daik

وری لهنگ تهیمو دایك ومهله چیرۆک کۆ1

Upload: agri-balaki

Post on 22-Mar-2016

246 views

Category:

Documents


9 download

DESCRIPTION

daik u taimry lang

TRANSCRIPT

Page 1: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

1کۆمه‌له‌‌چیرۆک

Page 2: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 2

دایك‌و‌ته‌یمووری‌له‌نگوه‌رگێڕ:‌عومه‌ر‌باڵه‌كی

Page 3: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

3کۆمه‌له‌‌چیرۆک

ناوی‌كتێب:‌دایك‌و‌ته‌یمووری‌له‌نگوه‌رگێڕ:‌عومه‌ر‌باڵه‌كی

چاپی‌یه‌که‌م:‌هه‌ولێر‌ـ‌٢٠٠٩ده‌زگای‌چاپ:‌ده‌زگای‌وه‌رگێران

Page 4: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 4

دایك‌و‌ته‌یمووری‌له‌نگ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌7الیالیی‌دایك‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌18دایك‌و‌كوڕ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌41نووسه‌ر‌ئااڵ‌هه‌ڵگری‌گه‌له‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌5٢ئه‌وین‌و‌قوڕه‌‌سواغ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌67

Page 5: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

5کۆمه‌له‌‌چیرۆک

ماكسیم‌گوركی‌له‌‌چه‌ند‌دێرێكدا

»ئه‌لكســـیی‌ماكسیموۆیچ‌پشكوف«‌ناوی‌راسته‌قینه‌ی‌ماكسیم‌گوركییه‌.‌له‌‌ســـاڵی‌1867ی‌زایینی‌له‌‌شاری‌»نیژنی‌نووگرور«‌له‌‌دایك‌بووه‌،‌كه‌‌له‌‌دواییدا‌بۆ‌رێزلێنان‌له‌‌ماكســـیم‌گوركی‌ئه‌و‌شـــاره‌‌گۆڕا‌به‌‌»گوركی«.‌ماكســـیم‌گوركی‌هه‌ر‌له‌‌منداڵییه‌وه‌‌له‌گه‌ڵ‌ده‌ســـتكورتی‌و‌نه‌داری‌ئاشنا‌بـــووه‌‌و‌له‌گه‌ڵی‌گه‌وره‌‌بـــووه‌،‌هه‌ر‌ئه‌و‌نه‌دارییه‌‌بۆته‌‌هـــۆی‌ئه‌وه‌‌كه‌‌له‌‌خوێندن‌وه‌دوا‌بكه‌وێ.‌هه‌ر‌له‌‌ته‌مه‌نی‌هه‌رزه‌كارییه‌وه‌‌وه‌ك‌شاگرد‌پینه‌چی،‌ره‌نگرێـــزی،‌كرێكاری‌پاپۆڕ،....‌كاری‌كردووه‌‌و‌له‌و‌رێگایه‌وه‌‌ژیانی‌خۆی‌

دابین‌كردووه‌.تافی‌الویشـــی‌وه‌ك‌سه‌رده‌می‌مێرمنداڵی‌به‌‌كوێره‌وه‌ری‌و‌كرێكاری‌تێپه‌ڕ‌كـــردووه‌،‌وه‌ك‌كۆڵ‌هه‌ڵگری‌پاپۆڕ،‌نانه‌وایـــی،‌باغه‌وانی‌و‌ئه‌ندامیه‌تی‌له‌‌

ده‌سته‌ی‌ئاوازی‌به‌‌كۆمه‌ڵدا‌كاری‌كردووه‌.ئه‌و‌له‌‌نێو‌خه‌ڵكدا‌ده‌ژیا‌و‌كاری‌ده‌كرد،‌بۆیه‌‌به‌رهه‌مه‌كانیشی‌زیاتر‌باس‌

Page 6: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 6له‌‌ڕاســـتییه‌كانی‌ژیان‌ده‌كه‌ن.‌هه‌ر‌له‌و‌سه‌رده‌مه‌دا‌خۆشه‌ویستی‌بۆ‌كتێب‌له‌‌ناخیدا‌چه‌كه‌ره‌ی‌كردبوو‌و‌ئه‌وه‌ی‌بۆ‌الی‌ناسینێكی‌داهێنه‌رانه‌‌‌به‌ره‌و‌

پێش‌ده‌برد.‌كه‌وته‌‌خوێندنه‌وه‌ی‌ئه‌ده‌بیاتی‌سیاســـی.‌ساڵی‌‌18٩٢بوو‌به‌‌نووسه‌رێكی‌

به‌ناوبانگ.پێش‌له‌‌ئاڵوگۆڕه‌كانی‌ســـاڵی‌‌1٩٠5»ســـرود‌شـــاهین«‌و‌»سرود‌مرغ‌

توفان«ی‌نووسی.دوای‌ســـه‌ركه‌وتنی‌ڕاپه‌رینی‌‌1٩٠5سه‌فه‌ری‌ده‌ره‌وه‌ی‌واڵتی‌كرد.‌ڕۆمانی‌»دایك«به‌رهه‌می‌ئه‌و‌سه‌رده‌مه‌یه‌.‌ماكسیم‌گوركی‌له‌‌ساڵی‌‌1٩3٢بوو‌به‌‌سه‌رپه‌رشتیاری‌یه‌كیه‌تی‌نووسه‌رانی‌سۆڤیه‌ت‌و‌زه‌قكردنه‌وه‌ی‌ڕاستییه‌كانی‌نێو‌كۆمه‌ڵی‌وه‌ك‌شـــێوه‌‌نووســـین‌به‌‌نووسه‌رانی‌سۆڤیه‌ت‌پێشنیار‌كرد.‌

ده‌تواندرێ‌ڕۆمانی‌دایك‌وێنه‌یه‌ك‌بۆ‌ئه‌و‌شێوه‌‌ناوی‌به‌ری.گوركی‌له‌‌ساڵی‌‌1٩36ماڵئاوایی‌له‌‌دنیای‌ڕوون‌كرد‌و‌سه‌ری‌نایه‌وه‌،‌به‌اڵم‌له‌‌دوای‌خۆی‌به‌‌ده‌یان‌كتێب‌و‌چیرۆك‌و‌بابه‌تی‌جۆرواجۆری‌به‌جێهێشت،‌

كه‌‌زۆربه‌یان‌به‌‌زمانه‌كانی‌دیكه‌‌وه‌رگێڕدراون.له‌و‌وه‌رگێڕانه‌دا‌سێ‌كورته‌‌چیرۆكی‌ئه‌و‌نووسه‌ره‌‌سه‌باره‌ت‌به‌‌خۆڕاگری‌و‌نیشتمانپه‌روه‌ریی‌دایك‌هاتووه‌.‌هه‌ر‌بۆیه‌‌به‌‌پێویستم‌زانی‌ئه‌و‌چه‌ند‌دێره‌‌

له‌‌سه‌ر‌گوركی‌بنووسم.

Page 7: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

7کۆمه‌له‌‌چیرۆک

دایك‌وته‌یمووری‌له‌نگ

»ماكسیم‌گوركی«

»ڕێز‌له‌و‌ژنه‌‌بگرن‌كه‌‌دایكه‌،‌یانی‌سه‌رچاوه‌ی‌ژیانه‌«له‌و‌چیرۆكه‌دا‌باس‌له‌‌ته‌یمووری‌له‌نگ‌ده‌كه‌ین،‌ئه‌و‌پڵینگه‌‌شه‌له‌ی‌كه‌‌به‌‌»تامرالن«‌ناسراوه‌‌و‌وه‌ك‌ســـه‌ردارێكی‌به‌خته‌وه‌ر‌ناوی‌ده‌ركردووه‌.‌ئه‌و‌ســـه‌رداره‌‌بێهاوتایه‌ی‌مه‌یدانی‌شـــه‌ڕ‌كه‌‌نیازی‌وابوو‌ته‌واوی‌دنیا‌داگیر‌و‌

خاپوور‌بكا.‌ئه‌و‌په‌نجا‌ساڵ‌به‌سه‌ر‌زه‌ویدا‌ڕۆیشت،‌به‌و‌جۆره‌ی‌كه‌‌هێالنه‌ی‌مێرووه‌كان‌به‌‌ژێر‌پێی‌فیالندا‌پان‌و‌فڵچ‌ده‌بنه‌وه‌،‌هه‌ر‌به‌و‌چه‌شنه‌‌شار‌و‌نه‌ته‌وه‌كان‌له‌‌ژێر‌پێی‌ئاســـنینی‌ئه‌ودا‌له‌‌نێو‌ده‌چوون.‌به‌‌هه‌ر‌شوێنێكدا‌تێده‌په‌ڕی‌جۆگه‌له‌ی‌خوێن‌هه‌ڵده‌به‌ســـترا‌و‌ئێســـكی‌نه‌ته‌وه‌‌تێكشكاوه‌كان‌ده‌كرا‌به‌‌باڵه‌خانه‌‌و‌بورجی‌به‌رز‌و‌له‌سه‌ر‌یه‌ك‌كه‌ڵه‌كه‌‌ده‌بوون.‌ئه‌و‌خۆی‌له‌‌مه‌رگ‌به‌هێزتر‌ده‌زانی،‌هه‌ر‌بۆیه‌‌له‌‌كوشتنی‌خه‌ڵك‌و‌ئه‌ستاندنی‌گیانیان‌هیالك‌نه‌ده‌بـــوو.‌ئه‌و‌تۆڵه‌ی‌له‌‌مردنیش‌ده‌ســـتانده‌وه‌،‌چونكه‌‌مه‌رگ‌جهانگیری‌كوڕی‌لێ‌ئه‌ستاندبوو.‌ئه‌و‌مرۆڤه‌‌وه‌حشییه‌‌نیازی‌وابوو‌هه‌موو‌نێچیره‌كانی‌

Page 8: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 8مه‌رگ‌بۆ‌خۆی‌ڕاو‌بكا،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌مه‌رگ‌له‌‌په‌ژاره‌‌و‌برسێتیدا‌بمرێ.‌له‌و‌ڕۆژه‌وه‌‌كه‌‌جهانگیری‌كوڕی‌مرد‌و‌خه‌ڵكی‌ســـه‌مه‌رقه‌ند‌جلوبه‌رگی‌شـــین‌و‌ڕه‌شـــیان‌پۆشی‌و‌خۆڵه‌مێشیان‌وه‌ســـه‌ر‌خۆیان‌كرد،‌سێ‌ساڵ‌تێپه‌ڕ‌ببوو،‌به‌اڵم‌ته‌یموور‌له‌و‌ماوه‌یه‌دا‌بۆ‌جارێكیش‌بزه‌‌نه‌هاته‌‌سه‌ر‌لێوی.‌له‌و‌ماوه‌یه‌دا‌لێوه‌كانی‌پێكه‌وه‌‌گرێ‌درابوون‌و‌له‌‌به‌رامبه‌ر‌هیچ‌كۆسپێك‌سه‌ری‌نه‌وی‌نه‌ده‌كرد.‌سێ‌ساڵی‌ته‌واو‌ڕه‌حم‌و‌به‌زه‌یی‌به‌‌دڵیدا‌نه‌ده‌هات.‌با‌له‌‌باســـی‌ئه‌سڵی‌چیرۆكه‌كه‌مان‌دوور‌نه‌كه‌وینه‌وه‌‌و‌باسی‌ئه‌و‌ژنه‌‌بكه‌ین،‌كه‌‌

چۆكی‌به‌‌ته‌یمووری‌له‌نگ‌دادا.»ژن‌ته‌نیا‌كه‌ســـێكه‌‌‌كه‌‌هێز‌و‌توانا‌ده‌به‌خشـــێ‌و‌ته‌نانه‌ت‌مردنیش‌له‌‌به‌رامبه‌ریدا‌سه‌ری‌كڕنۆش‌داده‌نه‌وێنێ.«‌له‌و‌چیرۆكه‌دا‌راستییه‌ك‌ده‌خرێته‌‌به‌رچاو،‌كه‌‌دایكێك‌توانی‌»ته‌یموور«‌ئه‌و‌سه‌رداره‌‌خوێن‌ڕێژ‌و‌كاولكاره‌‌

به‌‌چۆك‌دابێنێ‌و‌سه‌ری‌پێ‌نه‌وی‌بكا.چیرۆك‌و‌به‌سه‌رهاته‌كه‌‌ئاوا‌بوو:

ئه‌میر‌ته‌یموور‌له‌‌پێده‌شتی‌دڵڕفێنی‌»كانی‌گوڵ«‌خه‌ریكی‌عه‌یش‌و‌نۆش‌بوو.‌ئه‌و‌پێده‌شته‌‌وه‌ك‌باخی‌به‌هه‌شت‌وابوو،‌هه‌موو‌جۆره‌‌گوڵێكی‌سوور‌و‌یاسه‌مینی‌بۆنخۆش‌وه‌ك‌هه‌وری‌ئاسمان‌زه‌ویان‌داپۆشیبوو.‌ته‌یموور‌له‌‌پێده‌شـــت‌بارگه‌‌و‌بنه‌ی‌خستبوو.‌شاعیره‌كانی‌سه‌مه‌رقه‌ند‌به‌و‌شوێنه‌یان‌ده‌گوت‌»عه‌شـــقی‌گـــواڵن«.‌له‌وێ‌ڕا‌منـــاره‌ی‌ڕه‌ش‌و‌گومبه‌زی‌زێڕینی‌مزگه‌وته‌كانی‌شـــار‌دیاربوو.‌پازده‌‌هه‌زار‌خێوه‌ت‌به‌‌ئاڵقه‌و‌به‌‌شێوه‌یه‌كی‌نیوه‌‌بازنه‌یی‌به‌رین‌وه‌ك‌گوڵی‌نه‌سته‌ره‌ن‌له‌و‌ده‌شته‌دا‌هه‌ڵدرابوون،‌سه‌دان‌ئااڵی‌ئاوریشم‌چندراوی‌ڕه‌نگاوڕه‌نگ‌به‌‌وێنه‌ی‌گوڵی‌سروشتی‌له‌سه‌ر‌وان‌ده‌شه‌كانه‌وه‌.‌چادری‌ئه‌میر‌ته‌یموور‌گوركانیش‌له‌‌نێوه‌ڕاستی‌ئه‌واندا‌وه‌ك‌تاوســـێك‌وابوو.‌بارگایه‌كی‌چوارگۆشه‌‌كه‌‌درێژایی‌هه‌ر‌الیه‌كی‌سه‌د‌پێ‌و‌به‌رزایه‌كه‌شی‌سێ‌نێزه‌‌بوو.‌بارگا‌له‌سه‌ر‌دوازده‌‌پایه‌ی‌زێڕین‌راوه‌ستابوو،‌كه‌‌هه‌ر‌كام‌به‌‌ئه‌ستوورایی‌له‌شی‌مرۆڤێك‌بوون.‌سه‌ر‌سه‌رپایه‌كان‌قوبه‌ی‌شینی‌پێوه‌‌بوون‌و‌ته‌واوی‌خێوه‌ته‌كان‌له‌‌پارچه‌ی‌ئاوریشمی‌ڕێڕێی‌ڕه‌ش‌و‌

Page 9: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

9کۆمه‌له‌‌چیرۆکسه‌وز‌و‌زه‌رد‌و‌شینی‌ئاسمانی‌دروست‌كرابوون،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌با‌به‌ره‌و‌ئاسمان‌هه‌ڵیان‌نه‌گرێ.‌هه‌ر‌خێوه‌تێك‌به‌‌پێنج‌سه‌د‌ره‌سته‌ی‌ئاوریشمی‌سوور‌له‌‌زه‌وی‌قایم‌كرابوون.‌چوار‌هه‌ڵۆی‌گه‌وره‌‌له‌‌چوار‌ســـووچی‌خێوه‌ته‌كه‌‌قایم‌كرابوون.‌هه‌ڵۆیه‌ك‌كه‌‌له‌و‌چواره‌‌گه‌وره‌تر‌و‌ترسێنه‌تر‌بوو،‌واتا‌ته‌یمووری‌گوركان‌بۆ‌خۆی‌وه‌ك‌شـــای‌شاهان‌له‌سه‌ر‌سه‌رینێكی‌به‌رز‌له‌‌نێوڕاستی‌

چادره‌كه‌‌دانیشتبوو.جلوبه‌رگێكی‌نایاب‌له‌‌قوماشـــی‌ئاوریشم‌به‌‌ڕه‌نگی‌ئاسمانی‌و‌چندراوێكی‌به‌‌پێنج‌ســـه‌د‌دانه‌‌مرواری‌له‌‌ملدا‌بوو.‌كاڵوێكی‌ســـپی‌كه‌‌له‌‌نێوه‌ڕاستی‌یاقووتێكی‌گه‌وره‌‌ده‌دره‌وشـــایه‌وه‌،‌له‌سه‌ر‌سه‌ری‌سپی‌و‌ترسێنه‌ری‌نابوو.‌ئه‌و‌یاقووته‌‌له‌سه‌ر‌نووكی‌تیژی‌كاڵوه‌كه‌ی‌ده‌جوواڵیه‌وه‌‌كه‌‌ده‌یڕوانییه‌‌دنیا،‌وه‌ك‌چاوێكی‌پڕ‌له‌‌خوێن‌ده‌ینواند.‌ڕووخساری‌ئه‌میر‌ته‌یموور‌وه‌ك‌تیغی‌شمشـــێرێكی‌پان‌وابوو‌كه‌‌به‌هـــۆی‌ڕه‌قهه‌اڵتنی‌خوێن‌ژه‌نگی‌هێنابێ.‌ئه‌و‌خوێنانه‌ی‌كه‌‌ئه‌و‌بۆ‌هه‌زاران‌جار‌تێیانه‌وه‌‌گال‌بوو.‌چاوه‌كانی‌بچووك‌بوون،‌به‌اڵم‌هه‌موو‌شتێكیان‌ده‌دی‌و‌بروسكه‌ی‌ئه‌و‌چاوانه‌‌وه‌ك‌بروسكه‌ی‌ساردی‌زمڕوت‌وابوو،‌كه‌‌ده‌ڵێن‌چاره‌سه‌ری‌چاوی‌پیس‌و‌نه‌خۆشی‌مولكه‌‌ده‌بێ.‌به‌‌گوێیه‌كانی‌پاشـــاوه‌‌دوو‌گواره‌‌له‌‌یاقوتی‌دوورگه‌ی‌سیلون‌)سراندیب(‌هه‌اڵوه‌سرابوون‌و‌ڕه‌نگی‌ئه‌و‌گورانه‌‌به‌‌ڕه‌نگی‌لێوی‌ئاڵی‌كیژان‌ده‌چوون.‌له‌ســـه‌ر‌زه‌وی‌و‌له‌سه‌ر‌فه‌رشه‌كان‌سێ‌سه‌د‌جۆر‌ته‌اڵی‌نه‌خشكراو‌له‌گه‌ڵ‌شه‌ڕابی‌ناب‌و‌هه‌موو‌جۆره‌‌پێداویستییه‌كی‌جێژنی‌شاهانه‌ی‌لێ‌ڕیز‌كرابوو.‌له‌‌ژوور‌سه‌ری‌ته‌یمووریش‌موسیقاژه‌ن‌و‌مه‌یگێڕ‌دانیشتبوون،‌له‌‌ته‌نیشت‌ته‌یموور‌كه‌ســـی‌لێ‌نه‌بـــوو،‌به‌اڵم‌له‌به‌رده‌می‌ئه‌و‌خزمانی‌نزیكی‌شـــا‌و‌شازاده‌كان‌و‌سه‌رداره‌‌به‌ناوبانگه‌كان‌دانیشتبوون،‌به‌اڵم‌له‌‌هه‌مووان‌نزیكتر‌به‌‌ته‌یموور‌شاعیری‌باده‌‌په‌ره‌ست‌كرمانی‌دانیشتبوو،‌كه‌‌ڕۆژێك‌له‌‌ڕۆژان‌له‌‌وه‌اڵمی‌ئه‌و‌پرسیاره‌ی‌ته‌یموور،‌كه‌‌پرسیاری‌كردبوو‌ئه‌گه‌ر‌منیان‌فرۆشتبا‌ئه‌تۆ‌چه‌ندت‌پێ‌ده‌دام؟‌وه‌اڵمی‌دابۆوه‌!بیســـت‌و‌پێنج‌سكه‌.‌ته‌یموور‌به‌‌سه‌رســـووڕمانه‌وه‌‌گوتبووی:‌ئه‌وه‌‌ته‌نیا‌نرخـــی‌»نێوقه‌د‌به‌ندی«ی‌منه‌!‌

Page 10: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 10

كرمانـــی‌وه‌اڵمی‌دابۆوه‌،‌منیش‌ته‌نیا‌نرخی‌»نێوقه‌د‌به‌ندی«ی‌تۆم‌ده‌دا،‌چونكه‌‌تۆ‌بۆ‌خۆت‌پووڵێكی‌ڕه‌شیش‌ناهێنی.

‌كرمانی‌شاعیر‌له‌گه‌ڵ‌شای‌شاهان‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌پیاوه‌‌ترسێنه‌ر‌و‌دڵڕه‌قه‌دا‌ئـــاوا‌ده‌دوا.‌هه‌ر‌بۆیه‌‌ده‌بێ‌ســـاڵو‌بنێرین‌بۆ‌گیانی‌پاكی‌ئه‌و‌شـــاعیره‌‌ڕاستبێژه‌.‌ئێمه‌‌ده‌بێ‌هه‌موو‌كاتێك‌ناوی‌ئه‌و‌به‌‌گه‌وره‌تر‌له‌‌ناوی‌ته‌یموور‌

نێو‌به‌رین‌و‌خۆشمان‌بوێ.ئه‌و‌شـــاعیرانه‌مان‌خۆش‌بوێ،‌كه‌‌ته‌نیا‌خوایه‌كیان‌هه‌یه‌‌و‌ئه‌ویش‌وشه‌ی‌جوانی‌حه‌قه‌،‌كه‌‌به‌‌بێ‌ترسی‌و‌دڵه‌خورپه‌‌ده‌ریده‌بڕین‌و‌ئه‌و‌ڕاستوێژه‌ییه‌‌

سه‌ركه‌وتنی‌ئه‌وانه‌.له‌و‌كاته‌ی‌شادی‌و‌كه‌یف‌و‌ڕابواردن‌له‌گه‌ڵ‌بیره‌وه‌ری‌شه‌ڕه‌كان‌و‌ئاهه‌نگی‌ساز‌و‌چریكه‌‌به‌‌سۆز‌تێكه‌ڵ‌به‌‌كۆڕ‌ده‌بوون‌و‌ڕابردوویان‌زیندوو‌ده‌كرده‌وه‌‌و‌لـــه‌‌به‌ر‌ده‌رگای‌خێوه‌تی‌پاشـــا‌زۆرانبازی‌و‌مه‌النـــه‌‌و‌به‌ندبازی‌به‌ڕێوه‌‌ده‌چوو.‌به‌ندبازه‌كان‌له‌ســـه‌ر‌ته‌نافه‌كان‌ســـه‌مایان‌ده‌كرد‌و‌خوار‌و‌خێچ‌ده‌بوونه‌وه‌،‌هه‌موو‌كه‌س‌پێی‌وابوو‌كه‌‌ئێسكیان‌له‌‌له‌شدا‌نییه‌‌و‌له‌‌الیه‌كی‌دیكه‌ش‌شمشێربازه‌كان‌هونه‌ری‌خۆیان‌ده‌نواند،‌كه‌‌چه‌نده‌‌توند‌و‌چاالكن‌له‌‌كوشتنی‌مرۆڤه‌كاندا.‌فیله‌كانیان‌هێنابوو‌بۆ‌نمایش‌و‌به‌‌ڕه‌نگی‌سوور‌و‌سه‌وز‌ڕه‌نگیان‌كردبوون،‌به‌‌جۆرێك‌كه‌‌هێندێكیان‌ترسێنه‌ر‌و‌هێندێكیشیان‌

سه‌یر‌ده‌یاننواند.‌هه‌موو‌ژێر‌ده‌ستانی‌ته‌یموور‌هه‌ر‌كام‌به‌‌جۆرێك‌خه‌ریكی‌شادی‌و‌خۆشی‌و‌چاالكی‌بوون.‌له‌و‌كاته‌دا‌كه‌‌هه‌موو‌الیه‌ك‌شێتی‌و‌مه‌ستی‌به‌سه‌ریاندا‌زاڵ‌ببوو‌و‌كه‌س‌ئاگای‌له‌‌خۆ‌نه‌مابوو،‌ده‌نگی‌ژنێك‌وه‌ك‌هه‌وره‌تریشقه‌یه‌ك‌له‌‌ناو‌ئه‌و‌هه‌راو‌هه‌نگامه‌دا‌به‌‌گوێ‌تێكشكێنه‌ری‌سوڵتان‌بایزید‌گه‌یشت.‌

ده‌نگـــی‌ته‌وارێك‌بوو‌كه‌‌ڕۆحی‌گه‌نده‌ڵ‌و‌نوســـتووی‌ته‌یمووری‌وه‌خه‌به‌ر‌هێنا.‌به‌ڵێ‌مه‌رگ‌ڕۆحی‌ئه‌وی‌گه‌نده‌ڵ‌كردبوو،‌هه‌ر‌بۆیه‌‌سه‌باره‌ت‌به‌‌ژیان‌

و‌خه‌ڵك‌بێ‌ره‌حم‌و‌بێ‌به‌زه‌یی‌ببوو.‌

Page 11: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

11کۆمه‌له‌‌چیرۆکته‌یموور‌فه‌رمانی‌دا‌بزانن‌كێیه‌‌كه‌‌ئاوا‌شـــیوه‌ن‌و‌زاری‌ده‌كا؟‌یاســـاوه‌ڵ‌هه‌واڵیان‌هێنا،‌كه‌‌ژنێكی‌سه‌راپا‌قوڕاوی‌و‌جلوبه‌رگ‌شڕۆڵ‌كه‌‌وێ‌ده‌چێ‌

شێت‌بێ‌خوازیاری‌چاو‌پێكه‌وتنی‌تۆیه‌‌و‌له‌سه‌ر‌داوای‌خۆی‌سووره‌.پاشا‌گوتی:‌بیهێنن.

ژنێكی‌پێخواس‌به‌‌جلوبه‌رگی‌شڕۆڵه‌وه‌‌له‌به‌رده‌می‌ته‌یمووردا‌خۆی‌نواند،‌كـــه‌‌جله‌كانی‌له‌به‌ر‌تیشـــكی‌خۆره‌تاو‌كاڵ‌ببوونـــه‌وه‌‌و‌به‌‌پرچه‌‌ڕه‌ش‌و‌ئاڵۆزه‌كانی‌سینگی‌ڕووتی‌داپۆشیبوو،‌ڕه‌نگی‌ده‌م‌و‌چاوی‌له‌‌ره‌نگی‌مس‌ده‌چوو،‌به‌اڵم‌چاوه‌كانی‌زیت‌و‌وریا‌بوون،‌تێڕوانینی‌به‌‌هێز‌و‌نه‌ترســـانه‌‌بوو.‌ده‌سته‌‌ڕه‌شه‌كانی‌كه‌‌بۆ‌الی‌ئه‌میر‌ته‌یموور‌درێژی‌كردبوون،‌به‌‌هیچ‌

نه‌ده‌له‌رزین.‌ژنه‌كه‌‌پرسی:‌ئه‌تۆ‌ئه‌و‌كه‌سه‌ی‌سوڵتان‌بایزیدت‌تێك‌شكاندووه‌؟

-‌به‌ڵێ‌منم،‌ئه‌ویش‌و‌زۆر‌ســـه‌ربزێوی‌دیكه‌شم‌تێكشكاندوون‌و‌ئێستاش‌له‌‌داگیركردن‌ماندوو‌نه‌بووم.‌ئه‌ی‌ژن‌ئه‌تۆ‌ده‌تهه‌وێ‌له‌سه‌ر‌خۆت‌چ‌باس‌

بكه‌ی؟-‌گوێـــم‌لێ‌بگره‌!‌ئه‌تۆ‌هه‌ر‌كارێك‌بكه‌ی‌لـــه‌‌مرۆڤ‌زیاتر‌نیت.‌جیاوازی‌من‌و‌تۆ‌له‌وه‌دایه‌‌مـــن‌دایكم‌و‌خزمه‌تكاری‌ژیانم،‌به‌اڵم‌ئه‌تۆ‌خزمه‌تكاری‌مه‌رگـــی.‌ئه‌تۆ‌ده‌رحـــه‌ق‌به‌‌من‌خه‌تات‌كردووه‌،‌هاتـــووم‌داوات‌لێ‌بكه‌م‌هه‌ڵه‌كه‌ت‌راست‌بكه‌یه‌وه‌.‌به‌‌منیان‌گوتووه‌‌دروشمی‌تۆ‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌»هێز‌له‌‌دادپه‌روه‌ریدایه‌«،‌به‌اڵم‌باوه‌ڕ‌ناكه‌م‌ئه‌تۆ‌باوه‌ڕت‌به‌و‌دروشـــمه‌‌هه‌بێ،‌به‌اڵم‌باوه‌ڕت‌هه‌بێ‌یا‌نه‌بێ،‌ده‌بێ‌ســـه‌باره‌ت‌به‌‌من‌و‌مافی‌من‌دادپه‌روه‌ر‌

بی،‌چونكه‌‌من‌دایكم!ته‌یموور‌ئه‌وه‌نده‌‌ژیر‌بوو،‌كه‌‌هه‌ست‌به‌‌بێباكی‌و‌چاونه‌ترسی‌ژنه‌كه‌‌بكات‌له‌‌كاتی‌قسه‌كردندا.‌هه‌ر‌بۆیه‌‌دوای‌ماوه‌یه‌ك‌ڕاوه‌ستان‌گوتی‌حه‌ز‌ده‌كه‌م‌

گوێ‌بۆ‌قسه‌كانت‌ڕاگرم،‌دانیشه‌‌و‌هه‌رچی‌ده‌تهه‌وێ‌بیڵێ.‌ژنه‌كه‌‌به‌‌ئاســـووده‌یی‌و‌بێ‌شه‌رم‌و‌شـــكۆ‌له‌سه‌ر‌فه‌رشی‌دیوه‌خان‌و‌له‌‌نێو‌شـــاهاندا‌دانیشت‌و‌به‌م‌جۆره‌‌ده‌ستی‌پێكرد.‌من‌خه‌ڵكی‌ده‌وروبه‌ری‌

Page 12: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 12شاری‌»ســـالرنو«م‌له‌‌واڵتی‌ئیتالیا.‌لێره‌وه‌‌زۆر‌دووره‌.‌ئه‌تۆ‌نه‌‌دیتووته‌‌و‌نه‌‌پێی‌ده‌زانی.‌بابم‌و‌مێرده‌كه‌م‌ماســـیگر‌بوون.‌مێرده‌كه‌م‌وه‌ك‌هه‌موو‌پیاوێكـــی‌خـــاوه‌ن‌ژن‌و‌منداڵ‌به‌خته‌وه‌ر‌بوو‌و‌لـــه‌‌پێوه‌ندی‌من‌و‌ئه‌ودا‌خاوه‌نی‌كوڕێك‌بووین،‌كه‌‌جوانترین‌كوڕی‌دنیا‌بوو.‌)له‌و‌كاته‌دا‌ته‌یموور‌ئه‌و‌پیاوه‌‌شه‌ڕكه‌ره‌‌كۆنه‌ساڵه‌‌به‌‌خۆی‌نه‌بوو،‌له‌سه‌ر‌خۆ‌و‌له‌‌ژێر‌لێوانه‌وه‌‌گوتی‌وه‌ك‌جهانگیری‌من(.‌كوڕێكی‌ژیر‌و‌عاقڵ‌بوو‌شـــه‌ش‌ساڵ‌ته‌مه‌نی‌تێپه‌ڕ‌ببوو،‌كه‌‌دزانی‌ده‌ریایی‌له‌‌هۆزی‌عه‌ره‌به‌‌لێوارنشـــینه‌كانی‌ناســـراو‌به‌‌»ساراســـین«‌له‌‌كه‌ناره‌كانی‌واڵتی‌ئێمـــه‌‌دابه‌زین،‌باب‌و‌مێرده‌كه‌م‌و‌زۆر‌پیاوی‌دیكه‌شیان‌كوشت‌و‌كوڕی‌منیشیان‌رفاند.‌هێنده‌ی‌پێ‌نه‌چوو‌سوڵتان‌بایزید‌به‌سه‌ر‌ئه‌واندا‌زاڵ‌بوو‌و‌ئه‌تۆش‌به‌سه‌ر‌سوڵتان‌بایزیددا‌زاڵ‌بووی،‌ئێستا‌چوار‌ساڵی‌ته‌واوه‌‌بۆ‌دیتنه‌وه‌ی‌كوڕه‌كه‌م‌له‌و‌چیا‌و‌ده‌شت‌و‌چۆالنه‌‌ســـه‌رگه‌ردانم.‌ئه‌و‌خاكه‌‌له‌‌ژێر‌ده‌سه‌اڵتی‌تۆدایه‌‌و‌من‌كوڕه‌كه‌م‌

له‌‌تۆ‌ده‌وێته‌وه‌.‌ئه‌و‌شا‌و‌شازاده‌‌و‌سه‌ركردانه‌ی‌له‌‌كۆڕه‌كه‌‌دانیشتبوون‌و‌خۆیان‌له‌‌هه‌موو‌

كه‌س‌به‌‌زیاتر‌ده‌زانی،‌وێكڕا‌پێكه‌نین‌و‌گوتیان:ئه‌و‌ژنه‌‌شێته‌‌و‌خوا‌حاڵی‌گۆڕیوه‌. ‌-

به‌اڵم‌كرمانی‌شـــاعیر‌به‌‌ســـه‌رنجه‌وه‌‌چاوی‌له‌و‌ژنه‌‌ده‌كـــرد‌و‌ته‌یمووری‌له‌نگیش‌به‌‌سه‌رســـووڕمانه‌وه‌‌لێی‌ده‌ڕوانی،‌كرمانی‌شاعیری‌باده‌په‌رست‌

له‌سه‌ره‌خۆ‌گوتی:به‌ڵێ‌شـــێته‌،‌به‌اڵم‌شێتی‌ئاسایی‌نییه‌،‌هه‌ستی‌دایكایه‌تی‌شێتی‌ ‌-

كردووه‌.‌ته‌یمووری‌داگیركه‌ری‌دنیا‌گوتی:

ئـــه‌ی‌ژن،‌چۆن‌له‌و‌واڵته‌‌دووره‌وه‌‌كه‌‌من‌‌نه‌مدیتووه‌‌و‌ناویشـــم‌ ‌-نه‌بیســـتووه‌‌له‌‌ده‌ریا‌و‌رووبار‌و‌چیا‌و‌دارســـتانه‌كانی‌تێپه‌ڕیوی‌و‌خۆت‌گه‌یاندۆتـــه‌‌ئێره‌؟‌چۆن‌زینده‌وه‌رانی‌دڕنده‌‌و‌مرۆڤه‌‌خوێن‌ڕێژه‌كان‌زیانیان‌پـــێ‌نه‌گه‌یاندووی؟‌ئاخر‌ئه‌تۆ‌بۆ‌پارێزگاری‌له‌‌خۆت‌ته‌نیا‌چه‌كێكیشـــت‌

Page 13: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

13کۆمه‌له‌‌چیرۆکپێ‌نییه‌‌و‌له‌‌ئاوه‌ها‌حالێكدایه‌‌كه‌‌چه‌ك‌بۆ‌هه‌ر‌مرۆڤێكی‌بێپه‌نا‌باشترین‌هاوڕێیه‌‌و‌تا‌ئه‌و‌كاته‌ی‌خاوه‌ن‌چه‌ك‌هێزی‌له‌‌باسكدا‌بێ،‌مه‌حاڵه‌‌بتوانن‌زیانی‌پێبگه‌یه‌نن.‌ئه‌من‌ده‌بێ‌چۆنیه‌تی‌هاتن‌و‌نیاز‌و‌مه‌به‌ستت‌به‌‌ڕوونی‌

بزانم.ژن-‌یانی‌ڕێز‌له‌و‌ژنه‌‌بگرین‌كه‌‌دایكه‌‌و‌خۆشه‌ویســـتی‌ئه‌و‌به‌سه‌ر‌هه‌موو‌كۆسپێكدا‌زاڵه‌،‌هه‌موو‌مرۆڤه‌كانی‌دنیا‌به‌‌شیری‌مه‌مكی‌ئه‌و‌پێگه‌یشتوون،‌هه‌مـــوو‌تایبه‌تمه‌ندییه‌‌جوانه‌كانی‌مرۆڤ‌له‌‌تیشـــكی‌روونی‌خۆره‌تاو‌و‌له‌‌شیری‌دایك‌په‌یدا‌بوون.‌هه‌ر‌ئه‌وانن‌بوونی‌ئێمه‌‌به‌‌ژیانه‌وه‌‌ده‌به‌ستنه‌وه‌!

ژنه‌كه‌‌ئاوای‌به‌‌ته‌یموور‌گوت:‌ئه‌مـــن‌ته‌نیا‌ده‌ریایه‌كـــم‌دی،‌كه‌‌له‌ودا‌دورگـــه‌ی‌زۆر‌هه‌بوون‌و‌به‌له‌می‌ماســـیگرانی‌تێدا‌ده‌گه‌ڕا.‌ئاخر‌ئه‌گه‌ر‌مرۆڤ‌وه‌دوای‌خۆشه‌ویســـتی‌خۆی‌بكه‌وێ،‌شـــنه‌بای‌ڕزگاری‌بۆی‌هه‌ڵده‌كا‌و‌به‌‌مراد‌ده‌گا.‌به‌‌مه‌له‌‌كردن‌و‌په‌ڕینه‌وه‌‌له‌‌ڕووبار‌و‌ده‌ریا‌ئاشـــنا‌بووم.‌بـــه‌‌الی‌منه‌وه‌‌چیاكانیش‌هیچ‌

كۆسپێك‌نه‌بوون.كرمانی‌شاعیر‌به‌سه‌رخۆشیه‌وه‌‌گوتی:

له‌‌به‌رامبه‌ر‌خۆشه‌ویستی‌دایك‌كێو‌ده‌بێته‌‌ده‌شت! ‌-هێندێك‌دارستان‌له‌سه‌ر‌رێگام‌هه‌بوون،‌به‌اڵم‌هه‌ر‌ئه‌وه‌نده‌‌به‌سه‌‌ ‌-كه‌‌بڵێم‌هه‌بوون.‌ئێســـتا‌كه‌‌من‌لێیان‌تێپه‌ڕیوم‌و‌گه‌یشـــتوومه‌ته‌‌ئێره‌،‌ئه‌و‌قســـانه‌‌ئی‌ڕابـــردوون!‌به‌رازه‌‌كێوییه‌كان،‌ورچـــه‌كان،‌كه‌‌له‌‌كێوییه‌‌ترسێنه‌ره‌كان،‌كه‌‌ســـه‌ری‌زڵیان‌به‌ره‌و‌زه‌وی‌خوار‌ده‌كرده‌وه‌،‌هه‌موویانم‌له‌سه‌ر‌ڕێگای‌خۆم‌دیتوون.‌دوو‌جاریش‌پڵنگه‌كان‌به‌و‌چاوانه‌یان‌كه‌‌وه‌ك‌چاوی‌تۆ‌ده‌چوون،‌ســـه‌یریان‌كردم،‌به‌اڵم‌زینده‌وه‌ریش‌دڵی‌هه‌یه‌،‌ئه‌من‌هـــه‌ر‌به‌و‌جۆره‌‌كه‌‌ئێســـتا‌له‌گه‌ڵ‌تۆ‌ده‌دوێم،‌له‌گـــه‌ڵ‌ئه‌وانیش‌هه‌ر‌به‌و‌شـــێوه‌‌قســـه‌م‌كردووه‌.‌ئه‌وان‌لێم‌حالی‌ده‌بوون‌و‌ده‌یانزانی‌كه‌‌من‌دایكم‌و‌هه‌ناســـه‌یه‌كیان‌هه‌ڵ‌ده‌كێشا‌و‌ده‌ڕۆیشتن.‌ئه‌وان‌خه‌می‌منیان‌بوو!‌بۆ‌تـــۆ‌نازانی‌بونه‌وه‌رانیش‌بێچووی‌خۆیان‌خۆش‌ده‌وێ‌و‌بۆ‌ئازادی‌و‌ژیانی‌

Page 14: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 14ئه‌وان،‌وه‌ك‌مرۆڤه‌كان‌به‌ڵكو‌باشتریش‌خه‌بات‌ده‌كه‌ن‌و‌له‌‌خۆبوردوویی‌له‌‌

خۆیان‌نیشان‌ده‌ده‌ن.ته‌یموور‌گوتی:

ژن‌حـــه‌ق‌به‌‌تۆیه‌!‌مـــن‌ده‌زانم‌كه‌‌گیانله‌بـــه‌ران‌زۆرتر‌له‌‌مرۆڤ‌ ‌-بێچووی‌خۆیان‌خۆش‌ده‌وێ‌و‌بۆ‌پارێزگاری‌لێ‌كردنیان‌له‌‌مرۆڤ‌باشتر‌و‌

چاكتر‌و‌ئازایانه‌تر‌تێده‌كۆشن!ژنه‌كه‌‌وه‌ك‌منداڵێكی‌دڵســـاف‌درێژه‌ی‌به‌‌قسه‌كانی‌خۆی‌دا،‌چونكه‌‌دڵی‌

دایك‌سه‌‌دجار‌سافتر‌و‌بێگه‌ردتره‌‌له‌‌دڵی‌هه‌ر‌منداڵێك.‌ژنه‌كه‌‌گوتی:

خه‌ڵك‌هه‌موو‌كاتێك‌منداڵی‌دایكی‌خۆیانن.‌ئاخر‌هه‌موو‌كه‌س‌دایكی‌هه‌یه‌،‌هه‌ر‌كه‌س‌منداڵی‌دایكی‌خۆیه‌تی،‌ته‌نانه‌ت‌پیره‌پیا‌و‌باش‌بزانه‌‌كه‌‌ئه‌تۆش‌له‌‌داوێنی‌ژنێك‌كه‌وتوویه‌وه‌.‌تۆ‌ده‌توانی‌خوا‌ڕه‌ت‌بكه‌یته‌وه‌،‌به‌اڵم‌ناتوانی‌

حاشا‌له‌‌دایكت‌بكه‌ی‌و‌خۆت‌له‌و‌ڕاستییه‌‌بشارییه‌وه‌!كرمانی‌شاعیره‌‌ئازا‌و‌نه‌ترسه‌‌هاواری‌كرد:

-‌ڕاستت‌گوت‌ئه‌ی‌ژن!‌حه‌ق‌به‌‌تۆیه‌!‌هیچ‌كاتێك‌له‌‌گاڕانێك‌گا‌كویلكه‌یه‌ك‌په‌یدا‌نابێ.‌هیچ‌كات‌بێ‌هه‌تاو‌گوڵه‌كان‌ناپشـــكوون‌و‌بێ‌خۆشه‌ویســـتی‌به‌خته‌وه‌ری‌مانای‌نییه‌‌و‌بێ‌ژنیش‌خۆشه‌ویســـتی‌وه‌ده‌ست‌نایه‌.‌تا‌دایك‌

نه‌بێ‌نه‌‌شاعیر‌ده‌بێ‌نه‌‌پاڵه‌وانێكی‌ئازا.ئینجا‌ژن‌گوتی:

كوڕه‌كـــه‌م‌پێ‌بده‌وه‌.‌من‌دایكم‌و‌ئـــه‌وم‌خۆش‌ده‌وێ.‌ڕێز‌له‌‌ژن‌ ‌-بگره‌،‌چونكه‌‌مووسا‌و‌عیسا‌و‌محه‌ممه‌د‌و‌پێغه‌مبه‌رانی‌گه‌وره‌‌له‌‌ژن‌بوون.‌ژن‌عیســـای‌هێنایه‌‌سه‌ر‌زه‌وی،‌به‌اڵم‌زاڵمان‌كوشـــتیان.‌به‌‌فه‌رمووده‌ی‌»شـــه‌ریف‌الدین«‌ئه‌و‌زیندوو‌ده‌بێته‌وه‌‌بۆ‌دادگایی‌كردنی‌زیندووه‌كان‌و‌

ئه‌و‌كاره‌‌له‌‌دیمه‌شق‌ده‌بێ!ده‌بێ‌كڕنۆش‌بۆ‌ژن‌به‌رین‌و‌ڕێز‌له‌‌ژن‌بگرین،‌چونكه‌‌گه‌وره‌پیاوانی‌دنیا‌له‌‌داوێنی‌ژندا‌په‌روه‌رده‌‌بوون.‌ئه‌ره‌ستوو،‌فردۆسی،‌سه‌عدی،‌عومه‌ر‌خه‌یام‌

Page 15: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

15کۆمه‌له‌‌چیرۆکكه‌‌وته‌كانی‌وه‌ك‌شه‌ڕابی‌تێكه‌اڵو‌به‌‌ژه‌هره‌،‌ئه‌سكه‌نده‌ری‌گه‌وره‌‌و‌هومری‌كوێر‌هه‌موو‌منداڵ‌و‌ده‌ســـت‌په‌روه‌رده‌ی‌ژنن.‌هه‌موو‌شیری‌مه‌مكی‌ژنیان‌خواردۆته‌وه‌‌و‌داره‌داره‌ی‌پێ‌كردوون‌و‌هێناونیه‌‌نێو‌ژیان،‌ئه‌وه‌‌له‌‌حالێكدا‌بوو‌كه‌‌ئه‌وان‌له‌‌لقی‌گوڵێك‌به‌رزتر‌نه‌بوون.‌هه‌ر‌بۆیه‌‌ته‌واوی‌شانازییه‌كان‌

و‌هۆكاره‌كانی‌سه‌ركه‌وتن‌له‌‌دنیادا‌هی‌دایكانه‌.‌له‌و‌كاته‌دا‌ته‌یموور‌ئه‌و‌به‌وره‌‌شه‌له‌،‌ئه‌و‌خاپووركه‌ره‌ی‌شاران‌به‌‌بیستنی‌ئه‌و‌قسانه‌‌ســـه‌ری‌سپی‌به‌ره‌و‌سینگی‌شۆڕ‌بووه‌‌و‌بۆ‌ماوه‌یه‌كی‌درێژ‌له‌‌فكران‌ڕاچوو،‌له‌‌دواییدا‌سه‌ری‌هه‌ڵێنا‌و‌ڕووی‌كرده‌‌دانیشتوانی‌باره‌گاكه‌ی‌

و‌گوتی:من‌ته‌یموور‌به‌نده‌ی‌خودا!‌ئه‌وه‌ی‌كه‌‌ده‌بێ‌بیڵێم‌ئێســـتا‌ده‌یڵێم!‌ ‌-تا‌ئێستا‌ساڵیانێكی‌درێژ‌ژیاوم،‌زه‌وی‌له‌‌ژێر‌پێی‌مندا‌ده‌ناڵێنێ‌و‌ماوه‌ی‌سی‌ساڵه‌‌به‌رهه‌می‌مه‌رگ‌به‌و‌ده‌ستانه‌‌ده‌دروومه‌وه‌.‌بۆ‌وه‌وه‌ده‌ستهێنانی‌وێرانی‌و‌كوشتار،‌تا‌تۆڵه‌ی‌مه‌رگی‌جهانگیری‌خۆم‌بستێنمه‌وه‌.‌له‌به‌ر‌ئه‌وه‌‌ده‌ســـتم‌داوه‌ته‌‌دڵره‌قی‌له‌‌راده‌به‌ده‌ر،‌چونكه‌‌ته‌نیا‌مه‌رگ‌ڕووناكی‌دڵمی‌كوژاندۆته‌وه‌!‌ئه‌وانه‌ی‌له‌گه‌ڵ‌من‌شه‌ڕیان‌كردووه‌،‌ته‌نیا‌بۆ‌تاج‌و‌ته‌خت‌و‌شاره‌كان‌بووه‌.‌هیچ‌كامیان‌بۆ‌بوون‌و‌گه‌وره‌یی‌مرۆڤ‌له‌گه‌ڵ‌من‌ده‌ست‌به‌‌په‌نجه‌یـــان‌نه‌رم‌نه‌كردووه‌.‌له‌‌بۆچوونی‌مندا‌مرۆڤ‌هیچ‌بایه‌خێكی‌نه‌بووه‌‌و‌قه‌ت‌نه‌مزانیوه‌‌كه‌‌مرۆڤ‌چییه‌‌و‌بۆچی‌له‌ســـه‌ر‌رێگای‌مندا‌ڕاوه‌ستاوه‌؟‌دوای‌زاڵبوونم‌به‌ســـه‌ر‌بایزیددا‌ئاوام‌گـــوت:‌به‌داخه‌وه‌‌بایزید‌له‌‌بۆچوونی‌خواوه‌نده‌وه‌‌زه‌وی‌و‌خه‌ڵك‌هیچ‌بایه‌خێكیان‌نییه‌.‌ئه‌تۆ‌بڕوانه‌‌ئه‌و‌هه‌موو‌خه‌ڵكـــه‌ی‌كه‌وتوونه‌ته‌‌ژێر‌فه‌رمانی‌كه‌ســـانێكی‌وه‌ك‌من‌و‌تۆ!‌تۆ‌گۆجی‌و‌منیش‌شـــه‌ل!‌كاتێك‌بایزیدیان‌به‌‌زنجیركـــراوی‌بۆ‌الی‌من‌هێنا،‌له‌به‌ر‌قورســـایی‌زه‌نجیره‌كان‌نه‌یده‌توانی‌به‌‌پێوه‌‌ڕابوه‌ســـتێ‌و‌ئه‌وم‌له‌و‌په‌ڕی‌زه‌بوونـــی‌و‌لێقه‌وماویدا‌دی،‌ئه‌و‌كات‌هه‌ســـتم‌كرد‌كه‌‌ژیـــان‌زۆر‌تاڵ‌و‌

دژواره‌.‌مـــن‌ته‌یمووری‌به‌نده‌‌و‌عه‌بدی‌خودا،‌ئه‌وه‌ی‌ده‌بێ‌بیڵێم‌ئێســـتا‌ده‌یڵێم!‌

Page 16: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 16ئێســـتا‌له‌‌به‌رامبه‌ری‌مندا‌ژنێك‌دانیشتووه‌،‌كه‌‌وێنه‌ی‌وه‌ك‌ئه‌و‌زۆرن‌ئه‌و‌له‌‌دڵی‌مندا‌هه‌ســـتێكی‌بزواند،‌كه‌‌تا‌ئێســـتا‌هه‌ستم‌پێ‌نه‌كردووه‌.‌ئه‌و‌له‌گه‌ڵ‌من‌وه‌ك‌كه‌سێكی‌زۆر‌نزیك‌قسه‌‌ده‌كا،‌پارانه‌وه‌‌و‌الاڵنه‌وه‌ی‌نییه‌،‌به‌ڵكو‌زۆر‌ئازایانه‌‌داواكاری‌خۆی‌ده‌رده‌بڕێ‌و‌منیش‌ئێســـتا‌ده‌زانم‌و‌لێی‌حاڵی‌بووم،‌كه‌‌بۆچی‌ئه‌و‌ژنه‌‌ئاوا‌به‌هێز‌و‌توانا‌قســـه‌‌له‌گه‌ڵ‌مندا‌ده‌كا.‌ئه‌و‌دایكه‌‌و‌خۆشه‌ویســـتی‌هانی‌داوه‌‌و‌توانیویه‌تی‌لێكدانه‌وه‌ی‌هه‌بێ،‌كه‌‌كوڕی‌ئه‌و‌به‌رهه‌می‌ژیانی‌ئه‌وه‌‌و‌ده‌كرێ‌له‌و‌به‌رهه‌مه‌‌برووسكه‌یه‌ك‌په‌یدا‌بێ،‌كه‌‌چه‌ند‌سه‌ده‌‌نه‌كوژێته‌وه‌.‌مه‌گه‌ر‌هه‌موو‌پێغه‌مبه‌ران‌منداڵ‌نه‌بوون‌و‌ته‌واوی‌قاره‌مانانی‌دنیا‌ڕۆژێك‌الواز‌نه‌بوون؟‌ئاخ‌جهانگیر‌سۆمای‌چاوه‌كانی‌من!‌ڕه‌نگه‌‌ده‌ســـتی‌ڕۆژگار‌وای‌كردبێ،‌كه‌‌تۆ‌ســـه‌رزه‌وی‌ڕوون‌بكه‌ی‌و‌تۆوی‌به‌خته‌وه‌ری‌تێدا‌بچێنی.‌من‌ته‌واوی‌زه‌ویم‌به‌‌خوێن‌پاراو‌كردووه‌‌و‌

خه‌ماڵندوومه‌‌و‌له‌سه‌ر‌زه‌وی‌شه‌القی‌تووڕه‌یی‌و‌غه‌زه‌بی‌خودا‌بووم.ته‌یمـــوور‌ماوه‌یه‌ك‌بێده‌نگ‌بوو،‌به‌و‌شـــێوه‌یه‌‌بێده‌نگی‌خۆی‌شـــكاند‌و‌

گوتی:من‌ته‌یموور‌به‌نده‌ی‌خودا‌ئه‌وه‌ی‌ده‌بێ‌بیڵێم،‌ئێســـتا‌ده‌یڵێم!‌هه‌ر‌ئێستا‌سێ‌سه‌د‌كه‌س‌سوار‌ساز‌بن‌و‌به‌‌هه‌ر‌چوار‌قوڕنی‌واڵتی‌مندا‌باڵوببنه‌وه‌‌و‌كـــوڕی‌ئه‌و‌ژنه‌‌بدۆزنه‌وه‌.‌ئه‌و‌ژنه‌ش‌هه‌ر‌لێره‌‌ده‌مێنێته‌وه‌‌و‌چاوه‌ڕوانی‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ســـواره‌كان‌ده‌كا‌و‌منیش‌له‌گـــه‌ڵ‌ئه‌و‌چاوه‌ڕوانم،‌هه‌ر‌كام‌له‌و‌سوارانه‌‌له‌گه‌ڵ‌كوڕی‌ئه‌و‌ژنه‌‌بگه‌ڕێته‌وه‌،‌به‌‌زێڕوزیو‌خه‌اڵت‌ده‌كرێ.‌ئه‌وه‌یه‌‌

بڕیاری‌ته‌یموور!‌ئه‌ی‌ژن‌به‌و‌بڕیاره‌‌ڕازی؟ژنه‌كه‌‌پرچه‌‌ڕه‌شه‌كانی‌له‌ســـه‌ر‌ڕوخساری‌خۆی‌الدا،‌بزه‌یه‌كی‌هاته‌‌سه‌ر‌

لێوان‌و‌سه‌ری‌جوواڵند‌و‌گوتی:‌بڕیارێكی‌به‌جێیه‌‌ئه‌ی‌پاشا!ئه‌و‌كات‌پیره‌مێردی‌جه‌نگاوه‌ر‌هه‌ستا‌سه‌ر‌پێ‌و‌بێ‌ئه‌وه‌ی‌قسه‌یه‌ك‌بكا‌

وای‌نواند،‌كه‌‌رێز‌له‌و‌ژنه‌‌ده‌گرێ.كرمانی‌شاعیر،‌كه‌‌له‌‌باده‌‌سه‌رخۆش‌ببوو،‌به‌‌خۆشحاڵییه‌وه‌‌كه‌‌له‌‌تاریف‌نایه‌‌گوتی:‌بۆ‌پێ‌هه‌ڵگوتنی‌گوڵ‌و‌ئه‌ســـتێره‌كان‌چ‌شـــتێك‌له‌‌شێعری‌

Page 17: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

17کۆمه‌له‌‌چیرۆکجوان،‌باشتره‌؟‌

ئه‌گه‌ر‌ئه‌ویندارێك‌ئه‌و‌قسه‌ی‌گوێ‌لێ‌بێ‌ده‌ڵێ:‌ڕوخساری‌یار!‌ئاخ‌ده‌زانم‌كه‌‌ئه‌ستێره‌كانی‌ئاسمان‌له‌‌تاریكه‌‌شه‌ودا‌زۆر‌جوانن‌و‌تیشكی‌خۆره‌تاوی‌نیوه‌رۆیانی‌هاوینیش‌زۆر‌جوانه‌،‌به‌اڵم‌چاوی‌گه‌شـــی‌خۆشه‌ویسته‌كه‌م‌له‌‌

هه‌مووان‌جوانتره‌!بزه‌ی‌ئه‌و‌له‌‌تیشكی‌خۆر‌گه‌شتره‌!‌به‌اڵم‌باشترین‌شیعر‌كه‌‌ده‌بێ‌بگوترێ،‌نه‌گوتراوه‌‌ئه‌و‌شیعره‌‌له‌‌مه‌دح‌و‌سه‌نای‌دڵی‌دنیا‌له‌‌تاریفی‌دڵی‌زینده‌وه‌رێك‌

كه‌‌ئێمه‌‌مرۆڤ‌پێی‌ده‌ڵێین‌دایك.‌له‌و‌كاته‌دا‌ته‌یموور‌به‌‌شاعیری‌ده‌رباری‌خۆی‌گوت:‌ڕاست‌وایه‌‌كرمانی!

خـــودا‌له‌‌خوڵقاندنی‌تۆدا‌به‌هه‌ڵه‌‌نه‌چووه‌،‌كـــه‌‌زمانی‌تۆی‌بۆ‌ده‌ربڕین‌و‌ئاشكرا‌كردن‌هه‌ڵبژاردووه‌.‌

ژنه‌كه‌‌بزه‌ی‌له‌ســـه‌ر‌لێـــوی‌نه‌ده‌بڕا‌و‌كات‌له‌گه‌ڵ‌كات‌ڕوخســـاری‌زیاتر‌ده‌گه‌شایه‌وه‌.‌هه‌موو‌شا‌و‌شازاده‌‌و‌سه‌رداره‌كان‌چاویان‌بڕیبووه‌‌ژنه‌كه‌‌و‌

له‌‌خۆشیان‌بزه‌یان‌ده‌هاتێ.‌ته‌واوی‌ئه‌وانه‌‌ڕاســـتن،‌ته‌واوی‌ئه‌وانه‌ی‌لێره‌‌باس‌كران‌ڕاستییه‌كن،‌كه‌‌به‌‌چاو‌دیتراون.‌له‌و‌ڕاســـتیه‌‌دایكانی‌ئێمه‌‌چاكتر‌ئاگادارن،‌له‌‌ئه‌وان‌بپرسن‌

تا‌پێتان‌بڵێن.‌دایـــكان‌له‌‌مـــه‌رگ‌به‌هێزترن.‌هه‌موو‌زانا‌و‌پســـپۆرانی‌جیهان‌له‌‌دواێنی‌ئه‌واندا‌پێ‌ده‌گه‌ن.‌دایكان‌ته‌واوی‌پێداویســـتییه‌كانی‌گه‌وره‌یی‌و‌شانازیی‌

دنیا‌به‌دیاری‌دێنن.‌‌‌‌‌

Page 18: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 18

الی‌الیی‌دایك‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌»ماكسیم‌گوركی«شه‌وێكی‌ماته‌م‌گرتووی‌هاوین،‌له‌‌یه‌كێك‌له‌‌دااڵنه‌‌دووركه‌وتووه‌كانی‌قه‌راغ‌شار،‌تووشـــی‌دیمه‌نێكی‌سه‌رســـووڕهێنه‌ر‌بووم.‌ژنێك‌له‌‌نێو‌گۆالوێكی‌گه‌وره‌ی‌ئاودا‌ڕاوه‌ستابوو،‌وه‌ك‌منداڵێك‌یاری‌به‌‌قوڕاوه‌كه‌‌ده‌كرد‌و‌شه‌قی‌تێ‌هه‌ڵده‌دا‌و‌به‌والوالدا‌باڵوی‌ده‌كرده‌وه‌،‌هه‌ڵده‌په‌ڕی‌و‌ئاوازه‌یه‌كی‌ناخۆشی‌

به‌‌لووتی‌وڕینه‌‌ده‌كرد.‌به‌‌درێژایی‌ئه‌و‌ڕۆژه‌‌باران‌باریبوو‌و‌تۆفان‌هه‌موو‌شـــاری‌داگرتبوو‌و‌گڵ‌و‌خۆڵـــی‌دااڵنه‌كانی‌كردبوو‌به‌‌قوڕ‌و‌لیته‌.‌گۆالوه‌كه‌‌قووڵ‌بوو،‌ژنه‌كه‌‌تا‌نیزیك‌ئه‌ژنۆكانی‌چووبووه‌‌ناوی.‌له‌‌شـــێوه‌‌قسه‌كردنه‌كه‌ی‌ڕا‌دیاربوو‌كه‌‌ژنه‌كه‌‌مه‌سته‌‌و‌ئه‌گه‌ر‌كه‌وتبا‌هه‌ر‌زۆر‌زوو‌ده‌خنكا،‌چونكه‌‌زۆر‌ماندوو‌ببوو‌

و‌نه‌یده‌توانی‌هه‌ستێته‌وه‌‌سه‌رپێی.‌چه‌كمه‌‌مل‌درێژه‌كانم‌هه‌ڵكێشا‌و‌چوومه‌‌ناو‌گۆالوه‌كه‌‌و‌پیلیم‌گرت‌و‌به‌ره‌و‌

Page 19: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

19کۆمه‌له‌‌چیرۆکوشكایی‌ڕامكێشـــا.‌له‌‌یه‌كه‌م‌ڕاكێشاندا‌ترســـام،‌بێ‌ئه‌وه‌ی‌ده‌نگی‌لێوه‌‌بێ‌به‌‌دوامدا‌هات،‌به‌اڵم‌‌له‌‌پڕدا‌خۆی‌ڕاپســـكاند‌و‌پیلی‌ڕاســـتی،‌كه‌‌به‌‌ده‌ســـت‌منه‌وه‌‌بوو،‌ئازادی‌كرد‌و‌مستێكی‌تووندی‌له‌‌سینگم‌دا‌و‌هاواری‌كرد‌»بگه‌نه‌‌فریام«‌و‌به‌ره‌و‌گۆالوه‌كه‌‌ڕای‌كرد‌و‌منیشـــی‌به‌‌دوای‌خۆیدا‌

ڕاكێشا.به‌‌پچڕ‌پچڕ‌گوتی:‌»مه‌لعوون!‌ناڕۆم!‌بۆ‌خۆم‌ده‌ڕۆم.......‌ئه‌تۆ‌بڕۆ........‌

بگه‌نه‌‌فریام!«له‌و‌كاته‌دا‌پاســـه‌وانێك‌له‌‌تاریكاییه‌كدا‌هاتـــه‌‌ده‌رێ‌و‌له‌‌پێنج‌هه‌نگاوی‌ئێمه‌دا‌ڕاوه‌ســـتا‌و‌به‌‌ده‌نگی‌به‌رز‌پرســـی:‌-كێیه‌‌هاوار‌ده‌كا‌و‌مه‌به‌ستی‌

یارمه‌تی‌هه‌یه‌؟پێم‌گوت‌ده‌ترســـێم‌ئه‌و‌ژنه‌‌له‌و‌گۆالوه‌دا‌بخنكێ‌و‌منیش‌ده‌مهه‌ویســـت‌له‌‌ئاوه‌كه‌‌بیهێنمه‌‌ده‌رێ.‌پاســـه‌وانه‌كه‌‌له‌‌نیزیكه‌وه‌‌له‌‌ڕوخســـاری‌ژنه‌كه‌‌

وردبۆوه‌،‌تفێكی‌ڕۆ‌كرد‌و‌به‌‌توندی‌گوتی:ماشكا،‌وه‌ره‌‌ده‌رێ! ‌-

نایه‌م. ‌-به‌‌تۆ‌ده‌ڵێم‌وه‌ره‌‌ده‌رێ! ‌-

نایه‌م. ‌-سه‌لێته‌،‌ده‌بێ‌چینێكی‌وات‌تێ‌هه‌ڵده‌م،‌كه‌‌بۆ‌خۆت‌كه‌یفی‌پێوه‌‌ ‌-بكه‌ی!‌پاسه‌وانه‌كه‌‌ئه‌و‌بڕیاره‌ی‌دا‌بێ‌ئه‌وه‌ی‌بۆنی‌دوژمنایه‌تی‌لێ‌بێ.‌له‌‌دوایی‌ڕووی‌له‌‌من‌كرد‌و‌گوتی:‌»ماڵه‌كه‌ی‌له‌و‌نزیكانه‌یه‌،‌شادانه‌‌ده‌فرۆشێ.‌

زگی‌خۆی‌پێ‌تێرده‌كا،‌نێوی‌ماشكایه‌.‌سیگاریش‌ده‌كیشێ؟«ســـیگارێكمان‌داگیرســـاند.‌هێشـــتا‌ژنه‌كه‌‌ئازایانه‌‌له‌‌ناو‌گۆالوه‌كه‌‌خۆی‌

هه‌ڵده‌هاویشت‌و‌جارجارێكیش‌هاواری‌ده‌كرد.»چـــاو‌له‌‌ئاغای!‌من‌خۆم‌ئاغای‌خۆمم!‌ئه‌گـــه‌ر‌پێم‌خۆش‌بێ‌هه‌ر‌لێره‌‌

خۆم‌ده‌شۆم.«پاسه‌وانه‌كه‌‌كه‌‌پیاوێكی‌به‌‌ساڵداچووی‌ڕدێندار‌بوو،‌گوتی:‌»حه‌مامێكت‌

Page 20: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 20پێده‌كـــه‌م‌كه‌‌كه‌یفی‌پێبكه‌ی!‌كاكی‌برا‌ئه‌وه‌‌كاری‌هه‌موو‌شـــه‌وێكیه‌تی،‌

كوڕێكی‌نه‌قوستانی‌هه‌یه‌.«گوتم:‌ماڵه‌كه‌ی‌زۆر‌دووره‌!

وه‌اڵمی‌نه‌داوه‌‌و‌گوتی:‌»ده‌بێ‌بكوژرێ«منیش‌گوتم:‌»ده‌بێ‌بیگه‌یه‌نمه‌وه‌‌ماڵێ.«

ڕدێنی‌هه‌ڵته‌كاند‌و‌بزه‌یه‌كی‌هاتێ.‌ســـیگاره‌كه‌ی‌به‌ره‌و‌ڕووی‌من‌ڕاگرت‌و‌له‌‌دواییدا‌فڕێی‌دایه‌‌ســـه‌ر‌زه‌وی‌و‌گوتی‌بیبه‌وه‌،‌به‌اڵم‌له‌‌پێشـــدا‌چاو‌له‌‌

پاوپووزی‌بكه‌.‌له‌و‌نێوه‌دا،‌ژنه‌كه‌‌له‌‌نێو‌قوڕولیته‌كه‌‌دانیشت‌و‌ده‌سته‌كانی‌له‌‌نێو‌قوڕاوه‌كه‌دا‌

ده‌گێڕا‌و‌به‌‌شێوه‌یه‌كی‌ناحه‌ز‌هاواری‌ده‌كرد:»له‌‌نێو.....‌ده‌ریایه‌كی.......‌قووڵ.....«

له‌و‌شوێنه‌‌كه‌‌دانیشتبوو،‌تیشكی‌ئه‌ستێره‌یه‌كی‌گه‌وره‌‌له‌‌قوواڵیی‌تاریكایی‌سه‌ر‌سه‌ری‌له‌‌نێو‌‌قوڕاوی‌گۆالوه‌كه‌دا‌ده‌دره‌وشایه‌وه‌،‌هه‌ر‌كاتێك‌مه‌ندایی‌ئاوه‌كه‌‌تێك‌ده‌چوو،‌ئه‌و‌ترووسكانه‌ش‌تێك‌ده‌چوو.‌جارێكی‌دیكه‌‌چوومه‌‌ناو‌گۆالوه‌كه‌‌و‌بن‌پیلیم‌گرت‌و‌له‌‌حاڵێكدا‌به‌‌ئه‌ژنۆ‌پاڵم‌پێوه‌‌ده‌نا‌و‌بۆ‌الی‌په‌رژینه‌كه‌م‌برد.‌له‌پڕدا‌گه‌ڕایه‌وه‌‌و‌ده‌سته‌كانی‌هه‌ڵسووڕاند‌و‌حاڵه‌تی‌

هێرشی‌به‌‌خۆیه‌وه‌‌گرت.‌باشـــه‌‌لێمده‌!‌لێمده‌!‌عه‌یبی‌نییه‌‌لێمده‌!‌هه‌ی‌جانه‌وه‌ر!‌قه‌ساب!‌ ‌-

دیسان‌لێمده‌!دوای‌ئه‌وه‌‌پاڵم‌به‌‌په‌رژینه‌كه‌دا‌لێم‌پرســـی،‌ماڵه‌كه‌ت‌له‌‌كوێیه‌.‌ســـه‌ری‌هه‌ڵبـــڕی‌و‌چاوه‌كانی‌لـــه‌‌چاوم‌بڕی.‌لووتیم‌دی‌چووبـــۆوه‌‌ده‌وی،‌ته‌نیا‌نوخته‌یه‌كی‌بچووك‌نه‌بێ‌كه‌‌قیت‌ببۆوه‌.‌لێوی‌سه‌ره‌وه‌ی‌به‌‌هۆی‌برینێك‌بۆ‌الی‌ڕاستی‌كێشرابووه‌‌و‌ددانه‌‌بچووكه‌كانی‌به‌دیار‌كه‌وتبوون‌و‌ڕوخساری‌ناشیرینی‌به‌‌بزه‌یه‌كی‌ناله‌بار‌داده‌پۆشی.‌ڕووی‌له‌‌من‌كرد‌و‌گوتی:‌»زۆر‌

باشه‌‌با‌بڕۆین«له‌‌حاڵێكدا‌قاچه‌كانی‌تێك‌ده‌ئااڵن‌وه‌ڕێكه‌وتین،‌داوێنی‌كراســـه‌‌ته‌ڕه‌كه‌ی‌

Page 21: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

21کۆمه‌له‌‌چیرۆکشڵپه‌شڵپ‌وه‌القه‌كانی‌ده‌كه‌وت.‌ده‌تگوت‌مه‌ستی‌له‌سه‌ری‌په‌ڕیوه‌‌و‌هۆشی‌هاتۆته‌وه‌‌به‌ر.‌گوتی:‌»وه‌ره‌‌گیانه‌،‌ده‌تبه‌مه‌وه‌‌ماڵێ،‌ده‌تحه‌سێنمه‌وه‌.«

منی‌برده‌‌حه‌وشه‌ی‌خانوویه‌كی‌دووته‌به‌قه‌ی‌گه‌وره‌.‌وه‌ك‌كوێرێكی‌شاره‌زا‌به‌‌له‌باری‌هێمنی‌به‌‌نێو‌داشـــقه‌‌و‌بۆشـــكه‌‌ســـندوقه‌‌كۆن‌و‌لێژه‌ی‌داره‌‌وردكراوه‌كاندا‌تێپه‌ڕ‌بوو.‌له‌‌به‌رامبه‌ر‌كونێكدا‌ڕاوه‌ستا‌و‌گوتی:‌»‌فه‌رموو‌

بۆ‌ژوورێ.«دوای‌ئـــه‌وه‌ی‌پاڵم‌دا‌به‌‌دیواره‌‌پیس‌و‌قوراوی‌ژووره‌كه‌،‌نێوقه‌دیم‌گرت‌و‌له‌‌پلیكانه‌كان‌هێنامه‌‌خوارێ،‌له‌‌حاڵێكدا‌به‌‌سه‌ختی‌خۆم‌ڕاگرتبوو،‌قفڵی‌ده‌رگاكه‌م‌كرده‌وه‌.‌بێ‌ئه‌وه‌ی‌توانای‌چوونه‌‌پێشـــم‌هه‌بێ،‌له‌‌چوارچێوه‌ی‌

تاریكی‌ده‌رگادا‌به‌جێمام.‌ده‌نگێكی‌ناسك‌له‌‌نێو‌تاریكیدا‌پرسی:دایه‌،‌ئه‌تۆی؟ ‌-منم،‌رۆڵه‌. ‌-

بۆنی‌ناخۆشی‌ته‌ڕه‌شوع‌و‌ڕزیوی‌وه‌به‌ر‌لووتم‌هات.‌شه‌مچه‌یه‌ك‌داگیرسا.‌گڕی‌بچووكی‌ئه‌و‌بۆ‌چه‌ند‌چركه‌یه‌ك‌ڕوخســـاری‌ڕه‌نگ‌په‌ڕیوی‌منداڵێكی‌

ده‌رخست‌و‌له‌‌دواییدا‌كوژاوه‌.‌ژنه‌كه‌‌گوتی:‌ئه‌منم‌ڕۆڵه‌‌گیان،‌كێ‌هه‌یه‌‌بێجگه‌‌له‌من‌سه‌ری‌تۆ‌بدا؟‌ ‌-

شه‌مچه‌یه‌كی‌دیكه‌‌داگیرسا.‌ده‌ستێكی‌وردیله‌‌به‌له‌رزه‌‌له‌رز‌چرا‌المپایه‌كی‌بچووكی‌هه‌ڵكرد.‌ژنه‌‌گوتی:‌»خۆشه‌ویستم«‌.‌خۆی‌پێ‌ڕانه‌گیرا،‌له‌سه‌ر‌

سه‌كۆیه‌كی‌پان‌كه‌‌به‌رزاییه‌كی‌كه‌می‌هه‌بوو،‌خۆی‌به‌‌ئه‌رزدا‌دا.‌منداڵه‌كه‌‌به‌‌سه‌رنجه‌وه‌‌ده‌یڕوانییه‌‌چراكه‌،‌گڕی‌چراكه‌‌هه‌ڵكشا‌و‌دووكه‌ڵی‌كرد.‌پڵیته‌كه‌ی‌داكێشا.‌ڕوخساری‌بچووك‌و‌زه‌ردهه‌ڵگه‌ڕاو‌بوو.‌به‌‌لووتی‌باریكی‌و‌لێوه‌كانی‌وه‌ك‌كچان‌ده‌چوو،‌ڕوخســـاری‌بچووكی‌به‌سه‌ر‌الپه‌ڕی‌ڕه‌شـــی‌خانووه‌‌ته‌ره‌شـــعۆداره‌كه‌‌به‌رز‌ده‌ینواند.‌هـــه‌ر‌ده‌تگوت‌به‌‌قه‌ڵه‌م‌موویه‌كی‌ناسك‌نه‌قاشـــی‌كراوه‌.‌دوای‌چاودێری‌چراكه‌،‌به‌‌چاوه‌كانی‌كه‌‌له‌بـــن‌برژانگه‌‌درێژه‌كانی‌ده‌دره‌وشـــانه‌وه‌،‌روانییه‌‌من‌و‌گوتی:‌»عاره‌قی‌

خواردۆته‌وه‌؟«

Page 22: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 22

دایكی‌له‌سه‌ر‌ته‌ختی‌خه‌و،‌له‌‌پڕخه‌ی‌خه‌ودا‌هه‌نیسكی‌ده‌دا.‌گوتم:ده‌بێ‌جلوبه‌رگه‌كانی‌داكه‌نم. ‌-

چاوی‌له‌به‌ر‌خۆ‌ناو‌سه‌ری‌شۆڕ‌كرده‌وه‌‌و‌گوتی:‌»دایكه‌نه‌«ئه‌و‌كات‌كه‌‌خه‌ریكی‌داكه‌ندنی‌داوێنی‌ژنه‌كه‌‌بووم،‌به‌‌شێوه‌یه‌كی‌ئارام‌و‌

كاسبكارانه‌‌پرسی:‌ده‌بێ‌چراكه‌‌بكوژێنمه‌وه‌؟بۆچی؟ ‌-

وه‌اڵمـــی‌نه‌دایه‌وه‌‌و‌بێده‌نگ‌بوو.‌هاوكات‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌دا‌كه‌‌دایكیم‌وه‌ك‌تا‌ئاردێك‌ده‌هێنا‌و‌ده‌برد،‌ئه‌ویشم‌له‌‌ژێر‌چاودێری‌گرتبوو.

كوڕه‌كه‌‌له‌‌نێو‌سه‌ندوقێكی‌كارتۆنی‌ئه‌ستوور‌كه‌‌به‌‌پیتی‌گه‌وره‌‌له‌سه‌ری‌نوسرابوو‌»ئاگاولێ‌بێ،‌كۆمپانیای‌ن.ز«‌دانیشتبوو.

له‌ســـه‌ر‌دیوار‌چه‌ندین‌قه‌فه‌سه‌ی‌باریك‌ده‌بیندرا،‌كه‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌وان‌پاكه‌ته‌‌سیگار‌و‌شه‌مچه‌‌كه‌ڵه‌كه‌‌كرابوون.‌له‌‌ته‌نیشت‌ئه‌و‌سندووقه‌ی‌كه‌‌كوڕه‌كه‌ی‌تێدا‌دانیشتبوو،‌سندوقێكی‌دیكه‌‌دانرابوو،‌كه‌‌به‌‌كاغه‌زی‌زه‌رد‌داپۆشرابوو‌و‌به‌‌ڕواڵه‌ت‌به‌‌جێگای‌مێز‌كه‌ڵكی‌لێ‌وه‌رده‌گیرا.‌كوڕه‌كه‌‌ده‌سته‌‌الوازه‌كانی‌خستبووه‌‌پشت‌سه‌ری‌و‌چاوی‌بڕیبووه‌‌شووشه‌ی‌تاریكی‌په‌نجه‌ره‌كه‌.‌دوای‌ئه‌وه‌‌كه‌‌جلوبه‌رگم‌له‌به‌ر‌ژنه‌كه‌‌داكه‌ند‌و‌جله‌‌ته‌ڕه‌كانم‌به‌سه‌ر‌كووره‌كه‌دا‌دا‌و‌ده‌سته‌كانی‌خۆم‌شۆرد،‌به‌‌كوڕه‌كه‌م‌گوت:‌»ته‌واو‌بوو،‌خواحافیز.«

چاوی‌بڕییه‌‌من‌و‌به‌‌ئه‌ســـپایی‌پرســـی:‌»باشـــه‌،‌ئێســـتا‌ده‌بێ‌چراكه‌‌بكوژێنمه‌وه‌.«

ئه‌گه‌ر‌بۆ‌خۆت‌پێت‌خۆش‌بێ. ‌-ده‌تهه‌وێ‌بڕۆی؟‌له‌گه‌ڵی‌نانوی؟‌به‌‌ده‌ست‌ئیشاره‌ی‌به‌‌دایكی‌كرد‌ ‌-و‌گوتی:‌»له‌‌باوه‌شی‌ئه‌ودا؟«‌پێم‌سه‌یر‌بوو.‌به‌‌سه‌رسووڕمانه‌وه‌‌پرسیم:‌

»بۆچی؟«زۆر‌به‌‌ساكاری‌و‌تێكه‌اڵو‌به‌‌ترسه‌وه‌‌گوتی:‌»بۆ‌خۆت‌ده‌زانی«،‌هیندێك‌ڕاوه‌ســـتا‌تا‌به‌ســـه‌ر‌خۆیدا‌زاڵ‌بێ،‌ئه‌وجار‌گوتی:‌»هه‌موویان‌ئه‌و‌كاره‌‌

Page 23: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

23کۆمه‌له‌‌چیرۆکده‌كه‌ن.«

به‌‌شه‌رمه‌وه‌‌چاوێكم‌له‌‌ده‌وروبه‌ری‌خۆم‌كرد.‌له‌‌الی‌ڕاست‌كووره‌یه‌كی‌بێ‌قه‌واره‌‌ده‌بیندرا،‌كه‌‌زاری‌لێك‌ئاوه‌ڵه‌‌كردبۆوه‌.‌له‌سه‌ر‌ئه‌رزی‌ژووره‌كه‌‌قاپ‌و‌قاچاخێكی‌زۆر‌پیس‌به‌‌هه‌موو‌الیه‌كدا‌پڕش‌و‌باڵو‌ببوون.‌له‌‌گۆشه‌یه‌كی‌دیكه‌ی‌ژووره‌كه‌‌له‌‌پشت‌سندوقێك‌له‌‌ته‌ك‌و‌په‌تكی‌گوریسێكی‌قیراوی‌و‌كۆگایه‌ك‌له‌‌گیای‌شادانه‌،‌داری‌وردكراو‌و‌دارێك‌كه‌‌سه‌تڵه‌‌ئاوه‌كانیان‌پێ‌ڕاده‌گواست،‌كه‌وتبوونه‌‌سه‌ر‌یه‌ك.‌جه‌نازه‌یه‌ك‌له‌‌به‌رامبه‌رمدا‌درێژ‌ببوو‌و‌

پڕخه‌ی‌ژووره‌كه‌ی‌هه‌ڵگرتبوو.‌له‌‌كوڕه‌كه‌م‌پرسی:‌»ده‌توانم‌كه‌مێك‌له‌‌الت‌دانیشم؟«

لـــه‌‌ژێر‌برۆكانیه‌وه‌‌چاوێكـــی‌لێ‌كردم‌و‌گوتی:‌»به‌اڵم‌ئـــه‌وه‌‌تا‌به‌یانی‌وه‌خه‌به‌ر‌نایه‌.«

پێویستییه‌كه‌م‌پێی‌نییه‌. ‌-له‌‌ته‌نیشـــت‌ســـندووقه‌كه‌ی‌هه‌ڵترووشـــكام،‌له‌‌حاڵێكدا‌ده‌مهه‌ویست‌به‌‌شـــێوه‌یه‌كی‌گاڵته‌جار‌ڕووداوه‌كه‌ی‌بۆ‌بگێڕمـــه‌وه‌،‌كه‌‌چۆن‌له‌گه‌ڵ‌دایكی‌ڕووبه‌ڕوو‌بووم.‌گوتم:‌»له‌‌نێو‌قوڕولیته‌‌دانیشـــتبوو‌به‌‌ده‌سته‌كانی‌لێكی‌ده‌دا‌و‌گۆرانی‌ده‌گوت....«‌له‌‌حاڵێكدا‌بزه‌یه‌كی‌تاڵی‌له‌ســـه‌ر‌لێوان‌بوو،‌به‌‌جوواڵنی‌سه‌ری‌سه‌لماندی.‌سینگه‌‌بچووكه‌كه‌ی‌خوراند‌و‌گوتی:‌»له‌به‌ر‌ئه‌وه‌‌ئاره‌قی‌خواردۆته‌وه‌‌وای‌كردووه‌،‌ئه‌و‌كاتانه‌ی‌كه‌‌هۆش‌و‌بیری‌له‌سه‌ر‌

خۆیه‌،‌دڵی‌ساف‌و‌بێگه‌رده‌.«له‌و‌كاته‌دا‌توانیم‌چاوه‌كانی‌به‌‌ئاشـــكرا‌ببینم.‌مژۆڵه‌كانی‌به‌‌چه‌شـــنێكی‌

سه‌یر‌درێژ‌و‌برۆكانی‌ڕه‌ش‌و‌تێكه‌اڵو‌بوون.‌حاڵه‌تـــی‌چاوه‌كانی‌وردبین‌و‌له‌‌هه‌مان‌كاتـــدا‌ئارام‌و‌هێدی‌دیار‌بوون‌و‌بۆ‌من‌خۆڕاگری‌له‌‌به‌رامبه‌ر‌نیگای‌ســـه‌خت‌و‌دژوار‌بوو.‌پرســـیارم‌كرد:‌

»القه‌كانت‌چیان‌به‌سه‌ر‌هاتووه‌؟«په‌ڕۆپاڵه‌كانی‌الدا‌و‌القه‌‌هه‌ڵقرچاوه‌كانی‌كه‌‌وه‌ك‌داری‌ره‌ق‌وابوون،‌له‌سه‌ر‌

لێواری‌سندوقه‌كه‌ی‌دانا.‌

Page 24: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 24به‌و‌شێوه‌ن.‌هه‌ردووكیان‌له‌و‌كاته‌یه‌وه‌‌كه‌‌له‌‌دایك‌بووم،‌ناجووڵێن.‌ ‌-

زیندوو‌نین.‌تێگه‌یشتم،‌له‌‌نێو‌ئه‌و‌سندوقه‌دا‌چییه‌؟ ‌-

پێشانگای‌بوونه‌وه‌رانه‌.‌ ‌-القه‌كانی‌به‌‌چه‌شـــنی‌گۆچانێك‌به‌‌ده‌ســـت‌گرت‌و‌خستیه‌وه‌‌ناو‌ ‌-په‌ڕۆوپاڵی‌نێو‌سندووقه‌كه‌‌و‌له‌‌حاڵێكدا‌بزه‌یه‌كی‌نه‌رمی‌له‌سه‌ر‌لێوان‌بوو‌گوتی:‌»ده‌تهه‌وێ‌پێشـــانگاكه‌م‌ببینی؟‌باشه‌،‌فه‌رموو،‌ئاسووده‌‌دانیشه‌،‌

هه‌تا‌ئێستا‌شتی‌وا‌سه‌یرت‌نه‌دیوه‌.«دوای‌ئه‌وه‌ی‌باســـكه‌‌له‌ڕ‌و‌الوازه‌كانـــی‌به‌‌چاكی‌جوواڵند،‌خۆی‌هه‌ڵێنا‌و‌ده‌ستی‌به‌‌هێنانه‌‌خواری‌قوتوولكه‌كان‌كرد‌كه‌‌له‌سه‌ر‌قه‌فه‌سه‌دا‌بوون.‌یه‌ك‌به‌‌دوای‌یه‌ك‌ئه‌وانی‌ده‌دا‌ده‌ستی‌من:‌»وریا‌به‌،‌ده‌رگاكانیان‌نه‌كرێته‌وه‌.‌

ده‌نا‌هه‌ڵدێن.‌یه‌كێكیان‌به‌‌گوێته‌وه‌‌بنێ‌و‌گوێ‌ڕابگره‌؟‌باشه‌«‌شتێك‌ده‌جووڵێته‌وه‌. ‌-

ئه‌وه‌یان‌جاڵجاڵوكه‌یه‌كی‌تێدایه‌.‌ناله‌باره‌!‌نێوی‌تاباله‌یه‌! ‌-چاوه‌كانی‌كوڕه‌كه‌‌گه‌شتر‌و‌پڕله‌‌خۆشه‌ویستی‌بوون‌و‌پێكه‌نینێك‌ڕوخساری‌داگرت.‌ته‌ڕده‌ســـتانه‌‌قوتولكه‌كانی‌له‌سه‌ر‌قه‌فه‌سه‌كه‌‌هه‌ڵده‌گرت‌و‌یه‌كه‌م‌جار‌به‌‌گوێی‌خۆی‌و‌دواییش‌به‌‌گوێی‌منه‌وه‌ی‌ده‌نووساند‌و‌زۆر‌دۆستانه‌‌

له‌گه‌ڵ‌من‌ده‌دوا.‌‌‌‌»ئانیســـم«‌به‌رســـووركه‌یه‌كی‌حه‌مامه‌،‌به‌‌وێنه‌ی‌سه‌ربازێكه‌.‌ئه‌وه‌ش‌مێشـــێكه‌‌ژنی‌كابرایه‌كی‌بازڕه‌سه‌‌و‌له‌‌هه‌موواندا‌بۆڵه‌ی‌ده‌كا.‌به‌‌درێژایی‌ڕۆژ‌وزه‌وزیه‌تی،‌ته‌نانه‌ت‌مووی‌ســـه‌ری‌دایكیشـــم‌ڕاده‌كێشی،‌مێش‌نییه‌‌سه‌ری‌بازره‌ســـێكه‌.‌په‌نجه‌ره‌ی‌ماڵه‌كه‌ی‌ڕوو‌به‌‌شـــه‌قامه‌كه‌یه‌.‌ته‌نیا‌به‌‌وێنه‌‌وه‌ك‌مێش‌ده‌چێ.‌ئه‌وه‌ش‌قالۆنچه‌یه‌كی‌ڕه‌شـــی‌حه‌مامه‌.‌یه‌كێكه‌‌له‌‌گه‌وره‌كان.‌ئاغا،‌زۆر‌باشـــه‌،‌ته‌نیا‌مه‌سته‌،‌شه‌رم‌ناكا.‌كۆده‌بێته‌وه‌،‌ڕووت‌و‌كوڵكاوی،‌وه‌ك‌ســـه‌گێكی‌ڕه‌ش‌به‌‌ده‌وری‌حه‌وشه‌دا‌ده‌خۆشی.‌ئه‌وه‌ش‌»پووره‌‌نیكویم«‌سریله‌یه‌كه‌‌له‌‌حه‌وشه‌‌گرتوومه‌‌زۆر‌ناجسنه‌‌و‌یه‌كێكه‌‌له‌‌

Page 25: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

25کۆمه‌له‌‌چیرۆکده‌ستبڕه‌كان.‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌باوه‌ڕه‌‌بووم،‌كه‌‌ئه‌وه‌‌بۆ‌كلیسا‌شت‌كۆده‌كاته‌وه‌.‌دایكم‌به‌‌ناوی‌ده‌ســـتبڕ‌بانگی‌ده‌كا.‌ئه‌ویش‌ئاشقی‌دایكمه‌.‌دایكم‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌دا‌جوان‌نییـــه‌،‌وه‌ك‌ماروموور‌ده‌زگیرانی‌هه‌یه‌‌به‌‌ئه‌ندازه‌یه‌ك‌كه‌‌له‌‌

ژمار‌نایه‌ن.‌له‌‌تۆ‌نادا؟ ‌-

دایكم؟‌زۆر‌شێتی...‌بێ‌من‌ناتوانێ‌بژی.‌دڵسافه‌‌و‌هیچ‌له‌‌دڵیدا‌ ‌-ڕاناگـــرێ،‌ته‌نیا‌عه‌یبـــی‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌ئاره‌ق‌ده‌خواتـــه‌وه‌،‌به‌اڵم‌له‌‌گه‌ڕه‌كی‌ئێمه‌‌هه‌موو‌ئاره‌ق‌ده‌خۆنه‌وه‌.‌جوانـــه‌،‌له‌باره‌...‌ته‌نیا‌عه‌یبی‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌ئاره‌ق‌ده‌خواته‌وه‌.‌زۆری‌پێی‌ده‌ڵێم‌بێ‌عه‌قڵ‌له‌و‌ئاره‌ق‌خواردنه‌وه‌‌ده‌ست‌هه‌ڵگـــره‌،‌ئه‌و‌كات‌پاره‌‌و‌پووڵت‌ده‌بێ.‌له‌‌وه‌اڵمی‌مندا‌ته‌نیا‌پێده‌كه‌نێ.‌ژنێكی‌بێ‌عه‌قڵه‌،‌به‌اڵم‌دڵســـافه‌.‌له‌‌دوای‌ئه‌وه‌‌مه‌ستی‌له‌سه‌ری‌په‌ڕی‌به‌‌

چاوی‌خۆت‌ده‌یبینی.‌كوڕه‌كـــه‌‌بزه‌یه‌كی‌وای‌له‌ســـه‌ر‌لێوان‌بوو،‌كه‌‌هه‌ســـت‌و‌به‌زه‌یی‌مرۆڤی‌ده‌جوواڵند،‌به‌‌چه‌شـــنێك‌كه‌‌پڕ‌به‌‌دڵ‌هاوار‌بكه‌ی‌و‌هه‌موو‌خه‌ڵكی‌شار‌ئاگادار‌بكه‌یته‌وه‌.‌ســـه‌ری‌بچووك‌و‌جوانی‌له‌سه‌ر‌ملی‌باریكی‌به‌‌چه‌شنی‌گوڵێكی‌ســـه‌یر‌له‌‌جوواڵندا‌بوو.‌چاوه‌كانی‌هه‌ستی‌خوشه‌ویستییان‌تێدا‌ده‌دره‌وشایه‌وه‌‌و‌به‌‌توانایه‌كی‌له‌‌راده‌به‌ده‌ر‌كه‌‌به‌ربه‌ره‌كانی‌له‌‌به‌رامبه‌ردا‌

نه‌ده‌كرا،‌منی‌بۆ‌الی‌خۆی‌ڕاده‌كێشا‌و‌خولیای‌خۆی‌ده‌كردم.له‌‌حاڵێكدا‌گوێم‌دابوو‌به‌‌قســـه‌‌ســـاكار‌و‌مندااڵنـــه‌ی‌و‌له‌‌عه‌ینی‌حاڵدا‌ترســـێنه‌ر‌بۆ‌ماوه‌یه‌ك‌له‌‌یادم‌چووبوو،‌كه‌‌له‌‌كوێ‌دانیشـــتووم.‌له‌‌پڕ‌بۆ‌جارێكی‌دیكه‌‌چاوم‌به‌‌په‌نجه‌ره‌ی‌قوڕاوی‌ئه‌و‌زیندانه‌‌و‌زاری‌ڕه‌شی‌كوڕه‌‌و‌كۆگای‌گیای‌شادانه‌‌و‌گه‌نده‌كی‌زه‌رد‌هه‌ڵگه‌ڕاوی‌ژنه‌‌كه‌‌له‌سه‌ر‌په‌ڕۆ‌و‌

پاڵ‌خه‌وتبوو،‌كه‌وت.كوڕه‌كه‌‌پرسی:‌»پێشانگایه‌كی‌باشه‌؟«

زۆر‌باشه‌. ‌-به‌اڵم‌په‌پووله‌یه‌كم‌كه‌مه‌. ‌-

Page 26: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 26ناوت‌چییه‌؟‌ ‌-

لنكا. ‌-هاوناوین. ‌-

به‌ڕاستیته‌؟‌ئه‌تۆ‌چ‌جۆره‌‌مرۆڤێكی؟ ‌-هیچ‌جۆره‌.‌ئاسایی.‌ ‌-

وا‌نییه‌،‌ئه‌تۆ‌درۆ‌ده‌كه‌ی.‌هه‌ر‌كه‌س‌به‌‌جۆرێكه‌.‌من‌ده‌زانم‌ئه‌تۆ‌ ‌-پیاوێكی‌باشی.‌

ڕه‌نگه‌‌وابێ. ‌-تێگه‌یشتم.‌ئه‌تۆش‌مرۆڤێكی‌ترسنۆكی.‌ ‌-

له‌به‌ر‌چی؟‌بۆ‌ئاوا‌بیرده‌كه‌ییه‌وه‌؟‌ ‌-ده‌زانم.‌له‌سه‌رخۆ‌پێكه‌نی‌و‌ته‌نانه‌ت‌چاوێكیشی‌لێ‌ترووكاندم. ‌-

چۆن‌ده‌زانی؟ ‌-له‌به‌ر‌ئه‌وه‌‌به‌و‌شـــه‌وه‌‌دره‌نگه‌‌له‌‌الی‌من‌دانیشـــتووی‌و‌ناوێری‌ ‌-

بڕۆیه‌وه‌‌بۆ‌ماڵێ.به‌اڵم‌ئێستا‌كه‌‌به‌یانییه‌. ‌-

ئه‌گه‌ر‌وایه‌‌ده‌ڕۆی؟ ‌-ده‌گه‌ڕێمه‌وه‌. ‌-

باوه‌ڕی‌به‌‌قسه‌كه‌م‌نه‌بوو.‌چاوه‌كانی‌له‌سه‌ر‌یه‌ك‌دانا‌بۆ‌ماوه‌یه‌كی‌كورت‌بێده‌نگ‌بوو.‌له‌‌دواییدا‌گوتی:‌»بۆچی‌ده‌گه‌ڕێیه‌وه‌؟«

بۆچی؟‌بۆ‌دیتنی‌تۆ.‌كوڕێكی‌له‌سه‌رداڵنی.‌بێمه‌وه‌؟‌ ‌-حه‌تمه‌ن،‌هه‌موو‌دێن‌بۆ‌ئێره‌.‌ئه‌و‌جار‌هه‌ناســـه‌یه‌كی‌هه‌ڵكێشا‌و‌ ‌-

گوتی:‌»گاڵته‌م‌پێ‌ده‌كه‌ی؟«سوێندت‌بۆ‌ده‌خۆم‌كه‌‌دێمه‌وه‌. ‌-

حه‌تمه‌ن‌وه‌ره‌وه‌.‌بۆ‌ســـه‌ردانی‌من‌نه‌ك‌دایكم،‌ڕاست‌نه‌بێته‌وه‌...‌ ‌-ئیزن‌بده‌‌پێكه‌وه‌‌ببین‌به‌‌هاوڕێ،‌باشه‌؟‌

گه‌لێك‌باشه‌. ‌-

Page 27: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

27کۆمه‌له‌‌چیرۆکگرینگ‌نییه‌‌ئه‌تۆ‌له‌‌من‌گه‌وره‌تری.‌ته‌مه‌نت‌چه‌نده‌؟‌ ‌-

بیست‌ساڵ. ‌-منیش‌ته‌مه‌نم‌یازده‌‌ســـاڵه‌.‌بێجگه‌‌له‌‌كاتكا‌كچی‌ئاوفرۆشـــه‌كه‌‌ ‌-

هه‌ڤاڵێكی‌دیكه‌م‌نییه‌.‌دایكی‌لێیده‌دا‌له‌به‌ر‌ئه‌وه‌‌دێ‌بۆ‌دیتنی‌من.‌ئه‌تۆ‌دزی؟ ‌-نا‌بۆچی‌دز؟ ‌-

ده‌م‌و‌لوتـــت‌له‌ڕ‌و‌الواز‌و‌ترســـێنه‌ره‌.‌لوتـــت‌وه‌ك‌لوتی‌دزان‌ ‌-هه‌ڵكه‌وتـــووه‌.‌دوو‌دانه‌یـــان‌هاتووچـــۆی‌ئێره‌‌ده‌كـــه‌ن.‌یه‌كێكیان‌ناوی‌ساشكاســـه‌‌مرۆڤێكی‌پیس‌و‌بێ‌عه‌قڵه‌!‌ئه‌وی‌دیكه‌ش‌وانچیسكاس‌وه‌ك‌

سه‌گ‌به‌وه‌فایه‌.‌ئه‌تۆ‌قوتووی‌بچووكت‌هه‌یه‌؟‌چه‌ند‌دانه‌یه‌كت‌بۆ‌ده‌هێنم. ‌-

بیهێنه‌،‌به‌اڵم‌به‌‌دایكم‌ناڵێم،‌كه‌‌ئه‌تۆ‌دێیته‌‌ئێره‌. ‌-بۆچی‌پێ‌ناڵێی؟ ‌-

پێی‌ناڵێم.‌هه‌ر‌كاتێك‌پیاوێك‌دێ‌بۆ‌ئێره‌‌ئه‌و‌خۆشحاڵه‌.‌له‌به‌ر‌ ‌-ئه‌وه‌‌پیاوی‌خۆشده‌وێ.‌ئه‌وه‌‌زۆر‌خراپه‌.‌دایكم‌ژنێكی‌زۆر‌شۆخ‌و‌شه‌نگه‌،‌ته‌مه‌نی‌چوارده‌سااڵن‌بووه‌،‌كه‌‌منی‌هێناوته‌‌دنیا،‌بۆخۆشی‌نازانێ‌كه‌‌ئه‌و‌

ڕووداوه‌‌چۆن‌ڕوویداوه‌؟......‌ده‌ی‌زۆر‌باشه‌‌كه‌نگێ‌دێیه‌وه‌؟سبه‌ی‌شه‌و. ‌-

سبه‌ی‌شـــه‌و؟‌ئه‌و‌كات‌دایكم‌مه‌سته‌.‌ئه‌گه‌ر‌ئه‌تۆ‌دز‌نیت‌ئه‌دی‌ ‌-چكاره‌ی؟

كواس‌و‌واریای*‌ده‌فرۆشم.‌دڵنیابه‌‌شوشه‌یه‌كت‌بۆ‌ده‌هێنم.‌ئیدی‌ ‌-ده‌بێ‌من‌بڕۆم.‌

باشه‌‌بڕۆ.‌ده‌گه‌ڕێیه‌وه‌؟ ‌-بێگومان. ‌-

هـــه‌ردوو‌ده‌ســـته‌‌درێژه‌كانی‌بۆ‌الی‌من‌درێژ‌كرد‌و‌من‌ده‌ســـته‌‌باریك‌و‌ســـارده‌كانیم‌گوشی،‌بێ‌ئه‌وه‌‌پشت‌ســـه‌رم‌چاو‌لێ‌بكه‌م،‌له‌‌پلیكانه‌كان‌

Page 28: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 28وه‌سه‌ركه‌وتم‌و‌به‌‌چه‌شنی‌مه‌ستێك‌چوومه‌‌نێو‌حه‌وشه‌كه‌.

»سیوادی‌دابوو‌ئه‌ستێره‌ی‌به‌یانی‌له‌سه‌ر‌خانووه‌‌نیوه‌‌وێرانه‌‌و‌شۆداره‌كه‌دا‌به‌‌له‌رزه‌‌له‌رز‌دوور‌ده‌كه‌وته‌وه‌.«‌له‌‌نێو‌گۆالوی‌پیسی‌بن‌دیواری‌ماڵه‌كه‌‌وێنه‌ی‌په‌نجه‌ره‌ی‌ئه‌شكه‌وته‌كه‌‌كه‌‌ده‌تگوت‌چاوێكی‌خه‌واڵووه‌‌زه‌ق‌چاوی‌بڕیبـــووه‌‌من.‌له‌‌نێو‌داشـــقه‌ی‌نزیك‌ده‌رگای‌حه‌وشـــه‌،‌پیاوێكی‌گوندی‌سوورسپی‌ڕاكشابوو‌و‌القه‌‌گه‌وره‌‌و‌پێخواسه‌كانی‌لێك‌ئاوه‌اڵ‌كردبوو.‌

ڕیشـــێكی‌ڕه‌ق‌و‌چڵ‌چڵـــی‌هه‌بوو،‌كـــه‌‌ددانه‌‌ســـپییه‌كانی‌له‌نێو‌واندا‌ده‌دره‌وشایه‌وه‌.‌وا‌ده‌هاته‌‌به‌ر‌چاو‌كه‌‌له‌خه‌ودا‌پێده‌كه‌نێ.‌سه‌گێكی‌پیر‌كه‌‌سه‌ر‌ملی‌ڕووتابووه‌‌و‌وێ‌ده‌چوو‌كه‌‌سووتابێ،‌هێدی‌هێدی‌بۆ‌الم‌هات‌و‌بۆنێكی‌پێوه‌‌كردم‌و‌ئارام‌و‌له‌ســـه‌ره‌خۆ‌و‌له‌‌برسان‌لووره‌یه‌كی‌كرد،‌به‌‌چه‌شنێك‌‌كه‌‌دڵمی‌وه‌جۆش‌هێناو‌هه‌ست‌و‌ویژدانی‌جوواڵندم.‌ورده‌ورده‌‌خۆر‌به‌‌ڕه‌نگی‌زه‌رد‌و‌په‌ڕیو‌له‌‌ئاســـۆ‌وه‌ســـه‌ر‌ده‌كه‌وت‌و‌شه‌به‌قی‌خۆی‌ده‌خســـته‌‌سه‌ر‌گۆالوه‌كان،‌ئه‌و‌ڕه‌نگدانه‌وه‌‌به‌‌چشنێك‌جوانی‌ده‌به‌خشی،‌

كه‌‌ڕۆحی‌بنیاده‌می‌ئالووده‌ی‌ده‌هه‌ژاند.ڕۆژی‌دواتر،‌داوام‌له‌‌مندااڵنی‌هاورێم‌كرد،‌كه‌‌چه‌ند‌دانه‌‌په‌پووله‌‌و‌مێتولكم‌بۆ‌بگرن.‌له‌‌ده‌واخانه‌‌چه‌ند‌قوتووی‌بچووك‌و‌جوانم‌كڕی‌و‌بۆ‌دیتنی‌لنكا‌به‌ره‌و‌ماڵیان‌وه‌ڕێكه‌وتم.‌له‌ســـه‌ر‌ڕێگا‌دوو‌شوشه‌‌كواس‌و‌هێندێك‌ئاوجۆ‌

و‌نان‌قه‌ندی‌و‌ئاونه‌باتم‌كڕی‌و‌ئه‌وانیشم‌له‌گه‌ڵ‌خۆم‌برد.‌لنـــكا‌لـــه‌‌حاڵێكدا‌له‌‌خۆشـــیان‌چـــاوه‌‌جوانه‌كانی‌پێ‌زه‌ق‌ببـــوون،‌به‌‌سه‌رســـووڕمانه‌وه‌‌دیارییه‌كانی‌لێ‌وه‌رگرتم.‌چاوه‌كانـــی‌له‌‌ڕووناكی‌ڕۆژدا‌

سه‌یرتر‌ده‌یان‌نواند.‌به‌‌ده‌نگێكی‌گڕ‌كه‌‌وه‌ك‌ده‌نگی‌مندااڵن‌نه‌ده‌چوو،‌هاواری‌كرد:

وه‌ی،‌وه‌ی!‌ئه‌وانـــه‌ت‌بۆ‌من‌هێناوه‌!‌پووڵـــداری؟‌ئه‌وه‌‌چۆنه‌؟‌پووڵداری،‌به‌اڵم‌بێ‌جلوبه‌رگی،‌بۆ‌خۆشت‌ده‌ڵێی‌كه‌‌دز‌نیم؟

وه‌ی،‌وه‌ی!‌ئه‌و‌قوتووه‌‌بچووكانه‌!‌من‌شـــه‌رم‌ده‌كه‌م‌ده‌ستیان‌لێ‌بده‌م.‌ده‌سته‌كانم‌خاوێن‌نین،‌له‌‌نێو‌ئه‌وه‌دا‌چییه‌؟‌ئه‌ها،‌میتولكه‌یه‌ك‌وه‌ك‌مسی‌

Page 29: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

29کۆمه‌له‌‌چیرۆکسووره‌.‌ئه‌ی‌ناله‌بار!‌هه‌ڵیش‌دێن؟‌هه‌ڵده‌فڕن؟‌خوایا!‌له‌‌پڕدا‌هاواری‌كرد:‌دایه‌‌وه‌ره‌‌ده‌ستم‌بشۆره‌.‌بێ‌عه‌قڵ،‌چاو‌لێ‌بكه‌‌چی‌بۆ‌هێناوم!‌ئه‌وه‌‌هه‌ر‌ئه‌و‌كه‌سه‌یه‌‌كه‌‌دوێنێ‌شه‌و‌وه‌ك‌پۆلیسێك‌ئه‌تۆی‌هێناوه‌‌ماڵێ.‌ئه‌وه‌‌بۆ‌خۆیه‌تی‌ناوی‌لنكایه‌.‌ده‌نگێكی‌ئارام‌و‌سه‌یر‌له‌‌پشت‌سه‌رمه‌وه‌‌به‌ر‌گوێم‌

كه‌وت:ده‌بێ‌سوپاسی‌لێ‌بكه‌ی. ‌-

كوڕه‌كـــه‌‌به‌‌تونـــدی‌ســـه‌رێكی‌جوواڵند‌و‌گوتی:‌»ســـوپاس،‌ ‌-سوپاس.«

هه‌ڵم‌و‌مژێكی‌توند‌له‌‌ژووره‌كه‌‌مه‌وجی‌ده‌دا‌و‌من‌به‌‌سه‌ختی‌توانیم‌سه‌ری‌ئاڵۆز‌و‌ڕوخساری‌ناحه‌زی‌ژنه‌كه‌‌ببینم.

حاڵ‌و‌وه‌زعت‌چۆنه‌؟ ‌-ژنه‌كـــه‌ش‌دووپاتی‌كرده‌وه‌:‌»حاڵ‌و‌وه‌زعـــت‌چۆنه‌؟«،‌ده‌نگه‌كه‌‌له‌‌نێو‌لووتیدا‌ده‌خنكا،‌به‌اڵم‌وای‌ده‌نواند‌كه‌‌له‌سه‌ر‌یه‌ك‌شاد‌و‌كه‌یف‌ساز‌بوو.‌

به‌‌چاو‌ترووكاندن‌و‌پێكه‌نین‌چاوی‌بڕیبووه‌‌من.لنـــكا‌بێ‌خه‌به‌ر‌له‌‌من،‌خه‌ریكی‌خواردنی‌نان‌قه‌ندی‌بوو.‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌‌به‌‌له‌سه‌رخۆیی‌سه‌ری‌قوتووه‌كانی‌ده‌كرده‌وه‌‌و‌له‌به‌رخۆیه‌وه‌‌ورته‌ی‌ده‌هات.‌مژۆڵه‌كانی‌سێبه‌ریان‌ده‌خسته‌‌سه‌ر‌گۆناكانی‌و‌بازنه‌ی‌ژێرچاوه‌كانی‌تاریكتر‌ده‌كـــرد.‌خۆر‌به‌‌وێنه‌ی‌پیره‌پیاوێكی‌ره‌نگ‌په‌ڕیو‌له‌‌شووشـــه‌ی‌پیســـی‌په‌نجه‌ره‌كه‌وه‌‌ســـه‌ری‌به‌ناو‌ماڵه‌كه‌دا‌ده‌كێشا‌و‌تیشكێكی‌باریك‌ده‌كه‌وته‌‌سه‌ر‌مووه‌كانی،‌كه‌‌ئاماڵ‌مه‌یله‌وسوور‌بوون.‌دووگمه‌ی‌كراسه‌كه‌ی‌كرابووه‌‌و‌ســـینگی‌دیار‌كه‌وتبوو.‌من‌لێدانی‌دڵی‌ئه‌وم‌له‌‌پشت‌په‌راسووه‌كانی‌ڕا‌

ده‌دی‌و‌هه‌ستم‌ده‌كرد.‌دایكی‌له‌ســـه‌ر‌جێگاكه‌ی‌هاته‌‌خوارێ،‌خاولییه‌كه‌ی‌ته‌ڕ‌كرد‌و‌به‌ره‌و‌لنكا‌هات‌و‌ده‌ســـتی‌چه‌پی‌گرت.‌لنكا‌هاواری‌كرد:‌»ده‌یهه‌وێ‌هه‌ڵێ!‌بیگره‌!‌ده‌یهه‌وێ‌هه‌ڵبێ!«‌و‌به‌‌پێ‌ده‌ســـتی‌كرد‌به‌‌هه‌ڵبه‌ز‌و‌دابه‌ز‌به‌و‌ال‌و‌الی‌سنووقه‌كه‌دا.‌په‌ڕۆ‌و‌پاڵه‌‌بۆگه‌نه‌كانی‌ده‌خسته‌‌ده‌رێ‌و‌القه‌‌بێحاڵ‌و‌شین‌

Page 30: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 30هه‌ڵگه‌راوه‌كانی‌ڕووت‌و‌ڕه‌جاڵ‌كرد.‌ژنه‌كه‌‌قاقا‌پێكه‌نی‌و‌ده‌ســـتی‌له‌‌نێو‌پـــه‌ڕۆ‌و‌پاڵه‌كه‌‌ڕاكرد‌و‌له‌پڕدا‌هاواری‌كرد:‌»گرتم«‌ئه‌وه‌ی‌له‌‌نێو‌له‌پی‌ده‌ستیدا‌ڕاگرت‌و‌به‌‌چاوه‌كانی‌كه‌‌وه‌ك‌ڕه‌نگی‌گوڵی‌گه‌نم‌بوو،‌جوان‌چاوی‌

لێكردم‌و‌به‌‌له‌سه‌ره‌خۆیی‌گوتی:‌»له‌وانه‌یه‌‌یه‌كجار‌زۆره‌.«كوڕه‌كه‌‌به‌‌خۆشـــحاڵیه‌وه‌‌گوتی:‌»پانی‌نه‌كه‌یه‌وه‌!‌جارێكیان‌كه‌‌مه‌ســـت‌بووی‌له‌سه‌ر‌قوتوویه‌كی‌دانیشتی‌و‌چه‌ند‌دانه‌یه‌كت‌پان‌و‌فڵچ‌كرده‌وه‌!«

كوڕه‌‌شیرینه‌كه‌م‌هه‌وڵ‌بده‌‌له‌بیر‌خۆتی‌به‌رییه‌وه‌.‌ ‌-ناچار‌بووم‌چه‌ند‌گۆڕێك‌هه‌ڵكه‌نم... ‌-

به‌اڵم‌قه‌ولم‌پێ‌داوی‌چه‌ند‌دانه‌ی‌دیكه‌ت‌بۆ‌بگرم. ‌-چه‌نـــد‌دانه‌ی‌دیكـــه‌،‌كاڵ‌و‌نه‌كوڵیو،‌ئه‌وانـــه‌ی‌پانت‌كردنه‌وه‌،‌ ‌-هه‌موویـــان‌راهێندرابوون.‌ئه‌وانه‌ی‌هاروهـــاج‌بوون‌له‌‌ژێر‌كووره‌كه‌دا‌چاڵم‌كردوون.‌بۆ‌شـــاردنه‌وه‌یان‌له‌‌ژێر‌خاكدا‌هه‌تا‌ده‌رێ‌ده‌بوایه‌‌له‌ســـه‌ر‌زك‌بخشێم،‌له‌وێ‌گۆڕســـتانێكم‌هه‌یه‌.‌ده‌زانی‌جاڵجاڵۆكه‌یه‌كم‌هه‌بوو‌به‌‌ناوی‌مینكا‌و‌به‌‌وێنه‌ی‌یه‌كێك‌له‌‌فاسقه‌كانی‌دایكم‌بوو.‌ئه‌و‌له‌‌زینداندایه‌،‌له‌گه‌ڵ‌

ئه‌ودا‌كه‌یفی‌سازه‌.ژنه‌كه‌‌له‌‌حاڵێكدا‌ده‌ســـتی‌به‌ســـه‌ریدا‌دێنا‌و‌له‌‌باوه‌شـــی‌خۆی‌گرتبوو:‌»وه‌ی‌به‌ندی‌دڵم«.‌هه‌ر‌له‌وكاته‌دا‌به‌‌ئانیشـــكی‌له‌‌كه‌له‌كه‌می‌ده‌كوتا‌و‌به‌‌پێكه‌نینه‌وه‌‌پرســـیاری‌كرد:‌»كوڕه‌كه‌م‌جوانه‌!‌چاوه‌كانی‌چاو‌لێ‌بكه‌.‌

ها؟«لنكا‌پێشنیاری‌كرد:‌»چاوێكی‌من‌ده‌ربێنن،‌به‌اڵم‌القێكم‌پێ‌بده‌ن.«

به‌‌پێكه‌نینه‌وه‌‌بۆی‌گێڕامه‌وه‌:‌»جارێكیان،‌كشیشێكی‌قه‌ڵه‌و‌هاته‌‌ئێره‌‌و‌گوتی‌ئه‌تۆ‌گیای‌شـــادانه‌‌كۆده‌كه‌یه‌وه‌،‌ده‌توانی‌په‌یژه‌یه‌كم‌بۆ‌‌بهۆنیه‌وه‌؟‌به‌اڵم‌تا‌ئه‌و‌كات‌نه‌مده‌زانی‌په‌یژه‌یه‌كی‌وا‌هه‌یه‌‌گوتم:‌»نا،‌ناتوانم«‌گوتی:‌»فێرت‌ده‌كه‌م«‌عه‌باكه‌ی‌دانا،‌ته‌نافێكی‌درێژ‌و‌قایمی‌له‌‌قه‌دی‌به‌ستبوو‌و‌به‌‌هۆی‌ئه‌وه‌‌فێری‌كردم.‌بیرم‌ده‌كرده‌وه‌،‌كه‌‌بۆچی‌ئه‌وه‌ی‌ده‌وێ؟‌ره‌نگه‌‌

بیهه‌وێ‌كلیسایه‌ك‌تااڵن‌بكات.«

Page 31: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

31کۆمه‌له‌‌چیرۆکبه‌‌ده‌نگێكی‌به‌رز‌پێكه‌نی.‌شانی‌كوڕه‌كه‌ی‌له‌‌باوه‌ش‌گرت‌و‌له‌‌ته‌واوی‌ئه‌و‌

ماوه‌یه‌دا‌ده‌ستی‌به‌سه‌ر‌سه‌ری‌كوڕه‌كه‌یدا‌دێنا‌و‌ده‌یالوانده‌وه‌.‌ئه‌ی‌هاوار‌له‌ده‌ســـت‌ئه‌و‌پیاوه‌‌فێاڵبازانه‌!‌ڕاســـت‌ئه‌و‌كاته‌ی‌كه‌‌ ‌-گوتبـــووی‌هات،‌پێم‌گوت‌ئه‌گه‌ر‌ئه‌و‌په‌یژه‌یه‌ت‌بۆ‌دزی‌ده‌وێ،‌ئیدی‌بۆت‌

ناهۆنمه‌وه‌.فێڵبازانـــه‌‌پێكه‌نی‌و‌گوتی:‌نا‌ئه‌وه‌م‌بۆ‌چوونه‌ســـه‌ر‌له‌‌دیوارێك‌ ‌-ده‌وێ.‌ئێمه‌‌كه‌ســـانێكی‌له‌‌خوا‌ترس‌و‌پیاوچاكین.‌دیوارێكی‌به‌رز‌هه‌یه‌،‌كه‌‌چاكه‌‌له‌و‌دیوی‌دیواره‌كه‌یه‌،‌تێگه‌یشتی؟‌تێگه‌یشتی؟«‌باش‌تێگه‌یشتم‌كه‌‌په‌یژه‌كه‌ی‌بۆ‌ئه‌وه‌‌ده‌وێ،‌كه‌‌پێ‌بچێته‌‌الی‌ژنان.‌ئه‌و‌كات‌هه‌ردووكمان‌

قاقا‌پێكه‌نین.‌كوڕه‌كه‌‌وه‌ك‌پیاوێكی‌به‌‌ســـااڵچوو‌به‌‌دایكی‌گوت:‌»ئه‌تۆ‌هه‌ر‌ده‌تهه‌وێ‌

پێبكه‌نی،‌وا‌باشه‌‌سه‌ماوه‌ره‌كه‌‌داگیرسێنی.«كوڕم‌قه‌ندمان‌نییه‌. ‌-بڕۆ‌كه‌مێكی‌بكڕه‌. ‌-

پووڵمان‌نییه‌. ‌-ده‌چی‌ئاره‌ق‌ده‌خۆیه‌وه‌‌بۆیه‌‌پووڵمان‌نییه‌.‌ئێستا‌له‌وه‌‌وه‌ربگره‌. ‌-

‌‌رووی‌له‌‌من‌كرد‌و‌گوتی:‌»پووڵت‌پێیه‌؟«‌‌‌‌‌هێندێك‌پووڵم‌دا‌به‌‌ژنه‌كه‌.‌له‌‌جێی‌خۆی‌هه‌ســـتا،‌سه‌ماوه‌ره‌‌شكاو‌و‌ره‌نگ‌و‌روو‌رۆیشـــتۆكه‌ی‌له‌ســـه‌ر‌تاقه‌كه‌‌هه‌ڵگرت‌و‌له‌‌حاڵێكدا‌له‌به‌ر‌خۆیه‌وه‌‌ورته‌ی‌ده‌هات،‌له‌‌پشت‌ده‌رگا‌ون‌بوو.‌كوڕه‌كه‌ی‌به‌دوایدا‌هاواری‌كرد:‌»دایه‌‌په‌نجه‌ره‌كه‌‌بشـــۆوه‌‌ناتوانم‌هیچ‌ببینم.‌له‌گه‌ڵ‌تۆمه‌‌سه‌ڵیته‌،‌دیســـان‌قوتووی‌جڕوجانه‌وه‌ره‌كانی‌به‌‌شێوه‌یه‌كی‌ڕێكوپێك‌له‌سه‌ر‌تاقه‌كه‌‌دانا،‌كه‌‌له‌‌كارتۆن‌دروســـتی‌كردبـــوو‌و‌به‌‌هۆی‌به‌نێك‌كه‌‌رایه‌ڵ‌كرابوو،‌

راوه‌ستابوو.لـــه‌‌كاتی‌كاركردندا‌نه‌تدیوه‌… هه‌ر‌جارێك‌كه‌‌ده‌ســـت‌ده‌كا‌به‌‌ ‌-كۆكردنـــه‌وه‌ی‌گیای‌شـــادانه‌،‌تۆز‌وخۆڵێكـــی‌زۆر‌وه‌ڕێ‌ده‌خا،‌كه‌‌نزیكه‌‌

Page 32: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 32بنیاده‌م‌بخنكێنێ‌و‌منیش‌هاوار‌ده‌كه‌م:‌»دایه‌‌وه‌ره‌‌من‌به‌ره‌‌بۆ‌حه‌وشه‌،‌

ده‌نا‌له‌و‌تۆز‌و‌خۆڵه‌دا‌ده‌خنكێم.«بـــه‌اڵم‌ده‌ڵێ:‌»تۆزێك‌خۆڕاگره‌،‌ئه‌گـــه‌ر‌تۆ‌بڕۆی‌من‌ته‌نیا‌ده‌مێنمه‌وه‌«،‌منی‌زۆر‌خۆش‌ده‌وێ.‌هه‌موو‌ماندووبوونێكی‌له‌به‌ر‌منه‌.‌كار‌ده‌كا‌و‌گۆرانی‌

ده‌ڵێ‌هه‌زار‌ئاواز‌ده‌زانێ.«چاوه‌‌ســـه‌یره‌كانی‌پڕ‌ببوون‌له‌‌خۆشحاڵی،‌ده‌دره‌وشانه‌وه‌،‌برۆكانی‌به‌ره‌و‌

سه‌رێ‌هه‌ڵداوه‌‌و‌به‌‌ده‌نگێكی‌به‌رز‌ده‌ستی‌كرد‌به‌‌گۆرانی‌گوتن:‌»ئارینا‌له‌ســـه‌ر‌په‌ڕی‌قوو‌نوستووه‌…..«.‌ماوه‌یه‌ك‌گوێم‌بۆ‌ڕاگرت‌و‌له‌‌

دواییدا‌گوتم:‌»ئاوازێكی‌ناخۆشه‌.«لنكا‌به‌‌ئیتمینانه‌وه‌‌گوتی:‌»هه‌موویان‌ئاوان.«

لـــه‌‌پڕ‌له‌‌جێـــی‌خۆی‌ڕاپه‌ڕی:‌»گـــوێ‌ڕاگره‌!‌مۆســـیقی!‌زووبه‌،‌به‌رزم‌كه‌ره‌وه‌!«

ئێسكه‌‌سووك‌و‌پرووكاوه‌كانی‌له‌گه‌ڵ‌تووره‌كه‌ی‌پێستی‌كه‌‌شین‌هه‌ڵگه‌ڕابوو،‌له‌‌زه‌وی‌به‌رزم‌كرده‌وه‌.‌زۆر‌به‌‌ئیشتیاوه‌‌سه‌ری‌له‌‌په‌نجه‌ره‌كه‌‌برده‌‌ده‌رێ‌و‌بێده‌نگ‌بوو.‌له‌و‌ماوه‌یه‌دا‌القه‌‌سیس‌و‌الوازه‌كانی‌به‌‌ئه‌سپایی‌ده‌جوواڵنده‌وه‌‌و‌له‌‌دیواری‌ده‌خشاند.‌منداڵێك‌زریكاندی،‌سه‌گێك‌لووراندی،‌ئۆرگێك‌له‌‌حه‌وشـــه‌‌ده‌ینااڵند‌و‌پارچه‌‌ئاوازێكـــی‌ده‌له‌رانده‌وه‌.‌لنكا‌گوێی‌دابووه‌‌ئه‌و‌

ئاوازه‌‌و‌له‌به‌ر‌خۆیه‌وه‌‌له‌گه‌ڵی‌ده‌یگوته‌وه‌.هه‌ڵمه‌تووكـــی‌ناو‌ژووره‌كه‌‌نیشـــته‌وه‌‌و‌هه‌وا‌رووناكتر‌بوو.‌ســـه‌عاتێكی‌هه‌رزانبایی،‌كه‌‌باندۆڕه‌كه‌ی‌به‌‌ئه‌ندازه‌ی‌ســـكه‌یه‌كی‌مسی‌ده‌بوو،‌الروالر‌ده‌هات‌و‌ده‌چوو،‌له‌سه‌ر‌سه‌ری‌دایكی‌هه‌اڵوه‌سرابوو.‌قاپ‌و‌قاچاخی‌سه‌ر‌ئاورگه‌كه‌‌پیس‌بوون،‌چینێكی‌ئه‌ستووری‌تۆز‌و‌خۆل‌له‌سه‌ر‌هه‌موو‌شتێك‌نیشتبوو،‌به‌‌تایبه‌ت‌ئه‌و‌قولینچكه‌‌به‌تانه‌‌جاڵجاڵۆكه‌یه‌كی‌پیس‌ته‌ندرابوو.‌ماڵ‌زۆرتر‌وه‌ك‌زبڵدان‌ده‌چوو‌و‌فه‌قیری‌له‌‌دارو‌دیواری‌ده‌باری‌و‌هه‌ستی‌

بنیاده‌می‌بریندار‌ده‌كرد.‌سه‌ماوه‌ر‌وه‌‌هازوهووز‌كه‌وت.‌ده‌نگێكی‌دڕ‌گوڕاندی:‌»بڕۆ‌ده‌ره‌وه‌.«له‌پڕدا‌

Page 33: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

33کۆمه‌له‌‌چیرۆکده‌نگی‌ئۆرگ‌بڕا.‌ناوچاوانی‌تێك‌نا‌و‌هێندێك‌سینگی‌خووراند،‌له‌سه‌رخۆ‌كۆخی‌و‌گوتی:‌»ســـینگم‌ئازارم‌ده‌دا،‌بۆ‌من‌باش‌نییه‌‌زۆر‌هه‌وای‌ئازاد‌

هه‌ڵمژم.‌گوێ‌ڕاگره‌،‌ئه‌تۆ‌تا‌ئێستا‌جنۆكه‌ت‌دیوه‌؟«نا. ‌-

منیـــش‌نه‌مدیوه‌.‌شـــه‌وانه‌‌ژێر‌كووره‌كه‌‌چاو‌لـــێ‌ده‌كه‌م،‌به‌ڵكو‌ ‌-دانه‌یه‌ك‌ســـه‌ر‌وه‌ده‌ربێنێ،‌به‌اڵم‌وه‌دیار‌ناكه‌ون.‌له‌‌نێو‌گۆرستان‌جنۆكه‌‌

هه‌یه‌،‌وا‌نییه‌؟!ئه‌وانه‌ت‌بۆچی‌ده‌وێ؟ ‌-

زۆر‌سه‌یره‌‌ئه‌گه‌ر‌یه‌كێكیان‌باش‌بوو،‌ئه‌و‌كات‌چ‌ده‌بێ؟‌جارێكیان‌ ‌-كاتكا‌كچی‌ئاوفرۆشه‌كه‌،‌جنۆكه‌یه‌كی‌بچووكی‌له‌‌ژێرخانه‌كه‌ی‌خۆیاندا‌چاو‌

پێكه‌وتبوو.‌ترسابوو،‌به‌اڵم‌من‌له‌و‌شتانه‌‌ناترسێم.‌القه‌كانی‌له‌‌ناو‌په‌ڕۆ‌و‌پاڵه‌كانیدا‌شارده‌وه‌‌و‌زۆر‌ئازایانه‌‌درێژه‌ی‌به‌‌قسه‌كه‌ی‌دا‌و‌گوتـــی:‌»ته‌نانه‌ت‌خه‌ونه‌‌ترســـێنه‌ره‌كانم‌خۆش‌ده‌وێ.‌جارێكیان‌له‌‌خه‌ومدا‌دارێكم‌دی‌ســـه‌روبنی‌سه‌وز‌ببوو،‌ڕه‌گوریشه‌ی‌له‌سه‌ره‌وه‌‌بوون‌و‌لق‌و‌پۆپ‌و‌گه‌اڵكانی‌له‌سه‌ر‌ئه‌رز‌بوون.‌له‌‌ترسان‌وه‌خه‌به‌ر‌هاتم،‌هه‌موو‌گیانم‌شـــه‌اڵڵی‌ئاره‌ق‌ببوو.‌جارێكی‌دیكه‌ش‌لـــه‌‌خه‌ومدا،‌دایكم‌به‌‌رووت‌و‌قووتی‌نوســـتبوو‌و‌چوارپێیه‌كیش‌خه‌ریك‌بوو‌زگی‌ده‌دڕی‌و‌ده‌یخوارد‌و‌دوایی‌تفی‌ده‌كرده‌وه‌.‌له‌‌خه‌ونێكی‌دیكه‌شـــدا‌ماڵه‌كه‌مان‌له‌‌جێی‌خۆی‌هه‌ڵكه‌ندرا‌و‌به‌‌جاده‌دا‌ده‌ڕۆیشـــت‌و‌به‌دوای‌ئه‌ویشـــدا‌پشیله‌ی‌ژنه‌كه‌ی‌

بازره‌س‌هه‌ڵده‌هات.....«پێ‌ده‌چوو‌سه‌رمای‌بێ‌خۆی‌تێك‌نا،‌ئاونه‌باتێكی‌هه‌ڵگرت‌و‌كاغه‌زه‌كه‌ی‌كـــه‌‌نیوه‌‌پچڕابـــوو،‌كرده‌وه‌‌و‌دوای‌ئه‌وه‌‌ســـافی‌كرد‌و‌له‌ســـه‌ر‌لێواری‌

په‌نجه‌ره‌كه‌ی‌دانا.‌به‌و‌كاغه‌زه‌‌شـــتێك‌دروست‌ده‌كه‌م،‌شتێكی‌جوان،‌یا‌ده‌یده‌م‌به‌‌ ‌-كاتكا،‌ئه‌ویش‌شتی‌جوانی‌خۆش‌ده‌وێ.‌گوێ‌بگره‌،‌ئه‌گه‌ر‌به‌رسووركه‌یه‌كی‌

حه‌مام‌باش‌تێری‌بكه‌ی،‌به‌‌ئه‌ندازه‌ی‌ئه‌سپێكی‌گه‌وره‌‌ده‌بێ.

Page 34: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 34لێم‌روون‌بوو‌كه‌‌ئیمانی‌به‌و‌قســـه‌یه‌‌هه‌یه‌‌هه‌ر‌بۆیه‌‌گوتم:‌»وایه‌‌ ‌-ئه‌گه‌ر‌باش‌تێری‌بكه‌ی،‌گه‌وره‌‌ده‌بێ.«‌له‌‌خۆشیان‌هاواری‌كرد‌و‌گوتی:‌»وایـــه‌،‌به‌اڵم‌دایكم،‌ئه‌و‌بـــێ‌عه‌قڵه‌‌پێم‌پێده‌كه‌نـــێ.«‌دوای‌ده‌ربڕینی‌هێندێك‌وشه‌‌كه‌‌له‌‌بااڵی‌ژنێك‌نه‌ده‌وه‌شاوه‌،‌درێژه‌ی‌پێ‌دا:«‌بێ‌عه‌قڵه‌!‌ئه‌گه‌ر‌پشیله‌یه‌كیش‌زگی‌تێر‌بێ‌به‌‌ئه‌ندازه‌ی‌ئه‌سپێكی‌لێ‌دێ.‌مه‌گه‌ر‌وا‌

نییه‌؟«بۆچی،‌به‌ڵێ،...‌له‌وانه‌یه‌. ‌-

حه‌یف‌كه‌‌من‌خوارده‌مه‌نـــی‌زۆرم‌نییه‌!‌ده‌نا‌گه‌وره‌‌ده‌بووم!«له‌‌ ‌-خۆشـــیان‌وه‌جووڵـــه‌‌كه‌وتبـــوو‌و‌ده‌ســـته‌كانی‌بـــه‌‌شـــێوه‌یه‌كی‌جوان‌ده‌جوواڵنده‌وه‌:«میشه‌كان‌به‌‌ئه‌ندازه‌ی‌سه‌گ‌گه‌وره‌‌ده‌بن!‌له‌‌به‌رسووكه‌كانی‌حه‌مامیـــش‌ده‌توانی‌بۆ‌باركێشـــان‌كه‌ڵك‌وه‌ربگری.‌ئه‌گـــه‌ر‌به‌‌ئه‌ندازه‌ی‌

ئه‌سپێك‌گه‌وره‌‌بن،‌هێزیشیان‌زیاد‌ده‌كا.‌وا‌نییه‌؟چاو‌لێبكه‌‌ئه‌وان‌سمێڵیان‌هه‌یه‌. ‌-

ســـمێڵیان‌هیـــچ‌عه‌یبێكی‌نییـــه‌،‌ده‌كرێ‌به‌‌جێـــی‌زاریان‌بـــێ.‌ئه‌گه‌ر‌جاڵجاڵۆكه‌یه‌ك‌ئه‌ندازه‌ی.....‌ئه‌گه‌ر‌گوتت‌به‌‌ئه‌ندازه‌ی‌چی؟‌به‌‌ئه‌ندازه‌ی‌بێچووه‌‌پشیله‌یه‌ك‌بوایه‌،‌ئه‌وه‌‌ئیدی‌زۆر‌سامناك‌ده‌بوو!‌سه‌د‌بریا‌من‌القم‌هه‌بوایه‌!‌به‌‌هه‌مـــوو‌توانامه‌وه‌‌كارم‌ده‌كرد‌و‌ته‌واوی‌ئه‌و‌جانه‌وه‌رانه‌م‌تێر‌ده‌كرد.‌ده‌چوومه‌‌ســـه‌ر‌كار‌و‌خانوویه‌كم‌له‌‌نێو‌مه‌زرایه‌كی‌سه‌رســـه‌وز‌بۆ‌

دایكم‌ده‌كڕی.‌ئه‌تۆ‌تا‌ئێستا‌له‌‌نێو‌مه‌زرای‌سه‌رسه‌وز‌بووی؟ئه‌ی‌چۆن. ‌-

باس‌و‌تاریفی‌مه‌زرا‌و‌له‌وه‌ڕگه‌م‌بۆ‌بكه‌.‌بۆم‌باس‌ده‌كه‌ی؟‌ ‌-ده‌ســـتم‌كرد‌به‌‌باسكردنی‌كێڵگه‌‌و‌مه‌زراكان.‌زۆر‌به‌‌ئیشتیاوه‌‌بێ‌ئه‌وه‌ی‌قسه‌كه‌م‌ببڕێ،‌گوێی‌هه‌ڵخستبوو‌و‌هێدی‌هێدی‌مژۆڵه‌كانی‌قورس‌ده‌بوون‌و‌زاره‌‌بچووكه‌كـــه‌ی‌ده‌كرایه‌وه‌،‌هه‌ر‌ده‌تگوت‌خه‌وی‌لێكه‌وتووه‌.‌به‌‌دیتنی‌ئه‌و‌دیمه‌نه‌‌ورده‌‌ورده‌‌ده‌نگم‌كز‌كرد،‌به‌اڵم‌دایكی‌به‌‌ســـه‌ماوه‌ره‌وه‌‌هاته‌‌ژوورێ،‌پاكه‌تێكی‌له‌‌بن‌هه‌نگڵی‌دابوو‌و‌شووشه‌‌ودكایه‌كی‌له‌‌نێو‌باخه‌ڵی‌

Page 35: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

35کۆمه‌له‌‌چیرۆکحه‌شاردابوو.‌

.....‌هاتمه‌وه‌. ‌-كوڕه‌كه‌ی‌چاوه‌كانی‌هه‌ڵێنان،‌هه‌ناســـه‌یه‌كی‌هه‌ڵكێشـــا‌و‌گوتی:‌»ئه‌وێم‌خۆش‌ده‌وێ.‌شوێنێكی‌بێده‌نگ،‌ته‌نیا‌گوڵ‌و‌سه‌وزی‌لێ‌بێ.‌دایه‌‌بۆچی‌داشقه‌‌و‌بارگینێك‌به‌كرێ‌ناگری،‌له‌‌ناو‌كێڵگه‌‌و‌شیناییدا‌نامگێڕی؟‌هه‌روا‌پیر‌ده‌بم‌و‌ئه‌و‌شـــوێنانه‌‌نابینم.‌له‌‌كۆتاییـــدا‌به‌‌بێ‌حورمه‌تیه‌وه‌‌گوتی:‌»سوێند‌ده‌خۆم‌كه‌‌قاحبه‌ی.«‌دایكی‌به‌‌له‌سه‌ره‌خۆییه‌وه‌‌الوانیه‌وه‌‌گوتی:‌

»سوێند‌مه‌خۆ-‌ئه‌تۆ‌هێشتا‌بچووك،‌نابێ‌ئه‌و‌قسانه‌‌بكه‌ی...«ســـوێند‌مه‌خۆ،‌هه‌موو‌كارێكت‌كه‌ڵه‌ك‌و‌كوڵه‌كه‌،‌وه‌ك‌ســـه‌گی‌ ‌-به‌ڕه‌اڵ‌هه‌ر‌جێگایه‌كی‌پێت‌خۆش‌بێ‌ده‌ڕۆی،‌مرۆڤێكی‌به‌خته‌وه‌ری.‌گوێ‌

ڕاگره‌‌كێڵگه‌‌سه‌رسه‌وزه‌كان‌خوا‌خوڵقاندوویه‌تی؟‌باشه‌‌بۆچی؟ ‌-

بۆ‌ئه‌وه‌‌خه‌ڵك‌بتوانن‌له‌وێ‌سه‌یران‌بكه‌ن‌و‌خۆش‌ڕابوێرن.« ‌-»كێڵگـــه‌‌ هه‌ڵكێشـــا:‌ هه‌ناســـه‌یه‌كی‌ و‌ هاتـــێ‌ بزه‌یه‌كـــی‌ كوڕه‌كـــه‌‌سه‌رسه‌وزه‌كان!پێشـــانگاكه‌م‌ده‌برده‌‌ئه‌وێ‌و‌هه‌موویانم‌ئازاد‌ده‌كرد،‌تا‌به‌‌كه‌یفی‌خۆیان‌به‌وال‌ئه‌والدا‌بڕۆن.‌گوێ‌بگره‌!‌خوا‌له‌‌كوێ‌دروست‌ده‌بێ؟دایكـــی‌زیڕه‌كی‌كرد‌و‌له‌‌پێكه‌نینا‌وه‌خت‌بوو‌دڵی‌له‌خۆ‌بێته‌وه‌،‌له‌ســـه‌ر‌جێگایه‌كه‌ی‌ڕاكشـــابوو‌و‌له‌‌حاڵێكدا‌القه‌كانی‌به‌رز‌كردبووه‌‌و‌لێكی‌ده‌دان‌گوتـــی:‌»خوایه‌!‌چ.....‌منداڵێكی‌نازدار!‌بنیاده‌م‌له‌‌پێكه‌نینا‌دڵی‌له‌خۆ‌ده‌بێتـــه‌وه‌،‌ئیدی‌ژیانی‌له‌گه‌ڵ‌ناكرێ!«‌لنـــكا‌به‌و‌پێكه‌نینه‌وه‌‌رامابوو‌به‌‌هێندێك‌وشـــه‌ی‌ڕه‌ق،‌كه‌‌ئاوازی‌خۆشه‌ویســـتی‌پێوه‌‌دیاربوو‌جنێوی‌پێ‌

دا.‌وه‌ك‌منـــدااڵن‌وایه‌،‌هه‌ر‌پێم‌خۆش‌نییه‌‌پێبكه‌نێ!‌دیســـان‌هه‌ر‌ ‌-

هه‌مان‌قسه‌‌ناشیرینه‌كانی‌دووپات‌كرده‌وه‌.گوتم:‌»لێی‌گه‌ڕێ‌با‌پێبكه‌نێ.‌بیری‌لێ‌مه‌كه‌وه‌.

لنـــكا‌ڕازی‌بوو:‌»نا‌بیری‌لێ‌ناكه‌مه‌وه‌،‌ته‌نیا‌كاتێك‌په‌نجه‌ره‌كان‌خاوێن‌

Page 36: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 36ناكاته‌وه‌،‌تووڕه‌‌ده‌بم.‌هه‌ر‌من‌ده‌پارێمه‌وه‌‌په‌نجه‌ره‌كان‌بشۆ.‌ناتوانم‌نووری‌

خوا‌ببینم،‌به‌اڵم‌هه‌موو‌كات‌له‌‌یادی‌ده‌چێ.ژنه‌كه‌‌له‌‌حاڵێكدا‌جار‌جار‌پێده‌كه‌نی،‌ئیســـتكانه‌كانی‌شوشت‌و‌به‌‌چاوه‌‌

شینه‌‌دره‌وشاوه‌كانی‌چاوێكی‌له‌‌من‌ترووكاند‌و‌گوتی:»كوڕێكی‌جوانم‌هه‌یه‌؟« ‌-

لنكا‌له‌‌ناكاو‌له‌‌منی‌پرسی:‌»ئه‌تۆ‌بێ‌عه‌قڵی؟«نازانم.‌بۆچی؟ ‌-

دایكم‌ده‌ڵێ‌ئه‌تۆ‌بێ‌عه‌قڵی.‌ ‌-ژنه‌كه‌‌به‌‌ترسه‌وه‌‌هاواری‌كرد‌و‌گوتی:‌»بۆ‌ئه‌م‌قسه‌یه‌‌ده‌كه‌م؟‌ئه‌و‌ژنێكی‌مه‌ستی‌له‌سه‌ر‌جاده‌‌هه‌ڵگرتۆته‌وه‌‌و‌هێناویه‌ته‌وه‌‌ماڵێ‌و‌جلوبه‌رگی‌گۆڕیوه‌‌

و‌نواندوویه‌تی‌و‌دوایی‌بۆ‌خۆی‌ڕۆیشتووه‌.«‌بۆ‌خۆت‌وات‌گوت. ‌-

من‌مه‌به‌ســـتێكی‌خراپم‌نه‌بوو.‌ئه‌تۆ‌بۆ‌شه‌یتانی‌له‌‌من‌ده‌كه‌ی.‌ ‌-وای!‌زۆر‌بێ‌شه‌رمه‌!

ژنه‌كه‌ش‌وه‌ك‌منداڵێك‌قسه‌ی‌ده‌كرد.‌ئاوازی‌ده‌نگی‌كچانه‌‌بوو،‌چاوه‌كانی‌خۆشه‌ویســـتییه‌كی‌كچانه‌ی‌تێدا‌بوو،‌هه‌رچه‌ند‌روخساری‌به‌و‌لووته‌‌پانه‌‌و‌لێوه‌‌هه‌ڵگه‌ڕاوه‌كانی‌و‌ددانه‌‌ئاشـــكراكانی‌ناشیرینتر‌خۆی‌ده‌رده‌خست،‌

به‌اڵم‌بزه‌یه‌كی‌هه‌میشه‌یی‌له‌سه‌ر‌ڕوخساری‌نه‌خشی‌به‌ستبوو.‌له‌سه‌رخۆ‌و‌هێدی‌گوتی:‌»چایه‌كه‌مان‌نه‌خۆینه‌وه‌.«

ســـه‌ماوه‌ر‌له‌سه‌ر‌ســـندووقێك‌له‌‌قه‌راغ‌لنكا‌دانرابوو،‌هه‌ڵمه‌تووكی‌ئاوی‌كواڵو‌كه‌‌له‌‌ژێر‌سه‌رپۆشی‌سه‌ماوه‌ره‌‌شكاوه‌كه‌‌ده‌هاته‌‌ده‌رێ‌و‌به‌‌ته‌نیشت‌شانه‌كانی‌ئه‌ودا‌تێ‌هه‌ڵده‌بوو.‌ده‌سته‌‌بچووكوكانی‌له‌‌به‌رامبه‌ر‌ئه‌ودا‌ڕاگرت‌و‌دوای‌ئه‌وه‌‌به‌ری‌ده‌ستی‌ته‌ڕ‌ده‌بوو،‌به‌‌مووی‌سه‌ری‌وشكی‌ده‌كرده‌وه‌.‌

خه‌واڵوو‌چاوه‌كانی‌له‌سه‌ر‌یه‌ك‌دانا.دوای‌ماوه‌یه‌ك‌گوتی:‌»كاتێك‌گه‌وره‌‌بووم،‌دایكم‌داشـــقه‌‌و‌بارگینێكم‌بۆ‌ده‌كڕێ،‌ئه‌و‌كات‌به‌‌نێو‌شه‌قامه‌كاندا‌ده‌گه‌ڕێم‌و‌سواڵ‌ده‌كه‌م.‌ئه‌و‌كات‌كه‌‌

Page 37: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

37کۆمه‌له‌‌چیرۆکپاره‌‌و‌پووڵێكی‌چاكم‌گیر‌كه‌وت،‌ده‌چم‌بۆ‌كێڵگه‌‌سه‌رسه‌وزه‌كان.«

دایكی‌هه‌ناسه‌یه‌كی‌هه‌ڵكێشـــا‌و‌هه‌ر‌له‌و‌كاته‌شدا‌پێكه‌نی.‌به‌سته‌زمانه‌!‌كێڵگه‌یه‌كی‌بۆ‌به‌هه‌شته‌.‌بنیاده‌م‌له‌وێ‌ده‌توانێ‌چ‌بدۆزێته‌وه‌؟‌ته‌نیا‌چه‌ند‌

ئۆردووگا،‌سه‌ربازی‌وه‌حشی‌و‌دێهاتی‌مه‌ست....لنكا‌نێوچاوانی‌تێك‌نابوو،‌هاته‌‌نێو‌قسه‌كانی‌و‌گوتی:‌»درۆ‌ده‌كه‌ی.‌له‌‌

ئه‌و‌بپرسه‌‌كوێستان‌چۆنه‌.‌ئه‌و‌كوێستانی‌دیوه‌.....«»یانی‌من‌ئێستا‌نه‌مدیوه‌؟«‌ ‌-

بۆچی‌ئه‌و‌كات‌كه‌‌مه‌ست‌بووی. ‌-وه‌ك‌دوو‌منداڵ‌پێكه‌وه‌‌شـــه‌ڕه‌‌قسه‌یان‌بوو.‌له‌و‌ماوه‌یه‌دا‌هااڵوی‌گه‌رمی‌ده‌مه‌و‌ئێواران‌بۆ‌حه‌وشـــه‌كه‌‌هێرشـــی‌هێنابوو.‌هه‌ورێكی‌ڕه‌شـــی‌چڵكن‌ئاســـمانی‌داگرتبوو،‌ورده‌ورده‌‌خۆر‌په‌نای‌ده‌گرت‌و‌هه‌وا‌تاریك‌و‌تاریكتر‌

ده‌بوو.‌ئێستا‌كوڕه‌كه‌‌چایه‌كه‌ی‌خوارده‌وه‌‌و‌ورده‌‌ورده‌‌ئاره‌قه‌ی‌ده‌ركرد.‌چاوێكی‌

له‌‌من‌و‌دایكی‌كرد‌و‌گوتی:هه‌موو‌شتێكم‌خواردوه‌،‌ئیدی‌ئێستا‌خه‌وم‌دێ. ‌-

ژنه‌كه‌‌گوتی:‌»بخه‌وه‌.«به‌اڵم‌ئه‌و‌ده‌یهه‌وێ‌بڕوات،‌ده‌تهه‌وێ‌بڕۆی؟ ‌-

ژنه‌كـــه‌‌له‌‌حاڵێكدا‌به‌‌ئه‌ژنۆ‌له‌‌منی‌ده‌كوتـــا‌گوتی:‌»غه‌م‌مه‌خۆ‌ناهێڵم‌بڕوات.«

لنكا‌پاڕاوه‌‌كه‌:‌»نه‌ڕۆم«‌چاوه‌كانی‌له‌سه‌ر‌یه‌ك‌دانا،‌باوێشكی‌هاتێ‌و‌خۆی‌خزانده‌‌ناو‌ســـندوقه‌كه‌،‌له‌پڕدا‌سه‌ری‌هه‌ڵێنا‌و‌به‌‌ئارامی‌به‌‌دایكی‌گوت:‌»بۆچـــی‌مێردی‌پێ‌ناكه‌ی؟«‌ئه‌تۆش‌وه‌ك‌ئه‌و‌ژنانه‌ی‌دیكه‌‌زه‌ماوه‌ندێك‌وه‌ڕێ‌بخـــه‌.‌به‌و‌جۆره‌‌كه‌‌ئه‌تۆ‌له‌گه‌ڵ‌هه‌موو‌پیاوێك‌راده‌بوێری...‌ئه‌وان‌

هه‌ر‌له‌‌تۆ‌ده‌ده‌ن.....‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌‌مرۆڤێكی‌باشه‌.ژنه‌كه‌‌سه‌ری‌به‌‌سه‌ر‌ئیستكانه‌‌چایه‌كه‌یدا‌شۆڕ‌كرده‌وه‌‌و‌گوتی:‌»بێده‌نگ‌

به‌،‌بخه‌وه‌.«

Page 38: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 38-‌ئه‌و‌پووڵداره‌.

ماوه‌یـــه‌ك‌ژنه‌كه‌‌بێده‌نگ‌بوو،‌چایه‌كه‌ی‌خۆی‌خوارده‌وه‌‌و‌له‌‌دواییدا‌وه‌ك‌ئاشنایه‌كی‌كۆن،‌رووی‌له‌‌من‌كرد‌و‌گوتی:‌»ئه‌وه‌ش‌ژیانی‌من،‌بێ‌چرپه‌‌و‌هه‌اڵ،‌ته‌نیا‌من‌و‌ئه‌و‌و‌هیچ‌كه‌سی‌دیكه‌،‌له‌و‌حه‌وشه‌یه‌دا‌لۆمه‌م‌ده‌كه‌ن،‌كه‌‌من‌قاحبه‌م.‌ئه‌گه‌ر‌واش‌بێ‌من‌شه‌رم‌له‌‌كه‌س‌ناكه‌م.‌ئێستا‌ده‌بینی‌چ‌دیارییه‌كم،‌هه‌موو‌چاوم‌لێ‌ده‌كه‌ن‌بۆ‌چ‌كارێك‌ده‌بم.‌به‌ســـته‌زمانه‌‌خه‌وی‌

لێ‌كه‌وت.‌منداڵێكی‌باشم‌هه‌یه‌،‌وا‌نییه‌؟وایه‌‌زۆر‌باشه‌. ‌-

ناتوانم‌پڕ‌به‌دڵ‌چاوی‌لێ‌بكه‌م،‌چ‌گله‌ییه‌كی‌هه‌یه‌! ‌-به‌ڵێ،‌منداڵێكی‌به‌هۆشه‌. ‌-

وایه‌‌بابیشـــی‌پیـــره‌‌پیاوێكی‌نه‌جیب‌بـــوو،....‌چی‌پێ‌ده‌ڵێن؟‌ ‌-ده‌فته‌رداران‌خوایا!‌ناتوانم‌وه‌بیرم‌نایه‌ته‌وه‌....‌ئه‌وانه‌ی‌سه‌روكاریان‌له‌گه‌ڵ‌

سه‌نه‌ده‌....‌مه‌به‌ستت‌سه‌رده‌فته‌رداری‌ئه‌سنادی‌ڕه‌سمییه‌؟ ‌-

وایه‌،‌پیره‌‌پیاوێكی‌به‌‌حورمه‌ت‌بوو،‌زۆر‌له‌سه‌ر‌داڵن‌بوو،‌ئاشقی‌ ‌-من‌بوو،‌خزمه‌تكاری‌ماڵیان‌بووم.

القه‌‌رووته‌كانی‌كوڕه‌كه‌ی‌به‌‌په‌ڕۆ‌و‌پاڵی‌داپۆشی،‌سه‌رینه‌‌چڵكنه‌كه‌ی‌بن‌سه‌ری‌رێكوپێك‌كرد‌و‌درێژه‌ی‌به‌‌قسه‌كانی‌دا:

له‌پڕدا‌مرد،‌شـــه‌و‌بوو،‌تازه‌‌له‌‌الی‌هاتبوومه‌وه‌،‌كه‌‌كه‌وته‌‌سه‌ر‌ ‌-عه‌رزی‌ژووره‌كه‌‌و‌ته‌واوبوو.‌

كواس‌ده‌فرۆشی؟به‌ڵێ. ‌-

كار‌بۆ‌خۆت‌ده‌كه‌ی؟ ‌-نا‌بۆ‌یه‌كی‌دیكه‌. ‌-

كه‌مێك‌نزیكتر‌دانیشـــت‌و‌گوتی:‌»خۆت‌زۆر‌ســـه‌نگین‌و‌ماقووڵ‌مه‌كه‌.‌ئیدی‌ده‌ســـتت‌پێ‌ناگا.‌له‌‌هه‌ر‌كه‌س‌پێت‌خۆشه‌‌‌بپرسه‌،‌هه‌موو‌ئه‌وانه‌‌

Page 39: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

39کۆمه‌له‌‌چیرۆکده‌زانن.«

خۆم‌ماقووڵ‌و‌سه‌نگین‌نه‌كردووه‌.‌دوای‌ئه‌وه‌‌ده‌سته‌‌بچووكه‌كانی‌ ‌-كه‌‌پێسته‌كه‌ی‌پیرڵۆك‌ببوو‌و‌نینۆكه‌كانی‌شكابوون،‌له‌سه‌ر‌رانم‌دانا،‌زۆر‌به‌‌خۆشه‌ویســـتیه‌وه‌‌درێژه‌ی‌دا:‌»له‌‌بابه‌تی‌لنكا‌زۆرت‌ســـوپاس‌ده‌كه‌م،‌

ئه‌وڕۆكه‌‌زۆر‌خۆشی‌لێ‌گوزه‌را،‌ئه‌ویش‌له‌‌سایه‌ی‌لوتفی‌تۆ‌بوو.«‌گوتم:‌ده‌بێ‌بڕۆم.

به‌‌سه‌رسوڕمانه‌وه‌‌پرسی:‌»بۆ‌كوێ؟« ‌-له‌‌شوێنێك‌به‌ڵێنم‌داوه‌. ‌-

بمێنه‌وه‌.‌ ‌-ناتوانم. ‌-

چاوێكی‌له‌‌كوڕه‌كه‌ی‌و‌په‌نجه‌ره‌‌و‌ئاسمان‌كرد‌و‌به‌‌ئارامی‌گوتی:‌»بمێنه‌وه‌‌به‌‌پارچه‌یه‌ك‌ده‌م‌و‌چاوم‌ده‌به‌ستم...‌له‌به‌ر‌كوڕه‌كه‌م‌ئه‌و‌كاره‌‌ده‌كه‌م.‌بێ‌ئه‌ندازه‌‌دۆســـتانه‌‌و‌ئینســـانی‌و‌گه‌رم‌و‌گوڕ‌قسه‌ی‌ده‌كرد.‌چاوه‌كانی‌وه‌ك‌چاوی‌منداڵێك‌ده‌چوون‌و‌له‌‌روخساری‌ناشیرینیدا‌بزه‌یه‌ك‌داگیرسا.‌نه‌‌بزه‌ی‌لێ‌قه‌وماوێك،‌به‌ڵكو‌بزه‌ی‌ده‌وڵه‌مه‌ندێك‌كه‌‌ده‌یتوانی‌شوكرانه‌ی‌خۆی‌زۆر‌به‌‌چاكی‌به‌‌جێ‌بگه‌یه‌نێ.‌كوڕه‌كه‌‌گه‌ڵێك‌جار‌ده‌جواڵوه‌‌و‌خۆی‌

كۆده‌كرده‌وه‌‌و‌هاواری‌ده‌كرد:»دایه‌‌ده‌یانهه‌وێ‌راكه‌ن،‌دایه‌‌وه‌ره‌!«‌

ژنه‌كه‌‌خۆی‌به‌سه‌ردا‌شۆڕ‌كرده‌وه‌‌و‌به‌‌منی‌گوت:‌»خه‌ون‌ده‌بینێ«له‌‌جێی‌خۆم‌هه‌ســـتام‌و‌چوومه‌‌حه‌وشـــه‌كه‌،‌له‌وێ‌راوه‌ســـتام‌و‌نوقمی‌خه‌یااڵتی‌خۆم‌بووم.‌ده‌نگی‌ئاوازه‌یه‌ك‌كه‌‌كه‌سێك‌له‌به‌ر‌خۆیه‌وه‌‌وڕێنه‌ی‌ده‌كـــرد،‌به‌ر‌گوێم‌كه‌وت،‌له‌‌په‌نجـــه‌ره‌ی‌ژێرخانه‌كه‌وه‌‌كه‌‌ده‌هاتمه‌‌ده‌رێ،‌دایك‌الی‌الییه‌كی‌ســـه‌یری‌بۆ‌كوڕه‌كه‌ی‌ده‌گوت.‌وشه‌كانی‌ئه‌و‌به‌‌ته‌واوی‌

ده‌بیستران:‌»چاره‌‌ره‌شیه‌كان‌له‌گه‌ڵ‌خۆیان‌دێنن

ئه‌و‌كوێره‌وه‌ریانه‌ی‌كه‌‌هۆش‌له‌‌مرۆڤ‌ده‌فڕێنن‌و‌

Page 40: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 40دڵه‌كان‌له‌ت‌له‌ت‌ده‌كه‌ن.

وای‌له‌و‌كوێره‌وه‌ریانه‌،‌له‌و‌كۆستانه‌،‌له‌و‌ده‌ردانه‌!له‌‌كوێ‌خۆ‌حه‌شار‌بده‌م،‌وای!‌له‌‌كوێ؟!«

منیش‌له‌‌حاڵێكدا‌ددانه‌كانم‌لێـــك‌قفڵ‌ببوون،‌هه‌تا‌له‌‌داخی‌كوێره‌وه‌ری‌هاوارێك‌له‌‌ده‌روونم‌هه‌ڵنه‌ستێ،‌به‌‌په‌له‌‌حه‌وشه‌كه‌م‌به‌جێهێشت.‌‌

Page 41: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

41کۆمه‌له‌‌چیرۆک

دایك‌‌وكوڕ*

‌‌‌‌»ماكسیم‌گوركی«

سه‌باره‌ت‌به‌‌دایكان‌تا‌دنیا‌دنیایه‌‌ده‌توانین‌چیرۆكی‌بێ‌بڕانه‌وه‌‌بگێڕینه‌وه‌.‌چه‌ند‌هه‌فته‌‌بوو،‌كه‌‌دوژمنان‌ته‌نگاوته‌نگ‌و‌به‌‌شێوه‌ی‌بازنه‌یی،‌شاریان‌گه‌مارۆ‌دابوو،‌ئه‌وان‌نوقمی‌ئاسن‌و‌پۆاڵ‌بوون،‌شه‌وانه‌‌ئاوره‌كانیان‌وه‌ك‌ته‌پۆڵكه‌یه‌ك‌ده‌كرده‌وه‌،‌به‌‌چاوی‌سووری‌بێ‌ئه‌ژمار،‌له‌‌شه‌وه‌زه‌نگ‌دا،‌چاویان‌له‌‌دیواره‌كانی‌شـــار‌ده‌كرد‌و‌له‌‌چاوه‌‌ســـووره‌كانیان‌ترووسكه‌ی‌شادی‌ده‌باری‌و‌گڕی‌سه‌ركه‌وتنی‌لێ‌به‌رز‌ده‌بووه‌‌و‌ئه‌و‌هه‌سته‌‌هه‌ڕه‌شه‌‌خوڵقێنه‌‌له‌‌شـــاری‌گه‌مـــارۆ‌دراودا،‌خوڵقێنه‌ری‌گه‌لـــێ‌بۆچوونی‌ڕه‌ش‌بوو.‌له‌ســـه‌ر‌دیواره‌كانی‌شـــاردا‌ده‌یان‌دی،‌كه‌‌گه‌مـــارۆی‌دوژمن‌‌بێ‌پســـانه‌وه‌‌ته‌نگ‌و‌ته‌نگتر‌ده‌بێته‌وه‌،‌له‌‌قه‌راغی‌ئاوره‌كان‌سێبه‌ری‌ئه‌وان‌به‌‌جوانی‌ده‌بینرا،‌حیله‌ی‌ئه‌سپه‌كانیان‌كه‌‌قه‌ڵه‌و‌و‌تێر‌بوون‌ده‌بیسترا.‌زرینگه‌‌زرینگی‌چه‌كه‌كان‌و‌قاقای‌پێكه‌نینی‌ئه‌وان،‌به‌‌گوێی‌خه‌ڵكی‌شار‌ده‌گه‌یشـــت،‌ده‌نگی‌گۆرانی‌سه‌ركه‌وتوانه‌ی‌كه‌سانێك‌كه‌‌له‌‌سه‌ركه‌وتنی‌خۆیـــان‌دڵنیا‌بوون،‌به‌‌گوێ‌ده‌گه‌یشـــت.‌تۆ‌بڵێی‌له‌‌گوێی‌مرۆڤدا‌هیچ‌

Page 42: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 42شتێك‌له‌‌ده‌نگی‌گۆرانی‌و‌پێكه‌نینی‌دوژمن‌ناخۆشتر‌و‌دزێوتر‌هه‌بێ!

دوژمنه‌كان‌هه‌موو‌ئه‌و‌جۆگانه‌ی‌كه‌‌ئاویان‌ده‌گه‌یانده‌‌شار،‌به‌‌كه‌الك‌پڕ‌كردبوو،‌ره‌زه‌كانی‌ده‌ورووبه‌ری‌دیوار‌و‌سه‌نگه‌ره‌كانی‌شاریان‌سووتاندبوو،‌كێڵگه‌كانیـــان‌گێره‌‌كردبوون،‌داری‌باخه‌كانیان‌له‌‌ڕه‌گه‌وه‌‌ده‌رهێنابوون،‌شار‌له‌‌هه‌موو‌الیه‌كه‌وه‌‌ئاوااڵ‌و‌بێ‌په‌سێو‌بوو،‌هه‌موو‌كاته‌كانی‌رۆژ‌تۆپه‌‌

ئاورهاوێژه‌كانی‌دوژمن‌رێژنه‌ی‌ئاور‌و‌ئاسنیان‌به‌سه‌ردا‌ده‌باراندن.ده‌سته‌كانی‌سه‌ربازانی‌نیوه‌‌برسی،‌كه‌‌له‌‌شه‌ڕ‌ماندوو‌بوون،‌به‌‌رووگرژی‌له‌‌نێو‌كۆاڵنه‌‌ته‌نگه‌به‌ره‌كانی‌شـــاردا‌ده‌گه‌ڕان.‌له‌‌په‌نجه‌ره‌كانه‌وه‌‌ده‌نگی‌ناڵه‌ی‌برینداره‌كان،‌هاواری‌قسه‌پڕاندن‌و‌تووك‌و‌دوعا‌و‌له‌‌خۆدانی‌ژنان‌و‌گریان‌و‌شـــیوه‌نی‌مندااڵن‌ده‌بیســـترا.‌هه‌موو‌له‌سه‌ره‌خۆ‌و‌به‌‌هێوری‌قســـه‌یان‌ده‌كرد.‌تۆ‌بڵێی‌دوژمن‌هێرشی‌ده‌ست‌پێ‌كردبێت!‌به‌‌تایبه‌تی‌ناخۆشترین‌كاته‌كانی‌ژیان‌له‌‌سه‌ره‌تای‌شه‌و‌ده‌ستی‌پێ‌كرد،‌له‌به‌ر‌ئه‌وه‌‌كاتێك‌ســـێبه‌ری‌ره‌ش‌و‌تاریك‌له‌‌نێوه‌ڕاســـتی‌دۆڵی‌شاخه‌كان‌ده‌هاته‌‌ده‌رێ،‌باڵی‌به‌ســـه‌ر‌ئۆردووگای‌دوژمن‌راده‌كێشـــا.‌ئه‌و‌سێبه‌ره‌‌بۆ‌الی‌دیواره‌‌داڕووخاوه‌كانی‌شـــار‌ده‌هات،‌مانگ‌وه‌ك‌مه‌تاڵێك‌خۆی‌ده‌نواند،‌كه‌‌له‌‌مه‌یدانی‌شـــه‌ڕدا‌له‌‌ژێر‌زه‌بری‌شمشێردا‌له‌ت‌و‌په‌ت‌بووه‌،‌له‌سه‌ر‌به‌رزایـــی‌كێوه‌كانـــه‌وه‌‌وه‌دیار‌ده‌كه‌وت،‌له‌‌بێده‌نگـــی‌و‌تاریكیدا،‌ناڵه‌‌و‌شیوه‌ن‌چاكتر‌و‌باشـــتر‌ده‌بیسترا.‌خه‌ڵكێك،‌كه‌‌له‌‌ڕه‌نج‌و‌كوێره‌وه‌ری‌و‌برســـیه‌تیدا‌بڕســـتیان‌لێ‌بڕابوو‌و‌چاوه‌ڕوانی‌یارمه‌تیده‌رێك‌نه‌بوون،‌رۆژبه‌‌رۆژ‌هیوا‌بڕاوتر‌ده‌بوون.‌خه‌ڵك‌به‌‌ترسه‌وه‌‌ده‌یان‌روانییه‌‌مانگ‌و‌ددانی‌تیژی‌كێوه‌كان‌و‌زاری‌كراوه‌‌و‌ره‌شی‌دۆڵه‌كان‌و‌ئۆردووگای‌پڕ‌له‌‌هه‌را‌و‌هه‌نگامه‌ی‌دوژمن.‌ته‌واوی‌ئه‌وانه‌‌هه‌ڕه‌شه‌ی‌مه‌رگیان‌ده‌كرد،‌هیچ‌

ئه‌ستێره‌یه‌كی‌هیوا‌بۆ‌دڵدانه‌وه‌ی‌ئه‌وان‌نه‌ده‌دره‌وشایه‌وه‌.له‌‌ترسانا‌نه‌یانده‌وێرا‌له‌‌ماڵه‌كانیان‌چرا‌و‌ئاور‌داگیرسێنن،‌ته‌واو‌تاریكی‌به‌ســـه‌ر‌كۆاڵنه‌كاندا‌زاڵ‌بوو،‌له‌و‌تاریكییه‌دا،‌ژنێكی‌بێده‌نگ‌كه‌‌سه‌راپای‌خـــۆی‌له‌‌بااڵ‌پۆشـــێكی‌ڕه‌ش‌پێچابوو،‌بێده‌نگ‌وه‌ك‌ماســـییه‌ك‌كه‌‌له‌‌

Page 43: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

43کۆمه‌له‌‌چیرۆکقوواڵیـــی‌رووبـــاردا‌مه‌له‌‌بكات،‌به‌‌كۆاڵنه‌كاندا‌تێپـــه‌ڕ‌ده‌بوو،‌خه‌ڵك‌كه‌‌ئه‌ویان‌ده‌دیت،‌له‌‌یه‌كتریان‌ده‌پرسی:‌هه‌وه‌؟‌هه‌وه‌!‌ئه‌و‌كات‌كه‌‌به‌‌په‌له‌‌لـــه‌‌نێو‌تاق‌نمای‌دااڵنه‌كاندا‌ون‌ده‌بوو،‌به‌الره‌‌ملێ‌و‌بێده‌نگ‌و‌به‌‌په‌له‌‌له‌‌ته‌نیشتی‌راده‌بوون،‌فه‌رمانده‌ی‌ده‌سته‌كانی‌كێشكچی‌و‌پاسه‌وانه‌كان‌

به‌‌تووڕه‌ییه‌وه‌‌پێیان‌ده‌گوت:‌بانو‌ماریاننا،‌ئێوه‌‌دیســـان‌له‌‌نـــاو‌كۆاڵندا‌ده‌خۆلێنه‌وه‌؟‌وریابه‌‌ ‌-

ڕه‌نگه‌‌تۆ‌بكوژن،‌كه‌س‌نییه‌‌كه‌‌وه‌دوای‌بكوژانی‌تۆ‌بكه‌وێ....ژنه‌كه‌‌بااڵی‌راســـت‌ده‌كرده‌وه‌،‌هێدی‌و‌ئارام‌راده‌وه‌ســـتا،‌به‌اڵم‌تاقمه‌ی‌كێشكچی‌به‌‌الیدا‌تێده‌په‌ڕین‌و‌نه‌یان‌ده‌وێرا‌یان‌بێزیان‌نه‌ده‌هات‌ده‌ستی‌لێ‌بوه‌شێنن.‌پیاوه‌‌چه‌كداره‌كان‌به‌‌چه‌شنێك‌خۆیان‌لێ‌دوور‌ده‌كرده‌وه‌‌و‌لـــه‌‌نزیكبوونـــه‌وه‌‌له‌‌ئه‌و‌خۆیان‌ده‌پاراســـت،‌كه‌‌هـــه‌روا‌بزانه‌‌ته‌رمی‌مردوویه‌كه‌.‌ئه‌ویش‌له‌‌تاریكیدا‌ده‌مایه‌وه‌‌و‌دیســـان‌ئارام‌و‌ته‌نیا‌به‌ره‌و‌الیه‌ك‌ده‌ڕۆیشـــت،‌الڵ‌و‌ره‌ش‌و‌هه‌روه‌ك‌كانگه‌ی‌به‌‌به‌ختی‌شـــاره‌‌له‌‌كۆاڵنێك‌بۆ‌كۆاڵنێكی‌دیكه‌،‌ده‌ورووبه‌ری‌ئه‌و‌ســـنوور‌و‌ناڵه‌‌و‌شیوه‌ن‌و‌گریان‌و‌ده‌مه‌ته‌قه‌ی‌ســـه‌ربازه‌‌نێوچاوان‌تاڵه‌كان،‌كه‌‌به‌‌ته‌واوی‌بێئومێد‌ببوون‌ده‌بیســـترا،‌وه‌دوای‌ئـــه‌و‌ده‌كه‌وتن‌و‌له‌‌هه‌موو‌جێگه‌یه‌ك‌به‌دوایدا‌

ده‌خۆشین‌و‌جه‌رگیان‌زامار‌ده‌كرد.‌ئه‌و‌ژنه‌ش‌دایك‌بوو،‌یه‌كێك‌له‌‌مرۆڤه‌كانی‌ئه‌و‌واڵته‌‌به‌اڵ‌لێدراوه‌‌بوو.‌له‌‌بیری‌نیشـــتمان‌و‌كوڕه‌كه‌یدا‌بوو.‌كوڕه‌كه‌ی‌گه‌ڵێك‌جوان‌و‌به‌زه‌وق‌بوو،‌به‌اڵم‌بێبه‌زه‌ییانه‌‌فه‌رمانده‌ری‌تاقمێكی‌ده‌كرد،‌كه‌‌شاریان‌وێران‌ده‌كرد،‌تا‌ماوه‌یه‌ك‌له‌مه‌وبه‌ر‌دایك‌به‌‌تاســـه‌وه‌‌ده‌یڕوانییه‌‌كوڕه‌كه‌ی،‌ئه‌وی‌وه‌ك‌دیارییه‌كی‌به‌‌نرخ‌بۆ‌واڵته‌كه‌ی‌ده‌زانی‌و‌به‌‌یارمه‌تیده‌رێكی‌باشی‌ده‌زانی،‌

بۆ‌شاره‌كه‌ی‌كه‌‌هێناویه‌ته‌‌دنیاوه‌.‌ئه‌و‌شاره‌‌هێالنه‌یه‌ك‌بوو،‌كه‌‌بۆ‌خۆی‌و‌كوڕه‌كه‌ی‌له‌وێدا‌پێ‌گه‌شتبوون.‌ســـه‌دان‌ریشـــۆڵی‌نه‌دیتراو‌دڵـــی‌دایكیان‌به‌و‌بـــه‌رده‌‌كۆنانه‌‌كه‌‌باب‌و‌باپیرانی‌خانوویان‌پێ‌دروست‌كردبوون‌و‌دامه‌زراوه‌كانی‌شاریان‌پێ‌ساز‌

Page 44: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 44كردبوون‌و‌به‌زه‌ییه‌كی‌كه‌‌ئێســـكی‌كه‌ی‌و‌كار‌و‌هاوره‌گه‌زی‌ئه‌و‌له‌گه‌ڵ‌چیرۆك‌و‌شـــیعر‌و‌هیواكان‌له‌وه‌دا‌نووســـتون،‌پێكه‌وه‌‌گرێ‌ده‌دا‌له‌‌الی‌

ئه‌و‌خۆشه‌ویست‌كردبوون‌و‌خۆی‌پێوه‌‌گرتبوو.‌ئێسته‌‌ئه‌و‌دڵه‌،‌نزیكترین‌و‌خۆشه‌ویستترین‌كه‌سی‌له‌‌ده‌ست‌داوه‌،‌ده‌گریا‌ئه‌و‌دڵه‌‌وه‌ك‌ته‌رازوویه‌ك‌بوو،‌كاتێك‌كه‌‌خۆشه‌ویستی‌ئه‌و‌به‌‌منداڵه‌كه‌ی‌و‌شـــاری‌جێگه‌ی‌له‌‌دایكبوونی‌له‌‌تای‌ته‌رازوو‌ده‌نا،‌نه‌یده‌توانی‌ســـاخ‌

وه‌بێ‌داخوا‌كام‌الی‌ته‌رازوو‌قورستر‌و‌كام‌الی‌سووكتره‌.‌به‌و‌جۆره‌‌شه‌وانه‌‌به‌‌كۆاڵنه‌كاندا‌ده‌ڕۆیشت‌و‌زۆر‌كه‌س‌ئه‌ویان‌نه‌ده‌ناسیه‌وه‌،‌ترس‌هه‌ڵی‌ده‌گرتن‌و‌بااڵی‌ره‌شی‌ئه‌ویان‌به‌‌كانگای‌مردنێك‌ده‌زانی،‌كه‌‌له‌‌هه‌مووان‌نیزیك‌بۆته‌وه‌،‌هه‌ر‌كه‌س‌ئه‌ویان‌ده‌ناسیه‌وه‌‌به‌‌بێده‌نگییه‌ك‌

لێی‌دوور‌ده‌كه‌وتنه‌وه‌.‌به‌اڵم‌شه‌وێ:‌له‌‌ســـووچێكی‌دوور‌و‌تاریك‌له‌‌نزیك‌شوره‌ی‌شار،‌دایك‌تووشـــی‌ژنێكی‌دیكه‌‌بوو،‌ئه‌و‌ژنه‌‌جووڵـــه‌ی‌نه‌ده‌كرد،‌وه‌ك‌پارچه‌یه‌ك‌له‌‌زه‌وی،‌له‌‌به‌رامبه‌ر‌ته‌رمێكدا‌ئه‌ژنۆی‌دادابوو،‌ســـه‌ری‌پڕ‌له‌‌كه‌سه‌ری‌به‌ره‌و‌رووی‌ئه‌ستێره‌كان‌راگرتبوو،‌دووعای‌ده‌كرد.‌له‌سه‌ر‌سه‌ری‌ئه‌ویش‌كێشكچییه‌كان‌به‌‌سرته‌‌قسه‌یان‌ده‌كرد.‌دایكی‌خائین‌له‌و‌ژنه‌ی‌پرسی:

مێرده‌كه‌ته‌؟نه‌ ‌-

براته‌؟نه‌خێـــر‌منداڵه‌كه‌مه‌،‌مێرده‌كه‌م‌ســـێزده‌‌رۆژ‌له‌مه‌وپێش‌كوژرا،‌ ‌-ئه‌ویـــش‌ئه‌مڕۆ‌كـــوژرا.‌دوای‌ده‌ربڕینی‌ئه‌م‌رســـته‌یه‌‌دایكی‌كوڕ‌كوژراو‌هه‌ستا‌و‌به‌‌نیشانه‌ی‌رازیبوون‌گوتی:‌ده‌بووری‌ئه‌ی‌خوداوه‌ند،‌كه‌‌هه‌موو‌

شتێك‌ده‌بینێت‌و‌ده‌زانێ‌من‌سوپاس‌گوزاری‌تۆم!دایك‌پرسی:

بۆچی؟ ‌-ژنه‌‌كوڕ‌كوژراوه‌كه‌‌وه‌اڵمی‌دایه‌وه‌:

Page 45: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

45کۆمه‌له‌‌چیرۆکئێســـته‌‌كه‌‌كوڕه‌كه‌م‌له‌‌شـــه‌ڕدا‌بـــۆ‌پارێزگاری‌له‌‌نیشـــتمان‌ ‌-ســـه‌ربه‌رزانه‌‌كوژراوه‌،‌ده‌توانم‌به‌‌ئاســـووده‌ییه‌وه‌‌بڵێم‌كه‌‌ترسی‌له‌‌دڵی‌مندا‌دروست‌كردبوو،‌زۆر‌هۆگری‌ژیانی‌ئاسووده‌‌و‌خۆش‌بوو،‌ده‌ترسام‌وه‌ك‌كوڕی‌ماریاننا‌به‌‌شـــاره‌كه‌ی‌خه‌یانه‌ت‌بـــكا‌و‌بێته‌‌دوژمنی‌خوا‌و‌رێبه‌ری‌دوژمنانی‌ئێمه‌‌وه‌ئه‌ستۆ‌بگرێ.‌نه‌فرین‌له‌‌ئه‌و‌دایكه‌‌كه‌‌هێناویه‌ته‌‌

سه‌ر‌زه‌وی‌و‌پێی‌گه‌یاندووه‌.‌ماریاننا‌رووی‌خۆی‌داپۆشی‌و‌دووركه‌وته‌وه‌،‌به‌اڵم‌به‌یانی‌زوو‌چووه‌‌الی‌

پارێزه‌رانی‌شار‌و‌گوتی:یا‌من‌بكوژن‌یا‌ده‌روازه‌ی‌شـــار‌بكه‌نـــه‌وه‌،‌تا‌منیش‌بچمه‌‌الی‌ ‌-

كوڕه‌كه‌م،‌كه‌‌بۆته‌‌دوژمنی‌ئێوه‌‌و‌واڵته‌كه‌ی‌خۆی.‌ئه‌وان‌وه‌اڵمیان‌دایه‌وه‌:

تۆ‌ئێســـته‌‌كه‌‌ده‌بێ‌به‌‌چاوی‌رێزه‌وه‌‌سه‌یری‌واڵته‌كه‌ت‌بكه‌ی،‌كوڕی‌تۆ‌هه‌ر‌به‌و‌جۆره‌‌كه‌‌دوژمنی‌هه‌ر‌كام‌له‌‌ئێمه‌یه‌‌دوژمنی‌تۆشه‌.‌

مـــن‌دایكم،‌ئه‌وم‌خۆش‌ده‌وێ‌و‌خۆم‌به‌‌تاوانبار‌ده‌زانم،‌كه‌‌ئه‌و‌ ‌-ئاوای‌به‌سه‌ر‌هاتووه‌.‌

ئه‌و‌كات‌ئه‌وان‌كه‌وتنه‌‌راوێژ‌كه‌‌چی‌لێبكه‌ن؟‌دوای‌راوێژ‌گوتیان:ویژدان‌رێمان‌پێ‌نادا،‌كه‌‌له‌به‌ر‌تاوانی‌كوڕه‌كه‌ت‌بتكوژین،‌ئێمه‌‌ده‌زانین‌كـــه‌‌تۆ‌له‌و‌پێوه‌نییه‌دا‌چه‌نده‌‌ئـــازار‌ده‌چێژی،‌كه‌وابوو‌چۆن‌باوه‌ڕ‌به‌وه‌‌ده‌كـــرێ،‌كه‌‌تـــۆ‌رێگه‌ی‌ئه‌و‌تاوانه‌‌گه‌وره‌ت‌نیشـــان‌دابـــێ!‌له‌‌الیه‌كی‌دیكه‌شـــه‌وه‌‌تۆ‌وه‌ك‌بارمته‌ش‌بۆ‌شار‌پێویست‌نی،‌كوڕی‌تۆ‌قه‌ت‌غه‌م‌له‌‌تۆ‌ناخوا،‌ئێمه‌‌وا‌بیر‌ده‌كه‌ینه‌وه‌،‌كه‌‌ئه‌و‌ناڕه‌سه‌نه‌‌به‌‌یه‌كجاری‌تۆی‌له‌بیر‌بردۆته‌وه‌‌و‌ئه‌گه‌ر‌تۆ‌وا‌بیر‌ده‌كه‌یه‌وه‌،‌كه‌‌ده‌بێ‌ســـزا‌بدرێ،‌هه‌ر‌

ئه‌و‌سزایه‌‌بۆ‌تۆ‌به‌سه‌!به‌ڕای‌ئێمه‌‌ئه‌و‌سزایه‌‌له‌‌مردنیش‌ترسێنه‌رتره‌!

به‌ڵێ!‌ئه‌و‌سزایه‌‌زراو‌تۆقێنه‌! ‌-ئه‌وان‌ده‌روازه‌ی‌شـــاریان‌كرده‌وه‌،‌دایكه‌یان‌ئازاد‌كرد،‌له‌سه‌ر‌شووره‌ی‌

Page 46: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 46شار‌را‌بۆ‌ماوه‌یه‌كی‌زۆر‌خستیانه‌‌ژێر‌چاودێری،‌داخوا‌چۆن‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌زه‌وییـــه‌‌كـــه‌‌ژینگه‌‌و‌زێدی‌خۆیه‌تی‌و‌به‌و‌هه‌مـــوو‌خوێنه‌‌كه‌‌كوڕه‌كه‌ی‌

رشتوویه‌تی‌و‌زه‌وی‌پێ‌پاراو‌كردووه‌،‌ڕێ‌ده‌پێوێ!ئه‌و‌به‌‌له‌ســـه‌ره‌خۆیی‌هه‌نگاوی‌هه‌ڵدێناوه‌،‌ســـه‌ری‌كڕنۆشی‌بۆ‌ته‌رمی‌

شه‌هیده‌كانی‌پارێزه‌رانی‌شار‌داده‌نه‌واند.‌به‌‌بێزراوی‌چه‌كه‌‌شـــكاوه‌كانی‌دوور‌هه‌ڵده‌داشـــت.‌ئاخر‌دایك‌له‌‌چه‌كی‌هێرش‌بێزارن‌و‌بێزیان‌لێی‌ده‌بێته‌وه‌‌و‌ته‌نیا‌ئه‌و‌چه‌كه‌یان‌خۆش‌ده‌وێ،‌

كه‌‌بۆ‌پارێزگاری‌له‌‌ژیان‌پێویسته‌!ده‌تگـــوت‌له‌‌ژێر‌بااڵپۆشـــه‌كه‌یدا‌جامه‌‌ئاوێكی‌پێیه‌،‌ده‌ترســـا‌بیڕێژی،‌هه‌ر‌ئه‌ندازه‌‌دوورتر‌ده‌بووه‌‌بچووكتر‌ده‌نواند،‌ئه‌وانه‌ی‌له‌ســـه‌ر‌شـــووره‌‌خستبوویانه‌‌ژێر‌چاودێری،‌وایان‌به‌‌بیر‌ده‌هات‌له‌گه‌ڵ‌له‌شی‌ئه‌و‌ناخۆشی‌

و‌غه‌م‌و‌ده‌رد‌و‌نائومێدی‌شاریان‌جێهێشتووه‌.‌دیتیان‌كه‌‌له‌‌نیوه‌ی‌رێگاكه‌دا‌وه‌ستا،‌كاڵوی‌بااڵپۆشه‌كه‌ی‌له‌سه‌ر‌سه‌ری‌الداو‌ماوه‌یه‌كی‌زۆر‌له‌‌شار‌راما،‌به‌اڵم‌ئه‌وانه‌ی‌له‌‌نێو‌ئۆردووگای‌دوژمن‌ئه‌ویان‌دیتبوو،‌كه‌‌به‌‌تاقی‌ته‌نیا‌له‌‌نێوه‌ڕاســـتی‌ده‌شـــتێ‌راوه‌ســـتاوه‌،‌چه‌ندتارمایـــی‌ره‌ش‌وه‌ك‌خـــۆی‌بێ‌په‌له‌كردن‌به‌‌پارێـــزه‌وه‌‌لێی‌نزیك‌

ده‌بوونه‌وه‌.‌پێی‌گه‌یشتن،‌پرسیاریان‌لێ‌كرد،‌چ‌كه‌سی‌و‌بۆ‌كوێ‌ده‌چی؟

ژنه‌‌گوتی:-ســـه‌رداری‌ئێوه‌-كوڕی‌منه‌-‌هیچ‌كام‌له‌‌سه‌ربازه‌كان‌گومانیان‌له‌‌راستی‌قســـه‌ی‌ئه‌و‌ژنه‌‌نه‌بوو.‌راست‌و‌چه‌پیان‌لێ‌گرت‌و‌له‌گه‌ڵی‌وه‌ڕێ‌كه‌وتن‌و‌ده‌ســـتیان‌كرد‌به‌‌تاریف‌و‌پێ‌هه‌اڵگوتنی‌كوڕه‌كه‌ی،‌كه‌‌كوڕی‌تۆ‌زۆر‌ئاقڵ‌و‌ئازایه‌،‌دایك‌به‌‌فیزه‌وه‌‌ســـه‌ری‌هه‌ڵێناوه‌،‌گوێی‌له‌‌قســـه‌كانیان‌

ده‌گرت‌و‌هیچ‌پێی‌سه‌یر‌نه‌بوو،‌كوڕی‌ئه‌و‌ده‌بوو‌ئاوابێ؟!سه‌ره‌نجام‌خۆی‌له‌به‌رامبه‌ر‌كه‌سێكدا‌بینی،‌كه‌‌نۆ‌مانگ‌پێش‌له‌‌دایكبوونی‌ده‌یناســـی،‌به‌ره‌و‌رووی‌كه‌ســـێ‌بوو،‌كه‌‌قه‌ت‌خۆشه‌ویســـتی‌ئه‌وی‌بۆ‌

Page 47: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

47کۆمه‌له‌‌چیرۆکســـاتێك‌له‌‌دڵی‌خۆی‌ده‌رنه‌هاویشتبوو.‌كوڕه‌كه‌ی‌له‌‌به‌رامبه‌ریدا‌نوقمی‌جلوبه‌رگی‌مه‌خمه‌ر‌و‌ئاوریشم‌بوو‌و‌چه‌كه‌كه‌شی‌نوقمی‌جه‌واهێرات‌بوو.‌هه‌موو‌شـــتێك‌ئه‌و‌جۆره‌‌كه‌‌ده‌بوو‌وابێ.‌زۆر‌جاران‌دایك‌به‌‌تایبه‌تی‌له‌‌خه‌ودا‌ئه‌وی‌)كوڕه‌كه‌ی(‌به‌ناوبانگ‌و‌ده‌وڵه‌مه‌ندی‌شیاوی‌پێدا‌هه‌ڵگوتن‌

دیتبوو.‌كوڕه‌‌ده‌ستی‌دایكی‌ماچ‌كرد‌و‌گوتی:دایه‌!‌تۆ‌هاتی‌بۆ‌الی‌من،‌له‌‌نیاز‌و‌مه‌به‌ســـتی‌من‌تێگه‌یشتی،‌ ‌-

هه‌ر‌سبه‌ی‌ئه‌و‌شاره‌‌دوعا‌لێكراوه‌‌داگیر‌ده‌كه‌م!دایك‌وه‌بیری‌هێنایه‌وه‌:

شارێك‌كه‌‌تۆ‌لێی‌له‌‌دایك‌بووی؟! ‌-الو،‌كه‌‌له‌‌ئازایه‌تیه‌كانی‌خۆی‌سه‌رمه‌ســـت‌بوو‌و‌خولیای‌وه‌ده‌ستهێنانی‌ناوبانگی‌زیاتری‌ده‌كرد،‌به‌‌هه‌ســـتێكی‌سه‌ركێشـــی‌الوی‌و‌ئازایه‌تیه‌وه‌‌

گوتی:من‌بۆیه‌‌لـــه‌‌دایك‌بووم،‌تا‌ئه‌و‌دنیایه‌‌مات‌و‌حه‌یران‌كه‌م!‌من‌ ‌-له‌به‌ر‌خاتری‌تۆ‌ره‌حمم‌به‌و‌شـــاره‌‌كردووه‌.‌ئه‌و‌شاره‌‌وه‌ك‌دڕوویه‌ك‌له‌‌القی‌من‌هه‌ڵچه‌قیوه‌‌و‌به‌رهه‌ڵه‌ســـتی‌نـــاو‌و‌ناوبانگی‌خێرای‌منه‌،‌به‌اڵم‌

ئێسته‌«سبه‌ی«‌ئه‌و‌هێالنه‌‌سه‌ربزێوه‌‌وێران‌ده‌كه‌م!دایك‌گوتی:

هێالنه‌یه‌ك،‌وێـــران‌ده‌كه‌ی‌كه‌‌هه‌ر‌به‌ردێكی‌ئه‌وێ‌له‌‌منداڵیه‌وه‌‌ ‌-تۆ‌ده‌ناسێ‌وه‌بیرت‌دێ!

به‌رده‌كان!‌مادام‌كه‌‌مرۆڤه‌كان‌ناچارن‌به‌‌قسه‌كردن‌نه‌كه‌ن‌اڵڵن،‌ ‌-بهێڵـــه‌‌ســـه‌باره‌ت‌به‌‌من‌كێـــوه‌كان‌زاریان‌بكه‌نه‌وه‌‌و‌قســـه‌‌بكه‌ن،‌من‌

ویستاری‌ئه‌وه‌م!دایكی‌پرسی:

ئه‌دی‌به‌‌خه‌ڵك‌ده‌ڵێی‌چی؟ ‌-ئاخ!‌وایه‌،‌من‌ئه‌وانم‌له‌‌بیره‌،‌دایه‌!‌ئه‌وانیش‌بۆ‌من‌پێویســـتن،‌ ‌-له‌بـــه‌ر‌ئه‌وه‌‌ئازایان‌و‌قاره‌مانان‌ته‌نیا‌له‌‌بیره‌وه‌ری‌ئه‌واندا‌بۆ‌هه‌میشـــه‌‌

Page 48: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 48ده‌مێنێته‌وه‌!

قاره‌مان‌ئه‌و‌كه‌ســـه‌یه‌‌له‌‌پاش‌مردن‌ژیان‌دروســـت‌ده‌كا،‌ئه‌و‌ ‌-كه‌سه‌یه‌‌كه‌‌به‌سه‌ر‌مردندا‌زاڵ‌بێ.

كوڕ‌وه‌اڵمی‌دایه‌وه‌:نا!‌رووخێنه‌رانیش‌هه‌روه‌ك‌دامه‌رزێنه‌رانی‌شاره‌كان‌ناو‌به‌ده‌ره‌وه‌‌و‌سه‌ر‌بڵندن.‌چاو‌لێ‌بكه‌‌شاری‌رۆم‌نازانین‌»رمولس«‌دروستی‌كرده‌وه‌،‌یان‌كه‌ســـێكی‌دیكه‌،‌به‌اڵم‌ناوی‌»الریخ«‌هه‌موو‌ئازایانی‌كه‌‌ئه‌و‌شـــاره‌یان‌

وێران‌كرد،‌ڕوون‌و‌ئاشكرایه‌.‌دیسان‌دایك‌وه‌بیری‌دێنێته‌وه‌!

ئه‌و‌شاره‌‌و‌ئه‌و‌ئازایانه‌‌جاویدانن،‌كه‌‌نیشانێكیان‌لێ‌نییه‌،‌هه‌ر‌ ‌-به‌و‌جۆره‌‌تا‌رۆژئاوا‌له‌گه‌ڵ‌دایكی‌قســـه‌ی‌كرد.‌ئیدی‌دایك‌به‌‌ده‌گمه‌ن‌قسه‌ی‌شـــێتانه‌ی‌كوڕه‌كه‌ی‌ده‌بڕی.‌سه‌ری‌به‌‌عیزه‌ت‌و‌كه‌رامه‌تی‌له‌به‌ر‌

خۆ‌نابوو‌و‌جار‌له‌گه‌ڵ‌جار‌زیاتر‌به‌‌سه‌ر‌سینگیدا‌شۆڕ‌ده‌بووه‌.‌دایك،‌دروســـت‌ده‌كات‌و‌گیان‌ده‌به‌خشـــێ،‌پارێزگاری‌ده‌كات.‌قسه‌‌و‌باســـی،‌وێرانی‌و‌رووخاندن‌له‌‌به‌رامبه‌ر‌دایكدا‌به‌‌نیشـــانه‌ی‌دوژمنی‌و‌ناڕه‌زایه‌تی‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌.‌الو‌ئه‌وه‌‌نازانێ‌و‌هه‌ستی‌پێ‌نه‌كردووه‌‌و‌له‌گه‌ڵ‌

ئه‌و‌شته‌‌كه‌‌مانا‌و‌چه‌مكی‌ژیانی‌دایكه‌‌به‌ربه‌ره‌كانێ‌ده‌كات.‌دایك‌هه‌موو‌كاتێك‌دوژمنی‌مردنه‌،‌دایك‌هه‌موو‌كاتێك‌رقی‌له‌و‌ده‌ســـته‌‌ده‌بێتـــه‌وه‌،‌كه‌‌مردن‌بۆ‌ماڵـــه‌كان‌رێنوێنی‌ده‌كا‌و‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌ده‌ســـته‌‌دوژمنایه‌تی‌هه‌یه‌.‌كوڕی‌ئه‌و،‌ئه‌وانه‌ی‌نه‌ده‌دی،‌ده‌ركردنی‌ناو‌و‌ناوبانگ‌ئـــه‌وی‌كوێر‌كردبـــوو.‌هه‌روه‌ها‌نه‌یده‌زانی‌كه‌‌دایـــك-‌كاتێك‌ژیانێك‌به‌‌ناوی‌دایك‌پێك‌دێنی‌و‌پارێزگاری‌لێ‌ده‌كات،‌ئه‌گه‌ر‌بدرێته‌‌به‌ر‌هێرش-‌

دڕنده‌یه‌كی‌زۆر‌عاقڵ،‌به‌اڵم‌بێ‌به‌زه‌یی‌و‌بێ‌ترسه‌.‌دایك‌چه‌ماوه‌‌دانیشتبوو‌له‌‌په‌رده‌ی‌الدراوه‌ی‌چادری‌فرمانده‌ری‌را‌شارێكی‌ده‌دیت،‌كه‌‌له‌و‌شاره‌دا‌بۆ‌ئه‌وه‌ڵین‌جار‌له‌رزینی‌شیرین‌و‌به‌‌تامی‌نوتفه‌‌و‌برووســـكه‌كانی‌ژانهێنه‌ری‌زانی.‌ئه‌و‌كوڕه‌ی‌به‌‌دنیا‌هێناوه‌،‌كه‌‌ئێسته‌‌

Page 49: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

49کۆمه‌له‌‌چیرۆکنیازی‌وێرانی‌و‌لێك‌هه‌ڵته‌كانی‌ئه‌و‌شـــاره‌ی‌هه‌یه‌.‌ترووســـكه‌ی‌سووری‌خوێناوی‌رۆژ‌له‌‌بورج‌و‌شـــوره‌ی‌شـــاری‌دابوو.‌شوشـــه‌ی‌په‌نجه‌ره‌كان‌دروشانه‌وه‌یه‌كی‌نامۆیان‌هه‌بوو،‌ده‌تگوت‌ته‌واوی‌شار‌برینداره‌‌و‌شیره‌ی‌

سووری‌ژیان‌له‌‌سه‌دان‌برینی‌ئه‌ودا‌ده‌تكێ.‌كات‌ده‌ڕۆیشـــت،‌ورده‌ورده‌‌شار‌ڕه‌ش‌ده‌بوو،‌ده‌تگوت‌پاشماوه‌ی‌الشه‌ی‌مردوویه‌كه‌.‌ئه‌ستێره‌كان‌له‌‌ئاســـمانی‌شاره‌وه‌‌ده‌ركه‌وتن،‌وه‌ك‌هه‌زاران‌مـــۆم‌ده‌چوون،‌كه‌‌له‌‌ده‌وری‌جه‌نازه‌یه‌ك‌هه‌ڵ‌كرابن،‌تێڕوانینی‌دایك‌تا‌نێو‌ماڵه‌‌تاریكه‌كانیش‌بڕی‌ده‌كرد،‌كه‌‌خه‌ڵكی‌شـــار‌له‌‌ترسی‌كوڕه‌كه‌ی‌ئه‌و‌نه‌یان‌ده‌وێرا‌چرا‌و‌ئاور‌له‌‌ماڵه‌كانیان‌داگیرســـێنن،‌نه‌كا‌ســـه‌رنجی‌دوژمن‌رابكێشن،‌تێڕوانینی‌دایك‌له‌‌ته‌واوی‌دااڵنه‌كانی‌شاردا‌بڕی‌ده‌كرد،‌كه‌‌بۆنی‌كه‌الك‌هه‌وای‌ئه‌وێیان‌ژاراوی‌كردبوو،‌ده‌نگی‌ســـرته‌ی‌خه‌ڵكێك‌كه‌‌چاوه‌ڕوانی‌مردن‌بوون‌ده‌بیسترا.‌دایك‌هه‌موو‌كه‌س‌و‌هه‌موو‌شتێكی‌ده‌دی.‌ته‌واوی‌ئه‌و‌شـــتانه‌ی‌بۆ‌دۆست‌و‌ئاشنایان‌بوون،‌ئه‌وه‌نده‌‌نزیك‌بوونه‌وه‌،‌ده‌تگوت‌له‌‌به‌رامبه‌ری‌دانراون‌و‌بێده‌نگ‌و‌ئیشـــك‌چاوه‌ڕوانی‌بڕیاری‌ئه‌ون.‌دایك‌وای‌هه‌ســـت‌پێ‌كرد،‌كه‌‌دایكی‌ته‌واوی‌خه‌ڵكی‌ئه‌و‌

شاره‌‌بۆ‌خۆیه‌تی.‌لـــه‌‌به‌رزایی‌ره‌شـــی‌كێوه‌كان،‌هـــه‌وره‌كان‌وه‌ك‌ئه‌ســـپی‌باڵدار‌بۆ‌الی‌پێده‌شـــته‌كان‌ده‌هاتنـــه‌‌خوارێ‌و‌بۆ‌الی‌شـــاری‌مه‌حكـــووم‌به‌‌وێرانی‌

هه‌ڵده‌فڕین.‌كوڕه‌كه‌ی‌ده‌یگوت:

ئه‌گه‌ر‌شـــه‌و‌به‌‌ئه‌ندازه‌ی‌پێویست‌تاریك‌بێت،‌ره‌نگه‌‌هه‌ر‌ئه‌و‌ ‌-شه‌و‌هێرش‌بكه‌ین!‌كاتێك‌رۆژ‌له‌‌چاوی‌مرۆڤ‌ده‌دا‌و‌بریقه‌ی‌چه‌ك‌ئازار‌ده‌دا،‌ناتوانێ‌چاك‌شمشـــێر‌بوه‌شـــێنێ،‌له‌‌كاتی‌ئاوادا‌ده‌ست‌به‌‌هه‌ڵه‌‌

زه‌بر‌ده‌وه‌شێنێ.كوڕه‌‌ئاوای‌ده‌گوت‌و‌به‌‌سه‌رنجی‌ته‌واو،‌چاوی‌له‌‌شمشێره‌كه‌ی‌ده‌كرد.

دایك‌به‌‌كوڕه‌كه‌ی‌گوت:

Page 50: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 50وه‌ره‌‌ئێره‌،‌ســـه‌رت‌له‌‌سه‌ر‌ســـینگم‌دابنێ،‌تاوێك‌بحه‌سێوه‌‌و‌ ‌-كاته‌كانـــی‌منداڵی‌وه‌بیر‌خۆت‌بێنه‌وه‌،‌كه‌‌تـــۆ‌چه‌نده‌‌خاوه‌ن‌به‌زه‌یی‌و‌

به‌زه‌وق‌و‌شۆق‌بووی‌و‌چه‌نده‌‌هه‌موو‌الیه‌ك‌تۆیان‌خۆش‌ده‌ویست.كوڕه‌‌به‌‌قســـه‌ی‌دایكی‌كرد‌و‌سه‌ری‌له‌ســـه‌ر‌رانی‌دانا،‌چاوی‌لێك‌ناو‌

گوتی:من‌ته‌نیا‌دوو‌شـــتم‌خۆش‌ده‌وێ،‌ناو‌به‌ده‌ره‌وه‌یی‌و‌دایكم.‌دایه‌‌ ‌-تۆم‌بۆیه‌‌خۆش‌ده‌وێ،‌ئه‌و‌جۆره‌‌كه‌‌ده‌بوایه‌‌ببم‌ئاواشـــت‌هێناومه‌‌سه‌ر‌

زه‌وی.دایك‌به‌‌سه‌ر‌ئه‌ودا‌شۆڕ‌بووه‌‌پرسی:

له‌گه‌ڵ‌ژنان‌چۆنی؟ ‌-ژنان‌زۆر‌زۆرن.‌وه‌ك‌هه‌موو‌شـــتێك‌به‌‌زوویی‌پیاو‌لێیان‌تێر‌و‌ ‌-

بێزار‌ده‌بێت.دایك‌بۆ‌ئاخرین‌جار‌لێی‌پرسی: ‌-تۆ‌ئاره‌زوو‌ناكه‌ی،‌منداڵت‌هه‌بێ؟ ‌-

منداڵ‌بۆچی؟‌بۆ‌ئه‌وه‌‌كه‌‌بیانكوژن؟‌كه‌ســـێكی‌وه‌ك‌من‌په‌یدا‌ ‌-ده‌بێت‌ئه‌وان‌ده‌كوژێ‌و‌من‌تووشی‌ئیش‌و‌ئازار‌ده‌بم‌و‌له‌و‌كاته‌دا‌پیرو‌

په‌ك‌كه‌وته‌م‌و‌ناتوانم‌تۆڵه‌یان‌بكه‌مه‌وه‌.‌دایك‌هه‌ناسه‌یه‌كی‌هه‌ڵكێشاو‌گوتی:

تۆ‌وه‌ك‌برووسكه‌ی‌سووتێنه‌ر‌جوانی،‌به‌اڵم‌بێ‌به‌هره‌ی. ‌-كوڕه‌‌بزه‌یه‌كی‌هاتێ‌و‌گوتی:

وایه‌،‌وه‌ك‌برووسكه‌ی‌سووتێنه‌ر... ‌-سه‌ره‌نجام‌وه‌ك‌منداڵێك‌له‌سه‌ر‌سینگی‌دایكی‌خه‌وی‌لێ‌كه‌وت.‌

ئه‌و‌كات،‌دایك‌بااڵپۆشـــێكی‌ره‌شـــی‌به‌سه‌ر‌كوڕه‌كه‌ی‌هه‌ڵكێشا‌و‌ئه‌وی‌له‌بندا‌شـــارده‌وه‌،‌خه‌نجه‌ره‌‌تیژه‌كه‌ی‌له‌سه‌ر‌دڵی‌كوڕه‌كه‌ی‌دا‌و‌ئه‌ویش‌ته‌كانێكی‌خوارد‌و‌ده‌ســـتبه‌جێ‌گیانی‌ده‌رچوو-‌ئاخر‌دایك‌چاك‌ده‌زانێ‌دڵـــی‌منداڵه‌كه‌ی‌له‌‌كوێ‌لێ‌ده‌دا.‌وای‌ئه‌وه‌،‌الشـــه‌ی‌بێ‌گیانی‌ئه‌وی‌

Page 51: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

51کۆمه‌له‌‌چیرۆکله‌ســـه‌ر‌رانی‌را‌له‌‌پێش‌پاسه‌وانی‌حه‌په‌ســـاو‌دانا،‌رووی‌له‌‌شار‌كرد‌و‌

گوتی:مـــن‌وه‌ك‌مرۆڤێـــك‌ئه‌وه‌نده‌م‌له‌‌توانادا‌بـــوو‌و‌ئه‌ركی‌خۆم‌بۆ‌ ‌-واڵته‌كـــه‌م‌به‌جێهێنا،‌به‌اڵم‌وه‌ك‌دایك‌له‌گه‌ڵ‌كوڕه‌كه‌م‌ده‌مێنمه‌وه‌!‌ئیدی‌دره‌نـــگ‌بووه‌‌كه‌‌من‌منداڵی‌دیكه‌م‌بێ،‌زیندوو‌مانه‌وه‌ی‌منیش‌بۆ‌كه‌س‌پێویســـت‌نییه‌.‌ئه‌و‌كات‌به‌‌ده‌ســـتی‌به‌توانا‌و‌نه‌ترســـی،‌هه‌ر‌به‌‌ئه‌و‌خه‌نجـــه‌ره‌‌كه‌‌هێشـــتا‌به‌‌خوێنی‌كوڕه‌كه‌ی‌یا‌خوێنـــی‌خۆی‌گه‌رم‌بوو،‌له‌سه‌ر‌دڵی‌خۆی‌دا،‌كاتێك‌دڵ‌زاماره‌،‌به‌‌ئاسانی‌ده‌تواندرێ‌بیپێكێ.‌

Page 52: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 52

نووسه‌رئااڵ‌هه‌ڵگری‌گه‌له

»نیكاندرۆف«

شـــه‌وێك‌تا‌دره‌نگان‌الی‌گوركی‌بووم،‌كاتێك‌به‌ره‌و‌ماڵ‌بوومه‌وه‌،‌ئه‌و‌تا‌به‌رده‌رگای‌ده‌رێ‌به‌ڕێی‌كردم‌و‌گوتی:

ڕاســـتی،‌بۆچی‌ئه‌تۆ‌هه‌ر‌به‌‌شـــه‌و‌ســـه‌ردانی‌مـــن‌ده‌كه‌ی؟‌له‌‌ ‌-سیخوڕه‌كانی‌پۆلیس‌ده‌ترسێی؟‌پێم‌خۆشه‌‌به‌‌ڕۆژ‌میوانم‌بی.

من‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌دا‌كه‌‌پێم‌وابوو‌هێندێك‌جار‌خواردنی‌نانی‌نیوه‌ڕۆ‌له‌‌ماڵی‌گوركی‌یارمه‌تییه‌كی‌باشه‌‌بۆ‌ئه‌و‌داهاته‌‌كه‌مه‌ی‌من،‌به‌‌ئه‌سپایی‌گوتم:

به‌‌ڕۆژ‌باش‌نییه‌....‌كاتی‌ڕۆژ‌ده‌وروبه‌ری‌تۆ‌به‌رده‌وام‌كۆمه‌لێكی‌ ‌-لێیه‌.

باشیه‌كه‌ی‌لێره‌دایه‌‌كه‌‌كۆمه‌لێك‌هه‌ن.‌هه‌م‌خه‌ڵك‌ئه‌تۆ‌ده‌بینین‌ ‌-و‌هه‌م‌ئه‌تۆش‌خۆت‌نیشـــان‌ده‌ده‌ی.‌ســـبه‌ی‌وه‌ره‌،‌نه‌هار‌ده‌خۆین‌و‌له‌‌دواییدا‌ده‌چین‌بۆ‌ژووری‌كاری‌من‌و‌گوێ‌بگره‌،‌كه‌‌چۆن‌نووسه‌ره‌‌تازه‌كان‌

Page 53: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

53کۆمه‌له‌‌چیرۆکرێنوێنی‌ده‌كه‌م.‌ره‌نگه‌‌له‌‌كاتێكیشـــدا‌ئه‌و‌رێنوێنییانه‌ی‌من‌به‌كاری‌تۆش‌

بێن.‌منیش‌سبه‌ی‌رۆێشتم.‌

كاتێك‌چاوم‌به‌و‌ده‌سته‌‌كاغه‌زانه‌‌كه‌وت،‌كه‌‌له‌سه‌ر‌مێزی‌نووسینی‌گوركی‌به‌‌شێوه‌یه‌كی‌رێكوپێك‌دانرابوون،‌به‌‌خۆم‌نه‌بوو،‌وه‌ده‌نگ‌هاتم!

هه‌موو‌ئه‌وانه‌‌نووسینی‌كه‌سانی‌دیكه‌ن؟! ‌-ئه‌و‌ده‌ســـته‌‌كاغه‌زانه‌ی‌كه‌‌له‌به‌ر‌ده‌ستی‌گوركیدا‌بوون،‌واوێ‌ده‌چوو‌كه‌‌ده‌یهه‌وێ‌له‌گه‌ڵ‌نووسه‌ری‌ئه‌و‌به‌رهه‌مانه‌دا‌راوێژ‌و‌قسه‌‌بكا،‌به‌‌غرووره‌وه‌‌

له‌پی‌ده‌ستی‌به‌‌سه‌ردا‌هێنان‌و‌گوتی:‌ئه‌وانه‌‌كه‌من،‌كانگای‌سه‌ره‌كی‌ئه‌وه‌تا‌لێره‌یه‌.‌ ‌-

ئه‌و‌كات‌نیشانه‌ی‌به‌‌تاقه‌یه‌كی‌ساكار‌كرد،‌كه‌‌له‌‌ته‌خته‌ی‌پان‌و‌لووس‌به‌‌درێژایی‌ته‌واوی‌دیوار‌له‌‌پشت‌مێزی‌نووسینی‌به‌‌دیواره‌وه‌‌داكوترابوو.

به‌‌درێژایی‌ته‌خته‌كه‌،‌له‌‌سه‌رانسه‌ری‌دیوار،‌ده‌سته‌ی‌ره‌نگاوره‌نگی‌كاغه‌زه‌‌نووســـراوه‌‌جیا‌جیاكان‌به‌‌شـــێوه‌یه‌كی‌رێكوپێك،‌وه‌ك‌به‌سته‌‌و‌كتێب‌و‌

لووله‌‌داندرابوون.‌لـــه‌وێ‌كاغـــه‌ز‌دیـــواری‌و‌ته‌نانـــه‌ت‌كاغـــه‌زی‌ناســـكی‌ســـیگاریش‌

ده‌بیندرا.........له‌‌ڕاستیدا،‌چونكه‌‌من‌له‌‌پێشدا،‌سه‌باره‌ت‌به‌‌زۆربه‌ی‌نووسه‌رانی‌»نیژنی‌نووگورود«‌ره‌شـــبین‌بووم،‌هه‌ر‌بۆیه‌‌ئه‌و‌كۆگا‌نووسراوه‌‌ده‌ستنووسانه‌ی‌

خه‌ڵكی‌دیكه‌‌دای‌هێزاندم‌و‌شوێنه‌واری‌خراپی‌له‌سه‌ر‌دانام.من‌به‌‌ناره‌حه‌تیه‌وه‌‌پرسیارم‌كرد:

زۆر‌ده‌نووسن؟ ‌-گوركی‌به‌‌كه‌یف‌خۆشیه‌وه‌‌له‌سه‌ر‌كورسیه‌‌راحه‌ته‌كه‌ی‌وه‌جووڵه‌‌كه‌وت،‌به‌‌ده‌سته‌‌گه‌وره‌كانی‌له‌‌نێو‌ئه‌و‌گه‌نجینه‌‌ده‌ستنووسانه‌دا‌كه‌وته‌‌گه‌ڕان،‌هه‌تا‌ئه‌و‌شته‌ی‌پێویستیه‌تی‌بۆ‌كار‌ئاماده‌ی‌بكا،‌له‌‌حاڵێكدا‌وه‌ك‌گوندییه‌كان‌‌

وشه‌كانی‌ده‌رده‌بڕی‌گوتی:

Page 54: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 54زۆر،‌زۆریش‌ده‌نووسن.‌ ‌-

من‌كورسیه‌كه‌م‌له‌‌نزیك‌كورسیه‌كه‌ی‌ئه‌و‌دانا،‌تا‌ئه‌و‌به‌شه‌‌له‌‌ده‌ستنووسه‌كان‌كـــه‌‌گوركی‌ژێریانی‌بـــه‌‌وردی‌خه‌ت‌لێ‌دابوو‌بخوێنمـــه‌وه‌.‌ئه‌و‌كات‌بۆم‌ده‌ركه‌وت،‌كه‌‌له‌ســـه‌ر‌یه‌ك‌زۆربه‌ی‌ده‌ستنووسه‌كان‌ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌‌بۆ‌شێوه‌‌بیر‌كردنه‌وه‌ی‌ســـاكار‌خاوه‌ن‌به‌رهه‌مه‌كان‌و‌له‌واندا‌له‌‌گوركی‌پاڕانه‌ته‌وه‌،‌كه‌‌ده‌ستنووسه‌كان‌تا‌كۆتایی‌بخوێنێته‌وه‌،‌له‌به‌ر‌ئه‌وه‌‌گرنگترین‌و‌جوانترین‌

به‌ش‌له‌‌كۆتاییدا‌ده‌ست‌پێ‌ده‌كا.له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌دا‌هێشتا‌ره‌ش‌بین‌بووم‌به‌رامبه‌ر‌به‌و‌نووسه‌رانه‌‌و‌پرسیم:

چ‌كه‌سانێك‌زیاتر‌ده‌نووسن،‌ژنان‌یا‌پیاوان؟ ‌-هه‌م‌ژنان،‌هه‌م‌پیاوان،‌وه‌ك‌یه‌ك‌زۆر‌ده‌نووسن.‌ڕۆحی‌مرۆڤ‌به‌و‌ ‌-

نووسینانه‌‌شاد‌ده‌بێ.‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌باوه‌ڕه‌م‌ئه‌و‌شێتییه‌‌زیاتر‌به‌شی‌ئی‌وه‌ك‌ئێمه‌یه‌،‌یانی‌ ‌-

الوه‌كان؟نـــا،‌چاك‌بۆی‌نه‌چووی،‌پیرێـــژن‌و‌پیره‌پیاوانیش‌دانامێنن،‌خۆ‌ ‌-پیره‌كانیش‌سه‌ربرده‌یان‌هه‌یه‌،‌به‌اڵم‌ئێوه‌ی‌الو‌چیتان‌هه‌یه‌؟‌هێشتا‌هیچ،‌ته‌نیـــا‌هه‌وڵ‌و‌ته‌قه‌الیه‌ك‌ده‌كـــه‌ن.‌پیاوێكی‌پیر،‌كه‌‌جارروبار‌دێته‌‌ئێره‌،‌الم‌وایه‌‌نه‌وه‌د‌ســـاڵی‌ده‌بێ،‌هه‌موو‌شتێك‌ده‌زانێ‌»دایره‌‌المعارف«ێكی‌گه‌ڕۆكه‌،‌به‌اڵم‌ناتوانێ‌بنووســـێ،‌ئه‌گه‌ر‌ئه‌وه‌‌بمرێ‌پیاو‌به‌‌خه‌ســـارێكی‌گـــه‌وره‌ی‌ده‌زانێ،‌له‌گه‌ڵ‌خۆیدا‌خه‌زێنه‌یه‌كی‌به‌نـــرخ‌و‌گه‌وره‌‌ده‌باته‌‌ژێر‌

گڵ.‌له‌و‌كاته‌دا‌نووسه‌رانی‌ئه‌و‌نووسراوانه‌ی‌كه‌‌له‌سه‌ر‌مێزه‌كه‌ی‌دانرابوون،‌به‌‌ئه‌ســـپایی‌و‌یه‌ك‌یه‌ك‌ده‌هاتنه‌‌ژووری‌كاری‌گوركی‌و‌من‌بۆ‌ماوه‌یه‌ك‌له‌‌

قسه‌كردن‌وه‌ستام‌و‌ته‌نیا‌ئه‌وه‌نده‌م‌هه‌ل‌بۆ‌ڕه‌خسا،‌كه‌‌بپرسم!ئێوه‌‌به‌سه‌ریه‌كه‌وه‌‌به‌‌كۆمه‌ڵ‌پێكه‌وه‌‌كار‌ده‌كه‌ن؟‌ ‌-

گوركی‌ئه‌و‌پرسیاره‌ی‌پێ‌سه‌یر‌بوو‌و‌به‌‌په‌له‌‌وه‌اڵمی‌دایه‌وه‌:ئه‌و‌قســـانه‌‌چییه‌!‌نا،‌گیانه‌كه‌م!‌ته‌نیا‌ئه‌مڕۆ‌وای‌لێ‌هاتووه‌،‌كه‌‌ ‌-

Page 55: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

55کۆمه‌له‌‌چیرۆکخه‌ڵكێكی‌زۆر‌كۆبوونه‌ته‌وه‌.‌

نووســـه‌ران‌له‌ســـه‌ره‌خۆ‌و‌به‌‌پارێزه‌وه‌‌به‌‌درێژایـــی‌دیواره‌كانی‌ژووره‌كه‌‌ده‌جوواڵن،‌ده‌ترسان‌كه‌‌ده‌نگه‌‌ده‌نگ‌بكه‌ن‌یا‌بكۆخن،‌هه‌ر‌شتێ‌كه‌‌له‌سه‌ر‌رێـــگا‌بوایه‌‌زۆر‌به‌‌پارێزه‌وه‌‌لێی‌تێپه‌ڕ‌ده‌بوون‌و‌هه‌وڵیان‌ده‌دا،‌كه‌‌الق‌یا‌ده‌ستیان‌وه‌مێز‌یا‌كورسی‌ژووره‌كه‌‌نه‌كه‌وێ،‌نه‌كا‌له‌و‌شوێنه‌‌شتێك‌پیس‌و‌نارێـــك‌بكه‌ن.‌رێز‌و‌حورمه‌تی‌بـــێ‌ریای‌ئه‌وان‌به‌‌گوركی‌و‌ژووره‌كه‌ی،‌زۆر‌دڵگیر‌و‌شیرین‌بوو.‌من‌وام‌بیر‌ده‌كرده‌وه‌‌)كه‌‌ده‌بێ‌هه‌رواش‌بێ(‌.‌ئه‌و‌كات‌من‌دوورخراوه‌یه‌كی‌سیاسی‌بووم.‌زۆر‌به‌‌ئاوات‌بووم،‌كه‌‌گوركی‌له‌‌ئه‌ده‌بیاتی‌ئه‌وان‌به‌‌تووندی‌ره‌خنه‌‌بگرێ‌و‌قسه‌ی‌ناشیرینیان‌پێ‌بڵێ.‌دیســـان‌شێوه‌ی‌بیركرده‌نه‌وه‌ی‌من‌وابوو‌»بۆ‌خزمه‌ت‌به‌‌شۆڕش‌ناكه‌ن‌و‌تێكه‌اڵو‌به‌‌خه‌باتی‌سیاسی‌نابن؟‌چونكه‌‌له‌‌شۆڕشدا‌نه‌‌ناو‌وناوبانگ‌هه‌یه‌‌و‌نـــه‌‌پاره‌‌و‌پووڵێك.‌ته‌نیا‌زیندان‌و‌دوورخســـتنه‌وه‌‌هه‌یه‌.‌یه‌اڵم‌بۆالی‌

ئه‌ده‌بیات‌وه‌ك‌شه‌پۆلی‌ده‌ریا‌ده‌ڕژێن.«گوركی‌كه‌وته‌‌لێكۆلێنه‌وه‌‌و‌تۆێژینه‌وه‌ی‌جیا‌جیای‌ئه‌وان.‌بێده‌نگی‌ته‌واو،‌كه‌‌تایبه‌ت‌بوو‌به‌‌تاالره‌كانی‌دادگا،‌پێش‌راگه‌یاندنی‌حوكمی‌له‌‌سێداره‌دان،‌ژووری‌كاری‌گوركـــی‌داگرت.‌زۆر‌به‌‌كه‌می‌خشه‌خشـــی‌كورســـییه‌كان‌یا‌هه‌ڵكێشـــانی‌هه‌ناسه‌ی‌ساردی‌نووسه‌رێك،‌كه‌‌باوه‌ڕی‌به‌‌خۆی‌نه‌بوو‌و‌له‌‌نێو‌خۆیدا‌خۆی‌سه‌ركۆنه‌‌ده‌كرد،‌كه‌‌چۆن‌ڕێگه‌ی‌به‌‌خۆی‌و‌به‌رهه‌مه‌كانی‌

داوه‌،‌كه‌‌له‌‌به‌رامبه‌ر‌گوركیدا‌ئاماده‌‌بێ.‌»ایوان‌موكاسێف«‌لێره‌یه‌؟ ‌-

به‌ڵێ،‌لێره‌م. ‌-نووســـراوه‌ی‌موكاسێف‌كه‌مێك‌زیاتر‌له‌‌سێ‌الپه‌ڕه‌ی‌بچووكی‌خه‌تی‌بوو،‌هه‌ر‌بۆیه‌‌گوركی‌پێشـــنیاری‌به‌‌نووســـه‌ر‌كرد،‌كه‌‌به‌‌ده‌نگی‌به‌رز‌ته‌واوی‌بخوێنێتـــه‌وه‌.‌ئه‌و‌الوه‌‌ســـاكاره‌،‌كه‌‌قژه‌‌زه‌رده‌كه‌ی‌به‌‌ئـــاو‌ته‌ڕ‌و‌به‌ره‌و‌دواوه‌‌شانه‌ی‌كردبوو‌و‌روخساری‌پڕ‌بوو‌له‌‌زیبكه‌ی‌عه‌زه‌بی‌و‌به‌‌چه‌شنی‌

قوتابییه‌ك،‌كه‌‌ده‌رسه‌كه‌ی‌ئاماده‌‌نه‌كردبێ،‌تێك‌چوو‌و‌شێوا.‌

Page 56: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 56من‌ناتوانم‌به‌‌ده‌نگی‌به‌رز‌بیخوێنمه‌وه‌،‌له‌به‌رم‌گرانه‌.‌ ‌-

گوركی‌بۆ‌دڵ‌دانه‌وه‌ی‌گوتی:به‌هه‌ر‌شـــێوه‌یه‌ك‌ده‌توانی‌بیخوێنه‌وه‌،‌خۆ‌ناكرێ‌نووسراوه‌ی‌تۆ‌ ‌-بده‌م‌به‌‌كه‌ســـێكی‌دیكه‌‌بیخوێنێته‌وه‌.‌خه‌تی‌تـــۆ‌ناڕێكه‌‌و‌كاغه‌زه‌كه‌ش‌حیسابی‌ڕۆیشـــتووه‌،‌ته‌واوی‌وشه‌كانی‌ســـه‌ر‌كاغه‌زه‌كه‌‌بۆ‌ئه‌م‌الو‌ئه‌وال‌

هه‌اڵتوون......هه‌رچه‌ند‌بۆ‌موكاســـێف‌زۆر‌ســـه‌خت‌بوو،‌كه‌‌بۆ‌خـــۆی‌چیرۆكی‌خۆی‌بخوێنێته‌وه‌‌و‌به‌‌گوێی‌بیســـه‌رانی‌بگه‌یه‌نـــێ،‌هه‌ر‌چۆنێك‌بوو‌به‌‌ناچاری‌قبووڵـــی‌كـــرد.‌نه‌ده‌كـــرا‌جوابه‌‌جه‌نگی‌له‌گـــه‌ڵ‌گوركیدا‌بـــكا!‌له‌وه‌ش‌‌بگوزه‌رێین،‌كاتێك‌یه‌كه‌م‌هێرش‌و‌شـــه‌پۆلی‌ترس‌تێپه‌ڕ‌بوو،‌نووسه‌ر‌له‌‌سنووری‌شێتبووندا‌بوو،‌تووشی‌بێقه‌یدی‌ته‌واو‌ببوو،‌هه‌رچی‌ده‌بێ‌با‌ببێ.‌ناونیشانی‌چیرۆكه‌كه‌ی‌به‌‌ده‌نگی‌به‌رز‌خوێنده‌وه‌‌و‌ده‌نگی‌خۆی‌نه‌ناسی.‌چیرۆكه‌كه‌ی‌له‌‌ژێر‌ناوی‌»پشـــكووتنی‌گوڵی‌یاس«دا‌بوو.‌واوێ‌ده‌چوو،‌كه‌‌بیســـه‌ران‌ناونیشانی‌شـــاعیرانه‌ی‌چیرۆكه‌كه‌یان‌پێ‌خۆش‌بووبێ.‌له‌‌ڕوخساری‌زۆربه‌ی‌ئه‌واندا‌به‌زه‌یه‌ك‌خۆی‌ده‌نواند.‌نه‌فه‌رێكیش‌به‌‌نیشانه‌ی‌

ده‌ستخۆشانه‌‌گوتی:‌»ئافه‌رین!«موكاسێف‌به‌‌ده‌نگێكی‌به‌رز‌ئاوای‌خوێنده‌وه‌!

»كاتێك‌له‌‌باخچه‌ی‌پوشـــكین،‌یه‌كه‌م‌داری‌یاس‌گوڵی‌كرد،‌»وتلوگین«‌قوتابـــی‌پۆلی‌حه‌وتی‌قوتابخانه‌ی‌ئه‌ده‌بی‌ســـاراتۆف،‌به‌‌ته‌واوی‌هۆش‌و‌بیری‌خۆی‌له‌‌ده‌ستدا‌و‌نه‌یده‌توانی‌بۆ‌تاقیكاری‌سااڵنه‌‌ئاماده‌‌بێ،‌چونكه‌‌گیرۆده‌ی‌كیژۆڵه‌یه‌كی‌ناسك‌و‌نۆڵ‌به‌‌نێوی‌»استرائومووا«‌قوتابی‌پۆلی‌حه‌وتی‌قوتابخانه‌ی‌ئه‌ده‌بی‌ببوو....‌له‌‌درێژه‌ی‌خوێندنه‌وه‌ی‌چیرۆكه‌كه‌دا‌بیسه‌ران‌تێگه‌یشتن‌ئه‌و‌كیژۆڵه‌یه‌‌»وتلوگین«ی‌سه‌ركۆنه‌‌كردووه‌‌و‌واوێ‌ده‌چێ‌به‌‌ئاگاداری‌و‌به‌‌قسه‌ی‌دایك‌و‌بابی‌قسه‌ی‌زۆر‌ناشیرین‌و‌نابه‌جێی‌پێی‌گوتبێ.‌به‌‌ڕســـته‌یه‌كی‌بێڕۆحی‌پێی‌گوتبوو‌وه‌ك‌شتێكی‌له‌و‌بابه‌ته‌‌كه‌‌»ئێســـتا‌زوویه‌‌و‌كات‌و‌ته‌مه‌نی‌خۆشه‌ویستی‌نییه‌«‌،‌»ده‌بێ‌ده‌رس‌

Page 57: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

57کۆمه‌له‌‌چیرۆکبخوێنیـــن«‌،‌»ده‌بـــێ‌خوێندن‌ته‌واو‌بكـــه‌ی«‌،‌»ده‌بێ‌كارت‌هه‌بێ«‌،‌

»ده‌بێ‌یارمه‌تی‌دایك‌و‌بابت‌بده‌ی«.»وتلوگین«‌دڵی‌شـــكا‌و‌ماوه‌یه‌كی‌زۆر‌ئارام‌و‌قه‌راری‌له‌‌ده‌ستدا.‌ئیدی‌ناوبـــراو‌له‌‌بیری‌تاقیكاری‌قۆتابخانه‌دا‌نه‌بوو.‌نیگه‌ران‌و‌سه‌رلێشـــێواو‌له‌‌شه‌قامه‌كانی‌ساراتۆف‌و‌لێواره‌كانی‌وڵگادا‌ده‌خوالیه‌وه‌.‌»به‌اڵم‌له‌‌باخچه‌ی‌پووشـــكیندا‌داری‌یاس‌وه‌ك‌به‌هار‌گوڵی‌ده‌ركـــرده‌وه‌‌و‌ده‌وروبه‌ری‌خۆی‌عه‌تر‌پرژێن‌كرده‌وه‌.«‌ئه‌و‌كات‌ده‌تگوت‌كه‌سێك‌له‌‌غه‌یبه‌وه‌‌»وتلوگین«‌هان‌ده‌دا،‌بۆ‌نووســـینی‌چیرۆكێك‌كاتێك‌ئه‌و‌چیرۆكه‌‌چاپ‌و‌باڵوبێته‌وه‌،‌خه‌ڵكی‌ساراتۆف‌له‌‌ناخی‌دڵه‌وه‌‌ئافه‌رین‌ده‌نێرن‌بۆ‌نووسه‌ری‌ئه‌و‌چیرۆكه‌‌و‌شـــانازی‌پێوه‌‌ده‌كه‌ن،‌كه‌‌نووســـه‌رێكی‌نوێ‌و‌به‌توانا‌له‌‌شاره‌كه‌یاندا‌ســـه‌ری‌هه‌ڵداوه‌‌و‌ئه‌و‌كات‌كیژۆڵه‌‌»اســـترائومووا«‌په‌ژیوان‌ده‌بێته‌وه‌،‌كه‌‌بۆچی‌وه‌اڵمی‌هه‌ســـت‌و‌خۆشه‌ویستی‌پاكی‌ئه‌وده‌م‌نه‌داوه‌ته‌وه‌‌و‌پاڵم‌پێوه‌‌ناوه‌‌و‌له‌‌خۆم‌دوور‌كردۆته‌وه‌.‌چیرۆكه‌كه‌‌به‌‌زه‌حمه‌تێكی‌زۆر‌ته‌واو‌ببـــوو،‌به‌‌نه‌زه‌ری‌»وتلوگین«‌به‌‌ڕاده‌یه‌ك‌ســـه‌رنجڕاكێش‌و‌به‌توانا‌بوو،‌كـــه‌‌قه‌ره‌ی‌له‌‌قه‌ره‌ی‌چیرۆكه‌كانی‌گوركی‌ده‌دا،‌هه‌ر‌بۆیه‌‌بڕیاری‌دا‌پێش‌چاپكردنی،‌تاقیكارییه‌ك‌بكا‌و‌به‌‌هۆی‌ئه‌و‌چیرۆكه‌وه‌‌جێی‌خۆی‌له‌‌دڵی‌

خۆشه‌ویسته‌كه‌یدا‌بكاته‌وه‌.كاتێك‌كه‌‌نوسخه‌ی‌ده‌ستی‌چیرۆكه‌كه‌ی‌بۆ‌خوێندنه‌وه‌‌ده‌دا،‌به‌‌كیژۆڵه‌كه‌‌زۆر‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌‌پێی‌داگرت،‌كه‌‌ماكسیم‌گوركی‌ته‌نانه‌ت‌پۆلێكی‌دواناوه‌ندی‌نه‌خوێندووه‌‌و‌نه‌یدیوه‌،‌به‌اڵم‌نێوی‌له‌‌ته‌واوی‌روســـیا‌و‌دنیادا‌باڵوبۆته‌وه‌‌و‌كه‌وتووه‌ته‌‌ســـه‌ر‌زمانـــان.‌هه‌ر‌بۆیه‌‌ده‌بێ‌باش‌تێبگـــه‌ی‌كه‌‌ئه‌و‌یانی‌وتلوگیـــن‌هه‌موو‌قۆناغی‌دواناوه‌ندی‌ئه‌ده‌بی‌شـــانس‌و‌ئومێدی‌هه‌بێ‌به‌‌سه‌ركه‌وتن‌له‌‌بواری‌ئه‌ده‌بیاتدا!‌كیژۆڵه‌ی‌جوان‌»استرائومووا«‌ڕۆژی‌دوایی‌ده‌ستنووســـه‌كه‌ی‌داوه‌‌به‌‌وتلوگین‌و‌به‌‌بێمه‌یلی‌و‌ساكارییه‌كی‌ته‌واوه‌وه‌‌گوتـــی:‌چیرۆكه‌كه‌تم‌خوێندۆته‌وه‌،‌هه‌رچه‌ند‌له‌و‌كارانه‌‌ســـه‌ر‌ده‌رناكه‌م‌و‌شتێك‌حاڵی‌نابم،‌به‌اڵم‌هه‌ر‌زوو‌هه‌ست‌ده‌كه‌ی،‌كه‌‌كه‌سێك‌ئه‌و‌چیرۆكه‌ی‌

Page 58: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 58نووسیوه‌‌كه‌‌نووسه‌ر‌نه‌بووه‌«

وتلوگین‌به‌‌سه‌رسوڕمانه‌وه‌‌گوتی:بۆ‌نووســـه‌ر‌نه‌بووه‌؟‌چۆن‌نووســـه‌ر‌نه‌بووه‌؟‌من‌تاریف‌له‌‌خۆم‌ ‌-ناكه‌م‌كه‌‌نووســـه‌رێكی‌ته‌واوم،‌به‌اڵم‌له‌‌داهاتوودا‌من‌نووســـه‌رێكی‌باش‌

ده‌بم.‌كیژۆڵه‌كه‌‌به‌‌هه‌مان‌ڕووهه‌ڵمااڵوی‌پێشووی‌پرسی:‌»ئه‌ی‌كه‌ی‌ئه‌تۆ‌ده‌بی‌

به‌‌نووسه‌ر!«وتلوگین‌وه‌اڵمی‌دایه‌وه‌:‌»كاتێك‌ئه‌و‌چیرۆكه‌‌چاپ‌بكه‌م.‌به‌‌زه‌حمه‌تترین‌به‌شی‌هه‌ر‌نووســـه‌رێك‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌یه‌كه‌م‌نووسینی‌له‌‌چاپ‌بدرێ.‌مرۆڤ‌له‌گه‌ڵ‌ئیداره‌‌و‌چاپخانه‌‌و‌گۆڤاره‌كان‌ئاشـــنایه‌تی‌په‌یدا‌ده‌كا،‌له‌‌دواییدا‌هه‌موو‌كاره‌كان‌بۆ‌خۆیان‌ده‌ڕۆنه‌‌پێشێ.‌پێت‌وایه‌‌له‌‌یه‌كه‌م‌كاردا‌بارودۆخی‌

گوركی‌هه‌روه‌ك‌ئێستا‌بووه‌؟‌له‌‌بارودۆخی‌منیش‌خرابتر‌بووه‌....‌.»استرائومووا«‌بێ‌سه‌رنجدان‌گوتی:

باشه‌‌ئه‌ی‌چاره‌‌چییه‌،‌چاوه‌ڕوان‌بین. ‌-وتلوگین‌به‌‌دڵته‌نگیه‌وه‌‌گوتی:‌»چاوه‌ڕوانی‌چی؟«

كیژۆڵه‌‌وه‌اڵمی‌دایه‌وه‌:‌»با‌بزانین‌كه‌ی‌چاپی‌ده‌كه‌ن.«پێداگرتنی‌»استرائومووا«‌له‌سه‌ر‌چاپكردنی‌چیرۆكه‌كه‌،‌وتلوگینی‌ناچار‌كـــرد،‌به‌‌په‌له‌په‌ل‌بكه‌وێته‌‌هـــه‌وڵ‌و‌ته‌قه‌ال‌بۆ‌له‌‌چاپدانی‌به‌رهه‌مه‌كه‌ی‌و‌له‌‌ڕاســـتیدا‌كه‌ند‌و‌كۆسپی‌قوتابیی‌ماڵوێران‌له‌و‌كاته‌وه‌‌ده‌ستی‌پێكرد.‌چه‌ندین‌نوسخه‌ی‌له‌‌چیرۆكه‌كه‌ی‌له‌‌هه‌مووی‌واڵتدا‌باڵو‌كرده‌وه‌،‌به‌‌جۆرێك‌كـــه‌‌له‌‌زۆربه‌ی‌ئیداره‌ی‌چاپه‌مه‌نی‌پێته‌خت‌و‌شارســـتانه‌كاندا‌ده‌بیندرا‌و‌ته‌نیا‌وه‌اڵمی‌ره‌د‌و‌شـــكانێكی‌تاڵ‌نه‌بێ،‌هیچ‌ده‌ستكه‌وتێكی‌بۆ‌نووسه‌ر‌

نه‌بوو.‌به‌ڕێوه‌بـــه‌ری‌چاپه‌مه‌نیه‌كان‌هه‌ر‌ده‌تگوت‌پێكـــه‌وه‌‌ڕێككه‌وتوون،‌چونكه‌‌هه‌موو‌یه‌كده‌نگ‌ده‌یانگوت‌»چیرۆكه‌كه‌‌به‌‌ئه‌ندازه‌یه‌ك‌خراپ‌نووسراوه‌،‌كه‌‌ناتوانین‌راوێژ‌و‌قسه‌شی‌له‌سه‌ر‌بكه‌ین،‌»ئه‌ده‌بی‌نییه‌«‌،‌»كۆكراوه‌یه‌ك‌

Page 59: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

59کۆمه‌له‌‌چیرۆکله‌‌رسته‌‌و‌وشه‌ی‌خه‌ڵكی‌دیكه‌«‌.‌»بێ‌نێوه‌ڕۆك‌و‌به‌تاڵه‌«‌،‌»نووسه‌ر‌ده‌ســـتی‌له‌‌كارێك‌وه‌رداوه‌‌كه‌‌كاری‌ئه‌و‌نییه‌«‌.....‌له‌‌ژێر‌ئه‌و‌زه‌ربانه‌دا‌كه‌‌بێپسانه‌وه‌‌وێی‌ده‌كه‌وتن،‌ســـاڵێك‌تێپه‌ڕ‌بوو.‌ناوبانگی‌گیر‌نه‌كه‌وت.‌كاری‌خۆشه‌ویســـتیش‌سه‌ر‌و‌سامانی‌نه‌گرت.‌»وتلوگین«‌كه‌‌زۆر‌هه‌ست‌ناســـك‌و‌حه‌ســـاس‌بوو،‌له‌‌ماوه‌ی‌ئه‌و‌یه‌ك‌ســـاڵه‌دا‌ئاڵوگۆڕێكی‌زۆری‌به‌سه‌ر‌روخساریدا‌هاتبوو،‌ره‌نگی‌په‌ڕیوو‌له‌شی‌الواز‌ببوو.‌دوای‌رووخانی‌كۆشـــكی‌ئاواته‌كانـــی،‌ئیدی‌ئه‌و‌نه‌یده‌توانی‌رازی‌بێ‌به‌‌ژیانی‌ســـاكار‌و‌بێریای‌پێشـــووی،‌هه‌ستی‌ده‌كرد‌كه‌‌گه‌یشتۆته‌‌كۆتایی‌و‌به‌ره‌بستی‌ئاخر‌لـــه‌‌ژیاندا‌كه‌‌هیـــچ‌رێگا‌چاره‌یه‌ك‌نییه‌،‌»به‌اڵم‌له‌‌باخچه‌ی‌پووشـــكیندا‌داری‌یـــاس‌وه‌ك‌پاره‌كه‌‌گوڵی‌كردبوو‌و‌بۆنـــی‌عه‌تری‌گواڵن‌ده‌وروبه‌ری‌داگرتبوو«‌.‌ئه‌و‌كات‌وتلوگین‌به‌‌ســـه‌ختی‌و‌كوێره‌وه‌رییه‌كی‌زۆر‌‌كه‌‌له‌‌تاریف‌نایه‌،‌ده‌مانچه‌یه‌كی‌په‌یدا‌كرد،‌كه‌‌ته‌نیا‌ســـێ‌فیشه‌كی‌هه‌بوو.‌دوو‌فیشه‌كی‌له‌سه‌ر‌سینگی‌»استرائومووا«‌داو‌فیشه‌كی‌ئاخریشی‌له‌‌سه‌ری‌خۆیدا‌ته‌قاند.‌چاره‌نووس‌وای‌رێكخســـتبوو،‌كه‌‌»اســـترائومووا«‌گیانی‌به‌ده‌ر‌برد،‌به‌اڵم‌»وتلوگین«‌بێ‌ئه‌وه‌ی‌وه‌هۆش‌بێته‌وه‌‌گیانی‌له‌‌له‌شـــی‌ده‌رچوو.‌ته‌واوی‌خه‌ڵكی‌ســـاراتۆف‌الشه‌ی‌ئه‌ویان‌به‌ره‌و‌گۆرستان‌به‌ڕێ‌كرد.....‌به‌‌دوای‌الشـــه‌ی‌ئه‌ودا‌كه‌‌به‌‌گوڵ‌داپۆشرابوو‌ژماره‌یه‌كی‌زۆر‌له‌‌كچـــه‌‌قوتابییه‌كانی‌قوتابخانه‌ی‌دواناوه‌ندی‌ئه‌ده‌بی،‌به‌‌جلوبه‌رگی‌به‌هاری‌به‌ڕێوه‌‌بوون.‌ئه‌و‌جلوبه‌رگانه‌‌ئه‌وانی‌وه‌ك‌فریشته‌ی‌ئومێد‌به‌خشی‌ئاسمان‌

ده‌هێنایه‌‌به‌رچاو......«له‌‌گۆڕســـتان‌له‌‌گه‌وره‌‌و‌بچووك،‌مامۆستا‌و‌قوتابی‌هه‌موویان‌ده‌گریان.‌كیژۆڵه‌‌استرائومووا‌له‌‌هه‌موان‌به‌‌كوڵتر‌ده‌گریا‌و‌فرمێسكی‌هه‌ڵده‌وه‌راند‌و‌

تێگه‌یشتبوو،‌كه‌‌خۆشه‌ویستی‌چییه‌...؟له‌و‌شـــاره‌دا‌ئه‌و‌ڕۆژه‌‌تا‌ئاوابوون‌یه‌كێك‌له‌و‌ڕۆژانه‌‌بوو،‌كه‌‌قه‌ت‌له‌‌یاد‌ناچێ،‌ڕۆژێكی‌ئارام‌و‌هێوری‌به‌هه‌شتی‌بوو،‌كه‌‌قه‌ت‌له‌‌ساراتۆف‌ڕۆژێكی‌وا‌نه‌بینرابوو.‌»له‌‌باخی‌پووشـــكیندا‌گوڵی‌یاس‌ده‌پشـــكووتن‌و‌هه‌وای‌

Page 60: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 60شاریان‌عه‌تر‌پرژین‌ده‌كرد.«‌

هه‌موویـــان‌هه‌ناســـه‌كانیان‌له‌‌چوارچێوه‌ی‌ســـینگیاندا‌زیندانی‌كردبوو‌و‌گوێیان‌بۆ‌چیرۆكی‌موكاســـێف‌شـــل‌كردبوو.‌له‌‌یه‌كه‌م‌ڕسته‌دا،‌چیرۆكی‌موكاســـێف‌زۆر‌ئازایانه‌‌ده‌هاته‌‌به‌رچاو‌و‌له‌ڕاده‌به‌ده‌ر‌سه‌رنجڕاكێش‌بوو.‌هێندێك‌له‌‌الوه‌‌نووســـه‌ره‌كان‌به‌‌دڵه‌راوكییه‌ك‌كه‌‌له‌‌ترسی‌موكاسێفیش‌زیاتر‌بوو،‌چاوه‌ڕوان‌بوون‌بزانن‌گوركی‌سه‌باره‌ت‌به‌و‌نووسینه‌‌كه‌‌له‌‌چه‌ند‌شـــوێنیدا‌نێوی‌ئه‌ویش‌هاتووه‌،‌تا‌چ‌ڕاده‌یه‌ك‌به‌‌له‌ســـه‌ره‌خۆیی‌قه‌زاوه‌ت‌ده‌كا.‌هه‌موویان‌له‌ســـه‌ر‌شوێنی‌خۆیان‌بێهه‌ســـت‌و‌ده‌نگ‌دانیشتبوون‌و‌چاوه‌ڕوانی‌نه‌زه‌ری‌گوركییان‌ده‌كرد.‌گوركی‌هه‌ر‌به‌و‌جۆره‌‌كه‌‌له‌‌پشـــت‌مێزی‌كاره‌كه‌ی‌دانیشـــتبوو،‌چاوی‌بڕیبووه‌‌پێش‌خۆی،‌به‌‌ده‌نگێكی‌ئارام‌

و‌له‌سه‌ره‌خۆ‌گوتی:باشـــه‌،‌چ‌بڵێم.‌ئـــه‌وه‌ش‌بۆ‌خۆی‌چیرۆكێكـــه‌.‌ده‌توانێ‌چیرۆك‌ ‌-نه‌بـــێ،‌وتاره‌.‌ده‌توانـــێ‌وتاریش‌نه‌بێ،‌هه‌واڵنێریه‌.‌هه‌واڵێكه‌‌له‌‌شـــاری‌ساراتۆف‌ســـه‌باره‌ت‌به‌‌ڕووداوێكی‌نوێ،‌كه‌‌له‌و‌شاره‌‌ڕوویداوه‌.‌له‌‌یادمه‌‌هه‌واڵێكـــی‌ئارام‌كه‌‌له‌‌پێوه‌ندی‌له‌گه‌ڵ‌قوتابییه‌كی‌كوڕ‌و‌قوتابییه‌كی‌كچ‌له‌‌قوتابخانه‌ی‌دواناوه‌ندی‌ئه‌ده‌بی‌له‌‌شاری‌»سارانوفسكی‌وستنیك«‌له‌‌

»په‌یكی‌ساراتۆف«دا‌خوێندۆته‌وه‌.‌‌‌‌‌‌ته‌نانه‌ت‌ئه‌و‌كات‌كه‌شیشـــه‌كانیش‌وه‌ده‌نگ‌هاتبوون‌و‌ده‌یاننووسی،‌كه‌‌شـــێوه‌ی‌ڕاهێنان‌و‌بارهێنانی‌ئایینی‌و‌ئه‌خالقی‌قوتابخانه‌كان‌زۆر‌له‌‌

خواره‌وه‌یه‌‌و‌ته‌نیا‌ئه‌وه‌نده‌‌به‌س‌نییه‌.....‌نووسه‌ر‌شاد‌بوو‌و‌ڕووی‌له‌‌گوركی‌كرد‌و‌گوتی:

ئه‌تۆ‌خوێندووته‌وه‌؟‌ئه‌گه‌ر‌وایه‌،‌ده‌زانی‌كه‌‌من‌ڕاستییه‌كه‌م‌نووسیوه‌؟‌ ‌-وه‌ك‌خۆی!‌شـــتێكم‌له‌‌خۆمه‌وه‌‌نه‌نووسیوه‌،‌هه‌مووم‌له‌‌ڕاستییه‌كانی‌ژیان‌وه‌رگرتوه‌.‌گوركی‌به‌‌هه‌مان‌ئارامی‌پیشووی،‌ئانیشكه‌كانی‌له‌سه‌ر‌مێزه‌كه‌‌

دانا‌و‌په‌نجه‌كانی‌تێك‌چه‌قاند‌و‌بێپه‌له‌كردن‌ئاوا‌درێژه‌ی‌پێدا:ڕووداوه‌كه‌‌ڕاست‌وه‌ك‌خۆی‌هاتووه‌.‌بۆ‌نووسینێكی‌ئه‌ده‌بی‌جوان‌ ‌-

Page 61: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

61کۆمه‌له‌‌چیرۆکته‌نیـــا‌ئه‌وه‌نده‌‌به‌س‌نییه‌،‌زۆر‌شـــتی‌كه‌مه‌.‌ده‌بێ‌بمبـــوورن‌كه‌‌ناچارم‌ڕاستییه‌كانی‌ڕابردوو‌دووپات‌بكه‌مه‌وه‌،‌كه‌‌حوكمی‌ئه‌لف‌و‌بێی‌سه‌ره‌تای‌نووسینه‌،‌به‌اڵم‌ده‌بێ‌بزانن‌كه‌‌به‌رهه‌می‌جوانی‌ئه‌ده‌بی‌سووره‌ت‌مه‌جلیس‌نییـــه‌،‌نابـــێ‌ته‌نیا‌ڕووداوێك‌تۆمار‌بكا.‌ده‌بێ‌ئـــه‌وه‌ی‌به‌‌نێوه‌ڕۆك‌تر‌له‌‌ئه‌ســـڵی‌خۆی‌بكا‌و‌شی‌بكاته‌وه‌.‌ئه‌گه‌ر‌بتانهه‌وه‌ێ‌به‌‌شێوه‌یه‌ك‌له‌‌هۆی‌خۆكـــوژی‌»وتلوگین«‌حاڵی‌بن،‌ده‌بێ‌ئه‌وه‌ش‌بزانن‌كه‌‌ئه‌و‌بۆچی‌نیازی‌وابـــوو‌كیژۆڵه‌‌»اســـترائومووا«‌بكوژێ.‌ئه‌و‌بابه‌ته‌‌لـــه‌‌چیرۆكی‌ئێوه‌‌بۆ‌خوێنه‌ر‌ڕوون‌نییه‌.‌بۆچی‌قاره‌مانی‌چیرۆكه‌كه‌ی‌تۆ‌دوو‌فیشه‌كی‌له‌‌كچه‌كه‌‌دا،‌به‌اڵم‌فیشـــه‌كێك‌بۆ‌خۆی.‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌مه‌سه‌له‌یه‌ش‌ده‌توانی‌زۆر‌شت‌بنووســـی،‌به‌اڵم‌ئه‌تۆ‌ته‌واوی‌مه‌تڵه‌به‌كانت‌گرمۆڵه‌‌كردووه‌‌و‌به‌‌جووتراوی‌باســـت‌كردووه‌.‌بابه‌ته‌كه‌‌گرنگه‌،‌به‌اڵم‌به‌‌ئه‌ندازه‌ی‌گرنگییه‌كه‌ی‌له‌سه‌ری‌

نه‌دواوی.‌نووســـه‌ری‌الو‌له‌‌حاڵێكدا‌ســـوور‌هه‌ڵگه‌ڕابوو‌و‌ئاره‌قه‌‌له‌سه‌رو‌ڕووی‌به‌‌شێوه‌یه‌ك‌ده‌هاته‌‌خوار،‌كه‌‌هه‌ر‌ده‌تگوت‌تازه‌‌له‌‌حه‌مام‌هاتۆته‌‌ده‌رێ.‌زۆر‌

به‌‌له‌سه‌ره‌خۆیی،‌به‌اڵم‌شادمان‌پرسی:‌به‌‌باوه‌ڕی‌ئێوه‌،‌ئه‌و‌بابه‌ته‌ی‌هه‌ڵمبژاردووه‌‌گرنگه‌؟‌ ‌-

گوركی‌پشگیری‌كرد‌و‌گوتی:به‌ڵێ‌زۆر‌گرنگه‌.‌ئه‌و‌قســـه‌یه‌ی‌من‌سه‌باره‌ت‌به‌‌نێوه‌ڕۆكی‌ئه‌وانه‌‌ ‌-بوو،‌كه‌‌خوێندرانه‌وه‌،‌ئێستا‌خه‌ریكی‌مه‌سه‌له‌كانی‌دیكه‌‌بین.‌له‌و‌نووسراوه‌دا‌هیچ‌چه‌شنه‌‌رازانده‌نه‌وه‌یه‌كی‌تێدا‌نییه‌.‌پێرستێكی‌ڕووت‌و‌وشكه‌‌له‌‌وێنه‌‌و‌قاڵبێكی‌مادی‌ئه‌واندا،‌ته‌نانه‌ت‌شێوه‌‌و‌وێنه‌ی‌مرۆڤێك‌نه‌خوڵقاوه‌‌و‌ئه‌خالق‌و‌كردار‌و‌ره‌فتاری‌كه‌ســـێك‌وه‌ســـف‌نه‌كراوه‌‌و‌ته‌نیا‌به‌‌ناوی‌بنه‌ماڵه‌یی‌قه‌ناعه‌ت‌كراوه‌‌و‌ئه‌وه‌‌له‌‌حاڵێكدایه‌‌مامۆستای‌هونه‌رمه‌ندی‌نووسین،‌ده‌بێ‌هه‌موو‌شـــتێك‌بێنێته‌‌به‌رچاوی‌خوێنه‌ر‌و‌ته‌نیا‌به‌هێنانی‌ناو‌ڕازی‌نه‌بێ،‌كاتێك‌باسی‌گوڵی‌یاس‌ده‌كا،‌گوڵی‌یاس‌ده‌بێ‌نیشان‌بدرێ،‌كه‌‌خوێنه‌ر‌هه‌ســـتی‌پێ‌بكا.‌ناوی‌ســـاراتۆف‌ده‌به‌ن،‌ئه‌و‌شاره‌‌بێنه‌‌به‌رچاو،‌یا‌النی‌

Page 62: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 62كه‌م‌تایبه‌تمه‌ندی‌ئه‌و‌شـــاره‌‌شـــی‌بكه‌نه‌وه‌.‌باسی‌خۆشه‌ویستی‌ده‌كه‌ن،‌وێنه‌ی‌لێبكێشـــنه‌وه‌‌خۆشه‌ویســـتی‌چۆنه‌‌و‌چییه‌.‌باس‌له‌‌جیایی‌ده‌كه‌ن‌هه‌ر‌به‌و‌شـــێوه‌یه‌،‌كارێك‌بكه‌ن‌كه‌‌من‌هه‌ستی‌پێبكه‌م.‌كاتێك‌ده‌نووسن‌»ناوبانگ«‌بۆنی‌ڕاسته‌قینه‌ی‌ئه‌وه‌م‌به‌رلوت‌بكه‌وێ،‌خوێنه‌ر‌وا‌لێبكه‌ن‌كه‌‌بزانێ‌ناوبانگ‌چییه‌‌و‌چ‌ره‌نگ‌و‌بۆیه‌كی‌هه‌یه‌.‌پێویسته‌‌ئاگادارت‌بكه‌مه‌وه‌،‌ئه‌تۆ‌له‌‌سێ‌الپه‌ڕه‌ی‌بچووكدا‌چوار‌جار‌نووسیوته‌‌»داری‌یاس‌گوڵی‌كرد«‌و‌ئه‌گه‌ر‌ســـه‌ر‌دێڕیش‌حیســـاب‌بكه‌ین،‌ده‌بێته‌‌پێنج‌جار.‌زۆر‌زۆره‌،‌دوو‌جار‌دووپات‌كرده‌نه‌وه‌‌به‌س‌بوو.‌له‌وه‌‌بگوزه‌ره‌ین‌به‌‌هیچ‌جۆر‌پیویســـت‌ناكا‌له‌‌چیرۆكدر‌ناوی‌ڕاســـته‌قینه‌ی‌مرۆڤی‌زیندوو‌بێنین.‌به‌‌هێنانی‌ناوی‌ماگسیم‌گوركی‌خۆ‌ناتهه‌وێ‌پڕوپاگه‌نده‌ی‌جورم‌و‌گوناح‌به‌‌داستان‌بكه‌ی،‌هه‌تا‌ماكســـیم‌گوركی‌بكه‌ی‌به‌‌شه‌ریك‌له‌‌قه‌تڵی‌»وتلوگین«.‌به‌‌جێگای‌»ماكسیم‌گوركی‌نووسه‌ر«‌ده‌كرا‌بنووسی‌»نووسه‌رێك‌كه‌‌ئێستا‌بووه‌‌به‌‌باو«‌به‌و‌جۆره‌‌سه‌رنج‌ڕاكێشتر‌ده‌بوو‌و‌به‌‌هیچ‌جۆرێكیش‌نه‌ده‌بووه‌‌هۆی‌گرفت‌و‌دڵ‌ئێشاوی‌كه‌‌نیاز‌و‌مه‌به‌ستی‌خراپ،‌یا‌النی‌كه‌م‌پێكهێنانی‌هه‌را‌و‌هوریا‌له‌وه‌ش‌بگوزه‌ره‌ین،‌بۆچی‌ناو‌و‌ناوبانگی‌قوتابییه‌كه‌ت‌نه‌گۆڕیوه‌؟‌له‌‌رۆژنامه‌كاندا‌وتلوگین‌نووسراوه‌‌ئه‌تۆش‌»وتلوگین«ت‌نووسیوه‌‌و‌ئێستا‌شتێك‌كه‌‌ده‌مێنێته‌وه‌‌باسی‌له‌سه‌ر‌بكرێ،‌چۆنیه‌تی‌ئه‌خالقی‌چیرۆكه‌كه‌یه‌‌

كه‌‌ده‌بێ‌ڕوون‌بێ،‌كه‌‌بۆچی‌نووسراوه‌.لـــه‌و‌كاته‌دا‌موكاســـێف‌له‌‌هه‌ل‌كه‌ڵكـــی‌وه‌رگرت‌و‌به‌‌پارێز‌و‌وشـــه‌‌به‌‌وشـــه‌‌مه‌به‌ستی‌خۆی‌له‌‌نووســـینی‌ئه‌و‌چیرۆكه‌‌به‌‌شێوه‌ی‌خواره‌وه‌‌شی‌

كرده‌وه‌:بۆچی‌ئه‌و‌چیرۆكه‌‌نووسراوه‌-‌ئه‌و‌مه‌سه‌له‌یه‌م‌له‌‌نوسخه‌ی‌یه‌كه‌مدا‌ ‌-به‌‌درێژی‌باس‌كردووه‌‌و‌له‌وێدا‌ئاكامی‌ئه‌خالقی‌چیرۆكه‌كه‌‌نووســـراوه‌،‌یا‌باشتره‌‌ئاوا‌بڵێم‌كه‌‌كۆتاییه‌كه‌ی‌تایبه‌ته‌‌به‌‌ئاكامی‌ئه‌خالقی‌هه‌ر‌جۆره‌‌كه‌‌باوه‌.‌له‌‌دواییدا‌وته‌كانی‌ئێوه‌م‌هاته‌وه‌‌بیر،‌كه‌‌نابێ‌بابه‌ته‌كه‌‌به‌‌جووتراوی‌ده‌رخواردی‌خوێنه‌ر‌بدرێ.‌ئه‌و‌كات‌بوو‌كه‌‌ئه‌و‌به‌شه‌م‌البرد،‌به‌اڵم‌ئێستا‌

Page 63: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

63کۆمه‌له‌‌چیرۆک

ئه‌وه‌نـــده‌ی‌له‌‌یادمه‌،‌مه‌تنـــی‌ئه‌و‌ئاكامه‌‌ئه‌خالقیه‌تـــان‌بۆ‌باس‌ده‌كه‌م.‌به‌داخه‌وه‌‌ڕووداوی‌»وتلوگین‌و‌اســـترائومووا«‌له‌‌نێوان‌الوانی‌ســـاراتۆف‌تایبه‌ت‌به‌‌كه‌س‌یا‌كه‌ســـانێك‌نییه‌.‌ته‌واوی‌كچه‌كانی‌ساراتۆف‌ماوه‌یه‌كه‌‌تووشی‌نه‌خۆشییه‌كی‌سه‌یر‌و‌تایبه‌تی‌بوون‌و‌ده‌ڵێن‌خوازبێنی‌كه‌رمان‌به‌‌هیچ‌جۆر‌نابێ‌له‌‌ماكسیم‌گوركی‌كه‌متر‌بێ،‌یا‌ده‌بێ‌وه‌ك‌ماكسیم‌گوركی‌بێ،‌یا‌هیچ‌كه‌س.‌ڕازین‌پیر‌بن،‌به‌اڵم‌مێرد‌به‌‌كه‌ســـانێكی‌وه‌ك‌وتلوگین‌نه‌كه‌ن.‌به‌‌هیچ‌جۆر‌ئه‌و‌الوانه‌یان‌مه‌به‌ست‌نییه‌.‌دانیشتوانی‌كۆڕه‌كه‌‌وێكرا‌پێكه‌نین.‌كه‌سێك‌به‌‌ته‌نیا‌چه‌پڵه‌یه‌كی‌توندی‌لێدا،‌موكاسێف‌له‌و‌هه‌را‌و‌هوریایه‌دا‌گێژ‌بوو،‌به‌‌پێوه‌‌ڕاوه‌ستابوو‌و‌ده‌ورووبه‌ری‌خۆی‌چاو‌لێ‌ده‌كرد،‌دیاربـــوو‌بۆی‌لێك‌نادرێته‌وه‌‌ئه‌وه‌ی‌له‌‌وه‌اڵمی‌ماكســـیم‌گوركیدا‌باســـی‌كردووه‌،‌چۆن‌هه‌ڵسه‌نگێندراوه‌،‌پێیان‌باش‌بووه‌‌یا‌ره‌خنه‌ی‌لێ‌ده‌گیرێ‌و‌

سه‌ركۆنه‌‌ده‌كرێ.‌گوركی‌هه‌ر‌به‌و‌جۆره‌‌كه‌‌له‌‌پشت‌مێزی‌كاره‌كه‌ی‌دانیشتبوو،‌سه‌ری‌به‌رز‌كرده‌وه‌،‌شـــه‌وێالكه‌ی‌لێك‌ئاواڵه‌‌بوونه‌وه‌‌و‌قاقایه‌كی‌توندی‌كێشـــا‌و‌له‌‌دواییدا‌به‌‌توندی‌پشـــمی‌و‌به‌‌ئیشـــاره‌ی‌ده‌ست‌كۆتایییه‌كه‌ی‌موكاسێفی‌ڕه‌ت‌كرده‌وه‌.‌له‌به‌ر‌ئه‌وه‌ی‌به‌‌هیچ‌جۆرێك‌ئه‌و‌ئاكامه‌‌وه‌ڕاست‌نه‌ده‌چوو‌و‌له‌گه‌ڵ‌شێوه‌‌و‌ڕاوێژی‌چیرۆكه‌كه‌‌جیاوازی‌هه‌بوو،‌دوایی‌هه‌موویان‌بێده‌نگ‌بوون،‌به‌اڵم‌له‌‌ڕوخســـاریاندا‌ده‌رده‌كه‌وت‌كه‌‌له‌‌بیری‌ئه‌و‌قســـه‌‌خۆش‌و‌

نوكته‌‌جوانانه‌دا‌بوون،‌كه‌‌»خوازبێنی‌كه‌ری‌بێتوانا‌بووكی‌په‌ڵپگر«.‌گوركی‌كاتێك‌ده‌ستنووســـه‌كه‌ی‌وه‌‌نووسه‌ر‌ده‌دایه‌وه‌،‌ڕووی‌له‌‌هه‌موویان‌كرد‌و‌به‌‌تووڕه‌ییه‌وه‌‌گوتی:‌ده‌بێ‌خۆماندوو‌بكه‌ن‌و‌زۆر‌زه‌حمه‌ت‌بكێشن،‌تـــا‌له‌‌هه‌واڵی‌رۆژنامه‌‌به‌رهه‌مێكی‌به‌نرخـــی‌ئه‌ده‌بی‌بخوڵقێنن.‌ده‌بێ‌كار‌

بكه‌ن.‌ده‌بێ‌كار‌بكه‌ن.‌موكاســـێف‌كه‌‌له‌‌چاوه‌كانی‌ڕا‌كاریگه‌ری‌قسه‌كانی‌گوركی‌پێوه‌‌دیاربوو،‌ڕووی‌تێكرد‌و‌پرسی:‌ئه‌گه‌ر‌وایه‌‌ده‌بێ‌خۆماندوو‌بكه‌م‌و‌ته‌واوی‌بكه‌م.

Page 64: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 64هه‌موو‌دیتیان‌كه‌‌كاتی‌وه‌رگرتنی‌نووسخه‌ی‌خه‌تی‌چیرۆكه‌كه‌‌ده‌سته‌كانی‌ئه‌و‌نووسه‌ره‌‌الوه‌‌چۆن‌ده‌له‌رزین.‌دوای‌ئه‌و‌زۆربه‌ی‌ده‌ستنووسه‌كان‌كه‌وتنه‌‌به‌ر‌لێكۆلێنه‌وه‌ی‌ڕه‌خنه‌گرانه‌.‌ئی‌چه‌ند‌كه‌س‌ڕاوێژیان‌له‌سه‌ر‌كرا،‌ئی‌هه‌ر‌كام‌لـــه‌وی‌دیكـــه‌‌الوازتر‌و‌بێنێوه‌ڕۆك‌تر‌بوو.‌دوای‌ئه‌وه‌ش‌نووســـه‌رانی‌

تازه‌كار‌پرسیاری‌جۆرواجۆریان‌له‌‌گوركی‌ده‌كرد.‌»الكسی‌ماكسیمویچ«،‌سه‌ڕدێر‌و‌ناوی‌چیركه‌كه‌‌چۆنه‌؟‌»داری‌ ‌-

یاس‌گوڵی‌ده‌ركرد«.‌ناونیشانێكی‌باشه‌؟‌گوركی‌بێ‌په‌له‌كردن‌و‌ورد‌و‌ده‌قیق‌گوتی:

ناونیشانی‌چیرۆك‌ده‌بێ‌به‌‌یه‌ك‌دوو‌وشه‌ی‌پڕمانا‌و‌ده‌قیق،‌كه‌‌هه‌ڵقواڵوی‌به‌رهه‌مه‌كه‌‌بێ‌دیاری‌بكرێ‌و‌ته‌واوی‌مه‌به‌ست‌بگه‌یه‌نێ.‌یا‌نووسه‌ر‌ده‌بێ‌بۆ‌ناونیشـــانی‌چیرۆك‌له‌‌وشه‌ی‌جوان‌و‌ئیزافه‌ی‌هونه‌ری‌كه‌ڵك‌وه‌رگرێ،‌كه‌‌ببێته‌‌هۆی‌بردنه‌‌سه‌ری‌بایه‌خ‌و‌نفووزی‌نووسینه‌كه‌.‌هه‌ر‌به‌و‌جۆره‌‌كه‌‌وێنه‌كێشێكی‌هونه‌رمه‌ند‌به‌‌خه‌تێكی‌ئیزافه‌‌جڵوه‌ی‌جوانی‌هونه‌ره‌كه‌ی‌زیاتر‌ده‌كا.‌له‌و‌چیرۆكه‌دا‌ناونیشـــانی‌»یاس‌گوڵی‌ده‌ركرد«‌سه‌ر‌به‌‌ده‌سته‌ی‌دووهه‌مه‌‌و‌نووســـه‌ر‌به‌و‌مه‌به‌ســـته‌‌هه‌ڵیبژاردوه‌،‌كـــه‌‌دڵته‌زێنی‌و‌مرۆڤ‌

هه‌ژێنی‌چیرۆكه‌كه‌‌زیاتر‌بنوێنێ.‌موكاسێف‌پرسی:

ده‌كرێ‌لـــه‌‌كۆتایی‌چیرۆكه‌كه‌دا‌خه‌تێك‌ئیزافه‌‌بكه‌م،‌كه‌‌»باران‌ ‌-ورده‌‌ورده‌‌ده‌بـــارێ؟«‌و‌ئه‌و‌كات‌نێوی‌چیرۆكه‌كه‌‌بكه‌م‌به‌‌»باران‌ورده‌‌ورده‌‌ده‌بارێ«‌هه‌موو‌به‌شداران‌بۆ‌وه‌اڵمی‌گوركی‌چاوه‌ڕوان‌و‌گوێ‌قواڵغ‌بوون.‌ته‌نیا‌لـــه‌‌چاوه‌كانی‌گوركیدا‌بزه‌یه‌ك‌هه‌ســـت‌ده‌كرا.‌به‌‌ئاوازێكی‌تێكـــه‌اڵو‌به‌‌ناڕازیبوون‌گوتی:‌ده‌توانی،‌هه‌ر‌كاتێك‌بتهه‌وێ‌ده‌كرێ،‌به‌اڵم‌

زۆر‌خراپ‌ده‌بێ،‌حراپ‌ده‌بێ‌به‌‌هیچ‌جۆرێك‌به‌كار‌نایه‌.»الكسی‌ماكسیمویچ«‌بۆ‌نووسه‌ر‌چ‌شتێك‌گرنگه‌،‌چۆن‌بنووسێ‌ ‌-

یا‌چ‌بنووسێ.‌چوارچێوه‌‌گرنگه‌‌یا‌نێوه‌ڕۆك؟ئاشكرایه‌،‌چ‌شتێك‌گرنگه‌،‌نێوه‌ڕۆك‌گرنگتره‌.‌كاتێك‌ئێوه‌‌بزانن‌چ‌ده‌بێ‌

Page 65: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

65کۆمه‌له‌‌چیرۆکبنووسن،‌ئه‌و‌كات‌سه‌ربه‌خۆ‌ده‌زانن‌چۆن‌بنووسن.‌چۆن‌و‌له‌‌ژێر‌كاریگه‌ری‌چ‌شتێكدا‌ده‌نووسن.‌ئه‌و‌كات‌سروشتیه‌‌كه‌‌به‌‌پێچه‌وانه‌‌نابێ،‌ده‌زانی؟

كاتێك‌پرســـیاره‌كان‌كۆتاییان‌پێهات،‌گوركی‌هه‌ستایه‌‌سه‌ر‌پێی‌و‌خۆی‌له‌به‌ریه‌ك‌كێشایه‌وه‌‌و‌ده‌سته‌كانی‌له‌‌گیرفانی‌ناو‌هێدی‌و‌هێمن‌كه‌وته‌‌قه‌ده‌م‌لێدان‌و‌به‌‌درێژایی‌ژووره‌كه‌‌جاروبار‌له‌‌به‌رامبه‌ر‌هێندێك‌له‌‌نووسه‌رانی‌الو‌

ڕاده‌وه‌ستا.‌‌‌‌له‌پڕ‌له‌‌نێو‌بێده‌نگی‌ژووره‌كه‌دا،‌ده‌نگی‌گڕ‌و‌پڕ‌له‌‌خۆشه‌ویستی‌ئه‌و‌به‌رز‌

بووه‌‌و‌هێدی‌و‌له‌سه‌رخۆ،‌‌به‌اڵم‌ره‌ق‌گوتی:چ‌بابه‌تێك‌ده‌نووسن؟‌بابه‌تی‌بێكه‌ڵك‌و‌نێوه‌ڕۆك‌ده‌نووسن؟‌بۆ‌نووسینی‌شـــته‌‌بێكه‌ڵك‌و‌بێسووده‌كان‌تاو‌ده‌ده‌نه‌‌قه‌ڵه‌م،‌كه‌‌به‌‌هیچ‌جۆر‌جێگای‌

سه‌رنج‌و‌لێوردبوونه‌وه‌‌نین!ئه‌و‌نووســـینانه‌‌بۆ‌كێ‌پێویستن؟‌بۆ‌هیچ‌كه‌س!....‌ئه‌و‌جۆره‌‌ئه‌ده‌بیاته‌‌بۆ‌گه‌ل‌چ‌ئاكام‌و‌قازانجێكی‌هه‌یه‌؟‌له‌‌ڕاستیدا‌هیچ!‌نووسه‌ر‌ئااڵهه‌ڵگری‌گه‌لی‌خۆیه‌تی!.....‌ئااڵهه‌ڵگر‌ناتوانێ‌له‌‌دوای‌ئه‌رتش‌بڕوات،‌ئه‌و‌ده‌بێ‌له‌‌پێشه‌وه‌‌بێ!‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌بتوانێ‌پێشڕه‌وی‌گه‌ل‌بێ،‌ده‌بێ‌نیاز‌و‌ئاواته‌كانی‌گه‌ل‌بزانێ‌و‌هه‌ســـتی‌پێكردبێ‌و‌بۆ‌گه‌یشـــتن‌به‌وان‌خه‌بات‌بكا‌و‌ئه‌گه‌ر‌پێویست‌بوو،‌گیانیشی‌فیدا‌بكا!.....‌نووسه‌ره‌‌تازه‌‌پێگه‌یشتووه‌كان،‌پێش‌له‌‌هه‌ر‌شتێك‌ده‌بێ‌سه‌رنج‌بده‌نه‌‌ئه‌و‌مه‌سه‌له‌یه‌!....‌نووسه‌رانی‌تازه‌كار،‌ده‌تگوت‌مێگه‌له‌‌مه‌ڕن‌و‌گورگ‌لێیداون‌و‌له‌‌ترسان‌ده‌سته‌‌ده‌سته‌‌ببوون‌و‌له‌‌قولینچكه‌كان،‌له‌سه‌ر‌كورســـییه‌كان‌دۆستانه‌‌ده‌ستیان‌هاویشتبووه‌‌ســـه‌ر‌شـــانی‌یه‌كتر‌و‌دانیشتبوون‌و‌به‌و‌په‌ڕی‌ســـه‌ره‌نجه‌وه‌‌گوێ‌ڕایه‌ڵی‌قســـه‌كانی‌گوركی‌بوون.‌ئه‌وان‌له‌‌به‌رامبه‌ر‌خۆیاندا‌نووسه‌ر‌و‌ئااڵهه‌ڵگری‌ڕاســـتییه‌كانیان‌ده‌دی،‌كه‌‌له‌ســـه‌ره‌خۆ‌و‌هێدی‌به‌‌نێو‌ژووره‌كه‌دا‌پیاسه‌‌ده‌كا.‌نووســـه‌رێكیان‌ده‌دی‌كه‌‌ئه‌و‌ئااڵیه‌‌وا‌گه‌ل‌پێیدابوو‌به‌‌شـــێوه‌یه‌ك‌هه‌ڵیگرتبوو،‌كه‌‌له‌‌پێش‌ئه‌ودا‌هیچ‌كه‌س‌ئاوا‌ئه‌و‌كاره‌ی‌ئه‌نجام‌نه‌دابوو،‌

ئه‌و‌ئااڵیه‌ش‌ئااڵی‌ره‌خنه‌گری‌گشتی‌و‌ناڕه‌زایه‌تی‌و‌خه‌بات‌بوو.‌

Page 66: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 66نووســـه‌ره‌كان‌زۆر‌دۆســـتانه‌‌ماڵئاواییان‌له‌‌گوركی‌كرد‌و‌به‌و‌په‌ڕی‌ڕێز‌و‌حورمه‌ت‌و‌بێ‌هه‌ست‌و‌ڕازی‌و‌خۆشحاڵ‌ڕۆیشتن.‌له‌‌حاڵێكدا‌زانیارییه‌ك‌به‌‌زانیارییه‌كانی‌دیكه‌یان‌ئیزافه‌‌ببوو،‌هه‌وڵیان‌ده‌دا‌هه‌رچی‌گوێیان‌لێبووه‌‌

باش‌به‌‌مێشك‌و‌بیری‌خۆیانی‌بسپێرن.‌

Page 67: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

67کۆمه‌له‌‌چیرۆک

ئه‌وین‌وقوڕه‌سواغ

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌»عه‌لی‌ئه‌شره‌ف‌ده‌روێشیان«

به‌یانی‌زوو‌چوومه‌‌به‌رده‌رگای‌ماڵی‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌د.‌یه‌حیا‌زووتر‌له‌‌من‌هاتبوو.‌هاوته‌مه‌نی‌من‌بوو.‌له‌‌بن‌دیوار‌دانیشـــتبوو‌و‌تووره‌كه‌ی‌له‌‌كه‌لوپه‌لی‌به‌ننایی‌له‌‌ته‌نیشـــتی‌دانابوون.‌هه‌ر‌كه‌‌منی‌چاو‌پێكه‌وت‌هه‌ستا‌سه‌رپێ‌و‌به‌ره‌و‌پیرم‌هات‌و‌ده‌ستی‌هاویشته‌‌ده‌وری‌ملم‌

و‌ماچی‌كردم‌و‌گوتی:‌ده‌رس‌ته‌واوبوو؟‌ها! ‌-

به‌‌شه‌رمه‌وه‌‌چاوم‌له‌‌چاوه‌كانی‌بڕی‌و‌گوتم:به‌ڵێ‌ته‌واو‌بوو. ‌-

ده‌سته‌كانی‌ئه‌و‌زبر‌بوو‌و‌ده‌سته‌كانی‌من‌نه‌رم،‌ژێر‌نینۆكه‌كانی‌پڕبوو‌له‌‌گێچ،‌نینۆكی‌قامكی‌گه‌وره‌ی‌ره‌ش‌ببوو.‌

چه‌نـــد‌كوڕێكی‌باش‌بوو.‌ده‌یزانی‌كه‌‌هاتنی‌مـــن‌ئه‌و‌ده‌بێ‌چه‌ند‌ڕۆژێك‌

Page 68: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 68بێـــكار‌و‌ئیش‌بێ‌و‌به‌‌دوای‌كاردا‌عه‌وداڵ‌بێ.‌ئه‌وه‌‌دوو‌هاوین‌بوو‌كه‌‌له‌‌الی‌وه‌ســـتا‌محه‌ممه‌د‌كارم‌ده‌كرد.‌هاوینی‌ڕابردوو‌له‌‌مه‌یدانی‌شاره‌داری‌ڕاوه‌ستابووم،‌ئه‌و‌یه‌حیایه‌‌كاری‌بۆ‌من‌په‌یدا‌كرد،‌له‌گه‌ڵ‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌د‌بـــه‌دوای‌شـــاگردێك‌ده‌گه‌ڕان.‌یه‌حیـــا‌منی‌چاو‌پێكه‌وت‌كـــه‌‌بێده‌نگ‌له‌‌گۆشه‌یه‌ك‌سه‌رم‌له‌به‌رخۆم‌نابوو‌و‌ڕاوه‌ستا‌بووم.‌دوای‌ئه‌وه‌‌هه‌موو‌كاتێك‌

ده‌یگوت:»هاوینـــان‌وه‌ره‌‌الی‌وه‌ســـتا‌محه‌ممه‌د.‌ئه‌تۆ‌كه‌م‌ڕووی.‌وه‌ك‌مریشـــكی‌پێ‌به‌ســـتراوی.‌نازانی‌ئه‌و‌ڕۆژه‌‌له‌‌مه‌یدان‌ڕاوه‌ستابووی،‌چه‌نده‌‌فه‌قیر‌و‌ده‌سته‌وه‌ســـتان‌دیاربووی.‌له‌گۆشه‌یه‌ك‌كز‌دامابووی،‌بۆ‌خۆم‌زوو‌ده‌توانم‌كارپه‌یـــدا‌بكه‌م.‌ئه‌تۆ‌وه‌ره‌‌له‌گه‌ڵ‌وه‌ســـتا‌محه‌ممـــه‌د‌كار‌بكه‌.‌له‌‌بیرت‌

نه‌چێ!ها!«‌به‌ناچار‌قه‌بووڵم‌كرد.

وه‌ســـتا‌محه‌ممه‌د‌پیاوێكی‌باش‌بوو.‌زۆرجار‌لێم‌تـــووڕه‌‌ده‌بوو،‌به‌اڵم‌له‌‌دڵییـــه‌وه‌‌نه‌بوو،‌ته‌نیا‌به‌‌ڕواڵه‌ت‌وای‌ده‌كرد.‌تـــووڕه‌‌ده‌بوو،‌به‌اڵم‌دوای‌

ماوه‌یه‌كی‌كورت‌له‌‌دڵی‌ده‌هاته‌‌ده‌رێ.‌وه‌ســـتا‌محه‌ممه‌د‌له‌‌ماڵێ‌هاته‌‌ده‌ر.‌ساڵوم‌كرد،‌وه‌اڵمی‌ساڵوی‌دامه‌وه‌‌و‌

چاك‌و‌چۆنی‌له‌گه‌ڵ‌كردم‌و‌گوتی:»كارێكمان‌له‌‌پشـــت‌نه‌خۆشخانه‌‌»شێروخورشید«‌هه‌یه‌،‌ئه‌تۆ‌زووبه‌زوو‌بـــڕۆ‌بۆ‌ئه‌وێ.‌دوودانه‌‌به‌رده‌پێ‌له‌‌تووره‌كه‌‌هه‌ڵگره‌‌و‌بڕۆ‌و‌ســـاڵوی‌من‌به‌‌ســـارف‌خان‌بگه‌یه‌نه‌‌و‌پێی‌بڵێ،‌كه‌‌له‌م‌ڕۆژانه‌دا‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌دیش‌دێ،‌كه‌ره‌ســـه‌ی‌پێویست‌ئاماده‌‌بكا.‌خشـــته‌كانی‌ڕووی‌حه‌وشه‌و‌ڕووی‌شه‌قام‌سپی‌بكه‌وه‌.‌ده‌یانهه‌وێ‌قاتی‌سه‌ره‌وه‌‌دروست‌بكه‌ن.‌سپیكردنه‌وه‌ی‌

خشته‌كان‌دوو‌سێ‌ڕۆژ‌ده‌خایه‌نێ.‌بۆ‌خۆم‌ئێواران‌سه‌ردانت‌ده‌كه‌م.«به‌رده‌‌پێم‌هه‌ڵگرت‌و‌خودا‌حافیزیم‌له‌‌یه‌حیا‌كرد.‌ئه‌وان‌هه‌تا‌دوو‌ســـێ‌

ڕۆژی‌دیكه‌‌ڕۆیشتنه‌‌سه‌ر‌كاری‌خۆیان‌و‌منیش‌به‌روكاری‌خۆم.‌به‌و‌ناونیشـــانه‌ی‌كه‌‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌د‌پێی‌دابووم‌ماڵه‌كه‌م‌دیته‌وه‌.‌هێشتا‌

Page 69: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

69کۆمه‌له‌‌چیرۆکبه‌هار‌ته‌واو‌نه‌بوو.‌بۆنی‌به‌یانی‌ده‌هات.‌بۆنی‌گیای‌كێوی‌كه‌‌له‌گه‌ڵ‌بۆنی‌خه‌یـــار‌و‌میوه‌ی‌دیكه‌‌تێكه‌اڵو‌ببوو،‌كه‌‌له‌‌پشـــت‌دووكانه‌كه‌ی‌به‌تاڵیان‌كردبـــوو،‌ده‌هات.‌بۆنی‌كێوه‌كانی‌دوور‌ده‌هـــات.‌بۆنێك‌ده‌هات‌كه‌‌پڕ‌به‌‌دڵ‌ئاره‌زووم‌ده‌كرد‌بخه‌وم.‌یه‌كه‌م‌ڕوژه‌كانی‌كرێكاری‌چه‌نده‌‌ناخۆش‌بوو.‌له‌‌پڕدا‌له‌‌پشـــت‌كورســـی‌قوتابخانه‌‌هه‌ستی‌و‌له‌گه‌ڵ‌قوڕو‌خشت‌و‌به‌رد‌ڕووبه‌روو‌بی.‌قوڕه‌ســـواغم‌وه‌بیر‌هاته‌وه‌،‌له‌‌پڕدا‌ده‌ســـته‌كانم‌وه‌كزه‌‌كز‌كه‌وتن‌وه‌بیر‌دڕووی‌ناو‌قوڕ‌كه‌وتم،‌كه‌‌له‌‌په‌نجه‌كانم‌ڕاده‌چوون.‌بۆ‌ساتێك‌ویســـتم‌نه‌چمه‌‌سه‌ر‌كار،‌به‌اڵم‌دایكم‌وه‌بیر‌هاته‌وه‌‌كه‌‌چاوه‌ڕوانه‌.‌شه‌و‌له‌‌حه‌وشه‌‌داده‌نیشت‌و‌چاوه‌ڕوانی‌منی‌ده‌كرد.‌ئه‌گه‌ر‌نه‌ده‌چوومه‌‌كار‌ده‌گریا‌و‌به‌سه‌ر‌خۆی‌ده‌دا.‌ئیدی‌گه‌وره‌‌ببووم.‌پۆلی‌نۆ‌بووم.‌زۆر‌عه‌یب‌بوو‌له‌‌

كار‌بترسێم.لـــه‌‌ده‌رگام‌دا.‌كیژۆڵه‌یه‌ك‌ده‌رگای‌كرده‌وه‌،‌چاوه‌كانی‌بایان‌رێ‌كه‌وتبوو،‌

مژۆڵه‌كانی‌به‌سه‌ر‌چاوانیدا‌قورساییان‌ده‌كرد.‌خزمه‌تكار‌بوو.گوتم:‌»هاتووم‌خشته‌كانی‌خانووه‌كه‌‌سپی‌بكه‌مه‌وه‌.«

گوتی:‌»وه‌ره‌‌ژوورێ.«حه‌وشـــه‌یه‌كی‌گه‌وره‌‌بوو.‌پڕ‌بوو‌له‌‌دار،‌بۆنی‌گوڵ‌ده‌هات،‌بۆكزی‌شـــیر‌ده‌هـــات،‌الوالوه‌كان‌له‌‌قه‌دی‌داره‌كاجه‌كان‌ئااڵبوون‌و‌چووبوونه‌‌ســـه‌رێ.‌ئه‌و‌هه‌موو‌گوڵ‌و‌ســـێبه‌رێكی‌خۆش‌له‌‌حه‌وشـــه‌كه‌دا‌بـــوو،‌كه‌‌له‌‌ماڵی‌ئێمه‌دا‌نه‌بوو.‌له‌‌گۆشـــه‌یه‌ك‌له‌‌حه‌وشـــه‌كه‌دا‌ته‌ختێكی‌نووستن‌دانرابوو.‌په‌شـــه‌به‌ندێكی‌پێ‌هه‌اڵوه‌ســـرابوو.‌چواردانه‌‌منداڵ‌له‌‌سه‌ری‌خه‌وتبوون.‌ســـه‌رم‌له‌به‌ر‌خۆم‌نا‌وه‌بیر‌قسه‌كانی‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌د‌كه‌وتم:‌»وه‌ستا‌و‌كرێكار‌ده‌بێ‌چاویان‌پاك‌بێ.‌وه‌ستا‌و‌دوكتور‌مه‌حره‌می‌ماڵی‌خه‌ڵكن.«په‌یژه‌كه‌م‌له‌‌قه‌راغ‌حه‌وشـــه‌‌هه‌ڵگرت‌و‌له‌‌دیواری‌حه‌وشـــه‌كه‌وه‌‌ده‌ستم‌پێكرد.‌خشـــته‌كان‌زۆریش‌پیس‌نه‌بوون.‌به‌رده‌پێـــم‌كه‌‌لێده‌دان‌تۆزێكی‌زه‌ردره‌نگیان‌لێهه‌ڵده‌ستا‌و‌سپی‌ده‌بوونه‌وه‌.‌خۆر‌له‌‌ئاسماندا‌بڵیند‌ببوو،‌چۆله‌كـــه‌كان‌ده‌نگیان‌بڕابوو.‌كۆتره‌‌باریكه‌یه‌كی‌نێره‌‌به‌‌ده‌وری‌مێیه‌كه‌یدا‌

Page 70: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 70گمه‌ی‌ده‌هات.‌ده‌نگی‌به‌سۆزی‌ئاوازی‌دڵكه‌ش‌ده‌هات.‌به‌رده‌پێ‌په‌نجه‌كانمی‌

بریندار‌كردبوو.‌بۆنی‌تریاك‌ده‌هات.‌له‌‌ناوه‌ندی‌حه‌وشـــه‌كه‌دا‌دوو‌كه‌س‌بن‌پیلی‌پیاوێكی‌به‌‌ساڵدا‌چوویان‌گرتبوو،‌كه‌‌مووی‌سه‌ری‌وه‌ك‌كلوی‌به‌فر‌وابوو.‌چوومه‌‌پێش‌و‌ســـاڵوم‌كرد‌و‌ڕاسپارده‌ی‌وه‌ســـتام‌پێ‌گوت.‌پێم‌وابوو‌كه‌‌ئه‌وه‌‌ســـارف‌خانه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌و‌نه‌بوو.‌قاسم‌خان‌بوو.‌لێوه‌كانی‌بایان‌رێكه‌وتبوو‌و‌ره‌ش‌هه‌ڵگه‌ڕابوون.‌ســـارف‌خان‌خوشـــكه‌‌بێوه‌ژنه‌كه‌ی‌كه‌‌هه‌م‌جوان‌بوو،‌هه‌م‌قه‌ڵه‌و‌و‌خڕوخۆڵ‌بوو.‌دابووی‌به‌‌قاسم‌خان‌و‌بۆ‌خۆی‌ببوو‌به‌‌هه‌مه‌كاره‌ی‌ماڵه‌كه‌.‌خوشـــكی‌سارف‌خان‌كه‌‌هاوسه‌ری‌پێشووی‌مردبوو،‌لـــه‌‌خانه‌‌گـــه‌وره‌كان‌بوو‌و‌له‌‌مێرده‌‌پێشـــووه‌كه‌ی‌كچێكی‌هه‌بوو،‌كه‌‌له‌‌یه‌كه‌م‌ڕووبه‌ڕووبوونم‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌ودا‌خۆشـــم‌لێی‌نه‌هات.‌سه‌ری‌لووتی‌سوور‌بوو‌وه‌ك‌لووتی‌پشـــیله‌.‌وه‌ك‌ئـــه‌وه‌‌هه‌موو‌كاتێك‌ته‌ڕبێ.‌پۆلی‌حه‌وته‌م‌بوو،‌نێوی‌»په‌ریســـا«‌بوو.‌خوشكی‌ســـارف‌خان‌له‌‌قاسم‌خانیش‌سێ‌منداڵی‌هه‌بوو،‌دووكچ‌و‌كوڕێك،‌كچه‌‌گه‌وره‌كه‌ی‌پۆلی‌شـــه‌ش‌بوو.‌نێوی‌مینا‌بوو.‌چاوه‌كانی‌جوان‌بوون‌وه‌ك‌چاوی‌ئاسك.‌وه‌ك‌چاوی‌ئه‌و‌مانگایه‌‌كه‌‌پاره‌كه‌‌جه‌عفه‌ر‌دیبووی‌و‌ئاشقی‌چاوی‌ببوو‌و‌خه‌و‌و‌خۆراكی‌ببوو‌به‌‌گریان.‌ناچار‌بووین‌به‌‌پێی‌پیاده‌‌له‌‌شار‌ڕا‌هه‌تا‌تاقی‌بۆستان‌بڕۆین،‌هه‌تا‌جه‌عفه‌ر‌مانگ‌خانم‌ببینێ‌و‌چاوه‌كانی‌ماچ‌بكا‌و‌ئه‌و‌جا‌بگه‌ڕێینه‌وه‌.‌

مینـــام‌وه‌به‌ردڵ‌كه‌وتبوو.‌هه‌ر‌كات‌بـــه‌‌المدا‌تێپه‌ڕ‌ده‌بوو،‌به‌رده‌پێیه‌كه‌م‌ده‌ستاوده‌ســـت‌پێ‌ده‌كرد‌و‌به‌‌ئاســـپایی‌به‌‌جۆرێك‌كه‌‌كه‌س‌هه‌ست‌پێ‌نـــه‌كا‌له‌‌ژێره‌وه‌‌چـــاوم‌لێده‌كرد،‌به‌‌بیانووی‌ئـــاو‌خواردنه‌وه‌‌له‌‌په‌یژه‌كه‌‌ده‌هاتمه‌‌خوارێ‌و‌ده‌چوومه‌‌ســـه‌ر‌حه‌وز،‌هه‌تا‌ئه‌و‌ببینم.‌وه‌بیر‌قســـه‌ی‌باوكم‌ده‌كه‌وتم:‌»پیاو‌ئه‌گه‌ر‌چاوی‌به‌‌دوای‌ژن‌و‌منداڵی‌خه‌ڵكه‌وه‌‌بێ،‌بۆ‌خۆشی‌تووش‌ده‌بێ.«‌من‌نیازێكی‌خراپم‌نه‌بوو،‌به‌اڵم‌تۆزی‌خشته‌‌چووه‌‌ده‌موچاوم‌و‌هه‌تا‌یه‌ك‌مانگ‌هه‌موو‌ڕۆژێ‌دایكم‌چای‌له‌‌چاوم‌ده‌كرد.‌

ئێواران‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌د‌سه‌ردانی‌ده‌كردم.‌‌٢5قڕانی‌حه‌قده‌ستی‌ڕۆژانه‌ی‌

Page 71: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

71کۆمه‌له‌‌چیرۆکپێ‌ده‌دام‌و‌ده‌ڕۆیشـــت.‌شه‌وی‌ئاخر‌هه‌موو‌خشـــته‌كانم‌سپیكردبووه‌وه‌.‌»وه‌ستا‌محه‌ممه‌د«‌له‌گه‌ڵ‌یه‌حیا‌هات.‌یه‌حیا‌هه‌ر‌كات‌منی‌ده‌دی‌ده‌ستی‌له‌‌ملم‌ده‌كرد.‌ده‌ســـته‌كانی‌منیش‌وه‌ك‌ده‌ســـته‌كانی‌یه‌حیا‌زبر‌ببوون.‌تووره‌كه‌ی‌كه‌لوپه‌لی‌وه‌ستایه‌تی‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌د‌له‌‌ماڵی‌قاسم‌خان‌دانرا‌

و‌یه‌حیا‌گوتی:‌ئاخره‌كه‌ی‌خوێندنت‌نیشان‌نه‌دام؟‌باوابێ.گوتم:‌»خۆ‌كاتمان‌نییه‌.‌شه‌وانه‌ش‌ئه‌تۆ‌ماندووی«.

هه‌ناسه‌یه‌كی‌هه‌ڵكێشا‌و‌گوتی:‌»ئاخرییه‌كه‌ی‌فێر‌ده‌بم«.سپیكردنه‌وه‌ی‌خشته‌كان‌بۆ‌ئه‌وه‌‌بوو،‌كه‌‌كاتێ‌قاتی‌سه‌ره‌وه‌یان‌دروست‌ده‌كرد،‌خانووه‌كه‌‌یه‌ك‌ده‌ســـت‌بێ.‌وه‌ســـتا‌و‌كرێكار‌له‌‌سه‌ره‌وه‌‌كاریان‌

ده‌كرد‌و‌ئێمه‌ش‌قاتی‌خواره‌وه‌مان‌چاك‌ده‌كرده‌وه‌.كاتی‌نانی‌نیوه‌ڕۆ‌هه‌ر‌له‌وێ،‌پێ‌پێچه‌كه‌م‌ده‌كرده‌وه‌‌‌و‌خه‌ریكی‌نانخواردن‌ده‌بووم.‌وه‌ســـتا‌ده‌چووه‌‌ماڵـــی‌خۆی،‌ماڵه‌كه‌ی‌نیزیك‌بـــوو‌منداڵه‌كان‌ده‌هاتن.‌ڕۆژێك‌ئاوڕه‌نگه‌كه‌ی‌خۆم‌برد‌و‌له‌سه‌ر‌داخڵه‌كانیان‌وێنه‌ی‌جوان‌جوانم‌بۆ‌ره‌ســـم‌كردن.‌زۆریان‌پێ‌خۆش‌بوو،‌ببوونه‌‌دۆســـتم،‌ده‌چوون‌بنكـــڕی‌برینجیان‌بۆ‌ده‌هێنام،‌له‌گه‌ڵ‌ئـــه‌وه‌ی‌زۆرم‌پێ‌خۆش‌بوو،‌به‌اڵم‌نه‌مده‌خـــوارد،‌چونكه‌‌مینا‌له‌وێ‌بوو.‌»داخڵه‌ی«‌میناشـــم‌ڕه‌نگ‌كرد‌و‌

گوڵێكی‌»شقایق«ی‌جوانم‌بۆ‌ره‌سم‌كرد.»په‌ریسا«‌هیچكات‌نه‌ده‌هات.‌منیش‌بۆ‌خۆم‌به‌‌دزییه‌وه‌‌چاوه‌كانی‌مینام‌

چاو‌لێده‌كرد‌و‌وه‌ك‌گوناحكاران‌سه‌رم‌له‌به‌ر‌خۆم‌ده‌نا.‌به‌یانی‌زوو‌ده‌هاتم‌ئه‌وان‌هێشتا‌له‌‌خه‌ودا‌بوون.‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌د‌زۆر‌تووڕه‌‌ده‌بوو.‌نه‌مده‌ویست‌له‌‌به‌ر‌چاوی‌ئه‌وان‌قسه‌م‌پێ‌بڵێ‌و‌بمشكێنێته‌وه‌.‌ده‌‌به‌رامبه‌ر‌كارم‌ده‌كرد.‌گڵی‌سپی‌له‌گه‌ڵ‌»كره‌پو«‌كه‌‌وه‌ك‌لۆكه‌‌وابوو،‌كه‌‌ده‌بوو‌به‌‌په‌نجه‌‌لێك‌بدرێ‌له‌‌حه‌وزێكی‌بچووك،‌كه‌‌به‌‌خشته‌‌و‌وه‌ره‌قێكی‌شـــیروانی‌دروســـتكرابوو.‌وا‌ده‌هاته‌وه‌‌و‌به‌‌ته‌واوی‌هێزم‌په‌نجه‌م‌لێده‌دا.‌وه‌ره‌قی‌شیروانی‌ده‌ستمی‌بریندار‌ده‌كرد،‌به‌اڵم‌گوێم‌پێ‌نه‌ده‌دا.‌هه‌ر‌كات‌گڵی‌ســـپی‌سوور‌ده‌بوو،‌ده‌مزانی‌كه‌‌ده‌ســـتم‌بریندار‌بووه‌.‌له‌به‌ر‌ئاره‌قه‌‌

Page 72: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 72له‌شم‌ته‌ڕ‌ده‌بوو‌و‌ده‌خووسا‌و‌الروومه‌ته‌كانم‌سوور‌هه‌ڵده‌گه‌ڕان.‌

ڕۆژێك‌پێش‌نیوه‌ڕۆیه‌،‌ده‌‌باری‌واڵغیان‌گڵی‌سپی‌هێنا‌له‌‌قاتی‌خواره‌وه‌‌هه‌ڵیانڕیشت.‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌د‌گوتی:‌»ده‌بێ‌ئه‌و‌گڵه‌‌به‌رینه‌‌سه‌رێ.«

وه‌ستا‌محه‌ممه‌د‌بۆ‌نه‌هار‌ڕۆیشته‌وه‌،‌ته‌لیسم‌هه‌ڵگرت‌و‌هه‌تا‌ئه‌و‌گه‌ڕایه‌وه‌‌هه‌ر‌ده‌‌باره‌‌گڵه‌‌ســـپییه‌كه‌م‌برده‌‌سه‌رێ.‌كاتێك‌گه‌ڕایه‌وه‌‌پێی‌سه‌یر‌بوو‌

و‌ڕووی‌له‌‌من‌كرد‌و‌گوتی:»به‌‌ئافه‌رین‌گوتنی‌خه‌ڵك‌زارت‌شیرین‌نابێ،‌بۆ‌خۆت‌ده‌كوژی،‌بزانم‌قه‌ت‌

تاقه‌‌قڕانێك‌زیاترت‌پێ‌ده‌ده‌ن؟«‌چاوه‌كانی‌مینا‌زۆر‌جوان‌بوون.‌مژۆڵه‌كانی‌ڕه‌ش‌و‌درێژ‌بوون.‌ســـپێنه‌ی‌چـــاوی‌خاوێن‌و‌بێگه‌رد‌بوو،‌وه‌ك‌گزینگی‌به‌ربه‌یان‌كه‌‌له‌‌پشـــت‌كێوی‌

بێستون‌سه‌ر‌بێنێته‌‌ده‌رێ.ڕۆژه‌كان‌بـــه‌دوای‌یه‌كتردا‌تێپـــه‌ڕ‌ده‌بوون.‌له‌‌یه‌كێك‌لـــه‌‌ڕۆژه‌كان‌دوای‌خواردنی‌نانی‌نیوه‌ڕۆ‌خه‌ریكی‌خاوێن‌كردنه‌وه‌ی‌یه‌كێك‌له‌‌ژووره‌كان‌بووم.‌له‌‌نێو‌جێ‌شمه‌كدا‌گوێم‌له‌‌خشه‌خشێك‌بوو.‌چووم‌ده‌رگای‌جێ‌شمه‌كه‌كه‌‌بكه‌مه‌وه‌،‌یه‌كێك‌له‌‌پشـــته‌وه‌‌ڕا‌بـــه‌‌توندی‌گرتبووی.‌به‌‌هه‌موو‌هێزمه‌وه‌‌ڕامكێشـــا‌و‌كردمه‌وه‌‌»په‌ریســـا«‌بوو.‌پێكه‌نی،‌چاوه‌كانی‌به‌‌شێوه‌یه‌ك‌بوون،‌كه‌‌تا‌ئه‌و‌كات‌نه‌م‌بینیبوون.‌كراسێكی‌قۆڵكورتی‌له‌به‌ردا‌بوو.‌به‌‌ته‌نیشـــتمدا‌ڕۆیشت‌و‌بۆنێكی‌خۆشی‌له‌دوای‌خۆی‌به‌جێهێشت.‌ئیدی‌ئه‌و‌

شه‌وه‌‌هه‌ر‌له‌‌فكری‌»په‌ریسا«دا‌بووم.شه‌رمم‌ده‌كرد‌و‌به‌‌خۆمدا‌ده‌شكامه‌وه‌‌له‌و‌جلوبه‌رگه‌ی‌بۆ‌كاركردن‌له‌به‌رمدا‌بوون.‌ڕۆژێكیان‌كه‌‌ئاوێنه‌ی‌ته‌واو‌قه‌دی‌جێ‌لیباسیم‌ده‌برده‌‌ژێرخان،‌خۆم‌له‌‌ئاوێنه‌كه‌دا‌چاو‌پێكه‌وت.‌له‌‌ژێرخان‌دوو‌ســـێ‌الوی‌هاوته‌مه‌نی‌خۆمی‌لێبوو.‌»په‌ریسا«‌و‌دایكیشی‌له‌وێ‌بوون.‌له‌‌ئاوێنه‌كه‌دا‌ئه‌وانم‌دی،‌خۆشم‌ده‌دی.‌ژێرخانه‌كـــه‌‌زۆر‌فێنك‌بوو.‌كاتێك‌چوومه‌‌ژوورێ‌هه‌موویان‌خۆیان‌كێشـــاوه‌،‌كه‌‌پیس‌نه‌بن.‌له‌‌شه‌رمان‌سوور‌هه‌ڵگه‌ڕام‌و‌له‌شم‌عاره‌قه‌یه‌كی‌ساردی‌كرد‌و‌گێژ‌بووم.‌»په‌ریسا«‌به‌‌ته‌نیشتمدا‌تێپه‌ڕ‌بوو،‌خۆم‌كێشاوه‌‌

Page 73: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

73کۆمه‌له‌‌چیرۆکو‌په‌نجـــه‌ی‌پێم‌له‌‌شـــیپانه‌ی‌ده‌رگا‌گیری‌كرد‌و‌كه‌وتـــم‌و‌ئاوێنه‌كه‌‌به‌‌ئه‌ندازه‌ی‌خۆم‌بوو‌له‌‌ده‌ســـتم‌به‌ربووه‌‌و‌شكا.‌هه‌موو‌له‌‌ده‌وره‌م‌هااڵن‌و‌

كه‌وتمه‌‌به‌ر‌په‌الماری‌جنێوی‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌د.بـــه‌‌دڵپڕییـــه‌وه‌‌گوتـــم:‌»تاوانه‌كـــه‌ی‌ده‌ده‌م.‌له‌‌حه‌قده‌ســـتی‌ڕۆژانه‌م‌

بگێڕنه‌وه‌.«وه‌ســـتا‌محه‌ممه‌د‌گوتی:‌هۆشـــت‌له‌‌كوێیـــه‌‌به‌چكه‌‌قوتابـــی.‌خۆ‌لێره‌‌قوتابخانه‌مـــان‌نه‌كردۆته‌وه‌.‌كرێكار‌ده‌بێ‌هۆش‌و‌ئاگای‌له‌ســـه‌ر‌خۆبێ.‌

مه‌گه‌ر‌چه‌نده‌‌حه‌قده‌ستی‌ڕۆژانه‌ته‌‌كه‌‌بتوانی‌تاوانه‌كه‌ی‌بده‌ی؟!«په‌ریسا‌سه‌ری‌له‌به‌ر‌خۆ‌نابوو.‌گه‌ڕایه‌وه‌‌و‌چاوی‌لێكردم.‌ره‌نگه‌‌ویستبێتی‌شـــتێك‌بڵێ‌و‌له‌‌ئاكامدا‌هه‌ر‌ئه‌ویش‌بوو‌كه‌‌مه‌سه‌له‌كه‌ی‌چاره‌سه‌ر‌كرد.‌

گوتبووی‌كه‌‌ئه‌و‌خۆی‌له‌‌ئاوێنه‌كه‌‌داوه‌.ڕۆژئاوا‌كه‌‌به‌ره‌و‌ماڵ‌بووینه‌وه‌.‌وه‌ســـتا‌محه‌ممه‌د‌پارچه‌یه‌كی‌گه‌وره‌ی‌له‌‌

ئاوێنه‌‌شكاوه‌كه‌‌دا‌به‌‌من،‌كه‌‌بۆی‌به‌رمه‌وه‌‌ماڵێ.‌ئێستا‌»په‌ریســـا«م‌خۆشده‌وێ.‌ئیدی‌لووتی‌سوور‌و‌ته‌ڕ‌نه‌بوو.‌په‌ریسا‌

ئێواران‌له‌‌ژێرخانه‌كه‌دا‌گۆرانی‌نوێی‌»دڵكه‌ش«ی‌ده‌گوت.»به‌س‌بكه‌،‌شكایه‌ت‌له‌‌جیابوونه‌وه‌،‌به‌س‌بكه‌.«

چه‌نده‌‌باش‌گۆرانـــی‌ده‌گوت.‌دوای‌ته‌واوبوونی‌گۆرانییه‌كه‌‌له‌‌پلیكانه‌كان‌ده‌هاته‌‌ســـه‌رێ.‌له‌‌نێو‌ڕێڕه‌وه‌كه‌‌ڕاده‌وه‌ســـتا‌باكه‌‌ده‌هـــات‌دامێنه‌كه‌ی‌ڕاده‌وه‌شاند.‌با‌كه‌‌ده‌هات‌بۆنی‌عه‌تری‌ده‌هێنا،‌عه‌تری‌»په‌ریسا«.‌بۆنی‌له‌شـــی‌»په‌ریســـا«ی‌ده‌هێنا.‌منیش‌به‌هێزتر‌په‌نجه‌م‌له‌‌گڵه‌‌سپییه‌كه‌‌

ده‌دا.‌ژێـــر‌نینۆكه‌كانم‌بریندار‌ببوون.‌یه‌كێك‌له‌‌نینۆكه‌كانم‌كه‌وتبوون،‌به‌اڵم‌له‌‌

كاركردندا‌له‌شم‌گه‌رم‌بوو.‌ڕوومه‌ته‌كانم‌بڵێسه‌یان‌لێ‌هه‌ڵده‌ستا.وه‌ســـتا‌محه‌ممه‌د‌له‌ســـه‌ر‌داربه‌سته‌كه‌‌ڕا‌ســـه‌یری‌ده‌رێی‌ده‌كرد.‌دایكی‌»په‌ریسا«‌له‌سه‌ر‌جۆالنه‌یه‌ك‌داده‌نیشت‌و‌پشتییه‌كی‌له‌به‌ر‌پشتی‌ده‌نا‌و‌پاڵی‌لێده‌دایه‌وه‌.‌وه‌ســـتا‌محه‌ممه‌د‌چاوی‌لێده‌كرد‌و‌به‌‌بزه‌یه‌كه‌وه‌‌به‌‌منی‌

Page 74: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 74ده‌گوت:‌

»المه‌زهه‌ب‌هه‌م‌دۆشه‌گه‌‌هه‌م‌لێفه‌یه‌.«من‌پێم‌ناخۆش‌بوو.‌سه‌رم‌له‌به‌ر‌خۆم‌ده‌نا‌و‌هیچم‌نه‌ده‌گوت.‌مووی‌سه‌رم‌هێشتبووه‌‌و‌بۆ‌یه‌كه‌مجار‌شانه‌یه‌كه‌م‌كڕی‌و‌پارچه‌یه‌كی‌بچووك‌له‌‌ئاوێنه‌‌شكاوه‌كه‌م‌له‌‌زبڵدانه‌كه‌‌هه‌ڵگرته‌وه‌‌و‌له‌‌گیرفانم‌نا.‌ڕۆژئاوای‌هه‌موو‌ڕۆژێك‌

كاتێك‌ده‌ستمان‌له‌‌كار‌هه‌ڵده‌گرت،‌سه‌رم‌به‌‌یه‌ك‌ال‌شانه‌‌ده‌كرد.ڕۆژێك‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌د‌منی‌له‌‌كاتی‌سه‌رشانه‌كردندا‌دی‌و‌گوتی:

»ئه‌تـــۆ‌وانه‌بـــووی،‌چ‌ڕوویداوه‌؟‌له‌‌خوا‌مووباره‌ك‌بـــێ‌ئه‌تۆش‌بووی‌به‌‌قێرتی؟‌كرێكاری‌و‌ئه‌م‌به‌زموڕه‌زمه‌یان‌نه‌گوتووه‌.‌كاكی‌برا‌ئه‌تواری‌منداڵه‌‌

قوتابییان‌له‌‌نێو‌چینی‌كرێكاردا‌جێی‌نابێته‌وه‌.«دوای‌ئه‌و‌ڕووداوه‌‌له‌‌»مســـتراح«‌ئاوده‌ســـت‌سه‌رم‌شانه‌‌ده‌كرد.‌شه‌وانه‌‌بـــه‌‌ماندوویی‌ده‌گه‌ڕامه‌وه‌‌ماڵێ.‌دایكم‌مێورۆن‌و‌مازیله‌ی‌تێكه‌اڵو‌ده‌كرد‌و‌له‌‌ده‌ستمی‌هه‌ڵده‌سوو،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌پێستی‌ده‌ستم‌ئه‌ستوور‌بێ.‌حه‌وتووی‌

جارێك‌په‌نجه‌كانمی‌له‌‌خه‌نه‌‌ده‌گرت.‌دایكم‌تا‌منی‌ده‌دی‌ده‌یگوت:

»چ‌ڕوویداوه‌،‌زۆر‌دڵته‌نگ‌دیاری.‌ئه‌گه‌ر‌قســـه‌م‌بۆ‌نه‌كه‌ی‌خۆم‌ده‌كوژم.‌برای‌بابم،‌هه‌موو‌كه‌سه‌كه‌م‌بۆ‌وا‌دڵته‌نگی؟«

مـــن‌به‌‌دڵپڕییه‌وه‌‌ده‌مگـــوت:‌»هیچم‌نییه‌،‌هیچم‌نییـــه‌.‌زۆر‌ماندووم.«‌پێش‌له‌و‌مه‌سه‌له‌‌هه‌ر‌كاتێك‌له‌سه‌ر‌سفره‌‌داده‌نیشتم،‌هێشتا‌پاروویه‌كه‌م‌له‌‌زارنه‌ده‌نا،‌كه‌‌خه‌و‌به‌ســـه‌رمدا‌ده‌هات،‌به‌اڵم‌بیری‌»په‌ریســـا«‌ئیدی‌نه‌یده‌هێشت‌بخه‌وم.‌هه‌موو‌كاتێ‌له‌‌بیری‌ئه‌ودا‌بووم،‌هیچم‌پێ‌نه‌ده‌خورا‌

و‌تێر‌ده‌بووم.‌شتێك‌له‌‌گه‌روومدا‌گیر‌ببوو.له‌‌الی‌خۆم‌بیرم‌ده‌كرده‌وه‌،‌كه‌‌ده‌بێ‌چ‌بكه‌م.‌خۆ‌نه‌ده‌كرا‌هه‌روا‌ده‌ست‌له‌‌سه‌ر‌ده‌ست‌دابنێم.‌بڕیاری‌خۆم‌دا.‌ڕۆژیكیان‌خه‌ریكی‌تێكه‌اڵوكردنی‌گڵی‌ســـپی‌له‌گه‌ڵ‌»كره‌پو«‌بووم.‌»په‌ریسا«‌هات‌و‌له‌‌چوارچێوه‌ی‌ده‌رگادا‌ڕاوه‌ستا.‌ده‌سته‌كانی‌به‌‌شـــیبانه‌ی‌ده‌رگاكه‌‌گرتبوو‌و‌له‌گه‌ڵ‌مینا‌قسه‌ی‌

Page 75: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

75کۆمه‌له‌‌چیرۆکده‌كرد.‌چاوێكم‌لێ‌تروكاند.‌وه‌ســـتا‌محه‌ممه‌د‌خه‌ریكی‌ماڵه‌كێشـــان‌بوو‌له‌سه‌ر‌دیوار.‌كه‌س‌منی‌نه‌ده‌دی.‌به‌‌ئه‌سپایی‌قامكم‌كه‌‌به‌قوڕ‌بوو،‌به‌سه‌ر‌ده‌ســـتیمدا‌هێنا،‌ئه‌و‌یه‌كه‌م‌جار‌و‌ئاخرین‌جار‌بوو،‌كه‌‌ده‌ستم‌وه‌ده‌ستی‌

ده‌كه‌وت.‌گه‌ڕایه‌وه‌‌سه‌یری‌كردم‌و‌زه‌رده‌خه‌نه‌یه‌كی‌هاتێ‌و‌هه‌اڵت.‌ژووره‌كانی‌قاتی‌ســـه‌رێ‌ته‌واو‌ببوون.‌خه‌ریكی‌ســـواغكردنی‌دیواره‌كانی‌بووین.‌خۆر‌له‌‌كاتی‌ئاوابووندا‌تیشـــكی‌ده‌هاویشـــته‌‌ژووره‌كه‌.‌وه‌ســـتا‌محه‌ممه‌د‌ماڵه‌ی‌ده‌كێشا‌و‌منیش‌به‌‌په‌نجه‌‌قوڕه‌كه‌م‌خۆش‌ده‌كرد‌و‌تۆپ‌تۆپ‌بۆ‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌دم‌هه‌ڵده‌هاویشت،‌كه‌‌له‌سه‌ر‌داربه‌ست‌ڕاوه‌ستابوو.‌»په‌ریســـا«‌ده‌هات‌و‌پاڵی‌وه‌دیواره‌‌وشك‌بووه‌كه‌وه‌‌ده‌دا.‌پڕشنگی‌خۆر‌ده‌كه‌وته‌‌ناوچاوانی.‌مه‌مكه‌‌تازه‌‌هاتووه‌كانی‌كراسیان‌هه‌ڵدابوو.‌خۆر‌بۆنی‌قوڕی‌توندتر‌ده‌كرد،‌به‌‌مســـت‌قوڕه‌كه‌م‌ده‌شێال‌و‌به‌‌ئاره‌زووه‌وه‌‌چاوم‌له‌‌»په‌ریسا«‌ده‌كرد.‌مژۆڵه‌كانی‌وه‌ك‌دڕووی‌نێو‌قوڕه‌كه‌‌له‌‌گیانم‌رۆده‌چوون.‌گه‌رووم‌گیرا‌بوو‌و‌فرمێسك‌له‌‌چاوه‌كانمدا‌قه‌تیس‌مابوو.‌داوێنی‌دابوو‌به‌‌ده‌ست‌باوه‌.‌بۆنی‌قوڕه‌سواغ‌و‌بۆنی‌عه‌تری‌له‌شی‌مه‌ستی‌كردبووم‌و‌خێرا‌خێرا‌كارم‌ده‌كرد‌و‌ئاگام‌له‌‌خۆ‌نه‌بوو.‌پرچی‌وه‌ك‌شه‌وه‌كانی‌من‌ئاڵۆز‌و‌

درێژ‌بوون‌و‌له‌‌دووالوه‌‌به‌سه‌ر‌مه‌مكه‌كانیدا‌شۆڕ‌ببوونه‌وه‌.قاســـم‌خان‌نیوه‌‌گیان‌بوو.‌سه‌روه‌ت‌و‌ســـامان‌زیندووی‌ڕاگرتبوو.‌وه‌ك‌سێبه‌ر‌ده‌هات‌و‌ده‌ڕۆیشت.‌سارف‌خان‌مڵك‌و‌ماڵی‌هێنابووه‌‌ژێر‌چه‌نگی‌

خۆی.نیوه‌ڕۆیانه‌‌له‌‌ماڵه‌كه‌یان‌بۆنی‌چێشتی‌خۆش‌و‌باش‌ده‌هات.‌بۆنی‌میوانداری‌ده‌هات.‌هه‌موو‌كاتێ‌بۆنی‌شـــه‌وی‌جێژنـــی‌لێده‌هات.‌منداڵه‌كان‌به‌رده‌وام‌ده‌هاتن،‌»په‌ریســـا«ش‌ده‌هات.‌هه‌موو‌كاتێ‌ده‌م‌و‌لێویان‌چه‌ور‌بوو‌به‌‌زۆری‌نانیـــان‌ده‌رخواردی‌چووكه‌كان‌ده‌دا.‌قـــه‌ره‌واش‌و‌نۆكه‌ر‌به‌‌ده‌وری‌

حه‌وشه‌دا‌رێیان‌ده‌كه‌وتن،‌هه‌تا‌بیانگرن‌و‌خوارده‌مه‌نیان‌پێ‌بده‌ن.‌منداڵـــه‌كان‌ده‌وریـــان‌ده‌دام‌و‌وێنـــه‌م‌بۆ‌ده‌كێشـــانه‌وه‌،‌وێنه‌یه‌ك‌كه‌‌بۆ‌»په‌ریسا«م‌ده‌كێشاوه‌،‌له‌‌هه‌موان‌زیاتر‌پێوه‌ی‌خه‌ریك‌ده‌بووم‌و‌سه‌رنجی‌

Page 76: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 76زیاترم‌ده‌دایه‌.‌

ڕۆژێك‌گوڵێكـــی‌»نیلوفه‌ر«ی‌ئاســـمانیم‌كێشـــایه‌وه‌‌و‌گیاكه‌ڵه‌یه‌ك‌له‌‌ته‌نیشتی.‌دوای‌ته‌واوكردنی‌دام‌به‌‌»په‌ریسا«‌و‌هیچم‌نه‌گوت.

ڕۆژه‌كانی‌كۆتایی‌بوو.‌كارمان‌به‌ره‌و‌ته‌واو‌بوون‌ده‌ڕۆیشت.‌پێویستمان‌به‌‌ژووره‌كان‌هه‌بوو.‌بڕیاردرا‌شه‌ویش‌كار‌بكه‌ین.‌دۆغاوی‌ژووری‌منداڵه‌كانمان‌ده‌كرد.‌بۆ‌ڕه‌نگكردن‌ڕه‌نگی‌په‌مه‌ییمان‌هه‌ڵبژارد.‌هه‌موو‌ژووره‌كه‌‌بۆ‌خۆم‌دۆغاوم‌كرد.‌له‌‌په‌نجه‌ره‌وه‌‌چاوم‌له‌‌حه‌وشـــه‌‌ده‌كرد.‌الله‌عه‌بباســـییه‌كان‌چاوه‌ڕوانی‌خۆرئاوابوونیان‌ده‌كرد،‌تا‌به‌فێنكی‌بپشـــكوون.‌»په‌ریسا«‌به‌‌ته‌نیشت‌الله‌عبباسییه‌كاندا‌تێپه‌ڕبوو.‌منی‌دیت،‌ده‌ستی‌بۆ‌الی‌لێوی‌برد‌و‌ماچێكی‌بۆ‌هاویشتم.‌كه‌وتمه‌‌دڵه‌كوته‌‌و‌نیزیك‌بوو‌بێهۆش‌بم.‌ڕۆژئاوا‌بوو،‌نازانم‌وه‌فاتی‌چ‌ئیمامێك‌بوو.‌هه‌ڵوایان‌دروستكردبوو.‌جێگایه‌كیان‌بۆ‌من‌و‌وه‌ســـتا‌محه‌ممه‌د‌هێنا،‌»په‌ریسا«‌بۆ‌خۆی‌هێنابووی.‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌د‌نیوه‌ی‌هه‌ڵواكه‌ی‌به‌‌له‌پی‌ده‌ســـتی‌هه‌ڵگرت.‌»په‌ریســـا«‌له‌‌پێش‌منی‌ڕاگرت،‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌د‌خه‌ریكی‌خواردنی‌هه‌ڵوا‌بوو،‌سینییه‌كه‌م‌به‌‌توندی‌گرت‌»په‌ریسا«‌سینییه‌كه‌ی‌كێشا‌و‌من‌به‌رم‌نه‌ده‌دا.‌نیگامان‌كه‌وته‌‌یه‌ك.‌»په‌ریسا«‌گوتی:‌»به‌ریده‌‌ئیدی‌به‌سه‌«‌و‌ڕۆیشت.‌ئه‌وه‌‌جوانترین‌ڕسته‌‌

بوو،‌كه‌‌تا‌ئه‌و‌كاته‌‌بیستبووم.هه‌ستم‌پێ‌نه‌كرد‌هه‌ڵواكه‌‌شیرین‌بوو‌یا‌سوێر.

شـــه‌و‌كارمان‌كرد.‌خه‌و‌له‌‌چاوانم‌زڕا‌بوو.‌شـــادمان‌بووم‌كه‌‌شه‌و‌له‌وێم.‌شـــه‌و‌بوو‌و‌ته‌نیا‌ده‌نگی‌قه‌ڵه‌م‌مووی‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌د‌بوو،‌كه‌‌بێده‌نگی‌ژووره‌كه‌ی‌ده‌شـــكاند.‌له‌‌قوواڵیی‌شه‌و‌یه‌كێك‌ئاوازێكی‌خه‌مینی‌ده‌گوت.‌دۆغام‌ساف‌ده‌كرد‌و‌ده‌چوومه‌‌قه‌راغ‌ده‌ستی‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌د،‌دۆغاوه‌كه‌م‌

ته‌واو‌بوو،‌ته‌شتێكم‌گێچ‌گرته‌وه‌‌بۆ‌ژێر‌ده‌سشووییه‌كه‌‌هه‌ڵقه‌ندرابوو.‌گێژ‌بووم،‌ماندوو‌بووم،‌سه‌رم‌هه‌ر‌كاسه‌كاسی‌ده‌هات.‌ده‌نكه‌‌شه‌مچه‌یه‌كم‌شكاند‌و‌خستمه‌‌نێوان‌پێڵوی‌چاوه‌كانم،‌كه‌‌پێكه‌وه‌‌نه‌نووسێن،‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌‌چاره‌‌نه‌بوو،‌خه‌وم‌لێكه‌وتبوو.‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌د‌وه‌خه‌به‌ری‌هێنام‌و‌زۆر‌به‌‌

Page 77: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

77کۆمه‌له‌‌چیرۆکڕووخۆشی‌دواندمی.‌زگی‌پێم‌سووتا.‌ده‌سته‌كانم‌له‌‌نێو‌گێچدا‌مابوونه‌وه‌.‌گێچه‌كه‌ی‌پێوه‌‌ویشك‌ببوو.‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌د‌به‌‌ته‌شووی‌گێچه‌كاتی‌شكاند‌و‌ده‌ســـتمی‌هێناده‌رێ.‌ده‌ســـتمان‌له‌‌كار‌هه‌ڵگرت‌و‌هه‌ردووكمان‌پێكه‌وه‌‌

نووستین.‌وه‌ستا‌پیاوێكی‌خراپ‌نه‌بوو،‌به‌اڵم‌دایكم‌هه‌ر‌ده‌یگوت:»وریای‌خۆت‌به‌،‌منداڵ‌به‌‌ته‌مه‌نی‌ئێوه‌‌وه‌ك‌كچی‌عازه‌ب‌وایه‌‌و‌ناپاكیش‌

زۆرن.«ڕۆژێكیـــان‌كاتـــی‌ڕۆژئاوابوون‌كه‌‌له‌‌كار‌ده‌گه‌ڕامه‌وه‌،‌تووشـــی‌یه‌كێك‌له‌‌هاوپۆله‌كانم‌بووم.‌گوتی‌كه‌‌ده‌یهه‌وێ‌بڕوا‌بۆ‌دانیشســـه‌را.‌له‌‌پۆلی‌نۆ‌ڕا‌وه‌ریان‌ده‌گرت‌و‌مانگانه‌‌‌68تمه‌نیان‌ده‌دا‌و‌دوای‌دوو‌ســـااڵن‌ده‌بوو‌به‌‌مامۆستا.‌چوار‌ڕۆژ‌زیاتری‌نه‌مابوو‌بۆ‌تاقیكاری.‌مه‌سه‌له‌كه‌م‌له‌گه‌ڵ‌وه‌ستا‌محه‌ممـــه‌د‌باس‌كرد.‌گوتی:‌»عه‌یبی‌نییـــه‌.‌ئه‌تۆ‌بڕۆ،‌یه‌حیا‌دێنمه‌وه‌.«‌تاقیكاری‌ته‌واو‌بوو.‌كۆتێكم‌كڕی‌به‌‌پێنج‌تمه‌ن‌و‌شه‌ڵواری‌پاریشم‌له‌‌ژێر‌دۆشـــه‌كه‌دا‌ڕاخست،‌كه‌‌ئوتوو‌بگرێ.‌خاڵم‌سه‌عاته‌كه‌ی‌خۆی‌پێ‌دابووم،‌كه‌‌ئیدی‌كاری‌نه‌ده‌كرد.‌له‌‌ده‌ســـتم‌كرد.‌قژم‌چاك‌كرد‌و‌چوومه‌‌حه‌مام.‌كاڵشه‌كانم‌سپی‌كرده‌وه‌‌و‌جووتێكیشم‌گۆره‌وی‌كڕی‌‌و‌بایی‌قڕانێك‌رۆن‌بادامم‌كڕی‌و‌له‌ســـه‌رم‌هه‌ڵسوو.‌له‌به‌ر‌ئاوێنه‌‌ڕاوه‌ستابووم،‌كه‌‌دایكم‌منی‌

دی،‌ناره‌حه‌ت‌بوو‌و‌به‌‌توندی‌گوتی:»ئه‌گه‌ر‌كچ‌بای‌ڕووت‌سوور‌ده‌كردین.‌شوكر‌بۆ‌خوا‌كه‌‌كچ‌نه‌بووی«له‌‌حه‌وشه‌‌كه‌‌تێپه‌ڕ‌ده‌بووم،‌دایكم‌به‌‌ژنه‌‌جیرانه‌كه‌مانی‌ده‌گوت:‌

»ماڵوێران‌و‌چاره‌‌ڕه‌ش‌بووین.‌كوڕمان‌بۆته‌‌ژیگۆل.«له‌‌ماڵی‌چوومه‌‌ده‌رێ‌به‌‌مه‌به‌ســـتی‌سه‌ردانی‌وه‌ستا‌محه‌ممه‌د،‌كه‌‌هێشتا‌له‌‌ماڵی‌سارف‌خان‌كاری‌ده‌كرد.‌»حه‌ق‌به‌‌وه‌ستا‌بوو‌كه‌‌ده‌یگوت:‌خوا‌نه‌كا‌چه‌كوچی‌به‌نایی‌له‌‌ماڵێك‌گیر‌بكا.‌ئیدی‌ده‌ستبه‌ردار‌نییه‌.«‌وه‌ستا‌

محه‌ممه‌دیش‌چه‌كوچه‌كه‌ی‌له‌‌ماڵی‌سارف‌خان‌گیری‌كردبوو.یه‌حیاش‌له‌وێ‌بوو.‌هاتبووه‌‌الی‌وه‌ستا.‌ده‌ستی‌له‌‌نێو‌دۆغاوی‌گێچ‌بوو،‌هـــه‌ر‌كه‌‌منی‌چاو‌پێكه‌وت‌گوتی:‌»ئاخره‌كـــه‌ی‌خوێندنت‌فێر‌نه‌كردم«‌

Page 78: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 78گوتم:

»ده‌مهه‌وێ‌ببم‌به‌‌مامۆستا.«گوتی:‌»زۆر‌باشه‌.‌خوێندنیش‌فێری‌من‌بكه‌.«

وه‌ستا‌گوتی:‌»یاڵاڵ،‌تاقانه‌،‌ئێستا‌قه‌ره‌‌له‌‌قه‌ره‌ی‌ئێمه‌ناده‌ی.«ڕووی‌له‌‌یه‌حیا‌كرد‌و‌له‌‌حاڵێكدا‌ئیشاره‌ی‌به‌‌من‌ده‌كرد‌گوتی:

»شای‌به‌‌سه‌پان‌ناگرێ.«بـــه‌‌هیوای‌دیتنی‌»په‌ریســـا«‌هاتبووم،‌به‌اڵم‌له‌وێ‌نه‌بـــوو.‌هیچكام‌له‌‌

منداڵه‌كان‌له‌وێ‌نه‌بوون.وه‌ستا‌به‌‌پێكه‌نینه‌وه‌‌گوتی:‌»سه‌عات‌چه‌نده‌؟«

گوتم:‌»سه‌عاته‌كه‌م‌نوستووه‌.«‌گوتی:‌»ڕۆن‌دانت‌كڕیوه‌؟‌بیگۆڕه‌‌به‌‌كه‌ڵه‌بابێك.«

سارف‌خان‌ده‌یهه‌ویست‌ده‌ستخۆشانه‌‌بدات‌به‌‌من.‌بیست‌تمه‌نی‌دا‌به‌‌من،‌كه‌‌بڕۆم‌وردی‌بكه‌مه‌وه‌.‌ڕۆیشتم‌وردم‌كرده‌وه‌‌و‌پازده‌‌قڕانی‌ده‌ستخۆشانه‌‌دا‌به‌‌من.‌وه‌رم‌گرت‌و‌ڕۆیشـــتم.‌زۆرم‌شه‌رم‌كرد‌له‌به‌ر‌خۆمه‌وه‌‌ده‌مگوت:‌

»بریا‌وه‌رم‌نه‌گرتبایه‌.«دڵم‌هه‌ر‌له‌‌الی‌ماڵی‌»په‌ریسا«‌بوو.‌شه‌وانه‌‌هه‌نگاو‌به‌‌هه‌نگاو‌له‌‌مێشكمدا‌پیاسه‌م‌ده‌كرد.‌له‌‌شـــه‌قامه‌كان‌تێپه‌ڕ‌ده‌بووم‌و‌ده‌گه‌یشتمه‌‌به‌ر‌ده‌رگای‌ماڵه‌كه‌یـــان.‌ده‌رگام‌ده‌كرده‌وه‌،‌ده‌چوومه‌‌ژوورێ،‌ده‌چوومه‌‌ژووره‌كه‌ی‌كه‌‌

بۆخۆم‌ڕه‌نگم‌كردبوون.‌ژووری‌منداڵه‌كان.‌له‌به‌ر‌خۆمه‌وه‌‌ده‌مگوت:»ئێستا‌له‌‌كوێیه‌،‌ئێستا‌له‌‌كوێ‌نوستووه‌.«

له‌‌مێشـــكمدا‌ده‌مدیته‌وه‌.‌له‌سه‌ر‌سه‌ری‌ڕاده‌وه‌ســـتام‌تێر‌سه‌یرم‌ده‌كرد.‌له‌خۆم‌به‌‌حه‌یفم‌ده‌زانی‌كه‌‌ده‌ســـتی‌لێبده‌م.‌چه‌نده‌م‌پێخۆش‌بوو‌ده‌ست‌به‌‌زوڵفه‌كانیدا‌بێنم.‌دیســـان‌له‌‌سه‌رڕاوه‌‌شـــه‌قامه‌كانم‌ده‌پێوا‌و‌ماڵه‌كه‌م‌ده‌دیتـــه‌وه‌.‌كێوی‌ببووم‌و‌ڕووم‌له‌‌ده‌شـــت‌و‌چۆڵه‌وانی‌ده‌كرد.‌ڕۆژێكیان‌له‌سه‌ر‌كانیاوێك‌دانیشتبووم‌یه‌كێك‌له‌وێ‌بوو،‌شمشاڵی‌لێده‌دا.‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌بوومه‌‌دۆســـت،‌ناوی‌حوسێن‌بوو.‌كوڕێكی‌باش‌بوو.‌له‌‌ماوه‌یه‌كی‌كه‌مدا‌

Page 79: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

79کۆمه‌له‌‌چیرۆکشمشاڵی‌فێركردم‌و‌زۆریش‌له‌وی‌چاكترم‌لێده‌دا‌و‌حوسێن‌ده‌یگوت:»نهێنییه‌ك‌له‌‌شمشاڵ‌لێدانه‌كه‌تدا‌هه‌یه‌،‌كه‌‌تا‌ئێستا‌نه‌م‌بیستووه‌.«

شـــه‌وانه‌‌ده‌چوومه‌‌پشت‌ماڵی‌سارف‌خان‌و‌شمشاڵم‌لێده‌دا.‌له‌‌ته‌نیشت‌ماڵی‌سارف‌خان‌كتێب‌فرۆشییه‌ك‌هه‌بوو.‌ده‌چوومه‌‌ئه‌وی‌هه‌تا‌»په‌ریسا«‌

ببینم،‌به‌اڵم‌»په‌ریسا«‌دیار‌نه‌بوو.‌له‌‌دانیشسه‌را‌)په‌یمانگای‌مامۆســـتایان(‌قه‌بووڵ‌بووم.‌سه‌ره‌تای‌مانگی‌ڕه‌زبه‌ر‌بوو.‌ســـاخ‌بوومه‌وه‌‌كارێك‌بكه‌م‌و‌ئه‌و‌مه‌سه‌له‌یه‌‌یه‌كال‌بكه‌مه‌وه‌.‌نامه‌یه‌كم‌بۆ‌»په‌ریسا«‌نووسی‌له‌‌پاكه‌تێكی‌بچووكم‌هاویشت.‌له‌‌ته‌نیشت‌ماڵه‌كه‌یـــان‌چاوه‌ڕوان‌بووم‌هه‌تا‌هاته‌ده‌رێ.‌جلی‌قوتابخانه‌ی‌له‌به‌ردابوو‌و‌چه‌نـــد‌كتێبێكی‌له‌بن‌پیلیدا‌بوو.‌هه‌روا‌ته‌ڕوتازه‌‌و‌هه‌مان‌بۆن‌عه‌تر‌وه‌ك‌كۆترێك،‌دڵم‌داخورپا‌و‌القم‌سســـت‌بوو:‌»بڕۆم‌یا‌نه‌ڕۆم.«‌یه‌كه‌م‌جار‌بـــوو‌ئاخر‌جاریش‌بـــوو.‌دوور‌و‌نزیك‌به‌دوایدا‌ڕۆیشـــتم،‌تا‌له‌‌كۆاڵنێكی‌چۆل‌له‌‌هه‌ل‌كه‌ڵكم‌وه‌رگرت.‌نامه‌كه‌م‌له‌ســـه‌ر‌كتێبه‌كانی‌دانا،‌گه‌ڕایه‌وه‌.‌چاوه‌كانی‌غه‌ریب‌بوون،‌ئاشنا‌نه‌بوو،‌كێوی‌ببوو.‌نامه‌كه‌ی‌به‌‌ڕوودادام‌و‌

به‌‌تووڕه‌ییه‌وه‌‌گوتی:‌»بێ‌دایك‌و‌باب،‌خوێڕی،‌حه‌مباڵ.«‌له‌‌جێی‌خۆمدا‌وشك‌بووم.‌بۆ‌یه‌ك‌چركه‌‌مردم‌و‌له‌شم‌سارد‌بووه‌وه‌.‌تا‌

نامه‌كه‌م‌هه‌ڵگرته‌وه‌‌ڕۆیشتبوو.بابم‌ده‌یگوت‌موسیقی‌حه‌رامه‌،‌به‌اڵم‌من‌نه‌مده‌توانی‌بێ‌شمشاڵه‌كه‌م‌بژیم.‌جارێكیان‌بابم‌له‌‌پشت‌ده‌رگا‌ڕاوه‌ستابوو‌و‌گوێی‌له‌‌شمشاڵه‌كه‌م‌ڕاگرتبوو،‌به‌ســـه‌ری‌په‌نجه‌وه‌‌و‌به‌‌ئه‌سپایی‌هاتبووه‌‌ژوورێ.‌له‌پڕدا‌ئه‌وم‌له‌‌به‌رامبه‌ر‌خۆمدا‌دی،‌ویستم‌شمشاڵه‌كه‌‌بشارمه‌وه‌،‌به‌اڵم‌له‌‌ڕوخساریدا‌په‌شیمانی‌و‌خه‌م‌دیار‌بوو.‌گوتی:‌»لێده‌‌لێده‌،‌وه‌ك‌مه‌جنون‌لێده‌‌ده‌ی.‌شمشـــاڵ‌ئی‌حه‌زره‌تی‌داوده‌‌و‌باشی‌لێداوه‌.«‌ئه‌و‌ساڵه‌‌له‌‌حه‌وت‌ده‌رسان‌كه‌وتم.‌

Page 80: daik

نگ‌له‌ریمووته‌ی‌و‌یكدا

کۆمه‌له‌‌چیرۆک 80