12.06.2014

1

1. Imenuj sljedeće spojeve i označi ih kao 1°, 2° ili 3°alifatske ili aromatske amine.

(d) (e) (f)

2. Nacrtaj strukture sljedećih spojeva:(a) 2-metil-N-propil-1-propanamin(b) N-etiletanamin(c) 5-metilheksan-1-amin(d) metildipropilamin(e) N,N-dimetilpentan-3-amin(f) cikloheksiletilmetilamin

3. Za svaki od sljedećih spojeva navedi sistematsko ime i označi ih kao primarne, sekundarn ili tercijarne amine:

4. Nacrtaj strukture sljedećih amina i derivata amina:(a) N,N-dimetilanilin (b) trietilamin(c) terc-butilamin (d) 1,4-benzendiamin(e) 4-aminobutanska kiselina (f) benzilamin(g) 1-fenil-2-propanamin (amfetamin)(h) benziltrimetilamonijum hidroksid

12.06.2014

2

5. Za svaki od sljedećih spojeva navedi sistematsko ime i označi ih kao primarne, sekundarn ili tercijarne amine:

f.

g. h. i.

6.6. Alkaloidi Alkaloidi su bazni spojevi koji sadrže nitrogen i najčešće su biljnog porijekla. Mnogi od njih su fiziološki aktivni kada se unesu u organizam čovjeka. Unošenje koniinakoniina, izoliranog iz divljeg peršuna, može uzrokovati slabost, otežano disanje, paralizu i konačno smrt. U malim dozama, nikotin nikotin je stimulans koji uzrokuje ovisnost. U većim dozama uzrokuje depresiju, mučninu i povraćanje. U još većim dozama, smrtni je otrov. Otopina nikotina u vodi koristi se kao insekticid. KokainKokain je stimulans centralnog nervnog sistema, a dobiva se iz lišća biljke koka.

Klasificiraj svaku amino grupu u ovim alkaloidima prema tipu (primarni, sekundarni, tercijarni, alifatski, aromatski, primarni, sekundarni, tercijarni, alifatski, aromatski, heterocikličkiheterociklički). Identificiraj hiralne centre hiralne centre u koniinu, nikotinu i kokainu.

koniin nikotin kokainkoniin nikotin kokain

12.06.2014

3

7. Imenuj sljedeće spojeve prema sistematskoj nomenklaturi i navedi trivijalno ime za one spojeve koji imaju takva imena.(a) (b) (c) (d)

(e) (f)

8. Između više od deset izomernih aromatskih amina aromatskih amina molekularne formule CC88HH1111NN, izaberi po jedan primjer za 1°, 2° i 3° amin, prikaži njihove strukturne formule i daj im imena.

9. Trivijalna imena većine alifatskih amina izvode se navođenjem, prema abecednom redu, alkilnih grupa vezanih na nitrogen, u jednoj riječi koja završava nastavkom aminamin, t.j, imenuju se kao alkilaminialkilamini kao što je dato ispod.

Imenuj ove alkilamine prema IUPAC nomenklaturi.

metilamin terc-butilamin diciklopentilamin trietilamin

(a) (b) (c) (d)

10.Prikaži strukturnim formulama sljedeće amine i imenuj ih prema IUPAC nmenklaturi.(a) Izopropilamin(b) Cikloheksilmetilamin(c) Benzilamin(d) Izobutilamin(e) Diizopropilamin

12.06.2014

4

11.Među različitim funkcionalnim grupama, -NH2grupa spada u one sa najnižimnajnižim prioritetom. U svakom od sljedećih spojeva nalazi se neka funkcionalna grupa višegvišeg prioriteta od amino grupe i u skladu s tim, amino grupa se naznačuje kao supstituent, prefiksom amino. amino. Imenuj prikazane spojeve u skladu sa navedenim pravilom.

(a) (b) (c)

1-Brom-2-feniletan 2-Feniletil azid

12.Dobar prinos amina dobiva se upotrebom AZIDA kao nukleofila, nakon čega slijedi redukcija sa LiAlH4. Koji amin će nastati u reakciji prikazanoj ispod koja polazi od 1-brom-2-feniletana?

??

13.Identificiraj produkte sljedećih reakcija:

AA

BB

12.06.2014

5

14.Amini se mogu sintetizirati u jednom koraku tretiranjem aldehida ili ketona amonijakom ili aminom, u prisustvu reducirajućeg agensa, u procesu koji se naziva reduktivna aminacijareduktivna aminacija. Tako se amfetamiamfetamin, stimulans centralnog nervnog sistema, priređuje komercijalno reduktivnom aminacijom fenil-2-propanona sa amonijakom, koristeći kao reducirajući agens gasoviti hidrogen uz Ni kao katalizator ili NaBH4. Ispiši strukturu nastalog amfetamina i navedi njegovo sistematsko ime.

15.Šematski je dat prikaz dvije metode za sintezu dopaminadopamina, neurotransmitera koji je uključen u regulaciju centralnog nervnog sistema, koje koriste isti polazni spoj. Koji je to spoj?

??

Kalijum ftalimid

12.06.2014

6

16.Reakcija Hofmannovog premještanja, kao i Curtiusovo premještanje polaze od iste kiseline u sintezi istog primarnog amina. U prikazanoj shemi reakcija, ispiši strukturu nastalog amina i navedi njegovo ime, kao i ime polazne kiseline.

??

18.Ispiši strukture produkata koji nastaju iz spojeva pod a) i b) redukcijom pomoću LiAlH4?

CH2CH2CN

OH

a) b)

OH

CH2CH2C NH2

O

17.Kako možeš prirediti sljedeće amine koristeći se i i Hofmannovim ii Curtiusovim premještanjem odgovarajućeg derivata karboksilne kiseline?

12.06.2014

7

19.19.FenterminFentermin (skraćenica od “fenfenil-tertercijarni-butilaminmin”) je stimulans centralnog nervnog sistema i simpatomimetik sa farmakološkim dejstvom i primjenom sličnom amfetaminu. Koristi se za tretiranje gojaznosti kao anorektik (smanjuje apetit). Može se prirediti u reakciji Hofmannovog premještanja prikazanoj ispod, polazeći od 2,2-dimetil-3-fenilpropanamida. Prikaži strukturu nastalog fentermina i navedi njegovo ime prema IUPAC nomenklaturi.

2,2-dimetil-3-fenilpropanamid

??

20.Kada se kvaterni amonijum halogenid obrađuje vlažnim srebro(I) oksidom (Ag2O u H2O), taloži se srebro halogenid i nastaje otopina kvaternog amonijum hidroksida. Kada se kvaterni amonijum hidroksidzagrijava, raspada se do alkena, tercijarnog amina i vode. Termička razgradna kvaternog amonijum hidroksida do alkena poznata je kao Hofmannova Hofmannova eliminacijaeliminacija. Ispiši produkte ove reakcije u kojoj je polazni spoj (cikloheksilmetil)trimetilamonijum iodid(cikloheksilmetil)trimetilamonijum iodid.

AA

AA BB CC

12.06.2014

8

21.Termička razgradnja kvaternih amonijum hidroksida kvaternih amonijum hidroksida rezultira reakcijom eliminacije koja vodi stvaranju najmanje najmanje supstituiranog alkena. Šta će biti glavni produkt glavni produkt termičke razgradnje sesekk--butbutiiltrimetltrimetiilamoniumlamonium hhiidrodroksida?ksida?

22.Za reakcije eliminacije koje rezultiraju nastankom najmanje supstituiranog alkena kaže se da slijede Hofmannovo praviloHofmannovo pravilo. Strukturnom formulom prikaži glavni alken koji nastaje u ovoj eliminaciji:

??

??

23.Identificiraj alkenalken koji će nastati u reakciji Hofmannove eliminacije Hofmannove eliminacije zagrijavanjem kvaternog amonijevog hidroksida prikazanog ispod:

24.Koji alken će nastati u niže navedenoj reakciji Hofmannove eliminacije?

1-metilpentilamin (1-metilpentil)trimetilamonijum iodid

??

12.06.2014

9

25.Identificiraj produkte sljedećih reakcija:

AA

BB

CC

26.Identificiraj produkte označenih slovima od AA do DD, sljedećih reakcija primarnih aromatskih amina:

AA BB

CC DDD

12.06.2014

10

27.Predloži niz reakcija koje su uključene u pretvorbu benzena u benzendiazonijumbenzendiazonijum hloridhlorid.

28.Kako možeš sintetizirati sljedeće spojeve polazeći od benzenabenzena?(a) m-bromfenol(b) o-hlorfenol(c) m-nitrotoluen(d) p-metilbenzonitril

29. Identificiraj produkte sljedećih reakcija:

AA BB

CC

12.06.2014

11

30.Identificiraj spojeve označene slovima od AA do EE u slijedećem nizu reakcija

EH2OD

Co0HCl,

NaNO2CHClSnB

pušljivaHNO3A

H2SO4

HNO3

A Fe, HCl

CH3

NH2

1. HNO22. H3PO2

1. HNO2 2. HBr, CuBr

B

C KMnO4 D

31.U sljedećoj reakcionoj shemi identificiraj spojeve označene slovima AA, BB, CC i D.D.

AA BB CC

32.Identificiraj produkte sljedećih reakcija:

33.Identificiraj spojeve A, B, C i D u nizu reakcija prema sljedećoj reakcionoj shemi:

NH2Br Br

Br

Br2AH2/Ptetanol

B HNO2 C KJ D

12.06.2014

12

34.Polazeći od 3-nitroanilina, predloži sintezu sljedećih spojeva.(a) 3-nitrofenol(b) 3-bromanilin(c) 1,3-dihidroksibenzen (rezorcinol)(d) 3-fluoranilin(e) 3-fluorfenol(f) 3-hidroksibenzonitril

35. Identificiraj reagense označene od (1) do (5) kojima su moguće sljedeće pretvorbe:

(1) (2) (3)

(4)

(5)

12.06.2014

13

37.37.Metilparaben (metil Metilparaben (metil pp--hidroksibenzoat)hidroksibenzoat)se koristi kao konzervans u hrani, napitcima i kozmetici. Prodloži sintezu ovog spoja polazeći od toluena.

36.S obzirom na o- i p-dirigujući uticaj halogena u reakcijama elektrofilne supstitucije na aromatskom prstenu, 1,3,51,3,5--tribrombenzentribrombenzen se ne može dobiti direktnim bromiranjem benzena. Predloži višestepeni sintetski put dobivanja ovog spoja polazeći od anilina.

38.38.AspirinAspirin (acetilsalicilna kiselina) se može dobiti laboratorijski polazeći od metilbenzena (toluena) u sljedećem nizu reakcija:

5COOH

OCO OH

COOH4

3

NH2

COOH

NO2

COOH

CH3

2

NO2

3CH1

3CH

Navedi imena, odnosno formule reagenasa i radne uslove koji su potrebni za izvođenje svih koraka ove višestepene reakcije, označenih od 1 do 5.

12.06.2014

14

39.Identificiraj reagense označene brojevima od 11--7 7 kojima je moguće izvesti slijedeće transformacije u nizu. Imenuj nastale produkte od AA--GG.

1 2 3

4

567

A B C

G F E D

NO2 NH2 N N Cl

CNCOOHCOO

CClOCH3

40.Predloži reagense u svakom koraku sljedeće višestepene reakcije koja opisuje sintezu herbicida propranilapropranila.

41.Pokaži kako provesti svaki korak sljedeće sinteze. Identificiraj reagense označene od (1) do (4).

12.06.2014

15

42.Pokaži kako provesti svaki korak sljedeće sinteze. Identificiraj reagense označene od (1) do (5).

43.Predloži višestepeni sintetski put za sljedeću pretvorbu.

44.Ispiši produkte sljedećeg niza reakcija.

(a)

(c)

(b)