cursus bijengezondheid bijengezondheidnbv. vervolg deel ii beschrijving bijenziekten en plagen...
TRANSCRIPT
Cursus bijengezondheid
Bijengezondheid NBV
Vervolg deel II
Beschrijving bijenziekten en plagen
Bijengezondheid NBV
Mijten, luizen, motten en kevers
• Varroamijt
• Tracheeënmijt : Acarapis
• Wasmot
• Kleine kastkever
Bijengezondheid NBV
De varroamijt
Bijengezondheid NBV
Verspreiding varroamijt
• Daar waar bijen elkaar ontmoeten
• Vervliegen, darren bezoek
• Verenigen, besmette ramen overhangen
• Reizen naar dracht
Bijengezondheid NBV
Voortplanting varroa
• Vlak voor het sluiten van een cel gaat de mijt deze cel in
• Uit het eerste ei komt een mannetje
• Uit de volgende eieren komen vrouwtjes
• Het mannetje bevrucht de vrouwtjes
• Alleen de volwassen vrouwtjes overleven, rest sterft
• Gemiddeld 1 tot 2 nakomelingen per werkstercel
• Gemiddeld 2 tot 3 nakomelingen per darrecel
Bijengezondheid NBV
Herken een Varroa
Bijengezondheid NBV
Ziektebeeld aangetaste bij
Bijengezondheid NBV
Algemeen ziektebeeld
• Achter in de cel zitten witte korrels = ontlasting mijten
• Mijten op de larven en ook op de bodemlade
• Bijen met vervormde vleugels
• Dwergbijen, het achterlijf is korter dan de vleugels
• Veel bijen verzuipen tijdens het voeren
• Bijen nemen het voer slecht op
Bijengezondheid NBV
Maatregelen tegen Varroamijt
• Geïntegreerde bestrijding
- darrenraat wegnemen in het voorjaar
- bestrijding in de zomer
- oxaalzuur behandeling in de winter
Bijengezondheid NBV
Varroa is een ernstige bedreiging
• Tast de larve aan door bijenbloed te zuigen
• Boort gaten in de huid van de volwassen bij
• Deze open wonden helen niet meer
• Virussen en bacteriën krijgen nu een kans
• De mijt verspreidt zelf ook virussen via de mond
Bijengezondheid NBV
Varroa en de wintersterfte
• Winterbijen ontwikkelen zich slecht bij varroa aantasting
• Deze winterbijen leven korter en zo verzwakt het volk
• De varroa bestrijden, voordat winterbijen ontstaan
• Op de wintertros verspreiden ziektekiemen zich gemakkelijk
• Er is dan veel fysiek contact en mijten overleven op de bijen
• Hoe eerder een volk verlost is van de varroa
• Des te beter komt ze door de winter heen
Bijengezondheid NBV
Tracheeënmijt
Bijengezondheid NBV
Ziektebeeld en maatregelen
• ½ kg krabbelaars voor de kast
• Er is geen specifieke bestrijdingsmethode
• Sinds de varroabestrijding is de tracheeën
mijt vrijwel niet meer gesignaleerd
Bijengezondheid NBV
Verspreiding Tracheeënmijt
• Door fysisch contact met besmette bijen
• Wintertros, vervliegen en verenigen
• Kan alleen bij jonge bijen binnendringen
• Overleeft slecht enkele uren buiten de bij
Bijengezondheid NBV
Tropilaelaps
Bijengezondheid NBV
Ziektebeeld Tropilaelaps
• Broedsterfte : er is een hagelschotpatroon
• Bijen : Kortere levensduur en kleiner abdomen
• Bijen : Verschrompelde vleugels en poten
• De mijt overleeft alleen in het broed
Bijengezondheid NBV
Verspreiding Tropilaelaps
• Op dezelfde wijze als de Varroamijt
• Deze mijt komt in Europa ( nog ) niet voor
• In een broedloze periode verdwijnen de mijten
• Kan niet overleven op de wintertros
Bijengezondheid NBV
Bijenluis
Bijengezondheid NBV
De bijenluis
• De luis is een vleugelloze vlieg
• De bij ondervindt geen direct nadeel
• Zit op de kop van de bij en prikkelt de mond
• van de bij om een druppel honing te krijgen
Bijengezondheid NBV
Wasmot
Bijengezondheid NBV
Preventieve maatregelen
• Imker met sterke volken
• Vervang de raten regelmatig
• Laat nooit lege raten of was onbeheerd
• Reinig regelmatig varroabodems
Bijengezondheid NBV
Maatregelen bij besmetting
• Besmette raten vernietigen
• Lege raten ontsmetten met ijsazijn
• Goede ventilatie tussen de ramen
• Motten vrezen licht en tocht
Bijengezondheid NBV
Kleine kastkever
Bijengezondheid NBV
Verspreiding kleine kastkever
• Is nog niet in Nederland aangetroffen
• Door invoeren jonge moeren met bijen
• Import fruit uit besmette landen
• Larven verpoppen zich buiten kast
• Volwassen kevers zoeken een nieuwe broedplaats
• Volwassen kever overleeft ook buiten de kast
• Vermeerdert zich enorm op afvalhopen van raat
Bijengezondheid NBV
Preventieve maatregelen
• Er is geen specifieke bestrijdingsmethode
• Laat geen ongebruikte raat slingeren
• Hebben een voorkeur voor oude raat
• Oude raten direct omsmelten of opruimen
Bijengezondheid NBV
Meldingsplicht
• Er zijn drie meldingsplichtige ziekten
– Amerikaans vuibroed
– Tropilaelaps
– Kleine kastkever
Bijengezondheid NBV
Pauze
Bijengezondheid NBV
Deel III
Bestrijding ziekten en plagen
Bijengezondheid NBV
Bestrijding ziekten en plagen
• Amerikaans vuilbroed
• Varroa
• Toegelaten middelen
• Organische zuren
• Bijenmonsters
Bijengezondheid NBV
Uitbraak Amerikaans vuilbroed
• Meldingsplicht
• Informeer het afdelingsbestuur
• Melden bij bijen@wur
• Adres vind je in het bijenblad
Bijengezondheid NBV
Maatregelen bij AVB
Hiervoor is een draaiboek opgesteld
Maatregelen tref je in overleg met :
- Het bestuur van de afdeling
- De bijengezondheidscoördinator
Bijengezondheid NBV
Uitvoeringsdraaiboek
• Verdenking AVB : controle bijenstand ( imker + BGC )
• AVB : BGC meldt uitbraak
• Vaststellen 3 km gebied : Alle lokale bijenhouders in kaart brengen
• Natrekken recente reizen en contacten met besmette volken
• Opruimen zieke volken en schoonmaken andere volken
• Screening omgeving : straal van 3 km alle volken controleren
• Na vier weken controle schoongemaakte stand
• Melding gebied vrij van AVB : vervoersverbod vrijgeven
Bijengezondheid NBV
Belangrijke strategieën
• Zet het besmette volk in quarantaine
• Zet de besmette bijenstal in quarantaine
• Desinfecteer alle gebruikte materialen
• Volken op nieuwe raat
• Geïntegreerde bestrijding toepassen
Bijengezondheid NBV
Varroabestrijding
• Controleer 3 maal per jaar mijtuitval
• Tel alleen de roodgekleurde ovaalvormige mijten
• Bestrijding is nodig bij als je per dag
- in de winter meer dan ½ mijt of in het voorjaar meer dan 5 mijten
- of in de zomer meer dan 10 mijten aantreft
• Misvormde bijen duiden op een ernstige besmetting
Bijengezondheid NBV
Geïntegreerde bestrijding
• Voer een geïntegreerde bestrijding uit :
voorjaar : darrenraat verwijderen
zomer : mierenzuur, thymovar of apiguard
winter : een oxaalzuur behandeling
Bijengezondheid NBV
Moderne bestrijdingsmethoden
• Biologische bestrijding
• Biotechnische bestrijding
• Darrenraatmethode
Bijengezondheid NBV
Biologische bestrijding
• Bestrijding met natuurlijke vijanden
• In Amerika lijkt een schimmel succesvol
• In de handel als product Bio-Blast
• In Nederland heeft Bio-Blast geen toelating
Bijengezondheid NBV
Darrenraat
• Ramen met kunstraat van darrenraat
• Hang een bouwraam tussen het broed
• Plaats twee honingramen in de broedbak
Bijengezondheid NBV
Darrenraat verwijderen
• Verwijder ramen met gesloten darrenbroed
• Koolmezen zijn er dol op, raat is niet herbruikbaar
• Een gesloten raam darrenbroed vangt veel varroa weg
• Darrenraat onder een honingraam met beitel wegsnijden
• Hang brokken darrenraat in een breed raam met gaas
Bijengezondheid NBV
Gecombineerde aanpak varroa
• Toepassen bij opzetters
• Zet een volk op volledig kunstraat
• Voer een varroabestrijding uit
• Varroamijten zijn dubbel gepakt
Bijengezondheid NBV
Darrenraat methode
• Toepasbaar van half april tot juni
• Maak een volk broedloos
• Hang raam met open darrenbroed in
• Verwijder later het gesloten darrenbroed
Bijengezondheid NBV
Bestrijdingsmiddelen
• Toegelaten zijn etherische oliën : - thymovar - apiguard
• Gedoogd worden organische zuren : - mierenzuur - oxaalzuur - melkzuur
Bijengezondheid NBV
Thymovar
Bijengezondheid NBV
Toepassing Thymovar
• Na de honingoogst
• Lees de aanwijzingen op de verpakking
• Na 3 a 4 weken de behandeling herhalen
• Alleen toepassen bij warm weer > 15oC
Bijengezondheid NBV
Apiguard
Bijengezondheid NBV
Toepassing Apiguard
• Na de honingoogst
• Lees de aanwijzingen op de verpakking
• Tweede behandeling als de verpakking leeg is
• Alleen toepassen bij warm weer > 15oC
Bijengezondheid NBV
Mierenzuur
Bijengezondheid NBV
Toepassing mierenzuur
• Na de honingoogst
• Lees de aanwijzingen op de verpakking
• Uitsluitend bij warm weer < 25oC
• Tweede behandeling na het inwinteren
Bijengezondheid NBV
Oxaalzuur
Bijengezondheid NBV
Toepassing oxaalzuur
• Zeer schadelijk voor de imker
• Na de honingoogst
• Alleen toepassen in een broedloos volk
• Pas de ( veilige ) druppelmethode toe
Bijengezondheid NBV
Druppelmethode
• Injectiespuiten verkrijgbaar bij de apotheek
• Los 9 g oxaalzuur op in 150 gram lauw water
• Voeg daarna 150 gram suiker toe
• 3 ml oplossing tussen twee bezette ramen
Bijengezondheid NBV
Let op eigen veiligheid
• Organische zuren zijn agressief
• Draag beschermende kleding en veiligheidsbril
• Gebruik mondkapje en handschoenen
• Zet een emmer schoon water klaar
Bijengezondheid NBV
Aandachtspunten
• Koop bijvoorkeur kant-en-klare oplossingen
• Zelf oplossen : Giet het zuur altijd in water
• Werk met zijn tweeën, neem een mobilofoon mee
• Werk met de rug naar de wind
• Giet restanten eerst in een emmer water en dan pas in de gootsteen
• Houdt het buiten bereik van kinderen
• Als men zich onwel voelt, direct een huisarts raadplegen
Bijengezondheid NBV
Resistentie van mijten
• Mijten zijn resistent tegen chemische middelen
• Resistentie is niet te verwachten tegen
- etherische oliën
- organische zuren
Bijengezondheid NBV
Bijenmonsters
• Zie website bijen@wur
• Vul diagnoseformulier in
• Verzamel 50 dode bijen
• Opsturen naar Bijen@wur
Bijengezondheid NBV
Afspraken over
• Afsluiten cursus
• Indeling praktijklessen
• Indeling groepen
• Data en locatie praktijklessen
Bijengezondheid NBV
Einde les 3
Vragen of opmerkingen ?
Bijengezondheid NBV