haritasından faydalanılmıştır. İnceleme alanında ve

yakın çevresinde yer alan litolojik birimler, önceki araştırıcıların çalışmalarından

(genellikle Tüysüz, 1985) yararlanarak arazide birimler yerinde gözlemlenmiştir.

Saha çalışmalarında ise 1/25000 ölçekli topoğrafik harita, Brunton pusulası, fotoğraf

makinesi ve jeolog çekici gibi malzemeler kullanılmıştır.

3.1.1. Bölgenin Genel Jeolojisi

Bölgede aynı yaş dönemi içerisinde ancak farklı ortamlarda gelişmiş olan

daha sonra jeolojik olaylarla bir araya getirilmiş kaya birimleri görülmektedir.

Tüysüz (1985) tarafından, bölgenin tektonik birlikleri ayırt edilerek genelde

bölgenin kuzeye eğimli bir ekay zonu halinde olduğu belirtilmiş, bu zonda ofiyolitik

ve değişik kökenli metamorfik kayalar ile bunların arasında çökel kayaların

bulunduğu, ofiyolitik kayaların farklı dönemlerdeki iki okyanusa ait olduğu ve

bunların Alt Mesozoik’te yok olan Paleotetis ofiyoliti ile Üst Mesozoik’te

tüketilmeye başlayan Neotetis ofiyoliti olduğu vurgulanmıştır.

Paleotetis ofiyoliti üzerine Liyas sonu Dogger başı dönemde Paleozoik yaşlı

bir kıtasal topluluk (Devrekani Metamorfitleri) yerleşmiştir. Birim başlıca yer yer

amfibolce zengin düzeyler içeren konglomeratik gnays, kuvarsit ve üst düzeylerde

mermerlerden oluşmaktadır (Yılmaz, 1979; Tüysüz, 1985’den). Neotetis ofiyolitini

temsil eden Kargı Ofiyolit Topluluğu, düzenli bir ofiyolit kesim ile ofiyolitik

melanjdan oluşmakta ve Neotetis ofiyolitine ait dilimler güneye ekaylı bir dizilim

sergilemektedir. Birim başlıca serpantinleşmiş ultramafit, serpantinit, gabro, diyabaz,

spilit, pelajik kireçtaşı, çört ve fliş tipi çökellerle temsil edilir. Bölgede Dogger-


14

Malm ve Üst Kretase-Eosen döneminde yaygın magmatik aktivite saptanmış olup,

araştırcı tarafından, Üst Kretase-Eosen Magmatizması, Doğu Karadeniz’de ki yaygın

ada yayı volkanizmasının bu bölgedeki devamı şeklinde olduğu ve volkanizmanın

Üst Kretase’de kuzey alanlarda iken, Eosen’de güney alanlara kaydığı belirtilmiştir.

Bölgede güney alanlarda Liyas’ta, kuzey alanlarda ise Malm’da başlayan

transgresyon, Malm döneminde tüm bölgeyi kaplamış, böylece Pontidlerde yaygın

bir karbonat platformu gelişmiştir. Bu platformun ürünleri Üst Jura-Alt Kretase yaşlı

kireçtaşlarıdır. Kavkı kırıntıları, mercan ve algler yaygındır. Kireçtaşı çoğunlukla

kıvrımlı olup, genelde doğu-batı eksen gidişli kıvrımların yanı sıra alt ve üst

katmandan bağımsız çökelme ile birlikte birincil kıvrımlar (plastik akmalar) da

izlenmektedir (Ketin ve Gümüş, 1963; Tüysüz, 1985’den).

Çalışılan sahada yaşlıdan gence doğru, Kunduz Metamorfiti, Kirazbaşı

Karmaşığı (Kargı Ofiyoliti), Metmenli Formasyonu, Örencik Formasyonu,

Beynamaz Volkanitleri ve Kuaterner dönemini yansıtan karasal çökeller yer

almaktadır.

3.1.1.1. Kunduz Metamorfiti (Mkm)

Birim, tipik niteliklerini Kunduz Dağı çevresinde sergilediğinden önceki

çalışmalarda Kunduz Metamorfiti (Mkm) adı uygulanmıştır. Oldukça sarp

topoğrafyası ve içindeki farklı birimlerin oluşturduğu kendine özgü alacalı renkleri

ile çevre birimlerden kolaylıkla ayırt edilmektedir. Topluluk genelde çökel ve bazik

kökenli metamorfik kayaların ardalanmasından ve bunlar içerisindeki metamorfik

kaya bloklarından oluşmaktadır. Bazik kökenli kayalar, bazaltik lavlardır. Çökel

kökenli kayalar ise, ince ve kaba kırıntılılar ile istifin özellikle üst düzeylerindeki

karbonatlardan oluşmaktadır. Ofiyolitik kaya blokları ise, başlıca peridotit, gabro,

amfibolit, spilit ve çörtlerdir (Tüysüz, 1985).

Kunduz Metamorfiti’nin en yaygın litolojisi olan bazik magmatik kayalar,

genelde yeşil rengi ile metamorfitin diğer birimlerinden ayırt edilebilmektedir. Birim,

yapı, doku ve mineral parajenezi açısından istifin çeşitli bölgelerinde farklı

özelliklere sahip olup, pelitik kayalarla ardalandığı kesimlerde veya tümüyle lavdan


15

oluşan bazı kesimlerde, çok iyi yapraklanma kazanmıştır. Yeşil, kahverengi, gri,

siyah ve mor renklerde bulunan çökel kökenli kayalar ise, genellikle ince ve kaba

kırıntılılar ile karbonatlarla temsil edilmektedir. Yüzeysel ayrışmadan, bazik kayalara

oranla daha fazla etkilenen pelitik kayalar, fliş benzeri ince-kalın kırıntılılardan

oluşmuş bir istif görünümündedir.

Birimin dayanımlı düzeyler oluşturan diğer bir litolojisi ise, mermer ve

kalkşistlerle temsil edilen metakarbonatlardır. Metapelitten karbonata geçişte önce,

pelitik kayalar içerisindeki karbonat oranı giderek artmakta ve birim kuvarsça zengin

düzeyler içeren kalkşistler haline gelmektedir. Bu tür düzeylerde kalkşistin

pembemsi, kırmızımsı rengi tipik olup, kalkşistten mermere geçişte, kayanın rengi

beyazlaşarak yapraklanma kaybolmaktadır. Beyaz, grimsi, siyahımsı renklerdeki

mermer; sert, dayanımlı, bol eklemli, özellikle dokanak düzlemleri boyunca

milonitiktir.

3.1.1.1. (1). Kunduz Metamorfiti ”Metapelit Üyesi” (Mkm)

Başlıca çökel ve magmatik kökenli kayalar ile bunların içerisindeki ofiyolit

kökenli bazı bloklardan oluşmaktadır. İnceleme alanında birimin en yaygın litolojisi

yeşil, grimsi, siyahımsı, morumsu ve bazen alacalı renklerde bulunan metapelitlerdir.

İnceleme alanında en çok görülenleri kloritşist ve mikaşisttir (Tüysüz, 1985).

3.1.1.1.(2). Kunduz Metamorfiti ”Mermer Üyesi”(Mkmm)

Kunduz Metamorfiti, inceleme alanında, yer yer diyabaz ve doleritten oluşan

magmatik dayklar tarafından kesilmektedir. Magmatik kökenli bazik dayklar

yeşildir. Birim içinde görülen ofiyolitik bloklarda zayıf bir şistozite gelişmiştir.

Blokların boyutları birkaç metreden 15-20 metre’ye kadar değişmektedir.

Kunduz Metamorfiti’nin yaşı Liyas’tır ve birimin üstündeki genç birimlerle

olan dokanağı genelde tektoniktir. Yer yer Neojen ve daha yaşlı birimler tarafından

uyumsuz olarak örtülüdür (Tüysüz, 1985).


16

Birim içerisinde yer alan metakarbonatlar; mermer ve kalkşistlerle

ardalanmalı olarak bulunmaktadır. Belirsiz katmanlı ve som görünüşlü kristalize

kireçtaşı ise, beyaz, mavimsi, grimsi ve siyahımsı renklerde olup, dokanak

düzlemlerinde milonitik niteliktedir.

3.1.1.2. Kirazbaşı Karmaşığı (Kkk)

Kirazbaşı Karmaşığı’nın en yaygın litolojisi olan pelajik kireçtaşı, kırmızı,

pembe, bordo renkli, sert, sıkı, pürüzlü veya kavkımsı kırıklı, gözeneksiz, ince

katmanlı ve çört ara katkılıdır. Pelajik kireçtaşı karmaşık içerisinde farklı yapısal

özelliklerde bulunmakta olup, bağımsız blok niteliğinin yanı sıra, çoğu kesimde

oldukça düzenli ve devamlı mostralar halinde izlenmektedir. Blok nitelikli olduğu

kesimlerde çevre birimlerle tektonik ilişkilidir. Blok çeperlerinde ezilme ve

yapraklanma mevcut olup, kıvrımların ve katmanların düzenli ve devamlı oldukları

gözlenmektedir. Kendi içerisinde düzenli olan pelajik kireçtaşları, yanal ve düşey

yönde izlendiğinde farklı birimlerle veya diğer bir pelajik kireçtaşı ile tektonik ilişki

içerisinde olduğu görülmektedir. Yaşı Kampaniyen-Maestrihtiyen olarak

belirlenmiştir (Yılmaz ve Tüysüz, 1984; Tüysüz, 1985’den).

Karmaşık içerisinde geniş bir alan kaplayan spilit, bloklar halinde veya

pelajik kireçtaşları içerisinde ara katkılar şeklinde izlenmektedir. Birim taze yüzeyde

yeşil veya kahverengimsi, bordo renklidir ve genellikle som, seyrek olarak yastık

yapılıdır.

Kirazbaşı Karmaşığı içerisinde yer alan en yaygın bloklardan biri olan

serpantinit, koyu yeşil-siyahımsı, genellikle som, kübik eklemlidir. Genellikle

yağımsı parlaklıkta olan birimin blok çeperlerinde, dokanak zonlarında ve

makaslama düzlemleri boyunca yapraklanma görülmekte olup, ultramafik kökenlidir

(Tüysüz ve Erturaç, 2005).

Karmaşık içerisinde özellikle güney alanlara doğru, kumtaşı-şeyl ardalanmalı,

Olistostromal kireçtaşlarından oluşan siyahımsı, yeşilimsi, gri, bordo, kırmızımsı

renkli, ince-orta belirgin katmanlı, fliş tipi çökeller geniş bir yer kaplamakta olup,

zayıf katmanlı veya milonitik niteliklidir.


17

Kirazbaşı Karmaşığı içerisinde seyrek olarak bulunan ortokuvarsit kumtaşı,

çakıltaşı gibi sığ denizel kırıntılıların boyları, genellikle birkaç metre olup, bu küçük

bloklar, çevre birimlerle tektonik dokanaklıdır.

İnceleme alanı ve yakın çevresinde geniş bir yayılımı olan bu birim, gerek

litolojik olarak, gerekse bölgenin jeolojik evrimi içindeki konumlarına göre farklı iki

konumda değerlendirilmektedir. Paleosen, Eosen ve kısmen Oligosen’i içine alan

birinci grup, genelde Üst Mesozoik’in devamı niteliğinde olup, jeolojik evrimi

açısından paleotektonik evreye aittir. İkinci grubu oluşturan Neojen ve Kuaterner

birimleri ise, neotektonik evrenin ürünleridir (Tüysüz, 1985).

Bu özelliklerine dayanılarak Kirazbaşı Karmaşığı’nın dalma batma zonunda

gelişmiş ofiyolitik bir melanj olduğu kabul edilmektedir. Karmaşık içerisindeki en

genç birim olan pelajik kireçtaşları, Kampaniyen yaşında olup, birimi diskordan

olarak örten en yaşlı birim, kuzeyde Paleosen resifal karbonatları, güneyde ise Eosen

yaşlı çökel ve volkanitlerdir (Tüysüz, 1985).

3.1.1.3. Metmenli Formasyonu (Kpm)

İnceleme alanında, Karapürçek’in güneyinde, Maksutlu’nun batısında,

Kavşağınsırtı Tepe güney eteklerinde ve Kavlağınsırtı dolaylarında

yüzeylenmektedir. Tipik özellikleri, en iyi Metmenli’de görüldüğünden eski

çalışmalarında Metmenli Formasyonu olarak isimlendirilmiştir (Tüysüz, 1985).

Birimin tabanını, siyah renkli orta-kalın belirgin katmanlı bol fosilli,

biyomikritik kireçtaşı oluşturmaktadır. Ezilmiş, parçalanmış, rekristalize olmuş

kireçtaşı, üste doğru gri, yeşil, siyahımsı renkli şeyle, daha üstte ise, sarı, boz renkli

silttaşına ve kötü boylanmış kumtaşına geçmektedir. Kumtaşını, kırmızı kahverengi

volkanik kökenli çakıltaşı izleyerek, çakıltaşından, üst kesimlere doğru gidildikçe

oldukça kalın aglomeraların geliştiği ve istifin en üst kesiminde ise, tamamen

bazaltik lavların oluştuğu gözlenmektedir. Bazaltik lavlar mor, kahverengi ve som

görünüşlüdür.

Metmenli Formasyonu, altta ve üstte Kunduz Metamorfiti ile tektonik

ilişkilidir. Güneyde, metamorfit üzerine itilmiş olan birim, kuzeyde, yine Kunduz


18

Metamorfiti’nin mermerleri tarafından örtülmektedir. Eski çalışmalarda birimin yaşı,

içerdiği fosillerden Üst Kretase-Paleosen olarak belirlenmiştir (Tüysüz, 1985).

3.1.1.4. Örencik Formasyonu (Tö)

Çaldağ yükseltisinin güney kesimlerinde ve batı devamında, Kızılırmak

vadisinin güneyinde, ince bir şerit gibi izlenen ve kendisinden yaşlı tüm birimleri

diskordans olarak örten kırıntılı topluluğuna Örencik Formasyonu adı uygulanmıştır

(Tüysüz, 1985).

Birim Kızılırmak’ın gidişine paralel uzanan alttaki metamorfik seri ile üstteki

Beynamaz Volkanitleri arasında zaman zaman açılıp kapanan şerit ya da mercek

biçimli yüzlekler vermektedir. Çoğunlukla yatay ya da yataya yakın konumlu,

sarımsı kahverengidir.

Örencik Formasyonu, litolojik özelliklerinin en iyi görüldüğü Örencik

Deresi’nde, alttaki Kunduz Metamorfitleri üzerinde, açısal diskordansla ve 15 m

kadar kalın bir taban konglomerası ile başlamaktadır. Kahverengimsi kırmızı renkli

bu konglomera, 5-40 cm boyutunda, çok kötü boylanmış, küt köşeli-yuvarlak

çakıllardan oluşmuştur. Gevşek tutturulmuş olan çakılların büyük bir kısmı da,

metamorfitlerden ve bunun yanı sıra kireçtaşı, kumtaşı ve ofiyolitik kayalardan

derlenmiştir (Tüysüz, 1985).

İstifte, üste doğru konglomera içerisinde kırmızımsı, kahverengi killi ve

kumlu düzeyler izlenmektedir. Bu düzeylerin giderek artması ile istif, içerisinde ince

konglomera arakatkıları içeren bir kumtaşı-silttaşı dizisi haline gelmektedir. 30 m

kadar kalın bu düzeyin egemen litolojisi olan kumtaşı, sarımsı-gri renkli, sert, sıkı,

ince taneli, bitki kırıntılı ve çapraz katmanlanmalıdır.

Kumtaşı-silttaşı ardalanmasını ise, üste doğru kumtaşı-marn ardalanması

izlemektedir. İçerisinde yanal devamı olmayan kısa cepler halinde, ince konglomera-

kaba kumtaşı düzeyleri, ince bitki kırıntıları ve kömür düzeyleri içeren bu birim, üste

doğru 50 m kadar kalın, sarımsı renkli kumtaşı ve onun üstündeki 50-60 m kalın

kumtaşı-marn ardalanması ile devam etmekte olup, istifin en üstünde, yeşilimsi

grimsi renkli, içerisinde ince silttaşı düzeyleri içeren 40 m kalın marn düzeyi


19

bulunmaktadır. İstif, en üstte ise Beynamaz Volkanitleri tarafından diskordansla

örtülmüştür (Yılmaz ve Tüysüz, 1984; Tüysüz, 1985’den).

3.1.1.5. Beynamaz Volkanitleri (Tbe)

Beynamaz Volkanitleri’nin en yaygın litolojisi olan aglomera, çoğu kesimde

birimin tabanını oluşturmaktadır. Alacalı görünüşlü birim, çoğunlukla düzensiz ve

som, seyrek olarak da katmanlı olup, çökel ara katkılarına, özellikle Çal Dağı’nın

güneyinde Osmancık’ta rastlanmaktadır (Tüysüz, 1985).

Aglomerayı oluşturan çakıllar, oldukça farklı tür ve boydadır. Genellikle

yuvarlak veya küt köşeli çakılların büyük bir kısmı lav, tüf ve aglomera

malzemelerinden oluşmaktadır. Çökel kaya çakılları ise, seyrekte olsa bazı

kesimlerde izlenebilmektedir. Çakılların boyu birkaç cm den 70-80 cm ye kadar

değişmekte olup, taneler genellikle beyazımsı renkli, aşırı ayrışmış tüf, kum, çamur

ve volkanik kırıntılardan oluşmuştur.

İstifin en yaygın lavları, andezit ve bazaltik andezitlerdir. Sarp topoğrafyası

ile belirgin olan lavlar, yüzeysel ayrışmadan etkilenmiştir. Porfirik dokulu som lavın

yanı sıra, vesiküller içeren, cürufumsu görünümlü kayaya da yaygınca

rastlanılmaktadır. Tüysüz (1985), birimin yaşını Alt Lütesiyen olarak belirlemiştir.

3.1.1.6. Alüvyon (Qal)

Kristalize kireçtaşı (mermer), metamorfik şist ve volkanik kaya kökenli olan

eski alüvyon malzemesi; blok, çakıl, kum ve kilden oluşmakta olup, yuvarlak-yarı

yuvarlak olan malzeme iyi boylanmamıştır. Yer yer 30-35 cm boyutlu bloklar

görülmektedir. Eski alüvyon malzemesi, genel olarak, iyi tutturulmamış olmasına

karşın, yer yer sıkı tutturulmuş kısımlarda mevcuttur.

Çalışma alanının genelleştirilmiş stratigrafik kesiti Şekil 3.1’de verilmiş olup,

çalışma alanındaki jeolojik birimler, araştırıcıların (genellikle Tüysüz, 1985)

çalışmalarından derlenerek alınmıştır. Çalışma alanı ve çevresinin jeolojik haritası

EK-1’de verilmiştir.


20

Şekil 3.1. İnceleme alanının genelleştirilmiş stratigrafik dikme kesiti(ölçeksiz) (Tüysüz, 1985’den)


21

3.2. Metod

Bu çalışmanın amacına yönelik olarak belirlenen hedeflere ulaşmada

oluşturulan teknik yaklaşımın gerçekleştirilebilmesi için izlenen yöntemler, literatür

incelemeleri, arazi çalışmaları ve büro çalışmaları şeklindedir.

3.2.1. Literatür incelemeleri

Bu aşamada ilk önce çalışma alanına ait daha önceden yapılmış birçok yayın,

rapor, makale ve tezler incelenmiştir. Konuyla ilgili internette yer alan milli

kütüphaneden, üniversitelerden ve diğer internet üzerinden ulaşılabilecek web

sayfalarından faydalanılmıştır.

Çalışma alanı ile ilgili bölgenin jeolojisi hakkında bilgi edinilmiş ve çalışma

alanına ait jeolojik harita temin edilerek numune alım yerleri harita üzerine

işlenmiştir. Numune alım yerlerinde ulaşılabilirlik ve ekonomik olma şartları

düşünülmüştür.

3.2.2. Arazi Çalışmaları

Saha çalışmaları sırasında öncelik olarak arazi detaylı olarak gezilerek yüzey

jeolojisi hakkında bilgi edinilmiş, topoğrafik yapısı incelenmiş, arazi ile ilgili yapılan

jeolojik, litolojik ve stratigrafik çalışmalar irdelenerek bölgenin genel jeolojisi

yorumlanmıştır.

İnceleme alanında zemin-temel sondajı ve arazi deneyleri yapılarak zeminin

jeolojik, jeoteknik ve hidrojeolojik durumunun belirlenmesine çalışılmış, özellikle de

birimlerin geçirimlilik özellikleri araştırılmıştır (Şekil 3.2, Şekil 3.3).

Kesilen formasyonların değerlendirilmesi amacı ile sondaj esnasında sürekli

olarak ölçülen kuyu loglarından yararlanılmıştır.

Baraj göl alanı ve tünel güzergahları boyunca açılmış olan karotlu ve karotsuz

kuyularda, temel kayacın kaya kalitesi sınıflaması, geçirimliliğin belirlenmesi için de


22

sabit seviyeli sızma deneyi ve Lugeon yöntemiyle basınçlı su testleri yapılmıştır.

Kuyulardaki su tablası seviyesi, belirli dönemlerde ölçülerek takip edilmiştir.

Şekil 3.2. Sol Sahil SK-2 nolu temel araştırma sondaj kuyusu

Şekil 3.3. Sağ sahil SK-6 nolu temel araştırma sondaj kuyusu


23

3.2.2.1. Geçirimliliğin Belirlenmesi

Boşluklu ve suya doygun kayaçların, belirli bir hidrolik eğim altında akışkanı

geçirme özelliği olan geçirimlilik, boşluklu ortamın porozite, tane çapı, tane dağılımı

gibi kayacın fiziksel özelliklerine, zeminin suya doygunluk derecesine, yeraltı

suyunun özelliklerine, diyajenetik gelişmelere, tektonik olaylara ve morfolojik

koşullara bağlı olarak değişiklik göstermektedir.

Darcy (1856), gözenekli ortamda suyun hareketi ile ilgili yaptığı çalışmada,

özellikleri bilinen bir katmanda suyun akış miktarının, filtre katmanlarının iki ucu

arasındaki suyun yüksekliği arasındaki farkla doğru orantılı ve akış yolunun

uzunluğu ile ters orantılı olduğunu; akış miktarının gözenekli malzemenin özelliğine

bağlı bir katsayı, K, ile de doğru orantılı olduğunu belirtmiştir (Şekil 3.4).

Şekil 3.4. Boşluklu ortamda akışkanın hareketi (Fetter, 2000)

Darcy, akış miktarının, uçlar arasındaki su yükseklikleri farkı olan hidrolik

yük (h) ile doğru orantılı ve akış uzunluğu (L) ile ters orantılı olduğunu deneysel

olarak kanıtlamış ve oransallık sabiti, (K)’yı da göz önünde bulundurarak Darcy

Yasası olarak bilinen eşitliği ortaya koymuştur.


24

Bu eşitlik;

Q = V × A = K × i × A = K ×∆hL × A = K ×

dhdI × A (3.1)

şeklinde ifade edilmektedir.

Q : Akış Miktarı (m3/sn, cm3/sn)

A : Enine kesit alanı (cm2)

K : Darcy geçirimlilik katsayısı (m/sn, cm/sn)

İ : Hidrolik eğim (boyutsuz)

Bu bağıntıda, (dh/dI), hidrolik eğimi, (dh), birbirine çok yakın iki nokta

arasındaki yük değişikliğini ve (dI) ise, bu noktalar arasındaki mesafeyi temsil

etmektedir.

Birim yük kaybı altında, birim uzunluk ve birim kesitteki prizmadan birim

zamanda geçen su miktarı ise, Geçirimlilik Birimi (K) olarak tanımlanmakta olup,

geçirimliliğin birimi, SI sisteminde Darcy veya m2; 1 Darcy = 10-12 m2, 1 milidarcy

(md) = 10-15 m2olarak ifade edilmektedir.

US Bureau Of Reclamation’un geçirimlilik katsayısını göz önünde

bulundurarak yaptığı sınıflama şu şekildedir (Çizelge 3.1):

Çizelge 3.1. Kayaçların geçirimlilik katsayısına göre sınıflandırılması

Geçirimlilik, laboratuarda örnekler üzerinde veya doğrudan doğruya arazide

yapılan deneyler yoluyla belirlenmekte fakat, örnek alma tekniğindeki hatalar

nedeniyle, arazide yapılan deneyler sonucu bulunan değerler, laboratuarda bulunan

değerlerden daha büyük ve daha doğru sonuçlar vermektedir.

Geçirimlilik Derecesi (cm/s) Kaya Sınıfı <10-6 Geçirimsiz

10-6 – 10-5 Az geçirimli

10-6 – 10-5 Yarı geçirimli

10-5 – 10-4 Geçirimli

>10-3 Çok geçirimli


25

Kayaçta açık çatlaklar nedeniyle meydana gelen su hareketleri ve kırıkların

neden olduğu büyük geçirimlilik, laboratuarda örnekler üzerinde yapılan deneyler ile

mühendislik jeolojisi çalışmalarındaki önemi nedeniyle, yerinde yapılan deneylerin

ve bu deney sonuçlarının değerlendirilmesi ile mümkün olmaktadır (Şekercioğlu,

2007).

Darcy Kanunu, dolgu barajlar içerisindeki akım olayında da, genellikle göz

önüne alınmakta olup, gerek teorik ve gerekse deneysel çalışmalar sonucunda,

laminer akımların meydana geldiği düşük hızlarda, Darcy Kanunu için bir alt limit

bulunamamıştır. Yapılan çalışmalarda, özellikle suyun deşarj olduğu yerlerde

(örneğin memba yakınlarında), yüksek hızlardan dolayı, hidrolik eğimde bir artış

meydana gelmiş ve Darcy Kanunu ile ifade edilen lineer bağıntının geçerli olmadığı

görülmüştür (Todd, 1959; Bear, 1979).

Hareket denklemi, sıvıya etki eden aşağıdaki kuvvetler göz önüne alınarak

elde edilmektedir (Halek ve Svec, 1979);

Sıvının hidrodinamik basıncından dolayı meydana gelen kuvvetler

Yerçekimi ivmesinden dolayı oluşan kuvvetler

Sızmaya karşı koyan direnç kuvvetleri

Sıvıyı ivmelendiren dış kuvvetler

Hemen hemen bütün yeraltı suyu akımlarında, suyun kinetik enerjisi ihmal

edilerek Darcy Kanunu elde edilmektedir. Ancak, kararsız hal akımda, yeraltı suyu

akımına etki ettiği bilinen akışkanın yoğunluğu ile zamanla değişen hidrolik

parametreler, Darcy denkleminde bulunmadığından dolayı, Darcy Kanunu, kararsız

haldeki akımlar için bir yaklaşımı ifade etmektedir.

Şen, (1995)’in bildirdiğine göre, Dudgeon ve Yuen, (1970) tarafından, atalet

kuvvetlerinin önemli olduğu bir akımda laminer akım hızının, Darcy Kanunu ile

beklenilen hızdan daha büyük olduğu ve aynı zamanda Laushey ve Popat, (1978)

tarafından da, poroz ortamda laminer rejimli kararsız hal akım durumu için, Darcy

Kanunu’nun eksik olduğu belirtilmiştir. Diğer taraftan Basak, (1977), çeşitli

araştırmacıların çalışmalarını ele alarak, herhangi bir ortamdaki, hız değişimlerini

beş bölgeye ayırmıştır (Şekil 3.5).


26

Şekil 3.5. Darcy tipi doğrusal akımların geçerlilik bölgesi (Basak, 1977)

Akımsız Bölge: Yüksek miktarda kolloid içeren bir ortamda, iki nokta

arasındaki hidrolik yük farkının yüzeysel kuvvetleri yenebilecek kadar

büyük olmadığı ve akımın gerçekleşmediği bölgedir.

Darcy tipi olmayan lineer öncesi laminer akım bölgesi: Swartzedruber

(1969), kil partiküllerin yüzeylerinde var olan negatif değişimler ve su

moleküllerinin çift kutuplu olması nedeni ile katı-akışkan

etkileşimden meydana gelen yüzeysel kuvvetlerin, Darcy tipi olmayan

akımı meydana getirdiği bölge olduğunu ifade etmiştir.

Darcy tipi laminer akım: Yüzeysel kuvvet etkilerinin hissedilmediği

fakat, atalet kuvvetleri etkisinin viskoz kuvvetlerin etkisi ile

kıyaslandığında ihmal edilebilir ölçüde küçük olduğu bölgedir.

Darcy tipi olmayan linner sonrası laminer akım bölgesi: Yüksek atalet

kuvvetleri nedeniyle, akımın laminer rejimden türbülanslı rejime

doğru değiştiği, fakat akımın laminer rejimde olduğu bir bölgedir.

Türbülanslı bölge: Atalet kuvvetlerinin azaldığı ve türbülansın

meydana geldiği bölgedir.


27

3.2.2.1.(1). Serbest ve Basınçlı Akiferlerde Geçirimliliğin Belirlenmesi

Serbest akiferlerde açılan kuyulardan, yeraltı suyu çekilerek su akımının

oluştuğu doğrultuda zemine ait ortalama geçirimlilik katsayısı belirlenebilmektedir.

Deney kuyusundan sabit bir debi ile yeraltı suyu çekildikten sonra, belirli radyal

uzaklıklarda birkaç tane gözlem kuyusu açılarak, çekilen debinin dengeye

ulaşmasıyla su seviyeleri ölçülmektedir (Şekil 3.6).

Şekil 3.6. Serbest akiferlerde geçirimliliğin belirlenmesi (Aytekin, 2004)

Kuyudan çekilen yeraltı suyunun debisi (Q) :

Q = K × (dh/dr) × 2 × π × r = K × i × A (3.2)

veya

drr =

2 × π × KQ hdh (3.3)


28

Buradan doğal logaritma için geçirimlilik katsayısı elde edilir.

K =Q

π × h − h× ln

rr (3.4)

10 tabanına göre logaritma için ise;

K = 2,303Q

π × h − h× log

rr (3.5)

şeklindedir.

Basınçlı akiferlerde ise, akiferin toplam derinliği boyunca açılan sondaj

kuyusundan çekilen su ile akımın gerçekleştiği doğrultudaki basınçlı akifere ait

geçirimlilik katsayısı hesaplanabilmektedir (Şekil 3.7).

Şekil 3.7. Basınçlı akiferlerde geçirimliliğin belirlenmesi (Aytekin, 2004)

Buna göre denge debisi (Q) şöyle hesaplanmaktadır:

Q = K × (dh/dr) × 2 × π × r × H (3.6)

veya


29

drr =

2 × π × r × HQ × dh (3.7)

Buradan doğal logaritma için geçirimlilik katsayısı elde edilir.

K =Q

2,727 × H × (h − h ) × logrr (3.8)

3.2.2.1.(2). Sondaj Kuyularında Su Seviyesinin Alçaltılması ile Geçirimliliğin

Belirlenmesi

Bu yöntemde, zemine yeraltı su seviyesinden itibaren L kadar derinlikte

açılan bir sondaj kuyusundan su çekildikten sonra, kuyu içindeki yeraltı su seviyesi

alçaltılarak, yeraltı suyunun, kuyu tabanından ve çevre alanından sondaj kuyusuna

doğru akmasıyla birlikte, kuyu içerisindeki su seviyesinin belli bir süre içindeki

yükselme miktarı (∆y) ölçülüp, bu ölçümden elde edilen bilgilerden ve sondaj

kuyusunun boyutlarından zemine ait geçirimlilik katsayısı hesaplanmaktadır (Şekil

3.8) (Dunn ve ark. 1980; Aytekin 2004’den).

Şekil 3.8. Su seviyesinin alçaltılması ile geçirimliliğin belirlenmesi (Aytekin, 2004)


30

Buna göre K değeri;

K =40

20 + × 2 −×

ry ×

∆y∆t (3.9)

3.2.2.1(3). Tabakalı Zeminlerde Geçirimliliğin Belirlenmesi

Tabakalı yapıya sahip zeminlerde her bir tabakanın geçirimlilik katsayısı

farklı olacağından zemin kesitine ait ortalama bir K değeri belirlenmektedir (Şekil

3.9).

Şekil 3.9. Yatay akımın oluştuğu tabakalı zeminlerde geçirimliliğin belirlenmesi (Aytekin, 2004)

Birim uzunluktaki (H) ve n tabakalı bir zeminin debisi (Q):

Q = V × H = V × H + V × H + V × H . . . . . . V × H (3.10)

V : Ortalama akım hızı

V , V , V … . . . V : Tabakalardaki akım hızları

K , K , K . . . . . . . . K : Yatay doğrultudaki geçirimlilik katsayıları


31

Darcy yasasına göre, yatay doğrultudaki ortalama geçirimlilik katsayısı;

V = K ( ) × İ (3.11)

V = K × İ , V = K × İ , V = K × İ . . . . . V = K × İ (3.12)

Hidrolik eğim tüm tabakalarda eşit olacağından;

K ( ) =1H × K × H + K × H + K × H + ⋯ … . . . K × H (3.13)

Düşey akımın oluştuğu tabakalı zeminlerde ise, tüm tabakalardaki su akım

hızlarının birbirine eşit olduğu belirlenmiş ve hidrolik yük kaybı (h), her bir

tabakadaki yük kayıplarının toplamı olarak ortaya koyulmuştur (Şekil 3.10)

Şekil 3.10. Düşey akımın oluştuğu zeminlerde geçirimliliğin belirlenmesi (Aytekin,

2004)

Buna göre;

V = V = V = V = … … . . . V (3.14)

h = h + h +h +. . . . . . h (3.15)


32

Darcy yasasına göre;

K ( ) ×hH = K × İ = K × İ = K × i = … . . K × İ (3.16)

K ( ): Düşey yöndeki ortalama geçirimlilik katsayısı

K , K , K . . . . . . . . . . K : Her bir tabakanın düşey yöndeki geçirimlilik

katsayıları

Toplam hidrolik yük;

h = H İ + H İ + H İ + ⋯ … … . H İ (3.17)

Buna göre K değeri;

K ( ) = [H]H

K +H

K +HK +. … . . . …

HK (3.18)

3.2.2.1.(4). İzleyici Kullanılarak Geçirimliliğin Belirlenmesi

Yüzey veya yeraltı suyu izleme teknikleri, hidrojeolojik çalışmaların birçok

aşamasında kullanılmaktadır. Akarsu, ırmak vb. yüzey sularının akım miktarlarının

ölçümünde, barajlardan olası su kaçaklarının nerelerden olabileceğinin

belirlenmesinde, yeraltı suyunun hesaplanmasında, yeraltı suyu ve kaynak suyunun

beslenim alanının belirlenmesinde, yeraltı suyundaki kirletici kaynağının nedeninin

saptanmasında, yeraltı suyu veya kaynak suyu koruma alanlarının sınırlarının

çizilmesi vb. yüzey ve yeraltı suyu hareketlerini ilgilendiren çalışmalarda izleme

teknikleri kullanılmaktadır.

İzleme deneyine, akiferde açılan bir kuyuya, dökülen izleyicinin bu kuyu

etrafındaki gözlem kuyularına ulaşması için geçen zaman ölçülmekte ve hidrolik

eğimlerin de belirlenmesiyle zeminin geçirimliliği hesaplanmaktadır.


33

Bu amaçla en çok kullanılan doğal izleyiciler, suyun doğal yapısında bulunan

Hidrojen ve Oksijen atomlarının izotoplarıdır. Hidrojen, Döteryum (duraylı) ve

Trityum (radyoaktif) olmak üzere iki izotopa sahiptir. Oksijenin izleyici olarak

kullanılan izotopu ise, O-18 dir. Bu izotoplar kütle spektroskopi yöntemi ile,

radyoaktif izotoplar ile, radyoaktif izotoplar ise, sintilasyon yöntemi ile

belirlenmektedir. Yapay izleyicilerden başlıcaları ise, izotoplar (Trityum, Brom,

Krom, İyot vb.) boyalar (Uranin, Rodamin, Eosin, Piranin, Sülfo-Rodamin vb.), katı

izleyiciler ve kimyasal izleyiciler (NaCl, LiCl, KCl gibi tuzlar) dir.

3.2.2.1.(5). Lugeon Yöntemiyle Geçirimliliğin Belirlenmesi

Kayaçların geçirimliliğinin saptanması amacıyla, basınç altında kuyuya su

enjeksiyonu yapma yöntemidir. Genellikle kayaçlarda açılan araştırma sondajlarında

yapılmaktadır (Şekil 3.11).

Deneyi ilk defa uygulayan Maurice Lugeon, geçirimlilik birimini, 10 atm

gerçek basınç altında 1 dakikada, 1 m uzunluğundaki deney zonunda litre olarak

basılan su miktarı olarak belirlemiştir.

Deneye başlamadan önce deney zonu, basınçsız su verilerek doldurulmakta

ve suyun verilmeye başlamasından basıncın yükselmeye başladığı ana kadar giden su

miktarı kaydedilmektedir.

Deney sırasında uygulanan basınçlar kayacın özelliklerine göre değişmekte

olup, bu konuda belirlenmiş bir standart olmamakla beraber 2,4,6,8,10 kg/cm2 ’lik

basınç kademeleri yaygın olarak uygulanmaktadır. Deney sırasında her basınç

kademesinde 10 dakika beklenerek, su kaçakları beşer dakikalık aralarla

kaydedilmektedir.

Deneyde uygulanacak kademe boyunun uzunlukları, kayacın fiziksel ve

yapısal özelliklerine göre değişmektedir. Geçirimsiz ve üniform özellikli bir kayaçta,

5-10 m’lik kademeler uygulanabileceği gibi, çok geçirimli ve değişken özellikteki

kayaçlarda, kademe boyu 1 metreye kadar düşürülebilmektedir. Çok geçirimli ve su

kaçaklarının değişim gösterdiği zonlarda ise, geri dönüşlü basınçların uygulanması

gerekmektedir.


34

Şekil 3.11. Lugeon Deneyinin Yapılışı (Şekercioğlu, 2007)


35

Lugeon biriminin hesaplanmasında gerçek basıncı (Peff) bulabilmek için

manometrede okunan basınca (Pm) yeraltı su tablası üzerindeki statik yük (H/10)

eklenip, elde edilen değerden, deney kademesi üst kotu ile manometre kotu

arasındaki yük kaybı (Pc) çıkarılarak sonuca ulaşılmaktadır.

Peff : Deney zonundaki gerçek basınç (kg/cm2)

Pm : Manometrede okunan basınç (kg/cm2)

H' : Yeraltı suyu olmaması durumunda deney zonunun ortasından manometreye

kadar olan düşey uzaklık (m)

Pc : Manometre ile deney zonu başlangıcı arasındaki tijlerde, vanalarda,

manometreden sonraki borularda meydana gelen yük kaybı (Şekil 3.12).

Şekil 3.12. Tij ve manşonlardaki yük kaybını gösterir abak (Şekercioğlu,2007)


36

Lugeon deneyi, düşey, eğik ve yatay yönde açılan sondajlarda

uygulanabilmektedir (Şekil 3.13).

Düşey kuyularda gerçek basınç:

Deney yeraltı suyu seviyesi altında yapılıyorsa: Peff = Pm +( H/10) - Pc (3.19)

Deney yeraltı suyu seviyesi üstünde yapılıyorsa: Peff = Pm + ( H'/10) - Pc (3.20)

Eğik kuyularda gerçek basınç:

Eğik kuyularda H, kuyu başındaki manometreden deney yapılan kademenin

ortasına kadar olan uzaklığın (H´) veya ölçülebilmesi durumunda, yeraltı suyu

tablasına kadar olan uzaklığın (H) kuyunun eğim açısının (α) cosinüsü ile

çarpılmasıyla bulunmaktadır.

Peff = Pm + [(cosα × H′)/10] - Pc (3.21)

Yatay kuyularda gerçek basınç:

Yatay kuyularda H=0 olduğundan, Peff = Pm – Pc (3.22)

şeklindedir.


37

Şekil 3.13. Lugeon Deneyinde Gerçek Basınçların Hesaplanması (Şekercioğlu, 2007)

Deney yapıldıktan sonra değerler, geçirimlilik deneyi formuna işlenerek, her

deney zonu için Lugeon eğrileri çizilmektedir. Bu eğri üzerinde, 10 atmosfer gerçek

basınca karşılık gelen emilme katsayısı (1 metrede 1 dakikada litre olarak emilen su

miktarı), deney zonunun Lugeon birimi olarak geçirimliliğidir (Şekil 3.14).

Çeşitli nedenlerle, deney sırasında 10 atmosfer basınç uygulanamaması durumunda,

deney sonuçları şu şekilde değerlendirilmektedir:

LU = (Q × 10)/(P × L) (3.23)


38

LU : Lugeon ( lt/dak/m )

Q : Kuyuya verilen su miktarı (lt/dak )

P : Uygulanan gerçek basınç ( kg/cm2 )

L : Kademe boyu (m)

Basınç-emilme katsayısı grafiğinde, uygulanan basınçlara göre elde edilen

eğri lineer olarak uzatılarak, kg/cm2 gerçek basınca karşılık gelen emilme katsayısı

Lugeon birimi olarak kabul edilmektedir (Şekil 3.14).

Şekil 3.14. Lugeon deneyi ile geçirimliliğin hesaplanması (Şekercioğlu, 2007)

Genel bir deney işleminde, deney zonuna önce artan, sonra azalan basınçlar

uygulanarak her deney kademesinde oluşan kaçak miktarı ölçüldükten sonra, elde

edilen değerlere göre kayaçların geçirimliliği, Çizelge 3.2’deki sınıflamaya göre

belirlenmektedir.

Çizelge 3.2. Kayaçların Lugeon birimine göre geçirimlilik sınıflandırması Lugeon Birimi (lt/m/dak) Kaya Sınıfı

1 Lugeondan az Geçirimsiz 1-5 Lugeon Az Geçirimli 5-25 Lugeon Geçirimli 25 Lugeondan çok Çok geçirimli


39

Lugeon basınçlı su deneyinde, basınç ve debiye bağlı olarak çizilen kümülatif

eğrilerin yorumlanmasında, Henry Cambefort’un çizdiği bazı eğri tiplerinden

yararlanılarak kayacın geçirimliliği ve boşlukların özellikleri ortaya koyulmaktadır

(Şekercioğlu,2007) (Şekil 3.15).

Şekil 3.15. Lugeon kümülatif eğrilerinin yorumlanması (Şekercioğlu, 2007)


40

3.2.2.1.(6). Basınçsız Su Deneyi ile Geçirimliliğin Belirlenmesi

Bu yöntem, zemine sondaj makinesi veya boru çakma yöntemi ile kuyu

açma işlemiyle yürütülmektedir. Su derinlikleri beşer dakika ara ile ölçülerek seviye

değişimleri olup olmadığı kontrol edildikten sonra, boru 2 m daha çakılarak deney

tekrar edilmekte ve tüm zemin içinde boydan boya geçirimlilik deneyi

uygulanmaktadır (Şekil 3.16).

Şekil 3.16. Sızma deneyi (Şekercioğlu, 2007)

Sabit su seviyesini oluşturabilmek için, çakma borusunun içi, belirli bir

seviyeye kadar (tercihen boru ağzı) su ile doldurulduktan sonra, kuyuya verilen

suyun miktarı ve ne kadar zamanda verildiği forma işlenerek, sabit su seviyesi

oluşturulduktan sonra, bu seviyeyi sabit tutmak için, 10 dakikada verilen su miktarı

ölçülmekte ancak, kuyuya su verildiği halde sabit seviye oluşturulamaz ise, yüksek

kapasiteli pompa ile 10 dakika süre ile kuyuya verilen su miktarı ölçülüp,

kaydedilmekte ve bu şekilde sabit seviye oluşturularak deney uygulanmaktadır.

Bu işlemlerden sonra, çakma borusu amaca uygun olarak 1,50 – 3,00 m

daha çakıldıktan sonra, çakma borusunun içi tabana kadar temizlenerek deney

tamamlanmaktadır.


41

Şekercioğlu (2007), Sızma deneyinde, deney zonunu, ayrışmış kaya, yeraltı

su seviyesi üzerinde ve altında bulunan ana kaya olmak üzere üç bölgeye ayırmış ve

her bölgeye ait (K) geçirimlilik katsayısının hesaplanabileceğini belirtmiştir (Şekil

3.17).

Şekil 3.17. Sızma deneyinde değerlendirilme bölgeleri (Şekercioğlu, 2007)

1 numaralı bölgede K geçirimlilik katsayısı:

K =1,64 × 10 × Q

C × r × H (3.24)

2 numaralı bölgede K geçirimlilik katsayısı

K =3,38 × 10 × Q

C + 4 × × r × [T + H − A] (3.25)

3 numaralı bölgede K geçirimlilik katsayısı:

K =1,64 × 10 × Q

C + 4 × × r × H (3.26)

şeklindedir.


42

K : Permeabilite katsayısı (cm/s)

Q : Zemine verilen suyun debisi (cm3 /s)

H : Kuyudaki suyun yüksekliği (cm)

A : Perfore edilmiş boru uzunlığu (cm)

r1 : Borunun dış yarıçapı (cm)

re : Efektif kuyu yarıçapı (cm)

r = r ×Delikli kısmın alanı

Perfore edilen borunun dış alanı (3.27)

Cu : İletkenlik katsayısı

Cs : Suya doygun zeminde iletkenlik katsayısı

Tu : Kuyudaki su seviyesinden su tablasına olan düşey uzaklık (cm)

Sızma deneyi yapıldıktan sonra, geçirimlilik değeri aşağıdaki yöntem ile de

hesaplanabilmektedir:

K = Q

5,5 × r × h × t (3.28)

K : Geçirimlilik (m/s)

Q : 10 dakikada kuyuya verilen su miktarı (m3 )

t : Zaman (s)

r : Çakma borusunun yarıçapı (m)

h : Yükseklik (m)

3.2.3. Büro Çalışmaları

Büro çalışmalarında, çalışma sahasında yapılmış olan jeolojik ve jeoteknik

çalışmalar incelenmiştir. Elde edilen veriler değerlendirilerek, sonuçlar çizelge,

şekiller ve grafikler üzerinde gösterilmiş ve bu amaç içinde bilgisayar

programlarından yararlanılmış, oluşturulan araştırma bulguları da, derlenerek tez

yazımı tamamlanmıştır.

4. ARAŞTIRMA BULGULARI Selen AKYÜZ

43

4. ARAŞTIRMA BULGULARI

4.1. İnceleme Alanının Jeolojisi

İnceleme alanında, Bölüm 3.1.1’de detaylı bir şekilde verilen, genellikle

Mesozoik ve Senozoik Üst Sistemlerine ait ofiyolitik ve değişik kökenli metamorfik

kayalar ile bunların arasında farklı ortamlarda gelişmiş çökel birimlerin mostra

verdiği gözlenmektedir.

4.1.1. Kirazbaşı Karmaşığı (Kkk)

Kargı Ofiyolit Topluluğu içinde yer alan Kirazbaşı Karmaşığı, inceleme

alanında Maksutlu-Kamil yolu güneyinde bir şerit halinde uzanmaktadır. Birimin

inceleme alanı dışında Kirazbaşı Çayı boyunca, tipik özellikleri görüldüğünden eski

çalışmalarda Kirazbaşı Karmaşığı olarak isimlendirilmiştir.

Birim başlıca serpantinit, spilit, çört, pelajik kireçtaşı gibi litolojilerin yanı

sıra şist ve mermer gibi metamorfik kayaların, fliş tipi çökellerin, farklı yaş ve

türdeki sığ denizel karbonat ve kırıntılıların çeşitli boyuttaki bloklarını da

içermektedir. Birbirleri ile normal olmayan dokanaklar sergileyen, birkaç metreden

birkaç kilometre boyuta kadar değişen, çok değişik şekillerde olabilen ve hemen

tümü blok ve tektonik mercekler halinde olan bu litolojilerin, birim içerisindeki

oranları da bölgeden bölgeye değişimler göstermekte olup, tüm bu özellikleri ile

ofiyolitik bir melanja özgü nitelikler sergilemektedir.

Kirazbaşı Karmaşığının en yaygın litolojijisi olan pelajik kireçtaşı, kırmızı

pembe, bordo renkli, sert, sıkı, pürüzlü ve ya kavkımsı kırıklı, gözeneksiz, ince

katmanlı ve çört ara katkılıdır. Pelajik kireçtaşı karmaşık içerisinde farklı yapısal

özelliklerdedir. Çoğu kesimde oldukça düzenli ve devamlı mostralar halinde

izlenmekte olan birim, blok nitelikli olduğu kesimlerde, çevre birimlerle tektonik

ilişkilidir. Yaşı Kampaniyen-Maestrihtiyen olarak belirlenmiştir (Yılmaz ve Tüysüz,

1984; Tüysüz, 1985’den).


44

Karmaşık içerisinde, özellikle güney alanlara doğru yaygın fliş tipi çökeller

izlenmektedir. Kumtaşı-şeyl ardalanması ve içerisindeki olistostromal kireçtaşı

çakıllarından oluşan birim siyah, siyahımsı-yeşilimsi, gri, bordo, kırmızımsı renki,

ince-orta-kalın belirgin katmanlı, bazı kesimlerde zayıf yapraklı ve ya milonitik

niteliklidir. İnce taneli kuvars ve metamorfik kaya kırıntısından oluşan kumtaşları ile

grimsi, kahverengimsi, laminalı, şeyl ardalanmasıyla temsil edilen birim içerisinde,

birkaç cm den birkaç metreye kadar değişen boyutta kireçtaşı çakıl ve blokları

bulunmaktadır. Kumtaşı- şeyl ardalanması tarafından sarılmış olan bu olistostromal

kireçtaşları, beyazımsı, krem renkli ve yuvarlak olup, Üst Triyas fosilleri

içermektedir (Tüysüz, 1985).

Kirazbaşı Karmaşığı içerisinde, blok şeklindeki çört, çok seyrek olmakla

birlikte, kırmızı, bordo renkli birim pelajik kireçtaşlarıyla ara katkılı halde

bulunmaktadır.

Fliş tipi çökeller genellikle aşırı kıvrımlıdır. Bu birimin yaygınlığı Kirazbaşı

Karmaşığı’na yer yer düzenli bir görünüm kazandırmıştır. Ancak bu gibi kesimlerde

bile, birimin yanal ve düşey devamı tektonik dokanaklarla sınırlanmış olup, tektonik

dilimler halinde izlenmektedir.

Karmaşık içerisindeki bazı kireçtaşları beyaz, grimsi, sert, sıkı, pürüzlü,

belirsiz katmanlı, düzensiz eklemli; ince kesitlerde sparitik, oolitik ve biyomikritik

olup, yer yer ince, düzensiz şekilli, sileksit yumruları içermektedir.

4.1.2. Örencik Formasyonu (Tö)

Birim Kızılırmak’ın gidişine paralel uzanan alttaki metamorfik seri ile üstteki

Beynamaz Volkanitleri arasında zaman zaman açılıp kapanan şerit ya da mercek

biçimli yüzlekler vermektedir. Çoğunlukla yatay ya da yataya yakın konumlu,

sarımsı kahverengidir.

Maksutlu’nun güneyinde ise, birim Kirazbaşı Karmaşığı üzerinde, taban

konglomerası olmaksızın, sarımsı renkli bir kumtaşı ile diskordan olarak

başlamaktadır. İstifin üstünde ise, Örencik deresindeki marn düzeyi yoktur. Tüysüz,

(1985)’ün bildirdiğine göre, birim üstte Lütesiyen yaşlı Beynamaz Volkanitleri


45

tarafından diskordan olarak örtülmüş ve formasyonun, İpresiyen yaşlı olduğu ileri

sürülmüştür.

Ortamsal açıdan Örencik Formasyonu, karasaldan başlayıp sığ denizele geçen

bir ortamın temsilcisi olarak görülmekte olup, istifin tabanındaki kırmızı renkli, kötü

boylanmış konglomera, karasal ortamın ürünüdür. Üste doğru gözlenen çapraz

katmanlı, bitki kırıntılı kumtaşları ise, karasaldan denize geçişte gelişmiş, delta ve

plaj çökelleridir. İstifin en üstünde gözlenen kumtaşı, silttaşı ara katkılı marnların ise,

nispeten sakin ve sığ bir ortamda geliştiği ortaya koyulmuştur.

4.1.3. Beynamaz Volkanitleri (Tbe)

İnceleme alanının büyük bir bölümünde yüzeylenen birim, Maksutlu,

İnalköy, Ovacıksuyu ve Duracasu yerleşim birimleri ve çevrelerinde yüzlek verir

(EK-1). Birim başlıca bazaltik, andezitik lavlar, tüf, aglomera ve bunlarla birlikteki

volkanojenik kırıntılılardan oluşmaktadır (Şekil 4.1).

Şekil 4.1. Baraj yeri sağ sahili Beynamaz Volkanitleri’nin (Tbe) genelgörünümü


46

Birimin en yaygın litolojisi olan aglomera, çoğu kesimde birimin tabanını

oluşturur. Alacalı, kahvrengimsi, kızılımsı ve siyahımsı renklerde olup genelde

düzensiz görünümlüdür. Aglomera ve lav içerisinde ara katkılı olarak kirli beyaz,

sarımsı ve yeşilimsi renklerde tüf bulunmakta olup, tüflerin ayrışmış kısımları

toprağımsı görünüm kazanmıştır. Bunun yanı sıra, ince çökel katkıları da

içermektedir. Alacalı görünüşlü birim, çoğunlukla düzensiz, som, seyrek katmanlı

olup, taneler genellikle beyazımsı renkli, aşırı ayrışmış, volkanik kırıntılardan

oluşmaktadır.

Beynamaz Volkanitleri, özellikle Osmancık’ta, çökellerle ardalanan, volkanik

ve volkanojenik birimler ile bulunmaktadır. Buna karşılık Çaldağ yükseltisinin kuzey

ve güney yamaçlarında, birim, Örencik Formasyonu ile altındaki birimleri diskordan

olarak örtmektedir. Bu volkanik faaliyet denizel ortamdan sonra da bir süre devam

etmiş ve alttaki birimleri diskordan olarak örtmüştür. Tüysüz (1985), birimin yaşını

Alt Lütesiyen olarak belirlemiştir.

4.1.4. Alüvyon (Qal) ve Yamaç Molozu (Qym)

Sarmaşıkkaya doğusunda, vadi boyunca yer yer izlenen eski nehir taraçaları,

metamorfik şist ve volkanikler üzerinde örtü şeklinde yer almaktadır.

Kızılırmak vadisi boyunca ortalama genişliği, yaklaşık 1.00 km olan alüvyon,

yan derelerin yakın konumda olduğu yerlerde yer yer 3 km’yi aşmaktadır.

Çakıllar yuvarlak ve yarı yuvarlaktır. Alüvyon, metamorfik kaya, volkanik

kaya, kireçtaşı, mermer, kumtaşı ve seyrek olarak magmatik kökenlidir.

Yamaç molozu; inceleme alanındaki birimlerin faylanma, mekanik

parçalanma ve yerinde ayrışması sonucu, yan derelerle taşınarak, nehre kavuşum

yerinde, eğimin azalması ve malzemelerin birikmesiyle, alüvyon yelpazesi ise;

mermer, kumtaşı, metamorfik şist ve volkanik kaya parçalarından oluşmuştur.

Dere yataklarında da görülen alüvyon malzemeleri, yamaç molozları ile

birlikte günümüzde de oluşumlarına devam etmektedir.


47

4.2. Yapısal Jeoloji

İnceleme alanı bugünkü yapısal konumunu, birbirini izleyen tektonik olaylar

sonucu kazanmıştır. Liyas ve öncesi dönemde kuzey alanlarda bir sıkışma rejimi

egemen olmuş ve bu rejim altında bölgede güneyden kuzeye bindirmeler gelişmiştir.

Liyas’ta, güney alanlarda bir gerilme rejimi başlamış, Alt Kretase’ye kadar

süren bu rejim altında, bölgede normal faylar gelişmiş ve böylece bölge, güneyden

itibaren alçalmaya başlamıştır. Gerilme rejimi, yerini Üst Kretase’de sıkışma

rejimine bırakmış, bu dönemde de D-B eksen uzanımlı kıvrımlar ve kuzeyden

güneye bindirmeler oluşmuştur (Tüysüz, 1985).

4.2.1. Faylar

Proje alanı, Türkiye’nin deprem tehlikesinden birinci derecede sorumlu olan

Kuzey Anadolu Fay (KAF) sistemiiçinde yer almaktadır (Şekil 1.3).

İnceleme alanındaki en etkili fay olan Kuzey Anadolu Fayı, doğuda

Karlıova’dan batıda Saroz körfezine kadar uzanan yaklaşık 1200 km uzunluğundaki

bir yanal atımlı fay sistemidir. Ülkenin en aktif ve yıkıcı depremlere neden olan bu

fayı, tek bir kayma düzlemi olmayıp, birbirine paralel birçok parçadan meydana

gelmiştir. Genişliği kilometrelerle ifade edilen bir fay zonu durumundadır. Sakarya

nehri ile Van Gölü arasındaki uzunluğu 1100 km’dir. Kuzey Anadolu Fayı’nın bütün

parçalarında sağ yönlü kayma hareketleri gelişmiş olup, aynı zamanda daha küçük

ölçekte düşey atım bileşenleri de gelişmiştir. KAF doğrultu atımlı ve sağ yönlü bir

faydır. İnceleme alanındaki diğer faylar gerek konumları, gerekse yanal atım

bileşenlerinin varlığı nedeniyle, Kuzey Anadolu Fayı ile ilişkili olarak

düşünülmelidir (Tüysüz, 1985).

Çalışılan sahadaki haritalanmış faylardan, kuzeyde Maksutlu’nun batısında,

kuzeybatı-güneydoğu konumlu düşey faylar, Üst Kretase-Paleosen yaşlı Metmenli

Formasyonu ile Mesozoik yaşlı Kunduz Metamorfiti’nin mermer ve şistlerini birbiri

ile dokanağa getirir.


48

Ada Dağı’nın kuzeydoğusunda kuzeybatı-güneydoğu konumlu ve doğrultu

atımlı fay, Kunduz Metamorfiti içinde gelişmiştir. Bu fayın doğu devamında Tuzla

Tepe’nin yakın kuzeyinde yaklaşık D-B konumlu düşey fay Kunduz Metamorfiti’nin

mermer ve şistleri ile Beynamaz Volkanitleri’ni dokanağa getirir. Bu fayın batı

kemsinde, Kunduz Metamorfiti’nin mermer ve şistleri dokanaktadır. Fayın doğu

kesimi Örencik Formasyonu ve Beynamaz Volkanitleri’ni keserek devam eder.

Sarmaşıkkaya güneyinde yaklaşık D-B konumlu gelişmiş iki faydan, kuzey taraftaki

metamorfik şistlerle mermerleri dokanağa getirir (Tüysüz, 1985).

Rezervuar alanı sonu ile Devrez Kavşağı arasındaki kesimde Kızılırmak

Vadisi, Hacıhamza-Dodurga Fay Zonu boyunca uzanmaktadır. KAFS içinde yer

alan, yaklaşık 3-12 km genişlikte, toplam 50 km uzunlukta ve KB gidişli, önemli

miktarda sağ yanal doğrultu atım bileşenine sahip verev atımlı normal bir

deformasyon kuşağıdır (Koçyiğit, 2007).

Hacıhamza-Dodurga Fay Zonu, güneyde yer alan D-B gidişli Laçin Fay Zonu

ile kuzeyden geçen yine D-B gidişli Kamil Fay zonunu birbirine bağlayan ve bu iki

yapı arasındaki hareketi bir diğerine aktaran, doğrultu atımlı faylanmaya özgü bir

aktif yapıdır.Hacıhamza-Dodurga Fay zonu, yaklaşık KB gidişli, kuzeydoğuya veya

güneybatıya 700-800 eğimli, birbirine paralel-yarı paralel sık aralıklı (0.10-5 km)

değişik uzunlukta (0.50-13 km) ve sürekli olmayan çok sayıda fay segmentinden

oluşur. Bu fay zonunun inceleme alanındaki fay segmentlerinden en büyüğü,

Kızılırmak Fay Vadisi’nin sağ sahilini ve vadi tabanını denetleyen yaklaşık 7 km

uzunluğundaki Sivridoruk Fayı’dır. Nitekim Hachamza-Dodurga Fay Zonu’ndan

kaynaklanmış olan 25.06.1910 tarihli Hacıhamza-Osmancık Depremi’nin büyüklüğü

Ms=6.06 olarak kaydedilmiştir. Ayrıca, Ms=5.9 büyüklüğündeki 2.12.1942 Kargı

(Osmancık) Depremi de yine Hacıhamza-Dodurga Fay Zonu tarafından üretilmiştir

(Gülkan ve Kalkan, 2007).

4.2.2. Uyumsuzluklar

İnceleme alanında, Kargı’nın doğusunda, Karaboyu Köyü mevkilerinde ve

kuzey doğuda Köprübaşı, Çaykışla ve Bağözü dolaylarında, Mesozoik yaşlı Kunduz


49

Metamorfiti, Oligosen-Miyosen yaşlı Karaboya Formasyonu tarafından uyumsuz

olarak örtülmüştür.

Hacıhamza-Osmancık arasında Eosen yaşlı çökel ve volkanitler ile Eosen

yaşlı Örencik Formasyonu (Tö), alttaki Alt Kretase yaşlı Kunduz Metamorfiti

(Mkm)’ni, Eosen yaşlı Beynamaz Volkanitleri (Tbe) ise, kendinden yaşlı tüm

birimleri uyumsuz olarak örtmektedir (Tüysüz, 1985).

4.2.3. Bindirmeler

Bindirmeler, inceleme alanında, Kızılırmak’ın batıdan doğuya aktığı kesimin

hemen güneyinde görülmektedir. Kamil İlçesi’nin batısındaki Süpürgeliğin Dere

dolaylarında Üst Kretase yaşlı Kirazbaşı Karmaşığı (Kkk), Kunduz Metamorfiti

(Mkm) üzerine bindirmelidir (Koçyiğit, 2007). Bu bindirmeli dokanak, doğuda

Kuzhayat mahallesine kadar devam eder. Kirazbaşı Karmaşığı (Kkk), iki itilme

düzlemi arasında kalmakta olup, Kavlağınsırtı Tepe dolaylarında, Kunduz

Metamorfiti (Mkm), Kirazbaşı Karmaşığı (Kkk) üzerine, Maksutlu’nun batısında,

Üst Kretase-Paleosen yaşlı Metmenli Formasyonu (Kpm) da, Kunduz Metamorfiti

(Mkm) üzerine bindirmelidir (Tüysüz, 1985).

4.2.4. Katmanlanma, Şistozite ve Eklemler

Kunduz Metamorfiti’nin kristalize kireçtaşı ve mermerlerinde katmanlanma

iyi gelişmemiştir. Genelde som olan bu birimde, birbirine dik gelişmiş süreksizlik

düzlemlerinden katmanlanmayı belirleyebilmek oldukça güçtür. Bu birimin İnalköy

ve çevresindeki yüzleğinde katmanlanma, eski çalışmalarda K50B/30GB konumlu

olarak tespit edilmiştir.

Kunduz Metamorfitleri (Mkm) ile Beynamaz Volkanitleri (Tbe) arasında

açılıp kapanan şerit veya mercek şeklinde yüzlek veren, Örencik Formasyonu (Tö)

‘nda, kumtaşı ve konglomeranın genel konumu KB-GD doğrultulu ve 12-25 GB’ya

eğimlidir.


50

4.3. Mühendislik Jeolojisi

Hidroelektrik potansiyeli elde etmek amacıyla inşası planlanan Kargı Baraj

(Şekil 4.2 ve Şekil 4.3) projesi için, kil çekirdekli toprak dolgu tipi uygun görülmüş

olup boyutlandırma karakteristikleri Çizelge 4.1 ‘de verilmiştir.

Çizelge 4.1. Kargı Barajı ve HES projesi gövde karakteristikleri

Baraj Tipi Kil Çekirdek + Toprak Dolgu

Baraj Yüksekliği (Talvegden) 13.50 m

Enerji Tüneli Uzunluğu 11578 m

Enerji Tüneli Çapı 8.60 m

Toplam Kurulu Güç 102 MW

Yıllık Toplam Enerji Üretimi 490.36 GWh/yıl

Şekil 4.2. Baraj yerinin sağ sahilden görünümü


51

Şekil 4.3. Sol sahilden göl alanı genel görünümü

Kargı Baraj yeri sağ ve sol yamaçları ile rezervuar alanındaki temel kayasını;

tüf ara seviyeli aglomera, bazalt ve andezit seviyelerinin ardalanmasından ve yer yer

bunlarla birlikte görülen volkanik kırıntılı kayaçlardan oluşan Beynamaz Volkanitleri

(Tbe) temsil etmektedir.

Birim içinde egemen olan aglomera düzeyleri; alacalı kahve renkli ve

siyahtır. Farklı boyutta yuvarlak, yarı yuvarlak olan volkanik elemanlar, volkanik

kırıntı, kum ve çamurdan oluşan bir hamurdan oluşmuştur.

Ardalanma içindeki kalınlıkları çok değişken olabilen ve yer yer ince ara

seviyeler şeklinde gözlenen tüf düzeyleri; ayrışmalı ve toprağımsı görünümlüdür.

Ayrışma rengi kirli beyaz, yeşilimsi sarı renkli, yer yer açık kahve, az-orta sık

eklemli olup, eklemler, pürüzlü, dolgusuz ve orta dayanımlı özelliktedir (Tüysüz,

1985).

Beynamaz Volkanitleri (Tbe) litolojileri içerisinde gelişmiş eklemler,

genellikle yatay ve verev, yüzeyleri pürüzlü, düzlemsel, eklem yüzeyleri yer yer

kalsit ve kil dolgulu ve oksidasyon izlidir. Eklem sıklığı, orta sık, süreksizlik

yüzeylerinin açıklığı, dar-çok dar, süreksizlik aralığı ise geniş olan andezit ve bazalt


52

seviyeleri, yüksek dayanımlı ve orta derecede ayrışmalı, aglomeralar orta-yüksek

dayanımlı, tüfler ise, orta dayanımlıdır.

Baraj yerinde, eklem sistemleri, genelde düşeye yakın konumlu olup,

tabakalanma membaya eğimlidir ve kıvrımlı bir yapı sunmaktadır.

4.3.1. Temel Araştırma Sondaj Çalışmaları

Kargı Barajı ve HES kapsamında; baraj yerinin jeolojik ve jeoteknik

koşullarının belirlenmesine yönelik olarak; proje alanının zemin ve temel kayası

koşullarının saptanması, geçirimsizlik ve zemin iyileştirmesi amaçlı enjeksiyon

sınırlarının belirlenmesi, yeraltı su seviyesi ölçümleri, zemin-kaya cinslerinin

belirlenmesi, baraj yerinde görülen birimlerin, litolojisi, kalınlık, geçirimlilik ve

yeraltı suyu durumunu tespit etmek amacıyla, derinlikleri 25 m ile 325 m arasında

değişen, 14 adet toplam 1433.50 m uzunluğunda temel sondaj kuyusu açılmıştır

(Şekil 4.4). Yapılan sondajlarda Karot Kurtarımı (TCR), Kaya Kalite Göstergesi

(RQD) gibi kayanın özelliklerini belirleyen parametrelerin tayinine çalışılmıştır.

Şekil 4.4. Baraj yeri sağ sahil araştırma sondaj kuyusu


53

Sondajlarda, geçirimliliği belirlemek amacıyla, 2 m’lik kademeler halinde,

alüvyon zeminde, Sabit Seviyeli Sızma Deneyi, ana kayada ise, Lugeon yöntemiyle

Basınçlı Su Testleri yapılmıştır.

Baraj yeri sol sahilinde, Beynamaz Volkanitleri’ne (Tbe) ait litolojiler

üzerinde açılan SK-1 no’lu sondaj verilerine göre; yamaç molozu ve çok ayrışmış

ana kaya; 9.00 m, ortalama RQD: % 71, eklem sıklığı ise, orta sık-seyrek özellikte,

baraj yeri sol sahil kret kotunda, Beynamaz Volkanitleri (Tbe), üzerinde açılan SK-2

no’lu sondaj verilerine göre; yamaç molozu ve çok ayrışmış ana kaya; 3.10 m,

ortalama RQD: % 54, eklem sıklığı, orta-sık, baraj yeri sağ sahilinde ve enerji tüneli

giriş portalı kesiminde, Beynamaz Volkanitleri (Tbe) üzerinde açılan SK-6 no’lu

sondaj verilerine göre; yamaç molozu ve çok ayrışmış ana kaya; 9.55 m, ortalama

%54, eklem sıklığı orta sık-sık özelliktedir (Şekil 4.5).

Şekil4.5. Beynamaz Volkanitleri’ne ait karot numuneler

Baraj yeri sol sahilinde dolusavak kanalı ekseninde açılan SK-3 no’lu

sondajda alüvyon kalınlığı 63.50 m, baraj ekseni civarında açılan SK-4 no’lu

sondajda alüvyon kalınlığı 71.70 m ve baraj yeri sağ sahil alüvyonda açılan SK-5

no’lu sondajda ise alüvyon kalınlığı 32.50 m olarak belirlenmiştir. Proje

çerçevesinde açılan sondajların detayları (Çizelge 4.2 ve 4.3)’te verilmiştir.


54

Geç

ilen

Biri

mle

r

0.00

- 0.

080

m B

itkis

el T

opra

k 0.

080

- 2.7

0 m

Yam

aç M

oloz

u 2.

70 -

30.3

0 m

Bey

nam

az V

olka

niti

0.00

– 0

.50

m B

itkis

el T

opra

k 0.

50 –

1.1

0 m

Yam

aç M

oloz

u 1.

10–

25.3

0 m

Bey

nam

az V

olka

niti

0.00

– 1

.50

m B

itkis

el T

opra

k 1.

50 –

63.

50 m

Alü

vyon

63

.50

– 75

.50

m B

eyna

maz

Vol

kani

ti

0.00

– 0

.75

m B

itkis

el T

opra

k 0.

75 –

71.

70 m

Alü

vyon

71

.70

– 73

.20

m B

eyna

maz

Vol

kani

ti

0.00

– 0

.45

m B

itkis

el T

opra

k 0.

45 –

32.

50 m

Alü

vyon

32

.50

– 50

m B

eyna

maz

Vol

kani

ti

0.00

– 1

.50

m B

itkis

el T

opra

k 1.

50 –

9.0

0 m

Yam

aç M

oloz

u 9.

00 –

60

m B

eyna

maz

Vol

kani

tleri

0.00

– 0

.40

m B

itkis

el T

opra

k 0.

40 –

1.0

0 m

Yam

aç M

oloz

u 1.

00 –

90

m B

eyna

maz

Vol

kani

ti

Koo

rdin

atla

r

Kot

(m)

401

412

400

400

400

416

449

Kuz

ey(m

)

6387

76

6388

36

6386

98

6388

53

6387

56

6393

32

6393

59

Doğ

u(m

)

4539

905

4539

815

4540

071

4540

201

4540

309

4540

464

4540

729

Sond

aj

Kot

u (m

) 39

9

399

399

399

399

416

449

Yerin

de

Den

eyle

r

BS

T

SIZ

MA

BS

T +

S

IZM

A

BS

T

BS

T

Yera

ltı

Su

Sevi

yesi

3.08

6.19

2.32

1.10

0.98

6.39

15.4

2

Der

inlik

(m

)

30.3

0

25.3

0

75.5

0

73.2

0

50.0

0

60.0

0

90.0

0

Yeri

Bar

aj Y

eri -

S

ol S

ahil

Bar

aj Y

eri -

S

ol S

ahil

Bar

aj Y

eri -

S

ol S

ahil

(Alü

vyon

)

Bar

aj Y

eri -

S

ol S

ahil

(Alü

vyon

)

Bar

aj Y

eri -

S

ağ S

ahil

(Alü

vyon

)

Bar

aj Y

eri -

S

ağ S

ahil

(Su

Alm

a Y

apıs

ı) E

nerji

Tü

neli

Giri

ş P

orta

lı

Kuy

u N

o

SK

-1

SK

-2

SK

-3

SK

-4

SK

-5

SK

-6

SK

-7

Çiz

elge

4.2

. Tem

el A

raşt

ırma

Son

daj K

uyul

arı K

arak

teris

tikle

ri


55

Geç

ilen

Biri

mle

r

0.00

– 5

.50

m A

lüvy

on

5.50

– 9

0.00

m B

eyna

maz

Vol

kani

ti

0.00

– 0

.35

m B

itkis

el T

opra

k 0.

35 –

1.7

0 m

Yam

aç M

oloz

u 1.

70 –

250

.00

m B

eyna

maz

Vol

kani

ti

0.00

– 0

.20

m B

itkis

el T

opra

k 0.

20 –

0.8

0 m

Yam

aç M

oloz

u 0.

80 –

325

.00

m B

eyna

maz

Vol

kani

ti 0.

00 –

0.2

5 m

Bitk

isel

Top

rak

0.25

– 1

.40

m Y

amaç

Mol

ozu

1.40

– 3

9.00

m Ö

renc

ik F

orm

asyo

nu

39.0

0 –

100.

00m

Kar

gı O

fiyol

iti

0.00

– 0

.15

m B

itkis

el T

opra

k 0.

15 –

0.9

0 m

Yam

aç M

oloz

u 0.

90 –

50.

00 m

Kar

gı O

fiyol

iti

0.00

– 0

.25

m B

itkis

el T

opra

k 0.

25 –

0.5

0 m

Yam

aç M

oloz

u 0.

50 –

40.

00 m

Kar

gı O

fiyol

iti

0.00

– 0

.20

m B

itkis

el T

opra

k 0.

20 –

0.4

5 m

Yam

aç M

oloz

u 0.

50 –

30.

00 m

Kar

gı O

fiyol

iti

Koo

rdin

atla

r

Kot

(m)

460

605

685

435

335

326

315

Kuz

ey(m

)

6396

62

6395

37

6395

09

6390

25

6392

39

6391

55

6393

15

Doğ

u(m

)

4542

155

4543

680

4544

727

4551

903

4552

133

4552

200

4552

175

Sond

aj

Kot

u (m

) 46

0

605

685

435

335

326

315

Yerin

de

Den

eyle

r

BS

T

BS

T

BS

T

SIZ

MA

SIZ

MA

Yera

ltı

Su

Sevi

yesi

31.3

0

10.9

5

4.76

18.1

0

17.4

0

20.0

4

9.94

Der

inlik

(m

)

90.0

0

250.

00

325.

00

100.

00

50.0

0

40.0

0

30.0

0

Yeri

Ene

rji T

ünel

i

(~km

1+

570)

(~km

3

+16

5)

Ene

rji T

ünel

i

Ene

rji T

ünel

i

(~km

4+

175)

Den

ge

Bac

ası

San

tral Y

eri

San

tral Y

eri

San

tral Y

eri

Kuy

u N

o

SK

-8

SK

-9

SK

-10

SK

-12

SK

-13

SK

-14

SK

-15

Çiz

elge

4.3

. Tem

el A

raşt

ırma

Son

daj K

uyul

arı K

arak

teris

tikle

ri


56

4.3.2. Baraj Yerinin Geçirimliliği

Kargı Baraj yerinde birimlerin geçirimliliğini (cm/s) belirlemek amacı ile göl

alanı ve enerji tüneli güzergahı boyunca açılan sondajlarda, Basınçlı Su Testi

(BST)’nin yanı sıra, paker tutturulamadığı durumlarda Sızma Deneyi yapılmıştır.

Kuyularda ikişer metrelik seviyelerde yapılan deneylerde 3,6,10,6,3 atm

basınç uygulanarak kaçak su miktarı tespit edilmiştir. Ayrıca, sondaj açımı sırasında

alınan karotlardan da birimler jeoteknik olarak tanımlanmıştır. BST ve Sabit Seviyeli

Sızma Deneyi sonuçları EK-2 ve EK-3’te de ayrıntılı olarak verilmiştir.

Lugeon hesaplaması yapılırken, 10 gerçek basınç altında, 1 metrelik zondan,

1 dakikada kaçan suyun litre olarak miktarı göz önüne alınmış ve Lugeon deneyi

sonucunda elde edilen değerlere göre kayaçların geçirimliliği, Çizelge 4.4’de verilen

sınıflamadan yararlanılarak belirlenmiştir.

Çizelge 4.4. Kayaçların Lugeon birimine göre sınıflandırılması

Sızma deneyinde ise, kayaçların geçirimliliğinin belirlenmesinde, US Bureau

Of Reclamation’un yaptığı sınıflamadan yararlanılmıştır (Çizelge 4.5).

Çizelge 4.5. Kayaçların K katsayısına göre sınıflandırılması

Lugeon Birimi (lt/m/dak) Kaya Sınıfı

1 Lugeondan az Geçirimsiz

1-5 Lugeon Az Geçirimli

5-25 Lugeon Geçirimli

25 Lugeondan çok Çok geçirimli

Geçirimlilik Derecesi (cm/s) Kaya Sınıfı

<10-6 Geçirimsiz

10-6 – 10-5 Az geçirimli

10-6 – 10-5 Yarı geçirimli

10-5 – 10-4 Geçirimli

>10-3 Çok geçirimli


57

Basınçlı Su Testi (BST) ve Sabit Seviyeli Sızma Deneylerinin yapıldığı

sondaj kuyuları ve birimlerin özellikleri şöyledir:

(SK-2)

Regülatör yeri sol sahilinde 412 m kotunda ve 25.30 m derinliğinde düşey

olarak açılmıştır. Sondajda, 0.00-0.50 m’ler arasında kırmızımsı kahve, çakıllı kumlu

bitkisel toprak geçilmiştir. 0.50-1.10 m’ler arasında gri-bej-kahve renkli siltli, kumlu

yamaç molozu, 1.10-25.30 m’ler arasında, çok ayrışmış düşük dayanımlı, geniş

süreksizlik aralıklı genellikle dolgusuz, yer yer oksidasyon izli bazalt ile ardalanmalı

olarak kızılımsı kahve, aglomera izlerine rastlanmıştır.

Kuyuda ortalama yeraltı su seviyesi, yüzeyden 6.19 m derinliktedir. BST

deney sonuçlarına göre taze-az ayrışmalı bazalt ve aglomeralar geçirimsizdir

(Çizelge4.6, Şekil 4.6).

Çizelge 4.6. SK-2 nolu kuyunun litolojik ve geçirimlilik özellikleri

Kuyu No Derinlik (m) Geçilen Birimler LUGEON Tanımı

SK-2

10-12

(Beynamaz Volkanitleri) Kızılımsı kahve, taze-az ayrışmalı bazalt + aglomera

0,2 Geçirimsiz

12-14 0,1 Geçirimsiz







58

Şekil 4.6. SK-2 Temel sondaj kuyu logu


59

(SK-3)

Regülatör yeri sol sahilinde 400 m kotunda ve 75.50 m derinliğinde düşey

olarak açılmıştır. 0.00-1.50 m’ler arasında, bol bitki köklü, çakıllı siltli kil, 1.50-

63.50 m’ler arsında, yuvarlak ve yarı yuvarlak çakıllı, kumtaşı ve magmatik kökenli

alüvyonda ilerlenmiştir. 63.50-75.50 m’ler arasında, kızılımsı, yer yer gri renkli, orta

dayanımlı, tümüyle ayrışmış bazalt ve aglomera geçilmiştir.

Kuyuda ortalama yeraltı su seviyesi, yüzeyden 2.32 m derinliktedir. Yapılan,

sızma deneyi sonuçlarına göre alüvyon çok geçirimlidir (Çizelge 4.7, Şekil 4.7).


Kuyu No Derinlik (m) Geçilen Birimler PERMEABİLİTE

(cm/sn) Tanımı

SK-3

2-4

(Alüvyon) Boz renkli, çakıllı, killi kum

6,12E-03 Çok Geçirimli

4-6 7,58E-03 Çok Geçirimli

















60



61

Şekil 4.7’nin devamı


62


(SK-5)

Regülatör yeri sağ sahilinde 400 m kotunda ve 50 m derinliğinde düşey

olarak açılmıştır. Sondajda, 0.00-0.45 m’ler arasında bol bitki köklü, kahve-kızılımsı

kahve renkli, çakıllı, kumlu, siltli kil, 0.45-32.50 m’ler arası metamorfik kaya,

volkanik kaya, kireçtaşı, mermer, kumtaşı ve magmatik kaya kökenli alüvyonda

ilerlenmiştir. 32.50-50.00 m’ler arasında, çok ayrışmış, kızılımsı kahve,

mikrokristalen dokulu, taze-az ayrışmalı, genellikle dolgusuz, pürüzlü, yer yer

oksidasyon izli bazalt ile siyah-yeşil yuvarlak ve köşeli çakıl-kum ve volkanik

hamurdan oluşan aglomera geçilmiştir.


63


BST deney sonuçlarına göre ayrışmış bazalt ve aglomera az geçirimli ve geçirimlidir

(Çizelge 4.8).


Sondajda, 0.00-0.45 m’ler arasında kahve renkli, çakıllı, kumlu, siltli kil,

0.45-32.50 m’ler arası kireçtaşı, mermer, kumtaşı ve magmatik kaya kökenli

alüvyonda ilerlenmiştir. Yapılan sızma deneyi sonucuna göre alüvyon çok

geçirimlidir (Çizelge 4.9, Şekil 4.8).


Kuyu No

Derinlik (m) Geçilen Birimler LUGEON

Tanımı

SK-5

34-36

(Beynamaz Volkaniti) Kızılımsı kahve, taze- ayrışmış bazalt ve aglomera

1,2 Az Geçirimli

36-38 7,4 Geçirimli






Kuyu No

Derinlik (m) Geçilen Birimler PERMEABİLİTE

(cm/sn) Tanımı

SK-5

0-2

(Alüvyon) Boz renkli, çakıllı, killi kum








64



65

Şekil 4.8’in devamı

(SK-6)

Regülatör yeri sağ sahilinde, su alma yapı yerinde, 416 m kotunda ve 60 m

derinliğinde düşey olarak açılmıştır. 0.00-0.15 m’ler arasında kahve-kızılımsı kahve

renkli, çakıllı, kumlu, siltli kil, 1.50-9.00 m’ler arasında, Beynamaz Volkanitlerine

ait litolojilerden türeme; siltli, kumlu yamaç molozu geçilmiştir. 9.00-60 m’ler

arasında ise, çok ayrışmış, düşük dayanımlı, çok sık eklemli pürüzlü yüzeyli andezit

ve bazaltta ilerlenmiştir.


66


BST deney sonuçlarına göre andezit ve bazalt geçirimsizdir (Çizelge 4.10, Şekil 4.9).



SK-6

10-12

(Beynamaz Volkaniti) Kızılımsı kahve, yer yer gri renkli, genellikle dolgusuz andezit ve bazalt

0,1 Geçirimsiz

























67



68

Şekil 4.9’un devamı


69

(SK-7)

Regülatör yeri sağ sahilinde, enerji tüneli giriş portalında 449 m kotunda ve

90 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır. Sondajda, 0.00-0.40 m’ler arasında,

çakıllı, kumlu, siltli kil, 0.40-1.00 m’ler arasında, gri-bej, kahve renkli, siltli, kumlu

aglomera kökenli yamaç molozu geçilmiştir. 1.00-90.00 m’ler arasında, kızılımsı

kahve, yüksek dayanımlı, oksidasyon izli andezitte ilerlenmiştir.

Kuyuda ortalama yeraltı su seviyesi, yüzeyden 19,15 m derinliktedir. 60-66 m

arasındaki kademelerde kumlu, sitli, killi malzemeye rastlandığından BST

yapılamamıştır. BST test sonuçlarına göre andezit geçirimsiz ve az geçirimlidir

(Çizelge 4.11, Şekil 4.10).


Kuyu No

Derinlik (m) Geçilen Birimler LUGEON Tanımı

SK-7

50-52

(Beynamaz Volkaniti) Kızılımsı kahve, oksidasyon izli andezit

0,3 Geçirimsiz





60-62 BST yapılamadı










80-82 2,1 Az Geçirimli





70



71



72



73

(SK-8)

Regültör yeri sağ sahilinde, enerji tüneli güzergahıkm 1+570, 460 m kotunda

ve 90 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır. 0.00-5.50 m’ler arasında, kireçtaşı,

kumtaşı ve mağmatik kökenli alüvyon, 5.50-90 m’ler arasında, kızılımsı kahve, gri

renkli, kristalen dokulu, orta-yüksek dayanımlı, genellikle dolgusuz, az ayrşmış,az-

orta sıklıkta eklemli, sertliği yüksek, oksidasyon izli bazaltta ilerlenmiştir.


BST test sonuçlarına göre iri kristalli bazalt geçirimsizdir (Çizelge 4.12, Şekil 4.11).


Kuyu No


SK-8

56-58

(Beynamaz Volkaniti) Koyu-gri yeşil, iri kristalli bazalt

0,1 Geçirimsiz


















74



75



76



77

(SK-9)

Regülatör yeri sağ sahilinde, enerji tüneli güzergahıkm 3+165, 605 m kotunda

ve 250 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır. Kuyuda enerji tüneli güzergahı

kesilmesi amaçlandığından kuyunun ilk 200 metresinde karotsuz ilerleme, 200-250

m’ler arası ise karotlu ilerleme yapılmıştır. Sondajda, 0.00-0.35 m’ler arasında,

kızılımsı kahve renkli kumlu, siltli kil, 0.35-1.70 m arasında, siltli, çakıllı, yamaç

molozu geçilmiştir. 1.70-250 m’ler arasında ise, bordo renkli yüksek dayanımlı

aglomera ve kırmızımsı, bordo bazaltta ilerlenmiştir.


BST test sonuçlarına göre aglomera ile bazalt geçirimsiz ve az geçirimlidir (Çizelge

4.13, Şekil 4.12).


Kuyu No


SK-9

210-212

(Beynamaz Volkaniti) Koyu-gri yeşil, iri kristalli andezit, bazalt ve aglomera

0,3 Geçirimsiz 212-214 0,6 Geçirimsiz 214-216 1,7 Az Geçirimli 216-218 0,9 Geçirimsiz 218-220 0,4 Geçirimsiz 220-222 0,5 Geçirimsiz 222-224 0,2 Geçirimsiz 224-226 0,1 Geçirimsiz 226-228 0,4 Geçirimsiz 228-230 1,5 Az Geçirimli 230-232 0,3 Geçirimsiz 232-234 0,1 Geçirimsiz 234-236 0,0 Geçirimsiz 236-238 0,1 Geçirimsiz 238-240 0,2 Geçirimsiz 240-242 0,2 Geçirimsiz 242-244 0,1 Geçirimsiz 244-246 0,3 Geçirimsiz 246-248 0,1 Geçirimsiz 248-250 0,1 Geçirimsiz


78



79



80


(SK-10)

Regülatör yerinde sağ sahilde, enerji tüneli güzergahıkm 4+175, 685 m

kotunda ve 325 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır. Kuyuda enerji tüneli

güzergahı kesilmesi amaçlandığından kuyunun ilk 225 metresinde karotsuz ilerleme,

225-325 m’ler arası ise karotlu ilerleme yapılmıştır. Sondajda, 0.00-0.20 m’ler

arasında kızılımsı kahve kumlu, çakıllı, siltli kil, 0.20-0.80 m’ler arasında, volkanik

kökenli siltli, kumlu yamaç molozu geçilmiştir. 0.80-325 m arasında, kızılımsı

kahve, az ayrışmalı, yüksek dayanımlı aglomerada ilerlenmiştir.


BST test sonuçlarına göre aglomera geçirimsizdir (Çizelge 4.14, Şekil 4.13).


81



SK-10

294-296

(Beynamaz Volkaniti) Yeşilimsi gri, bordomsu yüksek dayanımlı aglomera

0,3 Geçirimsiz
















82



83

Şekil 4.13’ün devamı


84



85



86

(SK-12)

Regülatör enerji tüneli güzergahı son bölümünde, denge bacası yerinde 435 m

kotunda ve 100 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır.0.00-0.25 m’ler arasında,

kızılımsı renkli kunlu, siltli kil, 0.25-1.40 m’ler arasında, gri-bej renkli siltli, çakıllı

yamaç molozunda ilerlenmiştir. 1.40-39.00 m’ler arasında, genelde çok-orta

ayrışmış, orta-düşük dayanımlı, pürüzsüz, kumtaşı-silttaşı ardalanmalı, killi çakıl,

39.00-100 m’ler arasında, verev ve düşey eklemli, orta-düşük dayanımlı, spilit ve

kireçtaşı ardalanmalı, yeşilimsi gri renkli ofiyolit geçilmiştir.

Kuyuda ortalama yeraltı su seviyesi, yüzeyden 18.10 m derinliktedir.

Yapılan, sızma deneyi sonuçlarına göre, killi çakıl ve ofiyolit çok geçirimlidir

(Çizelge 4.15, Şekil 4.14).


Kuyu No

Derinlik (m) Geçilen Birimler PERMEABiLiTE

(cm/sn) Tanımı

SK-12

2-4 (Yamaç Molozu) Gri, bej, kahverenkli siltli, kumlu, çakıl

8,75E-03 Çok Geçirimli 4-6 1,30E-02 Çok Geçirimli 6-8 2,09E-02 Çok Geçirimli 8-10

(Örencik Formasyonu) Kahverengi, kırmızı renkli, konglomeratik seviyeli, kireçtaşı, kuvars, kumtaşı çakıllıdır.

1,76E-02 Çok Geçirimli 10-12 8,02E-03 Çok Geçirimli 12-14 3,75E-03 Çok Geçirimli 14-16 2,74E-03 Çok Geçirimli 16-18 2,10E-03 Çok Geçirimli 18-20 1,93E-03 Çok Geçirimli 20-22 4,02E-03 Çok Geçirimli 22-24 4,35E-03 Çok Geçirimli 24-26 3,87E-03 Çok Geçirimli 26-28 3,16E-03 Çok Geçirimli 28-30 3,39E-03 Çok Geçirimli 30-32 4,35E-03 Çok Geçirimli 32-34 7,74E-03 Çok Geçirimli 34-36 5,13E-03 Çok Geçirimli 36-38 5,13E-03 Çok Geçirimli 38-40 4,84E-04 Çok Geçirimli 40-42

(Kargı Ofityoliti) Yeşil renkli spilit ve killeşmiş ofiyolit

1,30E-03 Çok Geçirimli 42-44 1,45E-03 Çok Geçirimli 44-46 1,08E-03 Çok Geçirimli 46-48 7,81E-04 Çok Geçirimli


87



88



89

(SK-14)

Santral yerinde, 326 m kotunda ve 40 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır.

Sondajda, 0.00-0.25m’ler arasında, çakıllı, kumlu, siltli kil, 0.25-0.50 m’ler arasında,

Kargı Ofiyoliti’ne ait litolojilerden türeme siltli, kumlu yamaç molozu geçilmiştir.

0.50-40m’ler arasında, radyolarit, kahverenkli tamamen ayrışmış, kahve renkli,

dayanımı çok düşük killeşmiş ofiyolit ve serpantinitte ilerlenmiştir.


sızma deneyi sonuçlarına göre yamaç molozu ve ofiyolit çok geçirimlidir (Çizelge

4.16, Şekil 4.15).


.

Kuyu No

Derinlik (m) Geçilen Birimler PERMEABİLİTE

(cm/sn) Tanımı

SK-14

4-6 (Yamaç Molozu)Siltli, kumlu,çakıl 4,21E-02 Çok Geçirimli

10-12

Kirazbaşı Karmaşığı(Kargı Ofityoliti) Gri, kahverenkli ofiyolit blokları ve serpantinit.










90



91

4.3.3. Kargı Barajı Zemin İyileştirme

Saha çalışmaları sırasında, vadi tabanı, yamaçlar ve göl alanını oluşturan kaya

ve zeminlerin, jeolojik durumunun belirlenmesine çalışılmış, yapılan arazi

deneyleriyle geçirimlilik katsayısı ve Lugeon değerleri saptanmış, özellikle de, örtü

birimlerin, ayrışmış, zayıf formasyonlar ile temel olma açısından sorunlu olabilecek

kayaçların geçirimlilik özellikleri araştırılmıştır.

Baraj yeri sol sahilde açılan SK-3 no’lu sondajda, alüvyon kalınlığı 63,50 m,

baraj ekseni civarında açılan SK-4 no’lu sondajda alüvyon kalınlığı 71,70 m ve baraj

yeri sağ sahil boyunca açılan SK-5 no’lu sondajda ise, alüvyon kalınlığı 32,50 m

olarak belirlenmiştir. Regülatör yerinde, alüvyon malzeme ince çakıl, kum ve siltten

oluşmaktadır. Temel sondajları sırasında yapılan sızma deneyinden elde edilen

verilere göre, alüvyon çok geçirimlidir (K=10-3-10-1 cm/s arası).

Temel kayasında geçirimsizliği sağlamak amacıyla, jeolojik ve jeoteknik

veriler değerlendirilmiş, araştırma sonuçları ve jeolojik yapıya göre, uygun

iyileştirme yöntemleri belirlenmiştir.

Proje alanında, baraj gövdesinin oturacağı alüvyonun doğal durumuna göre

sıkılığının arttırılması sonucunda, alüvyonal depozitlerde bir sıkışma meydana

gelecektir. Sıkıştırma teknikleri arasında; dinamik kompaksiyon, vibroflatasyon,

patlatma ile sıkıştırma ve sıkıştırma enjeksiyonu uygun olabilmektedir.

Yapılan araştırmalarda, baraj yerindeki alüvyon malzemenin

sıkılaştırılmasında en uygun çözümün, ağır dinamik kompaksiyon yöntemi olacağı

görüşüne varılmıştır (Şekil 4.16).

Ağır Dinamik Kompaksiyon yöntemi; suya doygun olmayan zeminler veya

yeraltı su seviyesi altındaki granüler zeminlerde efektif olarak uygulanabilmektedir.

Bu yöntemde temel prensip, başlangıçta sıkışabilen ve düşük taşıma gücüne

sahip zemine, yüksek enerji darbelerinin iletilmesi ile sıkıştırılmasıdır. Suya doygun

olmayan zemin koşullarında HDC, darbe sonucu boşluk oranının süratle düşmesine

ve zemin yüzeyinde ani bir oturmaya yol açmaktadır.


92

Şekil 4.16. Zeminin Dinamik Kompaksiyon yöntemiyle sıkıştırılması (websitem.gazi.edu.tr, 2010)

Dinamik kompaksiyon, zeminlerin mekanik özelliklerinin derin seviyelere

kadar iyileştirilmesine yönelik bir zemin iyileştirme yöntemidir (Menard ve Broise,

1976). Bu yöntemde; taban zemini, büyük bir ağırlığın değişken yükseklikten serbest

düşüm ile zemin yüzeyine belirli ara mesafeler ile düşürülmesi sonucunda

sıkıştırılmasıdır.

Bu yöntemde kullanılan temel ekipmanlar; ağır yük kapasiteli bir mobil vinç

ve değişik ağırlıktaki yüklerdir. Bu amaçla kullanılan vinçler özel olarak

geliştirilmiştir. Ağır dinamik kompaksiyonda, bazı vinçler 40 ton ağırlığındaki bir

yükü 40 m yükseklikten düşürebilme kapasitesine sahip olup, bu tür bir ekipmanla

zemine tek bir darbede verilen enerji 1600 ton mertebesinde olabilmektedir.

Zemin iyileştirmesine yönelik olarak kompaksiyon etki derinliği, darbe

başına verilen enerji ile doğru orantılı olup, aşağıdaki eşitlik ile belirlenebilmektedir:

D = n√WH (4.1)


93

D: Islah derinliği (m)

W: Tokmak Ağırlığı (ton)

H: Düşüş yüksekliği (m)

n: Amprik katsayı

Dinamik kompaksiyonun etki derinliğini saptamak için gerekli n katsayısı şu

şekilde bulunmaktadır (Tunç, 2001) (Çizelge 4.15):

Çizelge 4.17. Çeşitli zemin tipleri için n Katsayısı (Tunç, 2001) (Uygulanan enerji 1 ile 3×106MJ/m2 arasında ise)

Zemin Cinsi Doygunluk Derecesi Tavsiye Edilen n

Granüler zemin (Geçirimli zemin)

Yüksek 0,5 Düşük 0,5-0,6

Yarı Geçirimli Zemin (PI<8 olan siltli zeminler)

Yüksek 0,35-0,40 Düşük 0,40-0,50

Geçirimsiz Zemin (PI>8 olan killi zemin)

Yüksek Tavsiye edilmez Düşük 0,35-0,40 ve w/c <PL

Leonards, Cutter ve Holtz (1980), n katsayısının 1/2 olarak alınmasını

önermişlerdir. Ayrıca, İngiliz birim sistemi kullanılacaksa 0,61 olarak alınmalıdır.

Uygulama Enerjisi ise, Tunç, (2001)’e göre aşağıdaki eşitlik ile

hesaplanmaktadır:

UE =N × W × H × P

(Uygulama ağırlığı) (4.2)

Burada;

UE : Uygulama Enerjisi (kg.m/m2 veya j/m2)

N : Her bir noktaya düşürülen tokmaklama sayısı

W : Tokmak ağırlığı (kg)

H : Düşüş yüksekliği (m)

P : Pas sayısı


94

Dinamik kompaksiyonda Şekil 4.17 ‘de görülen zemin tipleri için elde edilen

sonuçlar şu şekilde değerlendirilmektedir:

Şekil 4.17. Dinamik Kompaksiyon için Zemin Sınıfları (Tunç, 2001)

Bölge 1’deki zeminler doygunluk derecesi az ve geçirimliliği yüksek ise,

dinamik kompaksiyon için en idealdir. Yani dinamik kompaksiyon, granüler

zeminler için daha uygundur.

Bölge 3, killi zeminleri kapsadığı için dinamik kompaksiyona uygun değildir.

Çünkü geçirimliliği 10-8 ile 10-9 m/sn’den az ise dinamik kompaksiyon sırasında aşırı

boşluk suyu basınçlarının düşmesi mümkün olmaz.

Bölge 2 ise, silt, killi silt ve kumlu siltleri kapsamaktadır. Bu bölgede çok

fazla pas sayısı ve tokmaklama gerekli olabileceğinden, boşluk suyu basıncının

düşmesi sağlanmalıdır. Bazen bu süre birkaç hafta olabilmektedir.

5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER Selen AKYÜZ

95

5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER

“Kargı Baraj Yeri (Çorum) Litolojik Birimlerin Geçirgenlik Özellikleri

Yönünden İncelenmesi” başlıklı tez çalışması kapsamında elde edilen sonuçlar

aşağıda özetlenmiştir.

1- Gövde aks yeri, Türkiye’nin deprem yönünden en aktif fayı olan “Kuzey

Anadolu Fayı” içinde yer almakta olup, bu fay zonuna 12 km mesafede kalmaktadır.

Kargı Barajı’nı birincil olarak etkileyen Kamil Fay Zonu’nun paralel olarak uzanan

iki kolunu temsil eden Karapürçek (56 km) ve Maksutlu Fayları (52 km), sırasıyla

Kızıırmak Vadisi’nin kuzey ve güney sahillerini denetlemekte olup, her iki fay da

Ms=7,60 büyüklüğündeki 1943 depremi sırasında aktif hale gelmiş ve yüzey kırığı

oluşmasına neden olmuştur. Bu iki faydan kaynaklanacak en büyük iki depremin

büyüklükleri sırasıyla Mw=7,10 ve Mw=7,07 olacaktır. Kızılırmak Vadisi’nin sağ

sahil ve vadi tabanını denetleyen yaklaşık 7 km uzunluğundaki Sivridoruk Fayı’nın

ise, üretebileceği en büyük depremin büyüklüğü Mw=6,06 olacaktır (Gülkan ve

Kalkan, 2007).

2- Kil Çekirdekli Toprak Dolgu tipinde projelendirilen Kargı Barajı’nda

maksimum yatay yer ivmesi 0,59 g olarak hesaplanmıştır (Gülkan ve Kalkan, 2007).

3- Baraj yüksekliği göz önüne alındığında, oldukça küçük olan rezervuar

alanındaki yamaç eğimlerinin çok düşük (100-150) olması, genellikle kıvrımlı bir

yapı sunan tabakalanmanın kısmen membaya eğimli oluşu ve vadiye yaklaşık olarak

paralel ve dik doğrultuda gelişmiş düşeye yakın eğimli olan eklem sistemlerinin

konumu, rezervuardaki yamaç duraylılığını olumlu etkilemektedir. Dolayısıyla,

regülatör yerinde ve rezervuar alanında yamaç duraylılığı yönünden sorun

beklenmemektedir.

4- Lugeon hesaplaması yapılırken “10 gerçek basınç altında, 1 metrelik

zondan, 1 dakikada kaçan suyun litre olarak miktarı” göz önüne alınmıştır. Temel

araştırma sondajlarında yapılan Basınçlı Su Testi deney sonuçlarına göre; baraj

yerinde her iki sahildeki temel kayasını teşkil eden Beynamaz Volkanitleri’ne ait

kaya türleri; geçirimsiz (Lugeon<1) ve az geçirimli (1< Lugeon<5) özelliktedir.


96

5- Baraj yeri sol sahilinde kret kotunda, Beynamaz Volkanitleri’ne (Tbe) ait

litolojiler üzerinde açılan SK-2 no’lu sondajda, yapılan Basınçlı Su Testi deney

sonuçlarına göre taze-az ayrışmalı bazalt ve aglomera geçirimsiz (1<Lugeon<5 ),

regülatör yeri sağ sahilde, Beynamaz Volkanitleri’ne (Tbe) ait litolojiler üzerinde

açılan SK-5 no’lu sondajda, ayrışmış bazalt ve aglomeranın Lugeon değeri geçirimli

(5<Lugeon<25) ve az geçirimli (1<Lugeon<5), regülatör yeri sağ sahilde, Beynamaz

Volkanitleri’ne (Tbe) ait litolojiler üzerinde açılan SK-6 no’lu sondajda, bazalt ve

andezitin Lugeon değeri geçirimsiz (Lugeon<1), regülatör yeri sağ sahilinde, enerji

tüneli giriş portalında, Beynamaz Volkanitleri’ne (Tbe) ait litolojiler üzerinde açılan

SK-7 no’lu sondajda, oksidasyon izli andezitin Lugeon değeri geçirimsiz (Lugeon<1)

ve az geçirimli (1<Lugeon<5), regülatör yeri sağ sahilde enerji tüneli güzergahı km

1+570,Beynamaz Volkanitleri’ne (Tbe) ait litolojiler üzerinde açılan SK-8 no’lu

sondajda, iri kristalli bazaltın Lugeon değeri geçirimsiz (Lugeon<1), regülatör yeri

sağ sahilde enerji tüneli güzergahı km 3+165,Beynamaz Volkanitleri’ne (Tbe) ait

litolojiler üzerinde açılan SK-9 no’lu sondajda, iri kristalli andezit ve aglomeranın

Lugeon değeri geçirimsiz (Lugeon<1),regülatör yeri sağ sahilde enerji tüneli

güzergahı km 4+175,Beynamaz Volkanitleri’ne (Tbe) ait litolojiler üzerinde açılan

SK-10 no’lu sondajda, yüksek dayanımlı aglomeranın Lugeon değeri geçirimsiz

(Lugeon<1) özelliktedir.

6- Baraj yeri ve yakın çevresinde, yatak eğiminin düşük olması nedeniyle

oldukça geniş yayılımlı bir alüvyon birikimi gözlenmektedir. Baraj yeri sol sahilde

açılan SK-3 no’lu sondajda, alüvyon kalınlığı 63,50 m, baraj ekseni civarında açılan

SK-4 no’lu sondajda alüvyon kalınlığı 71,70 m ve baraj yeri sağ sahil boyunca açılan

SK-5 no’lu sondajda ise, alüvyon kalınlığı 32,50 m olarak belirlenmiştir. Regülatör

yerinde, alüvyon malzeme ince çakıl, kum ve siltten oluşmaktadır. Sondajlardan elde

edilen verilere göre; kirli sarı, kirli beyaz renkli, boz görünümlü, boylanmalı, geniş

yayılımlı, siltli kumlu çakıl karakterindeki alüvyon içerisindeki çakıllar, değişik

birimlere ait kireçtaşı, killi kireçtaşı, andezit, spilit, bazalt v.b. orijinli olup, yarı

yuvarlak-köşeli özelliktedir. Çakıllar, orta-ince çakıl niteliğinde ve maksimum çakıl

boyu 10-30 mm’dir ve yapılan sızma deneyi sonuçlarına göre çok geçirimlidir (K=

10-3 - 10-1 cm/s arası).


97

7- Yamaçlarda Beynamaz Volkanitleri’ne ait(Tbe) litolojilerde, eklem

sistemlerine bağlı olarak bir geçirimlilik söz konusu olabilecektir. Tesisin yaklaşık

500 bin m3’lük depolama yapacağı göz önüne alındığında, oluşacak hidrostatik

basınç, eklemler boyunca, geçirimliliğe neden olabilecektir. Ancak, formasyonu

oluşturan kaya türleri içerisinde gelişmiş eklemlerin, genellikle kil-kalsit dolgulu

olması ve eklem açıklıklarının derinlere doğru litostatik basıncın etkisiyle kapanmış

olmaları, sondaj karotlarının incelenmesinden anlaşılmıştır.

8- Baraj yerinde tabaka eğimlerinin, kıvrımlanmanın ve süreksizlik

yönlemlerinin genelde akış yukarı olması, geçirimsizlik açısından olumlu bir

etkendir. Ancak, özellikle yamaçlarda, eklem ve çatlak sistemleri nedeniyle

olabilecek kaçaklar için, enjeksiyon perdesi gerekmektedir. Geçirimsizliğin

sağlanması açısından; baraj gövdesinin her iki sahil yamaçları boyunca enjeksiyon

perdesi oluşturulacaktır.

9- Alüvyon (Qal) depozitlerinden oluşabilecek su kaçaklarının önlenmesi

amacı ile, sondajlı araştırmalardan elde edilen sonuçlara göre, bir enjeksiyon

programı uygulaması ile geçirimsizliğin arttırılması sağlanabilecek ve yüzeyde sızma

boyunun uzatılmasına yönelik olarak da, geçirimsiz membran malzemesi

uygulamasının olumlu sonuçlar vereceği düşünülmektedir.

10-Baraj yerinde yamaçlar boyunca kaçak problemi olmayacaktır. Açılan

temel araştırma sondaj kuyularından (SK-3, SK-4, SK-5), elde edilen geçirimlilik

katsayılarına göre, çok geçirimli özellikte olan (K= 10-3 – 10-1 cm/sn) alüvyon

depozitlerinde, gövde altından oluşacak kaçakların önlenmesine yönelik olarak,

hazırlanacak bir enjeksiyon programının uygulanması öngörülmektedir. Ancak, bu

alandaki alüvyonun oldukça kalın bir istif meydana getiriyor olması, enjeksiyonun

uygulanabilirliğinin ve kalıcı sonuç elde edilmesinin oldukça güç olduğunu

düşündürmektedir. Bu noktadan hareketle, baraj gövdesinin oturacağı alüvyon

zeminin geçirimsizliğinin arttırılmasının sağlanması amacıyla, efektif çözümün, ağır

dinamik kompaksiyon (HDC) ile sıkıştırma yöntemi olduğu ortaya koyulmuştur. Bu

şekilde yapılacak bir sıkıştırma yöntemiyle; baraj yerindeki alüvyonal depozitlerin

dayanımları artacak ve zeminin taşıma kapasitesi yükselecektir. Ayrıca, dinamik

yüklemeden dolayı, boşluk oranının düşmesiyle oturmalar ve geçirimlilik azalacaktır.


98

99

KAYNAKLAR

AKARSU, İ., 1958. Çorum Bölgesinin Jeolojisi, Türkiye Jeoloji Bülteni, 7(1): 19-29.

ASLAN, N. S. R., 2006. İl Çevre Durum Raporu, Çorum.

AYTEKİN, M., 2004. Deneysel Zemin Mekaniği, Teknik Yayınevi, 2. Baskı,

Ankara, 624 s.

BASAK, P., 1977. Non-Darcy Flow and Its Implications to Seepage Problems,

Journal of the Irrigation and Drainage Division, ASCE, Vol. 103, No. IR4,

pp. 459-473

BEAR, J., 1979. Hydraulics of Groundwater Mcgraw-Hill, Inc., 569 p., New York

DARCY,H., 1856 Les Fontaines Publiques de la Ville de Dijon, Dalmant, Paris,

p.674.

DUDGEON, C. R., ve YUEN, C. N., 1970. Non-Darcy flow in the vicinity of wells,

Proceedings of Groundwater Symposium, The University of New South

Wales, Australia, pp. 13-27

ERTUNÇ, A., 2003. Mühendislik Jeolojisi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Yayın

No: 41, S.D.Ü Basımevi, Isparta

FETTER, C. W., 2000. Applied Hydrogeology. Prentice-Hall, USA, 598 p.

GÜLKAN, P., ve KALKAN E., 2007. Kargı Barajı ve HES Yeri Tünel Yapısı İçin

Deprem Tehlikesi Ön Hesapları

HALEK, V., ve SVEC, J., 1979. ‘Groundwater Hydraulics’ Elsevier Scientific

Publishing Company, Amsterdam, 620 p.

http://earth.google.com

http://goletkargi.tr.gg

http://tr.wikipedia.org

http://websitem.gazi.edu.tr

http://www.deprem.gov.tr

KOÇBAY, A., 1997. Mecitözü-Konaklı (Çorum) Çevresinin Hidrojeolojisi Ve

Yeraltı Suyu Kalitesi, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 51: 26-40.

KOÇBAY, A., ve KILIÇ, R., 2006. Obruk Baraj Yerinin (Çorum) Mühendislik

Jeolojisi Açısından İncelenmesi. Mühendislik Jeolojisi Bülteni, 20: 29-40.

100

KOÇYİĞİT, A., 2007. Kızılırmak Kargı (Geyiktepe) Barajı ve HES Yeri Aktif

Tektonik Araştırması Final Raporu, ODTÜ Mühendislik Fakültesi Jeoloji

Mühendisliği Bölümü, Aktif Tektonik ve Deprem Araştırma Laboratuarı

LAUSHEY, L. M., and POPAT, Y., 1978. Darcy’s Law During Unsteady Flow, Int.

Assoc. Sci. Hydrol., General Assembley of bern, Ground Water.

LEONARDS, G. A., CUTTER, W.A., HOLTZ, R. D., 1980. Dynamic Compaction

of Granuler Soils. Journal of the Geotecnical Engineering Division, ASCE,

Vol. 106, No. GT1, 35-44.

MENARD, L., ve BROİSE, Y., 1976. “Theoretical And Practical Aspects Of

Dynamic Consolidation” Institue of Civil Engineerins, Ground Treatment by

Deep Compaction, Londra

NOVAK, P., MOFFAT, A. I. B., NALLURI, C., ve NARAYANAN R., 1990.

“Hidraulic Structures”, Unwin Hyman Ltd., London

SHROFF, A. V., and SHAH, D. L., 1993. “Grouting Tecnology in Tunneling and

Dam Construction “Balkema, 604 p.

SWARTZENDRUBER, D., 1969. The applicability of Darcy’s law, Soil Science

Society America Proceedings, 32p.

SCHRADER, E. K., SWIDER, W. F., 1988. “Concrete Dam Construction and

Foundation Treatment”, Advensed Dam Engineering For Design,

Construction, and Rehabilitation, Edited by Robert B. Jansen, pp. 540-577,

Van Nostrand Reinhold, New York

SHERARD, J. L., WOODWARD, R. J., GIZIENSKI, STANLEY, F., ve

CLEVENGER, W. A., 1963. “Earth and Earth Rock Dams”, Engineering

Problems Of Design And Construction, JohnWiley and Sons, Inc., Newyork.

ŞEKERCİOĞLU, E., 2007. Yapıların Projelendirilmesinde Mühendislik Jeolojisi,

TBMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayını, No:28, Ankara

ŞEN, Z., 1995. Applied Hydrogeology for Scientist and Engineers CRC Press, Inc.,

444 p., New York.

TEPECİK, A., 2007. Bayat (Çankırı-Çorum Havzası) Dolaylarının Jeolojisi ve Tuz-

Petrol İlişkilerinin İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü

Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 48 s.

101

TODD, D. K., 1959. Ground Water Hydrology, John Wiley & Sons, Inc., 336 p,

New York.

TOSUN, H., 1997. “Copmparative Study on Physical Tests of Dispersibility of Soils

Used for Earthfill Dams in Turkey” ASTM Geotechnical Testing Journal,

GTSODS, Vol. 20, No. 2, pp. 242-251.

TOSUN, H., 2004. Baraj Mühendisliğinde Geoteknik-Geçirimli Zeminler ve

İyileştirme Esasları, Türkiye Mühendislik Haberleri, Sayı:430, s: 38-47.

TUNÇ, A., 2001. Yol Malzemeleri ve Uygulamaları. Atlas Yayın Dağıtım, İstanbul,

840 s.

TÜYSÜZ, O., 1985, Kargı Masifi Ve Dolayındaki Tektonik Birliklerin Ayırdı Ve

Araştırılması (Petrolojik İnceleme). TÜBİTAK TBAG521 Proje Raporu,

İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, 431 s.

TÜYSÜZ, O., ERTURAÇ, M. K., 2005. Kuzey Anadolu Fayı’nın Devrez Çayı İle

Soruk Çayı Arasındaki Kesiminin Özellikleri Ve Fayın Morfolojik

Gelişimdeki Etkileri, Türkiye Kuaterner Sempozyumu, İTÜ, İstanbul, s. 1-40.

USBR, 1980. “Earth Manual”Second Edution, United States Bureau of Reclamation,

Reprint, 810 p.

YÜCEL, T., 1953. Kızılırmak-Yeşilırmak Arasında Kalan Bölgenin Jeolojisi

Hakkında Rapor, M.T.A. Derleme Rapor No: 2001, Ankara.

ZENGİN, M., 2006. Osmancık (Çorum) Kuzeydoğusunda Yer Alan Volkaniklerin

Epitermal Cevherleşme Potansiyeli Ve Mavi Kalsedon Oluşumu. İstanbul

Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim

Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 92 s.

103

ÖZGEÇMİŞ

15.02.1983 yılında Ceyhan’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini Ceyhan’da, lise

öğrenimini ise Adana’da tamamladı. 2006 yılında Çukurova Üniversitesi

Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu.

2007 yılında Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği

Anabilim Dalı’nda yüksek lisans eğitimine başladı.

105

EKLER

EK-1. Kargı Barajı Alanı Ve Çevresinin Jeoloji Haritası

EK-1. Basınçlı Su Testi (BST) Sonuçları

EK-3. Sabit Seviyeli Sızma Deneyi Sonuçları

107

EK-1. KARGI BARAJI ALANI VE ÇEVRESİNİN JEOLOJİ HARİTASI

111

EK-2. BASINÇLI SU TESTİ (BST) SONUÇLARI

113

Kuy

u N

o

Den

ey

Der

inliğ

i(m)

Kad

eme

Boy

u(m

)

Man

omet

re

Bas

ıncı

P m

(kg/

cm2 )

Den

ey S

üres

i t

(dak

ika)

Topl

am S

u K

açağ

ı Q

(lt/1

0 da

k)

Stat

ik Y

ük

H (k

g/cm

2 )

Yük

Kay

bı

(Pc)

Ger

çek

Bas

ınç

Peff

(kg/

cm2 )

Emilm

e K

atsa

yısı

(lt

/m/d

ak)

LUG

EON

LUGEON DENEYİ GRAFİĞİ

SK-2

10-1

2

2

3 10 2,00 0,82 0 3,82 0,10 0,26

6 10 3,00 0,82 0 6,82 0,15 0,22

10 10 4,00 0,82 0 10,82 0,20 0,18

6 10 2,00 0,82 0 6,82 0,10 0,15

3 10 1,00 0,82 0 3,82 0,05 0,13

12-1

4 2

3 10 1,00 0,82 0 3,82 0,05 0,13

6 10 2,00 0,82 0 6,82 0,10 0,15

10 10 3,00 0,82 0 10,82 0,15 0,14

6 10 1,00 0,82 0 6,82 0,05 0,07

3 10 0,75 0,82 0 3,82 0,04 0,10

14-1

6

2

3 10 3,00 0,82 0 3,82 0,15 0,39

6 10 3,50 0,82 0 6,82 0,18 0,26

10 10 4,00 0,82 0 10,82 0,20 0,18

6 10 2,70 0,82 0 6,82 0,14 0,20

3 10 1,50 0,82 0 3,82 0,08 0,20

16-1

8

2

3 10 2,00 0,82 0 3,82 0,10 0,26

6 10 1,00 0,82 0 6,82 0,05 0,07

10 10 2,70 0,82 0 10,82 0,14 0,12

6 10 1,50 0,82 0 6,82 0,08 0,11

3 10 0,75 0,82 0 3,82 0,04 0,10

18-2

0

2

3 10 2,00 0,82 0 3,82 0,10 0,26

6 10 3,00 0,82 0 6,82 0,15 0,22

10 10 3,75 0,82 0 10,82 0,19 0,17

6 10 2,50 0,82 0 6,82 0,13 0,18

3 10 1,00 0,82 0 3,82 0,05 0,13

20-2

2 2

3 10 4,00 0,82 0 3,82 0,20 0,52

6 10 5,00 0,82 0 6,82 0,25 0,37

10 10 7,00 0,82 0 10,82 0,35 0,32

6 10 4,25 0,82 0 6,82 0,21 0,31

3 10 2,75 0,82 0 3,82 0,14 0,36

22-2

4

2

3 10 6,50 0,82 0 3,82 0,33 0,85

6 10 7,50 0,82 0 6,82 0,38 0,55

10 10 9,75 0,82 0 10,82 0,49 0,45

6 10 6,75 0,82 0 6,82 0,34 0,49

3 10 5,50 0,82 0 3,82 0,28 0,72

114

Kuy

u N

o

Den

ey

Der

inliğ

i(m)

Kad

eme

Boy

u(m

)

Man

omet

re

Bas

ıncı

P m

(kg/

cm2 )

Den

ey S

üres

i t

(dak

ika)

Topl

am S

u K

açağ

ı Q

(lt/1

0 da

k)

Stat

ik Y

ük

H (k

g/cm

2 )

Yük

Kay

bı

(Pc)

Ger

çek

Bas

ınç

Peff

(kg/

cm2 )

Emilm

e K

atsa

yısı

(lt

/m/d

ak)

LUG

EON


SK-5

34-3

6

2

3 10 18 0,15 0 3,15 0,90 2,9

6 10 21 0,15 0 6,15 1,05 1,7

10 10 24 0,15 0 10,15 1,20 1,2

6 10 16 0,15 0 6,15 0,80 1,3

3 10 13 0,15 0 3,15 0,65 2,1

36-3

8 2

3 10 107 0,15 0 3,15 5,35 17,0

6 10 121 0,15 0 6,15 6,05 9,8

10 10 155 0,15 0 10,15 7,75 7,6

6 10 103 0,15 0 6,15 5,15 8,4

3 10 77 0,15 0 3,15 3,85 12,2

38-4

0

2

3 10 123 0,15 0 3,15 6,15 19,5

6 10 155 0,15 0 6,15 7,75 12,6

10 10 241 0,15 0 10,15 12,05 11,9

6 10 165 0,15 0 6,15 8,25 13,4

3 10 117 0,15 0 3,15 5,85 18,6

40-4

2

2

3 10 115 0,15 0 3,15 5,75 18,3

6 10 185 0,15 0 6,15 9,25 15,0

10 10 230 0,15 0 10,15 11,50 11,3

6 10 146 0,15 0 6,15 7,30 11,9

3 10 104 0,15 0 3,15 5,20 16,5

42-4

4

2

3 10 180 0,15 0 3,15 9,00 28,6

6 10 196 0,15 0 6,15 9,80 15,9

10 10 213 0,15 0 10,15 10,65 10,5

6 10 160 0,15 0 6,15 8,00 13,0

3 10 120 0,15 0 3,15 6,00 19,0

44-4

6 2

3 10 120 0,15 0 3,15 6,00 19,0

6 10 163 0,15 0 6,15 8,15 13,3

10 10 207 0,15 0 10,15 10,35 10,2

6 10 134 0,15 0 6,15 6,70 10,9

3 10 108 0,15 0 3,15 5,40 17,1

46-4

8

2

3 10 110 0,15 0 3,15 5,50 17,5

6 10 145 0,15 0 6,15 7,25 11,8

10 10 192 0,15 0 10,15 9,60 9,5

6 10 115 0,15 0 6,15 5,75 9,3

3 10 86 0,15 0 3,15 4,30 13,7

115

Kuy

u N

o

Den

ey

Der

inliğ

i(m)

Kad

eme

Boy

u(m

)

Man

omet

re

Bas

ıncı

P m

(kg/

cm2 )

Den

ey S

üres

i t

(dak

ika)

Topl

am S

u K

açağ

ı Q

(lt/1

0 da

k)

Stat

ik Y

ük

H (k

g/cm

2 )

Yük

Kay

bı

(Pc)

Ger

çek

Bas

ınç

Peff

(kg/

cm2 )

Emilm

e K

atsa

yısı

(lt

/m/d

ak)

LUG

EON


SK-6

10-1

2

2

3 10 1,0 0,69 0 3,69 0,05 0,14

6 10 2,7 0,69 0 6,69 0,14 0,20

10 10 3,0 0,69 0 10,69 0,15 0,14

6 10 1,6 0,69 0 6,69 0,08 0,12

3 10 0,0 0,69 0 3,69 0,00 0,00

12-1

4 2

3 10 2,0 0,69 0 3,69 0,10 0,27

6 10 3,5 0,69 0 6,69 0,18 0,26

10 10 4,0 0,69 0 10,69 0,20 0,19

6 10 2,5 0,69 0 6,69 0,13 0,19

3 10 1,0 0,69 0 3,69 0,05 0,14

14-1

6

2

3 10 1,5 0,69 0 3,69 0,08 0,20

6 10 2,5 0,69 0 6,69 0,13 0,19

10 10 3,5 0,69 0 10,69 0,18 0,16

6 10 2,0 0,69 0 6,69 0,10 0,15

3 10 0,5 0,69 0 3,69 0,03 0,07

16-1

8

2

3 10 1,0 0,69 0 3,69 0,05 0,14

6 10 2,0 0,69 0 6,69 0,10 0,15

10 10 2,5 0,69 0 10,69 0,13 0,12

6 10 1,0 0,69 0 6,69 0,05 0,07

3 10 0,0 0,69 0 3,69 0,00 0,00

18-2

0

2

3 10 0,8 0,69 0 3,69 0,04 0,10

6 10 1,5 0,69 0 6,69 0,08 0,11

10 10 2,0 0,69 0 10,69 0,10 0,09

6 10 0,5 0,69 0 6,69 0,03 0,04

3 10 0,0 0,69 0 3,69 0,00 0,00

20-2

2 2

3 10 1,0 0,69 0 3,69 0,05 0,14

6 10 1,0 0,69 0 6,69 0,05 0,07

10 10 1,8 0,69 0 10,69 0,09 0,08

6 10 1,0 0,69 0 6,69 0,05 0,07

3 10 0,8 0,69 0 3,69 0,04 0,10

22-2

4

2

3 10 1,0 0,69 0 3,69 0,05 0,14

6 10 1,0 0,69 0 6,69 0,05 0,07

10 10 1,5 0,69 0 10,69 0,08 0,07

6 10 0,8 0,69 0 6,69 0,04 0,06

3 10 0,5 0,69 0 3,69 0,03 0,07

116

Kuy

u N

o

Den

ey

Der

inliğ

i(m)

Kad

eme

Boy

u(m

)

Man

omet

re

Bas

ıncı

P m

(kg/

cm2 )

Den

ey

Süre

si

t (d

akik

a)

Topl

am S

u K

açağ

ı Q

(lt/1

0 da

k)

Stat

ik Y

ük

H (k

g/cm

2 )

Yük

Kay

bı

(Pc)

Ger

çek

Bas

ınç

Peff

(kg/

cm2 )

Emilm

e K

atsa

yısı

(lt

/m/d

ak)

LUG

EON


SK-6

24-2

6

2

3 10 1,0 0,69 0 3,69 0,05 0,14

6 10 1,5 0,69 0 6,69 0,08 0,11

10 10 2,0 0,69 0 10,69 0,10 0,09

6 10 1,5 0,69 0 6,69 0,08 0,11

3 10 1,0 0,69 0 3,69 0,05 0,14

26-2

8 2

3 10 1,0 0,69 0 3,69 0,05 0,14

6 10 1,0 0,69 0 6,69 0,05 0,07

10 10 2,0 0,69 0 10,69 0,10 0,09

6 10 1,0 0,69 0 6,69 0,05 0,07

3 10 0,0 0,69 0 3,69 0,00 0,00

28-3

0

2

3 10 1,0 0,69 0 3,69 0,05 0,14

6 10 1,5 0,69 0 6,69 0,08 0,11

10 10 2,0 0,69 0 10,69 0,10 0,09

6 10 1,0 0,69 0 6,69 0,05 0,07

3 10 0,5 0,69 0 3,69 0,03 0,07

30-3

2

2

3 10 1,0 0,69 0 3,69 0,05 0,14

6 10 1,0 0,69 0 6,69 0,05 0,07

10 10 1,5 0,69 0 10,69 0,08 0,07

6 10 0,8 0,69 0 6,69 0,04 0,06

3 10 0,5 0,69 0 3,69 0,03 0,07

32-3

4

2

3 10 0,8 0,69 0 3,69 0,04 0,10

6 10 0,8 0,69 0 6,69 0,04 0,06

10 10 1,0 0,69 0 10,69 0,05 0,05

6 10 0,5 0,69 0 6,69 0,03 0,04

3 10 0,0 0,69 0 3,69 0,00 0,00

34-3

6 2

3 10 1,0 0,69 0 3,69 0,05 0,14

6 10 1,0 0,69 0 6,69 0,05 0,07

10 10 1,5 0,69 0 10,69 0,08 0,07

6 10 0,0 0,69 0 6,69 0,00 0,00

3 10 0,0 0,69 0 3,69 0,00 0,00

36-3

8

2

3 10 0,8 0,69 0 3,69 0,04 0,10

6 10 0,8 0,69 0 6,69 0,04 0,06

10 10 1,0 0,69 0 10,69 0,05 0,05

6 10 0,5 0,69 0 6,69 0,03 0,04

3 10 0,0 0,69 0 3,69 0,00 0,00

117

Kuy

u N

o D

eney

D

erin

liği

(m)

Kad

eme

Boy

u(m

)

Man

omet

re

Bas

ıncı

P m

(kg/

cm2 )

Den

ey S

üres

i t

(dak

ika)

Topl

am S

u K

açağ

ı Q

(lt/1

0 da

k)

Stat

ik Y

ük

H (k

g/cm

2 )

Yük

Kay

bı

(Pc)

Ger

çek

Bas

ınç

Peff

(kg/

cm2 )

Emilm

e K

atsa

yısı

(lt

/m/d

ak)

LUG

EON


SK-6

38-4

0

2

3 10 1,0 0,69 0 3,69 0,05 0,14

6 10 1,0 0,69 0 6,69 0,05 0,07

10 10 1,5 0,69 0 10,69 0,08 0,07

6 10 0,8 0,69 0 6,69 0,04 0,06

3 10 0,5 0,69 0 3,69 0,03 0,07

40-4

2 2

3 10 0,8 0,69 0 3,69 0,04 0,10

6 10 1,0 0,69 0 6,69 0,05 0,07

10 10 1,5 0,69 0 10,69 0,08 0,07

6 10 0,5 0,69 0 6,69 0,03 0,04

3 10 0,0 0,69 0 3,69 0,00 0,00

42-4

4

2

3 10 0,5 0,69 0 3,69 0,03 0,07

6 10 0,8 0,69 0 6,69 0,04 0,06

10 10 1,0 0,69 0 10,69 0,05 0,05

6 10 0,5 0,69 0 6,69 0,03 0,04

3 10 0,0 0,69 0 3,69 0,00 0,00

44-4

6

2

3 10 1,0 0,69 0 3,69 0,05 0,14

6 10 1,5 0,69 0 6,69 0,08 0,11

10 10 2,0 0,69 0 10,69 0,10 0,09

6 10 0,5 0,69 0 6,69 0,03 0,04

3 10 0,0 0,69 0 3,69 0,00 0,00

46-4

8

2

3 10 1,0 0,69 0 3,69 0,05 0,14

6 10 1,0 0,69 0 6,69 0,05 0,07

10 10 1,5 0,69 0 10,69 0,08 0,07

6 10 0,5 0,69 0 6,69 0,03 0,04

3 10 0,0 0,69 0 3,69 0,00 0,00

48-5

0 2

3 10 1,0 0,69 0 3,69 0,05 0,14

6 10 1,0 0,69 0 6,69 0,05 0,07

10 10 1,3 0,69 0 10,69 0,06 0,06

6 10 0,8 0,69 0 6,69 0,04 0,06

3 10 0,5 0,69 0 3,69 0,03 0,07

50-5

2

2

3 10 0,8 0,69 0 3,69 0,04 0,10

6 10 1,0 0,69 0 6,69 0,05 0,07

10 10 1,5 0,69 0 10,69 0,08 0,07

6 10 0,5 0,69 0 6,69 0,03 0,04

3 10 0,0 0,69 0 3,69 0,00 0,00

118

Kuy

u N

o

Den

ey

Der

inliğ

i(m)

Kad

eme

Boy

u(m

)

Man

omet

re

Bas

ıncı

P m

(kg/

cm2 )

Den

ey

Süre

si

t (d

akik

a)

Topl

am S

u K

açağ

ı Q

(lt/1

0 da

k)

Stat

ik Y

ük

H (k

g/cm

2 )

Yük

Kay

bı

(Pc)

Ger

çek

Bas

ınç

Peff

(kg/

cm2 )

Emilm

e K

atsa

yısı

(lt

/m/d

ak)

LUG

EON


SK-6

52-5

4

2

3 10 1,0 0,69 0 3,69 0,05 0,14

6 10 1,5 0,69 0 6,69 0,08 0,11

10 10 2,0 0,69 0 10,69 0,10 0,09

6 10 1,0 0,69 0 6,69 0,05 0,07

3 10 0,5 0,69 0 3,69 0,03 0,07

54-5

6 2

3 10 1,5 0,69 0 3,69 0,08 0,20

6 10 1,8 0,69 0 6,69 0,09 0,13

10 10 2,0 0,69 0 10,69 0,10 0,09

6 10 1,0 0,69 0 6,69 0,05 0,07

3 10 0,5 0,69 0 3,69 0,03 0,07

56-5

8

2

3 10 2,0 0,69 0 3,69 0,10 0,27

6 10 3,0 0,69 0 6,69 0,15 0,22

10 10 4,0 0,69 0 10,69 0,20 0,19

6 10 1,5 0,69 0 6,69 0,08 0,11

3 10 1,0 0,69 0 3,69 0,05 0,14

119

Kuy

u N

o

Den

ey

Der

inliğ

i(m)

Kad

eme

Boy

u(m

)

Man

omet

re

Bas

ıncı

P m

(kg/

cm2 )

Den

ey S

üres

i t

(dak

ika)

Topl

am S

u K

açağ

ı Q

(lt/1

0 da

k)

Stat

ik Y

ük

H (k

g/cm

2 )

Yük

Kay

bı

(Pc)

Ger

çek

Bas

ınç

Peff

(kg/

cm2 )

Emilm

e K

atsa

yısı

(lt

/m/d

ak)

LUG

EON


SK-7

50-5

2

2

3 10 0,0 1,60 0 4,60 0,00 0,00

6 10 5,0 1,60 0 7,60 0,25 0,33

10 10 8,0 1,60 0 11,60 0,40 0,34

6 10 4,0 1,60 0 7,60 0,20 0,26

3 10 4,0 1,60 0 4,60 0,20 0,43

52-5

4 2

3 10 4,0 1,60 0 4,60 0,20 0,43

6 10 9,0 1,60 0 7,60 0,45 0,59

10 10 14,0 1,60 0 11,60 0,70 0,60

6 10 7,0 1,60 0 7,60 0,35 0,46

3 10 5,0 1,60 0 4,60 0,25 0,54

54-5

6

2

3 10 31,0 1,60 0 4,60 1,55 3,37

6 10 49,0 1,60 0 7,60 2,45 3,22

10 10 85,0 1,60 0 11,60 4,25 3,66

6 10 38,0 1,60 0 7,60 1,90 2,50

3 10 25,0 1,60 0 4,60 1,25 2,72

56-5

8

2

3 10 2,0 1,60 0 4,60 0,10 0,22

6 10 5,0 1,60 0 7,60 0,25 0,33

10 10 9,0 1,60 0 11,60 0,45 0,39

6 10 4,0 1,60 0 7,60 0,20 0,26

3 10 1,0 1,60 0 4,60 0,05 0,11

58-6

0

2

3 10 3,0 1,60 0 4,60 0,15 0,33

6 10 4,0 1,60 0 7,60 0,20 0,26

10 10 7,0 1,60 0 11,60 0,35 0,30

6 10 3,0 1,60 0 7,60 0,15 0,20

3 10 2,0 1,60 0 4,60 0,10 0,22

66-6

8 2

3 10 1,0 1,60 0 4,60 0,05 0,11

6 10 2,0 1,60 0 7,60 0,10 0,13

10 10 3,0 1,60 0 11,60 0,15 0,13

6 10 1,0 1,60 0 7,60 0,05 0,07

3 10 1,0 1,60 0 4,60 0,05 0,11

68-7

0

2

3 10 1,0 1,60 0 4,60 0,05 0,11

6 10 2,0 1,60 0 7,60 0,10 0,13

10 10 4,0 1,60 0 11,60 0,20 0,17

6 10 2,0 1,60 0 7,60 0,10 0,13

3 10 1,0 1,60 0 4,60 0,05 0,11

120

Kuy

u N

o

Den

ey

Der

inliğ

i(m)

Kad

eme

Boy

u(m

)

Man

omet

re

Bas

ıncı

P m

(kg/

cm2 )

Den

ey S

üres

i t

(dak

ika)

Topl

am S

u K

açağ

ı Q

(lt/1

0 da

k)

Stat

ik Y

ük

H (k

g/cm

2 )

Yük

Kay

bı

(Pc)

Ger

çek

Bas

ınç

Peff

(kg/

cm2 )

Emilm

e K

atsa

yısı

(lt

/m/d

ak)

LUG

EON


SK-7

70-7

2

2

3 10 1,0 1,60 0 4,60 0,05 0,11

6 10 2,0 1,60 0 7,60 0,10 0,13

10 10 4,0 1,60 0 11,60 0,20 0,17

6 10 1,0 1,60 0 7,60 0,05 0,07

3 10 1,0 1,60 0 4,60 0,05 0,11

72-7

4 2

3 10 1,0 1,60 0 4,60 0,05 0,11

6 10 1,0 1,60 0 7,60 0,05 0,07

10 10 2,0 1,60 0 11,60 0,10 0,09

6 10 1,0 1,60 0 7,60 0,05 0,07

3 10 0,0 1,60 0 4,60 0,00 0,00

74-7

6

2

3 10 2,0 1,60 0 4,60 0,10 0,22

6 10 6,0 1,60 0 7,60 0,30 0,39

10 10 10,0 1,60 0 11,60 0,50 0,43

6 10 7,0 1,60 0 7,60 0,35 0,46

3 10 3,0 1,60 0 4,60 0,15 0,33

76-7

8

2

3 10 7,0 1,60 0 4,60 0,35 0,76

6 10 11,0 1,60 0 7,60 0,55 0,72

10 10 16,0 1,60 0 11,60 0,80 0,69

6 10 8,0 1,60 0 7,60 0,40 0,53

3 10 6,0 1,60 0 4,60 0,30 0,65

78-8

0

2

3 10 5,0 1,60 0 4,60 0,25 0,54

6 10 7,0 1,60 0 7,60 0,35 0,46

10 10 12,0 1,60 0 11,60 0,60 0,52

6 10 4,0 1,60 0 7,60 0,20 0,26

3 10 2,0 1,60 0 4,60 0,10 0,22

80-8

2 2

3 10 14,0 1,60 0 4,60 0,70 1,52

6 10 25,0 1,60 0 7,60 1,25 1,64

10 10 51,0 1,60 0 11,60 2,55 2,20

6 10 30,0 1,60 0 7,60 1,50 1,97

3 10 17,0 1,60 0 4,60 0,85 1,85

82-8

4

3 10 16,0 1,60 0 4,60 0,80 1,74

6 10 29,0 1,60 0 7,60 1,45 1,91

10 10 54,0 1,60 0 11,60 2,70 2,33

6 10 12,0 1,60 0 7,60 0,60 0,79

3 10 9,0 1,60 0 4,60 0,45 0,98

121

Kuy

u N

o

Den

ey

Der

inliğ

i(m)

Kad

eme

Boy

u(m

)

Man

omet

re

Bas

ıncı

P m

(kg/

cm2 )

Den

ey S

üres

i t

(dak

ika)

Topl

am S

u K

açağ

ı Q

(lt/1

0 da

k)

Stat

ik Y

ük

H (k

g/cm

2 )

Yük

Kay

bı

(Pc)

Ger

çek

Bas

ınç

Peff

(kg/

cm2 )

Emilm

e K

atsa

yısı

(lt

/m/d

ak)

LUG

EON


SK-7

84-8

6

2

3 10 20,0 1,60 0 4,60 1,00 2,17

6 10 37,0 1,60 0 7,60 1,85 2,43

10 10 63,0 1,60 0 11,60 3,15 2,72

6 10 24,0 1,60 0 7,60 1,20 1,58

3 10 15,0 1,60 0 4,60 0,75 1,63

86-8

8 2

3 10 35,0 1,60 0 4,60 1,75 3,80

6 10 75,0 1,60 0 7,60 3,75 4,93

10 10 111,0 1,60 0 11,60 5,55 4,78

6 10 68,0 1,60 0 7,60 3,40 4,47

3 10 28,0 1,60 0 4,60 1,40 3,04

122

Kuy

u N

o

Den

ey

Der

inliğ

i(m)

Kad

eme

Boy

u(m

)

Man

omet

re

Bas

ıncı

P m

(kg/

cm2 )

Den

ey S

üres

i t

(dak

ika)

Topl

am S

u K

açağ

ı Q

(lt/1

0 da

k)

Stat

ik Y

ük

H (k

g/cm

2 )

Yük

Kay

bı

(Pc)

Ger

çek

Bas

ınç

Peff

(kg/

cm2 )

Emilm

e K

atsa

yısı

(lt

/m/d

ak)

LUG

EON


SK-8

56-5

8

2

3 10 1,0 3,18 0 6,18 0,05 0,08

6 10 2,0 3,18 0 9,18 0,10 0,11

10 10 4,0 3,18 0 13,18 0,20 0,15

6 10 1,0 3,18 0 9,18 0,05 0,05

3 10 0,0 3,18 0 6,18 0,00 0,00

58-6

0

2

3 10 2,0 3,18 0 6,18 0,10 0,16

6 10 4,0 3,18 0 9,18 0,20 0,22

10 10 6,0 3,18 0 13,18 0,30 0,23

6 10 3,0 3,18 0 9,18 0,15 0,16

3 10 1,0 3,18 0 6,18 0,05 0,08

60-6

2

2

3 10 1,0 3,18 0 6,18 0,05 0,08

6 10 2,0 3,18 0 9,18 0,10 0,11

10 10 3,0 3,18 0 13,18 0,15 0,11

6 10 1,0 3,18 0 9,18 0,05 0,05

3 10 0,0 3,18 0 6,18 0,00 0,00

62-6

4

2

3 10 2,0 3,18 0 6,18 0,10 0,16

6 10 3,0 3,18 0 9,18 0,15 0,16

10 10 6,0 3,18 0 13,18 0,30 0,23

6 10 2,0 3,18 0 9,18 0,10 0,11

3 10 1,0 3,18 0 6,18 0,05 0,08

64-6

6

2

3 10 1,0 3,18 0 6,18 0,05 0,08

6 10 3,0 3,18 0 9,18 0,15 0,16

10 10 5,0 3,18 0 13,18 0,25 0,19

6 10 1,0 3,18 0 9,18 0,05 0,05

3 10 0,0 3,18 0 6,18 0,00 0,00

66-6

8

2

3 10 4,0 3,18 0 6,18 0,20 0,32

6 10 7,0 3,18 0 9,18 0,35 0,38

10 10 10,0 3,18 0 13,18 0,50 0,38

6 10 5,0 3,18 0 9,18 0,25 0,27

3 10 3,0 3,18 0 6,18 0,15 0,24

68-7

0

2

3 10 0,0 3,18 0 6,18 0,00 0,00

6 10 0,0 3,18 0 9,18 0,00 0,00

10 10 2,0 3,18 0 13,18 0,10 0,08

6 10 1,0 3,18 0 9,18 0,05 0,05

3 10 0,0 3,18 0 6,18 0,00 0,00

123

Kuy

u N

o

Den

ey

Der

inliğ

i(m)

Kad

eme

Boy

u(m

)

Man

omet

re

Bas

ıncı

P m

(kg/

cm2 )

Den

ey S

üres

i t

(dak

ika)

Topl

am S

u K

açağ

ı Q

(lt/1

0 da

k)

Stat

ik Y

ük

H (k

g/cm

2 )

Yük

Kay

bı

(Pc)

Ger

çek

Bas

ınç

Peff

(kg/

cm2 )

Emilm

e K

atsa

yısı

(lt

/m/d

ak)

LUG

EON


SK-8

70-7

2

2

3 10 1,0 3,18 0 6,18 0,05 0,08

6 10 3,0 3,18 0 9,18 0,15 0,16

10 10 5,0 3,18 0 13,18 0,25 0,19

6 10 2,0 3,18 0 9,18 0,10 0,11

3 10 0,0 3,18 0 6,18 0,00 0,00

72-7

4

2

3 10 1,0 3,18 0 6,18 0,05 0,08

6 10 2,0 3,18 0 9,18 0,10 0,11

10 10 4,0 3,18 0 13,18 0,20 0,15

6 10 3,0 3,18 0 9,18 0,15 0,16

3 10 2,0 3,18 0 6,18 0,10 0,16

74-7

6

2

3 10 0,0 3,18 0 6,18 0,00 0,00

6 10 1,0 3,18 0 9,18 0,05 0,05

10 10 2,0 3,18 0 13,18 0,10 0,08

6 10 1,0 3,18 0 9,18 0,05 0,05

3 10 0,0 3,18 0 6,18 0,00 0,00

76-7

8

2

3 10 2,0 3,18 0 6,18 0,10 0,16

6 10 3,0 3,18 0 9,18 0,15 0,16

10 10 4,0 3,18 0 13,18 0,20 0,15

6 10 1,0 3,18 0 9,18 0,05 0,05

3 10 1,0 3,18 0 6,18 0,05 0,08

78-8

0

2

3 10 0,0 3,18 0 6,18 0,00 0,00

6 10 0,0 3,18 0 9,18 0,00 0,00

10 10 1,0 3,18 0 13,18 0,05 0,04

6 10 0,0 3,18 0 9,18 0,00 0,00

3 10 0,0 3,18 0 6,18 0,00 0,00

80-8

2

2

3 10 0,0 3,18 0 6,18 0,00 0,00

6 10 1,0 3,18 0 9,18 0,05 0,05

10 10 2,0 3,18 0 13,18 0,10 0,08

6 10 1,0 3,18 0 9,18 0,05 0,05

3 10 0,0 3,18 0 6,18 0,00 0,00

82-8

4

2

3 10 2,0 3,18 0 6,18 0,10 0,16

6 10 3,0 3,18 0 9,18 0,15 0,16

10 10 5,0 3,18 0 13,18 0,25 0,19

6 10 2,0 3,18 0 9,18 0,10 0,11

3 10 1,0 3,18 0 6,18 0,05 0,08

124

Kuy

u N

o

Den

ey

Der

inliğ

i(m)

Kad

eme

Boy

u(m

)

Man

omet

re

Bas

ıncı

P m

(kg/

cm2 )

Den

ey S

üres

i t

(dak

ika)

Topl

am S

u K

açağ

ı Q

(lt/1

0 da

k)

Stat

ik Y

ük

H (k

g/cm

2 )

Yük

Kay

bı

(Pc)

Ger

çek

Bas

ınç

Peff

(kg/

cm2 )

Emilm

e K

atsa

yısı

(lt

/m/d

ak)

LUG

EON


SK-8

84-8

6

2

3 10 4,0 3,18 0 6,18 0,20 0,32

6 10 6,0 3,18 0 9,18 0,30 0,33

10 10 8,0 3,18 0 13,18 0,40 0,30

6 10 4,0 3,18 0 9,18 0,20 0,22

3 10 2,0 3,18 0 6,18 0,10 0,16

86-8

8

2

3 10 1,0 3,18 0 6,18 0,05 0,08

6 10 2,0 3,18 0 9,18 0,10 0,11

10 10 4,0 3,18 0 13,18 0,20 0,15

6 10 2,0 3,18 0 9,18 0,10 0,11

3 10 1,0 3,18 0 6,18 0,05 0,08

88-9

0

2

3 10 3,0 3,18 0 6,18 0,15 0,24

6 10 4,0 3,18 0 9,18 0,20 0,22

10 10 5,0 3,18 0 13,18 0,25 0,19

6 10 2,0 3,18 0 9,18 0,10 0,11

3 10 1,0 3,18 0 6,18 0,05 0,08

125

Kuy

u N

o

Den

ey

Der

inliğ

i(m)

Kad

eme

Boy

u(m

)

Man

omet

re

Bas

ıncı

P m

(kg/

cm2 )

Den

ey S

üres

i t

(dak

ika)

Topl

am S

u K

açağ

ı Q

(lt/1

0 da

k)

Stat

ik Y

ük

H (k

g/cm

2 )

Yük

Kay

bı

(Pc)

Ger

çek

Bas

ınç

Peff

(kg/

cm2 )

Emilm

e K

atsa

yısı

(lt

/m/d

ak)

LUG

EON


SK-9

210-

212

2

3 10 0,0 1,15 0 4,15 0,00 0,00

6 10 4,0 1,15 0 7,15 0,20 0,28

10 10 6,0 1,15 0 11,15 0,30 0,27

6 10 2,0 1,15 0 7,15 0,10 0,14

3 10 0,0 1,15 0 4,15 0,00 0,00

212-

214

2

3 10 7,0 1,15 0 4,15 0,35 0,84

6 10 10 1,15 0 7,15 0,50 0,70

10 10 14,0 1,15 0 11,15 0,70 0,63

6 10 7,0 1,15 0 7,15 0,35 0,49

3 10 3,0 1,15 0 4,15 0,15 0,36

214-

216

2

3 10 12 1,15 0 4,15 0,60 1,45

6 10 27 1,15 0 7,15 1,35 1,89

10 10 39 1,15 0 11,15 1,95 1,75

6 10 25 1,15 0 7,15 1,25 1,75

3 10 10 1,15 0 4,15 0,50 1,20

216-

218

2

3 10 8 1,15 0 4,15 0,40 0,96

6 10 12 1,15 0 7,15 0,60 0,84

10 10 20 1,15 0 11,15 1,00 0,90

6 10 10 1,15 0 7,15 0,50 0,70

3 10 5,0 1,15 0 4,15 0,25 0,60

218-

220

2

3 10 2,0 1,15 0 4,15 0,10 0,24

6 10 5,0 1,15 0 7,15 0,25 0,35

10 10 8,0 1,15 0 11,15 0,40 0,36

6 10 4,0 1,15 0 7,15 0,20 0,28

3 10 1,0 1,15 0 4,15 0,05 0,12

220-

222

2

3 10 4,0 1,15 0 4,15 0,20 0,48

6 10 7,0 1,15 0 7,15 0,35 0,49

10 10 12,0 1,15 0 11,15 0,60 0,54

6 10 5,0 1,15 0 7,15 0,25 0,35

3 10 2,0 1,15 0 4,15 0,10 0,24

222-

224

2

3 10 1,0 1,15 0 4,15 0,05 0,12

6 10 2,0 1,15 0 7,15 0,10 0,14

10 10 4,0 1,15 0 11,15 0,20 0,18

6 10 2,0 1,15 0 7,15 0,10 0,14

3 10 1,0 1,15 0 4,15 0,05 0,12

126

Kuy

u N

o

Den

ey

Der

inliğ

i(m)

Kad

eme

Boy

u(m

)

Man

omet

re

Bas

ıncı

P m

(kg/

cm2 )

Den

ey S

üres

i t

(dak

ika)

Topl

am S

u K

açağ

ı Q

(lt/1

0 da

k)

Stat

ik Y

ük

H (k

g/cm

2 )

Yük

Kay

bı

(Pc)

Ger

çek

Bas

ınç

Peff

(kg/

cm2 )

Emilm

e K

atsa

yısı

(lt

/m/d

ak)

LUG

EON


SK-9

224-

226

2

3 10 0,0 1,15 0 4,15 0,00 0,00

6 10 1,0 1,15 0 7,15 0,05 0,07

10 10 3,0 1,15 0 11,15 0,15 0,13

6 10 1,0 1,15 0 7,15 0,05 0,07

3 10 0,0 1,15 0 4,15 0,00 0,00

226-

228

2

3 10 3,0 1,15 0 4,15 0,15 0,36

6 10 5,0 1,15 0 7,15 0,25 0,35

10 10 8,0 1,15 0 11,15 0,40 0,36

6 10 4,0 1,15 0 7,15 0,20 0,28

3 10 2,0 1,15 0 4,15 0,10 0,24

228-

230

2

3 10 11 1,15 0 4,15 0,55 1,33

6 10 20 1,15 0 7,15 1,00 1,40

10 10 34 1,15 0 11,15 1,70 1,52

6 10 19 1,15 0 7,15 0,95 1,33

3 10 10 1,15 0 4,15 0,50 1,20

230-

232

2

3 10 0,0 1,15 0 4,15 0,00 0,00

6 10 1,0 1,15 0 7,15 0,05 0,07

10 10 2,0 1,15 0 11,15 0,10 0,09

6 10 0,0 1,15 0 7,15 0,00 0,00

3 10 0,0 1,15 0 4,15 0,00 0,00

232-

234

2

3 10 0,0 1,15 0 4,15 0,00 0,00

6 10 1,0 1,15 0 7,15 0,05 0,07

10 10 3,0 1,15 0 11,15 0,15 0,13

6 10 2,0 1,15 0 7,15 0,10 0,14

3 10 1,0 1,15 0 4,15 0,05 0,12

234-

236

2

3 10 0,0 1,15 0 4,15 0,00 0,00

6 10 0,0 1,15 0 7,15 0,00 0,00

10 10 1,0 1,15 0 11,15 0,05 0,04

6 10 0,0 1,15 0 7,15 0,00 0,00

3 10 0,0 1,15 0 4,15 0,00 0,00

236-

238

2

3 10 0,0 1,15 0 4,15 0,00 0,00

6 10 0,0 1,15 0 7,15 0,00 0,00

10 10 2,0 1,15 0 11,15 0,10 0,09

6 10 1,0 1,15 0 7,15 0,05 0,07

3 10 0,0 1,15 0 4,15 0,00 0,00

127

Kuy

u N

o

Den

ey

Der

inliğ

i(m)

Kad

eme

Boy

u(m

)

Man

omet

re

Bas

ıncı

P m

(kg/

cm2 )

Den

ey S

üres

i t

(dak

ika)

Topl

am S

u K

açağ

ı Q

(lt/1

0 da

k)

Stat

ik Y

ük

H (k

g/cm

2 )

Yük

Kay

bı

(Pc)

Ger

çek

Bas

ınç

Peff

(kg/

cm2 )

Emilm

e K

atsa

yısı

(lt

/m/d

ak)

LUG

EON


SK-9

238-

240

2

3 10 0,0 1,15 0 4,15 0,00 0,00

6 10 2,0 1,15 0 7,15 0,10 0,14

10 10 5,0 1,15 0 11,15 0,25 0,22

6 10 3,0 1,15 0 7,15 0,15 0,21

3 10 1,0 1,15 0 4,15 0,05 0,12

240-

242

2

3 10 1,0 1,15 0 4,15 0,05 0,12

6 10 3,0 1,15 0 7,15 0,15 0,21

10 10 5,0 1,15 0 11,15 0,25 0,22

6 10 2,0 1,15 0 7,15 0,10 0,14

3 10 1,0 1,15 0 4,15 0,05 0,12

242-

244

2

3 10 0,0 1,15 0 4,15 0,00 0,00

6 10 0,0 1,15 0 7,15 0,00 0,00

10 10 2,0 1,15 0 11,15 0,10 0,09

6 10 0,0 1,15 0 7,15 0,00 0,00

3 10 0,0 1,15 0 4,15 0,00 0,00

244-

246

2

3 10 2,0 1,15 0 4,15 0,10 0,24

6 10 4,0 1,15 0 7,15 0,20 0,28

10 10 7,0 1,15 0 11,15 0,35 0,31

6 10 2,0 1,15 0 7,15 0,10 0,14

3 10 1,0 1,15 0 4,15 0,05 0,12

246-

248

2

3 10 1,0 1,15 0 4,15 0,05 0,12

6 10 2,0 1,15 0 7,15 0,10 0,14

10 10 3,0 1,15 0 11,15 0,15 0,13

6 10 0,0 1,15 0 7,15 0,00 0,00

3 10 0,0 1,15 0 4,15 0,00 0,00

248-

250

2

3 10 0,0 1,15 0 4,15 0,00 0,00

6 10 1,0 1,15 0 7,15 0,05 0,07

10 10 3,0 1,15 0 11,15 0,15 0,13

6 10 0,0 1,15 0 7,15 0,00 0,00

3 10 0,0 1,15 0 4,15 0,00 0,00

128

Kuy

u N

o

Den

ey

Der

inliğ

i(m)

Kad

eme

Boy

u(m

)

Man

omet

re

Bas

ıncı

P m

(kg/

cm2 )

Den

ey

Süre

si

t (d

akik

a)

Topl

am S

u K

açağ

ı Q

(lt/1

0 da

k)

Stat

ik Y

ük

H (k

g/cm

2 )

Yük

Kay

bı

(Pc)

Ger

çek

Bas

ınç

Peff

(kg/

cm2 )

Emilm

e K

atsa

yısı

(lt

/m/d

ak)

LUG

EON


SK-1

0

294-

296

2

3 10 2,0 0,53 0 3,53 0,10 0,28

6 10 3,0 0,53 0 6,53 0,15 0,23

10 10 5,0 0,53 0 10,53 0,25 0,24

6 10 2,0 0,53 0 6,53 0,10 0,15

3 10 1,0 0,53 0 3,53 0,05 0,14

296-

298

2

3 10 3,0 0,53 0 3,53 0,15 0,42

6 10 5,0 0,53 0 6,53 0,25 0,38

10 10 9,0 0,53 0 10,53 0,45 0,43

6 10 4,0 0,53 0 6,53 0,20 0,31

3 10 2,0 0,53 0 3,53 0,10 0,28

298-

300

2

3 10 1,0 0,53 0 3,53 0,05 0,14

6 10 3,0 0,53 0 6,53 0,15 0,23

10 10 5,0 0,53 0 10,53 0,25 0,24

6 10 2,0 0,53 0 6,53 0,10 0,15

3 10 1,0 0,53 0 3,53 0,05 0,14

300-

302

2

3 10 1,0 0,53 0 3,53 0,05 0,14

6 10 2,0 0,53 0 6,53 0,10 0,15

10 10 4,0 0,53 0 10,53 0,20 0,19

6 10 2,0 0,53 0 6,53 0,10 0,15

3 10 1,0 0,53 0 3,53 0,05 0,14

302-

304

2

3 10 4,0 0,53 0 3,53 0,20 0,57

6 10 7,0 0,53 0 6,53 0,35 0,54

10 10 10,0 0,53 0 10,53 0,50 0,47

6 10 3,0 0,53 0 6,53 0,15 0,23

3 10 2,0 0,53 0 3,53 0,10 0,28

304-

306

2

3 10 2,0 0,53 0 3,53 0,10 0,28

6 10 5,0 0,53 0 6,53 0,25 0,38

10 10 10,0 0,53 0 10,53 0,50 0,47

6 10 4,0 0,53 0 6,53 0,20 0,31

3 10 2,0 0,53 0 3,53 0,10 0,28

306-

308

2

3 10 1,0 0,53 0 3,53 0,05 0,14

6 10 3,0 0,53 0 6,53 0,15 0,23

10 10 5,0 0,53 0 10,53 0,25 0,24

6 10 2,0 0,53 0 6,53 0,10 0,15

3 10 1,0 0,53 0 3,53 0,05 0,14

129

Kuy

u N

o

Den

ey

Der

inliğ

i(m)

Kad

eme

Boy

u(m

)

Man

omet

re

Bas

ıncı

P m

(kg/

cm2 )

Den

ey

Süre

si

t (d

akik

a)

Topl

am S

u K

açağ

ı Q

(lt/1

0 da

k)

Stat

ik Y

ük

H (k

g/cm

2 )

Yük

Kay

bı

(Pc)

Ger

çek

Bas

ınç

Peff

(kg/

cm2 )

Emilm

e K

atsa

yısı

(lt

/m/d

ak)

LUG

EON


SK-1

0

308-

310

2

3 10 0,0 0,53 0 3,53 0,00 0,00

6 10 1,0 0,53 0 6,53 0,05 0,08

10 10 3,0 0,53 0 10,53 0,15 0,14

6 10 1,0 0,53 0 6,53 0,05 0,08

3 10 0,0 0,53 0 3,53 0,00 0,00

310-

312

2

3 10 0,0 0,53 0 3,53 0,00 0,00

6 10 0,0 0,53 0 6,53 0,00 0,00

10 10 2,0 0,53 0 10,53 0,10 0,09

6 10 0,0 0,53 0 6,53 0,00 0,00

3 10 0,0 0,53 0 3,53 0,00 0,00

312-

314

2

3 10 0,0 0,53 0 3,53 0,00 0,00

6 10 0,0 0,53 0 6,53 0,00 0,00

10 10 2,0 0,53 0 10,53 0,10 0,09

6 10 0,0 0,53 0 6,53 0,00 0,00

3 10 0,0 0,53 0 3,53 0,00 0,00

314-

316

2

3 10 6,0 0,53 0 3,53 0,30 0,85

6 10 8,0 0,53 0 6,53 0,40 0,61

10 10 12,0 0,53 0 10,53 0,60 0,57

6 10 6,0 0,53 0 6,53 0,30 0,46

3 10 4,0 0,53 0 3,53 0,20 0,57

316-

318

2

3 10 2,0 0,53 0 3,53 0,10 0,28

6 10 5,0 0,53 0 6,53 0,25 0,38

10 10 11,0 0,53 0 10,53 0,55 0,52

6 10 5,0 0,53 0 6,53 0,25 0,38

3 10 2,0 0,53 0 3,53 0,10 0,28

318-

320

2

3 10 2,0 0,53 0 3,53 0,10 0,28

6 10 3,0 0,53 0 6,53 0,15 0,23

10 10 5,0 0,53 0 10,53 0,25 0,24

6 10 1,0 0,53 0 6,53 0,05 0,08

3 10 0,0 0,53 0 3,53 0,00 0,00

322-

324

2

3 10 0,0 0,53 0 3,53 0,00 0,00

6 10 0,0 0,53 0 6,53 0,00 0,00

10 10 3,0 0,53 0 10,53 0,15 0,14

6 10 1,0 0,53 0 6,53 0,05 0,08

3 10 0,0 0,53 0 3,53 0,00 0,00

131

EK-3. SABİT SEVİYELİ SIZMA DENEYİ SONUÇLARI

133

SK-3 no’lu kuyunun geçirimlilik deney sonuçları


Kuyu No

Deney Derinliği

(m)

Yeraltı Suyu Derinliği

(m)

Çakma Borusunun

Çapı (mm)

Deney Süresi

(dk)

Toplam Su Kaybı

(lt/10 dak)

PERMEABİLİTE K

(cm/sn)

SK-3

2-4 2,32 89 10 21 6,12E-03

4-6 2,32 89 10 26 7,58E-03

6-8 2,32 89 10 44 1,28E-02

8-10 2,32 89 10 65 1,92E-02

10-12 2,32 89 10 21 6,12E-03

12-14 2,32 89 10 30 8,75E-03

14-16 2,32 89 10 117 3,44E-02

18-20 2,32 89 10 59 1,72E-02

20-22 2,32 89 10 89 2,62E-02

22-24 2,32 89 10 18 5,25E-03

24-26 2,32 89 10 38 1,11E-02

26-28 2,32 89 10 40 1,17E-02

28-30 2,32 89 10 63 1,84E-02

30-32 2,32 89 10 146 4,29E-02

32-34 2,32 89 10 93 2,74E-02

34-36 2,32 89 10 79 2,33E-02

36-38 2,32 89 10 8 2,33E-03

Kuyu No

Deney Derinliği

(m)

Yeraltı Suyu Derinliği

(m)

Çakma Borusunun

Çapı

(mm)

Deney Süresi

(dk)

Toplam Su Kaybı

(lt/10 dak)

PERMEABİLİTE

K

(cm/sn)

SK-5

0-2 0,98 89 10 197 1,37E-01

2-4 0,98 89 10 469 3,26E-01

22-24 0,98 89 10 165 1,15E-01

24-26 0,98 89 10 1049 7,29E-01

28-30 0,98 89 10 153 1,06E-01

30-32 0,98 89 10 1148 7,98E-01

134



Kuyu No

Deney Derinliği

(m)

Yeraltı Suyu

Derinliği (m)

Çakma Borusunun

Çapı (mm)

Deney Süresi

(dk)

Toplam Su Kaybı

(lt/10 dak)

PERMEABİLİTE K

(cm/sn)

SK-12

2-4 18,1 89 10 233 8,75E-03 4-6 18,1 89 10 346 1,30E-02 6-8 18,1 89 10 556 2,09E-02 8-10 18,1 89 10 468 1,76E-02 10-12 18,1 89 10 213 8,02E-03 12-14 18,1 89 10 100 3,75E-03 14-16 18,1 89 10 73 2,74E-03 16-18 18,1 89 10 56 2,10E-03 18-20 18,1 89 10 51 1,93E-03 20-22 18,1 89 10 107 4,02E-03 22-24 18,1 89 10 116 4,35E-03 24-26 18,1 89 10 103 3,87E-03 26-28 18,1 89 10 84 3,16E-03 28-30 18,1 89 10 90 3,39E-03 30-32 18,1 89 10 116 4,35E-03 32-34 18,1 89 10 206 7,74E-03 34-36 18,1 89 10 136 5,13E-03 36-38 18,1 89 10 136 5,13E-03 38-40 18,1 89 10 13 4,84E-04 40-42 18,1 89 10 35 1,30E-03 42-44 18,1 89 10 39 1,45E-03 44-46 18,1 89 10 29 1,08E-03 46-48 18,1 89 10 21 7,81E-04

Kuyu No

Deney Derinliği

(m)

Yeraltı Suyu

Derinliği (m)

Çakma Borusunun

Çapı (mm)

Deney Süresi

(dk)

Toplam Su Kaybı

(lt/10 dak)

PERMEABİLİTE K

(cm/sn)

SK-14

4-6 20,04 89 10 1239 4,21E-02 10-12 20,04 89 10 5 1,68E-04 12-14 20,04 89 10 6 1,92E-04 14-16 20,04 89 10 6 2,10E-04 16-18 20,04 89 10 7 2,24E-04 18-20 20,04 89 10 733 2,49E-02 20-22 20,04 89 10 52 1,75E-03 22-24 20,04 89 10 3 1,03E-04 24-26 20,04 89 10 15 5,13E-04

Çukurova Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ …library.cu.edu.tr/tezler/8246.pdfaçımı sırasında...

Documents