Çukurova Ünİversİtesİ - library.cu.edu.tr · ii Özet Çukurova Ünİversİtesİ bİlgİsayar...

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

BİLGİSAYAR VE ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI


BİLGİSAYAR BİLİMLERİ UYGULAMA

VE

ARAŞTIRMA MERKEZİ’NDEKİ İNTERNET LABORATUARLARINI KULLANAN

ÖĞRENCİLERİN PROFİLİ VE BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

AYŞE TEKDAL

YÜKSEK LİSANS TEZİ

ADANA-2005

ii

ÖZET

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR BİLİMLERİ UYGULAMA VE

ARAŞTIRMA MERKEZİ’NDEKİ İNTERNET LABORATUARLARINI

KULLANAN ÖĞRENCİLERİN PROFİLİ VE BAZI DEĞİŞKENLER

AÇISINDAN İNCELENMESİ

Ayşe TEKDAL

Yüksek Lisans Tezi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı

Danışman: Yrd. Doç. Dr. M. Oğuz KUTLU

Temmuz 2005, 127 Sayfa

Bilgi ve iletişim teknolojileri, özellikle İnternet, alanındaki yeni gelişmeler bilgi

kaynaklarına ulaşmayı kolaylaştırmıştır. Üniversitelerin bu gelişmeleri takip etmeleri

gerekir. Mevcut olanakları en verimli şekilde kullanabilmek ve yeni stratejiler

geliştirebilmek için İnternet laboratuarlarını kullanan öğrenci profilinin bilinmesi son

derece önemlidir.

Bu araştırmada, İnterneti kullanan öğrencilerin profili çıkarılmış ve bazı

değişkenler açısından incelenmiştir.

Araştırmanın temel amacı, üniversitedeki laboratuarları kullanarak İnternet’e

bağlanan öğrencilerin demografik özelliklerini çıkarmak, bilgisayar yazılım ve

donanımı hakkında bilgi düzeylerini tespit etmek, İnternet servislerini kullanma

sıklıklarını ve Internet hakkındaki görüşlerini belirlemektir.

Araştırmanın örneklemini 2004 yılı Kasım – Aralık aylarında Çukurova

Üniversitesinin çeşitli fakültelerinde öğrenim gören ve Bilgisayar Bilimleri, Uygulama

ve Araştırma Merkezi’ndeki laboratuarları kullanan 964 öğrenci oluşturmuştur. Veri

toplama işlemi araştırmacı tarafından geliştirilen anket ile yapılmıştır.

Araştırmadan çıkan bazı önemli sonuçlar; (a) Erkekler, İnterneti kızlardan daha

fazla kullanmaktadır; (b) Öğrencilerin % 47’sinin evinde bilgisayar vardır; (c)

iii

Öğrencilerin %18’sinin evinde İnternet bağlantısı vardır; (d) Öğrencilerin % 45’i

bilgisayar kullanmayı kendi kendine öğrenmiştir; (e) Öğrencilerin % 52’si İnternet

kullanmayı kendi kendine öğrenmiştir; (f) Öğrencilerin en çok kullandığı internet

servisi e-posta’dır; ve (g) Öğrencilerin %90’ ı İnternet’i hızlı ve etkili bir bilgi edinme

aracı olarak görmektedir.

Anahtar Kelimeler : İnternet kullanma amaçları, üniversitelerde İnternet, üniversite

öğrencilerinin İnternet kullanıcı profili, bilgi teknolojisi, iletişim teknolojisi.

iv

ABSTRACT

THE PROFILE OF STUDENTS WHO USE CUKUROVA UNIVERSITY

COMPUTER SCIENCES APPLICATION AND RESEARCH CENTER’S

INTERNET LABARATORIES AND INVESTIGATE IT ACCORDING TO

SOME VARIABLES

Ayşe TEKDAL

Master Thesis, Department of Computer and Instructional Technologies

Education

Supervisor: Yrd. Doç. Dr. M. Oğuz KUTLU

July 2005, 127 Pages

New developments in the field of Information and communication Technologies

(ICT), particularly the Internet, have been simplified accessing the resources of

information. Universities should follow these developments. In order to use exist

opportunities with full capacity and develop new strategies, it is very important to know

the profile of student who use internet laboratories.

In this research, profile of Internet users was obtained and investigated

according to some variables.

The main aim of research is to determine demographic properties of the students

who connect to internet via laboratories of University, find out their knowledge level

about computer software and hardware, and determine their usage frequency of Internet

services and attitude toward Internet.

The participants were 964 students who attend to various faculties of University

of Çukurova and use Internet laboratories of University of Çukurova, Computer

Sciences, Application and Research Center between November - December 2004

period. The questionnaire that developed by researcher was used to collect data.

v

Some important results of this research includes (a) boys are use Internet more

than girls; (b) 47 percent of student has their own computer at home; (c) 18 percent of

student has online connect from home; (d) 45 percent of student says they learn

computer by himself; (e) 52 percent of student says they learn Internet by himself; (f)

The most used Internet service by users is e-mail; and (g) 90 percent of student says that

“Internet is a rapid and effective tool for access information resources”.

Key Words: Purposes of using Internet, Internet in universities, Internet user profile of

university students, information technology, communication technology.

vi

ÖNSÖZ

Bu çalışmada Çukurova Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Uygulama ve

Araştırma Merkezi’ndeki İnternet Laboratuarlarını kullanan öğrencilerin profili

çıkarılarak bazı değişkenler açısından incelenmiştir.

Öncelikle Yüksek Lisans öğrenimim ve tez çalışmam süresince bana

desteklerini esirgemeyen kıymetli danışmanlarım Prof. Dr. Ülkü KÖYMEN ve Yrd.

Doç. Dr. M. Oğuz KUTLU’ ya en içten teşekkürlerimi sunarım.

Araştırmamın istatistik bölümlerindeki yardımları ve önerileri için Yrd. Doç.Dr.

Ahmet DOĞANAY’a, sundukları öneri ve destekleri için Yrd. Doç. Dr. Nuri

EMRAHOĞLU’na, anket geliştirme aşamasındaki yardımlarından dolayı Doç. Dr.

Ragıp ÖZYÜREK’e , Yrd. Doç. Dr. Şemsettin KOÇAK’a, Dr. Mehmet Karakuş’a ve

Öğretim Görevlisi Birsel AYBEK’e teşekkür ederim.

Ayrıca Bilgisayar Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi’ndeki çalışmam

sırasında desteklerini esirgemeyen Prof. Dr. Zeynel CEBECİ’ ye , Yrd. Doç. Dr. Bülent

MITIŞ’a , veri toplama aşamasındaki yardımlarından dolayı adını sayamadığım tüm

arkadaşlarıma çok teşekkür ederim.

Tez çalışmam süresince bana sundukları öneri ve desteklerinden dolayı değerli

arkadaşlarım Meryem YILDIZLI ve Yadigar POLAT’a teşekkür ederim.

Son olarak annem ve babam Gönül ve Ruhi UYAR’a, eşim Mehmet

TEKDAL’a, canım kızlarım Özge ve Müge’ye bana olan güven, sevgi, sabır ve

desteklerinden dolayı en içten teşekkürlerimi sunarım.

Ayşe TEKDAL

Not: Bu araştırma Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi’nce

desteklenmiştir. (EF2004YL11)

vii

İÇİNDEKİLER

ÖZET ............................................................................................................................ ii

ABSTRACT ................................................................................................................. iv

ÖNSÖZ ........................................................................................................................ vi

BÖLÜM I

GİRİŞ

1.1. İnternet Nedir ? …………………………………………………………………1

1.2. İnternet Kimler Tarafından İşletilir? ....……………………………………….... 4

1.3. İnternet’in Tarihçesi ……………………..…………………………………… 4

1.4. İnternet Servisleri ………………………………………..……………………... 6

1.4.1. Gopher Servisleri ……………………………………………......……... 6

1.4.2. WAIS(Wide Area Information System) ………………………........…... 7

1.4.3. Archie …………………………………………………………….....….. 7

1.4.4. Hytelnet ………………………………………………………….....…... 7

1.4.5. Telnet ( Remote Login- Uzaktan Erişim) …………………………........ 8

1.4.6. World Wide Web (WWW) …………………………………………...... 8

1.4.7. E-Posta (e-mail) ……………………………………………………....... 10

1.4.8. FTP (File Transfer Protocol) ………………………………………....... 10

1.4.9. E-Posta Tartışma Listeleri (Listserv) ……………………………..........11

1.4.10. Usenet Haber Öbekleri …………………………………………............12

1.4.11. Sohbet (Internet Relay Chat) Servisleri …………………………...........13

1.4.12. Çoklu-Ortam Servisleri ……………………………………………........13

1.4.13. Konferans Servisleri ……………………………………………...........14

1.4.14. Arama Motorları ………………………………………………….........14

1.4.14.1. Arama Motorlarının Türleri …………………………............15

1.5. Profil Nedir ? ………………………………………………………………......17

1.6. Problem ……………………………………………………………………........18

viii

1.7. Araştırmanın Amacı ……………………………………………………….......19

1.8. Araştırmanın Önemi …………………………………………………….........20

1.9. Sayıtlılar …………………………………………………………………….. 20

1.10. Sınırlılıklar ………………………………………………………………….. 20

BÖLÜM II

KURAMSAL AÇIKLAMALAR VE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR

2.1. İnternet ve Bilgisayar Aracılı İletişim Üzerine Kuramlar …………………...... 21

2.1.1. İnternet ve Bilgisayarla İlgili Psikoloji Kuramları ……………….......... 21

2.1.1.1. Ekolojik Kuram …………………………………...................... 21

2.1.1.2. Bilişsel-Davranışçı Kuram ………………………. ....................23

2.1.1.3. Sosyal Biliş Kuramı ………………………………................... 24

2.1.2. Kitle İletişim Kuramları ………………………………………….. ....... 25

2.1.2.1. Kritik Kitle Kuramı (Theory of Critical Mass) ….......................26

2.1.2.2. Kullanma ve Haz Alma Kuramı

(Uses and Gratifications Theory) .………………………............26

2.1.2.3. Sosyal Katılım ve Medya Zenginliği Kuramları

(Social Presence and Media Richness Theory) .......……….......27

2.1.2.4. Akış Kuramı (Theory of Flow) ………………….........................27

2.1.2.5. Ayartıcı Ortam Dizaynı Kuramı

(Theory of Seductive Interface Design) ……......……………..... 28

2.2. Türkiye’de İnternet …………………………………………………………......28

2.3. Eğitim ve Öğretimde İnternet ……………………………………………….... 29

2.4. İnternet Konusunda Yapılan Araştırmalar ………………………………....... 30

BÖLÜM III

YÖNTEM

3.1 Araştırma Modeli …………………………………………………………….. 44

ix

3.2 Evren ve Örneklem ………………………………………………………….... 44

3.3 Veri Toplama Araçları ve Geliştirilmeleri ………………………………….... .44

3.4 Verilerin Analizi …………………………………………………………....... 46

BÖLÜM IV

BULGULAR ve YORUMLAR

4.1. Demografik Veriler ………………………………………………………….. . 48

4.2. Bilgisayar Yazılım ve Donanımına İlişkin Bilgi Düzeyleri ………………........53

4.3. İnternet’in Sunduğu Servis Hizmetlerini Kullanma Sıklığı……….....................60

4.4. İnternet Hakkındaki Görüşler ………………………………………………..... 64

4.5. Cinsiyet ve Sınıflara Göre İnternet Kullanma Sıklığı …………………...... ......74

4.6. Cinsiyet Açısından İnternet Kullanma Amaçları …………………………...... .76

4.7. İnternet Kullanma Süreleri Açısından İnternet Kullanma Amaçları ……....... .. 88

BÖLÜM V

SONUÇLAR ve ÖNERİLER

5.1. Sonuçlar ……………………………………………………………………… 98

5.1.1. Kişisel Bilgilere İlişkin Sonuçlar.. …………………………………...... 98

5.1.2. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin, Bilgisayar Yazılım ve Donanımı

Hakkındaki Bilgi Düzeylerine İlişkin Sonuçlar…........... ……………. 100

5.1.3. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin İnternet’in Sağladığı Servis

Hizmetlerini Kullanma Sıklıklarına İlişkin Sonuçlar …........………… 101

5.1.4. Araştırma Örneklemini Oluşturan Öğrencilerin İnternet Hakkındaki

Görüşlerine İlişkin Sonuçlar ..……….....................................................102

5.1.5. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyet açısından İnternet Kullanma

Amaçlarına İlişkin Sonuçlar …...……................................…………….106

5.1.6. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin İnternet Kullanma Süreleri

Açısından İnternet Kullanma Amaçlarına İlişkin Sonuçlar …................107

x

5.2. Öneriler ……………………………………………………………………….108

KAYNAKÇA …………………………………………………………………….. 111

EKLER........................……………………………………………………………. 120

ÖZGEÇMİŞ ………………………….....………………………………………... 125

xi

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo 1. Ölçeklerin Güvenilirlik Analizi Sonuçları .................................................. 45

Tablo 2. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Fakültelere Göre Dağılımı ..................... 48

Tablo 3. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Sınıflara Göre Dağılımı ..........................49

Tablo 4. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyete Göre Dağılımı .........................49

Tablo 5. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Evlerinde İnternet Bağlantısı Olup

Olmadığına İlişkin Dağılım .................................................................. ..... 49

Tablo 6. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Evlerinde Bilgisayar Olup Olmadığına

İlişkin Dağılım ............................................................................................ 50

Tablo 7. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı .............. 50

Tablo 8. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Aylık Ortalama Giderlerine Göre

Dağılım......................................................................................................... 51

Tablo 9. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin İnternet Kullanım Sıklığına Göre

Dağılımı ...................................................................................................... 51

Tablo 10. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Bilgisayar Kullanmayı Öğrenme

Biçimlerine Göre Dağılım ........................................................................52

Tablo 11. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin İnternet Kullanmayı Öğrenme

Biçimlerine Göre Dağılım ....................................................................... 52

Tablo 12. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin İnternet Kullanma Sürelerine

Göre Dağılım ........................................................................................... 53

Tablo 13. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Bilgisayar Yazılım ve Donanımına

İlişkin Bilgi Düzeylerine Göre Dağılımları ............................................ 54

Tablo 14. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin İnternet’in Sunduğu Servis

Hizmetlerini Kullanma Sıklığına Göre Dağılımları ............................... 61

Tablo 15. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin İnternet Hakkındaki Görüşlerine

Göre Dağılımları ...................................................................................... 66

Tablo 16 . Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Sınıflara Göre Haftalık İnternet

Kullanım Sıklığına İlişkin Dağılım ......................................................... 74

Tablo 17. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyete Göre Haftalık İnternet

Kullanım Sıklığına İlişkin Dağılım ........................................................ 75

Tablo 18. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre E-mail

Kullanma Sıklığı .................................................................................... 77

xii

Tablo 19. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Instant

Messaging Kullanma Sıklığı ................................................................... 78

Tablo 20. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Oyun/Sohbet

Kullanma Sıklığı ...................................................................................... 79

Tablo 21. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Haber

Grupları/Listeler(Newsgroup/Listservers) Kullanma Sıklığı .................. 80

Tablo 22. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Web’de

Gezinti Sıklığı ........................................................................................ 80

Tablo 23. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Arama Motorlarını

Kullanma Sıklığı .... ................................................................................ 81

Tablo 24. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Bigi/Haber

Amaçlı İnternet Kullanma Sıklığı ............................................................. 82

Tablo 25. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Telnet Kullanma

Sıklığı .................................................................................................... 83

Tablo 26. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre FTP Kullanma

Sıklığı ........................................................................................................ 84

Tablo 27. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Araştırma Amaçlı

İnternet Kullanma Sıklığı ........................................................................... 85

Tablo 28. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetleri İle Bilgisayar Kullanmayı

Öğrenme Şekillerine Göre Dağılım . ........................................................ 86

Tablo 29. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetleri İle İnternet Kullanmayı

Öğrenme Şekillerine Göre Dağılım ........................................................... 87

Tablo 30. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin İnternet Kullanma Süreleri (yıl)

İle E-mail Amaçlı İnternet Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılım ............. 88


İle Instant Messaging Amaçlı İnternet Kullanma Sıklıklarına Göre

Dağılım ....................................................................................................... 89


İle Oyun/Sohbet(Chat) Amaçlı İnternet Kullanma Sıklıklarına Göre

Dağılım ...................................................................................................... 91

xiii


İle Haber Grupları/Listeler Amaçlı İnternet Kullanma Sıklıklarına

Göre Dağılım ............................................................................................ 92


İle Web’de Gezinti Amaçlı İnternet Kullanma Sıklıklarına Göre

Dağılım ................................................................................................... 93


İle Arama Motorları Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılım ...................... 94


İle Bilgi/Haber Amaçlı İnternet Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılım .... 95


İle Araştırma Amaçlı İnternet Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılım ....... 96


SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

BİLGİSAYAR VE ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI


BİLGİSAYAR BİLİMLERİ UYGULAMA

VE

ARAŞTIRMA MERKEZİ’NDEKİ İNTERNET LABORATUARLARINI

KULLANAN ÖĞRENCİLERİN PROFİLİ VE BAZI DEĞİŞKENLER

AÇISINDAN İNCELENMESİ

AYŞE TEKDAL

Danışman: Yrd. Doç. Dr. M. Oğuz KUTLU

YÜKSEK LİSANS TEZİ

ADANA-2005

1

BÖLÜM I

GİRİŞ

1.1. İnternet Nedir ?

Internet, küresel ölçekte telekomünikasyon altyapısı (telefon hatları, uydular,

yerel ağ bağlantıları vb) ile birbirine bağlanmış milyonlarca bilgisayar sistemi ve

binlerce bilgisayar ağından oluşan dev bir iletişim ağıdır (Deryakulu ve Eşgi, 2001).

İnternet sözcüğü İnternational Network sözcüğünden oluşmuş uluslar arası ağ

anlamına gelen bir terimdir. İnternet milyonlarca alt ağdan oluşan ve ağlar içerisinde

aktif olarak bulunan insanların tümünü yazılı, görsel ve işitsel olarak bir araya getirip

etkileşim halinde bulunmasını sağlayan bir ağ protokolüdür (Telekomünikasyon

Kurumu, 2003).

İnternet bir çok bilgisayar sistemini TCP/IP (Transmission Control

Protokol/Internet Protokol) protokolü ile birbirine bağlayan dünya çapında yaygın olan

ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır (Varol, 1998). İnternet, tüm dünyayı kapsayan,

110 ülkeye dağılmış ve ikiyüz milyondan fazla bilgisayarı birbirine bağlayan yaklaşık

beş bin bilgisayar ağının toplamıdır. Kısaca internet, birbiriyle tüm dünya üzerinde

yayılmış bilgisayar ağlarının birleşiminden oluşan bir bilgisayar ağıdır

(Telekomünikasyon Kurumu, 2003).

Internet’in başlangıç tarihi 1969’da ABD Savunma Bakanlığı’nda İleri

Araştırma Proje Ajansı (Defense Advanced Research Project Agency = DARPA)

tarafından oluşturulan ARPANET (Advanced Research Projects Agency NETwork)’e

dayanır. Herhangi bir nükleer saldırı sırasında bilgisayar yada bilgisayar ağları

arasındaki iletişimi merkezi olmaktan çıkarmak amacıyla böyle bir projeye başlamıştı

ve bunun yapılmasındaki amaç kesintisiz iletişim sağlayabilmekti.

2

Daha sonraki yıllarda ARPANET’in gelişmesi, daha başka ağların da hizmete

konulması ve bunlar arasında bağlantıların sağlanması sonucu ağ kapsamı oldukça

genişleyerek ağlar arası iletişim dönemi başladı.

Internet’in ilk günlerinde hatta 1980’li yılların sonlarına kadar Internet farklı

ortamlarda bulunan bilgisayar sistemlerinin bağlantısından oluşuyordu. Ancak IP

protokolü olarak bilinen iletişim kuralının uygulanması sonucu yerel bilgisayar ağları da

birbirine bağlanabildi. Yani sadece bilgisayar sistemleri arasında değil aynı zamanda

yerel ağlar arası bağlantı LAN(Local Area Network) da gerçekleştirildi (İstanbul

Teknik Üniversitesi Bilgi İşlem Dairesi, 2003).

Günümüzde sadece birkaç ülke hariç, hemen hemen her ülke Internet’e bağlı

durumdadır. ABD, Kanada, Almanya, Avustralya gibi gelişmiş ülkelerin çoğunda tüm

üniversiteler, araştırma kurumları, devlet/hükümet kurum ve kuruluşları Internet’e bağlı

olup hizmet almakta ve vermektedir. Yine birçok ülkede ticari kurumlar ve kuruluşlar

ile sivil toplum örgütlerinin de Internet’teki varlıkları gün geçtikçe baş döndürücü bir

hızla artmaktadır.

Internet’in en önemli işlevi çok büyük bir bilgi kaynağı olmasıdır. Internet

günümüzde üzerinde her türlü bilgiyi bulabileceğiniz ve erişebileceğiniz bir duruma

gelmiştir. Yaşadığımız bu döneme “Bilgi Çağı (information age)” denilmesinin başlıca

nedeni Internet’tir. Günümüzde Internet, bilgi alış-verişinin en hızlı ve en ucuz yapıldığı

ortamdır.

Başlangıçta, sadece bilimsel amaçlı ya da akademik kurumlar arasında bilgi alış-

verişi için gelişmesini sürdüren Internet, günümüzde eğitim-öğretimde çok yeni fırsatlar

ve yöntemlerin gelişimine sahne olmaktadır. Öğrencinin Internet ortamında zamandan

ve yerden bağımsız olarak öğrenim görmesi mümkündür(İşman, 1998).

Günümüzde, okul yıllarında örgün eğitim yoluyla kazanılan bilgiler çok kısa

sürelerde demode olmaktadır. Özellikle bilgisayar mühendisliği, yazılım mühendisliği,

genetik ve tıp bilimleri gibi alanlarda çok hızlı gelişmeler kaydedilmektedir. Örneğin,

bir yazılım mühendisi okuldan mezun olduktan yaklaşık 5 yıl sonra yeniden lisans

programı alması gereken duruma gelmektedir. Bu duruma gelinmemesi için bireyin

3

sürekli olarak bilgilerini güncellemesi gereklidir ve bunu da Internet yoluyla yapabilir.

Gerçekten de Internet, hemen her konuda geçmişe ait (arşivsel) bilgiler yanında oldukça

yeni ve güncel bilgilerin hızlı ve sürekli biçimde alınabileceği olanakları sunmaktadır.

Bu yönüyle Internet sürekliliği olan bir yaşam-boyu öğrenim merkezi (life-long learning

center)’dir ( Duman, 1997).

İletişim, Internet hizmetlerinin başında gelmektedir. Internet üzerinden binlerce

kişiye çok kısa sürelerde ileti gönderilebilir yada ileti alınabilir. Günümüzde

gazetelerin, magazinlerin ve dergilerin bir çoğu İnternet üzerinden elektronik olarak

yayımlanmaktadır. Televizyon ve radyo kanalları da artık İnternet üzerinden izlenebilir

duruma gelmiştir.

Dünyada 950 milyonu aşkın, Türkiye’de ise 5-6 milyon civarında İnternet

kullanıcısının olduğu bilinmektedir. İnternet’e bağlı IP numarası olan bilgisayar sayısı

dünyada 233 milyon, Türkiye’de ise 345 bindir. Dünyada alan adı ve web sayısı 50

milyona yakın, Türkiye’de ise 60 bin civarındadır (M. Akgül, 2004). Internet bir ticaret

ortamı olarak düşünüldüğünde, üretici firmalar ve iş adamları için bu sayı müşteri kitlesi

anlamına gelmektedir. Ticari kurum ve kuruluşlar, Internet’te elektronik dükkan

(electronic shop = e-shop) veya elektronik mağazalar (electronic mall = e-mall) açmaya

başlamışlardır. Böylece elektronik ticaret (electronic commerce = e-commerce),

elektronik pazarlama (electronic marketing = e-marketing) veya daha geniş anlamıyla

elektronik iş (electronic business = e-business) gibi terimler yaşamımıza girmeye

başlamıştır.

Günümüzde bankalar da Internet ortamında faaliyet göstermektedirler. Son

yıllarda “Internet Şubesi” gibi bankacılık terimleri kullanılmaya başlanmıştır. Masa

üstünde Internet’e bağlı bilgisayarınız aracılığıyla kredi kartı borçlarınızı ödeyebilir,

havale yapabilir, yatırım hesabınızdan döviz, bono, tahvil veya hisse senedi alış-satış

işlemlerini birkaç saniye içinde yapabilirsiniz.

Bu ortamdan, dünyanın herhangi bir yerindeki futbol maçı ya da konser

izlenebilir ya da kilometrelerce uzaktaki insanlarla satranç turnuvaları düzenlenebilir.

4

Internetin, insanları birbirlerine yaklaştırdığı da düşünülebilir. IRC (Internet

Relay Chat) server olarak adlandırılan bir sohbet sunucusuna bağlanarak dünyanın her

yerinden arkadaşlar edinmek mümkündür.

1.2. İnternet Kimler Tarafından İşletilir? Bu küresel ağ, herhangi bir kişi, şirket veya ülkenin malı değildir. “Öyleyse bu

dev sistem kendiliğinden nasıl çalışıyor?” diye düşünülebilir. Bu sorunun yanıtı

herkesin kendi sorumluluk alanına giren ağ ve sistemlerin çalışmasından ve

yönetiminden sorumlu olmasıdır. Yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde telefon ve uydu

iletişimi sağlayan şirket ve/veya kuruluşların alt yapısı ile ağlar arası iletişim yani

Internet’e bağlantı tamamlanmış olur.

Ancak şunu da hemen belirtmek gerekir ki, geçmişten günümüze kadar

Internet’le ilgili kurallar, yöntemler ve sistemleri tartışmak, standartlar geliştirmek ve

yeni teknolojik araştırmaları ivmelendirmek üzere çeşitli oluşumlar görev almışlar ve

almaktadırlar. Internet’le teknolojik açıdan uğraşmayan bir kişi için Internet, bir servis

sağlayıcısına bağlanmak ve amaca bağlı olarak gezinmek kadar basit bir anlam ifade

eder. Ancak diğer yandan Internet, bilgisayarlar arasındaki iletişimi sağlamak için son

derece karmaşık sayılabilecek birtakım protokoller ve işlemlerin tanımlanması,

geliştirilmesi ve uygulanmasını gerektirmektedir. Çünkü, eğer her isteyen herhangi bir

standarda uymadan istediği şekilde bir sistem ve ürün geliştirip kullansaydı "Internet"

olamazdı. İşte bu tür herkesin uzlaşabileceği yöntemler, sistemler ve standartları

belirleyen bazı kurumlar/örgütler mevcuttur (İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgi İşlem

Dairesi, 2003).

1.3. İnternet’in Tarihçesi

Başlangıçta 4 bilgisayardan oluşan ARPANET, çok kısa bir süre sonra üniversite

öğrencileri ve araştırıcılarının elektronik posta ve çevrim-içi konferanslar düzenlemek,

ders ve araştırma materyali alış-verişi yapmak gibi istekleri nedeniyle birçok yüksek

5

öğretim ve araştırma kurumunu kapsayacak şekilde gelişmeye başladı. 1970'lerde

orijinal ARPANET yalnız ABD’de değil tüm dünya genelinde kullanıcıları olan

ağlardan oluşacak kadar büyümüştü. Dünya genelinde araştırma ve eğitim kurumları

kendi yerel ağlarını oluşan büyük ağın içine sokmak için ARPANET'e bağlanmaya

çalışıyordu.

Bu arada ARPA bu denli geniş ağ içinde farklı işletim platformlarında farklı

sistemlerden oluşan bilgisayarlar arasında kolay bir iletişim sağlanabilmesi için iletişim

kuralları ve veri aktarımı yöntemleri ve teknolojilerinin gelişmesine destek olmaya

devam etmekteydi(İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgi İşlem Dairesi, 2003).

1980'lerde bu küresel ağ, binlerce eğitim-öğretim kurumu, araştırma kurumları

ve devlet kurumlarının ağını kapsayacak kadar büyümüştü. Bu gelişmeye paralel olarak

Amerikan Bilim Kurumu (National Science Foundation = NSF) , ARPANET'ten ayrı

yüksek hızlı bir ağ tesis etti ve bu ağ NSFNET olarak adlandırıldı. Amerika'daki

bilimsel araştırma merkezleri ve üniversiteler bu ağ içinde yer aldı. Amerikan Hükümeti

askeri kurumları da MILNET isimli bir ağ üzerine toplayarak ARPANET'e son verdi.

Eğitim ve araştırma kurumları yanında özel şirketler ve kar amacı gütmeyen kurumlar

da NSFNET'e bağlanmaya başladı. 1980 yılında Avrupa'da ilk özel ticari kurumlara

hizmet veren servis sağlayıcı kuruldu. NSFNET altyapısı sürekli olarak geliştirilmeye

devam edilerek yaklaşık iki yılda gelişmiş altyapı çalışmaları gerçekleştirildi (İstanbul

Teknik Üniversitesi Bilgi İşlem Dairesi, 2003).

1970'lerin sonlarında TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol)

ağlar arasında iletişim için resmi bir iletişim kuralı özelliği kazanmıştı. UNIX ailesi

işletim sistemleri bu ağlarda kullanılan işletim platformlarıydı. Böylece tüm ülke

sınırlarını aşan küresel bir ağ kavramı, "internet" kavramı doğmaya başlıyordu. 1983

yılına gelindiğinde ise artık tüm dünya genelinde birbirine bağlı bilgisayarlardan oluşan

büyük ağ ya da "ağlar arası ağ" mevcuttu. İşte bu ağın adı bundan sonra "INTERNET"

olarak anılacaktı.

1989 yılında HTML dili ve Web kavramının ortaya çıkışı Internet'i daha da

cazip hale getirdi. 1987 yılında 10,000 siteden oluşan ağ 1990'da 100,000 sitelik bir

sayıya ulaştı. 1992 yılında grafik arabirimli Web teknolojisi sayesinde tam anlamıyla bir

6

"patlama" başladı. Internete bağlı bilgisayar sayısı üssel şekilde artmaya başladı. Ayda

%20 büyüme oranı ile 727,000 bilgisayar kapasitesine ulaştı. 1988 yılına kadar,

NSFNET ticari amaçlı iletişime açık değildi, ticari kurumlardan ticari kurumlara e-mail

trafiğine "Makul Kullanım İlkeleri" (Acceptable Use Policy) çerçevesi dışında izin

verilmiyordu. 1988 yılında NSFNET'in ticari faaliyetlere de açılması için birkaç firma

ile Amerikan Hükümeti arasında bir anlaşma imzalandı. Benzer anlaşmalar diğer

ülkelerde de gerçekleştirildi. Ardından özel sektör mülkiyetinde olan alt-ağ yapıları

kurulup gelişmeye başladı. Böylece on binlerce ticari kurum da hızla ağ yapılarını

NSFNET'e bağladığından bugünkü anlamıyla "Internet" ortaya çıktı.

Özel kuruluşlar ve kişisel kullanıcı sayısında çok fazla artış sağlanmaya başladı.

Bazı özel kurumlar hükümet tarafından desteklenen NSFNET'e göre çok yüksek hızlara

iletişim sağlayan ticari amaçlı ağ hizmetleri ve altyapısı sağlamaya başladılar.

1993 yılında NSFNET, Internet'in teknik düzenleyicisi olarak görev yapacak

olan InterNIC'i kurdu. InterNIC sadece teknik düzenlemelerden sorumlu olacak, ancak

ağ altyapısı ve hizmetleriyle uğraşmayacaktı. 1995'lerde özel büyük firmalar Internet'e

parasal destek ve altyapı sağlamaya başladı ve günümüzde Internet hizmetlerinin büyük

bölümü özel şirketler tarafından sağlanmaktadır. 1995'lerde özel sektör altyapısı

gelişince başlangıçta bir bilimsel ağ olarak kurulan NSFNET, Mayıs 1995'te NREN

(National Research and Education Network) olarak anılan Ulusal Araştırma ve Eğitim

Ağı'na dönüştürüldü (İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgi İşlem Dairesi, 2003).

1.4. İnternet Servisleri

İnternet’in sunduğu servis hizmetlerinden en yaygın kullanılanlara örnek olarak

web, e-posta, tartışma listeleri, usenet haber öbekleri, sohbet servisleri, gopher

servisleri, çoklu ortam servisleri ve konferans servisleri gösterilebilir.

1.4.1. Gopher Servisleri

Gopher, 1991 yılında Minnesota Üniversitesi'nden Paul Linder ve Mark P.

McCahill tarafından geliştirilmiştir. Gopher, sunucuları (gopher servers) üzerinde

7

bulunan bilgilere erişmek için kullanılan menü sistemiyle çalışan bir Internet servisidir.

Gopher ile İnternet’de bulunan bir kaynağa erişim , bir menüde seçim yapmak kadar

kolaydır. Kullanıcı, Gopher’i kullanarak metin, ses yada görüntü içeren dosyaları bulup

kendi bilgisayarına kopyalayabilir. Web'in gelişmesinden önce yaygın bir bilgi sistemi

olan Gopher, artık popüleritesini kaybetmeye başlamıştır(Ankara Üniversitesi Bilgi

İşlem Dairesi, 2003).

1.4.2. WAIS(Wide Area Information System)

Thinking Mahchines, Apple, Dow Jones ve Wall Street Journal’ın ortak

çabasıyla başlamış, Brewster Kahle tarafından geliştirilmiş olan WAIS, dağıtık bir

tarama ve dosya erişim sistemidir. WAIS programı çok büyük bir elektronik bilgiyi

indeksleyerek istenen bilginin bir anahtar sözcük verilerek aranmasını sağlar.

Archie’den farklı olarak WAIS’de tam metin üzerinde arama yapılabilmektedir. Bu da

günümüzde çok az kullanılan bir servistir (Küçük, 2002, s.20).

1.4.3. Archie

Archie arşiv sözcüğünün kısaltmasıdır. FTP(File Transfer Protocol)

bilgisayarlarının içeriklerini sorgulamak ve bilgiyi kullanıcıya sunmak amacıyla

Montreal McGill Üniversitesindeki Alan Emtage, Bill Helan ve Peter Deutsch adlı üç

öğrenci tarafından geliştirilmiştir. Kullanıcı Archie’yi kullanarak anahtar kelimeyi

yazıp, aradığı bilginin hangi adres ve hangi dizinde olduğunu öğrenebilir. Günümüzde

pek fazla kullanılmamaktadır.

1.4.4. Hytelnet

Hytelnet, telnet adreslerini bulmayı kolaylaştıran bir veri tabanıdır.

Saskatchewan Üniversitesi’nden Peter Scott tarafından yazılmış bir programdır(Pitter ve

diğerleri, 1995). Günümüzde popüleritesini kaybetmiştir.

8

1.4.5. Telnet ( Remote Login- Uzaktan Erişim) Telnet, Internet'e bağlı bir bilgisayar sistemine uzaktan bağlanarak onu

kullanmaya olanak sağlayan bir Internet servisidir. Bağlantı kurulan bilgisayar aynı

binada olabileceği gibi, kilometrelerce uzaktaki bir başka ülkede de olabilir. Böylece

kullanıcı, çalıştığı yerden ayrılmadan kendisinden çok uzaktaki bir bilgisayar sistemini

sanki masasındaki bir bilgisayarmış gibi kullanabilmektedir (Çağıltay, 1997, s.71).

Telnet hizmetinden yararlanabilmek için hedef bilgisayarın adresinin önceden

bilinmesi gereklidir. İnternet üzerinde bağlanılmak istenen diğer bir bilgisayara Telnet

aracılığı ile erişimin iki şekli mevcuttur. Birincisi, herkese açık sistemlere ve bilgi

kaynaklarına serbest erişim, ikicisi ise önceden kullanım iznine, yani bir kullanıcı kodu

ve şifreyle girilebilen sistemlere erişimdir ( Aytek, 1998. S:44).

Telnet genellikle kütüphane katalogları taramak ve uzak bilgisayar

sistemlerindeki programları çalıştırmak için kullanılmaktadır(Ankara Üniversitesi Bilgi

İşlem Dairesi, 2003).

1.4.6. World Wide Web (WWW) World Wide Web yada kısaca Web, Internet üzerinde bilgi dağıtma, inceleme,

tarama ve taşıma işlemlerini kolaylaştırmak için geliştirilmiş bir Internet hizmet

aracıdır. Web hizmetleri, bilginin sayfa(page) olarak adlandırılan bir dizi

belgeler(documents) ile dağıtılması yada yayımlanması(publishing) yoluyla yapılır.

Sayfalar arasındaki ilişkiler bağlantılar(link) adı verilen metinsel yada grafik nesneler

aracılıyla sağlanır (Cebeci, 1996).

Web sayfaları Internet’e bağlantısı olan ve web sunucusu(Web Server) denilen

hizmet sağlayıcısı bilgisayar sistemleri üzerinde bulunur ve yayımlanırlar. Internet’e

bağlı bir başka bilgisayar sisteminden bu sunucuların Web adresleri kullanılarak

istemde bulunulduğunda, Web sunucusundaki sayfada yer alan bilgi istemciye

gönderilir. Internet üzerinde mevcut hemen hemen her protokol Web üzerinden

erişilebilir durumdadır. E-posta, FTP, Telnet ve Usenet tartışma gruplarını buna örnek

9

olarak verebiliriz. Bunlara ilaveten Web kendi protokolü olan HTTP (Hyper Text

Transfer Protocol) ile çalışan bir sistemdir(Cebeci, 1996).

Web'in tek bir arabirim ile yukarıda anılan birçok protokole destek vermesi, onu

kullanıcılar için kullanımı son derece kolay bir hale getirmiştir. Interneti popüler yapan

teknoloji Web'dir. Internet' deki asıl gelişme 1992 de ilk grafik tabanlı Web tarayıcısı

Mosaic’in geliştirilmesiyle başlamıştır. Mosaic, o zamana kadar sadece metin formunda

olan bilgi alış-verişinin grafik formunda da yapılabilmesini sağlamıştı ve en önemlisi

Internet'ten bilgi edinmek için son derece sıkıcı olan metin formunda yüzlerce komutun

ezberlenmesi de gerekmiyordu. Yani kullanıcının Internet'te gezinmesi ve kullanımı son

derece kolay grafik arabirim aracılığıyla sadece fare butonlarına tıklamak suretiyle

yapılabilmekteydi (Cebeci,1996).

Web'i izlemek için kullanıcı arabirimi olarak grafik tabanlı uygulamalara

geçilmesi Web sayfalarının renklenmesine veya canlanmasına da neden oldu.

Web, Gopher gibi menü tabanlı olmasının yanında hiper metin temelli bir

İnternet bilgi dağılım yönetim sistemidir. Web tüm İnternet hizmetlerini ve hatta daha

fazlasını içeren bir yapıya sahiptir. Web sayesinde dökümanlara erişebilir, resim,

animasyon ve video görüntüleyebilir, ses dosyalarını dinleyebilir ve sesinizi karşı tarafa

iletebilirsiniz. Hatta bunları yapabilmek için gerekli yazılımları Web’den elde

edebilirsiniz( Berkeley Library, 2002, p.3).

WWW’nin temelinde HTML olarak adlandırılan programlama dili yatmaktadır.

İnternet üzerindeki WWW dökümanları HTML programlama dili ile yazılmıştır. HTML

Web üzerindeki dökümanları tanımlayan bir işaretleme dili, yazım ve sistemidir.

Günümüzde Java, Java Script, CGI/Perl gibi yaygın olarak kullanılmaya başlanan

birçok programlama dili vardır. Bu yeni programlama dilleri ile Web sayfaları daha

dinamik görüntülerle tasarlanabilmektedir (Aytek,1998, s.52).

Tüm dünyada birbirine bağlı Web sayfalarına erişmek için kullanılan arabirim

programlarına tarayıcı denir. Web sayfası herhangi bir Web tarayıcısının Web servisine

bağlandıktan sonra aktardığı kompozit verilerden oluşan HTML sayfasıdır(İnan, 1998,

s.68).

10

1.4.7. E-Posta (e-mail) 1972’de Ray Tomlinson tarafından ilk e-posta programının geliştirilmesiyle

birlikte bilim adamları birbirleri ile iletişimde bu servisi tercih etmeye başlamıştır.

Elektronik posta (electronic mail) veya kısaca e-posta (e-mail), Internet

kullanıcılarının yerel olarak ve dünya çapında elektronik ileti alması ve

gönderebilmesini sağlayan Internet servisleridir. E-postalar Internet'e bağlı ve posta

sunusu olarak adlandırılan bir bilgisayar sistemi üzerinde açılan hesaplar (accounts)

aracılığıyla alınır ve gönderilir. E-posta aracılığıyla binlerce ileti, dünyanın her yerine

birkaç saniye içinde gönderilebilir.

E-posta haberleşmenin yanında, doküman aktarımı, kitapların elektronik

kopyalarını elde etmek, elektronik haber hizmetlerine, tartışma gruplarına veya

dergilere abone olmak ve veri tabanlarını taramak için kullanılabilir. E-posta İnternet’te

kullanılan ana iletişim aracıdır(Pitter ve diğerleri, 1995, s.16).

E-posta servisleri Internet'in en yaygın olarak kullanılan servislerinden biridir.

Günümüzde gerek iş ve gerekse bilimsel yazışmalarının çoğu e-posta kullanarak

gerçekleştirilmektedir (Ankara Üniversitesi Bilgi İşlem Dairesi, 2003).

1.4.8. FTP (File Transfer Protocol) Dosya Taşıma İletişim Kuralı anlamına gelen "File Transfer Protocol" veya

kısaca "FTP" bilgisayar sistemleri arasında dosya alış-verişi için kullanılan en eski

Internet servislerinden biridir. FTP işlemi dosya alış-verişi için FTP kurallarına göre

geliştirilmiş ve yine "FTP programı" olarak bilinen yazılımlar aracılığı ile yapılır.

Günümüzde Web tarayıcılarında FTP bileşenleri de bulunmakta olup FTP kullanımı son

derece kolaylaşmıştır.

FTP, özel dosyaların alış-verişi için kullanılabileceği gibi aynı zamanda genel

kullanıma yönelik dosyaların paylaşılması için de kullanılabilir. Bu tür genel dosya alış-

verişi için kullanılan FTP’ye İsimsiz FTP (Anonymous FTP) denir. Anonim FTP genel

11

kullanıma açıktır, yani buradaki dosyaları kullanabilmeniz için kendinizi tanıtmanız

gerekmez. İnternet üzerinde Anonim FTP hizmetinin sağlandığı binlerce arşiv

bulunmaktadır. Bu arşivlerden çok az ücretle yada ücretsiz olarak birçok yazılım temin

edilebilir. Yazılımların yanı sıra binlerce değişik konuda raporlar, tezler, kitaplar, resim

yada müzik dosyalarına yine aynı şekilde İnternet üzerinden erişilebilir ( Çağıltay, 1997

s.53).

FTP ile, Internet üzerinde bulunan FTP sunucuları üzerinde yer alan yüzbinlerce

program, belge, kitap, makale, veri seti vb. dosyalara erişilebilir ve yerel bilgisayar

sistemine taşınabilir(Ankara Üniversitesi Bilgi İşlem Dairesi, 2003).

1.4.9. E-Posta Tartışma Listeleri (Listserv)

Tartışma grupları İnternet kullanıcılarının e-posta aracılığı ile birbirleriyle

eşzamansız iletişim kurmalarını sağlayan bir yazılımdır. Kişilerin kendi isteğiyle üye

oldukları, grup haberleşme ve tartışma mekanizmaları liste işleyiciler (list processor),

posta yansıtıcıları (mail reflectors), postalama listeleri (mailing list) , tartışma grupları(

discussion group) veya ilan tahtası (bulletin-board) adıyla da bilinir ( Küçük, 2002,

s.22).

Bu mekanizmaları gerçekleştiren programlar çoğunlukla “listserv” yazılımı

olarak bilinir. Bu mekanizmalara “liste” denir. Bu listelere üye olmak gerekir. Üye

olabilmek için kullanıcı, listeyi yöneten listserv’e bir ileti göndermelidir. Bir üyenin

gönderdiği ileti listenin tüm üyelerine dağıtılarak ileti akışı sağlanır. Her listenin bir

yöneticisi vardır. Listserv’in başka bir önemli fonksiyonu da dosya servis sağlayıcı

olarak çalışmasıdır. Gerekli komutlar gönderilerek Listserv’ler bünyesindeki

arşivlerden programlar yada dosyalar alınabilir (İnan, 1998, s.43).

Bugün Internet'te belli bir konu üzerinde çalışan veya ilgilenen kişilerin

oluşturduğu binlerce e-posta grubu veya e-posta listesi bulunmaktadır. Bu listelerde

tartışılan konular akla gelebilecek her şey olabilir. Bazı listeler oldukça bilimsel ve ciddi

bazılar ise sıradan ve gayriciddi tasarlanmış olabilir.

12

Listserv’ler sadece tartışma amaçlı olmayıp, sorulara yanıt alınabilen bir kaynak

da olabilir. Ayrıca bazı listeler elektronik dergiler ve elektronik gazeteler dağıtmak için

de kullanılır. Listserv’ler benzer ilgi konuları olan insanları binlerce kilometre uzakta

olsalar bile bir araya getirdiği için güçlü iletişim araçlarıdır(Pitter, 1995, s.28).

1.4.10. Usenet Haber Öbekleri Usenet, dünya çapında milyonlarca bilgisayar kullanıcısını birbirine bağlayan bir

yazışma ve haberleşme sistemidir. Değişik haber gruplarından (Newsgroup) oluşur.

Usenet içinde her konu ile ilgili haber grupları bulmak mümkündür. Bu haber grupları

konularına göre hiyerarşik olarak sınıflanır (Köksal ve diğerleri, 1999, s.119).

Haber grupları içinde yaygın olarak kullanılan kategoriler şu şekilde

sıralanabilir: alt(alternatif konularla ilgilidir), comp(bilgisayar ile ilgili konular), biz(iş

dünyasına ait konular), sci(bilimle ilgili konular), soc(sosyal ve kültürel konular),

rec(eğlence ve boş zamanları değerlendirme ile ilgili konular) , misc( diğer başlıklar

altına konulmamış her türlü konu) (Küçük, 2002, s.21).

Usenet Haber Öbekleri veya Haber Grupları (Usenet News Groups) küresel

ölçekte bir elektronik bülten tahtası sistemidir. Usenet'te çok çeşitli konularda açılmış

onbinlerce grup (öbek) üzerinde milyonlarca Internet kullanıcısı karşılıklı olarak mesaj

alış-verişi yapabilir.

İlk bakışta, e-posta listeleri ile Usenet gruplarının benzer ve hatta aynı oldukları

ileri sürülebilir. Gerçekten de bunlar işlev bakımından benzer gibi gözükseler de

aralarında temel bir farklılık vardır. Bu fark, Usenet gruplarına gönderilen mesajların

merkezi bilgisayar sistemleri üzerinde toplanmasından ileri gelmekte, ayrıca mesaj

alabilmek için gruba üye olmak gerekmemektedir. Usenet gruplarına gönderilen

mesajları okumak isteyen birinin Usenet gruplarına ait mesajları taşıyan merkezi

bilgisayar sistemlerinden birine bağlanması yeterli olmaktadır. Halbuki, e-posta tartışma

gruplarına gönderilen mesajlar üyenin e-posta hesabına otomatik olarak

bırakılmaktadır(Ankara Üniversitesi Bilgi İşlem Dairesi, 2003).

13

Usenet, dünya üzerindeki milyonlarca ağ kullanıcısının binlerce değişik konuda

yazdığı görüş ve düşüncelerini anlatan yazılar ile haberlerden oluşan bir tartışma

ortamıdır. Genelde Usenet de ticari amaçlı mesajlar verilmez. Usenet, sadece İnternet’e

özgü değildir. Usenet haberini okuyabilmek için herhangi bir Usenet programı kullanıp

Usenet Servis Sağlayıcılara bağlanmak yeterlidir. Diğer ağlardan da buralara

ulaşılabilir ( İnan, 1998, s.45).

Usenet, dünyanın çeşitli bölgelerindeki insanlara tartışma ortamı yaratması ve

fikir alış-verişi olanağı sağlaması açısından son derece önemlidir.

1.4.11. Sohbet (Internet Relay Chat) Servisleri

Internet Üzerinden Sohbet anlamına gelen IRC (Internet Relay Chat), İnternet'in

en çok rağbet gören servislerinden biridir. IRC ile sohbet edebilmek için özel IRC

yazılımları kullanılır. ICQ, AOL Instant Messenger ve MIRC bunlar arasında en

ünlüleridir. IRC yazılımı bilgisayara yüklenip ayarlar yapıldıktan sonra Internet

üzerinde IRC hizmeti veren bir sohbet sunucusuna (chat server) bağlanılır. Bağlantı

işlemini takiben, sunucu üzerinde yer alan binlerce sohbet odasından (chat room)

girilerek burada bulunan kişilerle gerçek zamanda sohbet yapılabilir.

Günümüzde Web üzerinden sohbet hizmeti veren sunucular da bulunmakta olup

bu durumda özel bir sohbet programını bilgisayarınıza yüklemeksizin sohbet

yapabilmek mümkün olabilmiştir. Sohbet işlemini en cazip kılan noktalardan biri

yazılan mesajın gerçek zamanda yani hemen cevaplanabilmesi (instant messaging)

özelliğidir. ICQ gibi programlar kullanıldığında o an için bir sohbet odasında olmasanız

da sizi arayan birisi hemen sizinle konuşabilmektedir(Ankara Üniversitesi Bilgi İşlem

Dairesi, 2003).

1.4.12. Çoklu-Ortam Servisleri Kayıtlı ses, film ve animasyonların Internet üzerinden izlenmesinin yanında son

iki yıldan beri, radyo ve tv'lerin canlı yayınlarını gerçek zamana yakın şekilde izlemek

de mümkün olabilmiştir. Çoklu-ortam başlığı altında incelediğimiz bu ürünleri izlemek

14

için bilgisayar sisteminde bir ses ve video kartının kurulu olması gerekir. Microsoft

Internet Explorer ve Netscape gibi bazı popüler Web tarayıcıları bu tür yayınları

izlemek için plug-in (takı) olarak adlandırdığımız özel yazılımlara sahiptirler(Ankara

Üniversitesi Bilgi İşlem Dairesi, 2003).

1.4.13. Konferans Servisleri

Internet üzerinde konferanslar sesli (audio conferencing) veya görüntülü (video

conferencing), çoklu-ortam konferansı (multimedia conferencing), ekran paylaşımlı

(screen sharing) şekilde yapılabilir. Bu aslında bir tür "canlı sohbet" gibidir.

Internet üzerinde yapılan konferanslar fiziksel olarak bir araya gelmeden toplantı

yapılmasını sağladığı için ucuz bir toplantı şeklidir. Dahası, toplantıya katılacak kişiler

için yüksek düzeyde organizasyonlar yapılmasını gerektirmeden, hızlı bir şekilde, bir

kaç dakika içinde organize edilebilen konferanslara izin vermektedir(Ankara

Üniversitesi Bilgi İşlem Dairesi, 2003).

1.4.14. Arama Motorları

Arama motoru, aranılan konuda yer alan anahtar sözcükleri kullanarak arama

yapılmasını sağlayan bir yazılımdır. Arama motorları önceden oluşturulmuş veri

tabanlarını tararlar. Veri tabanları, yine arama motorlarının bir bileşeni olan yazılımlar

tarafından gerçekleştirilir. Bu yazılımlara örnek olarak Wanderer, Crawler, Robot,

Worm ve Spider’i verebiliriz. Bunlar web sayfaları arasında sürekli dolaşarak dosyaları

toplar ve merkez veri tabanına gönderirler (Albany, 2001, p.26). Bazen de sitelerin

yaratıcıları, arama motorlarına mesaj göndererek sitelerinin veri tabanına girmesini

sağlayabilirler.

Arama motorlarının ikinci bileşeni robotlar tarafından toplanan web sayfalarının

kopyalarını veri tabanına kaydeder. Arama motorlarının üçüncü bileşeni ise arama

15

motoru mekanizmasıdır (search engine mechanizm). Bu yazılım, kullanıcının veri

tabanında sorgulama yapabilmesini sağlar (Albany, 2001, p.27).

Arama motorlarının hepsi aynı işi yapıyormuş gibi görünmesine rağmen, her biri

farklı yöntemler kullanmaktadır. Bu da çoğu zaman farklı sonuçlara ulaşılmasına neden

olmaktadır.

Sonuçları etkileyen nedenler arasında veri tabanının boyutu, arama motorunun

kapasitesi, bilgilerin güncellenme sıklığı gösterilebilir.

1.4.14.1. Arama Motorlarının Türleri

Arama motorları çalışma biçimlerine göre üç kategoride incelenebilir:

1-Soru Tabanlı Arama Motorları (Query-based Search Engines)

Bu tip arama motorlarında, robot adı verilen bilgisayar yazılımlarının

oluşturduğu veri tabanları kullanılır. Robotlar, İnternet’te dolaşarak bağlantıları izler ve

belgenin HTML yapısında yer alan URL, belgenin başlığı, anahtar sözcükler vb.

bilgileri toplar. Bu tür arama motorlarına örnek olarak Alta Vista, Excite, Lycos,

HotBot, Infoseek verilebilir ( Soydal, 2000, s.16).

2-Üst Arama Motorları (Metasearch Engines)

Bu arama motorları, diğer arama motorlarının veri tabanlarına eş zamanlı olarak

arama isteği gönderirler ve sonuçları üst arama motorunda toplayarak listelerler. Bu tür

arama motorları farklı arama motorlarını taradıkları için tarama alanını genişleterek

daha iyi sonuçlar elde etmeyi sağlar. Bazı üst arama motorları aynı adreste bulunan

benzer konular üzerinde aynı sayfa ve kayıtları eleyebilme özelliğine sahiptir. Böylece

farklı arama motorlarından aldığı aynı bilgilerden sadece birini sunarak zaman kaybını

önler. Fakat bunların da bazı dezavantajları vardır; Çoğunlukla çok fazla materyal

16

sunarlar, bazı üst arama motorları bilgileri çok iyi sıralayamaz veya alandan kazanmak

için bazı arama sonuçlarını göstermezler (Küçük, 2002, s.33) .

3- Arama Motoru Yazılımları

Bunlar üst arama motorlarına benzemekle birlikte, bu yazılımların çalışılan

bilgisayara yüklenmesi gereklidir. En önemli özelliklerinden birincisi, yapılan taramalar

sonucu erişilen belgelerdeki ikilemeleri ayıklaması, ikincisi ise kullanımdan kalkan

bağlantıları kontrol edebilmesidir. Bu programlar genellikle ücretli yazılımlardır. Bu tür

arama motoru yazılımlarına örnek olarak Web Sleuth, Mata Hari, WedFerret ve

Copernic verilebilir.

Internet ortamı küresel bir sistem veya yapı olarak üzerinden her an binlerce

bilginin aktığı etkileşimli bir ortamdır. Dört bilgisayar olarak doğmuş, aradan geçen 30

yıl içinde 15 milyon bilgisayar ve 200 milyona yakın kullanıcı kapasitesine kadar

inanılmaz şekilde hızla büyümüş ve hala büyümekte olan bir sistemdir. Büyürken sabit

ve her zaman var olan şeyleri sunmak yerine değişen ve sürekli yenilenip gelişen bir

anatomik yapı ve içerik de sunmaktadır.

Internet, bazı kısıtlamaları olmakla birlikte genelde yasakları olmayan, din, dil,

ırk ve coğrafik sınırları bulunmayan çevrim-içi (on-line) bir iletişim ağıdır. Internet

kendine özgü kuralları ve olanakları ve belki de psikolojik boyutuyla farklı istekler ve

yaşam tarzları oluşturan bir etmen niteliğindedir. İşte bu denetimsiz ortam veya sanal

yaşamın gerçek yaşama yansımasının nasıl olacağı da üzerinde ciddi olarak tartışılması

gereken bir konudur.

İnternet savunucuları, İnternet’in sınıf, cinsiyet, ırk ve ulus gibi ayırımlar

olmaksızın tüm insanların doğrudan iletişim kurabilmelerine olanak veren, dünyayı

adeta tek bir sanal toplum haline getiren bir olgu olduğunu ileri sürmektedirler (Scott ve

O´Sullivan, 2000, akt:Deryakulu ve Eşgi, 2001). İnternet’in en ayırıcı özelliklerinden

birisi olarak kimsenin tekelinde ya da denetiminde olmayışı gösterilmektedir.

17

İnternet’in dünyadaki tüm eğitim sistemleri üzerinde oldukça önemli yapısal

değişimlere neden olacağı ve geleneksel sınıf duvarlarını yıkacağı ileri sürülmektedir

(Standish, 1999; Leu, Karchmer, 1999, akt:Deryakulu ve Eşgi, 2001).

Fakat, gerçekte durumun bu kadar toz pembe olmadığını savunan bir grup ise şu

noktalara dikkat çekmektedir;

Öncelikle, İnternet ağına hızlı ve sorunsuz bağlantı için kullanıcının bulunduğu

bölgenin sağlam bir teknik iletişim alt yapısının olması gereklidir. Kullanıcı bireysel

bağlantı için İnternet bağlantısı kurmaya elverişli bir bilgisayara sahip olmalı ve bunun

için gerekli donanım, servis sağlayıcı ve telefon hattı ücretini ödeyebilecek durumda

olmalıdır. Kurumsal bağlantılar için de büyük ölçekli benzer yatırımlar gerekmektedir.

Tüm bunlar gelişmiş ülkeler için önemli bir sorun olmayabilir fakat gelişmemiş ya da

gelişmekte olan ülkeler için teknolojik alt yapı, donanım ve servis hizmetlerinin

maliyeti henüz yolun başındayken birer dezavantaj olarak ortaya çıkmaktadır. Böylece,

bilgi ve iletişim teknolojilerine erişimde uluslar, gruplar ya da bireyler arasında

eşitsizlikler doğmakta, bilgiye erişim olanakları açısından dezavantajlı bir alt sınıfın

oluşumu söz konusu olmaktadır ( Topping ve McKenna, 1999; Leu ve Kinzer, 2000,

akt; Deryakulu ve Eşgi, 2001).

1.5. Profil Nedir ? Profil, en genel anlamda bir kuruluşun veya bir topluluğun karakteristik

özelliklerinin belirlenmesi olarak tanımlanabilir.

Örneğin, bir basın-yayın organı için gerçeğe yakın okuyucu profilinin

çıkarılması, içeriğin iyileştirilmesi, derginin, gazetenin ya da magazinin gelecekteki

konu ve tarzının belirlenmesi açısından önemlidir. Hatta bazı dergi veya gazetelerin

okur profili reklam ajanslarına ve reklam veren kuruluşlara ışık tutacak özellikler

sergileyebilir.

Ticari kuruluşlar için müşteri profilinin bilinmesi son derece önemlidir. Şirket,

hedef kitlesinin beklentilerini, sosyoekonomik düzeyini bilirse, ona göre strateji

geliştirebilir.

18

Benzer şekilde eğitim kurumları için öğrenci profilinin çıkarılması da oldukça

önem taşımaktadır. Öğrencilerin istekleri, ihtiyaçları, beklentileri, eksik yönleri,

hedefleri bilinirse o doğrultuda stratejiler belirlenerek hedeflenen seviyeye daha kısa

sürede ulaşılması mümkün olabilir.

1.6. Problem İnternet yirminci yüzyılın son on yılına damgasını vurmuş bir bilişim teknolojisi

ürünüdür. İnternet’in sıradan kullanıcılar için günlük yaşantıyı olumlu ve olumsuz

yönde etkileyen yönleri olduğu söylenebilir. Ancak İnternet’in asıl bilgi işlem ve

iletişim amaçlı kullanımı, bilimsel amaçlı kullanımıdır. Bu, üretilen bir bilginin çok

hızlı ve sınırsız bir şekilde yayılması ve kullanıcıların erişimine sunulması ile anlam

kazanır. Bilginin İnternet üzerinden yayılması ve kullanıcılara sunulması ise büyük

oranda üniversitelerde gerçekleştirilebilecek bir olaydır. Bundan dolayı üniversitelerin

İnternet’ten yararlanmaları, bunun için gerekli bilimsel, teknik ve insan gücü

kaynaklarına sahip olmaları büyük bir önem taşımaktadır.

Günümüzde yükseköğretim kurumlarındaki öğrencilerin büyük çoğunluğu

yoğun olarak Internet’i kullanmaktadır. Internet’in kullanılması konusunda öğrencilere

yeterli destek verilmediği takdirde bu durum teknolojinin yanlış kullanılması sonucunu

doğuracak ve önemli sorunları da beraberinde getirecektir. Örneğin İnternet’i eğitim ve

araştırma amaçlı kullanmayan kişi, büyük ölçekte veri trafiği yaratarak, ağı amacına

uygun kullanmak isteyenlere kullanılacak bant genişliği bırakmayacaktır.Bu türden

kullanım “istenmeyen trafik” olarak tanımlanabilir. İstenmeyen trafik oluşturan

kullanımlara örnek olarak, KaZaA ve eDonkey gibi dosya paylaşım programları ile

video filmlerin paylaşımı, gayri ahlaki içerik sunan sitelere bağlantı, gazeteler, canlı

radyo ve tv yayınlarının sürekli izlenmesi, eğitsel amacı bulunmayan oyun, kumar ve

sohbet kanallarının kullanımı gösterilebilir(Cebeci, 2003).

Çukurova Üniversitesi 1995 yılında İnternet’e bağlanmıştır ve bu bağlantı halen

ULAKNET üzerinden sağlanmaktadır. Türkiye’deki devlet üniversiteleri arasında 34

Mbps hızla en yüksek hızda bağlantıya sahip 8 üniversite arasında yer almasına rağmen,

araştırmacıların hız konusundaki rahatsızlıkları devam etmektedir. Bu sorunların

19

sebebinin “istenmeyen trafik” olduğu tespit edilmiş 11 Mart 2003 tarihinden itibaren

“içerik filtreleme ve site bloklama” uygulaması ile istenmeyen trafik engellenmeye

çalışılmıştır. Fakat bu uygulama da başka sorunları beraberinde getirmiştir.

Kullanıcılara, özellikle üniversitelerde İnternet’in eğitim ve araştırma amaçlı

kullanılmasına yönelik bilincin kazandırılması şarttır. Bu sorunun giderilmesinde

İnternet kullanan öğrencilerin özelliklerinin bilinmesi önem taşımaktadır.

Bu çalışmada, Çukurova Üniversitesinde Bilgisayar Bilimleri Uygulama ve

Araştırma Merkezi koordinatörlüğünde aktif tutulan beş tane İnternet’e bağlı bilgisayar

laboratuarında İnternet kullanan öğrencilerin profili çıkarılarak , bazı değişkenler

açısından incelenmiştir.

1.7. Araştırmanın Amacı

Bu araştırmanın temel amacı; “Çukurova Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri

Uygulama ve Araştırma Merkezi’ndeki bilgisayar laboratuarlarını kullanarak İnternet’e

bağlanan öğrencilerin profilinin çıkarılması ve bazı değişkenler açısından

incelenmesidir.”

Bu amaç doğrultusunda alt amaçlar şöyle belirlenmiştir:

1) Araştırmaya katılan öğrencilerin, demografik özellikleri nedir?

2) Araştırmaya katılan öğrencilerin, bilgisayar yazılım ve donanımına ilişkin

bilgi düzeyleri nedir?

3) Araştırmaya katılan öğrenciler, İnternet’in sunduğu servis hizmetlerini hangi

sıklıkta kullanmaktadır?

4) Araştırmaya katılan öğrencilerin, İnternet hakkındaki görüşleri nelerdir?

5) Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyet açısından İnternet kullanma

amaçları farklılaşmakta mıdır?

20

6) Araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet kullanma süreleri(deneyim)

açısından İnternet kullanma amaçları farklılaşmakta mıdır?

1.8. Araştırmanın Önemi Internet, günümüzde yaşamın bir parçası haline gelmiştir. Giriş Bölümünde

anlatıldığı gibi bir çok faydalı ve hayatı kolaylaştıran özelliklerinin dışında, Internet’in

bazı kişi ve kuruluşlar tarafından illegal kullanılması da söz konusudur. Amaç

doğrultusunda bir tarama yapılırken dahi, oldukça masum görünen bir link,

tıkladığınızda sizi hiç istemediğiniz sitelere gönderebilir. Dahası, bilgisayarınıza ait

bazı bilgiler bu siteler tarafından alınarak, elektronik posta kutunuz istemediğiniz bir e-

mail yağmuru altında kalabilir.

Kısacası İnternet, iki ucu keskin bir bıçağa benzetilebilir. Amaca uygun ve

dikkatli kullanılırsa istenilen şeyi, aksi halde kişinin kendisini kesebilir.

Bu çalışmanın öğretim elemanları, yöneticiler, öğrenciler ve araştırmacılar

açısından önemli olduğu düşünülmektedir. Çıkarılan kullanıcı öğrenci profilinin,

İnternet’in daha verimli ve etkili kullanılmasına ilişkin yapılacak çalışmalara zemin

hazırlayacağı düşünülmektedir.

1.9. Sayıtlılar

Anket Formlarının öğrenciler tarafından doğru ve samimi olarak

cevaplandırıldığı varsayılmaktadır.

1.10. Sınırlılıklar Araştırma, Çukurova Üniversitesine ait Bilgisayar Bilimleri Uygulama ve

Araştırma Merkezi koordinatörlüğünde aktif tutulan İnternet’e bağlı laboratuarları

kullanan 964 öğrenciden alınan veriler ile sınırlıdır.

21

BÖLÜM II

KURAMSAL AÇIKLAMALAR VE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR

2.1. İnternet ve Bilgisayar Aracılı İletişim Üzerine Kuramlar

İnternet ve Bilgisayar ile ilgili kuramlar “Psikoloji Kuramları” ve “Kitle İletişim

Kuramları” olmak üzere ikiye ayrılmıştır.

2.1.1. İnternet ve Bilgisayarla İlgili Psikoloji Kuramları

İnternet ve Bilgisayarla İlgili Psikoloji Kuramları İnternet’in niteliği ve etkileri

üzerine yazılmış kuramlardır. Psikoloji Kuramları ; “Ekolojik Kuram”, “Bilişsel

Davranışçı Kuram” ve “Sosyal Biliş Kuramı” olmak üzere üç ana başlık altında

incelenebilir. Bu kuramların, İnternet’in insan yaşamındaki rolünü ve etkilerini,

kullanıcıların bazı davranışlarını daha iyi açıklayabilmek için daha geniş bir

perspektiften konuya bakabilmeyi sağlamaları açısından teze alınmasında fayda

görülmüştür.

2.1.1.1. Ekolojik Kuram

Bu kuram çevresel şartların ve değişik ortamlardaki karşılıklı ilişkilerin insanın

gelişimine etkisini incelemektedir. Bronfenbrenner tarafından 1970’li yıllarda

geliştirilmiştir. Bu kurama göre bireyin çevresi, birbiriyle ilişkili dört sistemden

oluşmaktadır. Bu sistemler;

1. Mikrosistem : Ev, okul, iş ortamlarının örnek olarak verilebileceği bu

sistem bireyin gelişimini doğrudan etkileyen en derin düzeydir.

2. Mezosistem : Mikrosistemler arasındaki ilişkilerin oluşturduğu bir

düzeydir. Örneğin, çocuğun ailesiyle öğretmenleri arasındaki olumlu

ilişkiler, çocuğun okul başarısını iyi yönde etkileyebilir.

22

3. Ekzosistem : Bireyin gelişimini etkileyen ortamlar bütünüdür. Örneğin

anne yada babanın iş ortamındaki konumunu kaybetmesi çocuğun yaşamı ve

gelişimi üzerinde olumsuz etkiler bırakabilir.

4. Makrosistem : Bir toplum içinde yer alan üst yapı kurumlarıdır. Bu

düzeye örnek olarak içinde yaşanılan toplumun gelenek-görenekleri, kültürü,

devlet ve hükümet verilebilir (Irwin, 1990, akt: Bayraktar, 2001).

Toplumların gelişmesiyle medyanın etkisi artmakta ve gelişen toplumlarda

ergenler medyadan etkilenmektedir( Arnet, 1999). Ergenler, medyada (televizyon,

sinema filmleri, bilgisayar oyunları ve İnternet) ticarileşmeyle, şiddetle, madde

kullanımıyla ve pornografiyle karşı karşıya gelmektedir. Ergenlerin medyada olumlu

yetişkin modellerinden yoksun kalmaları, olumlu davranışların içselleştirilmesini

güçleştirecek ve yetişkinler tarafından yönlendirilemeyen otonom ergen grupları hızla

artacaktır ( Bronfenbrenner, 1999).

Yankelovich’e (1995) göre İnternet’in son yıllardaki hızlı gelişimi , son 20

yılda meydana gelen makrosistemetik değişimlere bağlıdır. Ekolojik kurama göre

İnternet gibi iletişim araçları toplumsal değerleri etkileyen bir olgu olarak bir tür

“makrosistem” görünümü sunmakla beraber ergenin en yakın çevresinin bir parçası

olduğu için de bir “mikrosistem” değişkeni olarak ele alınmalıdır.

İnternet çevresel şartlara bağlı olarak gelişimsel süreçleri destekleyici yada

kısıtlayıcı rol de oynayabilir. Birey maddi, duygusal ve sosyal açıdan zengin bir çevrede

yaşıyorsa, İnternet bireyi yeni bilgilere açarak olumlu gelişimsel süreçleri ve sonuçları

tetikleyebilir ve bireyin çevresinde “gelişimsel bir teşvik edici” olarak faaliyet

gösterebilir. Bireyin maddi, duygusal ve sosyal desteklerden yoksun olduğu ortamlarda

ise İnternet, gelişimsel ilerlemeye ket vurabilir ( Bronfenbrenner, 1992).

İnternet’in iki yönlü boyutu refah seviyesi yüksek gruplar arasında da

görülebilmektedir. İnternet çok güzel fırsatlar (bilgiye ulaşma, değişik insanlarla

iletişim kurabilme, uzaktan öğrenme vs.) sunmasına rağmen, bu fırsatlar kimi zaman

aşırı uyaran yüklenmesine, faaliyet bozukluklarına, stres ve kronik baş ağrılarına da

sebep olabilmektedir (Davidson, 1996).

23

2.1.1.2. Bilişsel-Davranışçı Kuram Bu kuramda, patolojik İnternet kullanımı ile ilgili olumsuz bilişsel ve davranışsal

durumlara dikkat çekilmektedir. Bilişsel davranışçı kurama göre, patolojik İnternet

kullanımı (PİK), özel ve genel PİK olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Özel PİK’de bireyler İnternet’in tek bir fonksiyonuna bağımlıdırlar. Buna alış-

veriş sitelerinin, kumar sitelerinin, oyun sitelerinin, pornografik sitelerin aşırı kullanımı

örnek olarak verilebilir.

Genel PİK ise, İnternet’in birçok alanda aşırı kullanımını içermektedir. Genel

PİK’e örnek olarak da amaçsız biçimde Web kullanımı, chat (sohbet) yapma, e-mail

bağımlılığı gösterilebilir. Davis’e (2001) göre bu durum, İnternet’in sosyal yönü ile

ilgili olup, bireyin sosyal ilişki kurma ve destek bulma ihtiyacından kaynaklanmaktadır.

Pratarelli ve arkadaşları (1999), PİK’in betimsel bir modelini ortaya koyan dört

faktör belirtmektedir. Bunlardan birinci faktör, İnternet’in aşırı kullanımıyla ilgili

olumsuz davranış stillerine odaklanmaktadır. İkinci faktör, İnternet’in anlamlı ve

yaratıcı biçimde kullanılmasını içermektedir. Üçüncü faktör, İnternet’in cinsel doyum

veya sosyal kazanımlar için kullanılması durumuna yoğunlaşmaktadır. Dördüncü faktör

ise İnternet’i çok az kullanan yada İnternet’e ilgisiz kişileri içermektedir. Bu model

İnternet kullanıcılarının dört düzeyini betimlemeye çalışmaktadır ( akt: Bayraktar,

2001).

Kişinin olaydan aldığı pekiştirme, İnternet ve ona bağlı yeni teknolojilerin

deneyimlenmesinde kilit noktadır. Yani pekiştirme olumluysa, kişi aktiviteyi sürdürmek

için pekiştirilmektedir . Birey daha sonra da, başlangıçtaki hazzı yakalamak için

aktiviteyi daha sık tekrarlamaktadır. Bu edimsel koşullanma, kişinin benzer fizyolojik

tepkilere ulaşmak için yeni teknolojiler aramasına neden olmaktadır (Davis, 2001).

Bilişsel-davranışçı kurama göre, PİK’in başlıca sebeplerinden biri olumsuz

bilişsel süreçlerdir. Olumsuz bilişsel süreçler, kişinin kendi hakkındaki düşünceleri ve

dünya hakkındaki düşünceleri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Kişi kendi hakkında

olumsuz bir yargıya sahipse, İnternet’i başkalarından tehdit edici olmayacak biçimde

24

olumlu tepkiler almak için kullanmaktadır . Dünyayla ilgili bilişsel bozukluklar,

spesifik olayları genellemek biçiminde ortaya çıkmakta, kişi İnternet’ deki sanal ortam

dışında kimsenin kendini sevmediğini ve saygı duymadığını düşünebilmektedir. Bu tarz

bilişsel bozukluklar, kişi İnternet ile ilgili bir uyaranla karşılaşınca istem dışı olarak

ortaya çıkmaktadır. Genel PİK daha çok bireyin sosyal çevresiyle ilişkilidir.

Ailelerinden yada çevreden sosyal destek alamayan yada sosyal açıdan izole olan

bireyler genel PİK’e daha yatkındırlar. Genel PİK’de İnternet’de normal olamayan

sürelerde amaçsız bir şekilde vakit harcanarak güncel faaliyetler ve sorumluluklar

aksatılmaktadır. Psikolojik açıdan Genel PİK sürecindeki bireylerin özel PİK

sürecindekilere göre daha problemli oldukları düşünülmektedir. Bilişsel bozukluklar

hem özel hem de genel PİK için geçerlidir (Davis, 2001).

Bilişsel-davranışçı kuram, PİK semptomları arasında bilişsel olanlara

odaklanmaktadır. Bu semptomlara örnek olarak İnternet’in tek dost olduğu düşüncesi,

İnternet hakkındaki saplantılı düşünceler, İnternet kullanımını durduramama,

İnternet’den dolayı çok para harcama, İnternet’ deki arkadaşlıkları gerçek arkadaşlıklara

tercih etme ve İnternet kullanımıyla ilgili suçluluk hissetme gösterilebilir. İnternet

kullanmaktan dolayı kişi suçluluk hissettiğinde burada harcadığı zaman konusunda

yakınlarına yalan söylemekte ve İnternet’de neler yaptığını gizlemektedir. Suçluluk

duygusu, benlik değerini azaltmakta ve PİK’in diğer semptomlarına da zemin

hazırlamaktadır ( Davis, 2001).

2.1.1.3 Sosyal Biliş Kuramı

Sosyal Biliş Kuramı, insan davranışını yönlendiren bir dizi mekanizmayı ele

almaktadır. Bu mekanizmalar;

• Aktif öğrenme ( bireyin kendi deneyimleri sonucu öğrenmesi),

• Gözlemleyerek öğrenme,

• Benlik denetimi,

• Kendine yeterlilik ( kişinin bir eylemi başaracağına olan inancı) dir.

25

Sosyal Biliş Kuramı’na göre, İnternet’i yeni kullanmaya başlayanlarla,

deneyimli internet kullanıcılarının psikolojik sağlıkları, kendine yeterlilik kavramıyla

açıklanabilmektedir (Bandura, 1997).

Bu kurama göre İnternet, özellikle yeni kullanıcılar için stres yaratıcı bir uyaran

olmaktadır. İnternet’i iş yaşamında kullanan kişiler için istenmeyen elektronik postalar,

yavaş yüklemeler depresyon kaynağı olabilmektedir (LaRose ve ark., 2001).

2.1.2. Kitle İletişim Kuramları

İnternet, geleneksel kitle iletişim modelinin kaynak-mesaj-alıcı özelliklerini

taşımakla birlikte bazı yönlerden farklılıklar da göstermektedir. Kaynaklar e-posta

iletişimindeki tek bir kişi yada kişiler, Usenet veya Listserver topluluklarındaki bir

sosyal grup olabilmektedir. Mesajlar ise geleneksel haberler olabildiği gibi, hikayeler

yada sohbet odalarındaki mesajlaşmalar da olabilmektedir. Alıcı ise tek bir kişiden

milyonlarca kişiye uzanabilmektedir (Morris,1996).

İnternet’deki bu hızlı büyüme yeni bir medya kültürü yaratmıştır ve bu kültürün

yapı taşını ise gençler oluşturmaktadır. Çünkü gençler yeni teknolojileri yetişkinlerden

daha çabuk benimsemektedirler. Bu durum yeni bir Pazar yaratmış ve çok sayıda web

sitesinin gençler ve çocuklar için dizayn edilmesine neden olmuştur (Montgomery,

2000).

Kitle iletişimi araştırmacılarına göre İnternet, hem bilgi hem de eğlence amaçlı

kullanılmaktadır fakat diğer bilgi ve eğlence içeren kitle iletişim araçlarından

farklılıklar göstermektedir. Ayrıca İnternet’ deki bazı iletişim ve eğlence türleri

bağımlılık yaratmakta ayrıca taciz, pornografi gibi olumsuzluklar içeren eşzamanlı

iletişimin bireyleri olumsuz yönde etkileyebileceğini belirtmektedirler. İnternet’in bir

kitle iletişim aracı olması, İnternet üzerindeki politik ve ticari sitelerin hızla artması

sonucunu doğurmaktadır (Morris, 1996).

26

2.1.2.1. Kritik Kitle Kuramı (Theory of Critical Mass)

Bu kuram, yeni bir iletişim teknolojisinin, başarılı sayılabilmesi için gereken üye

sayısını belirlemeye çalışmaktadır (Markus, 1991; Oliver ve ark., 1985). Bir iletişim

aracının, kitle iletişim aracı olabilmesi için kritik kitlenin oluşması gereklidir. Nüfusun

%10- %20’si yeni teknolojiyi kabul ettiği takdirde kritik kitle oluşmuş kabul edilebilir.

Çünkü bu düzeye erişildiğinde, yeni teknoloji toplumun geri kalan kısmına

yayılabilmektedir (Valente ,1995).

2.1.2.2. Kullanma ve Haz Alma Kuramı (Uses and Gratifications Theory) Kullanma ve Haz Alma Kuramı’na göre, “Kitle iletişim aracını kullanmaya

yönelten psikososyal ihtiyaçlar, farklılaşmış bir kullanmaya, bu farklılaşmış kullanış da

çoğunlukla tasarlanmamış sonuçlara yol açabilir.” (Blumler&Katz, 1974,

akt:Bayraktar, 2001).

Rosengren (1974)’ e göre, tanımda yer alan “ihtiyaçlar”, sorunlar ve bu sorunlara

çözüm arayışları olarak düşünülmelidir.

Kullanma ve Haz Alma Kuramına göre, kişilerin İnternet kullanım amaçları,

onların kullandıkları İnternet servislerini belirlemekte ve kullandıkça bir haz alma

duygusu oluşturmaktadır. Bu haz alma duygusu bazı kişilerin İnternet’i patolojik

düzeyde kullanmalarına neden olmakta ve onlarda bağımlılık semptomları

geliştirmektedir. Chou Hsiao (2000) yaptıkları araştırmada, bağımlı grubun, İnterneti

daha eğlenceli ve etkileşimsel bulduklarını ve İnternet kullanmaktan haz aldıklarını

belirtmişler ve bu durumu kişilerin gerçek kimliklerinden bir kaçış olarak

değerlendirmişlerdir.

Eighmey&McCord (1998)’e göre İnternet, kullanıcıların çok sayıda kaynakla

iletişim kurabilecekleri, devasa büyüklükte bir bilgi ağına ulaşabilecekleri bir ortamdır.

Bu konuda yapılan araştırmalar, bilgisayar aracılı iletişimin asıl amacının eğlence ve

keşfetme olduğunu bu bakımdan Kullanma ve Haz Alma Kuramı’na uygunluk

gösterdiğini ortaya koymuştur.

27

2.1.2.3. Sosyal Katılım ve Medya Zenginliği Kuramları (Social Presence and Media

Richness Theory)

Sosyal Katılım Kuramı, kitle iletişim teknolojisi içindeki sosyal ipuçlarının

derecesini belirlemeye çalışmakta ve bilgisayarlı iletişimi yüzyüze iletişimle

karşılaştırmaktadır. Bilgisayarlı iletişim, görsel ve vücut dili ipuçlarından yoksun olması

nedeniyle sosyal katılımı oldukça düşük bir iletişim çeşididir (Walther, 1992).

Medya Zenginliği Kuramı’nda ise her kitle iletişim aracındaki ipucu

sistemlerinin sayısına göre, zayıf ve zengin medya arasındaki farklar belirtilmeye

çalışılmaktadır. Basit ve iki anlamlılık içermeyen mesajlar için bilgisayar aracılı

iletişim uygundur çünkü bu tür iletişim belirsiz, empatik, yada duygusal bilgileri

anlamak için zayıf bir iletişim aracıdır . Bu kuramı ele alan birçok araştırmada belirgin

olmayan sonuçlar sunulmaktadır. İnternet, diğer kitle iletişimi araçlarına göre medya

zenginliği bakımından daha üstün olabilir ancak bunun için daha çok karşılaştırmalı

alan çalışmalarına ihtiyaç vardır (Walther, 1992).

2.1.2.4. Akış Kuramı (Theory of Flow)

Csikzentmihalyi (1975) tarafından ortaya konulan Akış Kuramı’na göre, kişiler

bir aktiviteye daldıklarında dikkatleri ve çevrelerine karşı duyarlılıkları artarken, benlik

bilinci kaybolmaktadır. Bunlar kişilerin bir aktiviteyi sürdürmesindeki ana sebeplerdir.

Akış Kuramı’nı İnternet’e uyarlayan Trevino ve Webster(1992) şu öngörülerde

bulunmuşlardır:

a) Kişi İnternet’deki etkileşimsel ortamdan ötürü, çevre üzerinde bir kontrol

duygusu algılamaktadır.

b) Kişi, dikkatinin etkileşime odaklandığını algılamaktadır.

c) Kişinin merakı, etkileşim sürecini artırmaktadır.

d) Kişi, etkileşimi ilginç bulmaktadır.

28

İnternet’in dizaynındaki amaç, dikkat çekmek ve kişide kontrol duygusu

uyandırmaktır, bu nedenle Akış Kuramı, İnternet kullanımına uymaktadır (Trevino ve

Webster, 1992 ; akt:Bayraktar, 2001).

2.1.2.5. Ayartıcı Ortam Dizaynı Kuramı (Theory of Seductive Interface Design)

Ayartıcı ve eğlendirici ortamların dizaynındaki amaç, kullanıcının iş yapması

yada üretmesi değil, zevk almasıdır. İnternet’in bu yönden oldukça zengin olduğu

söylenebilir (Jordan, 2000). Jordan, İnternet kullanırken yaşanabilecek zevk unsurlarını

dört maddede toplamıştır. Bunlar:

a) Vücutla ve duyularla algılanan fiziksel zevkler,

b) Sosyal ilişkilerle ortaya çıkan sosyal zevkler,

c) Duygusal ve bilişsel açıdan algılanan psikolojik zevkler,

d) İnternet’de yapılan alış-verişten duyulan zevklerdir.

2.2. Türkiye’de İnternet Türkiye’de İnternet bağlantısı TR-NET (Türkiye İnternet Çalışma Grubu),

TÜBİTAK ve ODTÜ’deki İnternet servisleri aracılığı ile sağlanmaktadır. Türkiye 1993

yılının Nisan ayından beri İnternet’e bağlıdır. Türkiye’de ilk İnternet bağlantısı 1993

yılında ODTÜ tarafından gerçekleştirilmiştir. Ege üniversitesi ise 1994 yılında İnternet

bağlantısını gerçekleştirmiştir.

TUR-NET’in devreye girmesinden sonra İnternet hizmeti vermek üzere bir çok

ISS (İnternet Servis Sağlayıcı) firma faaliyete geçmiştir. Daha önce sadece akademik

kuruluşlar ve büyük şirketlerdeki kişilerin yaralanabildiği İnternet, ISS sayesinde herkes

tarafından yararlanılabilir duruma gelmiştir. TUR-NET’in devreye girmesi, aynı

zamanda Türkiye’deki İnternet alt yapısının düzene girmesini sağlamıştır.

Türkiye’de İnternetin 10 yıllık bir geçmişi vardır. Kayıtlı İnternet

kullanıcılarının 2.5 milyon civarında olduğu bilinmekte, ancak kayıt dışı kullanıcılarla

(işyeri, internetkafe, eğitim kurumları, diğer kaynaklardan bağlananlarla) bu rakamın 5

milyon kişiye yaklaştığı tahmin edilmektedir (Akgül, 2003). Genel nüfusa

29

oranlandığında Türkiye’de kayıtlı İnternet erişimine sahip nüfusun %4 civarında

olduğu görülmektedir. Gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında bu oldukça düşük bir

orandır. Fakat, Türkiye nüfus başına en çok internet kafeye sahip ülkelerin başında

gelmekte ve sınırları içinde internet kafe olmayan bir il bulunmamakta, İnternet’e

girişlerin yaklaşık %40’ı internet kafelerden yapılmaktadır (Kılıç,2001; Münir,2001).

Böylece internet kafeler, ülkemizde kişisel bilgisayarlara ve internet bağlantısına

sahip olmayan bireyler için bu teknolojiye ulaşabilmenin en kolay ve ekonomik yolu

olarak görülmektedir.

2.3. Eğitim ve Öğretimde İnternet

Eğitim teknolojileri, yazılım sektörü ve telekomünikasyon alanlarında yaşanan

hızlı gelişmeler günlük yaşamımızı değiştirmekle kalmayıp, eğitim ve öğretimin

yapısını da değiştirmeye başlamıştır.

Geleneksel eğitim ve öğretim anlayışında öğrenci, öğretmen tarafından

doldurulmayı bekleyen boş bir kaba benzetilir. Öğretmenden bilgiyi sunması,

öğrenciden ise sunulan bilgiyi soğurması beklenen bu anlayış zamanla değişim

göstermesine rağmen, az gelişmiş toplumlarda hala büyük ölçüde geçerliliğini

korumaktadır. İnternet bu değişimin hızlanmasında oldukça etkin bir rol oynamaktadır (

Duman, 1998).

Günümüzde bilginin kapsamı gittikçe arttığından, bilgi farklı kitle iletişim

araçları içinde çeşitli bölüm ve şekillerde kaydedilebilmektedir. Diğer taraftan bu

şekilde kaydedilmiş sayısal bilgi dediğimiz bu kaynaklara erişmek ve etkili bir şekilde

kullanmak da insanlar için gittikçe kaçınılmaz bir ihtiyaç olmaya başlamıştır. İşte bu

yüzden artık günümüzde “Bilgi Okuryazarı” olmak zorunlu hale gelmiştir diyebiliriz

(Ercegovac, Yamasaki, 1998).

İnternetli eğitim, yeni öğrenme biçimlerini gündeme getirir. Bağımsız ve öz

yönelimli öğrenme becerilerini geliştirir. Çok değişik kaynaklardan milyonlarca sayfa

bilgi kaynağı sunarak daha zengin bir öğrenme ortamının oluşmasına yardım eder.

Böylesine zengin bilgi kaynağı çok yönlü öğrenmelerin deneyime dayalı olarak

30

gerçekleşmesine yardım eder. Örneğin bilgiyi aramak, bulmak, seçmek, sınıflamak,

tümleştirmek, bu bilgilerden yeni bilgiler üretmek ve bunları yaşama aktarma becerileri

İnternet’i kullanarak öğrenilebilir (Duman, 1998).

Bilgi toplumlarında bilgisayarlar, bireyleri bilgiye ulaştıran en etkili araçlardır.

90’lı yıllarda İnternet bilgi teknolojilerinin yaygınlaşmasını sağlayan, kültürel, siyasal,

ekonomik bütün alanları ilgilendiren geniş bir çerçeveye sahip olmuştur(İzci ve

Karahan, 2001).

İnternet’in öğretim sürecinde kullanılmasıyla birlikte, sınıflar, öğretmenin rehber

olduğu, işbirlikli öğrenmenin gerçekleştirildiği ortamlara dönüştürülebilir. Eğitimdeki

önemli konulardan biri de kuşkusuz, öğrencilerde yaşam boyu öğrenme için gerekli olan

temel becerileri geliştirmektir. İnternet, öğrencilerin ihtiyaçları olan bilgileri

sağlamalarına yardımcı olacak bir araçtır. İnternet, sınıf ortamında iş birliğini geliştirme

ve bilgilerini yapılandırma konusunda geleneksel ortama göre daha fazla olanak sağlar.

Burada öğrenci aktif olmak durumundadır (İzci ve Karahan, 2001).

Tüm bu nedenlerledir ki, YÖK de 1998-1999 eğitim-öğretim yılında ülkemiz

genelinde üniversitelerde TBT (Temel Bilgi Teknolojileri) dersinin açılmasını istemiştir

ve bu dersin kapsamı içinde İnternet eğitimi de yer almaktadır. Bu ders, tüm

fakültelerde 1. sınıfta okutulmaktadır.

2.4. İnternet Konusunda Yapılan Araştırmalar Akınoğlu(2002), “Eğitim ve Sosyalleşme açısından İnternet kullanımı(İstanbul

örneği)” konulu bir doktora çalışması yapmıştır. Araştırmasında bilgisayar ve İnternet

kullanımının farklı öğretim alanlarında öğrenim gören öğretmen adayları ve serbest

zaman değerlendirme alanlarındaki kullanıcılar üzerindeki etkilerini incelemiştir.

Araştırmanın örneklemini Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi’ndeki

Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, İlköğretim ve Fen Bilgisi

Öğretmenliği ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Anabilim dalında 2001-2002 öğretim

yılında öğrenim gören 185 üniversite öğrencisiyle Marmara Üniversitesi Göztepe

kampusü Merkez Kütüphanesindeki İnternet Kullanım Merkezi ile Kadıköy ve

Ümraniye ilçelerindeki oniki internet kafedeki 102 internet kullanıcısı oluşturmuştur.

31

Anketlerin uygulanmasında random örnekleme metodu kullanılmıştır. Araştırmaya

katılan kullanıcıların yaş dağılımları, cinsiyet dağılımları, İnternet kullanım sıklıkları,

İnternet kullanım biçimleri, İnternet kullanım amaçları, İnternetin olumlu ve olumsuz

buldukları yönleri vs. detaylı olarak incelenmiş ve bazı değişkenler arasındaki ilişkilere

de bakılmıştır.

Bakay(2001), “Lise Öğrencilerinin İnternet Kullanma Koşulları İle Yeterlik

Düzeyleri ve Öğrencilerin İnternet Kafelere Gitme Koşulları” başlıklı araştırmada

İzmir ili metropol alanında bulunan toplam 166 lise arasından 15 lise ve buralardan

1352 öğrenci, oranlı küme örnekleme metoduyla seçilmiştir. Alınan verilerden elde

edilen bulgulara göre, öğrencilerin yüzde 38.1’i herhangi bir yolla İnternet

kullanmaktadır. Verilere göre İnternet kullanan öğrencilerin yüzde 54.7’sinin evinde

bilgisayar bulunuyor ve bunların 45.5’i ise internet abonesi. Öğrencilerin yüzde 46.1’i

İnternet kullanmayı kendi kendine veya arkadaşlarından öğrenmiş. Yüzde 40.5’i

İnternet kafelerde, yüzde 5.2’si ise okulda verilen derslerden öğrendiğini bildirmiştir.

Araştırmaya göre İnternet kullanan öğrencilerin yüzde 58’i oyun oynamak,

arkadaş bulmak yada chat yapmak için İnternet’e bağlanmaktadır. Araştırma yapmak

veya ödev hazırlamak için İnternet’e bağlananların oranı ise yüzde 13.9’dur.

Araştırmaya alınan 516 öğrencinin İnternet kullanma yeterliliklerinin ise orta

düzeyde olduğu belirlenmiştir. Yeterlilik düzeyi öğrencilerin yaş, cinsiyet, öğrenim

gördükleri alanlara göre önemli farklılıklar göstermektedir. Araştırmacı, öğrencilerin

İnternet’e olan yüksek ilgisinin olumlu bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini, ilginin

öğrenme yönünde kullanılmasını, bunun için de öncelikle olanakları kısıtlı liseler olmak

üzere tüm okulların bilgisayar ve İnternet ile donatılması gerektiğini vurgulamaktadır.

Araştırma bulgularına dayanarak, öğrencilerin sosyal ihtiyaçlarının okullarda yeterince

karşılanamadığı sonucunu çıkarmaktadır.

Baran ve Kuloğlu (2001), tarafından yapılan “İnternet Kafelerdeki İnternet

Kullanımı ve Sanal-Sosyal İlişkiler: Ankara Örneği” konulu araştırmada Ankara’nın

orta ve orta üst sosyo-ekonomik düzeylerindeki 23 İnternet kafedeki 245 internet

kullanıcısından veri alınmıştır. Araştırma sonuçlarına göre gençler İnternet kafelere

eğlenmek, arkadaşlarıyla birlikte olmak amacıyla gelmektedir, İnternet kafelerdeki

32

ortam sosyal izalasyona yol açmamaktadır ve kullanıcılar kendilerini bağımlı olarak

görmemektedir. Kullanım bilimsel olmaktan çok eğlence amaçlıdır ve az da olsa

pornografik sitelere erişim sağlanmaktadır. Araştırma sonuçları Stanford Enstitüsü ve

UCLA(University of Californiya Los Angles )’nın araştırma sonuçlarıyla

karşılaştırılmış ve büyük ölçüde benzerlik gösterdiği belirtilmiştir.

Bayhan(2001), “Bilişim Toplumunun Sosyolojik Perspektifi ve Türkiye”

başlıklı çalışmasında, Sanayi devrimi ve sanayi toplumu yapılanmasından bilişim

devrimi ve bilişim toplumuna girildiğinin artık büyük çoğunluk tarafından kabul

edildiğini belirterek, bu yeni çağ ve toplumun sosyal, kültürel ve ekonomik yapısı ile

dönüşümünü, Türkiye gerçeği ile karşılaştırmaktadır.

Bayraktar(2001), “İnternet kullanımının ergen gelişimindeki rolü” başlıklı bir

çalışma yapmıştır. Bu çalışmada K.K.T.C Lefkoşa ilçesi sınırları içindeki Milli Eğitim

Bakanlığı’na bağlı okullarda öğrenim gören 12-17 yaş arasında 343 kız ve 343 erkek

olmak üzere 686 ergen ele alınmıştır. Araştırmacı, araştırmasının kapsamına 12-17 yaş

arası ergenleri almasının nedenini, bu yaşlar arasında psikososyal gelişimin tüm yaşam

açısından oldukça kritik olması ve bu gruptakilerin İnternet sorunları açısından yüksek

riske sahip olmaları biçiminde açıklamıştır. Araştırmasının sonucunu ondokuz

madde halinde özetlemiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre erkek ergenler, kız

ergenlere göre daha fazla İnternet kullanmaktadır. İnternet’in sıklıkla eğlence ve

iletişim amaçlı kullanıldığı ve genellikle İnternet’e evden bağlanıldığı bulunmuştur.

İnternet’ de ziyaret edilen sitelerin yaş ve cinsiyet değişkeni açısından farklılaştığı

saptanmış, 12-14 yaş arasındaki ergenlerin oyun siteleri ve ders içerikli siteleri daha

fazla ziyaret ettikleri saptanırken, 15-17 yaş grubundaki ergenlerin mp3, alış-veriş,

gazete-TV sitelerini daha fazla kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır.

İnternet kullananların çoğunun, İnternet ile ilgili bilgi düzeylerinin düşük olduğu

bulunmuştur. Chat amaçlı İnternet kullananların gerçek kimliklerini gizledikleri ve

karşıdaki chat yapan kişiye güvenmedikleri saptanmıştır.

Yine aynı araştırmada, İnternet Bağımlılık Ölçeği ile günlük, haftalık, yıllık

İnternet kulanım süresi arasında ilişki saptanmıştır ve kullanım süresi artıkça İnternet

Bağımlılık Ölçeği’nden alınan puanların da yükseldiği görülmüştür.

33

İnternet’te oynanan oyun türlerinin genellikle şiddet içerikli olduğu ve bu oyunların

hem anti-sosyal saldırganlığı hem de kendine dönük saldırganlığı artırdığı sonucuna

ulaşılmıştır. Araştırmadan ortaya çıkan diğer bir sonuç ise depresif kişilerin daha çok

patolojik biçimde İnternet kullandığı ve bunların daha çok chat, müzik, pornografi ve

alış-veriş sitelerini tercih etmesidir.

Çağlayan(2001) tarafından, “İnternet kafelerin ve kahvehanelerin karşılaştırmalı

araştırması” konulu bir araştırma yapılmıştır.

Çallı, İşman ve Torkul(2001), “Sakarya Üniversitesinde Uzaktan Eğitimin Dünü

Bugünü ve Geleceği” konulu bir çalışma yapmışlar ve Sakarya Üniversitesinde, 1997

yılından beri uzaktan eğitim konusunda elde ettikleri verileri değerlendirmişlerdir.

Çelik ve Altan(2001), “Ortaöğretim Düzeyinde Görev Yapan Öğretmenlerin

İnternet’e Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi” konulu bir çalışma yapmışlardır. Bu

çalışmada 42 devlet lisesi ve 35 özel okul öğretmenine İnternet algı anketi

uygulamışlardır. Araştırmanın sonucunda devlet liselerindeki öğretmenlerin evden yada

okuldan İnternete bağlanma imkanları özel okullarda görev yapan öğretmenlerden daha

azdır. Genel olarak bakıldığında devlet okullarında görev yapan öğretmenlerin İnternet

konusundaki bilgi düzeyleri, Özel okullarda görev yapanlara göre daha düşüktür.

Deryakulu ve Eşgi(2001) tarafından “İnternet Kafe’lerin Ortam ve Kullanıcı

Profili: Eğitimde İnternet Kullanımına İlişkin Kullanıcı Görüşleri” konulu bir araştırma

yapılmıştır. Araştırma, Ankara’daki 60 internet kafe ve 80 kişilik internet kafe kullanıcı

grubu üzerinde yürütülmüştür. Bu araştırmada verilerin toplanması için iki ayrı araç

geliştirilmiştir. “İnternet Kafe Ortam Özellikleri Anketi” ile internet kafelerin fiziksel

mekan özellikleri, internet kafelerde yer alan bilgisayarların teknik özellikleri ve

sunulan hizmetlere ilişkin veriler toplanmıştır. “İnternet kafe Kullanıcı Özellikleri

Anketi” ile ise kullanıcıların cinsiyet, yaş, sosyo-ekonomik düzey gibi kişisel

bilgilerine, sahip oldukları temel bilgisayar bilgi ve becerilerine, internet kafeleri

kullanma amaç ve sıklıklarına ilişkin veriler toplanmıştır.

Dursun(2004), tarafından yapılan “Üniversite Öğrencilerinin İnternet Kullanma

Amaçları” başlıklı araştırma Gaziosmanpaşa Üniversitesi’nde öğrenim gören öğrenciler

34

üzerinde yapılmış ve 311 öğrenciden veri alınmıştır. Bu çalışmada öğrencilerin İnternet

kullanma amaçları, İnternet kullanımıyla ilgili sorunları ve çözüme yönelik önerileri

belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmacı elde ettiği bulgulara dayanarak, öğrencilerin

bilgisayar ve İnternet kullanımına ilişkin bilgileri okullardan çok kendi olanakları ile

öğrenmiş olduğunu belirtmektedir. Bu nedenle öğrencilerin yükseköğretimde bilgisayar

ve İnternet kullanabilecekleri ortamların çoğaltılması gerektiğine dikkat çekmektedir.

Esgin(2000) tarafından yapılan “Yeni bir bağımlılık türü : İnternet Kafeler”

başlıklı çalışmada, Sivas ilinde yer alan 175 İnternet cafeden basit tesadüfi örneklem

tekniğiyle 25 cafe seçilmiş ve 200 kullanıcı ile anket yapılmıştır. Araştırmada

kullanıcıların cinsiyet dağılımları, sosyo-ekonomik statüleri, yaş grupları, İnternet

kullanma sıklıkları ve internet kullanma amaçları incelenmiştir.

Erjem ve Azman(2001), tarafından yapılan “İnternet Kullanımının Üniversite

Öğretim Elemanlarının Bilgi Üretme Süreçleri ve Akademik İlişkiler Üzerindeki

Etkileri” başlıklı çalışmada 100 öğretim elemanı ile yapılan anketler sonucunda şu

bulgular elde edilmiştir: Öğretim elemanları İnterneti daha çok veri elde etme ve

akademik iletişim için kullanmaktadırlar.

Gürol ve Sevindik(2001), “Fırat Üniversitesi Öğretim Elemenlarının İnternet

Kullanım Düzeyleri ve Görüşlerinin Belirlenmesi” başlıklı çalışmalarında öğretim

elemanlarının eğitimde İnternet kullanımı konusunda olumlu düşündüklerini ve

belirlemişlerdir. Ayrıca, öğretim elemanlarının İnterneti akademik araştırmalar, e-mail

ve medyayı takip için kullandıklarını bildirmişlerdir.

Karahan ve İzci(2001) tarafından yapılan “ Üniversite Öğrencilerinin İnternet

Kullanım Düzeyleri ve Beklentileri ” konulu çalışmada, üniversitelerimizde okutulan

Temel Bilgi Teknolojileri dersinin kapsamı içindeki İnternet eğitiminin öğrencilere

katkılarının neler olduğu araştırılmış ve öğrencilerin ihtiyaç ve beklentileri

belirlenmeye çalışılmıştır.

Kaya ve Önder(2001), “İnternet Yoluyla Öğretimde Ergonomi” konulu

çalışmalarında, birçok faydası bulunan İnternet yoluyla öğretimin amacına ulaşabilmesi

için, uygulamalarda mutlaka ergonominin de dikkate alınması gerektiğini vurgulayarak,

35

ergonominin iki temel boyutu olan fiziksel ortam ve kullanıcı arayüzünün kullanıcıya

uygun olmasının gerekliliğine dikkat çekmişlerdir.

Oral (2004), “Öğretmen Adaylarının İnternet Kullanma Durumları” konulu

çalışma Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi öğrencileri üzerinde yapılmış

ve toplam 421 öğrenciden veri alınmıştır. Araştırmada öğrencilerin İnternet’i öğretimde

kullanma, araştırmada kullanma, sosyal etkileşimde kullanma, öğretimde kullanımından

hoşlanma, iletişimde kullanma, bilgi paylaşımında kullanımına yönelik tutumları

araştırılmıştır. Araştırma bulgularına göre öğretmen adaylarının İnternet kullanma

durumlarına göre, İnternet’in sosyal etkileşimde kullanımına yönelik tutumları dışında,

diğer bütün kullanım alanlarına yönelik tutum puanları arasında gözlenen fark

istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Yine araştırma bulgularına göre, öğretmen

adayları İnternet’i en fazla (%51.5) “araştırma ve ödev yapma” amacıyla

kullanmaktadırlar.

Seferoğlu (2001), “Öğretmenlerin Bilişim Teknolojilerinin Kullanımıyla İlgili

Görüşleri” başlıklı bir çalışma yapmıştır. Bu çalışmada bilişim teknolojilerinin

toplumsal yaşamı etkilemedeki rolü, toplumda bilgisayar kullanımı, bilgisayarı ve

rolünü anlama, eğitimde bilgisayar kullanımı, öğretimde kalitenin yükseltilmesi,

mesleki geliştirme ve güdüleme konularındaki öğretmen davranışlarını incelemiştir.

Sümer (2001) tarafından “İnternet Kullanımının Toplumsal Katılım ve İlişkiler

Üzerindeki Etkileri ve İnternet Bağımlılığı” konulu çalışmada İnternet’in yaralarının

yanı sıra yoğun İnternet kullanımının kişiler üzerindeki olumsuz etkilerine de dikkat

çekilmektedir. Ülkemizdeki İnternet kullanım sıklığının, gelişmiş ülkelerdeki kullanım

sıklığına ulaşmadan önce gerekli önlemler alınmasını ve olası olumsuz etkilere karşı

hazırlıklı olunmasını önermektedir.

Tuna ve Özsoy(2000) tarafından yapılan, “ Türkiye’de Üniversitelerde İnternet

Kullanımı” konulu araştırmada, Türkiye’deki devlet ve vakıf üniversitelerinin

İnternet’ten yararlanma düzeyleri 55 üniversitenin web sayfaları üzerinde

derinlemesine analitik bir araştırma ile tespit edilmeye çalışılmıştır.

36

Uçak (1997) tarafından yapılan “Bilim Adamlarının Bilgi Arama Davranışları ve

Bunları Etkileyen Nedenler” konulu çalışmada, akademisyenlerin kariyerleri ilerledikçe,

İnternet kullanımına daha az zaman ayırdıklarını belirlemiştir.

Yetim ve Güler(2000) ‘in “ Bilgi Teknolojilerinden Yeni Yararlanma Biçimleri

Olarak İnternet Cafeleler” başlıklı çalışmasında ise Mersin ve İzmir’ deki seçilen

İnternet cafelerdeki 240 kullanıcıya anket uygulanmış ayrıca cafe sahipleri ile de

görüşmeler yapılmıştır. Bu çalışmada kullanıcılar yaş ve cinsiyet dağılımları, aylık

ortalama gelirleri, İnternet kullanım sıklıkları ve İnternet kullanım amaçları açısından

incelenmiştir.

Affonso(1999) tarafından yapılan “ Is the Internet Affecting the Social Skills of

Children” konu başlıklı araştırmada İnternet’in çocukların sosyal becerileri üzerindeki

etkileri incelenmiştir. Bu araştırmadan edinilen bilgilere göre, ebeveynlerin büyük bir

kısmı(evde bilgisayarı olan) etkileşim ve geniş bir alana erişme doğasından dolayı

çocuklar üzerine etkisinden endişe etmektedir( Annenberg Public Policy Center, 1999).

Ancak buna rağmen çocuklarının İnternet’e ihtiyacı olduğuna inanmaktadırlar. Aynı

araştırmada New York’daki büyük bir üniversiteden atılanların yüzdesinin, İnternet

kullanımındaki artışla doğru orantılı olarak arttığından söz edilmektedir. Sebep olarak

da atılanların %43’ünün bütün gece boyunca İnternet başında kalmaları

gösterilmektedir(Wallace, 1999).

Heitner(2002) tarafından yapılan “ The relationship between use of the Internet

and social development in adolescence” konulu araştırmada ergenlik dönemindeki

gençlerin sosyal gelişimleri ile İnternet arasındaki ilişki incelenmiştir.

Andrade(2003) tarafında yapılan “The effect of Internet on children’s perceived

social support” konulu çalışma, katolik klisesine giden çocuklar üzerinde yapılmıştır.

Aile kontrolünde İnternet başında uzun zaman geçirmenin çocukların ruhsal gelişimleri

üzerindeki etkileri araştırılmış, bir etkisinin olmadığı sonucuna varılmıştır. Ancak,

sonuçların böyle çıkmasında ailelerin çocuklarını gözlemeleri büyük rol oynamıştır.

Ayrıca, profil çıkarma konusunda yapılan literatür taramasında aşağıdaki

araştırmalara ulaşılmıştır;

37

“A Profile of Minnesota Technical College Students” konulu araştırma,

Minnesota Eyaleti Teknik Kolejleri Rektörlüğü tarafından 8000 teknik kolej öğrencisi

üzerinde yapılmıştır. Anket uygulaması %65-70 katılımla gerçekleştirilmiştir.

Araştırmada öğrencilerin maddi olarak ailesine bağımlı olup-olmadığı, çalışma

deneyimleri, gelecekte akademik çalışmak isteyip-istemedikleri gibi kriterler

incelenmiştir.

“Profiling Internet Users in Egypt: Understanding the Primary Deterrent Against

Their Growth in Number” konulu çalışma El-Nawawy tarfından yapılmıştır. Elde edilen

bulgulara göre, Mısır, 1996 yılından beri, İsrail hariç, İnternet olanakları ve altyapı

konusunda diğer Arap ülkelerinin önünde yer almaktadır. Ancak İnternet kullanıcıları

nüfusun ancak %0,4’ü kadardır. Internet kullanıcılarının az olmasının en önemli nedeni

eğitimsizliktir.

Anadolu Üniversitesi Rektörlüğü, 2001-2002 eğitim döneminde kayıtlar

sırasında dağıtılan anketlerle öğrencilerinin profilini belirlemek için çalışma

başlatmıştır. Öğrencilerin genel özelliklerini belirlemek için oluşturulan anket iki

bölümden oluşmaktadır Öğrenci Bilgi Formu adını taşıyan birinci bölümde öğrencilere

ağırlıklı olarak kimlik, aile ve üniversite hakkındaki görüşlerin ortaya çıkarılmasına

yönelik 55 soru yöneltilmektedir. Sosyal Güvenlik Bilgi Formu adını taşıyan ikinci

ankette ise öğrencilerin ve ailelerinin sosyal güvenlik kurumlarına bağlı olup

olmadıkları sorulmaktadır. Anketler tamamlandıktan sonra veriler bir araya getirilerek

öğrencilerin genel özelliklerinin ortaya çıkarılması hedeflenmektedir.

Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi tarafında yapılan bir

çalışmayla, fakültenin öğrenci profili çıkarılmıştır. Bu çalışmada;

• Öğrencilerin cinsiyete göre dağılımı

• Öğrencilerin bölümlere göre dağılımı

• Öğrencilerin mezun oldukları liselere göre dağılımı

• Öğrencilerin fakülteyi tercih sıralarının cinsiyete göre dağılımı

• Öğrencilerin fakülteyi tercih sıralarının bölümlere göre dağılımı

• Öğrencilerin fakülteye giriş puanlarının bölümlere göre dağılımı

• Öğrencilerin fakülteye giriş puanlarının bölümlere göre ağırlıklı

ortalamaları

38

• Öğrencilerin hazırlık sınıfındaki başarı durumlarının bölümlere göre

dağılımı

• Öğrencilerin hazırlık sınıfındaki başarı durumlarının cinsiyete göre

dağılımı

• Mezun olunan liselere göre hazırlık sınıfı başarı durumlarının

dağılımı

• Hazırlık sınıfında başarılı olan öğrencilerin notlarının frekans

dağılımı

• Hazırlık sınıfı başarı notlarının bölümlere göre ağırlıklı ortalamaları

• Hazırlık sınıfı başarı notlarının mezun olunan liselere göre ağırlıklı

ortalamaları ayrıntılı olarak sunulmuştur.

Ayrıca öğrencilerin çalışma durumlarına ilişkin analizler, burs alma durumlarına

ilişkin analizler, doğum yerleri ve ikametgahlarına ilişkin analizler, ailelerinin gelir

durumlarına ve mesleklerine ilişkin analizler de çalışmada ayrıntılı olarak

sunulmaktadır.

Taplamacıoğlu, Zihnioğlu ve Karagöz (2003) tarafından “Elektrik-Elektronik

Mühendisliği Bölümü Öğrenci Profilleri” konulu bir araştırma yapılmış, bu çalışmada

Ankara, Gazi, Hacettepe ve Ortadoğu Teknik Üniversitelerindeki Elektrik-Elektronik

Mühendisliği Bölümü öğrencilerine anket formları doldurtularak öğrencilerin öncelikle

sosyal ve kültürel profilleri çıkarılmaya çalışılmıştır. Lise yada dengi okul sonrasında

hangi öğrencilerin bu bölümleri tercih ettiğini, hangi sosyal katmanlardan geldiğine

ilave olarak halen devam ettikleri eğitim-öğretim programını kendi görüşleri ile

değerlendirmeleri istenmiştir. Bu öğrencilerde sosyal ve kültürel yönden geliştirilmesi

gereken yönlerin ve eğitim-öğretim programlarının kendi yorumlarıyla

değerlendirilmesi ve araştırılması uygulanan anket çalışması yardımıyla anlaşılmaya

çalışılmıştır.

The University of Southern California (USC) Annenberg School Center for

Digital Future tarafından 2000 yılından beri Sayısal Geleceği Araştırmak ( Surveying

The Digital Future) başlıklı bir anket çalışması gerçekleştirilmektedir.

39

Bu çalışma Dünya İnternet Projesi’nin (World Internet Project) bir parçası olup,

Kuzey Amerika, Avrupa, Güney Amerika ve Asya’daki ülkelerin işbirliği ile

yürütülmektedir. Dördüncüsü Eylül 2004’de yayınlanan bu raporda (The Digital Future

Report, September 2004), 2003 yılında yapılan çalışmanın sonuçları detaylı olarak

sunulmuştur. Bu araştırma, İnternet’in , İnternet’i kullanan ve kullanmayan ABD’deki

kullanıcılar üzerindeki sosyal, politik ve ekonomik etkilerini ortaya çıkarmaya yönelik

olarak gerçekleştirilmiştir. Beş ana başlıktan oluşan bu raporun özet sonuçları aşağıda

verilmiştir;

A- Kimler İnternet’e Bağlanıyor?

1- Amerikalıların %65,1 evlerinden İnternet’e bağlanıyor. Bu projenin

başladığı 2000 yılında bu oran %46,9 idi.

2- Çevrim-içi (on-line) bağlananların sayısında artış olduğu belirlenmiştir. Bu

oran ortalama haftada 12,5 saat ile bu çalışmanın en yüksek seviyesine

ulaşmıştır.

3- Genel olarak, Sayısal Gelecek Projesi’nin dördüncü yılında İnternet erişimi

en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Amerikalıların yaklaşık ¾’ü çevrim-içi

İnternet’e bağlanıyorlar.

4- En popüler on İnternet aktivitesi e-posta, web’de gezinti, haber okuma,

hobiler, eğlence, e-alışveriş, sağlık bilgileri, seyahat bilgileri, kredi kartı

işlemleri ve oyun olarak tesbit edilmiştir.

5- Araştırmada deneyimli ( 7 yıl yada daha fazla ) ve yeni (az deneyimli)

İnternet kullanıcılarının İnt erne’te neler yaptıkları araştırılmış ve aşağıdaki

sonuçlara ulaşılmıştır;

• Deneyimli kullanıcıların zamanlarının çoğunu e-posta göndermek

yada okumak, web’de sörf, evde iş amacıyla kullanım, haber

okuma, hobileri ile ilgili bilgi arama, arkadaşları ile mesajlaşma ve

40

okul ile ilgili çalışmalar yaparak harcadıkları saptanmıştır. Bu

oranlar dört yılın raporlarında da değişmemiştir.

• Yeni kullanıcılar da zamanlarının çoğunu e-posta göndermek yada

okumak , chat yapmak, web’de sörf yapmak, oyun oynamak, müzik

dosyaları indirmek, fatura ödemek, haber okumak ve okul ile ilgili

çalışmalar yapmak için harcamaktadırlar.

6- Ankete katılan 24 yaş ve altındakilerin İnternet’i en fazla kullandığı

saptanmıştır. Ayrıca yaşlı kullanıcılar arasında da İnternet kullanımının

giderek yaygınlaştığı ve 2000 yılından beri bu artışın %29 olduğu

belirlenmiştir.

7- Dört yıl boyunca İnternet kullanan erkek ve kadınların sayısı birbirine yakın

olmakla beraber, erkeklerin oranı biraz daha yüksektir.

8- Evde İnternet kullanan deneyimli kullanıcıların (7 yıl ve daha uzun süre),

haftada 8.6 saat İnternet kullandıkları belirlenirken yeni kullanıcılarda (1

yıldan az süre) bu oran 4.3’dür. Yani başka bir deyişle, deneyimli

kullanıcılar, yeni kullanıcıların iki katı kadar İnterne’de çalışmaktadırlar.

9- 2003 yılında kullanıcıların %70 ‘den fazlası İnternet kullanma becerilerinin

iyi yada mükemmel olduğunu belirtmişlerdir. Bu oran 2000 yılında %44.6

olarak belirtilmiştir.

10- İnternet’e bağlanmayanların %40’ının gerekçesi “bilgisayarlarının olmaması

yada bilgisayarlarının İnternet’e bağlanacak kapasitede olmaması” olmuştur.

Diğer dikkat çekici ve giderek artan bir neden de “İnternet’in çok zaman

kaybettirmesi” şeklindedir.

11- “İnternet kullanmadığınızda ne kaybedersiniz?” sorusuna, katılımcıların

%60’ının cevabı “hiçbirşey” olmuştur. Ancak “hiçbirşey” cevabını veren

kullanıcılar, “ilerde İnternet kullanmayı düşünüyor musunuz?” sorusuna

%73.7 oranında “evet” cevabı vermişlerdir.

41

12- “İletişim teknolojisi Dünyayı nasıl etkiler?” sorusuna, İnternet

kullanıcılarının %56.4’ü , kullanmayanların %44.5’inin cevabı “ dünyayı

daha iyi bir yer yapar” şeklinde olmuştur.

B- Medya Kullanımı ve Güven

1- İnternet kullananlar ile kullanmayanlar arasındaki en büyük ilginç benzerlik

televizyon izlemek için ayrılan zamandır. Televizyon izleme oranı, İnternet

kullanmayanlarda %12.6 iken, İnternet kullananlarda bu oran %11.6 olarak

belirlenmiştir.

2- Deneyimli kullanıcılar(yeni kullanıcıların iki katı), İnternet kullanmaya

başladıktan sonra, televizyon izlemeye daha az zaman ayırdıklarını

belirtmişlerdir.

3- Araştırmaya katılan kullanıcıların %55,2’si İnternet’in kendileri için en

önemli bilgi kaynağı olduğunu düşünmektedirler.

4- Kullanıcıların %50.1’i İnternet üzerindeki içeriğin çoğunun yada tamamının

güvenilir olduğuna inanmaktadır.

5- Araştırmaya katılanların %73.5’i Devlet Web Siteleri’nde yayınlanan

içeriğin çoğunluğunun yada tamamının güvenilir olduğunu söylerken ancak

sadece %9.5’i kişisel sayfalardaki bilgilerin güvenilir olduğunu

söylemektedirler.

6- Katılımcıların yaklaşık 2/3’ü İnternet’e bağlıyken kayıtlı müzik yada radyo

dinlemek, mesajlaşma, TV izleme veya telefon etmek gibi diğer aktiviteleri

yaptıklarını belirtmişlerdir. Bu aktiviteler içinde en fazla yapılanı %36.4

oranıyla kayıtlı müzik dinlemektir.

C- Tüketici Davranışları

42

1- On-line alış-veriş oranları 2000 yılında %45.1, 2001 yılda %50.9, 2002

yılında %39.7, 2003 yılında ise %43 olmuştur.

2- İnternet deneyimi arttıkça on-line alış-veriş oranı da artmaktadır.

3- Araştırmaya katılanların %69.1’i önce mağazaya bakıp sonra on-line alış-

veriş yapmaktadırlar. Bu oran 2002’de %64.7 olarak belirlenmiştir.

4- Kullanıcıların özellikle kredi kartı kullanma güvenliği konusundaki

endişeleri 2002 yılında %71.3 olarak belirlenirken , bu oran 2003’de %53.8

olarak tesbit edilmiştir.

D- İletişim Kalıpları

1- Bu araştırmadaki kullanıcıların %92.5’inin e-mail hesabı var.

2- E-mail hesabı olanların, %62.3’ü e-maillerini günde bir kez yada daha fazla

kontrol ediyorlar. Bu oran 2002’de % 29.2, 2001’de ise 25.6 olarak

belirlenmişti.

3- Kullanıcıların %43.3’ü, e-mail kullanarak normalde ilişki

kuramayacakları/erişemeyecekleri insanlarla artan bir şekilde iletişim

kurabildiklerini belirtmişlerdir.

E- Sosyal Etkiler

1- Kullanıcıların büyük çoğunluğu , İnternet’in ailelerine ve arkadaşlarına

ayırdıkları zamana etkisi olmadığını belirtmişlerdir.

2- Ebeveynlerin %14.8’i çocuklarının zamanlarının çoğunu İnternet kullanarak,

%46.2’si ise televizyon seyrederek geçirdiklerini söylemişlerdir.

3- Ebeveynlerin büyük çoğunluğu (%75) İnternet’in, çocuklarının TV izleme

alışkanlıklarını değiştirmediğini bildirmişlerdir.

43

4- 18 yaş ve altındaki İnternet kullanıcılarının büyük çoğunluğu İnternet’in

okul çalışmaları için “önemli” olduğunu belirtirken %61.6’sı ise “çok

önemli” olduğunu belirtmişlerdir.

5- Öğrenciler İnternet’in okul çalışmaları için önemli olduğunu düşünmelerine

karşın, ebeveynler İnternet’in çocuklarının akademik başarılarına etkisi

olmadığını düşünmektedirler. Ebeveynlerin %80’i , İnternet bağlantısından

sonra, çocukların notlarında değişme olmadığını ifade etmişlerdir.

6- Deneyimli kullanıcıların %93’ü ve yeni kullanıcıların %88’i İnternet’te

konuşma özgürlüğünün serbest olmasını savunmalarına rağmen uygunsuz

içeriğin devlet tarafından denetlenmesini istemektedirler.

7- Araştırmaya katılanların %38’i ise yeni teknolojinin kişisel özgürlükleri yok

edeceği inancını taşımaktadır.

44

BÖLÜM III

YÖNTEM

Bu bölümde araştırma modeline, veri kaynaklarına ve veri toplama araçlarına

ilişkin açıklayıcı bilgiler verilmektedir.

3.1 Araştırma Modeli

Çukurova Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi

Müdürlüğü koordinatörlüğündeki İnternet’e bağlı laboratuarları kullanan öğrencilerin

profilini çıkarmayı amaçlamakta olan bu araştırma genel tarama modelindedir. Tarama

modeli, geçmişte yada halen mevcut olan bir durumu olduğu biçimiyle betimlemeyi

amaçlayan bir araştırma yaklaşımıdır(Karasar, 1992).

3.2 Evren ve Örneklem

Araştırmanın evrenini 2004-2005 öğretim yılında Çukurova Üniversitesi’nin

çeşitli Fakültelerinde öğrenim gören ve Bilgisayar Bilimleri Uygulama ve Araştırma

Merkezi bünyesinde yer alan İnternet laboratuarlarını kullanan öğrenciler (5 bin

civarında) oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise bu öğrenciler içinden random

örnekleme yöntemiyle seçilen 964 öğrenci oluşturmaktadır.

3.3 Veri Toplama Araçları ve Geliştirilmeleri Bilgisayar Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından aktif tutulan

İnternet’e bağlı bilgisayar laboratuarlarını kullanan öğrencilerin profilini çıkarmak ve

bazı değişkenler açısından incelenmesini sağlamak amacı güden bu araştırmada,

öncelikle kavramsal çerçevenin oluşturulması için altı aylık bir literatür taraması

yapılmıştır. Yurt içinde ve yurt dışında yapılmış benzer çalışmalar ve bu çalışmalarda

kullanılan anketler incelenmiş, anket hazırlama teknikleri ve anketlerin iç güvenirlik

hesaplamalarının nasıl yapıldığı araştırılmıştır. Tüm bu çalışmalardan sonra belirlenen

çerçeve doğrultusunda anket soruları araştırmacı tarafından beşli Likert tipi ölçeğe göre

45

hazırlanmış ve oluşturulan anket formu alanla ilgili konularda çalışan altı uzmanın

görüşlerine sunulmuştur. Uzmanlardan alınan geri bildirimler değerlendirilmiş ve anket

formu yeniden düzenlenmiştir. Daha sonra anketlerdeki ölçeklerin güvenirliğini

belirlemek amacıyla Eğitim Fakültesi’nin değişik bölümlerinde öğrenim gören 50

öğrenci ile bir pilot çalışma gerçekleştirilmiş, buradan alınan geri bildirimler

doğrultusunda da ankete son şekli verilmiştir. Güvenirlik hesaplamasında Cronbach

Alpha analizi kullanılmıştır. Cronbach Alpha analizi aynı amaca yönelik oluşturulan bir

grup değişkenin iç tutarlılığını belirlemeye yönelik olarak kullanılan bir istatistiktir.

Güvenirlik analizi ile ilgili sonuçlar Tablo 1’de görülmektedir ve burada

görülen Cronbach Alpha değerleri , 964 öğrenciden alınan verilerin analizi sonucu elde

edilmiştir.

Tablo 1. Ölçeklerin Güvenirlik Analizi Sonuçları

Ölçekler Alpha Katsayısı

Bilgisayar yazılım ve donanımına ilişkin bilgi düzeyi 0.91

İnternet servis hizmetlerinden yararlanma sıklığı 0.84

İnternet hakkındaki kişisel görüşler 0.84

Ankette kullanılan ölçeklerin iç tutarlık düzeylerine bakıldığında Alpha

katsayılarının 0.84 ile 0.91 değerleri arasında değiştiği görülmektedir. Literatürden

elde edilen bilgilere göre bir ölçeğin güvenilir olabilmesi için iç tutarlık değerinin

0.70’den düşük olmaması gerekir. Bu ankette yer alan ölçeklerin hiçbirinin iç tutarlık

katsayısı (Cronbach Alpha değeri) tabloda da görüldüğü gibi 0.70’in altında

olmadığından bu ankette kullanılan ölçekler güvenilirdir denilebilir.

Bilgisayar Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi’nden 1 Ekim 2004 - 31

Ekim 2004 tarihleri arasındaki laboratuarları kullanan öğrenci sayısı alınmış ve bu

doğrultuda anketin uygulanacağı öğrenci sayısı belirlenmiştir. Anketler 1 Kasım 2004

ile 31 Aralık 2004 tarihleri arasında Laboratuarlarda görevli elemanlar tarafından, bazen

46

de bizzat araştırmacı tarafından toplanmıştır. Toplam 1500 adet anket basılmasına

rağmen 1048 adet anket geri dönmüştür. 84 anket çeşitli nedenlerle iptal edilmiş,

analizler 964 adet anket üzerinden yapılmıştır.

İnternet kullanan öğrencilerin özelliklerini belirlemek için kendileriyle yapılan

anket dört bölümden oluşmaktadır;

Birinci bölüm yaş, cinsiyet, fakülte, okuduğu sınıf, gelir düzeyi gibi bilgileri

içeren “Kişisel Bilgi Formu” şeklinde hazırlanmıştır.

İkinci bölümde, bilgisayar yazılım ve donanımına ilişkin bilgi düzeyini

belirlemeye yönelik 20 adet soru yer almaktadır.

Üçüncü bölüm İnternet’in sunduğu servis hizmetlerinin hangi sıklıkta

kullanıldığını belirlemeye yönelik 10 sorudan oluşmaktadır.

Dördüncü bölüm ise öğrencilerin İnternet ve İnternet’in eğitimde kullanımı

hakkındaki görüşlerini belirlemeye yönelik 25 sorudan oluşmaktadır.

Demografik verilerin yer aldığı birinci bölüm dışındaki üç bölümde de 5’li

Likert tipi ölçek kullanılmıştır (Anket Ek-1’de verilmiştir).

3.4 Verilerin Analizi Verilerin analizi PC ortamında SPSS 11.5 paket programı kullanılarak

yapılmıştır. Analizlerde Çukurova Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Uygulama ve

Araştırma Merkezi koordinatörlüğünde aktif tutulan 5 adet İnternet’e bağlı bilgisayar

Laboratuarını kullanan ve 1 Kasım2004 ile 31 Aralık 2004 tarihleri arasında

Üniversite’nin çeşitli fakültelerinde öğrenim görmekte olan 964 öğrenciden alınan

anketler kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini laboratuarları kullanan 6000 civarında

öğrenci oluşturmakta ve araştırmanın örneklemini ise bu öğrenciler arasından random

örnekleme yöntemiyle seçilen 964 öğrenci oluşturmaktadır.

47

Genel olarak örneklem büyüklüğü ile ilgili korelasyon çalışmalarında en az 30

kişinin, deneysel araştırmalarda her grupta en az 15 birimin bulunması istenir. Anket

çalışmalarında ise büyük alt grupta 100 birimin bulunması uygundur (Bailey, 1987;

Borg ve Gall, 1989; Balcı, 2001). Bu araştırma için 964 verinin, istatistiksel

değerlendirme açısından uygun olduğu düşünülmektedir.

Verilere, dağılımları incelemek için Frekans, ilişkileri incelemek için ise

KayKare istatistiksel analiz teknikleri uygulanmıştır.

48

BÖLÜM IV

BULGULAR ve YORUMLAR

4.1. Demografik Veriler Bu bölümde araştırmada toplanan demografik verilere ilişkin dağılımlar

sunulmaktadır;

Anketi yanıtlayan 964 öğrencinin Fakültelere göre dağılımı Tablo 2’de

sunulmuştur.

Tablo 2. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Fakültelere Göre Dağılımı

Fakülteler Frekans(F) Yüzde(%) Adana Meslek Yüksek Okulu 4 .4Adana Sağlık Yüksek Okulu 1 .1Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu 20 2.1Diş Hekimliği Fakültesi 44 4.6Eğitim Fakültesi 513 53.2Fen-Edebiyat Fakültesi 53 5.5Fen Bilimleri Enstitüsü 47 4.9Güzel Sanatlar Fakültesi 2 .2İdari Bilimler Fakültesi 22 2.3İlahiyat Fakültesi 77 8.0Mühendislik Mimarlık Fakültesi 36 3.7Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu 85 8.8Sosyal Bilimler Enstitüsü 22 2.3Su ürünleri Fakültesi 13 1.3Ziraat Fakültesi 25 2.6Toplam 964 100.0

Tablo 2. incelendiğinde anketi yanıtlayan öğrencilerden %53.2 (513 kişi)’sinin

Eğitim Fakültesi öğrencileri olduğu görülmektedir. Bunun nedenleri arasında söz

konusu laboratuarların konum olarak Eğitim Fakültesi’ne çok yakın olmasını, Eğitim

Fakültesi öğrenci nüfusunun yüksek olmasını ve bu fakültede öğrencilerin ders dışında

kullanabilecekleri İnternet’e bağlı laboratuarların olmayışını gösterebiliriz. Tablodaki

en düşük oran ise % 0.1 (1 Kişi) Adana Sağlık Yüksek Okulu’na aittir. Bunun nedenleri

49

arasında Yüksekokul’un öğrenci sayısının az olmasını, okulun kampus dışında olmasını

ve okulda İnternet Labaratuarının bulunmasını gösterebiliriz.

Tablo 3. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Sınıflara Göre Dağılımı

Sınıflar Frekans (F) Yüzde (%) 1. Sınıf 432 44.8 2. Sınıf 189 19.6 3. Sınıf 180 18.7 4. Sınıf 95 9.9 Yüksek Lisans ve Doktora 68 7.1 Toplam 964 100.0

Tablo 3.’deki dağılımlar incelendiğinde, laboratuarları kullananların %44.8 (432

kişi)’sini 1. Sınıf öğrencilerinin, %19.6 (189 kişi)’sını 2. Sınıf öğrencilerinin, %18.7

(180 kişi)’sini 3. Sınıf öğrencilerinin, %9.9 (95 kişi)’unu 4. Sınıf öğrencilerinin, %7.1

(68 kişi)’ini Yüksek Lisans ve Doktora öğrencilerinin oluşturduğu görülmektedir.

Tablo 4. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyete Göre Dağılımı

Cinsiyet Frekans (F) Yüzde (%) KIZ 430 44.6ERKEK 534 55.4Toplam 964 100.0

Tablo 4. incelendiğinde araştırmaya katılan öğrencilerin %55.4 (534 kişi)’ünü

erkek öğrencilerin, %44.6 (430 kişi)’sını ise kız öğrencilerin oluşturduğu

görülmektedir.

Tablo 5. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Evlerinde İnternet Bağlantısı Olup

Olmadığına İlişkin Dağılım

Evinizde İnternet Bağlantısı Var mı? Frakans(F) Yüzde(%)EVET 171 17.7HAYIR 793 82.3Toplam 964 100.0

50

Araştırmaya katılan öğrencilerin %82.3 (793 kişi)’ünün evinde İnternet

bağlantısının olmadığı, %17.7 (171)’sinin ise evinde İnternet bağlantısı olduğu

görülmektedir.

Tablo 6. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Evlerinde Bilgisayar Olup Olmadığına

İlişkin Dağılım

Evinizde Bilgisayarınız Var mı? Frekans(F) Yüzde(%) EVET 449 46.6 HAYIR 515 53.4 Toplam 964 100.0

Araştırmaya katılan öğrencilerin %53.4 (515 kişi)’ünün evinde bilgisayar

olmadığı, %46.6 (449)’sının ise evinde bilgisayar olduğu görülmektedir.

Tablo 7. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı

Yaş Frekans(F) Yüzde(%) 19 ve altı 291 30.2 20-21 420 43.6 22-23 138 14.3 24-25 88 9.1 26 ve üstü 27 2.8 Toplam 964 100.0

Laboratuarları kullanan öğrencilerin Tablo7’deki yaş dağılımları incelendiğinde

en yoğun kullanıcı grubunun %43.6 (420 kişi)’lık oranla, 20-21 yaş grubuna ait olduğu

görülmektedir. Bunu sıra ile %30.2 (291 kişi)’lik oranla 19 yaş ve altındakiler, %14.3

(138 kişi)’lük oranla 22-23 yaş grubundaki öğrenciler, % 9.1 (88 kişi)’lik oranla 24-25

yaş grubundaki öğrenciler izlemektedir. Tablodaki %2.8 (27 kişi)’lik en düşük oran ise

26 yaş ve üstündeki gruba aittir.

51

Tablo 8. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Aylık Ortalama Giderlerine Göre

Dağılım

Aylık Ortalama Gider ( milyon TL) Frekans (F) Yüzde(%) 200 ve altı 416 43.2201-300 372 38.6301-400 123 12.8401-500 35 3.6501 ve üstü 18 1.9Toplam 964 100.0

Tablo 8’de anketi yanıtlayan öğrencilerin aylık harcamaları Türk Lirası olarak

gösterilmiştir. Tablo 8’ deki dağılımlar incelendiğinde 200 milyonun altında harcama

yapan öğrencilerin %43.2 (416 kişi)’lik oranla en büyük dilimi oluşturdukları

görülmektedir. Bunu sıra ile %38.6(372)’lık oranla 201 milyon TL ile 300 Milyon TL

arasında harcama yapanlar, %12.8(123 kişi)’lik oranla 301 miyon TL ile 400 milyon Tl

arasında harcama yapanlar, %3.6(35 kişi)’lık oranla 401 milyon TL ile 500 milyon TL

arasında harcama yapan grup izlemektedir. Laboratuarları kullanan öğrenciler arasında

501 milyon TL’den daha fazla harcama yapan grup %1.9 (18 kişi)’luk orana sahiptir.

Başka bir deyişle gelir düzeyi yüksek olan grupların laboratuarları daha az kullandığı

söylenebilir.

Tablo 9. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin İnternet Kullanım Sıklığına Göre

Dağılımı

İnternet Kullanma Sıklığı (Haftalık /Saat) Frekans(F) Yüzde(%) 3 ve altı 464 48.14-6 263 27.37-9 88 9.110-12 69 7.213 ve üstü 80 8.3Toplam 964 100.0

Tablo 9’daki verilere göre, araştırmaya katılan öğrencilerin %48.1 (464 kişi)’i

İnternet’i haftada 3 saatten az kullanmaktadır. %27.3 (263 kişi) 4 ile 6 saat arasında,

%9.1(88 kişi)’i 7 ile 9 saat arasında, %8.3’ü (80 kişi) 13 saatten fazla, %7.2(69 kişi) 10

ile 12 saat arasında İnternet kullanmaktadır.

52

Tablo 10. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Bilgisayar Kullanmayı Öğrenme

Biçimlerine Göre Dağılım

Bilgisayar Kullanmayı Nasıl Öğrendiniz? Frekans(F) Yüzde(%) Kendi kendime 432 44.8 Arkadaşlardan 100 10.4 Özel kursta 68 7.1 Okulda (İlkokul, Ortaokul yada Lise) 195 20.2 Üniversitede 169 17.5 Toplam 964 100.0

Tablo 10’daki dağılıma göre araştırmaya katılan öğrencilerin %44.8(432 kişi)’i

bilgisayar kullanmayı kendi kendilerine öğrenmişlerdir. %20.2(195 kişi)’si üniversiteye

gelinceye kadar öğrenim gördükleri okullarda öğrendiklerini belirtirken, %17.5(169

kişi)’i üniversitede öğrendiklerini , %10.4(100 kişi)’ü arkadaşlarının yardımı ile

öğrendiklerini, %7.1(68 kişi)’lik kısmı ise özel kurslarda öğrendiklerini

belirtmişlerdir.

Tablo 11. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin İnternet Kullanmayı Öğrenme

Biçimlerine Göre Dağılım

İnternet kullanmayı nasıl öğrendiniz? Frekans(F) Yüzde(%) Kendi kendime 501 52.0Arkadaşlardan 198 20.5Özel kursta 15 1.6Okulda 91 9.4Üniversitede 159 16.5Toplam 964 100.0

Tablo 11’daki dağılıma göre araştırmaya katılan öğrencilerin %52(501 kişi)’i

İnternet kullanmayı kendi kendilerine öğrenmişlerdir. %20.5(198 kişi)’si arkadaşlarının

yardımı ile, %16.5(159 kişi) üniversitede aldıkları derslerde, %9.4(91 kişi) İlk, Orta,

Lise öğrenimleri sırasında aldıkları derslerde, %1.6(15 kişi)’si özel kurslarda

öğrendiklerini belirtmişlerdir.

53

Tablo 12. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin İnternet Kullanma Sürelerine

Göre Dağılım

İnternet Kullanma Süresi (Yıl) Frekans(F) Yüzde(%) 1 ve altı 180 18.71-2 217 22.53-4 330 34.25-6 190 19.77 ve üstü 47 4.9Toplam 964 100.0

Tablo 12’deki dağılıma göre araştırmaya katılan öğrencilerin %34.2(330 kişi)’si 3

ile 4 yıl arasında İnternet kullanmaktadır. %22.5(217 kişi)’i 1-2 yıl arasında,

%19.7(190 kişi)’si 5 ile 6 yıl arasında, %18.7(180 kişi)’si 1 yıldan daha kısa, %4.9(47

kişi)’si ise 7 yıldan daha uzun süreden beri İnternet kullandıklarını bildirmişlerdir.

4.2. Bilgisayar Yazılım ve Donanımına İlişkin Bilgi Düzeyleri Bu bölümde, araştırmaya katılan öğrencilerin bilgisayar yazılım ve donanımına

ilişkin bilgi düzeylerine ilişkin dağılımlar sunulmaktadır.

Bu bölümü oluşturan sorular için beşli Likert tipi ölçek kullanılmış ve yanıtlar;

[ 1 ] Hiç bilgim yok

[ 2 ] Az bilgim var

[ 3 ] Orta düzeyde bilgim var

[ 4 ] İyi düzeyde bilgim var

[ 5 ] Çok iyi düzeyde bilgim var şeklinde ölçeklendirilmiştir.

54

Tablo 13. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Bilgisayar Yazılım ve Donanımına

İlişkin Bilgi Düzeylerine Göre Dağılımları

BÖLÜM 2 Hiç

Bilgim Yok

f %

Az Bilgim Var

f %

Orta

f %

İyi

f %

Çok İyi

f %

TOPLAM

f %

X

Bilgisayarla İlgili Temel Kavramlar

25 2,6

234 24,3

332 34,4

280 29,0

93 9,6

964 100

3,19

Bilgisayar Donanımı 110 11,4

311 32,3

309 32,1

178 18,5

56 5,8

964 100

2,75

İşletim Sistemleri

77 8,0

254 26,3

294 30,5

260 27,0

79 8,2

964 100

3,01

Kelime İşlem Prog.

78 8,1

185 19,2

235 24,4

346 35,9

120 12,4

964 100

3,25

Hesap Tablosu Prog.

160 16,6

259 26,9

251 26,0

213 22,1

81 8,4

964 100

2,79

Sunum Programları

200 20,7

214 22,2

236 24,5

218 22,6

96 10,9

964 100

2,79

Veritabanı Programları

510 52,9

246 25,5

117 12,1

68 7,1

23 2,4

964 100

1,80

Web Sayfası Geliştirme

540 56,0

204 21,2

117 12,1

78 8,1

25 2,6

964 100

1,80

WWW Kullanımı 220 22,8

141 14,6

197 20,4

240 24,9

166 17,2

964 100

2,99

Arama Motoru Kullanımı

170 17,6

116 12,0

147 15,2

302 31,3

229 23,8

964 100

3,32

E-Posta Kullanımı

74 7,7

108 11,2

184 19,1

306 31,7

292 30,3

964 100

3,66

Sohbet(Chat) Kullanımı

229 23,8

193 20,0

201 20,9

170 17,6

171 17,7

964 100

2,86

Visual Basic Prog. Dili

694 72,0

149 15,5

70 7,3

36 3,7

15 1,6

964 100

1,47

Delphi Programlama Dili

680 70,5

123 12,8

113 11,7

42 4,4

6 0,6

964 100

1,52

Fortran Programlama Dili

839 87,0

66 6,8

38 3,9

17 1,8

4 0,4

964 100

1,22

C++ Programlama Dili

825 85,6

90 9,3

34 3,5

11 1,1

4 0,4

964 100

1,21

Perl Programlama Dili

874 90,7

59 6,1

15 1,6

13 1,3

3 0,3

964 100

1,15

PHP Programlama Dili

852 88,4

76 7,9

21 2,2

9 0,9

6 0,6

964 100

1,18

HTML ile Web Sayfası Tasarlayabilme

644 66,8

143 14,8

98 10,2

50 5,2

29 3,0

964 100

1,63

Java İle Web Sayfası Tasarlayabilme

790 82,0

97 10,1

44 4,6

20 2,1

13 1,3

964 100

1,31

55

Tablo 13 incelendiğinde ;

Bilgisayarla İlgili Temel Kavramlar konusunda, araştırmaya katılan

öğrencilerin %2.6’sı “hiç bilgim yok” , %24.3’ü “az bilgim var”, %34.4’ü “orta ”,

%29’u “iyi”, %9.6’sı “çok iyi” düzeyde bilgim var yanıtını vermiştir. X =3.19 olarak

hesaplanmıştır. Bu sonuca göre, Bilgisayarla İlgili Temel Kavramlar konusunda anketi

yanıtlayan öğrencilerin orta düzeyde bilgi sahibi oldukları söylenebilir.

Bilgisayar Donanımı konusunda öğrencilerin %11.4’ü “hiç bilgim yok”,

%32.3’ü “az bilgim var”, %32.1’i “orta düzeyde bilgim var”, %18.5’i “ iyi düzeyde

bilgim var”, %5.8’i ise “çok iyi düzeyde bilgim var ” olarak yanıt vermiştir. X = 2.75

olarak hesaplanmıştır. Bilgisayar Donanımı konusunda öğrencilerin orta düzeye yakın

bilgi sahibi oldukları söylenebilir. Öğrencilerin donanım konusunda sahip oldukları

teorik bilgileri geliştirebilmeleri için, uygulama yapmaları gereklidir. Ancak hiçbir

İnternet Laboratuarında öğrencilerin bilgisayar kasalarını açmalarına izin verilmez.

Öğrenci bilgisayar sahibi değilse, yada bu konuda eğitim almıyorsa donanım

konusundaki teorik bilgisini uygulamaya dökemez. Dolayısıyla hesaplanan X

beklenen bir sonuçtur.

İşletim Sistemleri konusunda öğrencilerin %8’i “hiç bilgim yok” derken,

%26.3’ü “az bilgim var” demiştir. %30.5’i “orta”, %27’si “iyi”, %8.2’si ise “çok iyi”

düzeyde İşletim Sistemleri konusunda bilgi sahibi olduklarını belirtmişlerdir. X = 3.01

olarak hesaplanmıştır. Bu ortalama değere bakarak araştırmaya katılan öğrencilerin orta

düzeyde İşletim Sistemi bilgisine sahip oldukları söylenebilir. Öğrenciler bilgisayar

kullanmay okulda öğrenmemişlerse, yada özel ilgi alanlarına girmiyorsa arka planda

çalışan işletim sistemi ile ilgilenmezler. Dolayısıyla burada hesaplanan X beklenen bir

sonuçtur.

Kelime İşlem Programları hakkında Tablo13’deki verilere göre öğrencilerin

%8.1’i hiç bilgi sahibi değilken, %19.2’si az bilgi sahibidir. %24.4’ü “orta”, %35.9’u

“iyi”, %12.4’ü ise “çok iyi” düzeyde bilgi sahibi olduklarını belirtmişlerdir. X = 3.25

56

olarak hesaplanmıştır. “iyi” ve “çok iyi” bilenlerin toplamı %43’tür. Araştırmaya

katılan öğrencilerin yarısına yakın bir bölümünün Kelime İşlem Programları’nı iyi

bildiği varsayılabilir. Bunda dönem ödevlerinin, projelerin, tezlerin hazırlanırken bu

tür programların (Word gibi) kullanılmasının büyük etkisi olduğu söylenebilir.

Hesap Tablosu Programları hakkında, öğrencilerin %16.6’sı hiç bilgisi

olmadığını, %26.9’u ise az bilgisi olduğunu söylemiştir. %26’sı “orta”, %22.1’i “iyi”,

%8.4’ü “çok iyi” düzeyde bilgi sahibi olduklarını bildirmişlerdir. X = 2.79 olarak

hesaplanmıştır. Öğrencilerin Hesap Tablosu Programları hakkında “orta” düzeye yakın

bilgi sahibi oldukları söylenebilir. Öğrencilerin, ihtiyaç hissetmedikçe bu tür

programları öğrenmeye çalışmadıkları bir gerçektir, dolayısıyla X beklenen bir

sonuçtur.

Sunum Programları hakkında, öğrencilerin %20.7’si “hiç bilgim yok”,

%22.2’si “az bilgim var” derken, %24.5’i “orta”, %22.6’sı “iyi”, %10.9’u “çok iyi”

düzeyde bilgileri olduğunu belirtmişlerdir. X =2.79 olarak hesaplanmıştır. Genel

olarak Sunum Programları hakkında öğrencilerin “orta” düzeyde bilgi sahibi oldukları

söylenebilir.

Veri Tabanı Programları hakkındaki bilgi düzeylerini öğrencilerin %52.9’u

“hiç bilgim yok”, %25.5’i “az bilgim var” şeklinde belirtirken, %12.1’i “orta”, %7.1’i

“iyi”, %2.4’ü ise “çok iyi” oranlarında belirtmişlerdir. X =1.80 olarak hesaplanmıştır.

Daha önce Tablo 11’de verildiği gibi anketi yanıtlayan öğrencilerin %44.8’i bilgisayar

kullanmayı kendi kendilerine, %10.4’ü ise arkadaşlarından öğrenmiştir. Veri tabanı

kullanımı, programlama mantığı ve alt yapısı gerektirir. Oranlara genel olarak

baktığımızda %55.2’lik bir öğrenci grubu bilgisayar kullanmayı herhangi bir alt yapı

olmadan öğrenmiştir. Doğal olarak %52.9’ oranında öğrenci grubunun Veri Tabanı

Programları hakkında hiç bilgi sahibi olmaması ve X =1.80 (çok az bilgim var) olarak

hesaplanması beklenen bir sonuçtur.

WEB Sayfası Geliştirme konusundaki bilgi düzeylerini öğrencilerin %56’sı

“hiç bilgim yok”, %21.2’si “az bilgim var” şeklinde belirtirken, %12.1’i “orta”, %8.1’i

57

“iyi”, %2.6’sı “çok iyi” düzeyde bilgileri olduğunu belirtmiştir. Web Sayfası

geliştirmek de yine program bilgisi gerektirir. Hazır programlar yardımı ile de web

sayfası geliştirilebilir fakat bu da kişinin merakı ve tecrübesi ile ilgilidir. X =1.80

olarak hesaplanmıştır. Buna göre genel olarak öğrencilerin Web Sayfası geliştirme

konusunda “çok az” bilgi sahibi olduklarını söylemek mümkündür. X oldukça düşük

hesaplanmasına rağmen beklenen bir sonuçtur.

WWW Kullanımı için öğrenciler %22.8 oranında “hiç bilgim yok”, %14.6

oranında “az bilgim var” demişlerdir. %20.4’ü “orta”, %24.9’u “iyi”, %17.2’si “çok

iyi” düzeyde bildiklerini söylemişlerdir. X =2.99 olarak hesaplanmıştır. Öğrencilerin

Web’de sörf yapmayı “orta” düzeyde bildikleri söylenebilir.

Arama Motoru Kullanımı hakkındaki bilgi düzeylerini öğrencilerin %17.6’sı

“hiç bilgim yok”, %12’si “az bilgim var”, %15.2’si “orta”, %31.3’ü “iyi”, %23.8’i “çok

iyi” olarak bildirmişlerdir. X =3.32 olarak hesaplanmıştır. Genel olarak bakıldığında

bu ortalama “orta” düzeyin üzerindedir. Arama Motoru kullanımı kolaydır, basit birkaç

kural bildikten sonra olumlu sonuçlar alınabilir. Öğrencileri, değişik konularda bilgi

arama gereksinimi Arama Motorlarını kullanmaya zorlamaktadır. Öğrencilerin

akademik amaçlar için Arama Motorları’nı kullandığını varsayarsak, X ’nın yüksek

çıkması son derece sevindirici bir durumdur.

E-Posta Kullanımı hakkındaki bilgi düzeylerini öğrencilerin %7.7’si “hiç

bilgim yok”, %11.2’si “az bilgim var” olarak yanıtlarken, %19.1’i “orta”, %31.7’si

“iyi”, %30.3’ü “çok iyi” düzeyde bilgi sahibi olduklarını bildirmişlerdir. X =3.66

olarak hesaplanmıştır. Bu değre dayanarak laboratuarları kullanan öğrencilerin “iyi”

düzeyde e-mail kullanma bilgi ve becerisine sahip oldukları söylenebilir. Birçok ticari

sitenin kullanıcılara ve Ç.Ü. Bilgisayar Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin

öğrencilere e-mail hesabı sağlıyor olması, haberleşme gereksinimi, e-mail’in bedava

olması e-mail kullanmayı ve öğrenmeyi destekleyen etkenler arasında gösterilebilir.

Sohbet (Chat) Kullanımı konusunda , araştırmaya katılan öğrencilerin % 23.8’i

“hiç bilgim yok”, % 20’si ise “az bilgim var” yanıtını vermiştir. %20.9’u “orta”,

58

%17.6’sı “iyi”, %17.7’si “çok iyi” düzeyde bilgi sahibi olduklarını belirtmişlerdir.

X =2.86 olarak hesaplanmıştır. Bu veriye dayanarak öğrencilerin “orta” düzeyde chat

programlarını kullanmayı bildikleri söylenebilir. Haberleşme amacıyla uzaktaki

arkadaşlarla, akrabalarla chat yapılması doğaldır. Ancak Üniversite gibi sosyal

etkileşime son derece açık ortamlarda öğrencilerin zamanlarını bilgisayar başında chat

yaparak harcamaları normal değildir. Chat kullanımını “iyi” ve “çok iyi” bilen

öğrencilerin oranı %35.3’tür. Bireyin bir şeyi ancak kullandıkça “iyi” yada “çok iyi”

bileceği düşünülürse bu oran oldukça yüksektir. Bu öğrencileri arkadaşları ile yüz-yüze

sohbet etmek yerine , sanal arkadaşlıklara iten nedenler araştırılmalıdır.

Visual Basic Programlama Dili’ni öğrencilerin %72’si “hiç bilgim yok”

şeklinde yanıtlarken, %3.7’si “iyi”, %1.6’sı “çok iyi” düzeyde bildiklerini

bildirmişlerdir. X =1.47 olarak hesaplanmıştır. Visual Basic Programlama Dili’ni “iyi”

ve “çok iyi” düzeyde bildiklerini ifade eden grup %5.3’lük orana sahiptir. Bu

öğrencilerin ya kişisel meraklarından dolayı yada alanları ile ilgili olduğu için bu dili

iyi bildikleri söylenebilir.

Delphi Programlama Dili’ni öğrencilerin %70.5’i hiç bilmediklerini

söylerken, %4.4’ü “iyi”, %0.6’sı ise “çok iyi” bildiklerini söylemişlerdir. X =1.52

olarak hesaplanmıştır. Bu değer doğrultusunda genelde öğrencilerin Delphi

Programlama Dili konusunda “az” bilgi sahibi oldukları söylenebilir.

Fortran Programlama Dili’ni öğrencilerin %87’si hiç bilmediklerini

söylerken, %1.8’i “iyi”, %0.4’ü ise “çok iyi” bildiklerini söylemişlerdir. X =1.22

olarak hesaplanmıştır. Genelde öğrencilerin toplam % 2.2’si dili iyi bildiklerini

bildirmiştir. Bu öğrencilerin alanları ile ilgili olduğu için dili iyi bildikleri söylenebilir.

C++ Programlama Dili’ni öğrencilerin %85.6’sı hiç bilmediklerini belirtirken,

%1.1’i “iyi”, % 0.4’ü ise “çok iyi” bildiklerini ifade etmişlerdir. X =1.21 olarak

hesaplanmıştır. Bu değere dayanarak C++ Programlama Dili’ni ankete katılan

öğrencilerin bilmedikleri söylenebilir.

59

Perl Programlama Dili’ni öğrencilerin %90.7’si hiç bilmediklerini söylerken ,

%1.3’ü “iyi”, % 0.3’ü ise “çok iyi” bildiklerini belirtmişlerdir. X =1.15 olarak

hesaplanmış olup genelde anketi cevaplayan öğrencilerin bu dili bilmediği söylenebilir,

bu da beklenen bir sonuçtur.

PHP Programlama Dili’ni anketi yanıtlayan öğrencilerin %88.4’ü “hiç

bilmiyorum” derken, %0.9’u “iyi”, % 0.6’sı ise “çok iyi” bildiklerini ifade etmişlerdir.

X =1.18 olarak hesaplanmıştır. Bu değere dayanarak PHP Programlama Dili’ni ankete

katılan öğrencilerin bilmedikleri söylenebilir.

HTML İle Web Sayfası Tasarlayabilme konusunda öğrencilerin %66.8’i “hiç

bilgim yok ” derken, %5.2’si “iyi”, % 3’ü ise “çok iyi” bildiklerini söylemiştir.

X =1.63 olarak hesaplanmıştır ve beklenen bir sonuçtur.

Java İle Web Sayfası Tasarlayabilme konusunda öğrencilerin %82’si “hiç

bilgim yok ” derken, %2.1’i “iyi”, %1.3’ü ise “çok iyi” bildiklerini ifade etmiştir.

X =1.31 olarak hesaplanmıştır ve beklenen bir sonuçtur. Bu sonuca göre ankete katılan

öğrencilerin Java ile Web Sayfası tasarlamayı bilmedikleri söylenebilir.

Tablo 13’de yer alan verilere göre araştırmaya katılan öğrencilerin genel olarak

“Bilgisayarla İlgili Temel Kavramlar”, “Kelime İşlem Programları”, “Arama Motoru

Kullanımı” ve “E-posta Kullanımı” konusunda bilgi düzeylerinin daha iyi olduğu fakat

Programlama Dilleri konusunda çok az bilgi sahibi oldukları görülmektedir.

Öğrencilerin büyük çoğunluğu Üniversite’ye gelinceye kadar okullarda aldığı

derslerden, arkadaşlarından yada kendi kendine “Bilgisayarla İlgili Temel Kavramlar”,

“Kelime İşlem Programları”, “Arama Motoru Kullanımı” ve “E-posta Kullanımı”

konusunda deneyim kazanmaktadırlar. Bu tür programların Türkçe sürümlerinin olması

ve kullanımlarının kolay olması onları çekici kılmaktadır. Ayrıca üniversitelerde

birinci sınıf programında yer alan Temel Bilgi Teknolojileri Dersleri’nde de bu tür

programların kullanılması öğretilmektedir. Programlama dilleri ile ilgili dersler ise

ancak öğrencinin alanı ile ilgiliyse bölüm dersleri arasında yer almaktadır. Programlama

bilgisini öğrencilerin kendi kendilerine edinmesinin biraz daha zor olduğu söylenebilir.

60

4.3. İnternet’in Sunduğu Servis Hizmetlerini Kullanma Sıklığı

Bu bölümde araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet’in sunduğu servis hizmetlerini

hangi sıklıkta kullandıklarına ilişkin dağılımlar yer almaktadır.

Bu bölümü oluşturan sorular için beşli Likert tipi ölçek kullanılmış ve yanıtlar;

[ 1 ] Hiç

[ 2 ] Çok az

[ 3 ] Ara sıra

[ 4 ] Sık sık

[ 5 ] Her zaman şeklinde ölçeklendirilmiştir.

61

Tablo 14. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin İnternet’in Sunduğu Servis

Hizmetlerini Kullanma Sıklığına Göre Dağılımları

BÖLÜM 3 Hiç

f %

Çok Az

f %

Arasıra

f %

Sık sık

f %

Her zaman

f %

TOPLAM

f %

X

Elekronik Posta (E-mail)

110 11,4

119 12,3

249 25,8

278 28,8

208 21,6

964 100

3,37

Instant Messaging (Yahoo ve Windows Messenger gibi)

275 28,5

163 16,9

248 25,7

167 17,3

111 11,5

964 100

2,66

Oyun / Sohbet (Chat)

255 26,5

255 26,5

271 28,1

117 12,1

66 6,8

964 100

2,46

Haber grupları/Listeler (Newsgroups/Listservers)

211 21,9

213 22,1

306 31,7

171 17,7

63 6,5

964 100

2,65

Web’de Gezinti

92 9,5

127 13,2

275 28,5

325 33,7

145 15,0

964 100

3,32

Arama Motorları (Search Engines)

180 18,7

102 10,6

182 18,9

294 30,5

206 21,4

964 100

3,25

Bilgi / Haber

65 6,7

166 17,2

334 34,6

282 29,3

117 12,1

964 100

3,23

Telnet

605 62,8

189 19,6

116 12,0

41 4,3

13 1,3

964 100

1,62

Ftp 664 68,9

154 16,0

101 10,5

34 3,5

11 1,1

964 100

1,52

Araştırma (Research) 111 11,5

127 13,2

259 26,9

292 30,3

175 18,2

964 100

3,30

Tablo 14 incelendiğinde İnternet’in servis hizmetlerinden ;

Elektronik Posta (e-mail) Hizmetini, araştırmaya katılan öğrencilerin %

11.4’ü “hiç” kullanmadıklarını, %12.3’ü “Çok az”, %25.8’i “Ara sıra” , % 28.8’i “Sık

sık”, %21.6’sı ise “Her zaman” kullandıklarını söylemişlerdir. “Sık sık” ve “Her

zaman” kullananların toplamı %50.4’dür. Başka bir deyişle öğrencilerin yarısından

fazlası e-mail hizmetini oldukça sık kullanmaktadır. X =3.37 olarak hesaplanmıştır. Hiç

e-mail kullanmayan öğrencilerin oranı %11.4’dür, genel olarak bakıldığında bu küçük

bir gruptur. Bu gruptaki öğrencilerin muhtemelen İnternet kullanmaya yeni başlayanlar

olduğu söylenebilir.

62

Instant Messaging (Yahoo Messenger, Windows Messenger gibi) Hizmetini,

anketi yanıtlayan öğrencilerin %28.5’i “hiç” kullanmadıklarını, %16.9’u “Çok az”, %

25.7’si “Ara sıra”, % 17.3’ü “Sık sık” , % 11.5’i “Her zaman” kullandıklarını

belirtmişlerdir. X =2.66 olarak hesaplanmıştır. Bu ortalamaya dayanarak bilgisayar

laboratuarlarını kullanan öğrenciler “Ara sıra” Instant Messaging hizmetlerini

kullanmaktadırlar diyebiliriz.

Oyun/Sohbet(Chat) Hizmetini, anketi yanıtlayan öğrencilerin %26.5’i “hiç”

kullanmadıklarını, %26.5’i “Çok az”, % 28.1’i “Ara sıra”, % 12.1’i “Sık sık” , % 6.8’i

“Her zaman” kullandıklarını belirtmişlerdir. X =2.46 olarak hesaplanmıştır. Bu

ortalamaya dayanarak bilgisayar laboratuarlarını kullanan öğrenciler “Çok az” oyun

oynamakta yada sohbet etmektedir diyebiliriz.

Haber Grupları/Listeler(Newsgroups/Listservers) Hizmetini, anketi

yanıtlayan öğrencilerin %21.9’ u “hiç” kullanmadıklarını, %22.1’i “Çok az”, % 31.7’si

“Ara sıra”, % 17.7’si “Sık sık” , % 6.5’i “Her zaman” kullandıklarını belirtmişlerdir.

X =2.65 olarak hesaplanmıştır. Bu ortalamaya dayanarak bilgisayar laboratuarlarını

kullanan öğrencilerin “Ara sıra” bu hizmetleri kullandıkları söylenebilir. Başka bir

deyişle laboratuarları kullanan ve araştırmaya katılan öğrencilerin %78.1’i haber

grupları yada listeler’e üyedir denilebilir.

Web’de Gezinti Hizmetini, öğrencilerin %9.5’i “hiç” kullanmadıklarını,

%13.2’si “Çok az”, % 28.5’i “Ara sıra”, % 33.7’si “Sık sık”, %15’i “Her zaman”

kullandıklarını ifade etmişlerdir. X =3.32 olarak hesaplanmıştır. Bu ortalamaya

dayanarak araştırmaya katılan öğrenciler “Ara sıra” Web’de sörf yapmaktadırlar

diyebiliriz.

Arama Motorları(Search Engines)’nı anketi yanıtlayan öğrencilerin %18.7’si

“hiç” kullanmadıklarını, %10.6’sı “Çok az”, % 18.9’u “Ara sıra”, % 30.5’i “Sık sık” ,

% 21.4’ü “Her zaman” kullandıklarını belirtmişlerdir. X =3.25 olarak hesaplanmıştır.

Bu ortalamaya dayanarak bilgisayar laboratuarlarını kullanan öğrenciler “Ara sıra”

Arama Motorları’nı kullanmaktadırlar diyebiliriz. “Sık sık” ve “Her zaman”

63

kullananların toplamı %51.9’dur. Buna göre araştırmaya katılan öğrencilerin yarısından

fazlasının oldukça sık arama motorlarını kullanarak bilgi aradıklarını söylemek

mümkündür.

Bilgi/Haber Hizmetini, anketi yanıtlayan öğrencilerin %6.7’si “hiç”

kullanmadıklarını, %17.2’si “Çok az”, % 34.6’sı “Ara sıra”, %29.3’ü “Sık sık” , %

12.1’i “Her zaman” kullandıklarını belirtmişlerdir. X =3.23 olarak hesaplanmıştır.

Genel olarak bakıldığında %93.3’lük bir öğrenci grubu bilgi almak ve haber okumak

için İnternet’e girmektedir. Oranın bu kadar yüksek olmasında insanın doğasındaki

haber alma isteği, bu hizmetin bedava olması, değişik kaynaklardan haber alma isteği

olabilir.

Telnet Hizmetini, anketi yanıtlayan öğrencilerin %62.8’i “hiç”

kullanmadıklarını, %19.6’sı “Çok az”, % 12’si “Ara sıra”, % 4.3’ü “Sık sık” , % 1.3’i

“Her zaman” kullandıklarını belirtmişlerdir. X =1.62 olarak hesaplanmıştır. Bu

ortalamaya dayanarak bilgisayar laboratuarlarını kullanan öğrencilerin “Çok az” Telnet

hizmetlerini kullandıkları söylenebilir.

Ftp Hizmetini, anketi yanıtlayan öğrencilerin %68.9’u “hiç” kullanmadıklarını,

%16’sı “Çok az”, % 10.5’i “Ara sıra”, % 3.5’i “Sık sık”, % 1.1’i “Her zaman”

kullandıklarını belirtmişlerdir. X =1.52 olarak hesaplanmıştır. Bu ortalamaya

dayanarak bilgisayar laboratuarlarını kullanan öğrenciler “Çok az” Ftp hizmetlerini

kullanmaktadırlar diyebiliriz. Oranın bu kadar düşük çıkmasında bilgisayarlar üzerine

kurularak, diske dosya yazılımını engelleyen programların kullanılmasının etkisinin

büyük olduğu söylenebilir. Ancak disk üzerindeki kayıtlı dosyaların korunması ve

bilgisayarlara virüs bulaşmasının engellenebilmesi için laboratuarlarda bu tür

programların kullanılması hizmetin devamlılığı için gereklidir.

Araştırma(Research) Hizmetini, anketi yanıtlayan öğrencilerin %11.5’i “hiç”

kullanmadıklarını, %13.2’si “Çok az”, % 26.9’u “Ara sıra”, % 30.3’ü “Sık sık” , %

18.2’si “Her zaman” kullandıklarını belirtmişlerdir. X =3.30 olarak hesaplanmıştır. Bu

ortalamaya bakılarak araştırmaya katılan öğrencilerin arasıra araştırma amaçlı İnternet

Kullandıkları söylenebilir. “Sık sık” ve “Her zaman” kullananların toplamı %48.5’dir.

64

Buna göre anketi yanıtlayan öğrencilerin yarısına yakın bölümünün araştırma amaçlı

oldukça sık İnternet kullandıkları söylenebilir.

Tablo 14’de yer alan verilere göre, araştırmaya katılan öğrenciler için en popüler

İnternet servis hizmetinin “e-posta” olduğu söylenebilir. Bunu sıra ile “Web’de

Gezinti”, “ Araştırma” amaçlı İnternet kullanımı ve “Arama Motorları” kullanımı takip

etmektedir. Araştırmaya katılan öğrencilerin en az kullandığı servis hizmeti ise

“FTP” ’dir.

Bireylerin haberleşme gereksinimi, herkesin kolayca e-posta hesabına sahip

olabilmesi ve bedava olması E-posta’nın en popüler İnternet servis hizmeti olma

nedenleri arasında sayılabilir. Web’de gezinti yapmak, sayfalarda yer alan linkler

aracılığı ile son derece kolaydır. Web’in içeriğinin son derece zengin olması da onu

çekici kılan özelliğidir ve Web üzerinde herkese hitap edebilecek her türden bilgiyi

bulmak mümkündür. Araştırma amaçlı İnternet kullanımı ise bir gereksinimden

doğmaktadır. Öğrenciler ödev, proje yada tez hazırlarken kaynak bulmak için bu

servislerden faydalanmaktadırlar. FTP’nin az kullanılma nedenlerinden biri bu servis

üzerinden yapılan işlemlerin artık Web üzerinden de gerçekleştirilebilmesidir. Diğer bir

neden ise laboratuarlarda bilgisayarlar üzerine kurularak, diske dosya yazılımını

engelleyen programların kullanılması olabilir.

4.4. İnternet Hakkındaki Görüşler Bölüm 4’de araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet hakkındaki görüşleri

belirlenmeye çalışılmış ve aşağıdaki 25 cümlede kendi düşüncelerini yansıtan seçeneği

işaretlemeleri istenmiştir. Tablo 15’de araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet

hakkındaki görüşlerine göre dağılımları sunulmuştur;

(4.1.) İnternet, benim daha üretken çalışmamı sağlar.

(4.2.) İnternet sayesinde kendi kendime öğrenebilirim.

(4.3.) İnterneti tam olarak kullanabildiğime inanıyorum.

(4.4.) İnterneti ödev ve ek kaynaklar bulmak için kullanıyorum.

(4.5.) İnternet kullanmak beni korkutmaz.

(4.6.) İnternete gereksinim duymadan derslerimde başarılı olabiliyorum.

65

(4.7.) İnternet kullanırken bir problemle karşılaştığımda kendi kendime

çözebiliyorum.

(4.8.) İnternet benim daha ilginç ve yaratıcı işler yapmama olanak sağlar.

(4.9.) İnternet kullanırken rahatlıyorum ve eğleniyorum.

(4.10.) İnternetin gereğinden fazla kullanımı kişiye zarar verir.

(4.11.) İnternet hızlı ve etkin bir bilgi edinme aracıdır.

(4.12.) İnternet kullanmak hayat standardını yükseltir.

(4.13.) İnternet üzerinden sınav olmaktan hoşlanırım.

(4.14.) Notlarımı İnternet üzerinden öğrenmeyi tercih ederim.

(4.15.) İnternet bireyin vizyonunu geliştirir.

(4.16.) İnternet, bireylerin mesleki gelişimlerine katkıda bulunur.

(4.17.) İnternet'teki içeriğin eğitim için kullanılabilecek güçlü ve zengin bir bilgi

kaynağı olduğunu düşünüyorum.

(4.18.) İnternet'teki içeriğin çoğunluğunun İngilizce olması, İnternet'in eğitim amaçlı

kullanımının önündeki en büyük engeldir.

(4.19.) İnternet'ten yararlanabilmek için, okullardaki İngilizce öğretimine ağırlık

verilmelidir.

(4.20.) Okullarda bilgisayar ve İnternet kullanımını yaygınlaştırmak devletin görevidir.

(4.21.) İnternet üzerinden yayınlanan bilgilerin doğruluğu ve geçerliği sorunu bu

teknolojinin eğitimde güvenilir bir kaynak olarak kullanılabilirliğini

sınırlamaktadır.

(4.22.) İnternet üzerinden sohbet etmeyi birisiyle karşılıklı sohbet etmeye tercih ederim.

(4.23.) İnternette kaynak araştırmak, kütüphanede araştırmaktan daha çok hoşuma gider.

(4.24.) Fakültede aldığımız Temel Bilgi Teknolojileri derslerini, İnternet'i daha rahat ve

bilinçli kullanmak için süre ve içerik olarak yeterli buluyorum.

(4.25.) Bazı dersleri İnternet üzerinden almak isterim.

66

Tablo 15. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin İnternet Hakkındaki Görüşlerine

Göre Dağılımları

BÖLÜM 4 Kesinlikle

Katılmıyorum f %

Katılmıyorum

f %

Az Katılıyorum

f %

Katılıyorum

f %

Tamamen Katılıyorum

f %

TOPLAM

f %

X

4.1

28 2,9

64 6,6

133 13,8

471 48,9

268 27,8

964 100

3,92

4.2

25 2,6

59 6,1

251 26,0

428 44,4

201 20,9

964 100

3,75

4.3

80 8,3

220 22,8

356 36,9

229 23,8

79 8,2

964 100

3,01

4.4

39 4,0

87 9,0

185 19,2

446 46,3

207 21,5

964 100

3,72

4.5

38 3,9

29 3,0

80 8,3

455 47,2

362 37,6

964 100

4,11

4.6

68 7,1

167 17,3

296 30,7

320 33,2

113 11,7

964 100

3,25

4.7

73 7,6

200 20,7

358 37,1

251 26,0

82 8,5

964 100

3,07

4.8

33 3,4

74 7,7

194 20,1

439 45,5

224 23,2

964 100

3,77

4.9

33 3,4

60 6,2

178 18,5

418 43,4

275 28,5

964 100

3,87

4.10

67 7,0

119 12,3

166 17,2

331 34,3

281 29,1

964 100

3,66

4.11

23 2,4

25 2,6

53 5,5

361 37,4

502 52,1

964 100

4,34

4.12

35 3,6

68 7,1

197 20,4

356 36,9

308 32,0

964 100

3,87

4.13

151 15,7

182 18,9

219 22,7

239 24,8

173 17,9

964 100

3,10

4.14

56 5,8

67 7,0

117 12,1

293 30,4

431 44,7

964 100

4,01

4.15

31 3,2

61 6,3

163 16,9

404 41,9

305 31,6

964 100

3,92

4.16

25 2,6

45 4,7

111 11,5

435 45,1

348 36,1

964 100

4,07

4.17

30 3,1

35 3,6

124 12,9

419 43,5

356 36,9

964 100

4,07

4.18

78 8,1

128 13,3

242 25,1

279 28,9

237 24,6

964 100

3,49

4.19

79 8,2

100 10,4

155 16,1

342 35,5

288 29,9

964 100

3,68

4.20

39 4,0

57 5,9

138 14,3

319 33,1

411 42,6

964 100

4,04

4.21

46 4,8

139 14,4

290 30,1

359 37,2

130 13,5

964 100

3,40

4.22

340 35,3

249 25,8

167 17,3

112 11,6

96 10,0

964 100

2,35

4.23

51 5,3

86 8,9

174 18,0

335 34,8

318 33,0

964 100

3,81

4.24

203 21,1

188 19,5

264 27,4

218 22,6

91 9,4

964 100

2,80

4.25

178 18,5

216 22,4

212 22,0

196 20,3

162 16,8

964 100

2,95

Tablo15’de , ankette Bölüm 4’de yer alan öğrencilerin İnternet hakkındaki

67

görüşlerine ilişkin dağılımları yer almaktadır. Bu bölümü oluşturan sorular için beşli

Likert tipi ölçek kullanılmış ve yanıtlar;

[ 1 ] Kesinlikle Katılmıyorum

[ 2 ] Katılmıyorum

[ 3 ] Az Katılıyorum

[ 4 ] Katılıyorum

[ 5 ] Tamamen Katılıyorum şeklinde ölçeklendirilmiştir.

Tablo 15 incelendiğinde ;

“ İnternet, benim daha üretken çalışmamı sağlar.(Tabloda 4.1)”

cümlesindeki görüşe öğrencilerin % 2.9’u “Kesinlikle katılmıyorum”, %6.6’sı

“Katılmıyorum” derken, %13.8’i “Az katılıyorum”, %48.9’u “Katılıyorum”, %27.8’i

“Tamamen Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir. X =3.92 olarak hesaplanmıştır. Bu

ortalama değere dayanarak, İnternet’in öğrencilerin çalışmaları üzerinde olumlu bir

etkiye sahip olduğunu söylenebilir.

“İnternet sayesinde kendi kendime öğrenebilirim. (4.2)” cümlesindeki görüşe

öğrencilerin % 2.6’sı “Kesinlikle katılmıyorum”, %6.1’i “Katılmıyorum” derken,

%26’sı “Az katılıyorum”, %44.4’ü “Katılıyorum”, %20.9’u “Tamamen Katılıyorum”

yanıtını vermişlerdir. X =3.75 olarak hesaplanmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin

İnternet’in kendi kendilerine öğrenebilme yetisini güçlendirdiği konusundaki görüşe

katıldıkları söylenebilir.

“İnterneti tam olarak kullanabildiğime inanıyorum. (4.3)” cümlesindeki

görüşe öğrencilerin % 8.3’ü “Kesinlikle katılmıyorum”, %22.8’i “Katılmıyorum”

derken, %36.9’u “Az katılıyorum”, %23.8’i “Katılıyorum”, %8.2’si “Tamamen

Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir. X =3.01 olarak hesaplanmıştır. Yukarıdaki görüşe

anketi yanıtlayan öğrencilerin az katıldıkları söylenebilir. Başka bir deyişle öğrencilerin

toplam %32’si bu konuda kendini yeterli görürken %68’i yetersiz görmektedir.

68

“İnterneti ödev ve ek kaynaklar bulmak için kullanıyorum. (4.4)”

cümlesindeki görüşe öğrencilerin % 4’ü “Kesinlikle katılmıyorum”, %9’u

“Katılmıyorum” derken, %19.2’si “Az katılıyorum”, %46.3’ü “Katılıyorum”, %21.5’i


ortalama değere bakarak, araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet’i ödev hazırlarken

yada ek kaynaklar bulmak için kullandığı söylenebilir.

“İnternet kullanmak beni korkutmaz. (4.5)” cümlesindeki görüşe

öğrencilerin % 3.9’u “Kesinlikle katılmıyorum”, %3’ü “Katılmıyorum” derken, %8.3’ü

“Az katılıyorum”, %47.2’si “Katılıyorum”, %37.6’sı “Tamamen Katılıyorum” yanıtını

vermişlerdir. X =4.11 olarak hesaplanmıştır. Bu ortalama değer doğrultusunda

araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet kullanma fobilerinin olmadığı söylenebilir.

%15.2 ‘lik bir grubun ise bu konuda bazı korku ve endişelerinin olduğu bunun

İnternet’i tam olarak kullanmayı bilmedikleri düşüncesinden kaynaklandığı söylenebilir.

“İnternete gereksinim duymadan derslerimde başarılı olabiliyorum. (4.6)”

cümlesindeki görüşe öğrencilerin % 7.1’i “Kesinlikle katılmıyorum”, %17.3’ü

“Katılmıyorum” derken, %30.7’si “Az katılıyorum”, %33.2’si “Katılıyorum”, %11.7’si

“Tamamen Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir. X =3.25 olarak hesaplanmıştır.

Toplam %24.4 oranındaki öğrenci grubu, İnternet’i derslerinde başarılı olabilmek için

destek olarak görürken, %44.9 oranındaki grup derslerinde başarılı olabilmek için

İnternet’e gereksinim duymadıklarını belirtmişlerdir. Bunun nedenleri arasında

geleneksel öğretmen merkezli eğitimin bazı birimlerde hala sürdürülüyor olması, bazı

öğrencilerin teknoloji öğrenme ve kullanma korkuları, İnternet’in nasıl dev bir kaynak

olduğunun bazı öğrenciler tarafından henüz fark edilememiş olması gösterilebilir.

“İnternet kullanırken bir problemle karşılaştığımda kendi kendime

çözebiliyorum. (4.7)” cümlesindeki görüşe öğrencilerin % 7.6’sı “Kesinlikle

katılmıyorum”, %20.7’si “Katılmıyorum” derken, %37.1’i “Az katılıyorum”, %26’sı

“Katılıyorum”, %8.5’i “Tamamen Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir. X =3.07 olarak

hesaplanmıştır.

Anketi yanıtlayan öğrencilerin toplam %34.5’i İnternet kullanırken bir problemle

karşılaştıklarında bunu çözebilme bilgi ve becerisine sahipken, %65.5’i bu konuda

69

sıkıntılar yaşamaktadır. Öğrencilerin üniversiteye gelinceye kadar çeşitli ortamlarda bir

şekilde bilgisayar ve İnternet ile tanışmalarına rağmen sıkıntı yaşayanların oranı

oldukça yüksektir, öğrencilerin bu konudaki sıkıntılarını gidermek için fakültelere,

öğretim elemanlarına, üniversitelere büyük işler düşmektedir.

“İnternet benim daha ilginç ve yaratıcı işler yapmama olanak sağlar.(4.8)”

cümlesindeki görüşe öğrencilerin % 3.4’ü “Kesinlikle katılmıyorum”, %7.7’si

“Katılmıyorum” derken, %20.1’i “Az katılıyorum”, %45.5’i “Katılıyorum”, %23.2’si


ortalama değere dayanarak araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet’i daha ilginç ve

yaratıcı işler yapabilmek için gerekli gördükleri söylenebilir.

“İnternet kullanırken rahatlıyorum ve eğleniyorum. (4.9)” cümlesindeki

görüşe öğrencilerin % 3.4’ü “Kesinlikle katılmıyorum”, %6.2’si “Katılmıyorum”

derken, %18.5’i “Az katılıyorum”, %43.4’ü “Katılıyorum”, %28.5’i “Tamamen

Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir. X =3.87 olarak hesaplanmıştır. Toplam %71.9

oranındaki öğrenci grubu İnternet’i rahatlamak ve eğlenmek için bir kaynak olarak

görmektedirler. İnternet’in öğrenciler üzerindeki bu olumlu etkisi ve öğretim elemanları

tarafından uygun taktikler kullanılarak oyun oynayarak ve eğlenerek öğrenme

gerçekleştirilebilir.

“İnternetin gereğinden fazla kullanımı kişiye zarar verir.(4.10)”

cümlesindeki görüşe öğrencilerin % 7’si “Kesinlikle katılmıyorum”, %12.3’ü

“Katılmıyorum” derken, %17.2’si “Az katılıyorum”, %34.3’ü “Katılıyorum”, %29.1’i


Öğrencilerin büyük çoğunluğunun İnternet’in çok fazla kullanımının bireye zarar

vereceği yönündeki fikre katıldıkları söylenebilir.

“ İnternet hızlı ve etkin bir bilgi edinme aracıdır.(4.11)” cümlesindeki görüşe

öğrencilerin % 2.4’ü “Kesinlikle katılmıyorum”, %2.6’sı “Katılmıyorum” derken,

%5.5’i “Az katılıyorum”, %37.4’ü “Katılıyorum”, %52.1’i “Tamamen Katılıyorum”

yanıtını vermişlerdir. X =4.34 olarak hesaplanmıştır. Öğrencilerin %89.5’i İnternet’i

hızlı ve etkin bir bilgi edinme aracı olarak görmektedirler.

70

“İnternet kullanmak hayat standardını yükseltir.(4.12)” cümlesindeki

görüşe öğrencilerin % 3.6’sı “Kesinlikle katılmıyorum”, %7.1’i “Katılmıyorum”

derken, %20.4’ü “Az Katılıyorum”, %36.9’u “Katılıyorum”, %32’si “Tamamen

Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir. X =3.87 olarak hesaplanmıştır. Bu değere

dayanarak öğrencilerin İnternet kullanmanın hayat standardını yükselttiği görüşüne


“İnternet üzerinden sınav olmaktan hoşlanırım.(4.13)” cümlesindeki görüşe

öğrencilerin % 15.7’si “Kesinlikle katılmıyorum”, %18.9’u “Katılmıyorum” derken,

%22.7’si “Az katılıyorum”, %24.8’i “Katılıyorum”, %17.9’u “Tamamen Katılıyorum”

yanıtını vermişlerdir. X =3.10 olarak hesaplanmıştır. Bu ortalama değer doğrultusunda

öğrencilerin İnternet üzerinden sınav olmaktan çok fazla hoşlanmadıkları söylenebilir.

“Notlarımı İnternet üzerinden öğrenmeyi tercih ederim.(4.14)”

cümlesindeki görüşe öğrencilerin % 5.8’i “Kesinlikle katılmıyorum”, %7’si

“Katılmıyorum” derken, %12.1’i “Az katılıyorum”, %30.4’ü “Katılıyorum”, %44.7’si


Araştırmaya katılan öğrencilerin %75.1’i notlarını İnternet üzerinden öğrenmeyi tercih

ederken, %12.8 oranındaki bir grup buna sıcak bakmamaktadır. Ortalama değerdeki

veriye bakılarak öğrencilerin notlarını İnternet üzerinden öğrenmeyi istediklerini

söylemek mümkündür.

“İnternet bireyin vizyonunu geliştirir.(4.15)” cümlesindeki görüşe

öğrencilerin % 3.2’si “Kesinlikle katılmıyorum”, %6.3’ü “Katılmıyorum” derken,

%16.9’u “Az katılıyorum”, %41.9’u “Katılıyorum”, %31.6’sı “Tamamen Katılıyorum”

yanıtını vermişlerdir. X =3.92 olarak hesaplanmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin,

İnternet’in bireyin vizyonunu geliştirdiği fikrine katıldıklarını söylemek mümkündür.

“İnternet, bireylerin mesleki gelişimlerine katkıda bulunur.(4.16)”

cümlesindeki görüşe öğrencilerin % 2.6’sı “Kesinlikle katılmıyorum”, %4.7’si

“Katılmıyorum” derken, %11.5’i “Az katılıyorum”, %45.1’i “Katılıyorum”, %36.1’i


71

Öğrenciler İnternet’in mesleki gelişimlerine katkısı olduğunu düşünmektedirler

denilebilir. %81.2’lik büyük çoğunluk bu düşünceye katıldığını bildirmiştir, bu oldukça

yüksek bir orandır.

“İnternet'teki içeriğin eğitim için kullanılabilecek güçlü ve zengin bir bilgi

kaynağı olduğunu düşünüyorum.(4.17)” cümlesindeki görüşe öğrencilerin % 3.1’i

“Kesinlikle katılmıyorum”, %3.6’sı “Katılmıyorum” derken, %12.9’u “Az

katılıyorum”, %43.5’i “Katılıyorum”, %36.9’u “Tamamen Katılıyorum” yanıtını

vermişlerdir. X =4.07 olarak hesaplanmıştır. Araştırmaya katılan öğrenciler, İnternet’i

güçlü ve zengin bir bilgi kaynağı olarak görmekte ve içeriğin eğitim için

kullanılabileceğini düşünmektedirler.

“İnternet'teki içeriğin çoğunluğunun İngilizce olması, İnternet'in eğitim

amaçlı kullanımının önündeki en büyük engeldir. (4.18)” cümlesindeki görüşe

öğrencilerin %8.1’i “Kesinlikle katılmıyorum”, %13.3’ü “Katılmıyorum” derken,

%25.1’i “Az katılıyorum”, %28.9’u “Katılıyorum”, %24.6’sı “Tamamen Katılıyorum”

yanıtını vermişlerdir. X =3.49 olarak hesaplanmıştır. Öğrencilerin %21.4’ü içeriğin

çoğunluğunun İngilizce olmasını bir sorun olarak görmezken %78.6’sı bunu az yada

tamamen bir sorun olarak görmektedir.

“İnternet'ten yararlanabilmek için, okullardaki İngilizce öğretimine ağırlık

verilmelidir.(4.19)” cümlesindeki görüşe öğrencilerin % 8.2’si “Kesinlikle

katılmıyorum”, %10.4’ü “Katılmıyorum” derken, %16.1’i “Az katılıyorum”, %35.5’i

“Katılıyorum”, %29.9’u “Tamamen Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir. X =3.68

olarak hesaplanmıştır. Genel olarak öğrencilerin okullardaki İngilizce öğretiminin

artırılması fikrine katıldıkları söylenebilir.

“Okullarda bilgisayar ve İnternet kullanımını yaygınlaştırmak devletin

görevidir.(4.20)” cümlesindeki görüşe öğrencilerin % 4’ü “Kesinlikle katılmıyorum”,

%5.9’u “Katılmıyorum” derken, %14.3’ü “Az katılıyorum”, %33.1’i “Katılıyorum”,

%42.6’sı “Tamamen Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir. X =4.04 olarak

hesaplanmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin 9.9’u İnternet kullanmayı

yaygınlaştırmayı devletin görevi olarak görmezken, %80.1’i bunun devletin görevi

72

olduğu fikrine az yada çok katılmaktadır. Ortalama değere bakıldığında öğrenciler bunu

devletin görevi olarak görmektedirler denilebilir.

“İnternet üzerinden yayınlanan bilgilerin doğruluğu ve geçerliği sorunu bu


sınırlamaktadır. (4.21)” cümlesindeki görüşe öğrencilerin % 4.8’i “Kesinlikle

katılmıyorum”, %14.4’ü “Katılmıyorum” derken, %30.1’i “Az katılıyorum”, %37.2’si

“Katılıyorum”, %13.5’i “Tamamen Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir. X =3.40 olarak

hesaplanmıştır. Anketi yanıtlayan öğrencilerin %19.2’si bu fikre katılmazken, geriye

kalan %80.8’lik grup İnternet üzerinden yayınlanan bilgilerin doğruluk ve geçerliliğine

kuşku ile bakmaktadır. Ortalamaya bakıldığında öğrencilerin bu görüşe az da olsa


“İnternet üzerinden sohbet etmeyi birisiyle karşılıklı sohbet etmeye tercih

ederim. (4.22)” cümlesindeki görüşe öğrencilerin % 35.3’ü “Kesinlikle katılmıyorum”,

%25.8’i “Katılmıyorum” derken, %17.3’ü “Az katılıyorum”, %11.6’sı “Katılıyorum”,

%10’u “Tamamen Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir. X =2.35 olarak hesaplanmıştır.

Ortalama değere dayanarak araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet üzerinden birisi ile

sohbet etmekten çok fazla hoşlanmadıkları söylenebilir.

“İnternette kaynak araştırmak, kütüphanede araştırmaktan daha çok

hoşuma gider.(4.23)” cümlesindeki görüşe öğrencilerin % 5.3’ü “Kesinlikle

katılmıyorum”, %8.9’u “Katılmıyorum” derken, %18’i “Az katılıyorum”, %34.8’i

“Katılıyorum”, %33’ü “Tamamen Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir. X =3.81 olarak

hesaplanmıştır, bu veriye göre araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet’de kaynak

araştırmaktan hoşlandıkları söylenebilir.

“Fakültede aldığımız Temel Bilgi Teknolojileri derslerini, İnternet'i daha

rahat ve bilinçli kullanmak için süre ve içerik olarak yeterli buluyorum.(4.24)”

cümlesindeki görüşe öğrencilerin % 21.1’i “Kesinlikle katılmıyorum”, %19.5’i

“Katılmıyorum” derken, %27.4’ü “Az katılıyorum”, %22.6’sı “Katılıyorum”, %9.4’ü

“Tamamen Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir. X =2.80 olarak hesaplanmıştır. Elde

edilen bu ortalama değere bağlı olarak araştırmaya katılan öğrencilerin, Fakültede

73

aldıkları Temel Bilgi Teknolojileri derslerini süre ve içerik olarak çok fazla yeterli

bulmadıkları söylenebilir.

“Bazı dersleri İnternet üzerinden almak isterim. (4.25)” cümlesindeki görüşe

öğrencilerin % 18.5’i “Kesinlikle katılmıyorum”, %22.4’ü “Katılmıyorum” derken,

%22’si “Az katılıyorum”, %20.3’ü “Katılıyorum”, %16.8’i “Tamamen Katılıyorum”

yanıtını vermişlerdir. X =2.95 olarak hesaplanmıştır. Öğrencilerin %40.9’u bazı

dersleri İnternet üzerinden alma fikrine sıcak bakmazken, %37.1’i bu fikre sıcak

bakmaktadır. Ortalama değere bakılarak bir değerlendirme yapıldığında, genel olarak

araştırmaya katılan öğrencilerin derslerin İnternet üzerinden alınması fikrine az


Tablo 15’de yer alan verilere göre;

Araştırmaya katılan öğrencilerin büyük çoğunluğunun İnternet’i hızlı ve

etkin bir bilgi edinme aracı olarak gördüğü,

İnternet kullanma fobisi olan öğrencilerin oranının oldukça düşük

olduğu ,

Araştırmaya katılan öğrencilerin, Fakültede aldıkları Temel Bilgi

Teknolojileri derslerini süre ve içerik olarak çok fazla yeterli

bulmadıkları,

Büyük çoğunluğun arkadaşları ile karşılıklı sohbet etmeyi, İnternet

üzerinden sohbet etmeye tercih ettikleri söylenebilir.

İnternet, üzerinde yer alan bilgi çeşitliliği ve aranılan bilgiye çok kısa sürede

ulaşılabilmesi nedeniyle herkes için son derece çekicidir.

Genç nesil yeni teknolojilere ilgi duymakta ve bunları etkin olarak

kullanmaktadır. Küçük yaşta yeni teknolojilerle tanışıp bunları kullanan bireylerin

teknoloji ve bunun getirileri ile ilgili korkularının olmaması beklenen bir durumdur.

74

Fakültelerde birinci sınıf programında yer alan TBT derslerinin süresinin

içeriğin çok geniş olması nedeniyle yetersiz kalabildiği , bazı öğrencilerin çeşitli

nedenlerle yeterince uygulama yapma fırsatı bulamadıkları söylenebilir.

Öğrencilerin sosyal ortamlarda bulunmak istemeleri ve gerçek arkadaşlıkları

tercih etmeleri son derece sevindirici bir durumdur. Ancak %38.9’luk bir öğrenci grubu

İnternet üzerinden sohbete sıcak bakmaktadır. Chat yaparken kullanıcıların çoğu gerçek

kimliklerini gizlemekte ve olmak istediği kimliğe bürünerek karşıdaki kullanıcı ile

sohbet etmektedir. Birey, herhangi bir sosyal baskı hissetmeden, tanınmamanın verdiği

rahatlıkla ve hiçbir risk almadan istediği şekilde konuşabilmektedir. Bu nedenlerden

dolayı, İnternet ortamlarında sohbetin bazı kişilere daha ilginç ve çekici geldiği

söylenebilir.

4.5. Cinsiyet ve Sınıflara Göre İnternet Kullanma Sıklığı Bu bölümde araştırmaya katılan öğrencilerin, öğrenim gördükleri sınıflara ve

cinsiyetlerine göre İnternet kullanma sıklıkları belirlenmeye çalışılmıştır.

Tablo 16 . Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Sınıflara Göre Haftalık İnternet

Kullanım Sıklığına İlişkin Dağılım

Haftalık İnternet kullanma süreniz ortalama olarak kaç saattir?

3 saat ve altı f %

(4-6) saat f %

(7-9) saat

f %

(10-12)saat

f %

13 saat ve üstü

f %

Toplam

f % 1.Sınıf 234 54.2 122 28.2 30 6.9 23 5.3 23 5.3 432 100

2.Sınıf 89 47.1 46 24.3 26 13.8 16 8.5 12 6.3 189 100

3.Sınıf 80 44.4 51 8.3 13 7.2 14 7.8 22 12.2 180 100

4.Sınıf 44 46.3 28 29.5 8 8.4 5 5.3 10 10.5 95 100

Yüksek Lisans ve Doktora

17 25.0 16 23.5 11 16.2 11 16.2 13 19.1 68 100

Toplam 464 48.1 263 27.3 88 9.1 69 7.2 80 8.3 964 100

Kaykare(X2)= 53.693 , sd=16 , p=0.00

75

Tablo 16’da görüldüğü gibi araştırmaya katılan öğrencilerin %48.1’i haftada 3 saat

civarında, 27.3%’ü haftada 4 ile 6 saat arasında, %9.1’i haftada 7 ile 9 saat arasında,

%8.3’ü 13 saatten fazla , %7.2’si ise haftada 10 ile 12 saat arasında İnternet’e

bağlanmaktadır.

1. Sınıfta öğrenim gören öğrencilerin toplam %46.8’i, 2. Sınıfta öğrenim gören

öğrencilerin toplam %52.9’u , 3. Sınıfta öğrenim gören öğrencilerin toplam %55.6’sı, 4.

Sınıfta öğrenim gören öğrencilerin toplam 53.7’si , Yüksek Lisans ve Doktora

Öğrencilerinin toplam %75’i haftada 4 saatten fazla İnternet kullanmaktadır.

Araştırmaya katılan öğrencilerin, öğrenim gördükleri sınıf ile İnternet kullanma

sıklıkları arasındaki ilişkiyi saptamak için elde edilen verilere Kaykare analizi

uygulanmış, Kaykare(X2)= 53.693 , sd=16 , p=0.00 olarak hesaplanmıştır.

p=0.00<0.05 olduğundan öğrencilerin öğrenim gördükleri sınıf ile İnternet kullanım

sıklığı arasında anlamlı bir fark olduğu söylenebilir.

Tablo 17. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyete Göre Haftalık İnternet Kullanım Sıklığına İlişkin Dağılım

Haftalık İnternet kullanma süreniz ortalama olarak kaç saattir?

3 ve altı

f %

4-6

f %

7-9

f %

10-12

f %

13 ve üstü

f %

Toplam

f % Kız

261 60,7 110 25,6 22 5,1 18 4,2 19 4,4 430 100 Cinsiyet

Erkek

203 38,0 153 28,7 66 12,4 51 9,6 61 11,4 534 100

Toplam

464 48,1 263 27,3 88 9,1 69 7,2 80 8,3 964 100

Kaykare(X2)= 63.634 , sd=4 , p=0.00

Tablo 17’deki dağılım incelendiğinde kız öğrencilerin %60,7’sinin haftada 3 saat

civarında, %25,6’sının 4 ile 6 saat arasında, %5,1’inin 7 ile 9 saat arasında, %4,4’ünün

13 saatin üzerinde, %4,2’sinin ise 10 ile 12 saat arasında İnternet kullandıkları

görülmektedir.

Erkek öğrencilerin ise haftada %38’i 3 saat civarında, %28,7’si 4 ile 6 saat

76

arasında, %12,4’ü 7 ile 9 saat arasında, %11,4’ü 13 saatten fazla, %9,6’sı 10-12 saat

arasında İnternete bağlanmaktadır.

Elde edilen verilerden görüldüğü gibi erkek öğrenciler kız öğrencilerden daha

fazla İnternet kullanmaktadır. Verilere uygulanan Kaykare analizi sonucuna göre

p=0,00 olarak bulunmuştur. Yani p < 0,05 ‘dir. Buna göre öğrencilerin cinsiyetleri ile

İnternet’e bağlanma sıklıkları arasında anlamlı bir fark vardır diyebiliriz.

Bu araştırma sonucuna göre erkek öğrencilerin İnternet’i kız öğrencilerden daha

fazla kullandığı tespit edilmiştir . Araştırmada elde edilen bu bulgular literatürdeki

benzer araştırmaların sonuçları ile de tutarlıdır (Bayraktar, 2001;Küçük, 2002;

Deryakulu ve Eşgi, 2001; Akınoğlu,2002).

Erkek ve kız çocukların toplumsallaşma süreçleri farklılık göstermekte ve bu

farklılık yaş ilerledikçe keskinleşmektedir(Bayraktar, 2001). Birçok toplumda erkek

çocuklar teknolojiye daha yatkın olacak şekilde yetiştirilmekte ve erkekler teknoloji

kullanımında daha baskın bir rol üstlenmektedirler. Erkeklerin İnternetkafe gibi

ortamlara rahat girebilmeleri ve Web üzerinde ilgilerini çekebilecek daha fazla içeriğin

olması da, onların sık İnternet kullanmasına neden olan etkenler arasında

gösterilebilir.

4.6. Cinsiyet Açısından İnternet Kullanma Amaçları

Aşağıda sunulan Tablo 18. ile Tablo 27. arasındaki tablolarda araştırmaya

katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile İnternet’in sunduğu servis hizmetlerini kullanım

sıklıkları arasında anlamlı fark olup olmadığı incelenmektedir. Tablo 28. ile Tablo

29.’da ise cinsiyet ile bilgisayar ve İnternet kullanmayı öğrenme şekilleri arasında

anlamlı farklılık olup olmadığının araştırıldığı dağılımlar sunulmaktadır.

77

Tablo 18. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre

E-mail Kullanma Sıklığı

E-mail Kullanma Sıklığı

Cinsiyet

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

f %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

Toplam

f %

Kız 66 15,3 59 13,7 109 25,3 108 25,1 88 20,5 430 100

Erkek

44 8,2 60 11,2 140 26,2 170 31,8 120 22,5 534 100

Toplam

110 11,4 119 12,3 249 25,8 278 28,8 208 21,6 964 100

Kaykare(X

2)= 15,984 , sd=4 , p=0.003

Tablo 18’de görüldüğü gibi, öğrencilerin %11.4’ününün hiç e-mail kullanmamakta,

%12.3’ü “çok az”, %25.8’i “ara sıra” , % 28.8’i “sık sık”, %21.6’sı ise “her zaman”

kullanmaktadır.

Kız öğrencilerin %15.3’ü hiç e-mail kullanmadığını belirtirken, %25.8’i “sık sık,

%20.5’i “her zaman” kullandıklarını belirtmişlerdir.

Erkek öğrencilerin ise %8.2’si hiç kullanmadıklarını belirtirken, %31.8’i “sık

sık, %22.5’i “her zaman” e-mail servis hizmetini kullandıklarını bildirmişlerdir.

Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile e-mail kullanma sıklıkları

arasındaki anlamlı fark olup olmadığını saptamak için verilere Kaykare analizi

uygulanmış ve p=0.003 olarak hesaplanmıştır. P =0.003< 0.05 olduğu için kız

öğrencilerle erkek öğrenciler arasında e-mail kullanma sıklığı açısından anlamlı fark

olduğu bulunmuştur. Buna göre erkek öğrenciler e-mail’i daha fazla kullanmaktadırlar

diyebiliriz. Erkek öğrencilerin e-mail’i daha fazla kullanmalarının nedenleri arasında

yetiştiriliş açısından Türk toplumunda kızlarla erkekler arasında farklılıklar olması

gösterilebilir.

78

Tablo 19. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Instant

Messaging Kullanma Sıklığı

Instant Messaging Kullanma Sıklığı

Cinsiyet

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

f %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

Toplam f %

Kız 141 32,8 72 16,7 102 23,7 64 14,9 51 11,9 430 100

Erkek

134 25,1 91 17,0 146 27,3 103 19,3 60 11,2 534 100

Toplam

275 28,5 163 16,9 248 25,7 167 17,3 111 11,5 964 100

Kaykare(X

2)= 8,921 , sd=4 , p=0.063

Tablo 19’da öğrencilerin %28.5’inin hiç Instant Messaging kullanmamakta,

%16.9’u “çok az”, %25.7’si “ara sıra” , % 17.3’ü “sık sık”, %11.5’i ise “her zaman”

kullanmaktadır.

Kız öğrencilerin %32.8’i hiç kullanmadığını belirtirken, %23.7’si “ara sıra”,

%14.9’u “sık sık, %11.9’u “her zaman” kullandıklarını belirtmişlerdir.

Erkek öğrencilerin ise %25.1’i hiç kullanmadıklarını belirtirken, %27.3’ü “ara sıra”,

%19.3’ü “sık sık, %11.2’si “her zaman” Instant Messaging servis hizmetini

kullandıklarını bildirmişlerdir.

Verilere Kaykare analizi uygulanmış ve p=0.063 olarak hesaplanmıştır.

P =0.063> 0.05 olduğu için kız öğrencilerle erkek öğrenciler arasında Instant

Messaging kullanma sıklığı açısından anlamlı bir fark olmadığı saptanmıştır. Bu tür

mesajlaşmalar anlıktır, mesajlaşma anında iki tarafın da bilgisayar başında olması

gerekir. Bu tür programların bilgisayarda kurulu olması ve mesajlaşacak bireylerin

karşılıklı tanıtılması gerekir. Dolayısıyla hiç kullanmayanların oranlarının yüksek

çıkması beklenen bir sonuçtur.

79

Tablo 20. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre

Oyun/Sohbet(Chat) Kullanma Sıklığı

Oyun/Sohbet(Chat) Kullanma Sıklığı

Cinsiyet

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

f %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

Toplam f %

Kız 143 33,3 113 26,3 121 28,1 35 8,1 18 4,2 430 100

Erkek

112 21,0 142 26,6 150 28,1 82 15,4 48 9,0 534 100

Toplam

255 26,5 255 26,5 271 28,1 117 12,1 66 6,8 964 100

Kaykare(X

2)= 31,837 , sd=4 , p=0.000

Tablo 20’de görüldüğü gibi öğrencilerin %26.5’i oyun oynamak yada chat

yapmak için İnternet’i kullanmamaktadır. Oysa öğrencilerin %12.1 ‘i “ sık sık”, %6.8’i

ise “her zaman” oyun oynamak yada chat yapmak için İnternet’e bağlandıklarını

belirtmişlerdir.

Kız öğrencileri %33.3’ü oyun yada chat amaçlı İnternet kullanmadıklarını

belirtirken, erkek öğrencilerde bu oran %21’dir. Kız öğrencilerin %8.1’i , erkek

öğrencilerin %15.1’i sık sık chat yada oyun için İnternet kullandıklarını belirtmişlerdir.

Aynı amaçla kızların %4.2’si, erkeklerin ise %9’u İnternet’e bağlanmaktadırlar.

Verilere uygulanan Kaykare analizi sonucunda p= 0.000 olarak hesaplanmıştır

ve p<0.05’dir. Buna göre cinsiyet ile oyun yada chat programlarının kullanım sıklığı

arasında anlamlı fark vardır. Erkek öğrencilerin bu tür programları, kız öğrencilerden

daha fazla kullanmaktadırlar denilebilir. Kız öğrencilerin daha fazla hobilerinin olması,

erkeklerle kızların yetiştiriliş farklılıkları, erkeklerin İnternet kafe türü yerlere daha

rahat gidebiliyor olmaları kızların bu tür programları daha az kullanmalarına neden

olabilir.

80

Tablo 21. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Haber

Grupları/Listeler(Newsgroup/Listservers) Kullanma Sıklığı

Haber Grupları/Listeler(Newsgroup/Listservers) Kullanma Sıklığı

Cinsiyet

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

f %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

Toplam

f %

Kız 109 25,3 87 20,2 137 31,9 67 15,6 30 7,0 430 100

Erkek

102 19,1 126 23,6 169 31,6 104 19,5 33 6,2 534 100

Toplam

211 21,9 213 22,1 306 31,7 171 17,7 63 6,5 964 100

Kaykare(X

2)= 7,738 , sd=4 , p=0.102

Tablo 21’de görüldüğü gibi öğrencilerin %21.9’u Haber grupları ve Listeler’i

“hiç” kullanmadığını belirtirken, %6.5’i “sık sık” kullandığını belirtmiştir.

Kız öğrencilerin %25’ü , erkek öğrencilerin %19.1’i hiç kullanmazken, kızların

%7’si, erkeklerin %6.2’si “sık sık” kullandıklarını bildirmişlerdir.

Analiz sonucu p= 0.102 olarak hesaplanmıştır yani p>0.05’dir. Dolayısıyla

cinsiyete göre haber grupları ve listeleri kullanma sıklılığı açısıdan anlamlı bir fark

bulunamamıştır.

Tablo 22. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Web’de Gezinti

Sıklığı

Web’de Gezinti Sıklığı

Cinsiyet

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

f %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

Toplam f %

Kız 56 13,0 60 14,0 138 32,1 121 28,1 55 12,8 430 100

Erkek

36 6,7 67 12,5 137 25,7 204 38,2 90 16,9 534 100

Toplam

92 9,5 127 13,2 275 28,5 325 33,7 145 15,0 964 100

Kaykare(X

2)= 23,435 , sd=4 , p=0.000

81

Tablo 22’deki verilere göre araştırmaya katılan öğrencilerin %9.5’i Web’de

“hiç” gezinti yapmadıklarını söylerken, %33.7’si “sık sık” , %15’i “her zaman” Web’de

sörf yaptıklarını söylemişlerdir.

Kız öğrencilerin %13’ü Web’de “hiç” gezinti yapmadıklarını bildirirken erkek

öğrencilerde bu oran %6.7’dir. Kızlarda Web’de sık sık dolaşanların oranı %28.1,

erkeklerde %38.2’dir. Web’de “her zaman” dolaşanların oranı kızlarda %12.8 iken

erkeklerde bu oran %16.9’dur.

Verilere uygulanan Kaykare analizi sonucu P=0.000 olarak hesaplanmıştır.

P<0.05’dir. Yani araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile Web’de gezinti sıklığı

arasında anlamlı fark vardır. Verilere dayanarak erkek öğrencilerin, web’de kız

öğrencilerden daha fazla sörf yaptıklarını söylemek mümkündür. Erkek öğrencilerin

Web’de daha fazla sörf yapmalarının nedeni, web üzerinde daha fazla ilgilerini çekecek

konunun ve içeriğin yer alması olabilir.

Tablo 23. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Arama

Motorlarını Kullanma Sıklığı

Arama Motorlarını Kullanma Sıklığı

Cinsiyet

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

f %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

Toplam

f %

Kız 109 25,3 59 13,7 81 18,8 105 24,4 76 17,7 430 100

Erkek

71 13,3 43 8,1 101 18,9 189 35,4 130 24,3 534 100

Toplam

180 18,7 102 10,6 182 18,9 294 30,5 206 21,4 964 100

Kaykare(X

2)= 40,132 , sd=4 , p=0.000

Tablo 23’deki verilere göre araştırmaya katılan öğrencilerin %18.7’si Arama

Motorlarını “hiç” kullanmadıklarını söylerken, %30.5’i “sık sık”, %21.4’ü “her zaman”

kullandıklarını söylemişlerdir.

82

Kız öğrencilerin %25.3’ü Arama Motorlarını “hiç” kullanmadıklarını bildirirken

erkek öğrencilerde bu oran %13.3’dür. Kızlarda Arama Motorlarını “sık sık”

kullananların oranı %24.4 iken , erkeklerde %35.4’dür. Arama Motorlarını “her zaman”

kullananların oranı kızlarda %17.7 iken erkeklerde bu oran %24.3’dür.


P<0.05’dir. Yani araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile Arama Motorlarını

kullanma sıklığı arasında anlamlı fark vardır. Verilere dayanarak erkek öğrencilerin,

Arama Motorlarını kız öğrencilerden daha fazla kullandıklarını söylemek mümkündür.

Tablo 24. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Bigi/Haber

Amaçlı İnternet Kullanma Sıklığı

Bilgi/Haber Amaçlı İnternet Kullanma Sıklığı

Cinsiyet

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

f %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

Toplam

f %

Kız 38 8,8 80 18,6 156 36,3 118 27,4 38 8,8 430 100

Erkek

27 5,1 86 16,1 178 33,3 164 30,7 79 14,8 534 100

Toplam

65 6,7 166 17,2 334 34,6 282 29,3 117 12,1 964 100

Kaykare(X

2)= 14,346 , sd=4 , p=0.006

Tablo 24. incelendiğinde, öğrencilerin %6.7’si Bilgi/Haber amaçlı İnternet’i

“hiç” kullanmazken, %29.3’ünün “sık sık”, %12.1’inin ise “her zaman” kullandıkları

görülmektedir.

Kız öğrencilerin %8.8’i, erkek öğrencilerin %5.1 “hiç” kullanmadıklarını

belirtmişlerdir. Kızların %27.4’ü , erkeklerin %30.7’si “sık sık” bilgi ve haber amaçlı

İnternet kullandıklarını söylerken, yine kız öğrencilerin %8.8’i , erkek öğrencilerin ise

%14.8’i “her zaman” kullandıklarını söylemişlerdir.


83

P<0.05’dir. Yani araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile Bilgi/Haber amaçlı

İnternet kullanma sıklığı arasında anlamlı fark vardır. Verilere dayanarak erkek

öğrencilerin, Bilgi almak yada haber okumak için kız öğrencilerden daha fazla İnternet

kullandıklarını söylemek mümkündür.

Tablo 25. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Telnet Kullanma

Sıklığı

Telnet Kullanma Sıklığı

Cinsiyet

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

f %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

Toplam

f %

Kız 300 69,8 71 16,5 38 8,8 19 4,4 2 0,5 430 100

Erkek

305 57,1 118 22,1 78 14,6 22 4,1 11 2,1 534 100

Toplam

605 62,8 189 19,6 116 12,0 41 4,3 13 1,3 964 100

Kaykare(X

2)= 20,997 , sd=4 , p=0.000

Tablo 25.’de görüldüğü gibi öğrencilerin %62.8’i Telnet’i “hiç” kullanmazken,

%12’si “ara sıra”, %4.3’ü “sık sık”, %1.3’ü ise “her zaman” kullanmaktadır.

Kız öğrencilerin %69.8’i, erkek öğrencilerin %57.1 “hiç” kullanmadıklarını

belirtmişlerdir. Kızların %8.8’i , erkeklerin %14.6’sı “ara sıra, Telnet kullandıklarını

söylerken, yine kız öğrencilerin %0.5’i , erkek öğrencilerin ise %2.1’i “her zaman”

kullandıklarını söylemişlerdir.

Verilere uygulanan Kaykare testi sonucu P=0.000 olarak hesaplanmıştır.

P<0.05’dir. Yani araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile Telnet kullanma sıklığı

arasında anlamlı fark vardır. Verilere dayanarak erkek öğrencilerin, Telnet’i kız

öğrencilerden daha fazla kullandıklarını söylemek mümkündür.

84

Tablo 26. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre FTP Kullanma

Sıklığı

FTP Kullanma Sıklığı

Cinsiyet

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

f %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

Toplam

f %

Kız 328 76,3 56 13,0 37 8,6 7 1,6 2 0,5 430 100

Erkek

336 62,9 98 18,4 64 12,0 27 5,1 9 1,7 534 100

Toplam

664 68,9 154 16,0 101 10,5 34 3,5 11 1,1 964 100

Kaykare(X

2)= 24,048 , sd=4 , p=0.000

Tablo 26’da görüldüğü gibi araştırmaya katılan öğrencilerin %68.9’u FTP’yi

“hiç” kullanmadıklarını, %3.5’i “sık sık” kullandıklarını, %1.1’i ise “her zaman”

kullandıklarını belirtmişlerdir.

Kız öğrencilerin %76.3’ü , erkeklerin %62.9 “hiç” FTP kullanmadıklarını

söylerken, yine kızların %1.6’sı , erkeklerin ise %5.1’i “sık sık” FTP kullanmaktadırlar.

FTP’yi “Her zaman” kullandıklarını söyleyen kızların oranı %0.5 iken erkeklerde bu

oran %1.7 ‘dir.

Verilere uygulanan Kaykare testi sonucu P=0.000 olarak hesaplanmıştır.

P<0.05’dir. Yani araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile FTP kullanma sıklığı

arasında anlamlı fark vardır. Verilere dayanarak erkek öğrencilerin, FTP’yi kız

öğrencilerden daha fazla kullandıklarını söylemek mümkündür.

85

Tablo 27. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Araştırma

Amaçlı İnternet Kullanma Sıklığı

Araştırma Amaçlı İnternet Kullanma Sıklığı

Cinsiyet

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

f %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

Toplam

f %

Kız 54 12,6 62 14,4 118 27,4 119 27,7 77 17,9 430 100

Erkek

57 10,7 65 12,2 141 26,4 173 32,4 98 18,4 534 100

Toplam

111 11,5 127 13,2 259 26,9 292 30,3 175 18,2 964 100

Kaykare(X

2)= 3,522 , sd=4 , p=0.475

Tablo 27’de görüldüğü gibi, anketi yanıtlayan öğrencilerin %11.5’i “hiç”

araştırma amaçlı İnternet kullanmadıklarını belirtirken, %30.3’ü “sık sık”, %18.2’si

“her zaman” kullandıklarını belirtmişlerdir.

Araştırmaya katılan kız öğrencilerin %12.6’sı , erkek öğrencilerin %10.7’si

“hiç” araştırma amaçlı İnternet kullanmamışlardır. Kızların %27.7’si , erkekleri

%32.4’ü “sık sık” kullanırken, kızların %17.9’u, erkeklerin ise %18.4’ü araştırma

yapmak amacıyla İnternet kullandıklarını bildirmişlerdir.

Verilere uygulanan Kaykare testi sonucu P=0.475 olarak hesaplanmıştır. P >

0.05’dir. Yani araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile Araştırma amaçlı İnternet

kullanma sıklığı arasında anlamlı fark yoktur. Verilere dayanarak erkek öğrenciler ile

kız öğrencilerin birbirine çok yakın oranlarda araştırma yapmak amacıyla İnternet’i

kullandıkları söylenebilir.

86

Tablo 28. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetleri İle Bilgisayar Kullanmayı

Öğrenme Şekillerine Göre Dağılım

Bilgisayar kullanmayı nasıl öğrendiniz?

Cinsiyet

Kendi kendime

f %

Arkadaşlardan

f %

Özel kursta

f %

Okulda

f %

Üniversitede

f %

TOPLAM

f % KIZ 153 35,6 35 8,1 41 9,5 114 26,5 87 20,2 430 100

ERKEK 279 52,2 65 12,2 27 5,1 81 15,2 82 15,4 534 100

TOPLAM 432 44,8 100 10,4 68 7,1 195 20,2 169 17,5 964 100

Kaykare(X2)= 43,653 , sd=4 , p=0.00

Tablo 28’de görüldüğü gibi araştırmaya katılan öğrencilerin %44.8’i bilgisayar

kullanmayı “kendi kendine”, %7.1’i “özel kursta”, %20.2’si okulda(Üniversiteye

gelinceye kadarki öğrenim gördüğü okullar), %17.5’i ise “Üniversitede” öğrenmişlerdir.

Kız öğrencilerin %35.6’sı, erkek öğrencilerin %52.2’si “kendi kendine ; kız

öğrencilerin %9.5’i , erkek öğrencilerin %5.1’i “özel kursta”; kızların %26.5’i,

erkeklerin %15.2’si “okulda”; kızların %20.2’si, erkeklerin ise %15.4’ü “üniversitede”

bilgisayar kullanmayı öğrendiklerini bildirmişlerdir.

Cinsiyete göre bilgisayar kullanmayı öğrenmenin farklılaşıp farklılaşmadığını

öğrenmek için verilere KayKare testi uygulanmış ve p=0.00 olarak hesaplanmıştır.

Yani cinsiyet ile bilgisayar kullanmayı öğrenme şekli arasında anlamlı fark vardır.

Araştırmaya katılan kız öğrencilerin bilgisayar kullanmayı eğitim kurumlarında

öğrenme oranlarının daha yüksek olduğu söylenebilir.

87

Tablo 29. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetleri İle İnternet Kullanmayı

Öğrenme Şekillerine Göre Dağılım

İnternet kullanmayı nasıl öğrendiniz?

Cinsiyet

Kendi kendime

f %

Arkadaşlardan

f %

Özel kursta

f %

Okulda

f %

Üniversitede

f %

TOPLAM

f % KIZ 187 43,5 87 20,2 10 2,3 52 12,1 94 21,9 430 100

ERKEK 314 58,8 111 20,8 5 0,9 39 7,3 65 12,2 534 100

TOPLAM 501 52,0 198 20,5 15 1,6 91 9,4 159 16,5 964 100

Kaykare(X2)= 33,081 , sd=4 , p=0.00

Tablo 29’da görüldüğü gibi araştırmaya katılan öğrencilerin %52’si İnternet

kullanmayı “kendi kendine”, %1.6’sı “özel kursta”, %9.4’ü okulda(Üniversiteye

gelinceye kadarki öğrenim gördüğü okullar), %16.5’i ise “Üniversitede” öğrenmişlerdir.

Kız öğrencilerin %43.5’i, erkek öğrencilerin %58.8’i “kendi kendine ; kız

öğrencilerin %2.3’ü , erkek öğrencilerin %0.9’u “özel kursta”; kızların %12.1’i,

erkeklerin %7.3’ü “okulda”; kızların %21.9’u, erkeklerin ise %12.2’si “üniversitede”

İnternet kullanmayı öğrendiklerini belirtmişlerdir.

Cinsiyete göre İnternet kullanmayı öğrenmenin farklılaşıp farklılaşmadığını

öğrenmek için verilere KayKare testi uygulanmış ve p=0.00 olarak hesaplanmıştır.

Yani cinsiyet ile İnternet kullanmayı öğrenme şekli arasında anlamlı fark vardır.

Araştırmaya katılan kız öğrenciler, İnternet kullanmayı erkek öğrencilerden daha fazla

eğitim kurumlarında öğrenmektedir. Başka bir deyişle kızların İnternet kullanmayı

kendi kendilerine öğrenme oranları erkeklerden daha düşüktür.

88

4.7. İnternet Kullanma Süreleri (Deneyim) Açısından İnternet Kullanma

Amaçları

Bu bölümde araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet kullanma süreleri(yıl) ile

İnternet kullanma amaçları arasında anlamlı fark olup olmadığı incelenmektedir;

Tablo 30. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin İnternet Kullanma Süreleri (yıl) İle

E-mail Amaçlı İnternet Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılım

E-mail Amaçlı İnternet Kullanma Sıklığı

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

f %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

TOPLAM

f % 1 veya altı

72 40,0

36 20,0 46 25,6 20 11,1 6 3,3 180 100

1-2

21 9,7 43 19,8 67 30,9 66 30,4 20 9,2 217 100

3-4

15 4,5 28 8,5 98 29,7 113 34,2 76 23,0 330 100

5-6

2 1,1 12 6,3 35 18,4 63 33,2 78 41,1 190 100

Kaç yıldır İnternet kullanıyor- sunuz?

7 veya üstü

0 0,0 0 0,0 3 6,4 16 34,0 28 59,6 47 100

TOPLAM

110 11,4 119 12,3 249 25,8 278 28,8 208 21,6 964 100

Kaykare(X2)= 348,191 , sd=16 , p=0.00

Tablo 30’a göre e-mail göndermek yada gelen e-mailleri okumak için “hiç”

İnternet’e bağlanmayanların oranı %11.4’dür. Aynı amaçla İnternet’e “sık sık”

bağlananların oranı %28.8, “her zaman” bağlananların oranı ise %21.6’dır.

Öğrencilerin İnternet kullanma süreleri (ne kadar süredir İnternet kullandıkları)

ile e-mail kullanma durumları incelendiğinde 1 yılda daha kısa süreden beri İnternet

kullananların %40’ı e-mail kullanmak için İnternet’e “hiç bağlanmadıklarını

bildirmişlerdir. 1-2 yıl arası süredir İnternet kullananların %9.7’si “hiç” e-mail

kullanmazken, 3-4 yılllık kullanıcıların %4.5’i , 5-6 yıllık kullanıcıların %1.1’i aynı

şekilde “hiç” e-mail kullanmadıklarını bildirmişlerdir. 7 yıl ve daha fazla süreden beri

İnternet kullananlarda ise e-mail kullanmayan yoktur. Bir yılın altındaki İnternet

89

kullanıcılarının %3.3’ü, 1-2 yıllık kullanıcıların %9.2’si , 3-4 yıllık kullanıcıların

%23’ü, 5-6 yıllık kullanıcıların %41.1’i, 7 yıl ve üstü İnternet kullanıcılarının %59.6’sı

“her zaman” e-mail kullandıklarını bildirmişlerdir.

İnternet kullanma süresi ile e-mail kullanma oranının farklılaşıp

farklılaşmadığını öğrenmek için verilere KayKare testi uygulanmış ve p=0.00 olarak

hesaplanmıştır. Yani süre ile e-mail kullanım sıklığı arasında anlamlı fark vardır.

Araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet kullanmadaki deneyimleri arttıkça e-mail

kullanma oranları yükselmektedir. E-mail kullanmak en ucuz hatta bedava haberleşme

şeklidir. Dünyanın her tarafına e-mail göndermeniz mümkündür. Göndereceğiniz

mesaja her türlü dosya eklemeniz (Fotoğraf, Power Point sunusu, Word dökümanı v.s.)

mümkündür. Kullanıcıların deneyimleri arttıkça bu özellikleri keşfetmekte ve aktif

şekilde kullanabilmektedirler. Bu nedenle deneyim süresi arttıkça, e-mail kullanma

oranının yükseldiğini söylemek mümkündür.


Instant Messaging Amaçlı İnternet Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılım

Instant Messaging Amaçlı İnternet Kullanma Sıklığı

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

f %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

TOPLAM

f % 1 veya altı

97 53,9 34 18,9 31 17,2 14 7,8 4 2,2 180 100

1-2

75 34,6 45 20,7 47 21,7 36 16,6 14 6,5 217 100

3-4

78 23,6 58 17,6 106 32,1 59 17,9 29 8,8 330 100

5-6

20 10,5 23 12,1 54 28,4 45 23,7 48 25,3 190 100


7 veya üstü

5 10,6

3 6,4

10 21,3

13 27,7

16 34,0

47 100

TOPLAM 275 28,5 163 16,9 248 25,7 167 17,3 111 11,5 964 100

Kaykare(X2)= 182,930 , sd=16 , p=0.00

Tablo 31’a göre Instant Messaging amaçlı “hiç” İnternet’e bağlanmayanların

oranı %28.5’dir. Aynı amaçla İnternet’e “sık sık” bağlananların oranı %17.3, “her

zaman” bağlananların oranı ise %11.5’dir.

90

Öğrencilerin İnternet kullanma süreleri (ne kadar süredir İnternet kullandıkları)

ile Instant Messaging kullanma durumları incelendiğinde 1 yıldan daha kısa süreden

beri İnternet kullananların %53.9’u Instant Messaging kullanmak için İnternet’e “hiç

bağlanmadıklarını bildirmişlerdir. 1-2 yıl arası süredir İnternet kullananların %34.6’sı

“hiç” Instant Messaging kullanmazken, 3-4 yıllık kullanıcıların %23.6’sı , 5-6 yıllık

kullanıcıların %10.5’i aynı şekilde “hiç” Instant Messaging kullanmadıklarını

bildirmişlerdir. 7 yıl ve daha fazla süreden beri İnternet kullananlarda ise Instant

Messaging kullanmayanların oranı %10.6’dır. Bir yılın altındaki İnternet

kullanıcılarının %2.2’si, 1-2 yıllık kullanıcıların %6.5’i , 3-4 yıllık kullanıcıların %8.8’i,

5-6 yıllık kullanıcıların %25.3’ü, 7 yıl ve üstü İnternet kullanıcılarının %34’ü “her

zaman” Instant Messaging kullandıklarını bildirmişlerdir.

İnternet kullanma süresi ile Instant Messaging kullanma oranının farklılaşıp


hesaplanmıştır. Yani süre ile Instant Messaging kullanım sıklığı arasında anlamlı fark

vardır. Araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet kullanmadaki deneyimleri arttıkça

Instant Messaging kullanma oranları yükselmektedir. Instant Messaging anlık

haberleşme için kullanılır. Aynı anda her iki kullanıcının da bilgisayarında Instant

Messaging programının kurulu olması ve user’larının açık olması gerekir. Bu

haberleşme siteminde de karşı bilgisayara çeşitli türde dosyalar göndermek

mümkündür. Yine bu sistemde sesli ve görüntülü haberleşme de mümkündür.

Kullanıcıların deneyimleri arttıkça bu özellikleri keşfetmekte ve daha sık kullanmakta

oldukları söylenebilir.

91


Oyun/Sohbet(Chat) Amaçlı İnternet Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılım

Oyun/Sohbet Amaçlı İnternet Kullanma Sıklığı

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

f %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

TOPLAM

f % 1 veya altı

65 36,1 40 22,2 49 27,2 22 12,2 4 2,2 180 100

1-2

56 25,8 63 29,0 63 29,0 21 9,7 14 6,5 217 100

3-4

87 26,4 90 27,3 101 30,6 35 10,6 17 5,2 330 100

5-6

35 18,4 51 26,8 50 26,3 29 15,3 25 13,2 190 100


7 veya üstü

12 25,5

11 23,4

8 17,0

10 21,3

6 12,8

47 100

TOPLAM 255 26,5 255 26,5 271 28,1 117 12,1 66 6,8 964 100

Kaykare(X2)= 43,177 , sd=16 , p=0.00

Tablo 32. incelendiğinde Oyun/Sohbet amaçlı “hiç” İnternet’e

bağlanmayanların oranı %26.5’dir. Aynı amaçla İnternet’e “sık sık” bağlananların

oranı %12.1, “her zaman” bağlananların oranı ise %6.8’dir.

Anketi yanıtlayan öğrencilerin İnternet kullanma süreleri (ne kadar süredir

İnternet kullandıkları) ile Oyun/Sohbet amaçlı İnternet kullanma durumları

incelendiğinde, 1 yıldan daha kısa süreden beri İnternet kullananların %36.1’i oyun

oynamak yada sohbet etmek için İnternet’e “hiç bağlanmadıklarını bildirmişlerdir. 1-2

yıl arası süredir İnternet kullananların %25.8’i , 3-4 yıllık kullanıcıların %26.4’ü , 5-6

yıllık kullanıcıların %18.4’ü, 7 yıl ve üstü kullanıcıların %25.5’i aynı şekilde “hiç”

oyun/sohbet amaçlı İnternet kullanmadıklarını bildirmişlerdir.

Bir yılın altındaki İnternet kullanıcılarının %2.2’si, 1-2 yıllık kullanıcıların

%6.5’i , 3-4 yıllık kullanıcıların %5.2’si, 5-6 yıllık kullanıcıların %13.2’si, 7 yıl ve üstü

İnternet kullanıcılarının %12.8’i “her zaman” oyun/sohbet amaçlı İnternet

kullandıklarını bildirmişlerdir.

Kullanma süresi ile oyun oynamak yada sohbet etmek için İnternet kullanma

92

oranının farklılaşıp farklılaşmadığını öğrenmek için verilere KayKare testi uygulanmış

ve p=0.00 olarak hesaplanmıştır. Yani süre ile Oyun/Sohbet amaçlı İnternet kullanım

sıklığı arasında tablodaki oranlarda küçük dalgalanmalar olmasına rağmen anlamlı fark

vardır. Bu dalgalanmaların öğrencilerin ders yükü yada staj durumları ile ilgili

olabileceği düşünülmektedir.


Haber Grupları/Listeler Amaçlı İnternet Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılım

Haber Grupları/Listeler Amaçlı İnternet Kullanma Sıklığı

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

f %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

TOPLAM

f % 1 veya altı

65 36,1 40 22,2 45 25,0 25 13,9 5 2,8 180 100

1-2

58 26,7 51 23,5 70 32,3 26 12,0 12 5,5 217 100

3-4

62 18,8 77 23,3 107 32,4 66 20,0 18 5,5 330 100

5-6

21 11,1 40 21,1 66 34,7 43 22,6 20 10,5 190 100


7 veya üstü

5 10,6

5 10,6

18 38,3

11 23,4

8 17,0

47 100

TOPLAM 211 21,9 213 22,1 306 31,7 171 17,7 63 6,5 964 100

Kaykare(X2)= 67,722 , sd=16 , p=0.00

Tablo 33’deki dağılım incelendiğinde öğrencilerin %21.9’unun Haber

Grupları/Listeler amaçlı “hiç” İnternet’e bağlanmadıkları oysa %17.7’lik bir oranın “sık

sık”, %6.5’lik bir oranın ise “her zaman” aynı amaçla İnternet kullandıkları

görülmektedir.

Araştırmaya katılan öğrencilerden bir yılın altında deneyimli İnternet

kullanıcılarının %36.1’i, 1-2 yıllık kullanıcıların %26.7’si, 3-4 yıllık kullanıcıların

%18.8’i , 5-6 yıllık kullanıcıların %11.1’i, 7 yıldan daha fazla tecrübeli kullanıcıların

%10.6’sı “hiç” Haber Grupları/Listeler amaçlı İnternet kullanmadıklarını ifade

etmişlerdir.

“Her zaman” Haber Grupları/Listeler amaçlı İnternet kullandıklarını

93

bildirenlerde ise 1 yıldan daha az deneyimli kullanıcıların oranı %2.8, 1-2 yıllık

kullanıcıların oranı %5.5, 3-4 yıllık kullanıcıların oranı %5.5, 5-6 yıllık kullanıcıların

oranı %10.5, 7 yıl ve üstü kullanıcıların oranı %17’dir.

Kullanma süresi ile Haber Gruplar/Listeler amaçlı İnternet kullanma oranının

farklılaşıp farklılaşmadığını öğrenmek için verilere KayKare testi uygulanmış ve p=0.00

olarak hesaplanmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet kullanma süreleri ile

Haber Grupları/Listeler amaçlı İnternet kullanma sıklıkları arasında anlamlı fark vardır.

Yani öğrencilerin deneyimleri arttıkça Haber Grupları/Listeler amaçlı İnternet kullanma

oranları yükselmektedir denilebilir.


Web’de Gezinti Amaçlı İnternet Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılım

Web’de Gezinti Amaçlı İnternet Kullanma Sıklığı

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

f %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

TOPLAM

f % 1 veya altı

53 29,4 37 20,6 62 34,4 19 10,6 9 5,0 180 100

1-2

25 11,5 43 19,8 72 33,2 59 27,2 18 8,3 217 100

3-4

13 3,9 35 10,6 99 30,0 138 41,8 45 13,6 330 100

5-6

1 0,5 10 5,3 34 17,9 95 50,0 50 26,3 190 100


7 veya üstü

0 0,0

2 4,3

8 17,0

14 29,8

23 48,9

47 100

TOPLAM 92 9,5 127 13,2 275 28,5 325 33,7 145 15,0 964 100

Kaykare(X2)= 273,149 , sd=16 , p=0.00

Tablo 34’e göre Web’de gezinti amaçlı “hiç” İnternet’e bağlanmayanların oranı

%9.5’dir. Aynı amaçla İnternet’e “sık sık” bağlananların oranı %33.7, “her zaman”

bağlananların oranı ise %15’dir.

Öğrencilerin İnternet kullanma süreleri ile Web’de sörf durumları

incelendiğinde 1 yıldan az tecrübelilerin %29.4’ü Web’de gezinti için İnternet’e “hiç

bağlanmadıklarını bildirmişlerdir. 1-2 yıl arası süredir İnternet kullananların %11.5’i

94

“hiç”, 3-4 yılllık kullanıcıların %3.9’u , 5-6 yıllık kullanıcıların %0.5’i aynı şekilde

“hiç” Web’de sörf yapmadıklarını bildirmişlerdir. 7 yıl ve daha fazla süreden beri

İnternet kullananlarda ise Web’de sörf yapmayan yoktur.

Bir yılın altındaki İnternet kullanıcılarının %5’i, 1-2 yıllık kullanıcıların %8.3’ü,

3-4 yıllık kullanıcıların %13.6’sı, 5-6 yıllık kullanıcıların %26.3’ü, 7 yıl ve üstü İnternet

kullanıcılarının %49.9’u “her zaman” Web’de Gezinti amaçlı İnternet kullandıklarını

bildirmişlerdir.

İnternet kullanma süresi ile Web’de Gezinti amaçlı İnternet kullanma oranının


olarak hesaplanmıştır. Yani süre ile Web’de Gezintiamaçlı kullanım sıklığı arasında

anlamlı fark vardır. Araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet kullanmadaki deneyimleri

arttıkça Web’de sörf yapma oranları yükselmektedir denilebilir.


Arama Motorları Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılım

Arama Motorları Kullanma Sıklığı

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

f %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

TOPLAM

f % 1 veya altı

94 52,2 34 18,9 30 16,7 13 7,2 9 5,0 180 100

1-2

51 23,5 36 16,6 48 22,1 62 28,6 20 9,2 217 100

3-4

30 9,1 26 7,9 65 19,7 135 40,9 74 22,4 330 100

5-6

5 2,6 6 3,2 32 16,8 69 36,3 78 41,1 190 100


7 veya üstü

0 0,0

0 0,0

7 14,9

15 31,9

25 53,2

47 100

TOPLAM 180 18,7 102 10,6 182 18,9 294 30,5 206 21,4 964 100

Kaykare(X2)= 341,864 , sd=16 , p=0.00

Tablo 35’e göre Arama Motorları Kullanmak için “hiç” İnternet’e

bağlanmayanların oranı %18.7’dir. Aynı amaçla İnternet’e “sık sık” bağlananların

95

oranı %30.5, “her zaman” bağlananların oranı ise %21.4’dür.

Öğrencilerin İnternet kullanma süreleri ile Arama Motorları kullanma

durumları incelendiğinde 1 yıldan daha kısa süreden beri İnternet kullananların

%52.2’si Arama Motorları kullanmak için İnternet’e “hiç bağlanmadıklarını

bildirmişlerdir. 1-2 yılllık İnternet kullanıcıların %23.5’i “hiç” e-mail kullanmazken, 3-

4 yıllık kullanıcıların %9.1’i , 5-6 yıllık kullanıcıların %2.6’sı aynı şekilde “hiç” e-mail

kullanmadıklarını bildirmişlerdir. 7 yıl ve daha fazla süreden beri İnternet

kullananlarda ise Arama Motorlarını kullanmayan yoktur. Bir yılın altındaki İnternet

kullanıcılarının %5’i, 1-2 yıllık kullanıcıların %9.2’si , 3-4 yıllık kullanıcıların %22.4’ü,

5-6 yıllık kullanıcıların %41.1’i, 7 yıl ve üstü İnternet kullanıcılarının %53.2’si “her

zaman” Arama Motorlarını kullandıklarını bildirmişlerdir.

İnternet kullanma süresi ile Arama Motorlarını kullanma oranının farklılaşıp


hesaplanmıştır. Yani süre ile Arama Motorları kullanım sıklığı arasında anlamlı fark

vardır. Araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet kullanmadaki deneyimleri arttıkça

Arama Motorları kullanma oranları yükselmektedir.


Bilgi/Haber Amaçlı İnternet Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılım

Bilgi /Haber Amaçlı İnternet Kullanma Sıklığı

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

f %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

TOPLAM

f % 1 veya altı

31 17,2 40 22,2 69 38,3 36 20,0 4 2,2 180 100

1-2

18 8,3 43 19,8 85 39,2 55 25,3 16 7,4 217 100

3-4

12 3,6 56 17,0 115 34,8 105 31,8 42 12,7 330 100

5-6

4 2,1 26 13,7 47 24,7 72 37,9 41 21,6 190 100


7 veya üstü

0 0,0

1 2,1

18 38,3

14 29,8

14 29,8

47 100

TOPLAM 65 6,7 166 17,2 334 34,6 282 29,3 117 12,1 964 100

Kaykare(X2)= 119,424 , sd=16 , p=0.00

96

Tablo 36’daki dağılım incelendiğinde kullanıcıların %6.7’si “hiç” Bilgi/Haber

amaçlı İnternet kullanmazken, %29.3’ü “sık sık”, %12.1’i “her zaman” aynı amaçla

İnternet kullandıklarını ifade etmişlerdir.

Bilgi/Haber amaçlı İnternet kullanmayanların oranı 1 yılın altındaki deneyimli

kullanıcılarda %17.2, 1-2 yıllık deneyimli kullanıcılarda %8.3, 3-4 yıllık deneyimli

kullanıcılarda %3.6, 5-6 yıllık deneyimli kullanıcılarda %2.1 iken 7 yıl ve üstünde

deneyimli kullanıcılarda % 0’dır. Bilgi/Haber amaçlı “Her zaman” İnternet

kullandıklarını bildirenlerin oranı 1 yılın altında deneyimli kullanıcılarda %2.2, 1-2 yıl

deneyimlilerde %7.4, 3-4 yıl deneyimlilerde %12.7, 5-6 yıl deneyimlilerde %21.6, 7

yıl ve üstü deneyimlilerde %29.8’dir.

İnternet kullanma süresi ile Bilgi/Haber amaçlı İnternet kullanma oranının


olarak hesaplanmıştır. Yani süre ile Bilgi/Haber amaçlı İnternet kullanım sıklığı

arasında anlamlı fark vardır. Araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet kullanmadaki

deneyimleri arttıkça Bilgi/Haber amaçlı İnternet kullanma oranları yükselmektedir.


Araştırma Amaçlı İnternet Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılım

Araştırma(Research) Amaçlı İnternet Kullanma Sıklığı

Hiç

f %

Çok Az

f %

Ara Sıra

F %

Sık Sık

f %

Her Zaman

f %

TOPLAM

f % 1 veya altı

57 31,7 34 18,9 43 23,9 33 18,3 13 7,2 180 100

1-2

26 12,0 31 14,3 73 33,6 62 28,6 25 11,5 217 100

3-4

18 5,5 47 14,2 85 25,8 118 35,8 62 18,8 330 100

5-6

8 4,2 15 7,9 48 25,3 69 36,3 50 26,3 190 100


7 veya üstü

2 4,3 0 0,0 10 21,3 10 21,3 25 53,2 47 100

TOPLAM

111 11,5 127 13,2 259 26,9 292 30,3 175 18,2 964 100

Kaykare(X2)= 176,787 , sd=16 , p=0.000

97

Tablo 37’deki dağılım incelendiğinde kullanıcıların %11.5’i “hiç” Araştırma

amaçlı İnternet kullanmazken, %30.3’ü “sık sık”, %18.2’si “her zaman” aynı amaçla

İnternet kullandıklarını ifade etmişlerdir.

Araştırma amaçlı İnternet kullanmayanların oranı 1 yılın altındaki deneyimli

kullanıcılarda %31.7, 1-2 yıllık deneyimli kullanıcılarda %12, 3-4 yıllık deneyimli

kullanıcılarda %5.5, 5-6 yıllık deneyimli kullanıcılarda %4.2 iken 7 yıl ve üstünde

deneyimli kullanıcılarda % 4.3’dür.

Araştırma amaçlı “Her zaman” İnternet kullandıklarını bildirenlerin oranı 1 yılın

altında deneyimli kullanıcılarda %7.2, 1-2 yıl deneyimlilerde %11.5, 3-4 yıl

deneyimlilerde %18.8, 5-6 yıl deneyimlilerde %26.3, 7 yıl ve üstü deneyimlilerde

%53.2’dir.

İnternet kullanma süresi ile Araştırma amaçlı İnternet kullanma sıklığının


olarak hesaplanmıştır. Yani süre ile Araştırma amaçlı İnternet kullanım sıklığı arasında

anlamlı fark vardır. Araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet kullanmadaki deneyimleri

arttıkça Araştırma amaçlı İnternet kullanma oranları yükselmektedir denilebilir.

98

BÖLÜM V

SONUÇLAR ve ÖNERİLER

Bu araştırmada, Çukurova Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Uygulama ve

Araştırma Merkezi’ndeki İnternet Laboratuarlarını kullanan öğrencilerin profili

çıkarılmış ve bazı değişkenler açısından incelenmiştir.

Araştırmanın bu bölümünde, araştırma kapsamında elde edilen bulgular ışığında

sonuçlara yer verilerek, bazı öneriler sunulmuştur.

5.1. Sonuçlar Araştırmada elde edilen sonuçlar, altı ana başlık altında toplanmıştır. Bunlar

şöyle sıralanabilir;

I. Kişisel bilgilere ilişkin sonuçlar,

II. Araştırmaya katılan öğrencilerin, bilgisayar yazılım ve donanımı

hakkındaki bilgi düzeylerine ilişkin sonuçlar,

III. Araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet’in sağladığı servis hizmetlerini

hangi sıklıkta kullandıklarına ilişkin sonuçlar,

IV. Araştırma örneklemini oluşturan öğrencilerin İnternet hakkındaki

görüşlerine ilişkin sonuçlar,

V. Cinsiyet açısından İnternet Kullanma amaçlarına ilişkin sonuçlar,

VI. İnternet kullanma süreleri(deneyim) açısından İnternet Kullanma

amaçlarına ilişkin sonuçlar.

5.1.1. Kişisel Bilgilere İlişkin Sonuçlar

Araştırmaya katılan öğrencilerin % 0.4’ü Adana Meslek Yüksek Okulu, % 0.1’i

Adana Sağlık Yüksek Okulu, %2.1’i Beden Eğitimi Spor Yüksek Okulu,

%4.6’sı Diş Hekimliği Fakültesi, %53.2’si Eğitim Fakültesi, %5.5’i Fen-

Edebiyat Fakültesi, %0.2’si Güzel Sanatlar Fakültesi, %2.3’ü İdari Bilimler

99

Fakültesi, %8’i İlahiyat Fakültesi, %3.7’si Mühendislik Mimarlık Fakültesi,

%8.8’i Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu, %1.3’ü Su Ürünleri Fakültesi,

%2.6’sı Ziraat Fakültesi, %4.9’u Fen Bilimleri Enstitüsü, %2.3’ü Sosyal

Bilimler Enstitüsü’nde öğrenim görmektedir.

Araştırmaya katılanların %44.8’ini 1. Sınıf öğrencileri, %19.6’sını 2. Sınıf

öğrencileri, %18.7’sini 3. Sınıf öğrencileri, %9.9’unu 4. Sınıf öğrencileri,

%7.1’ini Yüksek Lisans ve Doktora öğrencileri oluşturmaktadır.

Araştırmaya katılan öğrencilerin %55.4’ünü erkek öğrenciler, %44.6’sını ise kız

öğrenciler oluşturmaktadır.

Araştırmaya katılan öğrencilerin %53.4 (515 kişi)’ünün evinde bilgisayar

yoktur.

Araştırmaya katılan öğrencilerin %82.3’ünün evinde İnternet bağlantısı yoktur.

Araştırmaya katılan öğrencilerin %30.2’si 19 yaşın altında, %43.6’sı 20-21

yaşlarında, %14.3’ü 22-23 yaşlarında, %9.1’i 24-25 yaşlarında, %2.8’i ise 26

yaşın üzerindedir.

Araştırmaya katılan öğrencilerin %43.2’si aylık 200 milyon TL’de yada daha az,

%38.6’sı 201-300 milyon TL arası harcama limitine sahiptir. Başka bir deyişle

öğrencilerin %81.8’i alt yada orta sosyoekonomik düzeye sahip ailelerin

çocuklarıdır.

Araştırmaya katılan öğrencilerin %48.1’i İnternet’i haftada 3 saatten az ,

%27.3’ü 4 ile 6 saat arasında, %9.1’i 7 ile 9 saat arasında, %7.2’si 10 ile 12 saat

arasında, %8.3’ü 13 saatten fazla kullanmaktadır.

Araştırmaya katılan öğrencilerin %44.8’i bilgisayar kullanmayı kendi

kendilerine, %20.2’si üniversiteye gelinceye kadar öğrenim gördükleri

okullarda, %17.5’i üniversitede, %10.4’ü arkadaşlarından, %7.1’i ise özel

kurslarda öğrenmişlerdir.

100

Öğrencilerin %52’si İnternet kullanmayı kendi kendilerine, %20.5’i

arkadaşlarının yardımı ile, %16.5’i üniversitede aldıkları derslerde, %9.4’ü İlk,

Orta, Lise öğrenimleri sırasında aldıkları derslerde, %1.6’sı özel kurslarda

öğrenmişlerdir.

Araştırmaya katılan öğrencilerin %34.2’si 3-4 yıl arasında, %22.5’i 1-2 yıl

arasında, %19.7’si 5-6 yıl arasında, %18.7’si 1 yıldan daha kısa, %4.9’u ise 7

yıldan daha uzun süreden beri İnternet kullanmaktadır.

5.1.2. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin, Bilgisayar Yazılım ve Donanımı

Hakkındaki Bilgi Düzeylerine İlişkin Sonuçlar

Bilgisayarla İlgili Temel Kavramlar konusunda, araştırmaya katılan

öğrencilerin %2.6’sı,

Bilgisayar Donanımı konusunda öğrencilerin %11.4’ü,

İşletim Sistemleri konusunda öğrencilerin %8’i ,

Kelime İşlem Programları hakkında öğrencilerin %8.1’i,

Hesap Tablosu Programları hakkında, öğrencilerin %16.6’sı

Sunum Programları hakkında, öğrencilerin %20.7’si ,

Veri Tabanı Programları hakkında öğrencilerin %52.9’u ,

WEB Sayfası Geliştirme konusundaki öğrencilerin %56’sı ,

WWW Kullanımı için öğrencilerin %22.8’i,

Arama Motoru Kullanımı hakkında öğrencilerin %17.6’sı ,

101

E-Posta Kullanımı hakkında öğrencilerin %7.7’si ,

Sohbet (Chat) Kullanımı konusunda , araştırmaya katılan öğrencilerin %

23.8’i

Visual Basic Programlama Dili hakkında öğrencilerin %72’si,

Delphi Programlama Dili hakkında öğrencilerin %70.5’i ,

Fortran Programlama Dili hakkında öğrencilerin %87’si,

C++ Programlama Dili hakkında öğrencilerin %85.6’sı

Perl Programlama Dili hakkında öğrencilerin %90.7’si,

PHP Programlama Dili hakkında anketi yanıtlayan öğrencilerin %88.4’ü,

HTML İle Web Sayfası Tasarlayabilme konusunda öğrencilerin %66.8’i,

Java İle Web Sayfası Tasarlayabilme konusunda öğrencilerin %82’si hiç

bilgilerinin olmadığını belirtmişlerdir.

5.1.3. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin İnternet’in Sağladığı Servis Hizmetlerini

Hangi Sıklıkta Kullandıklarına İlişkin Sonuçlar

Elektronik Posta (e-mail) Hizmetini, araştırmaya katılan öğrencilerin

yarısından fazlası e-mail hizmetini oldukça sık kullanmaktadır. Hiç e-mail

kullanmayan öğrencilerin oranı ise %11.4’dür.

Instant Messaging (Yahoo Messenger, Windows Messenger gibi) Hizmetini,

anketi yanıtlayan öğrencilerin %28.5’i “hiç” kullanmazken, % 17.3’ü “Sık sık”,

%11.5’i “Her zaman” kullanmaktadır.

102

Oyun / Sohbet (Chat) Hizmetini, anketi yanıtlayan öğrencilerin %26.5’i “hiç”

kullanmazken, %12.1’i “Sık sık” , % 6.8’i “Her zaman” kullanmaktadır.

Haber Grupları / Listeler(Newsgroups/Listservers) Hizmetini, anketi

yanıtlayan öğrencilerin %21.9’ u “hiç” kullanmamakta, % 17.7’si “Sık sık” , %

6.5’i “Her zaman” kullanmaktadır.

Web’de Gezinti, öğrencilerin %9.5’i “hiç” Web’de sörf yapmazken, % 33.7’si

“Sık sık”, %15’i “Her zaman” bu amaçla İnternet kullanmaktadır.

Arama Motorları(Search Engines)’nı anketi yanıtlayan öğrencilerin %18.7’si

“hiç” kullanmazken, %30.5’i “Sık sık”, %21.4’ü “Her zaman” kullanmaktadır.

Bilgi/Haber Hizmetini, anketi yanıtlayan öğrencilerin %6.7’si “hiç”

kullanmazken, %29.3’ü “Sık sık” , % 12.1’i “Her zaman” kullanmaktadır.

Telnet Hizmetini, anketi yanıtlayan öğrencilerin %62.8’i “hiç” kullanmamakta,

%4.3’ü “Sık sık” , % 1.3’i ise “Her zaman” kullanmaktadır.

Ftp Hizmetini, anketi yanıtlayan öğrencilerin %68.9’u “hiç” kullanmamakta, %

3.5’i “Sık sık”, % 1.1’i “Her zaman” kullanmaktadır.

Araştırma(Research) Hizmetini, anketi yanıtlayan öğrencilerin %11.5’i “hiç”

kullanmazken, % 30.3’ü “Sık sık”, % 18.2’si “Her zaman” kullanmaktadır.

5.1.4. Araştırma Örneklemini Oluşturan Öğrencilerin İnternet Hakkındaki

Görüşlerine İlişkin Sonuçlar

“ İnternet, benim daha üretken çalışmamı sağlar.” cümlesindeki görüşe

öğrencilerin, %48.9’u “Katılıyorum”, %27.8’i “Tamamen Katılıyorum” yanıtını

vermişlerdir.

“İnternet sayesinde kendi kendime öğrenebilirim.” cümlesindeki görüşe

103

öğrencilerin %44.4’ü “Katılıyorum”, %20.9’u “Tamamen Katılıyorum” yanıtını

vermişlerdir.

“İnterneti tam olarak kullanabildiğime inanıyorum.” cümlesindeki görüşe

öğrencilerin %23.8’i “Katılıyorum”, %8.2’si “Tamamen Katılıyorum” yanıtını

vermişlerdir.

“İnterneti ödev ve ek kaynaklar bulmak için kullanıyorum.” cümlesindeki

görüşe öğrencilerin %46.3’ü “Katılıyorum”, %21.5’i “Tamamen Katılıyorum”

yanıtını vermişlerdir.

“İnternet kullanmak beni korkutmaz. (4.5)” cümlesindeki görüşe

öğrencilerin %47.2’si “Katılıyorum”, %37.6’sı “Tamamen Katılıyorum” yanıtını

vermişlerdir.

“İnternete gereksinim duymadan derslerimde başarılı olabiliyorum.”

cümlesindeki görüşe öğrencilerin %33.2’si “Katılıyorum”, %11.7’si “Tamamen

Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir.

“İnternet kullanırken bir problemle karşılaştığımda kendi kendime

çözebiliyorum.” cümlesindeki görüşe öğrencilerin %26’sı “Katılıyorum”,

%8.5’i “Tamamen Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir.

“İnternet benim daha ilginç ve yaratıcı işler yapmama olanak sağlar.”

cümlesindeki görüşe öğrencilerin %45.5’i “Katılıyorum”, %23.2’si “Tamamen


“İnternet kullanırken rahatlıyorum ve eğleniyorum.” cümlesindeki görüşe

öğrencilerin %43.4’ü “Katılıyorum”, %28.5’i “Tamamen Katılıyorum” yanıtını

vermişlerdir.

“İnternetin gereğinden fazla kullanımı kişiye zarar verir.” cümlesindeki

görüşe öğrencilerin %34.3’ü “Katılıyorum”, %29.1’i “Tamamen Katılıyorum”


104

“ İnternet hızlı ve etkin bir bilgi edinme aracıdır.” cümlesindeki görüşe


vermişlerdir.

“İnternet kullanmak hayat standardını yükseltir.” cümlesindeki görüşe

öğrencilerin %36.9’u “Katılıyorum”, %32’si “Tamamen Katılıyorum” yanıtını

vermişlerdir.

“İnternet üzerinden sınav olmaktan hoşlanırım.” cümlesindeki görüşe

öğrencilerin %24.8’i “Katılıyorum”, %17.9’u “Tamamen Katılıyorum” yanıtını

vermişlerdir.

“Notlarımı İnternet üzerinden öğrenmeyi tercih ederim.(4.14)”

cümlesindeki görüşe öğrencilerin %30.4’ü “Katılıyorum”, %44.7’si “Tamamen


“İnternet bireyin vizyonunu geliştirir.” cümlesindeki görüşe öğrencilerin

%41.9’u “Katılıyorum”, %31.6’sı “Tamamen Katılıyorum” yanıtını

vermişlerdir.

“İnternet, bireylerin mesleki gelişimlerine katkıda bulunur.” cümlesindeki

görüşe öğrencilerin %45.1’i “Katılıyorum”, %36.1’i “Tamamen Katılıyorum”


“İnternet'teki içeriğin eğitim için kullanılabilecek güçlü ve zengin bir bilgi

kaynağı olduğunu düşünüyorum.” cümlesindeki görüşe öğrencilerin %43.5’i

“Katılıyorum”, %36.9’u “Tamamen Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir.

“İnternet'teki içeriğin çoğunluğunun İngilizce olması, İnternet'in eğitim

amaçlı kullanımının önündeki en büyük engeldir. ” cümlesindeki görüşe

öğrencilerin %28.9’u “Katılıyorum”, %24.6’sı “Tamamen Katılıyorum”


“İnternet'ten yararlanabilmek için, okullardaki İngilizce öğretimine ağırlık

105

verilmelidir.” Cümlesindeki görüşe öğrencilerin %35.5’i “Katılıyorum”,

%29.9’u “Tamamen Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir.

“Okullarda bilgisayar ve İnternet kullanımını yaygınlaştırmak devletin

görevidir.” cümlesindeki görüşe öğrencilerin %33.1’i “Katılıyorum”, %42.6’sı

“Tamamen Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir.

“İnternet üzerinden yayınlanan bilgilerin doğruluğu ve geçerliği sorunu bu


sınırlamaktadır. ” cümlesindeki görüşe öğrencilerin %37.2’si “Katılıyorum”,

%13.5’i “Tamamen Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir.

“İnternet üzerinden sohbet etmeyi birisiyle karşılıklı sohbet etmeye tercih

ederim.” cümlesindeki görüşe öğrencilerin %11.6’sı “Katılıyorum”, %10’u

“Tamamen Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir.

“İnternette kaynak araştırmak, kütüphanede araştırmaktan daha çok

hoşuma gider.” cümlesindeki görüşe öğrencilerin %34.8’i “Katılıyorum”,

%33’ü “Tamamen Katılıyorum” yanıtını vermişlerdir.

“Fakültede aldığımız Temel Bilgi Teknolojileri derslerini, İnternet'i daha

rahat ve bilinçli kullanmak için süre ve içerik olarak yeterli buluyorum.”

cümlesindeki görüşe öğrencilerin %22.6’sı “Katılıyorum”, %9.4’ü “Tamamen


“Bazı dersleri İnternet üzerinden almak isterim. (4.25)” cümlesindeki görüşe


vermişlerdir. Öğrencilerin %40.9’u bazı dersleri İnternet üzerinden alma

fikrine sıcak bakmazken, %37.1’i bu fikre sıcak bakmaktadır.

106

5.1.5. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyet Açısından İnternet Kullanma

Amaçlarına İlişkin Sonuçlar

Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile e-mail kullanma sıklıkları

arasındaki anlamlı fark vardır. Erkek öğrenciler e-mail’i daha fazla

kullanmaktadırlar.

Araştırmaya katılan kız öğrenciler ile erkek öğrenciler arasında Instant

Messaging kullanma sıklığı açısından anlamlı bir fark olmadığı saptanmıştır.

Cinsiyet ile oyun yada chat programlarının kullanım sıklığı arasında

anlamlı fark vardır. Erkek öğrencilerin bu tür programları, kız öğrencilerden

daha fazla kullanmaktadırlar.

Cinsiyete göre haber grupları ve listeleri kullanma sıklılığı açısından

anlamlı bir fark bulunamamıştır.

Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile Web’de gezinti sıklığı

arasında anlamlı fark vardır. Verilere dayanarak erkek öğrencilerin, web’de

kız öğrencilerden daha fazla sörf yaptıklarını söylemek mümkündür.

Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile Arama Motorlarını kullanma

sıklığı arasında anlamlı fark vardır. Verilere dayanarak erkek öğrencilerin,

Arama Motorlarını kız öğrencilerden daha fazla kullandıklarını söylemek

mümkündür.

Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile Bilgi/Haber amaçlı İnternet

kullanma sıklığı arasında anlamlı fark vardır. Verilere dayanarak erkek

öğrencilerin, Bilgi almak yada haber okumak için kız öğrencilerden daha

fazla İnternet kullandıklarını söylemek mümkündür.

Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile Telnet kullanma sıklığı

arasında anlamlı fark vardır. Verilere dayanarak erkek öğrencilerin, Telnet’i

kız öğrencilerden daha fazla kullandıklarını söylemek mümkündür.

107

Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile FTP kullanma sıklığı

arasında anlamlı fark vardır. Verilere dayanarak erkek öğrencilerin, FTP’yi

kız öğrencilerden daha fazla kullandıklarını söylemek mümkündür.

Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri ile Araştırma amaçlı İnternet

kullanma sıklığı arasında anlamlı fark yoktur. Verilere dayanarak erkek

öğrenciler ile kız öğrencilerin birbirine çok yakın oranlarda araştırma

yapmak amacıyla İnternet’i kullandıkları söylenebilir.

5.1.6. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin İnternet Kullanma Süreleri Açısından

İnternet Kullanma Amaçlarına İlişkin Sonuçlar

İnternet kullanma süresi ile e-mail kullanma oranının farklılaşıp

farklılaşmadığını öğrenmek için verilere KayKare testi uygulanmış ve p=0.00

olarak hesaplanmıştır. Yani süre ile e-mail kullanım sıklığı arasında anlamlı

fark vardır. Araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet kullanmadaki deneyimleri

arttıkça e-mail kullanma oranları yükselmektedir.

Süre ile Instant Messaging kullanım sıklığı arasında anlamlı fark vardır.

Araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet kullanmadaki deneyimleri arttıkça

Instant Messaging kullanma oranları yükselmektedir.

Kullanma süresi ile oyun oynamak yada sohbet etmek için İnternet kullanma

oranının farklılaşıp farklılaşmadığını öğrenmek için verilere KayKare testi

uygulanmış ve p=0.00 olarak hesaplanmıştır. Yani süre ile Oyun/Sohbet amaçlı

İnternet kullanım sıklığı arasında anlamlı fark vardır.

Araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet kullanma süreleri ile Haber

Grupları/Listeler amaçlı İnternet kullanma sıklıkları arasında anlamlı fark vardır.

Yani öğrencilerin deneyimleri arttıkça Haber Grupları/Listeler amaçlı İnternet

kullanma oranları yükselmektedir.

Süre ile Web’de Gezinti amaçlı kullanım sıklığı arasında anlamlı fark vardır.

108


Web’de sörf yapma oranları yükselmektedir.

Süre ile Arama Motorları kullanım sıklığı arasında anlamlı fark vardır.


Arama Motorları kullanma oranları yükselmektedir.

Süre ile Bilgi/Haber amaçlı İnternet kullanım sıklığı arasında anlamlı fark

vardır. Araştırmaya katılan öğrencilerin İnternet kullanmadaki deneyimleri

arttıkça Bilgi/Haber amaçlı İnternet kullanma oranları yükselmektedir.

Süre ile Araştırma amaçlı İnternet kullanım sıklığı arasında anlamlı fark vardır.


Araştırma amaçlı İnternet kullanma oranları yükselmektedir.

5.2. Öneriler İnternet Hizmeti Sunan Üniversiteler İçin Öneriler;

21. yüzyıl “bilgi çağı” olarak adlandırılmaktadır. Bu çağda bilgi toplama,

bilgiyi paylaşma ve bilgiye erişim kavramları önem kazanmaktadır.

Üniversitelerdeki öğrenciler farklı sosyo-ekonomik statülerden gelmektedirler

ve bu araştırmanın sonucu göstermiştir ki öğrencilerin %53.4’ü bilgisayara,

% 82.3’ü İnternet bağlantısına sahip değildir. Bilginin üretildiği ve paylaşıldığı

merkezler olarak düşünebileceğimiz üniversitelerde, eğitim ve öğretimde bu

konuda öğrencilere fırsat eşitliği sağlanabilmesi için bilgisayar ve İnternet

laboratuarlarının sayıca artırılması gereklidir.

Araştırmaya katılan öğrencilerin %84.8’i İnternet kullanmaktan korkmadıklarını

bildirmelerine rağmen %32’si İnternet’i tam olarak kullanabildiğine

inanmaktadır. Aynı şekilde İnternet kullanırken bir sorun ile karşılaştıklarında

kendi kendilerine çözebileceklerini söyleyenlerin oranı %34.5’dir. Bu iki oran

birbirini doğrular niteliktedir. Öğrencilerin İnternet’i daha verimli, etkin ve tam

olarak kullanabilmeleri için öğretim etkinlikleri düzenlenmelidir. Öğrencilere

109

üniversitelerde bilgiye erişim kaynaklarının etkili ve verimli kullanımı

konusunda amaca dönük İnternet kullanma bilinci verilmelidir.

Araştırma bulgularına göre araştırmaya katılan öğrencilerin %80.4’ü

İnternet’deki içeriği eğitim için kullanılabilecek güçlü ve zengin bir kaynak

olarak görmelerine rağmen %53.5’i içeriğin büyük çoğunluğunun İngilizce

olması nedeniyle sıkıntı yaşamakta ve %65.4’ü okullarda İngilizce eğitimine

ağırlık verilmesini istemektedir. Bulgular doğrultusunda İngilizce öğretimine

ağırlık verilmesi ve bu konuda düzenlenecek öğretim etkinlikleri ile

öğrencilerin bu eksikliklerini gidermeleri sağlanmalıdır.

Öğretim Elemanları İçin Öneriler;

Araştırma sonucuna göre fakültelerde birinci sınıflarda okutulmakta olan Temel

Bilgi Teknolojileri derslerini, öğrenciler süre ve içerik olarak yetersiz

bulmaktadırlar. Üniversiteye yeni başlayan öğrenciler henüz bazı şeylerin pek

farkında olmadıklarından bu dersin önemini yeterince kavrayamamakta

dolayısıyla çok verim alamamaktadırlar. Bu derslerin içerikleri teorik bilgiler

uygulama ile desteklenerek, kullanılacak örneklerle ilginç hale getirilecek

şekilde düzenlenmelidir.

Öğretim elemanları tarafından verilen ödev yada araştırma konularıyla

öğrenciler İnternet’de araştırma yapmaya zorlanmalı ve onlara güvenilir bilgiye

ulaşma yöntemleri öğretilmelidir.

Araştırmacılar İçin Öneriler;

İnternet’in akademik başarıya etkileri araştırılmalıdır.

İnternet’in ve İnternet kafelerin üniversite öğrencileri üzerindeki etkileri

araştırılmalıdır.

Araştırmaya katılan öğrencilerin ancak %37.1’i bazı dersleri İnternet üzerinden

alma fikrine sıcak bakmaktadır. İnternet üzerinden sınav olma fikrine ise

110

%42.7’lik bir öğrenci grubu olumlu yaklaşmaktadır. Verilerin birbirine yakın ve

birbirini destekler nitelikte olduğu söylenebilir. Bu bağlamda Uzaktan Eğitim’in

geleceği ve beraberinde getirebileceği sorunlar araştırılmalıdır.

Araştırmaya katılan öğrencilerin %63.4’ü İnternet’in fazla kullanımının kişiye

zarar vereceği fikrinde birleşmektedir. İnternet’in hangi yönlerinin kişilere ne tür

zararlar verebileceği konusunda araştırmalar yapılmalıdır.

111

KAYNAKÇA

A Basic Guide to Internet (2003).

(URL:http://www.albany.edu/library/internet/internet.html), 5 Nisan 2003

A Brief History of the Internet (2003).

(URL: http://www.delphi.com/navnet/faq/history.html ), 7 Mayıs 2003.

Affonso, B. (1999). Is the Internet Affecting the Social Skills of Our Children?,

University of Nevada, Reno.(URL:

http://www.sierrasource.com/cep612/internet.html), 15 Şubat 2004.

Akgül, M. (2005). Türkiye İnternet Haftası 2004 Açılış Konuşması.

http://www.internethaftasi.org.tr/hafta04/1204_acilis.php, 12 Nisan 2005.

Akınoğlu, O. (2002). “Eğitim ve Sosyalleşme açısından İnternet kullanımı (İstanbul

Örneği)”, Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,

Sakarya.

Akkoyunlu, B. (1999). “İnternet’in Öğretim Sürecinde Kullanımı”, ODTÜ Bilişim

Teknolojileri Işığında Eğitim Konferansı Bildiriler Kitabı, Ankara.

Akpınar, Y. (1999). “Bilgisayar Destekli Öğretim ve Bilgi Toplumunda İnsan

Nitelikleri.”, Bilişim Teknolojileri Işığında Eğitim Konferansı Bildirileri,

Ankara.

Akpınar, Y. (2001). “İnternet Üzerinde Eğitim ve Etkileşim Sorunları”, Bilişim Kültürü

Dergisi, Sayı:79, TBD Yayınları, İstanbul.

Anadolu Üniversitesi (2003).

(URL: http://cc.anadolu.edu.tr/Egitim/UEgitim/Uzak3.htm), 2003.

http://www.albany.edu/library/internet/internet.html

http://www.delphi.com/navnet/faq/history.html

http://www.sierrasource.com/cep612/internet.html

http://www.internethaftasi.org.tr/hafta04/1204_acilis.php

http://cc.anadolu.edu.tr/Egitim/UEgitim/Uzak3.htm

112

Andrade, J. A. (2003). The effect of Internet on children’s perceived social support,

University of Hartford.

(URL: http://wwwlib.umi.com/dissertations/fullcit/3079160), 10 Haziran 2003.

Ankara Üniversitesi Bilgi İşlem Dairesi (2003).

(URL: http://bid.ankara.edu.tr/start/css/inet-tr-HTML).

Arnett, J.J. (1999). “Adolescent Storm and Stres, Reconsidered”, American

Psychologist, 54, p.317-326.

A Short History of the Web.

( URL: http://www.inria.fr/Actualites/Cailliau-fra.html ), 2003.

Aşkar, P. (Ekim 1997). “Eğitim Sistemini Değiştirmede Teknolojinin Rolü”, Bilim ve

Teknik Dergisi, Sayı:359.

Bakay, M. E. (2001). “Lise Öğrencilerinin İnternet Kullanma Koşulları İle Yeterlik

Düzeyleri ve Öğrencilerin İnternet Kafelere Gitme Koşulları, Yüksek Lisans

Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

Bandura, A.(1977). Social Learning Theory. Englewood Cliffs. Prentice Hall.

Baran, A. G., Kuloğlu, C. (2001). “İnternet Cafelerdeki İnternet Kullanımı ve Sanal

Sosyal İlişkiler: Ankara Örneği”, Bilişim Toplumuna Giderken Psikoloji,

Sosyoloji ve Hukukta Etkiler Sempozyumu, 23-24 Mart 2001, Ankara, s.77-87.

Bayhan, V. (2001). “Bilişim Toplumunun Sosyolojik Perspektifi ve Türkiye”, Bilişim

Toplumuna Giderken Psikoloji, Sosyoloji ve Hukukta Etkiler Sempozyumu, 23-

24 Mart 2001, Ankara, s.51-57.

Bayraktar, F. (2001). “İnternet Kullanımının Ergen Gelişimindeki Rolü”, Yüksek Lisans

Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.

http://wwwlib.umi.com/dissertations/fullcit/3079160

http://www.inria.fr/Actualites/Cailliau-fra.html

113

Bronfenbrenner, U.(1992). Ecological Systems Theory, Six Theries Of Chid

Development: Revised Formulations and Current Issues. London. Jessica

Kingsley Publishers.

Bronfenbrenner, U.(1999). Growing Chaos in The Lives of Children, Youth and

Families: How can We Turn It Around? Madison. Library Technology Group.

Birth of the Internet.

(URL: http://millennium.cs.ucla.edu/LK/Inet/birth.html ), 2003.

Cebeci, Z. ve Bek, Y. (1996). World Wide Web Sayfa Tasarımı ve HTML’ye Giriş,

ADANA.

Chou, C. & Hsiao, M.C. (2000). “Internet Addiction, Usage, Gratification and Pleasure

Experience: The Taiwan College Students’ Case”. Computer&Education, 35;

65-80.

Csikzentmihalyi , M. (1997). Beyond Boredom and Anxiety. San Fransisco. Jossey-

Bass.

Çağlayan, S. (2001). “Enformasyon Toplumu: İnternet Kafelerin ve Kahvehanelerin

Karşılaştırmalı Araştırması”, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal

Bilimler Enstitüsü, İzmir.

Çağıltay, K. (1997). İnternet, METU Press, Ankara.

Çallı, İ., İşman A. , Torkul, O. (2001). “Sakarya Üniversitesinde Uzaktan Eğitimin

Dünü Bugünü ve Geleceği”, Uluslar arası Eğitim Teknolojileri Sempozyumu,

Sakarya, 28-30 Kasım 2001.

Çelik, Y., Altan, A. (2001). “Ortaöğretim Düzeyinde Görev Yapan Öğretmenlerin

İnternete Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi”, Maltepe Üniversitesi Sempozyum

Bildirisi, s.501-504.

http://millennium.cs.ucla.edu/LK/Inet/birth.html

114

Davidson , J.(1996). Handling Information Overload. Breathing Space,

(URL: http://www.breathingspace.com/content/view/65/84/), 15.3.2004.

Davis , R.A.(2001). “A Cognitive-Bhevioral Model of PathologicalInternet Use”,

Computers in Human Behavior, 17; 187-195.

Demir, Ö. (1993). Eğitim Terimleri Sözlüğü, Usem Yayınları, Ankara.

Deryakulu, D. ve Eşgi, N. (2001). İnternet Kafelerin Ortam ve Kullanıcı Profili:

“Eğitimde İnternet Kullanımına İlişkin Kullanıcı Görüşleri”, Eğitim

Araştırmaları Dergisi).

Duman, A. (1998). “İnternet, Öğrenim ve Eğitim Üzerine Bir Deneme” Bilim ve

Utopya, Ankara, s.62-64.

Dursun, F. (2004). “Üniversite Öğrencilerinin İnterneti Kullanma Amaçları”, XIII.

Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya, 6-9 Temmuz, 2004.

Erciyes Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrenci Profili,

(URL: http:// www.iibf.erciyes.edu.tr/genelblg/oprofili.htm), 2003.

Eighmey , J., McCord, L.(1998). “Adding Value in Information Age: Uses and

Grattifications of Sites on The World Wide Web”, Journal of Bussines

Research, 41; p.187-194.

Esgin, A.(2000). “Yeni Bir Bağımlılık Türü: İnternet Kafeler.”, Bilim ve Ütopya. 74;

38-45.

Güvenç, B. (2001). “Bilişim ve Etik”, Bilişim Toplumuna Giderken Psikoloji, Sosyoloji

ve Hukukta Etkiler Sempozyumu, 23-24 Mart 2001, Ankara, s.121.

Gümüş, N. (1997). “WWW(İnternet)’in , Toplumun ve Bireyin Bilişsel Gelişimine

Etkisi”.

(URL:http://inettr97.metu.edu.tr/bildiriler/gelisim.htm).

http://www.brespace.com/artspub-overload.html

http://www.iibf.erciyes.edu.tr/genelblg/oprofili.htm

http://inettr97.metu.edu.tr/bildiriler/gelisim.htm

115

Gürol M., Sevindik, T. (2001). “Fırat Üniversitesi Öğretim Elemanlarının İnternet

Kullanım Düzeyleri ve Görüşlerinin Belirlenmesi”, Uluslararası Eğitim

Teknolojileri Sempozyumu, Sakarya, 28-30 Kasım 2001.

Gürçay, C., Kümbül B. (2001), “İnternetin Sosyal ve Psikolojik Etkileri: İnternet Sosyal

İzalasyon Yaratan Bir Bağımlılık mı?” , Bilişim Toplumuna Giderken Psikoloji,


Heitner, E. I.( 2002). “ The relationship between use of the Internet and social

development in adolescence”, Doktora Tezi, Pace University, Denmark,

Florence.

(URL: http://wwwlib.umi.com/dissertations/fullcit/3065540), 12.3.2004 .

Herring, S. D(2001). “Using The World Wide Web for Research: Are Faculty

Satisfied?”, The Journal of Academic Librarianship, 27(3), 213-219.

Irwin, D.B. (1990), Lifespan Developmental Psychology. Madison. Brown&

Benchmark.

Internet for Historians, History of the Internet (2003).

(URL: http://www.let.leidenuniv.nl/history/ivh/frame_theorie.html ), 12 Haziran

2003.

İDE_A (2003). (URL: http://idea.metu.edu.tr ), 9 Haziran 2003.

İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgi İşlem Dairesi (2003).

(URL: http://www.bidb.itu.edu.tr), 18 Temmuz 2003.

İşman, A.(1998). Uzaktan Eğitim, Genel Tanımı, Türkiye’deki Gelişimi ve Proje

Değerlendirme, I. Basım, Değişim Yayınları, Sakarya.

http://wwwlib.umi.com/dissertations/fullcit/3065540

http://www.let.leidenuniv.nl/history/ivh/frame_theorie.html

http://www.idea.metu.edu.tr/

116

Jordan, P.W. (2000). The Four Pleasures- A Framework for Pleasures in Design.

Proceedings of Conference on Pleasure Based Human Factors Design. London.

Taylor&Francis.

Kabakçı, I. (2001). “İnternetle Öğretimin Yararları ve Sınırlılıkları”, Uluslararası

Eğitim Teknolojileri Sempozyumu, Sakarya, 28-30 Kasım 2001.

Kabakçı, I. (2001). İnternet’le Öğretim Etkinlikleri ve Anadolu Üniversitesi’nde Bir

Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.

Karahan, M. ve İzci, E. (2001). “Üniversite Öğrencilerinin İnternet Kullanım Düzeyleri

ve Beklentilerinin Değerlendirilmesi”, Milli Eğitim Dergisi, Sayı:150.

(URL: http://yayim.meb.gov.tr/yayimlar/150/), 2003.

Karasar, N. (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.

Kaynak, E. (1998). Türkiye’deki Üniversitelerde İnternet’in Akademik Amaçlı

Kullanımı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.

Kaya Z., Önder H. (2001). “İnternet Yoluyla Öğretimde Ergonomi”, Uluslararası

Eğitim Teknolojileri Sempozyumu, Sakarya, 28-30 Kasım 2001.

Kılıç, G. B., Karaaslan H. (1997). “Okullarda İnternet Kullanımı: Avantajları,

Dezavantajları ve Alınması Gereken Tedbirler”, Ankara.

Küçük, M. (2002). “Öğretim Elemanlarının İnternet’i Araştırma Amacıyla Kullanma

Durumları”, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim İletişimi ve

Planlaması A.B.D., Eskişehir.

LaRose, R., Eastin, M.S., Gregg, J. (2001). “Reformulating The Internet Paradox;

Social Cognitive Explanations of Internet Use and Depression”, Journal of

Online Behavior, 1; 3-21.

http://yayim.meb.gov.tr/yayimlar/150/

117

Life on the Internet: Net Timeline (2004).

( URL: http://www.pbs.org/internet/timeline/index.html), 21.5.2004

Markus, M. (1991). Toward A Critical Mass Theory Of Interactive Media. Newbury.

Park. CA:Sage.

Montgomery, K.(2000). “Youth and Digital Media: A Policy Research Agenda”,

Journal of Adolescent Healt. 27S; 61-68.

Morris, M.(1996). “The Internet As Mass Medium”, Journal of Communication. 46; 16-

96.

Nerd's 2.0.1 - Internet Timeline. (URL: http://www.pbs.org/opb/nerds2.0.1/timeline ),

13.2.2004.

Oral, B. (2004). “Öğretmen Adaylarının İnternet Kullanma Durumları”, XIII. Ulusal

Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya, 6-9 Temmuz 2004.

Rosengren , K.(1974). Uses and Gratifications: A Paradigm Outlined. In J.

Seferoğlu, S. (2001). “ Öğretmenlerin Bilişim Teknolojilerinin Kullanımıyla İlgili

Görüşleri ”, Uluslararası Eğitim Teknolojileri Sempozyumu, Sakarya, 28-30

Kasım 2001.

Sümer, N. (2001). “İnternet Kullanımının Toplumsal Katılım ve İlişkiler Üzerindeki

Etkileri ve İnternet Bağımlılığı”, Bilişim Toplumuna Giderken Psikoloji,


Soydal, İ. (2000) Web Arama Motorlarında Performans Değerlendirmesi, Hacettepe

Üniversitesi, Ankara.

Taplamacıoğlu, C. , Zihnioğlu, E., Karagöz, İ. “Elektrik-Elektronik Bölümü Öğrenci

Profilleri”, Ankara.

(URL: http://egitim.emo.org.tr/bildiriler/bildiri_2.doc), 10 Temmuz 2003.

http://www.pbs.org/internet/timeline/index.html

http://www.pbs.org/opb/nerds2.0.1/timeline

http://egitim.emo.org.tr/bildiriler/bildiri_2.doc

118

Telekomünikasyon Kurumu (URL:http://www.tk.gov.tr/internethaftasi/internet_nedir.htm), 2003.

Titiz, T. (1997). “Bilgi Toplumu ve İnsan Kaynakları” BT Haber Dergisi, 6-12, 6-12

Ekim 1997, s.137.

Tokman, L. Y. (1999). “Eğitim ve Öğretimde Uzaktan Erişim”,

(URL: http://inet-tr.org.tr/inetconf5/ bildiri/Leyla-Tokman.html, 1999).

Tonta, Y. (1999). “Bilgi Toplumu ve Bilgi Teknolojisi”, Türk Kütüphaneciliği, 13(4),

s.365-375,.

Töreci, E. (2001). “Bilişim ve Etik”, Bilişim Toplumuna Giderken Psikoloji, Sosyoloji

ve Hukukta Etkiler Sempozyumu, 23-24 Mart 2001, Ankara, s.115.

Trevino, L.K., Webster, J. (1992). “Flow in Computer-Mediated Communication”,

Communication Resources, 19; 539-573.

Tuna, M. ve Özsoy, U. (2003). “Türkiye’de Üniversitelerde İnternet Kullanımı”,

(URL: http://inet-tr.org.tr/inetconf6/tammetin/tuna-tam.doc), 22 Ağustos 2003.

Turgay, C. (2001). “İnternette Bilgi Kirliliği”, Bilişim Cumhuriyeti, 19.11.2001.

Uçak, N. (1997). “Bilim Adamlarının Bilgi Arama Davranışları ve Bunları Etkileyen

Nedenler” , Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,

Ankara.

USC Annenberg School Center For The Digital Future (2004). The Digital Future

Report,

(URL: http://www.digitalcenter.org), 12 Nisan 2005.

http://www.tk.gov.tr/internethaftasi/internet_nedir.htm

http://inet-tr.org.tr/inetconf5/

http://inet-tr.org.tr/inetconf6/tammetin/tuna-tam.doc

http://www.digitalcenter.org/

119

USENET History.

(URL: http://www.vrx.net/usenet/history ) , 28 Ağustos 2003 .

Varol, A. (1998). “İnternete Genel Bakış”

(URL:http://www.egitim.aku.edu.tr/fullt1.htm), 25 Temmuz 2004

Vural, Y. F. ve Ark.(2001). “İnternet Ortamında Eğitimin Yararları ve Sorunları”. TBD

Bilişim, Sayı:76, Ocak 2001.

Walther, J.B.(1992). “Interpersonal Effects in Computer-Mediated Interaction: A

Relational Perspective”, Communication Research. 19; 52-90.

Yalın, A. (2001). “ Çocuklar ve İnternet”, Bilişim Toplumuna Giderken Psikoloji,

Sosyoloji ve Hukukta Etkiler Sempozyumu, 23-24 Mart 2001, Ankara, s.33.

Yankelovich , P. (1995). Cybercitizen: A profile of Online Users.

(URL: http://www.yankelovich.com/cyber/Findings.htm).

Yetim, N., Güler, E.Ç. (2000). “Bilgi Teknolojilerinden Yeni Yararlanma Biçimleri

Olarak İnternet Cafeler.” III. Ulusal Sosyoloji Kongresi, Eskişehir.

Zakon, R.H.(2004). Hobbes' Internet Timeline v8.0

(http://www.zakon.org/robert/internet/timeline/). 12.11.2004

http://www.vrx.net/usenet/history )28

http://www.yankelovich.com/cyber/Findings.htm

e

EK-1 120

Çukurova Üniversitesi'ndeki Internet Kullanan Ögrencilerin Profilini Çıkarmaya Yönelik Anket

Sevgili öğrenciler, Bu anket, Üniversitemizde İnterneti kullanan öğrencilerin profilini çıkarmaya ve beklentilerini belirlemeye yönelik yapılan bilimsel araştırmaya bilgi toplamak için hazırlanmıştır. Lütfen cevabı size uygun seçeneğin yanına (X) işareti koyarak belirtiniz.

Araştırmada elde edilecek bulguların geçerliliği sizin anketi cevaplamadaki içtenliğinize bağlıdır. Vereceğiniz bilgiler sadece bu araştırmada kullanılacaktır. Anketten geçerli ve güvenilir sonuçların elde edilebilmesi için, lütfen hiçbir soruyu boş bırakmamaya çalışınız.

Araştırmaya yapacağınız katkılar için teşekkür ederim. Ayşe TEKDAL

BÖLÜM I 1- Fakülteniz(Örn. Eğitim Fak.)

2- Bölümünüz(Örn. Bilgisayar ve Öğr.Tekn.) 3- Sınıfınız(Örn. 2.Sınıf 2.Öğretim)

4- Cinsiyetiniz [ ] Kız [ ] Erkek 5- Evinizde İnternet bağlantınız var mı? [ ] Evet [ ] Hayır

6- Evinizde bilgisayarınız var mı? [ ] Evet [ ] Hayır

19 v

e al

tı 20

-21

22-2

324

-25

26 v

e Ü

stü

7- Yaşınız

200

ve a

ltı20

1-30

030

1-40

040

1-50

050

1 ve

üst

ü

8- Öğrenci olarak aylık ortalama gideriniz (Milyon TL)

3 ve

altı

4-6

7-9

10-1

2 13

ve

üstü

9-Haftalık İnternet kullanma süreniz ortalama olarak kaç saattir?

Ken

di k

endi

mA

rkad

aşla

rdan

Öze

l Kur

sta

Oku

lda

Üni

vers

itede

10- Bilgisayar kullanmayı nasıl öğrendiniz?11- İnternet kullanmayı nasıl öğrendiniz?

1 ve

altı

1-2

yıl

3-4

yıl

5-6

yıl

7 ve

üst

ü

12- Kaç yıldır İnternet kullanmaktasınız?

EK-1 121

BÖLÜM II Bilgisayar yazılım ve donanımına ilişkin bilgi düzeyinizi işaretleyiniz.

Hiç

bilg

im y

ok

Az

bilg

im v

ar

Ort

a

İyi

Çok

iyi

1- Bilgisayarla ilgili temel kavramlar

2- Bilgisayar donanımı

3- İşletim Sistemleri ( Örn. Windows)

4- Kelime İşlem Programları ( Örn. Word)

5- Hesap Tablosu Programları (Örn. Excel)

6- Sunum Programları (Örn. Powerpoint)

7- Veritabanı Programları ( Örn. Access)

8- Web Sayfası geliştirme ( Örn. Frontpage)

9- World Wide Web (WWW) Kullanımı

10- Arama Motoru Kullanımı

11- E-posta (e-mail) kullanımı

12- Sohbet ( Chat) kullanımı

13- Visual Basic Programlama Dili

14- Delphi Programlama Dili

15- Fortran Programlama Dili

16- C++ Programlama Dili

17- Perl Programlama Dili

18-PHP Programlama Dili

19- HTML ile web sayfası tasarlayabilme

20- Java ile web sayfası tasarlayabilme

EK-1 122

BÖLÜM III İnternet'in sunduğu servis hizmetlerini hangi sıklıkta kullandığınızı

lütfen işaretleyiniz.

Hiç

Çok

az

Ara

sıra

Sık

sık

Her

zam

an

1- Elektronik Posta(E-mail)

2- Instant Messaging(Yahoo ve Windows Messenger gibi..)

3- Oyun / Sohbet ( Chat)

4- Haber grupları/Listeler(Newsgroups/Listservers)

5- Web’de gezinti

6- Arama Motorları(Search Engines)

7- Bilgi / Haber

8-Telnet

9- Ftp

10- Araştırma(Research)

ı sağlar.

ıyorum.ıyorum.

ğlar.

ıdır.

lanırım.

ştirir.

ğı

ı

ır.

EK-1

BÖLÜM IV Aşağıdaki cümlelerin herbirinde sizin görüşünüzü yansıtan seçeneği işaretle

yin

iz.

Kes

inat

ıı

rum

likle

Klm

yo

1. İnternet, benim daha üretken çalışmam 2. İnternet sayesinde kendi kendime öğrenebilirim.

3. İnterneti tam olarak kullanabildiğime inan 4. İnterneti ödev ve ek kaynaklar bulmak için kullan

5. İnternet kullanmak beni korkutmaz. 6. İnternete gereksinim duymadan derslerimde başarılı olabiliyorum.

7. İnternet kullanırken bir problemle karşılaştığımda kendi kendime çözebiliyorum. 8. İnternet benim daha ilginç ve yaratıcı işler yapmama olanak sa

9. İnternet kullanırken rahatlıyorum ve eğleniyorum.10. İnternetin gereğinden fazla kullanımı kişiye zarar verir.

11. İnternet hızlı ve etkin bir bilgi edinme arac12. İnternet kullanmak hayat standardını yükseltir.13. İnternet üzerinden sınav olmaktan hoş

14. Notlarımı İnternet üzerinden öğrenmeyi tercih ederim.15. İnternet bireyin vizyonunu geli

16. İnternet, bireylerin mesleki gelişimlerine katkıda bulunur.17. İnternet'teki içeriğin eğitim için kullanılabilecek güçlü ve zengin bir bilgi kayna

olduğunu düşünüyorum.18. İnternet'teki içeriğin çoğunluğunun İngilizce olması, İnternet'in eğitim amaçl

kullanımının önündeki en büyük engeldir.9. İnternet'ten yararlanabilmek için, okullardaki İngilizce öğretimine ağırlık verilmelidir.

20. Okullarda bilgisayar ve İnternet kullanımını yaygınlaştırmak devletin görevidir.21. İnternet üzerinden yayınlanan bilgilerin doğruluğu ve geçerliği sorunu bu

teknolojinin eğitimde güvenilir bir kaynak olarak kullanılabilirliğini sınırlamaktad22. İnternet üzerinden sohbet etmeyi birisiyle karşılıklı sohbet etmeye tercih ederim.

23. İnternette kaynak araştırmak, kütüphanede araştırmaktan daha çok hoşuma gider.24. Fakültede aldığımız Temel Bilgi Teknolojileri derslerini, İnternet'i daha rahat ve

bilinçli kullanmak için süre ve içerik olarak yeterli buluyorum.25. Bazı dersleri İnternet üzerinden almak isterim.

Anket bitti. Katıldığınız için tekrar teşşekür ederim.

125

ÖZGEÇMİŞ A-KİŞİSEL BİLGİLER Adı Soyadı: Ayşe TEKDAL Doğum yeri ve Tarihi: Tarsus – 29.01.1963 Uyruğu: T.C. Medeni hali: Evli – 2 çocuk Adres: Ev : Ziyapaşa Mah. 13. Sk. No:3 Halide Hanım Apt.

Kat:7 No: 13 Seyhan-Adana İş : Ç.Ü. Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü 01330 Balcalı-Adana e-mail: [email protected]

Telefon: Ev : 0 (322) 459 60 83 İş : 0 (322) 338 66 88 - 2945 / 17

B-EĞİTİM: 2001-2005 Yüksek Lisans Üniversite/Fakülte Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim

Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı 1982-1987 Lisans Üniversite/Fakülte: Ç.Ü. Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Mühendisliği Böl. 1970-1981 İlk ve Orta Öğrenim Lise: Cumhuriyet Lisesi / TARSUS Ortaokul: Barbaros Hayrettin Ortaokulu / TARSUS İlkokul Dumlupınar İlkokulu / TARSUS C-İŞ DENEYİMİ: 2005- Ç.Ü. Eğitim Fak. Bilgisayar ve Öğr. Tek. Eğ. Böl. Yapılan İşler: 1. İnternet ağ yönetimi

2. Yazılım destek ve yönetimi 3. Donanım destek ve yönetimi 4. Personel eğitimi (Ofislerde bilgisayarı daha aktif ve verimli

kullanmak için.)

1988-2004 Ç.Ü. Bilgisayar Bilimleri Uyg. ve Arş. Merkezi Ünvan: Yapılan İşler:

Fizik Mühendisi IBM 4361 Mainframe sisteminde yüklü bulunan programlama dillerini(PL/1, Basic, Fortran ) kullanarak aşağıdaki projelerde aktif görev aldım: 1-PTT tahsilat, tahakkuk ve faturalama işleri Hatay Bölge sorumlusu. 2 -Türkiye Elektrik Kurumu tahsilat, tahakkuk ve faturalama programlarının yazılması ve işlerin Hatay Bölge sorumlusu .

mailto:[email protected]

126

5-Avukatlık bürosu otomasyon programlarının yazılması. 6-Adana Büyük Şehir Belediyesi Araç Takip otomasyonu programlarının yazılması. 7-Üniversitenin çeşitli bölümleri için Web sayfalarının tasarımı ve programlanması. 8-Yüksek lisans ve doktora öğrencileri için açılan MS Windows 9x, MS Word, MS Excel derslerinin verilmesi. 9-Eğitim Fakültesinin çeşitli bölümlerine MS Dos, Basic, Dbase ve Lotus derslerinin verilmesi. 10-İnternet konusunda Akademik personele eğitim kurslarının verilmesi. 11-Mesai dışında BBUAM tarafından dışarıya verilen kurslarda programlama dilleri ve paket program derslerinin verilmesi. 12-TEDAŞ personeline DOS, Windows, Word ve Excel kurslarının verilmesi. 13-MEB Formator öğretmen yetiştirme kurslarında DOS, İleri DOS, Windows, Word, Excel, Dbase, Basic, Virüsler, Donanım, Internet, Web Tasarım derslerinin verilmesi. 14-Internet kullanıcılarına Digital Alpha Server 1000 üzerinde hesap açılması.

1987-1988 Baran Meslek Kursları Ünvan: Yapılan İşler:

Bilgisayar Öğretmeni. Bilgisayar Operatörlüğü ve Programcılığı Kursu’na devam eden öğrencilere DOS, Basic, Cobol, Fortran derslerinin verilmesi.

D-BİLGİSAYAR DENEYİMİ: Donanım:

Süre:

Deneyim:

IBM 4361 Mainframe 6 yıl Detaylı Bilgi PC 12 yıl Detaylı Bilgi Digital Alpha Server 1000 1 yıl Yüzeysel Bilgi Yazılım:

Süre:

Deneyim:

DOS 12 yıl Detaylı Bilgi Windows 3.1 5 yıl Detaylı Bilgi Windows 95 4 yıl Detaylı Bilgi Windows 98 2 yıl Detaylı Bilgi Unix/Linux 1 yıl Yüzeysel Bilgi VM, CP 8 yıl Detaylı Bilgi Basic 8 yıl Detaylı Bilgi Fortran 3 yıl Detaylı Bilgi Cobol 6 yıl Detaylı Bilgi PL/1 5 yıl Detaylı Bilgi

127

HTML 4 yıl Detaylı Bilgi JavaScript 6 ay Yüzeysel Bilgi Lotus 1-2-3 2 yıl Detaylı Bilgi Dbase 10 yıl Detaylı Bilgi Novell Netware 6 yıl Detaylı Bilgi PhotoFinish 3 yıl Detaylı Bilgi Adobe Photo Shop 1 yıl Yüzeysel Bilgi Lview 1 yıl Detaylı Bilgi Hijack Pro 1 yıl Detaylı Bilgi ReVol Web 1 yıl Detaylı Bilgi

Çukurova Ünİversİtesİ - library.cu.edu.tr · ii Özet Çukurova Ünİversİtesİ bİlgİsayar...

Documents