04/18/23 1

HÀNG HÓA CÔNG VÀ CHI TIÊU CÔNG

PGS.TS. SỬ ĐÌNH THÀNH

04/18/23 2

NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

Hàng hóa công Chi tiêu công Đánh giá chi tiêu công Quản lý chi tiêu công

04/18/23 3

KHÁI NIỆM HÀNG HÓA CÔNG

Tiêu dùng chung - không cạnh tranh. Tính không loại trừ

04/18/23 4

KHÁI NIỆM HÀNG HÓA CÔNG

Tùy theo mức độ thỏa mãn của 2 tính chất trên:

Hàng hóa công thuần túy (Pure public goods)

Hàng hóa công không thuần túy (Impure public goods)

Hãy so sánh các loại hàng hóa Thư viện Ngọn hải đăng (lighthouse) Quân sự

04/18/23 5

PHÂN LOẠI HÀNG HÓA CÔNG

Bảng 3.1

Xác định hàng hóa công thuần túy và không thuần túy

Hàng hóa có cạnh tranh trong tiêu dùnghay không ?

Có Không

Hàng hóa cóloại trừ hay

không?

Có Kem Truyền hình cáp

Không Đường dành cho ngườiđi bộ ở thành phố

Quốc phòng

04/18/23 6

CUNG CẤP HÀNG HÓA CÔNG

Tại sao chính phủ phải cung cấp hàng hóa công ?

Nguyên nhân là do sự thất bại của khu vực tư: Vấn đề người hưởng tự do không trả tiền ; Chi phí giao dịch và phí người sử dụng.

=> Cung cấp không đầy đủ hàng hóa công =>làm giảm phúc lợi của xã hội

7

CUNG CẤP HÀNG HÓA CÔNG

A

Qc Số lượt đi qua cầu

Qe Qm

Số lượt không đi qua cầu do thu phí

P

Nhu cầu đi lại

Khả năng cây cầu

Giá E

0

Tổn thấtPhúc lợi

Đối với hàng hóa có thể loại trừ qua giá ( mà có chi phí biên sử dụng bằng 0), việc áp đặt giá tuy có thể thực hiện được nhưng không có hiệu quả vì gây ra tổn thất phúc lợi xã hội.

04/18/23 8

CUNG CẤP HÀNG HÓA CÔNG

Hoặc tư nhân cung cấp hàng hóa công sẽ làm tăng chi phí

Qm Löôïng Qe Q0

P

Ñöôøng caàu

Giaù E

0

A

C

E F B

Chi phí saûn suaát

Chi phí giao dòch

04/18/23 9

XÁC ĐỊNH MỨC TỐI ƯU CUNG CẤP HÀNG HÓA CÔNG

Q -kem

P – kem

0 QB

SMB =DB+J

QL

$2

S=SMC

$3

DBDJ

QJ

Xem xét

cung cấp tối ưu

hàng hóa tư

04/18/23 10

XÁC ĐỊNH MỨC TỐI ƯU CUNG CẤP HÀNG HÓA CÔNG

Hàng hóa tư, cung cấp tối ưu khi chi phí biên bằng lợi ích biên (giá cả thị trường):

Gỉa sử, PC= 1; MCc = 1; thì :

ICICJ

CICB

CIC MCPMRSMRS ,,

C

IC

C

ICJCIC

BCIC P

P

MC

MCMRSMRS ,,

04/18/23 11

XÁC ĐỊNH MỨC TỐI ƯU CUNG CẤP HÀNG HÓA CÔNG

$2$2

Q – tên lửa

P – tên lửa

0

SMB=DB+J

$4 S=SMC

$6

DB

DJ

1

$3

$1

5

04/18/23 12

XÁC ĐỊNH MỨC TỐI TƯU CUNG CẤP HÀNG HÓA CÔNG

Hàng hóa công cung cấp tối ưu: chi phí biên bằng tổng tỷ lệ thay thế biên xã hội

M R S M CM Ci

iM,

04/18/23 13

CUNG CẤP HÀNG HÓA CÔNG

Chính phủ cung cấp hàng hóa công: Khó khăn: tổng hợp sở thích của công chúng và

chuyển thành quyết định chính sách công. Hơn nữa, chính sách công được quyết định

trong bối cảnh kinh tế chính trị. Khu vực tư có thể khắc phục vấn đề người

hưởng tự do thông qua các mô hình: Từ thiện; Lòng nhiệt thành; Sự ham muốn hàng hóa công….

04/18/23 14

KHÁI NIỆM CHI TIÊU CÔNG

Chi tiêu công phản ánh trị giá của các loại hàng hóa mà chính phủ mua vào để qua đó cung cấp các loại hàng hóa công cho xã hội nhằm thực hiện các chức năng của nhà nước.

Chi tiêu công thực hiện chính sách tái phân phối thu nhập

04/18/23 15

PHÂN LOẠI CHI TIÊU CÔNG

Căn cứ chức năng vĩ mô của nhà nước Xây dựng cơ sở hạ tầng. Toà án và viện kiểm soát. Hệ thống quân đội và an ninh xã hội. Hệ thống giáo dục. Hệ thống an sinh xã hội. Hỗ trợ cho các doanh nghiệp. Hệ thống quản lý hành chính nhà nước. Chi tiêu viện trợ nước ngoài, ngoại giao. Chi khác.

04/18/23 16

PHÂN LOẠI CHI TIÊU CÔNG

Căn cứ vào tính chất kinh tế

Chi thường xuyên Chi đầu tư Chi khác

Căn cứ quy trình lập ngân sách Chi tiêu công theo các yếu tố đầu vào Chi tiêu công theo các yếu tố đầu ra

04/18/23 17

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHI TIÊU CÔNG

Sự phát triển vai trò chính phủGánh vác thêm nhiệm vụ mới Xã hội hóa các rủi ro

Sự thay đổi quan niệm tổng quát về tài chính côngKinh tế tự do cạnh tranh chuyển sang

kinh tế thị trường.Thuyết gia trưởng hay phụ quyền

(Paternalism)

04/18/23 18

ĐÁNH GIÁ CHI TIÊU CÔNG

Mục đích đánh giá: Giúp cho chính phủ sử dụng hiệu quả hơn các

nguồn lực tài chính công thông qua ưu tiên hóa

các khoản chi tiêu nhằm đem lại lợi ích thiết

thực vì mục đích phát triển kinh tế - xã hội.

04/18/23 19

NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ CHI TIÊU CÔNG

Về tổng thể, đánh giá chi tiêu công là một quá trình phân tích trên hai khía cạnh: Mặt định tính: Lựa chọn những loại hàng

hóa công mà chính phủ nên cung cấp cho xã hội.

Mặt định lượng: Xem xét chi phí bỏ ra để cung cấp hàng hóa công và lợi ích mà hàng hóa công mang lại.

04/18/23 20

NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ CHI TIÊU CÔNG

Về chi tiết, đánh giá chi tiêu công được tiến hành theo các bước: Phân tích tổng thể chương trình chi tiêu công Phân tích chi tiết thất bại của thị trường (độc

quyền, thất bại thị trường, ngoại tác, thông tin bất cân xứng)

Xác lập những hình thức can thiệp của chính phủ (tổ chức sản xuất, trợ cấp, ủy thác).

Đánh giá tính hiệu quả (tác động đến khu vực tư và nền kinh tế)

Đánh đổi giữa công bằng và hiệu quả

04/18/23 21

BÀI TẬP

Bài 1: Rodolfo và Mimi cùng ở chung 1 phòng. Bảng dưới cho thấy nhiệt độ trong phòng, lợi ích biên đối với Rodolfo, lợi ích biên đối với Mimi và chi phí biên

Giải thích nhiệt độ trong căn phòng này là hàng hóa công? Xác định nhiệt độ hiệu quả của căn phòng

Nhiệt độ MB Ro MB Mimi MC

66 8 12 14

67 7 10 17

68 5 8 21

69 2 6 26

70 1 3 32

04/18/23 22

BÀI TẬP

Bài 2: Cho một ví dụ về vấn đề “ người hưởng tự do mà không trả tiền” Bạn có giải pháp gì để khắc phục hay không?

Bài 3: Các loại hàng hóa dưới đây, loại nào là hàng hóa công, loại nào là hàng hóa tư. Tại sao: Vùng hoang dã Cung cấp nước đô thị Giáo dục y tế cộng đồng Ti vi công cộng Internet cung cấp lịch trình các chuyến bay

04/18/23 23

Bài tập

Bài 4: Một vài hàng hóa và dịch vụ được cung cấp bởi chính phủ; còn những hàng hóa và dịch vụ còn lại do khu vực tư cung cấp . Anh chị hãy cho biết sự khác nhau căn bản của 2 cách tài trợ này. Cũng là một hàng hóa và dịch vụ, nhưng tại sao vào thời điểm này thì chính phủ cung cấp trực tiếp, nhưng vào thời gian khác thì chính phủ để cho khu vực tư cung cấp.

04/18/23 24

Bài tập

Bài 5: Nhu cầu của Bill về hamburgers là Q = 20-20p và Ted là Q’ = 10-p Viết phương trình lợi ích biên xã hội của hàng hóa

hamburgers Nếu như hamburgers là hàng hóa công. Hãy viết

phương trình lợi ích biên xã hội của hàng hóa này.

04/18/23 25

Bài tập

Bài 6: Giả sử có 10 người, mỗi người có đường cầu Q = 20-4p về điện đường; và 10 người, mỗi người có đường cầu Q’ = 8 – p điện đường. Chi phí biên cung cấp hàng hóa này là 6 $. Mức sản xuất xã hội tối ưu là gì? Nó được xác định

như thế nào? Có bao điện đường nên được sản xuất?