dỰ n phÒng, chỐng hiv/aids · bảo đảm cung ứng thuốc và giám sát tình hình...
TRANSCRIPT
DỰ ÁN PHÒNG, CHỐNG HIV/AIDS
BS. TRẦN NGUYỄN DU
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC CẦN THƠ
KHOA Y TẾ CÔNG CỘNG
1. Trình bày được sơ lược đặc điểm tình hình
HIV/AIDS tại Việt Nam
2. Nêu được các lĩnh vực thuộc dự án phòng
chống HIV/AIDS
3. Phân tích được các hoạt động thuộc dự án
phòng chống HIV/AIDS
MỤC TIÊU
HIV
AIDS NGUỒN
GỐC
LÂY TRUYỀN
CHẨN ĐOÁN
ĐIỀU TRỊ
DỰ PHÒNG
SƠ LƯỢC TÌNH HÌNH HIV/AIDS
6 tháng đầu 2017:
- 4.541: HIV(+) mới
- 209.591: HIV(+) còn sống
- 90.190: AIDS
- 90.980:
- Chỉ 80% – 85%: theo dõi được
97,8%: huyện thị 74%: xã/phường
SƠ LƯỢC TÌNH HÌNH HIV/AIDS
TP.HCM: số người nhiễm
cao nhất
ĐIỆN BIÊN: số người
nhiễm/100 dân cao nhất
SƠ LƯỢC TÌNH HÌNH HIV/AIDS
Phần lớn là nghiện chích ma túy (>50%)
67,7% 32,3%
20 – 39 tuổi: 70%
SƠ LƯỢC TÌNH HÌNH HIV/AIDS
Giám sát trọng điểm 2015:
9,3% 2,7%
5,2% M
SƠ LƯỢC TÌNH HÌNH HIV/AIDS
Xu hướng dịch HIV/AIDS tại Việt Nam:
- Dịch tập trung
- Có xu hướng chững lại
- Có xu hướng lây nhiễm nhiều cho các “vệ tinh”
(vợ/chồng/bạn tình của người nhiễm)
SƠ LƯỢC TÌNH HÌNH HIV/AIDS
Bối cảnh
- 2016 – 2020: không còn là CTMTQG độc lập
- Nguồn kinh phí từ phía chính phủ bị cắt giảm
- Nguồn viện trợ từ các tổ chức quốc tế suy
giảm tương lai ngừng hỗ trợ
DỰ ÁN PHÒNG, CHỐNG HIV/AIDS
Là một trong 8 dự án thành phần, thuộc CTMTQG
về Y tế - Dân số do BYT thực hiện:
- Dự án 5: Phòng, chống HIV/AIDS
Theo quyết định: 1125/QĐ–TTg ngày 31/7/2017 của
Thủ tướng
Phạm vi: toàn quốc
DỰ ÁN PHÒNG, CHỐNG HIV/AIDS
Các lĩnh vực
- Tăng cường xét nghiệm phát hiện HIV
- Mở rộng can thiệp giảm hại và dự phòng lây
nhiễm HIV
- Mở rộng chất lượng điều trị HIV
DỰ ÁN PHÒNG, CHỐNG HIV/AIDS
Mục tiêu chương trình:
- Khống chế tỷ lệ nhiễm HIV/AIDS trong
cộng đồng dân cư < 0,3% (2020);
- Giảm: người nhiễm HIV mới, người
chuyển sang AIDS và người tử vong do
HIV/AIDS hàng năm
- Giảm tác hại của HIV với kinh tế - xã hội
DỰ ÁN PHÒNG, CHỐNG HIV/AIDS
Mục tiêu cụ thể:
- Nhiễm mới HIV do tiêm chích ma túy giảm 25%, do
lây nhiễm qua đường tình dục giảm 20%, so với năm
2015
- Mục tiêu 90 – 90 – 90
DỰ ÁN PHÒNG, CHỐNG HIV/AIDS
TĂNG CƯỜNG XÉT NGHIỆM PHÁT HIỆN
XÉT NGHIỆM HIV MANG TÍNH TỰ NGUYỆN HAY BẮT BUỘC?
Mở rộng xét nghiệm sàng lọc HIV, đặc
biệt tại cộng đồng
- Cho phép những cán bộ không chuyên
nhưng qua tập huấn được thực hiện xét
nghiệm
Tăng số lượng xét nghiệm trong nhóm
nguy cơ cao HIV(+) xét nghiệm khẳng
định
TĂNG CƯỜNG XÉT NGHIỆM PHÁT HIỆN
Giám sát dịch HIV
- Giám sát điểm
- Xây dựng “trạm quan sát” hay “điểm quan sát” để thu thập thông tin (Đối tượng/vị trí)
- Nam nghiện chích ma túy; phụ nữ bán dâm; nam có quan hệ tình dục đồng giới
- Luân phiên nhóm đối tượng 2 năm/lần
TĂNG CƯỜNG XÉT NGHIỆM PHÁT HIỆN
Đối tượng can thiệp giảm hại:
- Người mua, bán dâm
- Người nghiện chất dạng thuốc phiện
- Người nhiễm HIV
- Người QHTD đồng giới
- Người di/nhập cư
- Người QHTD với nhóm trên
MỞ RỘNG CAN THIỆP GIẢM HẠI VÀ DP
Phân phát bơm kim tiêm và bao cao su,
ưu tiên các khu vực trọng điểm về HIV
MỞ RỘNG CAN THIỆP GIẢM HẠI VÀ DP
Loại bơm kim tiêm đối tượng
sử dụng?
Làm thế nào để giảm lây nhiễm
qua tiêm chích ma túy?
MỞ RỘNG CAN THIỆP GIẢM HẠI VÀ DP
Khoảng chết của bơm kim tiêm
Bơm kim tiêm có khoảng chết thấp
Khuyến cáo
WHO
Phân phát bơm kim tiêm và bao cao su,
ưu tiên các khu vực trọng điểm về HIV
MỞ RỘNG CAN THIỆP GIẢM HẠI VÀ DP
Phân phát bơm kim tiêm và bao cao su,
ưu tiên các khu vực trọng điểm về HIV
MỞ RỘNG CAN THIỆP GIẢM HẠI VÀ DP
Bảo đảm cung ứng thuốc và giám sát
tình hình kháng thuốc ARV
- Khuyến khích sản xuất ARV trong nước
- “Mở” đường cho thuốc chất lượng VN chưa sx được
- Tăng cường điều trị cho nhóm HIV/Lao
- Chuyển giao kỹ thuật xét nghiệm
- Khuyến cáo bệnh nhân xét nghiệm định kỳ
MỞ RỘNG CAN THIỆP GIẢM HẠI VÀ DP
Bảo đảm cung ứng thuốc và giám sát tình
hình kháng thuốc ARV
Khó khăn:
- Các Cty dược quốc tế không “visa” tại VN
không được tham gia đấu thầu
- Các Cty dược trong nước chưa tham gia tiền
kiểm của WHO không thể tham gia đấu thầu
ARV
Giá thành sản xuất cao khó tiếp cận
MỞ RỘNG CAN THIỆP GIẢM HẠI VÀ DP
Mở rộng điều trị nghiện các chất dạng thuốc
phiện bằng thuốc thay thế
Triển khai cấp phát thuốc thay thế theo quy định
MỞ RỘNG CAN THIỆP GIẢM HẠI VÀ DP
- Đồng vận toàn phần với
Heroin; Morphin
- Ít dung nạp
- Tác dụng chậm, kéo dài
- Uống mỗi ngày
Thí điểm và mở rộng điều trị Buprenophine
MỞ RỘNG CAN THIỆP GIẢM HẠI VÀ DP
- Đồng vận bán phần với
Heroin; Morphin
- Liều thấp để giảm đau
- Thời gian bán hủy dài
uống 3 – 4 lần/tuần
- Không gây dung nạp
- Ít tương tác với ARV
Thí điểm và mở rộng điều trị Buprenophine
- Đang triển khai thí điểm tại Hà Nội và TP.HCM
- Giá thành cao khuyến khích bệnh nhân có
điều kinh tế
MỞ RỘNG CAN THIỆP GIẢM HẠI VÀ DP
Kiện toàn Phòng khám ngoại trú (OPC) đủ điều
kiện để thực hiện khám BHYT
- Thành lập các OPC tại khoa khám bệnh bệnh
viện, chú trọng tuyến huyện
- Mở mới OPC khi có ≥ 50 bệnh nhân HIV còn
sống (vùng xâu, vùng xa ≥ 30)
- Nâng cao chất lượng điều trị
- Đảm bảo chế độ cho các NVYT tại OPC
MỞ RỘNG, ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG ĐIỀU TRỊ
*OPC: Outpatient Clinic
Mở rộng mạng lưới cấp phát thuốc ARV tại
trạm y tế tuyến xã/phường
- Bệnh nhân nhận thuốc tại TYT nơi sinh
sống
- Tiết kiệm chi phí điều trị
- Tiết kiệm nguồn nhân lực y tế
MỞ RỘNG, ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG ĐIỀU TRỊ
Tăng cường quản lý chất lượng điều trị
HIV/AIDS, kiểm soát tải lượng virus
- Chu trình PDSA (Plant – Do – Study –
Action)
- Lập kế hoạch – Thực hiện – Đánh giá –
Hành động
MỞ RỘNG, ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG ĐIỀU TRỊ
Tăng cường dự phòng lây truyền HIV từ
mẹ sang con
- Dự phòng lây truyền HIV cho phụ nữ
- Dự phòng mang thai ngoài ý muốn ở người
HIV
- Can thiệp cho người HIV mang thai hoặc
mang thai nhiễm HIV
- Chăm sóc, hỗ trợ điều trị sau sinh
MỞ RỘNG, ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG ĐIỀU TRỊ
- Hoàn thiện mạng lưới điều trị đồng nhiễm
HIV/Lao, HlV/Viêm gan virus
- Bảo đảm cung ứng thuốc và giám sát tình
hình kháng thuốc ARV.
MỞ RỘNG, ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG ĐIỀU TRỊ
- VN chuyển thành nước thu nhập trung bình
cắt giảm tài trợ
- 2016: Bộ Y tế cắt giảm kinh phí
Khó triển khai mở rộng xét nghiệm
Chủ yếu phòng thụ động
MỘT SỐ KHÓ KHĂN KHI THỰC HIỆN
- Có đến 64% phòng khám ngoại trú đang trong
giai đoạn kiện toàn
- Chuyển giao hình thức từ tài trợ vốn chính
phủ khó khăn trong vận hành
MỘT SỐ KHÓ KHĂN KHI THỰC HIỆN
Giải pháp:
- Đề nghị tăng ngân sách chính phủ
- Đề nghị được điều trị thay thế và điều trị ARV
trong trại giam, cơ sở giáo dưỡng,…
- Đưa điều trị ARV vào BHYT
- Đề nghị tăng ngân sách từ các tỉnh
MỘT SỐ KHÓ KHĂN KHI THỰC HIỆN
Mục tiêu 90 – 90 – 90:
- 90%: biết được tình trạng HIV của mình
- 90%: người được chẩn đoán HIV được điều trị
- 90%: người được điều trị kiểm soát được tải
lượng virus
Thời gian: 2020
Kết thúc dịch AIDS: 2030
MỤC TIÊU TRONG TƯƠNG LAI