cyfraith hywel · 2019. 5. 22. · wynnstay 36, f. 2r [m]is iona6r iii [d]u6 kalan iona6r b xi c d...

Wynnstay 36, f. 2r

[m]is Iona6r

iii [d]u6 kalan Iona6r

b xi c d

xix e viii f [g]6yl yst6yll

g O prif y lloer gyntaf 6edy yr yst6yll. rif dec di6ornod x6i ar sul nessaf 6edy hynny vyd sul septuafen. Ac y v b peidir a dy6edut A | lletuya hyt nos pasc. c

xiii d ii e f [g]6yl hyllari confessor

x g

x6iii b vii c

d [.]yth a6r yn | y dyd. vn ar pymthec yn | y nos. x6 e Ar lloer a enyn hanner nos. iiii f

g xii i b c

ix d [g]6yl pa6l pan doeth y gret e

x6ii f vi g

xiiii b iii c

Wynnstay 36, f. 2v

[m]is ch6efra6r

d [g]6yl sanfret leian xi e [g]6yl veir y kanh6ylleu

xix f viii g

[g]6yl agathe 6yry x6i b Pan vo bl6ydyn vixus. y ped6ryd dyd

v c o 6yl beder vyd g6yl vathias. Ac y byd d y deu dyd ar yr vn llythyren. sef y6 hōno. f.

xiii e [g]6yl deilo escob. ii f g

x b

x6iii c [.]6yl valantim. Y kymer pop ederyn vii d y gymar

e x6 f iiii g x. a6r yn | y dyd. xiiii yn | y nos.

Ar lloer a enyn r6ng hanner nos. xii b a | phryt plegeint i c d [g]6yl beder yn ch6efra6r.

ix e f [g]6yl vathias ebostol.

x6ii g vi Merchyr. a | g6ener. a | sad6rn. or 6ythnos b gyntaf or gra6ys glan vyd y katgo=

xiiii c ren y pet6ar amser.

Wynnstay 36, f. 3r

[m]is ma6rth

iii d [g]6yl de6i archescob e

xi f [g]6yl non vam de6i g

xix [g]6yl caron confessor viii b

c [k]ymer y. c. kyntaf o vis ma6rth. xvi d Ac edrych y prif nessaf 6edy hynny. v e Ar trydyd sul 6edy hynny vyd du6 pasc. f Reol y6 honno ny ffaela vyth.

xiii g ii [g]6yl seint Grigori pab. b

x c Or trydyd prif rif. xiiii. di6ornot. d Ar sul kyntaf 6edy hynny vyd du6 pasc

xviii e vii f [g]6yl patric hanner ma6rth

g [g]6yl ed6art vrenhin xv iiii b

c [g]6yl seint benet abbat

xii d i e f

ix g [g]6yl veir y gehyded

xvii b vi c xii. a6r yn | y dyd. xii yn | y nos. d Ar lloer a enyn hanner.

xiiii e iii f

Wynnstay 36, f. 3v

[.]is ebrill.

g xi b

xix c Or pet6ryd prif. rif. xx. di6arnot. viii d Ar llun kyntaf 6edy hynny vyd x6i e dechreu y gra6ys haf. v f g

xiii ii b c

x d xiiii. a6r yn | y dyd. x. yn | y. Ar lloer e a | enyn am pryt plegeint

x6iii f vii g

x6 b iiii c

d xii e i f g

ix [g]6yl seint giorgii b meinha

x6ii c [g]6yl varc euegyly6r. vi d e

xiiii f iii g

Wynnstay 36, f. 4r

[m]is mei.

xi b [g]6yl phylip a iago. c

xix d [g]6yl y groc viii e

f x6i g [.]6yl Ieuan ymhorth lladin. v b

xiii c ii d Or pymet prif. rif. iiii. di6arnot. e ar sul kyntaf 6edy hynny vyd

x f du6 sul g6yn. g

x6iii vii b

c x6 d iiii e xvi a6r yn | y dyd. viii yn | y nos.

f Ar lloer a enyn a6r voredyd. xii g i b

ix c Merchyr. a g6ener a | sad6rn. r6ng d sul g6yn a sul y drinda6t vyd y

x6ii e kat | goreu y ped6ar amser. vi f g

xiiii iii b c

xi d

Wynnstay 36, f. 4v

[m]is Meheuin

e xix f viii g x6i v b x6iii a6r yn | y dyd. vi yn | y nos. c Ar lloer a enyn am y dryded a6r

xiii d or dyd. ii e

f x g [g]6yl barnas ebostol.

x6iii b vii c [.]6yl seint ant6n

d x6 e iiii f [g]6yl giric verthyr

g xii i b c

ix d e

x6ii f meinha vi g [g]6yl Ieuan vedyd6r

xiiii b iii c d meinha

xi e [g]6yl peder a | pha6l ebostol f

Wynnstay 36, f. 5r

[m]is gorffennaf.

xix g viii [.]6yl ge6ei escob

b x6i c v d e

xiii f [g]6yl thomas verthyr ii g

x b xvi a6r yn | y dyd. viii yn | y nos. Ar lloer c a enyn hanner nos.

x6iii d vii e

f x6 g Dydyeu y k6n yn dyuot iiii

b xii c i d

e [g]6yl seint margret 6yry. ix f g [g]6yl veir uadlen

x6ii vi b meinha c [g]6yl iago ebostol

xiiii d [g]6yl anna vam veir iii e f

xi g xix

b

Wynnstay 36, f. 5v

[m]is A6st

viii c [g]6yl beder yn a6st x6i d v e f

xiii g [g]6yl os6allt vrenhin ii b

x c d meinha

x6iii e [g]6yl seint laurens vii f

g x6 iiii b meinha

c [g]6yl veir gyntaf xii d i e f

ix g xiiii a6r yn | y dyd. x yn | y nos

x6ii b Ar lloer a enyn. r6ng hanner vi c dyd a | pryt na6n. d meinha

xiiii e [g]6yl bartholomeus ebostol iii f g

xi xix b

c [g]6yl Ieuan vechan viii d

e

Wynnstay 36, f. 6r

[m]is medi

x6i f v g

xiii b ii c Dydyeu y k6n yn daruot d

x e [g]6yl veir di6ethaf. f

x6iii g xii a6r yn | y dyd. xii. yn | y nos. vii Ar lloer a enyn am a6r na6n

b x6 c iiii d

e [g]6yl y groc xii f i g [g]6yl seint lampert

ix b c

x6ii d meinha vi e [g]6yl vatheu ebostol. ac euegyly6r f

xiiii g iii Merchyr. a | g6ener. a | sad6rn nessaf b 6edy g6yl y groc vyd y kat | goreu

xi c y pet6ar amser. xix d

e viii f [g]6yl vihangel archangel.

g

Wynnstay 36, f. 6v

[.]is hydref

x6i v b

xiii c ii d x a6r yn | y dyd. xiiii. yn | y nos. e Ar lloer a enyn r6ng na6n a

x f phryt gosber. g

x6iii

vii b [g]6yl seint denis. c

x6 d iiii e

f xii g i b

ix c d [g]6yl seint luc euegyly6r

x6ii e vi f g [g]6yl vn vil ar | dec o 6erydon

xiiii iii b c

xi d xix e

f meinha viii g [g]6yl symond. a iud. ebostol

x6i b v c meinha

Wynnstay 36, f. 7r

[m]is tach6ed

d [g]6yl yr holl seint xiii e [g]6yl yr eneideu ii f [g]6yl g6envre6y g

x b [g]6yl seint letuart

x6iii c vii d

e x6 f iiii g [g]6yl martin escob. ny | thry melin

xii b i c d

ix e viii a6r yn | y dyd. x6i yn | y nos. f Ar lloer a enyn am bryt gosber.

x6ii g vi b

xiiii c iii d e [g]6yl clement bab

xi f xix g [g]6yl seint y katrin 6yry.

viii b

c x6i d meinha v e [g]6yl andras ebostol

Wynnstay 36, f. 7v

[m]is racuyr.

xiii f ii g

x b c

x6iii d [g]6yl seint nicolas escob vii e

f [g]6yl veir kyn nadolic. x6 g iiii vi a6r yn | y dyd. x6iii yn | y nos.

b Ar lloer a enyn r6ng gosber xii c a hanner nos. i d [g]6yl luce 6yry ffinan. e

ix f g

x6ii Merchyr. a g6ener. a | sad6rn nessaf 6edy vi b g6yl luce vyd y kat | goreu. c

xiiii d meinha iii e [g]6yl thomas ebostol. f

xi g xix

b [d]u6 nadolic viii c [g]6yl ystyphan verthyr

d [g]6yl Ieuan ebostol. Ac engyly6r x6i e [g]6yl vil veibon v f [g]6yl thomas o gaer geint. g

xiii [.]6yl siluester bab.

Wynnstay 36, f. 8ra

Hy6el da o | rat

du6 mab ka=

dell brenhin kymry oll a

6elas y kym=

ry yn kam=

aruer o gyfreitheu a deuodeu.

a dyuynna6d atta6 o pop kym=

6t yg kymry Whe g6yr arue=

rynt o a6durda6t ac ygnada/

eth. A holl egl6yss6yr y teyrnas

a aruerynt o teilygda6t bagleu.

Megys archesgob myny6. Ac

escyb ac abadeu. A phrioreu. hyt

y lle a | el6ir y ty g6yn ar taf

yn dyfet. y ty h6nn6 a | peris ef y a=

deilat o 6yal g6ynyon yn llety

ida6 6rth hely pan delhei y | dyfet.

Ac 6rth hynny y gel6it ef y ty

g6yn. Ar brenhin ar gynnulleit/

ua honno a trigyassant yno tr6y

yr holl gra6ys y 6edia6 du6 tr6y

dyr6est perffeith. Ac y erchi rat ar

darpar y brenhin y 6ellau kyfrei/

theu a | deuodeu kymry. Ac or gyn=

nulleitua honno pan teruyna6d

y gra6ys ÷ y de6issa6d y brenhin y

deudec lleyc doethaf oy 6yr ar vn

yscolheic doethaf a el6it yr athro

blegy6ryd. Y lunyaethu ac y syn=

h6yra6 ida6 ac oe teyrnas kyfrei=

Wynnstay 36, f. 8rb

theu ac arueroed yn perffeith.

Ac yn nessaf y gel6it at y 6iry/

oned a ia6nder. Ac yd | erchis eu

hyscriuennu yn teir ran. Yn

gyntaf kyfreith y lys pennydy/

a6l. yr Eil kyfreith y 6lat. Y try=

ded aruer o pop vn ohonunt.

G6edy hynny yd erchis g6neu=

thur tri llyfyr kyfreith. vn 6rth

y lys pennydya6l press6yl y

gyt ac ef. Arall y dinef6r. Y

trydyd y lys aberfra6. megys

y kaffei teir ran kymry. G6yn=

ed. Py6ys deheubarth. A6dur=

da6t kyfreith yn eu plith 6rth

eu reit yn 6astat ac yn para6t.

Ac o gyghor y doethon hynny

rei or hen gyfreitheu a gynhala/

6d. Ereill a 6ella6d. Ereill a | di=

lea6d yn g6byl. A gossot kyfrei=

thu ne6yd yn eu lle. Ac yna y

kyhoedes y gyfreith yr pobyl

yn g6byl. Ac y kadarnha6d y

a6durda6t vdunt ar y gyfreith

honno. Ac y dodet emelltith du6

ar eida6 ynteu. Ac vn gymry

oll ar y neb nys kat6ei rac lla6

megys y gossodet ony ellit y g6e=

llau o gyfundeb g6lat ac argl6yd.

Kynta y dechreuis y bren/

hin kyfreith y lys penny/

Wynnstay 36, f. 8va

dya6l. Ac or dechreu y gossodes

pet6ar s6yda6c ar hugeint yn | y

lys. nyt amgen. Penteulu. O=

ffeirat teulu. Distein. Ygnat

llys. Hebogyd. Peng6astra6t.

Penkynyd. G6as ystauell. Di=

stein brenhines. Offeirat bren=

hines. Bard teulu. Gosteg6r llys.

Dryssa6r neuad. Dryssa6r

ystafell. Mor6yn ystafell. G6as=

tra6t au6yn. Canh6yllyd. Tru=

llyat. Medyd. S6yd6r llys. Coc.

Troeda6c. Medic. G6astra6t

au6yn brenhines. Dylyet y | s6y=

dogyon hynn y6 kaffel brethyn=

6isc y gan y vrenhines teir g6e=

ith yn | y vl6ydyn. y nadolic. ar

pasc. Ar sulg6yn. Brenhines a

dyly kaffel trayan y gan y bren=

hin or ennill a del ida6 oy tir.

Ac uelly y dyly s6ydogyon y

vrenhines y trayan y gan s6y=

dogyon y brenhin kylch a dyly

y vrenhines ae morynyon ar

meibon ar vilaeneit y brenhin pan

el y brenhin y maes oe tir ehun=

an. G6erth brenhin y6 tal y sar/

haet teir g6eith gan tri dyrchafel.

Teir sarhaet brenhin ynt. vn y6

torri y na6d. llad dyn ar na6d y

Wynnstay 36, f. 8vb

brenhin. Eil y6 pan del deu vren=

hin ar eu keffinyd y vynnu ym=

aruoll. or lledir dyn yn eu g6yd ÷

Sarhaet brenhin y6. Trydyd y6

kamaruer oe 6reic. Tri ry6 sara=

haet yssyd y pop g6r g6reiga6c.

vn y6 y tar6 ar y gorff. Eil y6

bot arall yg | kam aruer oe 6reic.

Trydyd y6 torri na6d a allo rodi

na6d y arall tr6y gyfreith. Val

hynn y telir sarhaet brenhin. can

mu yg | kyfeir pop cantref oe teyr=

nas. A g6ialen aryant kyhyt. ac

or lla6r hyt yg geneu y brenhin

pan eistedo yn | y gadeir. a chyn=

| vrasset ae hiruys. A thri ban erni

a | thri y deni kyn | urasset ar 6yalen.

A ffiol eur a anho lla6n dia6t

y brenhin yndi. A chla6r eur erni

kyflet ac 6yneb y brenhin. kyn=

| de6et vyd y ffiol ar cla6r ac e6in

amaeth a amaetho seith mlyned

neu bliscyn 6y g6yd. yn | y mod

h6nn6 y telir sarhaet brenhin

a vo eistedua arbenic ydana6

megys dinef6r dan vrenhin deheu=

barth. neu aberffra6 dan vrenhin

g6yned. Ony byd eistedua arben=

hic ida6 ÷ ny cheiff onyt g6arthec.

Breint argl6yd dinef6r y6 kaffel

dros y sarhaet g6arthec g6ynyon

Wynnstay 36, f. 9ra

clustgodiyon kymeint ac a an=

ho ol yn | ol r6g aergoel a llys

dinef6r a | thar6 vn lli6 ac 6ynt

gyt a | phop vgein ohonunt.

Ny thelir eur namyn y vren=

hin dinef6r neu vrenhin aber=

ffra6. O tri mod y | serheir y

vrenhines. pan torher y na6d.

neu pan tra6er tr6y lit. neu

pan tynher peth gan treis oe

la6. Trayan g6erth sarhaet

y brenhin a | telir y vrenhines

heb eur a heb aryant. Brenhin

a dyly vn g6r ar pymthec ar

hugeint o 6yr ar veirch yn | y gyt=

ymdeithas. nyt amgen y pet=

6ar s6yda6c ar hugeint ae deu=

dec g6estei. Ae teulu. Ae 6yrda.

Ae vacc6yeit. Ae gerdoryon.

ae rendusson. G6rthtrychyat

nyt amgen yr etlig yr h6n

a | dylyo g6ledychu g6edy ef a

dylyir y enrydedu ymlaen pa=

6p yn | y llys eithyr y brenhin

ar vrenhines. A h6nn6 a vyd

mab neu vra6t yr brenhin. Y

le a vyd yn | y neuad am y tan

ar brenhin. Ac yn nessaf ida6

y bra6d6r y ryda6 ar golofyn.

Ac yn eil nessaf ida6 yr offeir=

at teulu. Ac or parth arall yr

Wynnstay 36, f. 9rb

etlig penkerd y 6lat G6edy h6n=

n6 nyt oes le dylyedus y neb or

parth h6nn6. G6erth yr etlig ky=

ffelyp nyd y 6erth y brenhin eith=

yr y trayan yn eisseu. G6erth pop

vn or etiuedyon ereill a perthyn=

ont 6rth y teyrnas y6 trayan

G6erth y brenhin. Ac uelly g6er=

th sarhaet pop vn ohonunt heb

eur a heb aryant. y brenhin bieu

rodi yr etlig y holl treul ae holl

gyfreideu yn enrydedus. llety yr

etlig y6 neuad y brenhin. A | chyt

ac ef y bydant y macc6yeit. Ar

kynud6r a | dyly kynneu tan ida6

a chan y drysseu g6edy y del yr

etlig y guscu yn diogel. Anc6yn

a geiff yn diuessur kanys di=

ga6n ÷ Tri ry6 dyn yssyd.

brenhin a | breyr. A | bilaen. Ac

eu haelodeu. Aelodeu brenhin

ynt y rei a perthyno y vrenhin=

a6l vreint kanys pieiffont.

Ac ohonunt oll brenhinolaf

y6 yr etlig. canys ef a leheir

yn | y lle y g6rthrychir teyrnas

ohona6 6rth gyfeistydya6 llys.

Eissoes or pan gymeront tir ÷

eu breint a vyd 6rth vreint y

tir a | gynhalont ÷ Or pan eis=

tedo brenhin yn | y eistedua yn | y

Wynnstay 36, f. 9va

teir g6yl arbenhic. ef a | leha

ar y asseu neb vn bonhedic a vo

breint ida6 o etiuedyaeth eisted

uch y la6. kyghella6r uch la6

h6nn6. g6edy ynteu yr hebogyd.

Ac ar y deheu y neb a uynho. Ac

odyna eistedent pa6b ac ympar=

chont mal y | mynhont. y troy=

da6c a eisted dan traet y brenhin

ar canh6yllyd. Or pan safo

y distein yn | y neuad. A dodi na=

6d du6 ar hon y brenhin ar

vrenhines ar g6yrda ac eu tag=

nefed ar y llys ae nifer. A torho

y tagnef honno. nyt oes ida6

na6d yn lle or byt. canys eu

na6d oll yn gyffredin y6 honno.

Ac y | ar nodeu pa6b na6d y bren=

hin yn penhaf. Ac 6rth hynny

nyt oes na6d ida6 y gan vn o/

!honunt nac y gan greireu nac

y gan egl6ys. Ny dicha6n vn

o s6ydogyon llys rodi na6d o=

ny byd vn ohonunt yn seuyll

drostunt oll a | dy6etto mae ef

a dyry na6d drostunt oll y pa=

6p or ae keisso y ganta6 yn yr

en6 y keisser. Na6d brenhines

y6 d6yn y rotho na6d ida6 tros

fis y 6lat heb erlit a heb ragot.

Na6d y penteulu y6 d6yn y

Wynnstay 36, f. 9vb

dyn dros ffin y kym6t y bo yn=

da6. Na6d yr offeirat teulu y6

d6yn y doyn hyt yr egl6ys nes=

saf ida6. Na6d y distein y6 or

pan dechreuo seuyll yn | y s6yd. hy=

ny el y | dyn di6ethaf or llys y gus=

cu. Na6d yr hebogyd y6 hebr6g

y dyn hyt y lle pellaf y bu y dyd

h6nn6 yn | y hebogedigaeth. Na=

6d y bra6t6r y6 hebr6g dyn or

pan dechreuher y dadyl gyntaf

rac y vron y bore hyt pan teruy=

no y dadyl di6ethaf. Na6d y

peng6astra6t y6. tra paraho re=

dec y march goreu a vo yn | y ga=

d6. Na6d penkynyd hyt y lle

pellaf o vreid y | cly6ir y gorn. Na=

6d y g6as ystauell y6 or pan elher

y ur6ynha hyt pan darffo tannu

g6ely y brenhin ae gudya6 ar di=

llat. Na6d distein brenhines y6

or pan dechreuo seuyll yn | y s6yd

yn | yr ystauell. hyt pan el y dyn

di6ethaf or ystauell y guscu. Na=

6d offeirat brenhin y6 hebr6g y

dyn hyt yr egl6ys nessaf. Na6d

y bard teulu y6 hebr6g y dyn at

y penteulu. Na6d y gosteg6r y6

or ostec kyntaf yn | y neuad hyt

y di6ethaf. Na6d dryssa6r neu=

ad y6 hebr6g y dyn hyt y vreich

Wynnstay 36, f. 10ra

a hyt y | 6yalen parth ar portha6r.

canys ef ae herbyn. Na6d y portha=

6r y6 kad6 y dyn hyt pan del y pen=

teulu tr6y y porth parth ae lety.

Ae ell6g gyt ac ef y gymryt na6d

hyt pan ada6ho y dyn di6ethaf y

llys. Na6d y dryssa6r ystauell y6

hebr6g y dyn at y portha6r. Na6d

mor6yn ystauell y6 kymeint a

na6d g6as ystauell. Na6d g6as=

tra6t au6yn y6 tra 6nel y gof llys

pedeir pedol ac en to hoelyon. A

thra pedolo am6s y brenhin. Na/

6d y canh6yllyd or pan enynner

y ganh6yll gyntaf hyt pan diffo=

der y di6ethaf. Na6d y trullyat

y6 or pan dechreuer g6alla6 y ger=

6yn hyt pan darffo. Na6d y medyd

y6 or pan dechreuho darmerth y

ger6yn ved hyt pan darffo y chu

dya6. Na6d s6yd6r llys or pan de=

chreuho rannu y b6yt. hyt pan

gaffo y di6ethaf y rann. Na6d y

coc y6 or pan dechreuho troi y go=

l6yth kyntaf hyt pan dotter y di=

6ethaf geir bron y brenhin ar vren=

hines. Na6d y troeda6c y6 or pan

dechreuho eisted dan traet y bren=

hin hyt pan el y ystauell. Na6d

y medic y6 or pan el o arch y bren=

hin y of6y claf or llys hyt pan

Wynnstay 36, f. 10rb

del yr llys trachefyn. Na6d y

g6astra6t au6yn brenhines

kaffel y6 y na6d g6astra6t

brenhin. Na6d y kynud6r y6

hyt y lle pellaf y del y gynuta. A

chymeint a allo y u6r6 ae 6d=

yf. y porthor ar kynuttei nyt

yttynt o rif y pet6ar s6yda6c

ar hugeint. Kyn no hyn y dy=

6esp6yt am noduaeu y pet6=

ar s6yda6c ar hugeint. Y neb o

honnunt y torher y na6d ÷ neut

sarhaet ida6. O medeginyaeth

a y | medic llys vn brathedic

o 6yr y llys hyt pan uo iach.

y 6aet6isc a geiff ef. ar tudedyn

uchaf yr brenhin pan ym6elo

gyntaf ac ef. Am y | noduaeu

yr dy6esp6yt gyn no hyn. Wei=

thon y dy6ed6n am 6erth pa=

6p ae | sarhaet. Sarhaet pen=

teulu y6 trayan sarhaet y bren=

hin. Ae 6erth y6 trayan g6er=

th y brenhin. A phop vn heb

eur a heb aryant. Distein. pen=

kynyd. Peng6astra6t. Bra6d6r

llys. Hebogyd. G6as ystauell.

Mor6yn ystauell. na | mu a na6

vgeint aryant y6. sarhaet pop

vn ohonunt y6 na6 mu a na6 vge=

Wynnstay 36, f. 10va

in mu gan tri drychafel. Sar=

haet pop vn or s6yd6yr ereill

oll. y6 Whe bu a 6he!vgeint ar=

yant. Galanas pop vn ohon=

unt y6 6he | bu a 6he!ugein | mu

gan tri drychafel. Pan lath=

er dyn ÷ y sarhaet a | telir yn

gyntaf. Ac odyna y 6erth.

kany ellir llad neb heb y sar=

hau. namyn heb drychafel y

telir. Ny byd drychafel ar sar=

haet neb. Y neb a sarhao offei=

rat teulu neu ae llatho godef=

et kyfreith sened eithyr am 6e=

li taua6t. Llety y penteulu

y6 y ty m6yhaf ym perued y

tref. canys yn | y gylch ef y dy/

ly y teulu letya6. Mal y b6ynt

para6t 6rth negesseu y bren=

hin. Yn llety y penteulu y by=

dant y bard teulu ar medic

llys. Llety y distein ar s6yd=

6yr gyt ac ef y6 y ty nessaf

yr llys. kanys ef a dyly g6s=

sanaethu y llys a rac edrych

y gegin. Llety yr offeirat ar

yscolheigon y6 ty caplan y

dref. A | llety offeirat brenhin=

es gyt ac 6ynt. Llety y pen=

kynyd ar kynydyon ganta6

y6 odynty y brenhin. Llety y

Wynnstay 36, f. 10vb

peng6astra6t y ty nessaf yr yscu=

ba6r y brenhin ar g6astrodyon

gyt ac ef. canys ef a ran yr eb=

ranneu y meirch ae lletyeu. Llety

yr hebogyd y6 yscuba6r y brenhin.

can | hebkyr or m6c. Llety y bra6d=

6r llys y6 neuad y brenhin ar go=

bennyd yd eistedho y brenhin ar/

na6 y dyd. A uyd dan y pen ynteu

y nos. G6as ystauell a mor6yn

ystauell a | gaffant 6ely yn | yr ysta=

uell. Llety drysa6r neuad a | drys=

sa6r ystauell y6 ty y portha6r.

Penteulu a | geiff anc6yn yn | y

lety. teir seic. a | thri chorneit o

lyn. Teir punt pop bl6ydyn a

geiff yn | y gyfar6s y gan y bren=

hin. Punt y6 kyfar6s pop vn

or teulu. Or keiff teulu y bren=

hin anreith. y penteulu ran deu

6r or byd y gyt ac 6ynt. Ac o | tra=

yan y brenhin yr vn ll6dyn a | de=

6isso. Penteulu a | geiff y gan y

vrenhines corneit med ym pop

kyfed6ch. Or deily y penteulu

neb a | 6nel cam yg | kynted y neu=

ad. trayan y dir6y neu y kam=

l6r6 a | geiff ef. Os deily heuyt

is y kynted yn gynt nor distein ÷

y | trayan heuyt a geiff. Y eisted

na a | uyd yn | y tal issaf yr neuad


ar teulu yn | y gylch. Ar lla6 ass6

ida6 at y dr6s. Mab y | brenhin

neu y nei uyd y penteulu. Or

gat y brenhin vn or | teulu ar

var y ganta6 hyt o!dis y pentan

÷ y penteulu bieu y 6aha6d ae

gynal gyt ac ef os myn. Ac ef

bieu kymryt yr henuryat a

vynho ar y deheu. Ac arall ar

y asseu. march yn 6osseb a | dyly

y gan y brenhin a | ran deu var=

ch or ebran a | geiff.

DIstein a | vyd kyfran=

a6c ar y pedeir s6=

yd ar | hugeint yn

llys. Ran deu 6r a | geiff o aryant

y g6estuaeu. Pan rotho y bren/

hin s6yd y vn or s6ydgyon eith=

yr y rei arbenhic yn llys. go=

byr a geiff y distein y ganta6 pe=

deir ar hugeint aryant. Diste=

in a geiff y gan y penkynyd cro=

en hyd yn hydref y 6neuthur lle=

stri y gad6 kyrn y brenhin ae ffi=

oleu kyn rannu y cr6yn r6g y

brenhin ar kynydyon. Croen

e6ic heuyt a | geiff y gan y kyny=

dyon ereill pan y harcho o | han=

ner 6efra6r hyt g6edy yr 6yth/

nos gyntaf o vei. Distein a ge=

iff kymeint a | deu 6r o gr6yn y


g6arthec ar ychen a lather y/

n | y gegin. Ran g6r med ereill.

Ef a geiff medyant yn | y ge=

gin ar uedgell. Ef bieu gossot

b6yt a | llyn yn brenhin. saic uch

lla6. ar arall is lla6 yn | y teir g6=

yl arbenhic. A heila6 ar y bren=

hin ac ar y d6y seic. Distein

a | geiff mantell y penteulu ym

pop or teir g6yl arbenhic. Ac ef

a geiff kyhyt ae hiruys or c6=

r6 y ar y g6ada6t ac or braga=

6t hyt y kyg6g perued. Ac or

med hyt y kyg6g eithaf. Y

neb a 6nel cam yg | kynted y neu=

ad os deily y distein. trayan y

dir6y neu y kaml6r6 a geiff. Ac

velly heuyt os is y kynted y dei=

ly. Or ymlad deu or s6ydogy=

on yn | y llys. y distein a geiff tra=

yan eu y dir6y. Distein bieu ca=

d6 trayan y brenhin o anreith.

A phan y defnydyho ÷ ef a geiff

buch neu ych. Distein bieu tygu

dros y brenhin pan vo reit. Ef

bieu dangos y pa6b eistedua y/

n | y neuad. Ef a ran y lletyeu.

March yn osseb a geiff y gan y

brenhin a d6y ran ida6 or ebran.

y tir a | geiff y gan y teulu o pop


anreith. Ef a geiff trayan y cam=

lyryeu s6ydogyon y b6yt ar

llyn. coc. trullyat. S6yd6r llys.

Ef a geiff gobreu y merchet

y meiri bis6eil. Ef a geiff pede=

ir ar | hugeint y gan pop s6y=

da6c b6yt a llyn pan el yn | y

s6yd. Ef a | ran aryant y g6est=

uaeu. Ef bieu artystu g6iro=

deu y llys. Ef a gynheil breint

llys yn a6ssein brenhin. Punt

a hanner y6 ebedi6 distein.

Punt y6 gobyr y verch. teir

punt y cho6yll. Seith punt y he=

g6edi. Ac uelly pop merch pop

vn or s6ydogyon arbenhic.

Offeirat teulu a geiff y

6isc y pynyto y bren=

hin yndi y gra6ys erbyn y pasc.

Ac uelly offeirat brenhines a ge=

iff y g6isc hitheu. Deudeg | mu a

telir dros sarhaet offeirat teulu

ar trayan a geiff ef ar deuparth

yr brenhin. Ef a geiff offr6n y

brenhin ar teulu yn | y teir g6yl

arbenhic. y varch a geiff or ebran

ran deu varch. Ac uelly pop s6y=

da6c arbenhic. Ef y6 y trydyd

dyn a | geid6 breint llys yn a6ss=

en y brenhin. Offeirat brenhi=

nes a geiff march yn osseb y gan


y vrenhines. pop s6yda6c arbenhic

a geiff march 6rth y reit y gan y

brenhin ac eu tir yn ryd. Tri ry6

6assanaeth a 6na offeirat llys y=

n | y dadleuoed. dileu pob dadyl a dar=

ffo y theruynu or rol. Eil y6 cad6

yn yscriuendic hyt varn pop da=

dyl ny theruyn6yt. Trydyd y6

bot yn para6t ac yn diued6 6rth

reit y brenhin y 6neuthur llythy=

reu ac y darllein.

HEbogyd a geiff croen hyd

y gan y penkyd1 y 6neu=

thur menyc ida6 6rth d6yn hebo=

geu y brenhin. Tri g6assanaeth

a | 6na y brenhin yr hebogyd y | dyd

y kaffo 6hibonogyl vynyd. neu

1 Sic.

grychyd. neu b6n oe hebogydya=

eth nyt amgen daly y 6arthafyl

pan disgynho. A dala y varch tra

gymhero y heba6c ar edern. A | da/

ly y 6arthafyl 6rth escynnu. Ac

yn | y nos honno y dyly y anrydedu

o teir anrec. hebogyd nyt yf na=

myn teir g6eith yn | y neuad rac

gadu g6all ar yr adar oe ueda6t

llestyr aeruyll2 y 6ira6t ida6 oe an=

uon y | lety teir anrec beunyd a

ennyn y brenhin ida6 yn lla6 y

6as eithyr y | dyd y | llatho vn or

tri ederyn en6a6c neu yn | y teir


g6yl arbenhic. canys oe la6 ehunan

yna y hanrecca. Or kyll hebogyd

anreith o gyfreith ÷ ny dyly y | maer

na | chella6r3 d6yn y anreith namyn

y teulu ar righyll. Ef a dyly calhon

pop ll6dyn or a | lather yn | y llys. Y

ebedi6 punt a hanher. Or byd ma=

rch hebogyd yn var6 o | lafur yn | y he

bogyaeth neu o glefyt. arall a geiff

gan y brenhin. Ef a | geiff yr hebog=

eu g6ry6 oll. Ar nythot oll a gaffer

ar tir llys y brenhin. Anc6yn a geiff

yn | y lety. Seic a thri chorneit o lyn.

Or pan dotto yr hebogyd y hebogeu

2 Sic. 3 Sic.

yn | y mut hyt pan y tynho or mut.

ny | chymhellir y 6rtheb o vn dadyl.

kylch vn 6eith yn | y vl6ydyn a | geiff

ar vileineit y brenhin. A phedeir

keinha6c kyfreith o pop taya6ctref

neu dauat hesp yn v6yt y hebogeu.

Y tir a geiff yn ryd. Ae uarch y gan

y brenhin. A phop taua6t a dyccer

y pen yr brenhin.

BRa6d6r llys a dyly ran g6r

o aryant dayret. Ef a | dy=

ry pop bra6t a | berthyno yr llys. Ef

a dengys kyfreitheu a | breinheu holl

s6ydogyon llys. Ef a geiff pedeir

ar hugeint y gan pop vn pan dan=

gosso y gyfrith ae vreint ida6. Pan

gymero bra6t6yr y | brenhin gobyr


am dadyl a varnhont. Ef a geiff

ran deu 6r o hynny. R6g yr etlig

ar golof yn yd eisted. Ny ry ef

aryant yr peng6astra6t pan

gaffo march y gan y brenhin.

y gan y neb a | orffo pan vo am=

rysson kadeir y keiff ef corn bual

a | modr6y eur ar gobenyd a dotter

y | dana6 yn | y gadeir. Pan teruyn=

her tir ÷ pedeir ar | hugeint a geiff

ef. Llenlliein yn 6astat a geiff y

gan y vrenhines. O anreith a

dycco y teulu kyn bo ef gartref.

ran deu6r a geiff. Or dy6eit neb

ar y bra6d6r varnu kam arna6.

rodent eu deu 6ystyl yn lla6 y bren=

hin. Ac os y bra6d6r a | oruydir.

A chyfreith yscriuenedic yn | y er=

byn. talet yr brenhin y s6yd a g6=

erth y taua6t. Ac odyna na var=

net vyth. Ny dylyir credu barn

nac chymryt r6g deu 6ystyl am

vra6t onyt vn a | dangosser yghy=

freith yscriuenedic. Bra6d6r her=

6yd breint y tir. tra gynhalyo y

tir. breint bra6d6r a gynheil ef

tr6y y tir. Sarhaet bra6t6r s6yd=

a6c her6yd breint y s6yd y telir

ida6. Sarhaet hagen bra6d6r heb

s6yd namyn tr6y vreint y tir.

her6yd breint y tir y | telir ida6 pan


orffo ef o ym6ystla6 gyt ae varn.

Ny dicha6n y brenhin d6yn breint

bra6d6r s6yda6c. hyt pan dycco y

s6yd y ganta6. Os y llall a oruydir

uelly ÷ talet y sarhaet yr bra6d=

6r. Ac yr brenhin 6erth y | tafa6t.

Or da6 y neb y 6randa6 at y bra=

6d6ryr4 yn barnu. heb ganhat. teir

bu caml6r6 a | tal yr brenhin. Ac

or byd y | brenhin yn | y y | maes. ta=

4 Sic.

let yn deudyblyc. March y bra6=

d6r a vyd yn vn presseb a | march

y pynydya6l y brenhin. Pedeir

keina6c kyfreith a geiff y bra6d=

6r o | pop dadyl a | talho y gymeint

a hynny y gan y neb ae barnho

ida6. Or myn y brenhin dodi neb

vn aghyfr6ys ac amhara6t yg

kyfreith yn vra6d6r llys. yn | y llys

y dyly ef bot yg | ketymeithas y br=

enhin yn gofyn ac yn g6randa6

ygneit a delhont or 6lat yr llys

ac y dyscu kyfreitheu a gossodedi=

gaetheu y brenhin. Ac arueroed

a | deuodeu a | perthynhont 6rth a6=

durda6t. ac yn penhaf teir colof=

yn kyfreith a | g6erth holl aniuei=

leit dof. Ac ereill g6yllt a aruer=

ho dynyon ohonunt. Ac y 6ar=

nada6 ha6l6yr ac amdiffyn6yr

y my6n dadleuoed. Ac y uot y


gyt ac ygneit 6rth rodi barneu.

Ac y 6randa6 eu hamryssoneu ot

anuonant at y brenhin yr hyn a

uo petrus gantunt ac a vynhont

tr6yda6 ynteu y amlyccau. g6naet

velly tr6y y vl6ydyn g6byl. Ac

yna y | dyly caplan y brenhin y | d6=

yn ef yr egl6ys a | chyt ac ef y deu=

dec s6yda6c arbenhic y llys. 6rth e=

fferen. A g6edy efferen ac offr6m

y gan pa6b. paret y caplan ida6

tygu yr creir ac yr alla6r ac y

6enyeitheit a | dotter ar yr alla6r

na rotho cam varn byth dan y

6ybot. nac yr adol6yn neb. nac

yr g6erth nac er caryat. nac yr

kas neb. G6ydy hyny deueint

y gyt at y brenhin a dy6edent

yr hynn a | 6naethant. ymdan=

a6. Ac yna y dyly y brenhin rodi

s6yd ida6 or byd bodla6n ida6 ae

lehau ymy6n eistedua dylyedus.

Ac yna y | dylyir rodi ouer tlysseu

ida6. Ta6lb6rd y | gan brenhin.

a | modr6y eur y gan y vrenhines.

Ac na rodet ac na 6rthet y rei

hynny byth. Ny dyly neb bot

yn vra6t6r namyn y neb a | dys=

cer ual hynny neu a vo kyfar=

6yd y my6n kyfreith a | tygho

ual h6nn6 na | barnho kam yn | y


vy6yt. Tri pheth a | perthyn y

vra6d6r. vn y6 dill6g kyfarcheu

6rth reit y brenhin. Eil y6 dat=

canu a | dosparth kynheneu y | my=

6n llys. Trydyd y6 yr | hyn a | dos=

partho tr6y varn. y | gatarnha=

v tr6y 6ystyl a bratlyfyr. ot ym=

6ystlir ac ef neu os gouyn id=

a6 y brenhin. heb ym6ystla6.

O deruyd rodi bra6t y dyn. Ac

amheu y vra6t or neb y barn6yt

ida6 mal y bo dir yr neb ae barna=

6d y deturyt. A | bot lla6er o yg=

neit 6rth y barnu. A | bot amrys=

son p6y a | dylyo y deturyt. Ae pa=

6b ohonunt ae vn. kyfreith a | dy=

6eit or byd ygnat llys 6rth y

barnu. ef a | dyly y | deturyt. Ony

byd h6nn6 a | bot ygnat kym6t.

h6nn6 y deturyt. Ony byd h6n=

n6. yr ygnat ae datgana6d

gynt ae datuer yna o gyfreith.

Sef acha6s y6 hynny. rac an=

uuna6 or ygneit. Ac am y dy/

6edut o gyfreith mae na6uet

dyn a | gredir y tystolyaeth ehun

y6 bra6t6r am y vra6t. y r6g

d6y pleit or byd amrysson y | ry=

dunt. Ny ellir heuyt ym6ystla6

a neb am varn onyt ar neb ae

datganho. canys g6edy datga=


nu barn ÷ y mae rodi g6ystyl

yn | y herbyn. Tri amheu bra6t

yssyd. vn y6 bot amrysson r6g

ha6l6 ac amdiffynn6r am y

varn a rodet vdunt. Ac yna y

mae y dosparth ar y bra6d6r

ae rodassei. Eil y6 bot amrys=

son r6g ha6l6r ar bra6d6r ac

ym6ystla6 am y varn. Trydyd

y6 bot ym6ystla6 r6g amdif=

fynn6r a | bra6d6r am y vra6t.

Ac am y | deu ym6ystla6 yt | u=

yd y dosparth ar a6durda6t

lythyra6l. canys diledyf gyf=

fredin vyd yr a6durda6t.

Sef y6 hynny bra6tlyfyr.

Peng6astra6t a | geiff

y gan y distein y gay=

af croen ych. A | chroen buch yr

haf y 6neuthur kebystreu y ve=

irch y veirch y brenhin a hyn=

ny kyn rarnu5 y cr6yn r6g y

distein ar s6ydogyon. Ef a ge=

iff coesseu y g6arthec a | lather

yn | y gegin. O aryant y g6as=

trodyon y keiff ran deu 6r. hen

gyfr6y a | hen fr6yn am6s y

brenhin a geiff. Peng6astra=

6t ar g6astrodyon a | geiffant

yr ebolyon g6yllt oll a | del yr

brenhin o trayan anreith.


anc6yn a geiff. nyt amgen seic.

Ef a | dyly ystynnu pop march

a | rotho brenhin. Ac o pop march

y keiff ef pedeir keina6c. eithyr

5 Sic.

o tri. ymarother yr offeirat teu=

lu. Ar vn a | rother y bra6d6r llys.

Ar vn a | rother yr croessanyeit.

canys r6yma6 troet kebystyr

h6nn6 a 6neir 6rth y d6y geill.

Ac uelly y rodir. kebystyr a dyly

ynteu gan pop march. Ef a | dy=

ly d6yn yr bra6d6r y varch yn

gy6eir. Ef a geiff trayan dir=

6y a | chaml6r6 y g6astrodyon.

lle y peng6astra6t ar g6astro=

dyon yn | y neuad 6rth y golofyn

nessaf yr brenhin. ef ar pen=

kynyd ar troyda6c nyt eistedant

6rth paret y neuad. pop vn o/

!honunt a | 6yr y | le. Ef a dengys

ystableu yr meirch. Ac a | ran

yr ebranneu. Ef a | geiff capan

y brenhin or byd cr6yn 6rth=

a6. Ac ysparduneu y brenhin

or bydant eureit neu aryan=

heit neu euydeit. Ef a | geiff or

c6r6f corneit gyt ae anc6yn.

punt a hanher vyd y ebedi6.

Peng6astra6t a | geiff y gan

y distein corneit neu fioleit yd

yfho y brenhin ohona6 or med.


Ac arall y gan y penkynyd. Ar

trydyd y gan y | vrenhines.

PEnkynyd a | geiff y gan

y | distein y gayaf croen

ych y | 6neuthur kynllyfaneu. Lla=

mysten dof a | geiff pop g6yl viha=

gel y | gan yr hebogyd ar kynydy=

on. Na6uetyd o galan gayaf y

dyly y penkynyd ar | kynydyon

oll dangos yr brenhin y g6n ae

gyrn ae gynllyfaneu ae trayan

or cr6yn 6rth reit y | brenhin yd he=

lyant hyt galan gayaf. O hyn=

ny hyt ym | pen y | nauetyd ny he=

lyant y | neb namyn udunt ehun=

eint heb y gyfrannu a | neb. Ef

a | geiff pedeir keinha6c kyfreith

y gan pop kynyd milgi. Ac 6yth

geinha6c kyfreith y gan pop ky=

nyd gellg6n. Pan elont yn eu

s6ydeu yr haf y keiff ef croen

buch. Ac ony cheffr6 | y ef y distein

am y cr6yn yn yr amseroed hyn/

ny. nys keiff g6edy hynny pan

el y | brenhin y anreitha6. kanet

y penkynyd y gorn pan vo am=

ser ida6. A | de6isset l6dyn or an=

reith. Ny chymhellir y penkyn=

yd y 6rtheb y neb o vn dadyl on=

yt vn or | s6ydogyon llys. Ef a

geiff y gan kynydyon y gellg6n


6 Sic.

ran deu 6r or cr6yn a | ran g6r y | gan

gynydyon y milg6n. Ac o trayan

y brenhin or cr6yn y penkynyd

a geiff y trayan. canys ef y6 vn

or dynyon y traynha y brenhin

ida6. Pop kynyd gellg6n a | geiff

ran deu 6r o gynydyon y milg6n.

Kylch ar bileinieit y brenhin a=

| geiff y penkynyd ar kynydyon

g6edy ranhont y cr6yn ar na=

dolyc y deuant y gymryt eu bre=

int ac eu dylyet y gan y brenh i{n}.

Y le a | uyd gyfar6yneb ar bren=

hin o vy6n y golofyn ar kyny=

dyon y gyt ac ef. Corneit o lyn

a | geiff y gan y brenhin. Ac arall

y gan y vrenhines. Ar trydyd y

gan y distein neu y penteulu.

Seic a | chorneit o lyn a | geiff yn

anc6yn yn | y lety. Ac ef a | geiff

trayan dir6yeu a | chamlyryeu ac

ebedi6eu a | gobreu merchet y ky=

nydyon. Gyt ar brenhin y byd=

ant y kynydyon or nadolic hyt

pan dechreuont hely e6igeit y

g6an6yn. Ac yna tra helyont

y kaffant gylch ar vileineit y br=

enhin. Ac uelly yn hydref tra

helyont y keir6. O pan dechreu=

ont hely hyt na6uytyd mei nyt

atteb ef yr neb ae holo onyt vn


or s6ydogyon vyd. Hebogyd ar

g6astrodyon ar kynydyon kylch

a | gaffant ar vileineit y brenh=

in. A hynny ar 6ahan yr hebo=

gyd tra geisso hebogeu a | llam=

ystennot. y keiff gylch. ebedi6

penkynyd. punt a | hanher.

G6as ystauell nyt oes le

dilis ida6 yn | y neuad.

canys ef bieu kad6 g6ely y bren=

hin. Ae negesseu a 6na r6g y | n=

euad ar ystafell. Ran a | geiff o

aryant y g6estuaeu. Ef bieu

tannu g6ely y brenhin ae 6neu=

thur. G6as ystauell a | geiff g6=

iscoed y brenhin pan y | dirmyc=

co. Mantell a | pheis a | chrys ae

la6d6r ae esgidieu ae hossaneu

a | brethyn y 6ely. Mor6yn ysta/

uell brenhines a | geiff y g6isco=

ed eithyr y dillat gra6ys. hi a

geiff hen | gyfr6yeu y vrenhin=

es a | hen ffr6yneu. G6as ystau=

ell a geiff yr aneired ar ende=

riged. o anreith a | dyccer or 6l=

at. Os y teulu y brenhin neu

6yr y 6lat a gymerant anre=

ith yg6lat y brenhin yr an=

reith6yr a gaffant yr ry6 ei=

doneu hynny.

OR da6

bard teulu yr erchi at


y brenhin kanet ida6 vn kani.7

Os at uchel6r y | da6. kanet tri.

Os at vilaen y | da6 ÷ kanet hy=

ny vo blin. Os bard teulu a=

gan bardoni ÷ gyt a | theulu y

brenhin 6rth d6y anreith ÷ y

ll6dyn goreu or anreith a | ge=

iff. Ac or byd darpar ymlad

arnunt. kanet vnbeinyaeth

prydein racdunt. Pan el ba=

rd teulu yn | y s6yd ÷ y keiff teu=

lun | y gan y brenhin. A modr6y

eur y gan y vrenhines. Ar

teulyn | nyt at byth y ganta6.

Gobyr y verch y6 6heugeint.

Y chy6yll 6heugeint a | phunt.

Y heg6edi teir punt. ebedi6

bard teulu 6heugeint. Ac ue=

lly pop vn or rei ereill. Ac ue=

lly heuyt eu merchet. hyt pan

el pa6b oy lety. ny dyly y dry=

ssa6r mynet y 6rth y dr6s m6y

no hyt y vreich ae 6ialen.

Ac o cheffir yn pellach no hy{n}=

ny ae sarhau yno ny di6gyr

ida6. llestyr a uyd ida6 yn | y

neuad y | dodi y 6ira6t ynda6.

Distein ar g6allofyeit oll a

7 kani neu kam (aneglur)

of6yant y dryssa6r yn | y teir

g6yl arbenhic y dodi eu y

g6ira6t yn | y llestyr or kyrn


ar meilei. Ef a | geiff corneit

y gan y brenhin. Ac arall y

gan y vrenhines. Ar trydyd

y gan y pen g6astra6t pan

roder g6ira6t yr ebystyl. Er6

yn y g6arthec a | lather yn | y

gegin ef ae keid6 hyt pan

ranher. A | cheina6c a | geiff yn=

teu pop croen. Or llud y por=

tha6r neu y dryssa6r y neuad

vn or s6ydogyon yr porth neu

yr neu yr neuad gan y adna=

bot kaml6r6 deudyblic a | tal

yr brenhin. A phedeir keina=

6c kyfreith yr s6yda6c. Ac os

vn or s6ydogyon arbenhic vyd

h6nn6 ÷ talet yn deudyblyc

ida6. y tir a | geiff yn ryd a | r/

an o aryant y g6astrodyon.

Y hebedi6 6heugeint y6. G6as=

tra6t au6yn galanas a | sar=

haet y syd ida6. mal y dy6esp=

6yt vry. Ef a | dyly peri yr bren=

hin y varch ae arueu yn pa=

ra6t pan y mynho ae daly

pan escynho a phan discynho

ac ae d6c y lety. O ebolyon an=

reith ran g6r a | geiff. Dryssa=

6r ystauell. vn vreint vyd ac

ef ae uerch. S6ydogyon a allant

Wynnstay 36, f. 15r

yn ryd mynet yr neuad ac yr

ystauell ac yr gegin. O pop anre=

ith a | del yr porth ÷ y portha6r a=

| geiff y ll6dyn di6ethaf a | del yr por=

th. Ef a | geiff pedeir keinha6c o

pop carchara6r a | garcharer tr6y

vn nos. Galanas coc ae sarhaet

a vydant megys y dy6esp6yt vry.

y tir a geiff yn ryd. Amyscar yr

holl aniueileit a | lather yn | y llys a

geiff y coc eithyr y caloneu. G6=

astra6t a | dyly kaffel kyfr6yeu

pennydya6l y brenhin ae ystarn

ae fr6yn ae hossaneu lledyr ae

ysparduneu ay capan gla6 pan

peito y brenhin ac 6ynt. March

y peng6astra6t a vyd r6g march

y brenhin ar paret. Medyd a | ge=

iff trayan y c6yr a tynher or ge=

r6yn ved. canys y deuparth a | re=

nir yn teir ran. y d6y ran yr

neuad ar | trydyd yr ystauell. Coc

a | geff cr6yn y deueit ar geifyr

a | dihynon y galla6r.

Penkerd y | 6lat a | geiff go=

breu merchet y kerdory=

on a v6ynt yn!da6. Et8 a geiff

kyfar6s neitha6r o pop mor6yn

pan 6rhao. nyt amgen pedeir ar

hugeint. Ny heny6 y penkerd

o rif s6ydogyon y llys. Pan vyn=


ho y brenhin 6aranda6 kerd.

canet y penkerd deir gann id/

a6 yg | kynted y neuad vn o du6

ac arall or brenhined. kanys

ef a | dyly dechreu kerd yn | y llys.

Ar bard teulu a | dyly canu y try=

dyd cann is kynted y neuad.

Pan vynho y vrenhines gerd

oe g6aranda6 yn | y hystauell. ca=

net y bard teulu idi tri chann o

gerd anga6 tr6y lef kymhedra=

6l rac r6ystra6 yn | y neuad. y tir

a geiff yn ryd. Ac ny cheiff dim

or neithoryeu g6raged g6yry=

a6c kyn no hynny. Sef vyd pen=

kerd. bard g6edy hennillo ka=

deir. Ny dicha6n bard erchi dim

hyt y bo y s6yd ef heb y | ganhat.

onyt bard gor6lat vyd kyt

g6aranda6o y brenhin rodi dim

y eircheit yn | y 6lat hyt pen ys/

peit ÷ ryd uyd y penkerd.

MEdic llys y sarhaet ae

8 Sic.

alanas mal y dy6esp6yt

vry. ef a | eisted yn eil yr penteu=

lu. y tir a | geiff yn ryd ae varch

y gan y | brenhin. yn rat y mede=

ginaetha ef y | s6ydogyon y llys

oll. cany cheiff y ganthunt na/

myn dillat creulyt a torer a

heyrn. Eithyr or g6eli agheu=


a6l. dros pop vn or rei hynny y

keiff punt heb y v6yt neu na6

vgeint ae u6yt. Sef ynt. torri

pen dyn hyt yr emynhyd. neu

urathu dyn yn | y arch hyt y keu.

neu torri vn or pet6ar post corff

dyn y d6y vreich ae deu vord6yt.

GOf llys a | geiff penneu

y g6arthec a | lather y/

n | y llys. y v6yt ef ae 6as a | geiff

or llys. ef a | geiff heuyt y traet

y g6arthec oll. Ef a | 6na holl 6e=

ith y brenhin yn rat. eithyr tri

pheth. b6ell a6chlydan. A | chall=

a6r. A | phen g6ay6. o | rei hynny

g6erth y 6eith a geiff. Ef a geif

keinyon yg | kyfedeu. ef a | geiff

o pop karchara6r y diotto he=

yrn y arna6 pan rydhaer pe=

deir keinha6c. Ae tir a | geiff yn

ryd. G6ira6t gyfreitha6l a geif

nyt amgen lloneit y llestri y

g6allofyer ac 6ynt yn | y llys or

c6r6f. Ac eu hanher or braga6t.

Ac eu trayan or med. Ef a | geiff

gobreu merchet y gofein hyt

y bo y | s6yd. Gobyr merch gof

llys 6heugeint. y | cho6yll punt

a hanner. Y heg6edi teir punt.

G6erth y offer. 6heugeint.

MAer bis6eil a geiff cr6yn


y g6arthec ar ychen a | lather yn

y llys os ket6is ef 6ynt teir nos.

ef a | geif amobreu merchet g6=

yr y vaertref. A | g6er a | blonec ys=

crybyl y llys. kyt sarhao g6assana=

eth6yr y | maer bis6eil 6rth d6yn

a | llyn or gegin ac or uedgell par=

th ar neuad ÷ ny di6gir ida6.

RIghyll a | geiff y tir yn ryd

y r6g y d6y golofyn y se=

if tra v6yttao yr argl6yd. canys

ef bieu goglyt y neuad rac tan

yna. A g6edy b6yt y sseif ynteu

gyt ar g6assanaeth6yr. Odyna

nac eistedet ac na thra6et y post

nessaff yr brenhin. G6ira6t gy/

freithra6t9 a | geiff yn | y mod y ke=

iff gof llys. Sef a | geiff coescyn

pop eidon a | lather yn | y gegin y

9 Sic.

6neuthur kuaraneu ida6 ny

bydant uch no hyt uffarneu y

traet. Na6uetyd kyn kalan ga=

yaf y keiff peis a | chrys a cha=

pan. A their llath o lyiein o pen

elin hyt ym | pen y bys perued y

6neuthur lla6d6r ida6. Ny byd

hyt yn | y dillat namyn hyt yg

cl6m y la6dyr is pen y lin. kal=

an ma6rth y keiff peis a | man=

tell a | chrys a | lla6dyr. Penguch

hagen a | geiff yn | y tri amser. ef


a ran yt y tayogeu ffoa6dyr ae

mar6 tei r6g y brenhin ar maer

ar kyghella6r. ynteu a | geiff yr ys=

cub a vo dros pen 6rth y ran. Rig=

hyll a | geiff or mar6 tei y | mehin10

b6lch ar emenyn b6lch ar maen

issaf or ureuan. ar dulyn oll. Ac

or yt y to nessaf yr lla6r. Ac or

byd y yt heb vedi ef a geiff y ta=

laren oll. ar ieir ar katheu ar b6=

eill. ef a | geiff torth ae henllyn ym

pop ty y del ar neges y brenhin.

G6ay6 y righyll ny byd h6y no

their llath rac y arganuot pan

del y 6yssya6. Ny byd tenllif yn | y

la6dyr. Or anreith y bo y brenhin

10 Sic.

6rth y d6yn y | righyll a | geiff y ta=

r6. Ac ony byd tar6 ÷ ef a geiff

ych ieuanc nyt el dan 6ed eiroet

neu gynfflith. Pan vo mar6

righyll yn trugared y brenhin y

yd yr eida6. pan anreither y pen/

kynyd o gam. y righyll ae hanrei=

tha. Or serheir oe eisted yn dadleu

y brenhin ÷ ny cheiff onyt gogreit

eisin a chucc6y 6y yn tal y | sarha=

et. cany dyly ef eisted tra 6nelher

dadleu y brenhin. Or 6ys a | 6nel y

righyll credad6y uyd y eireu. G6as

dan tyston adu6yn yn | y lle. gan

tystu udunt y 6ys. neu tara6 y


post teir g6eith ÷ ny eill neb uynet

yn | y erbyn onyt tr6y lys. G6ys

righyll heb tyston o teir lla6 y g6e=

dir. O tri mod y kedernheir g6ys.

o tyston. A mechniaeth. neu auael.

Teir g6ys a ellir eu g6adu kyn

amser tyston. G6ys gan tyston ny

6neir onyt am tir a | ofynher o ach ac

eturyt tr6y na6uet dydyeu mei

neu galan gayaf. O | gofynir tir

yn amgen no hynny neu peth

arall. A g6adu vn 6ys tr6y t6g

ymdana6 tr6y uechni y dylyir

kadarnhau g6ys ar y neb ae g6=

atto. y lle y pallo mechni vn 6ei=

th gaffel. a dylyir y gymryt y=

no. Ac os tir a | ouynnir. tir a | e/

ueylir. Pallu mechniaeth y6

na | rother mach yny dylyher. neu

y rodi ÷ ae termygu.11 Tremyc

g6ys neu uechniaeth y6 na del

dyn yn dyd gal6 y lys ossodedic

y atteb neu y amdiffyn rac at=

teb. Tri dyn ny dylyir eu g6ys=

sya6. tyst. a g6arant. A g6eithre=

da6l kyss6yn neu gyfadef. mech=

ni a | dylyir ar h6nn6. Tri ry6

6adu yssyd. g6adu oll y dadyl a

dotter ar dyn. A h6nn6 a 6edir

tr6y reith ossodedic heb na m6y

na llei. Eil y6 adef ran o dadyl


dryc 6eithret. a | g6adu y c6bl

6eithret. Ac yna y g6edir gan

ach6enegu reith ossodedic. me=

gys y mae yg | colofneu kyfreith

am la6rudyaeth. yn | y lle y tyg=

yei deg 6yr a deu vgeint gan

6adu lla6rudyaeth ae haffeith=

eu oll. yno y t6g cant neu deu=

cant. neu tri | chant gan 6adu

llofrudyaeth ac adef affeith.

Trydyd y6 g6adu y | ran ac

adef ran arall o | dadyl heb 6e=

11 Sic.

ithret yndi. Ac yna gan leih=

au reith ossodedic y g6edir me=

gys y m6m12 mechni. lle y tygei

y mach ar y seithuet gan 6a=

du y vachniaeth oll. yno y | t6g

ehunan gan 6adu ran ac adef

ran arall oe vechni. Tri mach

yssyd ny cheiff vn ohonunt d6=

yn y vechni ar y l6 ehunan kyn

g6atto ran ac adef ran all oe

uechni. nyt amgen no dyn a

el yn vach yg g6yd llys. A ma=

ch diebredic. A mach kynnog=

yn. beth bynnac a tygho y kyn=

taf. y llys a | dyly tygu gyt ac

ef neu yn | y erbyn. yr eil neu

y trydyd beth bynnac a | tygho

ar y seithuet oe gyfnesseiueit

y t6g. canys tala6dyr o gyfre=


ith uyd pop vn ohonunt. Tri

ry6 t6g yssyd. kadarnhau g6ir

gan tygu tr6yda6 perued. eil y6

g6adu geu gan tygu tr6yda6

perued. Trydyd y6 tygu peth

petrus her6yd kyt6ybot. yr hyn

ny 6ypper yn dieu beth vo ae

g6ir ae geu. O teir fford y dos=

erthir bra6t | gygha6s. kyntaf

12 Sic.

y6 tr6y odef. canys godef a | tyrr

pop kygha6s. os bra6d6r a odef

g6ystyl yn erbyn y varn yn tag=

neuedus heb rodi g6ystyl yna.

dyg6ydedic uyd y varn. Eil y6

bra6tlyfyr y r6g deu 6ystyl. Sef

y6 hynny. g6ystyl a | rother yn

er!byn barn. A g6ystyl arall a | ro=

ther gyt ar uarn honno. Try=

ded fford y6. bra6t6r bieu dospar=

th y r6g deu dyn yn kygha6s

am y varn a | rodassei udunt heb

ym6ystla6 ac ef. Tri ry6 va=

nac yssyd. Ac am pop vn oho/

nunt y gossodir reith g6lat ar

dyn am letrat. vn y6 dyfot co=

lledic a | manac6r gyt ac ef a

tygho yn erbyn arall clybot a

g6ybot arna6 y lletrat. Eil y6

tygu or manag6r g6elet a | g6y/

bot arna6 y lletrat a | h6nn6 a

el6ir lli6. Trydyd y6 lludya6 rac


dyn geissa6 da a gollyssei yn | y

lle y typpei y vot. Ny dyly neb

rodi reith g6lat am letrat heb

vn or manageu hynny erbyn.

onyt pallu a | 6na o | rodi ll6 g6=

eilyd y golledic. Or palla : ny

reit manac arna6 namyn hyn=

ny. y gymhell reith g6lat y

ganta6. Or g6edir ha6l a | def=

nydyer o amryfal ach6ysson.

tr6y vn reit a | perthyno 6rth

yr achos m6yaf ohonei y g6e=

dir yr ha6l oll. canys pop vn

ha6l vn reith a | dyly. yny g6atter

P6y bynnac or kynhenusson

yn llys a | el yn erbyn datgan

bra6d6r kyn barn. ef a | dyly ca=

ffel cof llys y | ryda6 ac ef kyn

barno dim. Tri pheth a | dyly

bra6d6r eu datganu pan varn=

ho. Atteb. ha6l. a | barn. O tri mod

y kyll bra6d6r gaml6r6 o varnu.

Ac ny chyll g6erth y | taua6t. vn

pan diuarno kyfry6 ac a var=

nassei gynt tr6y gyffelybyon

ach6ysson. Eil y6 pan el ar gy=

feilorn yn datganu dadyl or ca=

darnha m6y neu lei yn | y dadyl

noc a | uu o eireu grym. Try=

dyd y6 na rotho g6ystyl gyt ae

varn pan rother g6ystyl arall


yn | y herbyn. Or mod kyntaf

y varn gamhaf a dileir. or

eil y datgan a ia6nheir. Or

trydyd y varn heuyt a | dyleir.

yna kyt boet ia6n. canys ka=

darnha6ys y bra6d6r hi yn

amsera6l tr6y 6ystyl. Os dat=

leu6r a erbynycca ym6ystla6

a | bra6d6r pan datganho y

varn gyntaf ida6. ny cheiff

ym6ystla6 ac ef am y varn

honno byth g6edy hynny. kyn

boet kam y varn. yn gyffelyp

y | hynny ot ym6ystla ef yn

amsera6l ac nat ym6ystlo

y bra6d6r ac ef y varn a | dyg6yd.

Hyt yma y dy6esp6yt

o | s6ydogyon llys y

brenhin. Ac eu kyffreitheu.

rac lla6 y dy6edir o | s6ydogyon

kyffredin yssyd r6g yr argl=

6yd a | g6yr y 6lat. Pump s6y=

da6c a ossodes y brenhin ym

pop llys or 6lat. yg | g6yned a

pho6ys. nyt amgen. Maer.

kyghella6r. Ryghyll. Effeirat

y yscriuenu datleuoed. Ac vn

bra6d6r tr6y s6yd a | phet6ar

megys y | reit kyntaf ym pop

llys yn deheubarth. A | llia6s

o vra6d6yr nyt amgen no


phop perchen tir megys yd | oe=

dynt. Kyn hy6el da o vreint tir

heb s6yd. O hyn allan y trey=

thyr o gyfreitheu g6lat a | s6ydo=

gyon dy6ededic. Ac yn gynt=

af o teir colofyn kyfreith y dy=

6edir. Galanas ae na6 affeith.

tan ae na6 affeith. lletrat ae na=

6 affeith. Galanas y6 llad dyn

. llosc y6 dodi tan y my6n y pe=

th a | loscer. lletrat y6 symut oe

le yr hyn a dyccer yn lletrat.

Beth bynnac a 6neler yg | kyl=

ch y tri g6eithret hyn a | pheth

y6 6rth lad. neu losc neu letrat.

Ac 6rth hynny y tri na6 affeith

ach6ysson ynt tr6y y g6neir y

g6eithretoed hyn tr6y gytsyn=

ya6. Ac 6rth hynny kytsynya6

y6 yr holl affeitheu. Rei ohon=

unt dr6y ol6c. Ereill eireu. ere=

ill tr6y 6eithredoed megys lly/

gatrudyaeth. neu tauotrudya=

eth neu 6eithret a vo llei nor

m6yaf. Sef y6 y | m6yaf co=

lofyn kyfyreith.

Kyntaf o na6 affe=

ith galanas y6

menegi yr llofr=

ud lle y | bo y dyn

a vynei ef y lad. Eil y6 rodi


kyghor y lad y dyn. Trydyd y6

disg6yl brat ar dyn. Pet6ryd

y6 dangos y dyn yr llofrud a

vynnei ef y lad. Pymhet y6 my=

net yg | kytymdeithas y llofrud

pan el y lad y | dyn. Whechet y6

dyfot gyt ar llofrud yr tref y

bo y dyn a | lather yndi. Seithuet

y6 kymhorth y llofrud o lad y

dyn. Wythuet y6 arr6yda6 hy=

ny del y dyn ae llatho. Na6=

uet edrych etrych13 ar lad y dyn

gan y odef. Dros pop vn or

tri kyntaf or affeithoed ot a=

defir. na6 ugeint a | telir a | ll6 can=

h6r y di6at gell6g y 6aet or go=

uynnir. Dros pop vn or eil

tri. deu na6 ugeint a | telir a | ll6

deu canh6r y 6adu llofrudyaeth.

Dros pop vn or tri di6ethaf

y telir na6 vgeint aryant a

ll6 trychan6r y 6adu llofrudy/

aeth or gofynir. P6y bynnac

a | 6atto llofrudyaeth ae haffeith=

eu yn holla6l. ll6 deg6yr a | deu=

geint a | dyry. A | reith y 6lat y6

honno. A | di6at coet a | maes y

gel6ir. Ac yn gyffelyp y | hynny.

P6y bynnac a | 6atto llofrudya=

eth ar 6ahan y 6rth yr affeith=

eu. neu vn affeith heb amgen.


ll6 deg 6yr a | deugeint a | dyry.

P6y bynnac a adefo galanas.

13 Sic.

ef ae genedyl a | talant yn g6=

byl sarhaet a galanas y dyn a

lather. Ac yn gyntaf y tal y llof=

rud sarhaet y dyn yr tat ar va=

m ar brodyr ar ch6ioryd. Ac

os g6reiga6c uyd. y 6reic a

geiff y | gan y rei hynny trayan

sarhaet y g6r. G6erth dyn a | la=

ther yn teir ran y rennir ar y | rei

ae talho. y ran gyntaf a | discyn

ar y llofrud ae tat ae uam ae

vrodyr ae ch6ioryd. ar d6y ran

ar y | genedyl. y ran gyntaf a | ren=

nir yn teir ran. vn ar y llofrud

ehunan. ar d6y ar y vam ae tat

ae vrodyr ae ch6ioryd. Ac or g6=

yr hynny kymeint a | tal pop vn

ae gilyd. Ac velly or | g6raged ei=

thyr hynny kymeint a tal pop vn

ae gilyd. Ac velly or g6raged ei=

thyr na | thal vn 6reic namyn

kymeint a | hanner ran g6r. A=

| ran gyntaf hon y vam a | that

a | brodyr a | ch6ioryd y neb a | la=

ther y telir. ae sarhaet uelly. ka=

ny ledir neb heb sarhaet. y d6y

ran a | dodet or | dechreu ar genedyl

y llofrud a | rennir yn teir ran.

y d6y ran ar genedyl y | tat. ar

tryded ar genedyl y vam. y kyf=

ry6 gereint a | talh6ynt alanas


gyt ar llofrud. y kyffelybyon o

pleit y dyn a | lather ae herbyny=

ant or gorhenga6 hyt y gorcha6.

Ual hyn yd en6ir achoed kene=

dyl a dylyhont talu galanas neu

gymryt tal. kyntaf ach or na6

y6 tat a mam y llofrud neu y lla/

dedic. Eil y6 hentat. Trydyd.

gorhentat. Pet6ared y6 brodyr

a | ch6ioryd. Pymet kefynder6. W=

hechet kyferder6. Sethuet kyf=

nyeint. 6ythuet gorchyfnyeint.

Na6uet gorcha6. Aelodeu yr a=

choed hynny ynt. neeint. Ae e6=

ythred y llofrud neu y | lladedic.

Nei y6 mab bra6t neu ch6aer

neu gefnyder6 neu gyferder6 neu

gyfnither6. E6ythyr y6 bra6t

tat neu vam neu hentat

neu henuam. neu orhentat.

neu orhenuam. hyn y6 meint

ran pop vn or rei hynny oll. P6y

bynnac a | uo nes o vn ac yr llo=

frud neu yr lladedic noc arall h6n=

n6 a | tal neu a erbyn deu kymeint

ar llall. Ac uelly y | mae am pa6b

or achoed ac eu haelodeu. Plant

y llofrud neu y llathedic ny dyly=

ant talu dim nae erbynya6 o

6erth galanas. canys ran y llof/

rud yr h6n a | tal m6y noc vn arall


a seif drosta6 ef ae plant.

A | phryder y rei hynny he=

uyt a perthyn y vot arna6

ef. Pryder plant y llathedic

a perthyn y vot ar y | ryeni

ae gyt etiuedyon a gaffant

trayan y alanas. A g6erth

c6byl y | sarhaet. Ac 6rth hy{n}=

ny ne thal etiued vn ohon=

unt. Ac nyt erbynya dim o

alanas. Or byd kar yr llof=

ryd neu yr llathedic yn 6r e=

gl6yssic r6ymedic 6rth urdeu

kyssegredic neu 6rth greuyd

neu glaf6r. neu vut. neu yn=

uyt ny thal ac nyt erbynya

dim dros alanas. ny dylyir

g6neuthur dial ar vn or rei

hynny dros alanas. Ac ny

dylyant 6ynteu dial neb a

lather. Ac ny ellir eu kymell

o vn fford y talu neu y erbyn=

ya6 dim dros alanas. Tri dy=

gyngoll kenedyl ynt ÷ vn y6

dechreu o 6elygord talu galan=

as dyn a lather ac na | tha6yt

c6byl. Ac am hynny llad dyn

or 6elygord honno. ny thelir ga=

lanas h6nn6. Ac nyt atuerir

dim or a tal6yt dros y kyntaf.

Eil y6 bot kyss6yn vab ymy6n


kenedyl heb y d6yn a heb y di6at. a

llad dyn o | h6nn6. talu yr alanas oll

a uyd reit yr genedyl honno drosta6.

Ac os g6atant g6edy hynny dygyn=

goll y6. Trydyd y6 pan enllippyer g6=

iryon am gelein. Ac na 6nel ia6n

am hynny namyn tremyc. or lledir

dyn am h6nn6. ny thelir dim dros=

ta6 kyn bo g6iryon. kany eill kene=

dyl g6adu yn | y var6 yr hyn ny 6a=

da6d ef yn y vy6yt. Oerg6ymp ga/

lanas y6 pan latho dyn dyn arall.

A | dodi oet y 6neuthur ia6n drosta6

ae lad ynteu o | dyn o genedyl arall

nys dylyo. oer g6ymp galanas y

gel6ir hynny rac trymhet y goll ef

ac ada6 y gyflauan a | 6naethoed ar

y genedl a goruot y | thalu. P6y

bynnac a | 6atto llad dyn y my6n llu.

rodet l6 deg 6yr a | deu vgeint. A | th=

alet 6heugeint. Y neb a 6nel kyn=

ll6yn talet dir6y deudyblyc yr br=

enhin. A g6erth y dyn yn deudyblyc

a | tal yr genedyl her6yd breint y

dyn. Holl affeitheu g6eithret o

affeitheu galanas neu losc neu

letrat ÷ dir6yus vyd pop vn oho/

nunt. Taua6trud a | llygatrud heb

6eithret lla6 neu troet. camlury=

us uyd. Tal tros affeitheu gala=

nas a u6ynt adefedic ÷ y | ryeni a=


chytetiuedyon y lladedic y telir

o gyfreith or c6ynant ymdana6.

Ac ef a dylyir talu reith udunt=

6y ac yr genedyl val kynt y

di6at llofrudyaeth os gofyn=

ant. neu talu galanas udunt.

Tri oet kyfraith y dial

kelein r6g d6y genedyl

ny hanffont o vn 6lat. enuyn=

u | ha6l yn | y dyd kyntaf or 6yth=

nos nessaf g6edy llather y ge=

lein. Ac erbyn pen y pythe6n=

os. ony da6 atteb. kyfreith yn

rydhau dial. Eil y6 enuynu

ha6l yn | y trydyd dyd g6edy lla=

ther y | gein or bydant y d6y ge=

nedyl yn vn gantref. Ac ony

da6 atteb erbyn pen y pethe6n=

os. kyfreith yn rydhau dial.

Trydyd y6 os yn vn gym6t

y bydant. Enuynu ha6l yn | y try=

dyd dyd g6edy llather. Ac ony

da6 atteb erbyn y ch6echet dyd.

kyfreith yn rydhau dial. Tri

tha6eda6c gorsed. Argl6yd g6=

ir yn g6aranda6 ar y 6yrda yn

barnu eu kyfreitheu. Ac ygnat

yn g6aranda6 ha6l6r ac amdi=

ffynn6r yn ymatteb. A mach

yn g6aranda6 y kynnogyon ar

tala6dyr yn ymatteb. Tri


g6anas g6ay6 kyfreitha6l yn

dadleu yssyd. g6an y arllost yn=

y dayar ac vn lla6 hyny uo abr=

!id y | tynnu a | d6y la6. A g6an y

pen ymy6n t6yn hynny gudyo

y m6n. ae dodi ar l6yn a vo kyfu=

ch a g6r. Ac ony byd ar vn or

teir g6anas hynny. ot a dyn ar=

na6 mal y bo mar6. trayan yr

alanas a | a ar perchena6c y g6a=

y6. Teir sarhaet ny di6gir

or keffeir tr6y ueda6t. sarhaet

yr offeirat teulu. ar ygnat llys.

Ar medic llys. kany dyly vn

or tri hynny bot yn ved6 byth.

kany 6dant py amser y | bo reit

yr brenhin 6rthunt. Teir sar/

haet g6reic ynt. vn a drycheif.

Ac vn a ost6g. Ac vn ysyd sar/

haet g6byl. kyntaf y6 bot gen=

thi oe hanuod. A honno gan

vn drychafel y telir idi. Yr eil

y6 rodi cussan idi oe hanuod.

A honno a ost6g. y trayan a

vyd eisseu idi. Trydyd y6 y

phaluu oe hanuod a | honno ys=

syd sarhaet g6byl idi. Ac os

g6rya6c uyd. her6yd breint y

g6r y telir idi. Tri chyffro di=

al yssyd. diaspedein karesseu.

A g6elet elor eu kar. A g6elet


bed eu kar heb ymdiu6yn.

Tri g6erth kyfreith beicho=

gi g6reic vn y6 g6aet

kyn del6at 6yth a | deu vgeint a

tal. or collir tr6y greulonder. Eil

y6 kyn dyuot eneit ynda6 or co=

llir tr6y greulonder. trayan ga=

lanas a | telir ymdana6. Trydyd

y6. g6edy yd el eneit ynda6. talu

c6byl oe alanas a | dylyir or | collir

tr6y greulonder. G6erth ga/

lanas maer y6 na | mu14 a | na6 uge=

int mu gan tri drychafael Ac uelly

dros y kygkella6r. Dros sarha=

et pop vn ohonut y telir na6 mu

a na6 vgeint aryant. Punt y6

ebedi6 pop vn.

Aelodeu vn 6erth dyn

ynt y rei hynn. d6y la6.

deu troet. deu lygat. deu glust. ffro=

eneu yn lle vn aela6t. d6y 6eus.

6e | bu a 6he!vgeint aryant y6

g6erth pob vn o hynny. Or try=

chir clust dyn ymeith a | chlybot

or dyn arna6 mal kynt. d6y uu

14 Sic.

a deu vgeint aryant a | tal. G6er=

th bys dyn buch ac vgeint ary=

ant. G6erth y va6t ÷ d6y uu

a deu vgeint aryant. Keilleu ÷

kymeint y6 eu g6erth ar aelo=

deu vry oll. Taua6t ehunan


kemeint y6 e 6erth a | g6erth

yr holl aelodeu. Sef a tal holl

aelodeu dyn pan gyfriuer y

gyt. 6yth punt a | phet6ar vn!ge=

int punt. Pedeir ar | hugeint

y6 g6erth g6aet pob ry6 dyn.

dec ar | hugeint vu 6erth g6aet

crist. Ac anheil6g y g6elat vot

g6aet du6 a g6aet dyn. Ac yn

vn 6erth. Ac 6rth hynny g6a=

et dyn yssyd lei y 6erth. G6er=

th racdant dyn pedeir ar hu=

geint gan tri drychafel. g6er=

th kildant dyn ÷ dec a | deu vge=

int aryant. pan taler racdant.

g6erth creith ogyfarch a | telir

gantha6. Creith ogyfarch ar

6yneb dyn ÷ 6heu!vgeint a | tal.

Os ar y la6 y byd ÷ trugeint a

tal. Dec ar | hugeint. Os ar y

troet y byd. Sarhaet dyn pan

ada6her creith ogyfarch ar y

troet y byd. Sarhaet dyn pan

ada6her creith ogyfarch ar y

troet a | telir gan vn drychafel.

Os ar y la6 y byd ÷ gan deu dry=

chafel. Os ar y 6yneb gan tri

drychafel y telir.

Or tre6ir dyn ar y pen

hyt pan 6eler yr eme/

nyd. neu or brethir yn | y arch

hyny 6eler y amyscar y maes.

neu torri asg6rn mord6yt dyn.


neu asc6rn breich. dros pop vn o

hynny teir punt a telir ida6. ca=

nys ym | perigyl oe eneit y byd pop

vn o | hynny. Hyn a | telir y vrathe=

dic y bo reit ida6 6eith medic gyt

ae sarhaet. Pedeir keinha6c dros

padell y 6neuthur medeginyaeth=

eu. pedeir keinha6c dros 6er. kei=

na6c dros y oleuat beunoeth. kei=

na6c dros v6yt y medic beunyd.

A cheinha6c dros v6yt y brathe=

dic beunyd. Pedeir keinha6c cota

a | telir y dyn dros pop asc6rn uch

creuan a tynher oe pen or a | seinho

y my6n ka6c euyd. O pop asc6rn

is creuan. pedeir keinha6c kyfreith

a geiff. Kyfreith a | dy6eit bot yn

vn 6erth aelodeu pop dyn brenhin

a bilaen. Ac eissoes m6y y6 g6erth

sarhaet brenhin no sarhaet bila=

en. or trychir aela6t pop vn.

y6 teir bu a | thri vgeint mu gan

tri drychafel. y sarhaet y6 teir

bu a | thri vgeint aryant. Os

g6r breyr uyd bonhedic canh6y=

na6l y pan lather y gor6lat.

6he | bu a | geiff y breyr y gan y

llofrud. kymro vam tat vyd

y bonhedic canh6yna6l. heb ga=

eth heb alltut heb letach ynda6.

G6erth bilaen brenhin. teir bu

a | thri vugein mu gan tri drycha=

fel. y sarhaet y6 teir bu a | thri

vgeint aryant. Galanas bilaen


breyr ÷ hanhera6c vyd ar alanas

y | bilaen brenhin. Ac uelly y | sar=

haet. G6rth alltut brenhin y6 te=

ir | bu a | thri vugein mu. y sarha=

et y6 teir bu heb ach6anec. G6=

erth alltut breyr y6 hanner

g6erth alltut brenhin ae sarha=

et uelly. G6erth alltut bilaen

y6 hanher 6erth alltut breyr

Ae sarhaet uelly. Brenhin a | ge=

iff trayan pop galanas or a | gym=

hello. lle ny allo kenedyl gym=

hell. Ac a | gaffer o | da y llofrud

or pryt y gilyd. y brenhin bieu.

Punt a | hanner y6 g6erth ka=

eth tramor. os or ynys hon

yd heny6. punt y6 y | 6erth. Ac

uelly or byd anafus neu ry hen

neu ry ieuanc nyt amgen llei

noc vgein ml6yd. punt y6

y | 6erth. A | deudec keinha6c y/

n | y sarhaet. Whe | cheinha6c

dros teir llath o vrethyn g6/

yn y 6neuthur peis ida6. A | th=

eir dros la6dyr. a | cheina6c

dros y kuaraneu a | dyrnuo=

leu. vn dros 6dyf neu v6ell

os koed6r uyd. vn dros raff

deudec kyfelinya6. Teir

g6eith y drychefir ar sarhaet

g6r a ymreher y 6reic y treis


neu a | dyccer y 6rtha6. Y neb a | dy=

6etto ar arall sarhau y gorff. os

g6ata h6nn6. g6adet ar y l6 e/

hunan heb ach6anec. Ot en6a

g6aet kyny 6neler neu 6elet

cleis arna6 y l6 ar y | trydyd a | dy=

ry. canys yn lle tyston y kenhelir

y g6aet neu y cleis. Or tereu ka=

eth dyn ryd. trycher y la6 deheu

ony thal argl6yd y kaeth sar=

haet y ryd. Ergyt cryman y6

na6d kaeth. Ny byd godor yn

reith alltut am yr hyn ny pher=

thyno reith g6lat arna6. kyn=

y thygho dynyon gyt ac ef. na=

myn rodet ehunan y l6 yg | ky=

veir pop dyn or a | dylei tygu

gyt ac ef. bei kenedla6c. Sar/

haet g6reic kaeth ÷ duedec kein=

ha6c. Os g6eniga6l uyd. pedeir

ar hugeint vyd y sarhaet. Sef

y6 honno. g6reic 6rth y nod6yd.

Pop ry6 dyn eith!yr16 all=

tut a vyd drychafel ar y 6erth

ac ar y sarhaet. lle y talher v=

geinheu o aryant gyt ar g6=

arthec yn lle ardrychafel y ken=

helir. Pedeir bu a | phet6ar vge=

int aryant a | telir dros sarhaet

teulu6r brenhin os o | hynny yd

ardel6. Teir bu a | telir yn | sar


haet teulu6r breyr nyt amgen

tri buhyn tallenic. vn 6erth vyd

y neb a | rother yg6ystyl ar neb y

rother drosta6. P6y bynnac a

6nel brat argl6yd neu a | 6nel kyn=

ll6yn. ef a gyll tref y tat. Ac or ke=

ffir ÷ crogad6y uyd. Ony cheffir

a | mynu kymot ohona6 ac arg=

l6yd ac a | chenedyl tal deudyblic

a | da6 arna6 o dir6y a | galanas.

Ac or kyrch lys y pap a | dyuot

llythyr ganta6. a dangos y ryd=

hau or pab. tref y tat a | geiff. Y

16 Twll neu wall yn y memrwn

neb a | 6atto galanas ae haffeiffe=

itheu heb adef dim. ll6 deg 6yr a

deu vgeint a | dyry Ac velly y dyry

or g6edir vn ohonunt. Y neb

a 6atto ymlad lle ny lather dyn.

her6yd meint y sarhaet y dyry

y reith. or g6neir anaf ar dyn

tr6y ymlad or g6edir. ll6 deg6yr

a deugeint a | rodir. Or byd g6a=

et neu gleis. g6aet o pen hyt

g6ll. o l6 tri dyn y g6edir. O pen

hyt 6regys o | l6 6hech. o pen

hyt la6r o | l6 na6 nyn y g6e=

dir. Ac uelly y g6edir cleis a

triccyo ÷ tri na6 di6arna6t. O

lofrudyaeth a vo kynll6yn neu

murd6rn megys kelein. neu lad

dyn heb 6eli yn lletrat hyt nos.


or g6edir ÷ reith deudyblyc a | ro=

dir. Or telir tal deudyblic a | te=

lir yr brenhin dros dir6y. Ac

yr kenedloed dros sarhaet a

galanas. Y neb a | 6atto sar=

haet heb 6aet neu gleis. g6a=

det ar y l6 ehunan yn erbyn

geir y llall. P6y bynnac a

sarhaho y gilyd o | 6erin y pedeir

g6lat hyn. deuheubarth. g6y=

ned. po6ys. lloegyr. talet pedeir

bu a | phet6ar vgeint aryant.

y neb a | lado y gilydd ohonunt.

talet ida6 teir bu a | thri vgein

mu heb ach6anec.

P6y bynnac a | 6nel kyn=

ll6yn. yn | deuddyblic y

tal. canys treis ar dyn y6 y

lad ac yn lletrat y gudya6.

A llyna yr vn lle y kygein tre=

is a | lletrat ynda6 yg | kyfreith.

ac val hynn y g6edir ll6 deg=

6yr a | deugeint y di6at coet

a | maes. Randir gyfreitha6l

r6g r6yd a dyrys a | choet a | ma/

es g6lyb a | sych. Ac ar ny allo

g6adu randir yn gyfreitha=

6l ny diga6n g6adu coet a

maes. Ny byd kynll6yn or

byt ar fford neu yn lle arall

heb gud a heb gel arna6. Or


lledir ynteu ar y fford gyfreith=

a6l ae d6yn neu y lusga6 dros

y fford pymp cam kyfreith a

their troedued gyfreitha6l ym=

hop cam neu y lad yn lle arall

ae gudya6 kynll6yn vyd. A | lly=

na yr acha6s y g6edir velly

neu y telir yn deu!dyblyc. A | lly/

na y lle y perthyn croc am | le=

as. Or deruyd yr grad6r 6n=

euthur cam y leyc kymerer ia=

6n y gantha6 val y gan dyn a/

rall. a g6naet yr egl6ys a vyn=

no amdana6. Or | deruyd yr

grad6r gaffel cam y gan le=

yc. di6cker ida6 ual y dy6etto

ehun. onyt y angeu. ac os

y angeu. taler y 6arad6yd ae

sarhaet yr egl6ys. Ac yr ge=

nedyl y telir y gorff. O deruyd

y dyn 6neuthur cam kyhoeda=

6c y arall a cheisya6 y 6adu

yr diu6yna6 y da yr argl6yd.

ny dylyir y 6adu na thr6y 6at

na thr6y dyston. canys m6y

y6 tystolyaeth kyhoed no g6at

kyfrif. kyfreith bonclust a | r=

hodo dyn y arall tr6y ynni.

cam y6 talu pedeir ar | hugeint

gyt ae sarhaet yr dyn. Ger=

th e6in dyn dec ar | hugeint.


G6erth y k6gyn eithaf dec ar

hugeint. a dimei a | thrayan di=

mei. G6erth y kygyn perued

dec ar hugeint. a | dimei. a deupar=

th dimei. G6erth y k6gyn nes=

saf ped6ar vgeint. keinha6c

y6 g6erth pop ble6yn o amrant

dyn. or tyrr dim or croen. neu or

kic neu or asg6rn. G6erth cre=

ith ogyuarch a tal ae torro.

G6erth racdant dyn pedeir ar

hugeint dan y drychafel. Sef

val y drycheuir y dyrchafel kyn=

taf y6 6yth keinha6c. Ar eil dry=

chauel aed dec keinha6c a dimei

a | thrayan y dimei. Y trydyd y6

pedeir ar | dec a dimei a thrayan di=

mei. ar na6uet ran y dimei. Sef

y6 hynny pan gyfrifer oll vn

ar pymthec a deugeint a dimei

a deu parth dimei ar na6uet

ran y | dimei. A p6y bynnac a

vynno g6ybot y drychaelion ar

yr aryant. Reit vyd ida6 dry=

chaf yn y drychael kyntaf ky=

meint ar trayan. Y s6mp i bo

y drychafaelion ohona6 a gos=

sot h6nn6 yn vn s6mp. ar eil

drychafel y6 kymryt y trayan

ar y s6mp h6nn6 ay dodi yn

vn s6mp ar y trydyd yn yr vn


mod kymrut kymeint ar tray=

an val y mae y kyfrif or blaen

ar 6erth racdant dyn ac velly y

kyfrifir pop drychafael yghyfre=

ith oher6yd y s6mp kyntaf.

O Na6 affeith tan. Kyntaf y6

rodi kyghor y losci.

Eil y6 duuna6 ar

neb a | losco. Trydyd y6 mynet

yg | ketymdeithas y neb a losco hyt

y lle y lloscer. Pet6ryd y6 ymd6=

yn y r6yll. Pymet y6 llad y tan.

Whechet y6 keissa6 dyl6yf. Sei=

thuet y6 6hythu y tan hynny en=

ynno. 6ythuet y6 rodi y tan yr

neb ae | losco ac ef. Na6uet y6 ed=

rych ar y llosc gan y odef. P6y

bynnac a 6atto vn or affeitheu

hyn. rodet l6 deg6yr a deuvgeint.

Y neb a | latho tan . neu ae 6hyth=

o hyny enynho. neu a | rotho tan

yr neb a losco ac ef. Haanher

y collet a 6nel y | tan a tal. Ar ha=

ner arall a tal y neb a losco ac ef.

A | h6nn6 y6 c6byl o 6eithret llo=

sc. Ac ony byd neb arall yn aff=

eitha6l gyt ac ef talet ehunan

oll y collet a del or llosc. ony dich=

a6n y ymdiheura6 tr6y reith g6=

lat. Tri than digyfreith a

dotto dyn yn | y tir ehunan. tan


gotheith o hanher ma6rth hyt

hanher ebrill. A than odyn tref=

gord. A than gefeil trefgord a

vo na6 cam y | 6rth. y tref a | tho

banadyl neu ty6arch arnei. Tri

gol6c a | dygir yghyfreith. gol6c

tyst oe tystolyaeth. a gol6c ma=

nagyat oe vanac. A gol6c lly=

gatrud kylus am lad neu losc.

neu letrat. Tri geir kylus ys=

syd. geir y bo g6eli taua6t. a g6=

alla6geir yn llys. a | thaua6trudy=

aeth am lad neu losc neu letrat.

Y ty kyntaf a loscer yn | y tref

o 6alltan : talet y deu ty gyntaf

a | e!nynho ganta6. vn o pop

parth ida6. Y neb a venffyc=

cyo ty a | than y arall. or kyn=

neu h6nn6 tan teir g6eith y/

n | y ty. c6byl tal a | geiff y gan=

ta6 or llysc. P6y bynnac

a ada6ho tan y my6n odyn

venffic. A | dyuot arall y at=

gynneu tan. A llosci yr odyn.

6ynt ellteu ae tal yn deu han=

ner yr p{er}chen. Os y kynt=

af hagen a | diffyd y tan oll.

neu a | gymer y gan yr eil

ffyd ar diffodi y | tan kyn y

ada6 ÷ ny thal y kyntaf dim

drosti kyn llosco. Odyn


bilen brenhin ÷ 6heugeint a

tal. Odyn breyr ÷ trugeint a

tal. Odyn ellt brenhin dec ar=

hugeint. Odyn eillt breyr. pe=

deir ar hugeint. pop odyn ny

bo piben idi. trayan y g6erth

a dyg6yd. P6y bynnac a lo=

sco neuad brenhin. pop pren

a | gynhalyo pen y ty. vgeint

a | tal yr brenhin. dros pen y

ty pet6ar vgeint. Dros pop

goty. vgeint. G6erth gayaf=

ty. pop forch a | gynhalyo y

nenpen. vgeint y6. Dros y

nenpren. deugeint. Y colof

neu meinkeu. y | styffyleu.

kynnoreu. Trothy6eu. Gor=

drysseu. Tubyst. doreu. pe=

deir keinha6c kyfreith. a

tal pop vn o | hynny. Poly=

on a g6yal keinha6c kyfre=

ith. Dorgl6yt. d6y geinh=

a6c kyfreith. Cl6yt arall

keinha6c kyfreith. Dros

gayafty oll ÷ punt a | telir. A

deudeg | mu yr brenhin. Beu=

dy g6arthec. dec ar hugeint.

Dros hafty ÷ deu vgeint.

Or noethir gayafty tray=

an y 6erth a | telir drosta6.

kynhafty or byd t6ll tar=


dyr ynda6 ÷ Pedeir ar | huge=

int. Ony byd ÷ deudec kein=

ha6c a | tal. hafty. deudec kein=

ha6c a | tal. fforch kynhafty

neu hafty. keinha6c kyfrei=

th a | tal. Y neb a 6to llosc neu

y haffeitheu. ll6 deg6yr a | deu=

geint a | dyry. Ac or locir dyn

yno. Tri dyn diofreda6c a

dylyant vot yn | y | reith. Sef

y6 yr rei hynny. y neb a | dar=

ffo vdunt roi diofrut. o!heni

a | chic. a | marchogaeth.

Kyntaf y6 o na6 af=

feith lletrat amka=

nu 6rth y gytym=

eith yr hyn a | geisser y lletrat.

Eil y6 duuna6 am y lletrat.

Trydyd y6 rodi b6yll6r6 y

letrata. Pet6ryd y6 mynet

yg | ketymdeithas lleidyr pan

el y letrata. Pymet y6 my=

net my6n y tref y gyt ar

lleidyr a | torho y | ty neu vuar=

th. Whechet y6 erbynya6 yr

hyn a | dyccer yn lletrat. Se=

ithuet y6 kerdet dyd neu nos

gyt ar lletrat. Wythuet y6

kymryt ran o letrat o letrat.

Na6uet y6 kelu lletrat ar

y lleidyr. Y neb a | differo


rac llatron da a | dyccer yn llet=

rat ar tir ny phieiffo. trayan y

gobyr diffryt a | geiff. ar d6y

ran a | geiff argl6yd y | tir. G6=

erth lleidyr a | 6erther. Seith

punt uyd. Or da6 lleidyr at

offeirat y adef ac y en6i y get=

ymdeithon am letrat. A thygu

hynny ar dr6s y vyn6ent. Ac

ar dr6s y kor heb erchi eu ke=

lu. beth bynnac a | darffo ymda=

na6 g6edy hynny credad6y

vyd yr offeirat am yr hyn a

dy6a6t y lleidyr 6rtha6. Kyf=

felyb vod a hynny vyd am

dyn a vanacco lleidyr a | lletr=

at a | dyccer or t6g y vanac

val hynny yg | g6yd yr offei=

rat. P6y bynnac a | dy6etter

arna6 anreitha6 dyn. os g6=

atta. rodet l6 deg6yr a | deu vge=

int. Manag6r diofreda6c or

da6 gyt ar colledic at offeirat

y dr6s yr egl6ys. Archet yr

offeirat ida6 yno y du6 na

dy6etto kel6yd 6rtha6. Os

t6g yno na | dy6edet namyn

g6ir. tyget y kyffelyb ar dr6s

y gagell. Ar tryded 6eith uch

pen yr alla6r. Os g6atta y

dyn kylus g6edy hynny ka=


darnhaet yr offeirat ar y

eir teir g6eith. Ac os g6at=

ta y dyn yna tyget yr offei=

rat vn 6eith g6elet y man=

ag6r ae glybot yn katarn/

hau y vanac tr6y t6g yn

y mod y g6naeth. Ac odyna

ny ellir g6at yn erbyn h{n}=

ny. A h6nn6 y6 dogyn va=

nac. Ny ellir kyrch kyhoe=

da6c o lei no na6 6yr. Y 6a=

du kyrch kyhoeda6c y rodir

ll6 deg6yr a deugeint. Tri

pheth ny chyfran brenhin

a neb. y eurgra6n. Ae heba=

6c. ae leidyr. Tri pheth a

ha6l dyn yn lletrat ac ny | chy=

gein lletrat yndunt. Adeil=

at. a diot coet. Ac eredic. Tri

lleidyr camlyryus yssyd. llei=

dyr ki. A lleidyr llyssyeu yny

tyfhont or dayar. A lleidyr a

tyster arna6 yn g6adu llet=

rat onys llyssa. Tri lleidyr

dir6yus yssyd. lleidyr hyd br=

enhin g6edy as llatho y g6n.

A lleidyr y pallo y reith ida6.

A lleidyr a | latho ll6dyn y | dyn

arall yn | y ty neu yn | y vuarth

yn lletrat. Tri lleidyr g6erth

yssyd. lleidyr y kaffer dogyn


vanac arna6 tr6y egl6ys. A

chytleidyr lleidyr a | groccer

am letrat. A lleidyr a | dalher

g6erth pedeir keinha6c ganta6

neu lei o da mar6a6l yn llet=

rat. Tri lleidyr crogad6y ys=

syd. lleidyr da by6a6l a | dalher

vn ll6dyn ar y li6 ganta6. A

lleidyr da mar6a6l a | dalher

g6erth pedeir keinha6c kyfre=

ith ganta6 neu a | uo m6y. A

lleidyr. da by6a6l a | dalher cro=

en ar y li6 ganta6. ac ny diheu=

rer am y ll6dyn o g6byl. Tri

lleidyr a | dieinc o | letrat kyfa=

def. reudus a | gr6yttro teir tr=

ef a | na6 | tei ym pop tref heb

gaffel nac alussen ae g6areto

nac g6estua. kyt dalher a | llet=

rat ymborth. ryd vyd o | gyfre=

ith. A g6reic o gyt letrat ae

g6r pria6t. A lleidyr edyn.

kyfreith ae rydha eithyr ta=

lu g6erth kyfreith yr edyn

a | duc oe perchenna6c.

Pedeir taryan yssyd a

gerdant yn llys r6g

kynhenusson a | reith g6lat neu

deturyt g6lat. megys kad6

g6estei am letrat kyss6yn. A

chad6 kyn coll. A geni a | meith=


rin am letrat g6aessaf neu tre=

is. neu aghyfarch heb tres heb

letrat. Ac nyt c6byl 6rtheb ac

nyt c6byl diheura6. Ac nyt c6=

byl amdiffyn vn or teir kyntaf

yr neb ae caffo. namyn canhor=

th6y mal y bo lia6s y gredu tr6=

y y | trayan agho no hebdi. Ac

velly kal6 g6arant nyt c6byl

6rtheb nyt c6byl diogelr6yd na/

myn keissa6 neb!vn a | 6rtheppv

c6byl drosta6 ac a | 6nel c6byl dro=

sta6. Ac 6rth hynny p6y bynnac

a | gaffo g6arant. safent ell | deu

y gyt 6rth gyfreith yn | y llys hy=

ny teruynho y | dadyl oll tr6y

varn y rydunt ar ha6l6r. kany

ellir g6ybot o vn fford kyn barn

teruynedic. ac vn ohonunt a

vo kylus ae ell | deu. Ac na bo ky/

lus vn. Ac na 6ys heuyt a vyn=

ho y g6arnant 6neuthur ia6n

drosta6 ehun a | thros y | da kyn=

hennus a | thros yr amdiffyn=

n6r ae nys m6ynho. Ac ny 6ys

heuyt ae gallo ae nas gallo.

Tri pheth a | dyly g6arant

diball eu g6neuthur. vn y6 g6r=

theb yn diohir drosta6 ehun

a | thros y da kynhennus. A | thros

amdiffynn6r y da. Eil y6 se


uyll 6rth gyfreith a barn dros yr

holl dadyl tr6y deturyt g6lat.

Trydyd y6 g6neuthur c6byl dr=

os yr holl dadyl val y | barnher ida6

Ny ellir g6arantu vn da kyffro

neu digyffro a | dyccer

cyfraith hywel · 2019. 5. 22. · wynnstay 36, f. 2r [m]is iona6r iii [d]u6 kalan iona6r b xi c d...

Documents