Luchttoets:

Rekeninstrument voor

de luchtkwaliteit langs

alle Vlaamse wegen

24 november 2011

Wim Korver

Filip Lefebre (Vito)

2Luchttoets

Inhoud• Waarom een rekeninstrument?

• Luchtkwaliteit in Vlaanderen

• Luchttoets: uitgangspunten

• Wat ziet de gebruiker?

• S.v.z zonder (extra) maatregelen• Default maatregelen

• Nederland versus Vlaanderen

• En nu?

3Luchttoets

Waarom?

4Luchttoets

Waarom een rekeninstrument• Gezondheid: hogere concentraties >> meer doden

• Op veel plekken overschrijding Europese normen

• Derogatieverzoek door EC afgewezen

• Normoverschrijdingen vooral langs wegen

• Behoefte aan:• Beter inzicht waar normoverschrijdingen zijn• Ondersteuning wegbeheerders mbt effectieve

maatregelen• Overzicht of voorgenomen maatregelen van

wegbeheerders voldoende zijn

5Luchttoets

Waarom een rekeninstrument• Luchttoets:

• Gebaseerd op Saneringstool/Monitoringstool• Ervaringen van NSL meenemen

• Via Internet ontsluiten van data

6Luchttoets

Luchtkwaliteitsituatie Vlaams gewest2009: NO2

7Luchttoets

Luchtkwaliteitsituatie Vlaams gewest2009: PM10

8Luchttoets

Uitgangspunten

• Wegvak gebaseerd• Weergave piekconcentraties (achtergrondconcentratie

+ verkeersbijdrage)• NO2, PM10 en PM2,5

• Verspreidingsmodellen:• Binnenstedelijk: CAR-Vlaanderen • Snel- en gewestwegen: IFDM Traffic

• Verkeerscijfers: • strategisch verkeersmodel van het Vlaams

Verkeercentrum• Eigen opgave wegbeheerders (=gemeenten)

• 2010, 2015 en 2020

9Luchttoets

InterfaceKijkluik:• Kijkfunctie openbaar• 2010 & 2015/2020 met en zonder maatregelen

Afgeschermd luik:• Data invoer: gegevens op wegvakniveau toevoegen aan

de database: per wegvak of upload (Shape file)• Meerdere scenario’s doorrekenen

• CAR-Vlaanderen: direct resultaat (on-line)• IFDM: off-line berekening

• Alle wegvakken• Startsituatie: alleen rekenresultaten voor snel- en

gewestwegen

10Luchttoets

Voorbeeld: 2010

11Luchttoets

Voorbeeld: 2015 (zonder maatregelen)

12Luchttoets

Voorbeeld: 2020 (zonder maatregelen)

13Luchttoets

Resultaten_1Normoverschrijdingen in Vlaanderen (wegvakken)

2008 2015 2020

Wegvakken

NO2

PM10

Normoverschrijdingen in Vlaanderen (Kilometers)

2008 2015 2020

Kilometers

NO2

PM10

13Luchttoets

Resultaten_2• Als gevolg van technologieontwikkeling, Europees en nationaal beleid verbetert de luchtkwaliteit

• Niet voldoende om alle luchtkwaliteitknelpunten te laten verdwijnen

• PM10 hardnekkig probleem:

• Groter aandeel dieselauto's

• Achtergrondconcentraties (industrie) blijven vrij hoog

• Eerste beeld: in Vlaanderen meer knelpunten dan in NL

• Let wel:

• Allerlei partijen moeten de data nog checken

• Rekenvoorschriften NL en Vlaanderen verschillen

14Luchttoets

Default maatregelen

Nr. Maatregel Parameter Gemiddeld effect Range

1 Instellen van dynamische parkeergeleidingssystemen

Verkeersintensiteit personenvoertuigen

0,70% 0,3-1%

2 Instellen van eenrichtingsverkeer Verkeersintensiteit 38% 30-45%

3 Weren van doorgaand vrachtverkeer uit centrum

Verkeersintensiteit vrachtwagens

6% 0-16%

4 Stedelijke distributie concept binnenstadsservice

Verkeersintensiteit vrachtwagens

5% 2,5-20%

5 Stimuleren fietsverkeer totaal pakket Verkeersintensiteit personenvoertuigen

5% 0-15%

6 Stimuleren van het OV door subsidiering

Verkeersintensiteit personenvoertuigen

1% 0-2%

7 Stimuleren van het OV door vermindering reistijd

Verkeersintensiteit personenvoertuigen

2% 0-5%

8 Parkeertarieven verhogen in combinatie met P&R aan de rand van de stad

Verkeersintensiteit personenvoertuigen

3% 2-6%

9 Milieudifferentiatie van parkeertarieven

Verkeersintensiteit personenvoertuigen

0,50% 0-1%

10 Optimalisatie van verkeerslichten Emissiefactor (alle verkeer)

NOx en PM10 8% 0-20%

Emissiefactor vrachtwagens

NOx 31%, PM10 17%

PM2,5: 24%

NOx 22-40%, PM10 12-22%

PM2,5: 17-31%

11 Instellen van lage emissiezones (2015)

Emissiefactor personenvoertuigen

NOx 24%, PM10 21%

PM2,5: 27%

NOx 17-31%, PM10 15-27%

PM2,5: 19-35%

12 Stimuleren van schoon OV Emissiefactor bussen NOx 69% PM10 34%

NOx 58-80%, PM 0-68%

13 Afzuigen tunnelemissies (via schoorstenen)

Tunnelfactor 35% 20-70%

14 Groeninrichting (beperken negatieve invloed bomen)

Bomenfactor Keuze 1-1,25-1,5

15 Afscherming d.m.v. schermen Schermhoogte Keuze 4-6-8 meter

15Luchttoets

Vlaanderen versus NederlandAspect Vlaanderen NL

Bestuurlijk Gedecentraliseerd Gecentraliseerd

Wegbeheerders Gewest (Snel- + gewestwegen) + gemeenten

Rijk, Provincies + gemeenten

Beleidsmatig Enkele (grote) gemeente specifiek luchtkwaliteitplan

> 10 jaar meeste gemeente een verkeersmilieukaart + beleid

Methodologie Geen rekenvoorschrift

Enkele gemeente hebben een verkeersmodel

Regeling Beoordeling Luchtkwaliteit (RBL)

Veel gemeentelijke verkeersmodellen

16Luchttoets

En nu?

• Gemeente kunnen in 2012 met het systeem werken

• Stimulans (subsidie) om milieutoets te doen als onderdeel van een gemeentelijk mobiliteitsplan

• Ondersteuningsproject vanuit LNE (koppeling verkeerskundige netwerken en geografische netwerken)

• Website: http://www.luchttoets.be

17Luchttoets