Irrawaddy News (news for 11th to 12th May )

ေဒၚစ ကနးမာေရး မေကာငး၊ ဆရာဝနလညး အဖမးခရ

Saturday, 09 May 2009 18:22 ဇာနညဝငး ေဒၚေအာငဆနးစၾကည ကနးမာေရး ခ ြတယြငးေနၿပး သ၏ မသားစ ဆရာဝန ေဒါကတာ တငမးဝငး သညလညး ၾကာသပေတးေန႔ ညက ဖမးဆးခရေၾကာငး အမးသား ဒမကေရစ အဖြ႔ခပက ေျပာသည။

ယမနေန႔က အမးသမး ဆရာဝနတဥး ျဖစသ ေဒါကတာ ၿပးမအသည ေဒၚစထ သြားေရာကၿပး ေဆးကသေပးခြင ရခသညဟ အဖြ႔ခပ ေခါငးေဆာငတဥးျဖစသ ဥးခငေမာငေဆြက ေျပာျပသည။ “ေဒၚေအာငဆနးစၾကညက ေသြးအား နညးေနတယ၊ ေဆးပလငးႀကး ခတရတယလ႔ သရတယ၊ တနာရေလာကပ ခြငျပတယ။ တနာရန႔ မလေလာကဘး ဆေတာ လေလာကတ အခနအထ တာဝန ယၿပးေတာ ဆရာဝနက အားေဆး သြငးေပးခတယ” ဟ ဥးခငေမာငေဆြက ရငးျပသည။ ေဒၚစက ေဆးကသေပးခသည အမးသမး ဆရာဝနက ေဒၚစ၏ ကနးမာေရးႏင ပတသကသည အခကမားကသာ ေျပာၾကားခသညဟလညး ဆသည။ စစအစးရ စာနယဇငးမားတြင ေဖာျပခသည ေဒၚစ၏အမမ အျပနတြင ဖမးဆးခရသညဟ ဆေသာ အေမရကန ႏငငသား John William Yeattaw ႏင ပတသက၍ လညးေကာငး၊ ထပဂၢလႏင ေဒၚေအာငဆနးစၾကည ေတြ႔ဆမႈ ရမရကလညးေကာငး ထတေဖာ ေျပာၾကားျခငး မျပခဟ သရသည။ ထပဂၢလ ဖမးဆးခရမႈသတငး ထြကေပၚသည ေန႔မာပင ေဒၚစ၏ မသားစ ဆရာဝန ေဒါကတာ တငမးဝငး ထနးသမး ခရျခငး ျဖစသည။ ေဒါကတာတငမးဝငး ထနးသမးခရသည ေန႔မာ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညက တလတႀကမ ကနးမာေရး စစေဆးရမညေန႔ ျဖစေသာ ၿပးခသည ၾကာသပေတးေန႔တြင ျဖစသည။ “အဒေန႔က ေဒၚေအာငဆနးစၾကညဆက သြားဖ႔ အာဏာပငတ႔က သ႔က လာေခၚတယ၊ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညရ႕ ၿခထမာ ေစာငေနရတယ၊ ေစာငေနၿပး တေအာငၾကာေတာ ဝငခြင မရဘး၊ ျပနေတာ ဆၿပး အမျပနလႊတလကတယ တ။ ညကေတာ အမမာ လာေခၚသြားတယ” ဟ ဥးခငေမာငေဆြက ရငးျပသည။ မညသညေနရာတြင ခပေႏာင ထားသညက မသရေသးဟ ဆသည။ ေဒါကတာတငမးဝငး ထနးသမးခရၿပး ေနာကတေန႔တြင သတငးတပဖြ႔က သ၏ အမသ႔ သြားေရာကၿပး အကႌအ၀တအစား ႏင ဘာသာေရး စာအပမား ယေဆာငခသညဟ အဖြ႔ခပ ေျပာခြငရ ပဂၢလတဥး ျဖစသည ဥးဟသာျမငက ေျပာသည။ ထအခကက ၾကညျခငးျဖင ေဒါကတာ တငမးဝငးသည ယခ ရကပငးအတြငး ျပနလည လြတေျမာကလာဖြယ မရဟ ဥးဟသာျမငက သးသပသည။ အထနးသမး ခလကရေသာ ေဒါကတာ တငမးဝငးသည ႏငငေရး အကဥးသားေဟာငး တဥးလညး ျဖစသည။ ေဒါကတာ တငမးဝငးအား ဖမးဆးမႈသည အဆပါ အေမရကန ႏငငသားႏင ဆကစပျခငး ရမရ

မသရေသးေသာလညး ယခငႏစကလညး ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ ေနအမအတြငးသ႔ ႏငငျခားသားတဥးက လၿခေရး တပဖြ႔ဝငမားက လာဘေငြေပးၿပး ဝငေရာကရန ႀကးစားခသျဖင ေဒါကတာတငမးဝငးက အာဏာပငတ႔ထ တငၾကားခဖးေၾကာငး ဥးဟသာျမငက ေျပာသည။ ယခ ဖမးဆးခထားရသည အေမရကန ႏငငသား ဆသႏင ပတသကၿပး ဆကလက စစမးဆျဖစသညဟသာ အေမရကန ႏငငျခားေရး ဝနႀကးဌာန၏ အငတာနက စာမကႏာတြင ေဖာျပထားသည။ အဆပါ ႏငငျခားသားသည အေမရကနအစးရ၏ CIA ေထာကလမးေရး အဖြ႔က ေစလႊတလကသည ပဂၢလ ျဖစေၾကာငး ႀက႕ဖြ႔ ဟ ထငရားေသာ ျပညေထာငစ ႀက႕ခငေရး ႏင ဖြ႔ၿဖးေရး အသငးဝငတခ႕က ရနကနၿမ႕တြင သတငး လႊငေနၾကသည ဟ သရသည။

အကဥးက ေခါငးေဆာငမား အေရးေပၚေဆးကသရန လအပ

Tuesday, 12 May 2009 18:45 ဧရာဝတ ႏငငေရး လႈပရားမႈေၾကာင ေထာငဒဏ ႏစရညခခထားရၿပး မၾကာေသးခငက ေ၀းလသည နယစြန နယဖား ေထာငမားသ႔ ေျပာငးေရႊ႕ခထားရေသာ ႏငငေရး အကဥးသားမားသည ဆး၀ါးသည ကနးမာေရး အေျခအေနမားႏင ရငဆငေနၾကရေၾကာငး ထငးႏငငအေျခစက ႏငငေရးအကဥးသားမား

ကညေစာငေရာကေရး အသငး (AAPP) က ေျပာသည။

ႏစရညေထာငဒဏ ခမတခထားရသည ၈၈ မးဆက ေကာငးသား ေခါငးေဆာင ကမငးကႏငက တျခားေသာ ေကာငးသားေခါငးေဆာငမား ျဖစသည မနလာသနး၊ မမးမး၊ ကျမေအး၊ ကဂငမ တ႔ႏင အတ ေတြ႕ရစဥ

AAPP ၏ ယမနေန႔ရကစြျဖင Burma’s Prisons and Labor Camps: Silent Killing Fields အမညရ ထတျပနခကတြင ျမနမာဒမကေရစ ေခါငးေဆာင

ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၊ ထငရားသည လ႐ႊငေတာ ဇာဂနာ၊ လ႔အခြင အေရးလႈပရားသ မစစေႏြးႏင ၈၈ မးဆကေကာငးသားေခါငးေဆာင ကမငးကႏငတ႔ အပါအ၀င ႏငငေရး အကဥးသား အနညးဆး ၁၂၇ ဥး ကနးမာေရးဆး၀ါးလကရၿပး ၎တ႔အထမ ၁၉ ဥးသည အေရးေပၚ ေဆး ကသမႈ ခယရမည အေျခအေနျဖစေနေၾကာငး ေဖာျပထားသည။ ယငးထတျပနခက အစရငခစာတြင စစအစးရက ႏငငေရး အကဥးသားမားအား ယခကသ႔ ကနးမာေရးေစာင ေရာကမႈ လေလာကစြာျပလပ မေပးျခငးသည စနစတကျဖင လမဆနစြာ ႏပစကညႇဥးပနးမႈကျပလပေနျခငး ပငျဖစသညဟလညး ပါရသည။

“ႏငငေရး အကဥးသားအမားစဟာ ျပငးျပငး ထနထန ျပစဒဏခခထားရသမားလညး ျဖစပါတယ၊ အကဥးက ႏငငေရးလႈပရားမႈ ဥးေဆာငသ အမားစက နယေ၀းေထာငေတြက ေျပာငးပစပါတယ၊ အဒ ေထာငေတြမာလညး ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈအတြက ဆရာ၀နမရပါဘး၊ သတ႔ဟာ တဘ ေရာဂါ၊ ငကဖားေရာဂါေတြန႔ သေဘာ တ စာခပ အခပခထားရသေတြလျဖစေနပါတယ”ဟ AAPP တြဖက အတြငးေရးမႉး ဥးဘၾကညက ေျပာသည။ ႏငငေရးလႈပရားသ ၃၅၀ ေကာသည ၿပးခသညႏစ ေအာကတဘာလကတညးက ျပစဒဏခမတခခၾကရၿပး အမားစမာ မသားစႏငေ၀းရာ နယေထာငမားသ႔ ေျပာငးေ႐ႊ႕ခထားရသမား ျဖစေၾကာငး၊ ၎ေထာငမားသည မသားစမားက လအပသညအသးအေဆာငႏင ေဆး၀ါးအေထာကအပမားေပးပ႔ရနအတြက ေထာင၀ငစာ သြား ေရာက ေတြ႕ဆရနခရးလမးပနးခကခသည ေနရာမားျဖစေၾကာငးလညး AAPP ၏ အစရငခစာအရ သရသည။ ဥးဘၾကညက ဆကလကၿပး “ဒေထာငေတြထမာ ႏငငေရးအကဥးသားေပါငးမားစြာ ေသဆးခၿပးပါၿပ၊ စစအစးရ အေနန႔ ဒလ လမဆနတ ႏပစကညႇဥးပနးမႈေတြက ရပတနးက ရပၿပးေတာ ႏငငေရးအကဥးသား အားလး ျပနလႊတေပးရပါမယ”ဟ ေျပာဆသည။ ၂၀၀၈ ခႏစ ႏ၀ငဘာလမ စၿပး ႏငငေရး အကဥးသား အနညးဆး ၂၂၈ ဥးက မသားစႏင ေ၀းရာ နယေထာင မားသ႔ ေျပာငးေ႐ႊ႕ခၿပး ေရရညတြင ၎နယေထာငမား၌ ေနရေသာ အကဥးသားမားမာ ကနးမာေရး လြနစြာ ဆး၀ါးလာသည အေျခအေနမားႏင ရငဆငရႏငေၾကာငး အဆပါ အစရငခစာက ဆသည။ ျမနမာႏငငတြင အကဥးေထာငေပါငး ၄၄ ခ ရၿပး အကဥးသားမားက အလပၾကမးခငးေစသည ရဘက စခနး ေပါငး အနညးဆး ၅၀ ခန႔ ရကာ တခ႕ေထာငမားတြင ေထာငေဆး႐မရေၾကာငးႏင အနညးဆး ေထာင ၁၂ ခတြင ေထာငဆရာ၀န မရေၾကာငးလညး AAPP ၏ ထတျပနခကအရ သရသည။

အေမရကန ႏစဥး ႏငထတခရ

Tuesday, 12 May 2009 19:16 ဇာနညဝငး

ျမနမာႏငငမ ၾကာသပေတးေန႔တြင ႏငထတခရသည စာနယဇငး သငတနးဆရာ ႏစဥးက ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ အမမ အျပနတြင ဖမးဆးခရသညဟ ဆေသာ အေမရကန ႏငငသားမာ ၎တ႔ႏင ပတသကျခငး မရေၾကာငး ေျပာၾကားလကသည။ “ေဆာငးပါး န႔ ဓာတပပညာ အေၾကာငး ပ႔ခဖ႔အတြက ျမနမာျပညက သြားတာပါ၊ ဇနနဝါရလတနးက လပခတ သငတနးေတြရ႕ ေနာကဆကတြ သငတနးေတြပါပ။ သငတနးေတြ လပဖ႔ စစစေရးဌာနန႔ ရအထးတပဖြ႔က ခြငျပခက ေပးၿပးသား ျဖစပါတယ” ဟ ဓာတပ သတငးေထာက ဂယရရကဖနး (Jerry Redfern) ႏင ဇနး ျဖစသ စာေရးဆရာမ ကာရငကတစ (Karen Coates) တ႔ ယမနေန႔က ထတျပနသည စာတြင ေရးသားထားသည။ “ေဒၚေအာငဆနးစၾကညန႔ ေတြ႔ဖ႔ ေရကးၿပးသြားတယ ဆတ သက မသပါဘး၊ သ႔န႔ အဆက အသြယလညး မရပါဘး” ဟ စာတြင ေရးထားသည။

ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ အမမ ျပနခသည ဂြ နဝလယကေတာ ဟ အမညရေသာ အေမရကန ႏငငသားတဥးက ဗဒၶဟးေန႔ နနကတြင ဖမးဆးလကေၾကာငး အစးရ မဒယာမားတြင ေဖာျပထားသည။ ထေန႔ ညေနပငး၌ မႏေလးတြင သငတနးေပးေနေသာ အဆပါ စာနယဇငးသမား ႏစဥး ဖမးဆးခရျခငး ျဖစသည။ ေနာကတေန႔ ညေနပငးတြင ရနကနမ ဘနေကာကသ႔ ထြကခြာသည ေလယာဥျဖင အပ႔ခရသညဟ သရသည။ ၎တ႔ ေပးသည သငတနးမားက ရနကနၿမ႕ အေမရကန သရးက ဖြငလစထားေသာ အေမရကနစငတာ၏ အစအစဥျဖင ျပလပချခငး ျဖစသည။ မႏေလးတြင ျပလပသည သငတနးမား အၿပးတြင ၎တ႔ တညးခရာ ဟတယသ႔ အာဏာပင အေယာက ၂ဝ ေကာ ေရာကရလာၿပး ဖမးဆးျခငး ျဖစသည ဟ ဆသည။ ဖမးဆးၿပးေနာက ႏပစကျခငး၊ ေမးခြနး ထတျခငး၊ ရာေဖြျခငး၊ သမးဆညးျခငးမား မခၾကရဟ စာတြင ေဖာျပထားသည။ ဖမးဆးသည အေၾကာငးရငးက အာဏာပငတ႔က မေျပာေသာလညး ေနျပညေတာမ လာသည အမန႔အရ ေဆာငရြကျခငး ျဖစေၾကာငးကသာ ရငးျပသညဟ ဆသည။ သတ႔ႏစဥးက ႏငထတလကျခငးႏင ပတသကၿပး အစးရ ခပကငထားသည စာနယဇငးမားတြင ေဖာျပျခငး မရေသးေပ။ ၎တ႔ ႏစဥးသည ဇနနဝါရလကလညး ျမနမာႏငငတြင အစးရ၏ ခြငျပခကျဖင သငတနးမား ပ႔ခခၿပး ျဖစသညဟ ဆသည။ ထသငတနးမားႏင ယခ ျပလပခသည ေနာကဆကတြ သငတနးမားအတြက အစးရထမ ခြငျပခက ရထားၿပး ျဖစသညဟ စာတြင ေဖာျပထားသည။ စာထတြင ျမနမာႏငငသ႔ ထပမ သြားေရာကခြင မရမညက စးရမေၾကာငး၊ ခရးစဥအတြငး သတ႔ ႏစဥးက ကညခၾကသမား အတြကလညး စးရမေၾကာငး ေရးသားထားသည။ ျမနမာျပညသ႔ ၄ ႀကမ သြားေရာကခဖးေၾကာငး သငတနးဆရာ ႏစဥးက ဧရာဝတက ေျပာျပသည။ ရနကန ႏင မႏေလးရ သငတနးမား အေႏာငအယက မရ ၿပးစးသြားမသာ ၎တ႔ႏစဥးက အာဏာပငတ႔က ႏငထတချခငး ျဖစသညဟ သရသည။

ေဒၚစ ေဆးကသခြင မရေသး

Monday, 11 May 2009 19:12 သနးထကဥး ေနအမအကယခပ ခခထားရေသာ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ ကနးမာေရးသည လြနခသည ေသာၾကာေန႔ ေနာကပငးမ ယေန႔အထ အေျခအေန တစတရာမသရရေသးေၾကာငး

အမးသားဒမကေရစ အဖြ႔ခပ (NLD) ေျပာေရးဆခြငရသက ေျပာသည။

မသားစ ဆရာဝနေဒါကတာ တငမး၀ငး၏ လကေထာက ေဒါကတာ ၿပးမအ သြားေရာက ေဆးကသခသည ဧၿပလ၈ရက (ေသာၾကာေန႔) အေျခအေနမားကသာသရရၿပး ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ ေနာကဆကတြ ကနးမာ ေရးအေျခအေနက ယေန႔အထ မသရရေသးေၾကာငး NLD ေျပာေရးဆခြငရသ ဥးဥာဏ၀ငးက ဧရာ၀တ သ႔ေျပာသည။ အဆပါ ေဒါကတာ ၿပးမအ သြားေရာကခသည ေန႔က ေဒၚေအာငဆနးစၾကညသည ေသြးအားနညးၿပး အားေဆး

သြငးရသညဟေသာ အေျခအေနကသာ သရရျခငးျဖစ၍ စးရမမႈမားလညး ျဖစေပၚခသည။

ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ ကနးမာေရးအေျခအေနႏင ပတသက၍ စစမးေမးျမနးေသာလညး အာဏာပငမား ဘကက တန႔ျပနေျပာဆမႈမျပဘ လစလ ႐ႈထားသညဟလညး ဥးဉာဏ၀ငးက ဆသည။ ယေန႔တြင ေဒၚေအာငဆနးစၾကည ကနးမာေရးအေျခအေနႏင ပတသကၿပး NLD ရးခပ၌ အစညးအေ၀းတစရပ ျပလပခေၾကာငး၊

အေသးစတကမထတေဖာေျပာဆျခငးမျပႏငေသးေၾကာငးလညး ၎က ေျပာဆသည။ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ ကနးမာေရးႏငပတသကၿပး လစဥစစေဆးကသေပးေနရသည ေဒါကတာတငမးဝငး သည လြနခသညအပတ ၾကာသပေတးေန႔၌ အာဏာပငမား၏ဖမးဆးထနးသမးျခငးခရ၍ ယခကသ႔ ေဒါကတာ ၿပးမအ က ကယစား သြားေရာက ေဆးကသမႈျပလပရျခငးျဖစေၾကာငးသရသည။ အဆပါ ေဒါကတာတငမး၀ငးအား ဖမဆးမႈသည စစအစးရ သတငးစာမားတြင ေဖာျပခသည ေဒၚေအာငဆနး စၾကည၏ ေနအမသ႔ တတတဆတ၀ငေရာကေသာေၾကာင ဖမးဆးလကသညဟေသာ အေမရကနႏငငသား John William Yeattaw ဖမးဆးခရသည ရကႏင တရကတညးျဖစၿပး မညသညအတြက ဖမးဆးသညက မသ ရရေပ။ ယငး ဖမးဆးမႈသည အဆပါ အေမရကနႏငငသားႏင ဆကစပျခငး ရမရ မသရေသးေသာလညး ယမနႏစက ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ ေနအမအတြငးသ႔ ႏငငျခားသားတဥးက လၿခေရး တပဖြ႔ဝငမားက လာဘေငြေပးၿပး ဝငေရာကရန ႀကးစားခသျဖင ေဒါကတာတငမးဝငးက အာဏာပငမားထ တငၾကားခဖးေၾကာငး NLD ပါတ၀င မား၏ ေျပာျပခကအရသရသည။ ေဒါကတာ တငမး၀ငးအား မညသည ေနရာတြင ထနးသမးထားသညကလညး ယခအခနအထ မသရရေသး ေၾကာငး မသားစ၀ငတဥးက ေျပာသည။ ေဒါကတာ တငမး၀ငး၏ မသားစ၀ငမမးက“ လာေခၚတနးကေတာ ျပညထေရးလ႔ေျပာတာပ၊ အခဘယေနရာမာ ထနးသမးထားတယဆတာ မသရဘး”ဟ ဧရာ၀တသ႔ေျပာသည။

လြနခသည ေမလ ၁ ရကေန႔က ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ ေနအမအကယခပႏငပတသကသည အယခလႊာ က စစအာဏာပငမားက ပယခခၿပးေနာက ယခကသ႔ အေမရကနႏငငသား ဖမးဆးခရမႈ၊ ေဒါကတာ တငမး ၀ငးအား ဖမးဆးမႈမား ဆကတကျဖစေပၚလာျခငးလညးျဖစသည။ အဆပါ အယခလႊာက လြနခသည ၂၀၀၈ ခႏစ ေအာကတဘာလ ၉ ရက ေန႔တြင ေနျပညေတာသ႔ တငသြငးခ သည။ အယခလႊာတြင ေဒၚေအာငဆနးစၾကညက သ႔က ပဒမ ၁၀(ခ)အရ အေရးယထားသညမာ ဥပေဒႏင ညမည၊ အေရးယထားသညကာလမာ ဥပေဒႏင ညမည၊ အတေန ေဒၚခငခင၀ငး သားအမ အေနႏင တားဆးမန႔ အကး ၀င မ၀င၊ ကနးမာေရးႏင ပတသက၍ မသားစဆရာ၀နႏင ပမနေဆးစစခြင၊ ေရ႕ေနဥးၾကည၀ငး အတြကလက ေထာကေရ႕ေန ထပမငားရမးျခငး စသည အခကမားပါ၀ငသည။ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညသည ၂၀၀၃ ခႏစ ေမလတြင ျဖစပြားခေသာ ဒပယငးအၾကမးဖကတကခကမႈ အၿပးမ စတင၍ ေနအမ အကယခပျဖင အထနးသမးခေနရသညမာ ၅ ႏစ ေကာၿပ ျဖစသည။ ၁၉၈၉ ခႏစမ စ၍ေန အမ အကယခပ ဘ၀ျဖင ေနရခန စစေပါငး ၁၃ ႏစ ရၿပ ျဖစသည။

ႏစ ၁၅၀ ျပည မႏေလးက ခမးခမးနားနား ကငးပမည

Tuesday, 12 May 2009 19:28 ေအးလ မႏေလးၿမ႕ ႏစ ၁၅၀ ျပည အထမးအမတ ပြေတာႀကး ကငးပရန မႏေလးၿမ႕သ ၿမ႕သားမားက

အသငျဖစေနၾကသည။ ပြေတာက ၾကာသပေတးေန႔မ စေနေန႔အထ ျပလပမည ဟ သရသည။

“မႏေလး - ရတနာပ ၿမ႕တည နနးတည ႏစ ၁၅၀ျပည အခမးအနား” ဖြငပြ ျပလပသညအခါ ၿမ႕ေတာ စညပငသာယာေရး ေကာမတ ႐း ေရ႕ရ မဟာမဂၤလာမ႑ပမ စတငၿပး နနးဝတ၊ နနးစားတ႔ျဖင ဝငးခငးကာ မႏေလး ၿမ႕ တညခပက သရပေဖာသြားမညဟ သရသည။

မႏေလးၿမ႕ေတာႀကးက ျမနမာဘရင မငးတနးမငးက ၁၂၂၁ ခႏစ ကဆနလျပညေကာ ၆ ရက (၁၈၅၉၊ ေမလ) တြင တညချခငး ျဖစသည။ မငးေနၿပညေတာက အမရပရမ မႏေလးၿမ႕သ႔ ေျပာငးေရႊ႕ချခငး ျဖစၿပး ထအခန႔က မႏေလးက ရတနာပ ေနၿပညေတာဟ ေခၚေ၀ၚခသည။

မႏေလးက တညေထာငခသ မငးတနးမငး၏ ပတ ေၾကး႐ပက သြနးထထားၿပး ရပတ ဖြငပြ ႏင ေမာကြနး ကဗၸညး ေကာကစာေတာ ဖြငပြ အခမးအနားက ၾကာသပေတးေန႔တြင ကသလေတာ ဘရား အနး ျပလပမည ျဖစေၾကာငးလညး သရသည။ ေကာငးသ၊ ေကာငးသားမား ပါဝငသည ဖြငပြ အခမးအနား အစမး ေလကငပြက ယေန႔ ျပလပခေၾကာငးလညး ၿမ႕ခမားက ေျပာသည။ ျမနမာ ယဥေကးမႈ၊ ဂတ၊ အႏပညာ ျပပြမား အျဖစ ေရႊမနးေတာင အားကစားကြငးတြင စငတင ေတးဂတ၊ ျမနမာ ႐းရာ သငးပညာ၊ ျခငးလး စသည အလျပပြ ႏင ၿပငပြမား၊ ဗထး အားကစားကြငးတြင ႐းရာ လကေဝ႕ၿပငပြ၊ အမးသား ကဇာတ႐တြင ႐းရာ ဝတစား ဆငယငမႈ ၿပငပြ၊ ဗလေမာငၿပငပြတ႔ ျပလပၾကမည ျဖစသည။ ၿမ႕ေတာခနးမတြင ေရႊခညထး၊ ပနးခ၊ ပနးပ၊ ဓာတပ စသည ျပပြမား၊ မႏေလး ေတာငေျခတြငလညး ဇာတပြ၊ အၿငမပြ၊ ႐ပေသး၊ ၾကညခငပြ စသည ေဖာေျဖပြမား ကငးပသြားမည ျဖစသည။ ရတနာပရ ခနးမတြင “မႏေလး စာေပပညာရငမား၏ မႏေလးရပဝနး စာေပျဖစတညမ သေကၤတ အေထာကအထားမား ျပပြ ႏင စာအပ ေရာငးခပြ” ကငးပမညဟ သရသည။ “ ဒပြမာ မနးရာျပညက လႈပရားခတ ပစၥညးေတြ၊ ပ႔စကတေတြ ျပမယ။ မႏေလးက အမးသား စာေပဆရ စာအပေတြ တငမယ။ ရားပါးတ ပရပဒ ေတြ ျပမယ။ ကြယလြနၿပးျဖစတ မႏေလးက ထငရားတ စာေရးဆရာေတြရ႕ အေၾကာငးေတြ၊ မႏေလး အေၾကာငးေရးတ ေရးက စာအပ၊ လကရ စာအပေတြ၊ ၿမ႕မစနရတ၊ ေရႊရတ စတ မဂၢဇငး စာအပေတြကလညး လကလမး မသေလာက ရာေဖြ ျပသႏငဖ႔ ျပငဆငေနပါတယ” ဟ ထြနးဥးစာေပတကမ ဥးထြနးဥးက ေျပာသည။ ေမလ ၁ ရကမ စတငၿပး အႀက ပြေတာအျဖစ “မႏေလး အႏ ပညာ ပရပ ပြေတာ” က မႏေလးရ စာေပ၊ သဘင၊ ဂတ၊ အႏပညာရငမား ပေပါငးကာ အမးသား ကဇာတ႐ တြင ၃ ရကတင ကငးပခသည။ တနဂၤေႏြေန႔ကလညး မႏေလးၿမ႕ဂဏေဆာင ၿမ႕မ ေတးဂတ အဖြ႔က “ေရႊမႏေလးည” အမညရ ေတးဂတ ေဖာေျဖပြႀကးက မႏေလးရ အမးသားဇာတရတြင တငဆကခသည။ ထတငဆကမႈတြင ႏငငေကာ ျမနမာသ အဆေတာႀကးမား ပါ၀ငခသည။

ျမနမာႏငင၏ ဂါဇာ

Tuesday, 12 May 2009 16:52 မငးခကေမာင ႏငငသားျဖစခြငႏင ေျမယာပငဆငခြင တ႔သည ရခငျပညနယတြင ရငဆငေနရေသာ အဓက ျပနာမား ျဖစသည။ ၿမ႕ငယေလး၏ အစြနအဖားပငးက အမကေလး တလးထတြင တ႐တႏငငထတ အေပါစား လႈငးတ ေရဒယေလးက သး၍ ေဒသခ႐ဟငဂာတဥး အသဖမးေနသည။

ေမာငးေတာၿမ႕ လမးမေပၚတြင ႐ဟငဂာ အမးသမး ၂ ဥး လမးေလာကလာၾကစဥ (ဓာတပ - မငးခကေမာင/ဧရာ၀တ)

တျခား ႐ဟငဂာ ၆ ဥးက ထေရဒယေလးအနားတြင ပတလည၀ငးထငလက စးရစြာ ထြကေပၚလာေသာ အသလႊင ခကမားက နားေထာငေနၾကသည။ ထၿမ႕ေလးသည ဘဂၤလားေဒရ ႏငငႏင နယခငးစပလကရေသာ ျမနမာႏငင ပင ၿမ႕ေလးတၿမ႕ ျဖစသည။ “ငါတ႔ ရဟငဂာ ေတြရ႕အေရးကစၥန႔ ပတသကၿပး ႏငငတကာအသငးအ၀နးက ေျပာဆေနတာေတြက ဗအေအက လႊငေနတယ။ ေသခာ နားေထာငၾကေဟ .. ” ဟ အသက ၅၂ အရြယ ဥးအာမကက ေအာငျမင၀ငကြားဟနျဖင ေျပာလကသည။ ညစဥလလ အာမကႏငသငယခငးတစသည အေနာကႏငငအသလႊင ဌာနမားမ ထတလႊငေသာသတငးမားကနား ေထာငၾကသည။ သတ႔ေမာလငသညအတငး ႏငငတကာအသငးအ၀နးႏင လသားခငး စာနာေထာကထားေသာ အကအညေပးသည အဖြ႕အစညးမားက သတ႔ရဟငဂာလမးမား လေနမႈဘ၀ တးတကေကာငးမြနလာေစရန ႀကးပမး လပေဆာငေနေသာ သတငးမားက ေစာငေမာ နားေထာငၾကျခငး ျဖစပါသည။ အာမကတ႔ အမနားက လကဖကရညဆငတြင ရခငတငးရငးသားတစက ထကစၥကပင ေဆြးေႏြးေနၾကသည။ သတ႔၏အျမငက တမးျဖစပါသည။ ရခငျပညနယမာေနထငၾကသည ႐ဟငဂာလမးမားက ႏငငသားအဆင ေပးအပေရးႏင ပတသကၿပး ထလအပစက တညတညြတတညး ဆန႔ကငၾကပါသည။ “ရဟငဂာေတြဟာ ဗငးရပစပးန႔ တတယဗ”ဟ အသက ၃၀ နးပါးရၿပ ျဖစေသာ ရခငတငးရငးသား

တေယာကက ေျပာသည။ အကယ၍ ႐ဟငဂာမားက ႏငငသားျဖစခြင ေပးလကလင ႏငငေတာႏင ဗဒၶဘာသာ၀င အမားစျဖစေသာ ျပညသ မားသည အစၥလာမ ဘာသာဝင ႐ဟငဂာမား၏ လႊမးမးမႈေအာက ေရာကရသြားလမမညဟ သက ဆသည။ အသက ၅၀ ခန႔ရ ရခင တငးရငးသားႀကးတဥးကလညး လရြယကေထာကခရငး “႐ဟငဂာေတြဟာ ျမနမာႏငငရ႕ တငးရငးသား လမးေပါငး ၁၅၀ ထမာ မပါဘး” ေျပာလကေသးသည။ ထရခငတငးရငးသားႀကး၏ ေျပာဆခကက ရခငလမးအမားစက ေထာကခၾကသလ ထအခကက အစးရ၏ မ၀ါဒ အတငးလညး ျဖစေနျပနသည။ သ႔ေသာလညး ရခငျပညနယက ႐ဟငဂာလမးမား ေျပာငးေရႊ႕ေရာကရလာပက ၁၈ ရာစအထ ေနာကေၾကာငးျပန ေျခရာခေနၾကေသာ သမငးပညာရင အမားအျပားအတြက အျငငးပြားစရာ အခက ျဖစေနသည။ လမးႏြယစမားက အထးျပေလလာေသာ ပညာရငမားအဆအရ ႐ဟငဂာတ႔သည အမေျခအတညတက မရေသာ ေရႊ႕ေျပာငး အေျခခလာၾကသမားမဟတဘ အလြနရႈပေထြးလသည သတ႔၏ဘးဘြားစဥဆကမားျဖစၾကေသာ Arabs, Moors, Persians, Turks, Mughals, Pathans, Bengalis, Chakmas, Rakhine, Dutch and Portuguese တ႔ ေရာစပ၍ ေပါကဖြားဆငးသကလာၾကသညဟ သရသည။ အစၥလာမဘာသာဝင ႐ဟငဂာလမးမားႏင ဗဒၶဘာသာ၀င ရခငလမးမားသည ရခငေဒသတြင ရာစႏစမားစြာ အတယဥတြ ေနထငခၾကသည။ သတ႔သည ၁၉၄၇ ခႏစ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒႏင ၁၉၄၈ ခႏစ ႏငငသား ဥပေဒ မားက ေပးအပခေသာ အခြငအေရးမားက ညတညမ ခစားရရခၾကသမားလညး ျဖစသည။ ကလန လကေအာကက လြတေျမာကစ ျမနမာႏငငေရးတြင ႐ဟငဂာလမးမား အျပညအ၀ ပါ၀ငေဆာငရြက ႏငခ ၾကပါသည။ ေဒသဆငရာႏင ႏငငေတာအဆငေရြးေကာကပြမားတြင မေပးခြငႏင ၀ငေရာကအေရြးခယခပငခြင တ႔ ရရခၾကပါသည။ သတ႔က ျမနမာႏငငသား ႏငငကးလကမတမား ထတေပးခသလ လြတလပစြာ အလပအကင ရာေဖြခြငလညး ေပးခသည။ စစတပက ႏငငေတာအာဏာက ၁၉၆၂ ခႏစတြင သမးယခၿပး ဥးေန၀ငး အာဏာရရခနကစတင၍ ထအခြင အေရး မားအားလး ဆးရႈးခရသည။ ႐ဟငဂာဆန႔ကငေရး စတဓာတ ျမငမားလာေစရနလညး ခြငျပခသည။ လမးေရး ပဋပကၡသည ရခငျပညနယ၏လေနမႈဘ၀က ဖကဆးခပါသည။ “ရခငလမးမားန႔ ႐ဟငဂာေတြၾကားမာ ဆကဆေရး အဆပခပခတာ စစအစးရပါပ”ဟ ေမာငးေတာၿမ႕တြင ေနထင လကရေသာ ရခငလမး သမငးပညာရငတဥးက မတခကခသည။ ဥးေန၀ငးအစးရႏင လကရစစအစးရတ႔က အကာအကြယေပးရန ျငငးဆျခငး ခထားရေသာ ႐ဟငဂာမားက ေစးေပါ ေသာ အလပသမားမားအျဖစ ရခငလမး အမားအျပားက အၾကငနာကငးစြာ ေခါငးပျဖတခၾကသညဟ စြပစြမႈမား လညးရသည။ ဤ႐ဟငဂာမားသည တရားမ၀င ၀ငေရာကလာၾကေသာ ဘငဂါလမားသာ ျဖစသည ဆသည ေျပာဆခကမား ပ႕ႏ႔ေနၿပး အျငငးပြားမႈ မရသေလာကပင ျဖစသည။

႐ဟငဂာမားက ခြျခားဆကဆမႈက ယခအခါ ေဒသဆငရာ အစးရဌာနမားမသည ရပထရြာထအထ ရခငျပညနယ တခလး ပ႕ႏ႔ေနၿပ ျဖစသည။ “ကေနာတ႔ျပညနယမာ ခြျခားအပခပမႈက စစအစးရက စနစတက အားေပးအားေျမႇာကျပေနပါတယ။ အဒါမပ မတညမၿငမ ျဖစေနတအေျခအေနက အခြငေကာငးယၿပး လေတြက ေကာငးေကာငးအပခပႏငမာပါ”ဟ ရခင သမငးပညာရငက ေျပာသည။ စစအစးရ၏မ၀ါဒသည ရခငႏင႐ဟငဂာမားအၾကား ပဋပကၡမားျဖစပြားလာေစရန ဥးတညေနၿပး လမးေရး တငး မာမႈမားက မးထးေပးေနသလ ျဖစေနသည။ ရခငလမးမား ေနထငရာၿမ႕ရြာမားတြငသာမက ႐ဟငဂာမားေနထငရာ ေမာငးေတာၿမ႕ အပါအ၀ငေဒသမားတြင အေၾကာကတရားက လႊမးမးလက ရသည။ ေမာငးေတာၿမ႕တြငလဥးေရ ၄၉၃၀၀၀ ေကာရၿပး ထလဥးေရ၏ ၉၀ ရာခငႏႈနးက ရဟငဂာ လမးမားျဖစသည။ ရဟငဂာ အမားစေနထငေသာ ေနာကထပၿမ႕တၿမ႕မာ ဘးသးေတာင ျဖစၿပး ၿမ႕လဥးေရ ၂၇၉၀၀၀ ၏ ၈၀ ရာခငႏႈနးမာ ႐ဟငဂာမား ျဖစသည။ ရခငလမးမား၏ရနၿငးထားျခငး၊ ေခါငးပျဖတျခငး စသညလမႈေရးတငးမာမႈမားကအခြငေကာငးယၿပး လကရ စစအစးရက ႐ဟငဂာမားအေပၚ ပမတငးကပသည ခပခယကန႔သတမႈမား တးျမႇငလပေဆာငခသည။ ႐ဟငဂာ မားက ႏငငသားျဖစခြင ျငငးပယရမက ၎တ႔၏ အေျခခရပငခြငမားကပါ ကန႔သတခသည။ လြတလပစြာ ခရးသြားလာခြငက ျပငးျပငးထနထန ကန႔သတခပခယထားၿပး ရခငျပညနယတြငး၌ ခရးသြားခင လငပင ေဒသဆငရာ လ၀ငမႈႀကးၾကပေရးဌာနမားတြင ခြငျပခကေတာငးခရသည။ ခြငျပလငလညး ၁၄ ရက ထကမပေသာ သြားလာခြငကသာ ထတေပးသည။ ခရးသြားလာခြင တားျမစခကသည ပညာေရးအပါအ၀င ႐ဟငဂာမား၏ ဘ၀ရပတညေရးက အဆငတငး၌ အခက အချဖစေစသည။ ရခငျပညနယ၏ ၿမ႕ေတာ စစေတြရ တကသလတြင ေဆးပညာႏင အငဂငနယာ ဘာသာရပဆငရာ ဌာနမားမရ။ အကယ၍လငယမားက ထဘာသာရပမားကေလလာခငလင ရနကနၿမ႕ရ တကသလမားတြင သြားေရာကေလလာရသည။ သ႔ရာတြင ႐ဟငဂာ ေကာငးသေကာငးသားမား အေနႏင ထအခြငအေရးက ျငငးပယ ျခငးခေနၾကရသည။ စစေတြတကသလ၏ ခြျခားဆကဆျခငးႏင ဗ႐ကေရစ ယႏရားကလညး ရငဆငၾကရသည။ တခ႕တားျမစခကမားသည လမးေရးအစြနးေရာကမႈမားျဖစသည။ ဥပမာ ႐ဟငဂာမား လကထပရာတြင တရား၀င လကထပစာခပ လကမတေရးထးသညအခါ ကေလး ၃ ေယာကထကပၿပး မေမြးရဟ လကမတေရးထး သေဘာတ ရသည။ ၂၀၁၀ ျပညႏစတြင ကငးပမညေရြးေကာကပြသည သတ႔အေပၚ ပတဆ႔တားျမစခကမား ေလာပါးလာႏငသကသ႔ သတ႔ အတြကအဆးသတ နဂးလညး ျဖစသြားႏငသညဟ ႐ဟငဂာအမားအျပားက ယဆေနၾကသည။

လြနခေသာ ၂ ႏစက ဘြ႕ရရခေသာ ႐ဟငဂာလငယတဥးက ၎တ႔၏ ႏငငသားျဖစခြင ျပနလညရရေရးသည အေရးအႀကးဆး အခြငအေရးျဖစသညဟ ဆသည။ “တကယလ႔ ဒမကေရစသာ ရခရင ကေနာတ႔ ႏငငသားျဖစခြငက ေတာငးဆႏငတအခြငအေရး ရကရမာ” ဟ သက ေျပာသည။ သ႔ေသာ ႐ဟငဂာမားက ႏငငသားအျဖစ အသအမတျပျခငးႏင ေျမပငဆငခြငေပးလကလင လမႈေရးတငးမာမႈမား ပမ ႀကးထြားလာႏငသညဟ ရခငသမငးပညာရငက သတေပး ေျပာဆခသည။ “အစးရက အချပနာက အေမာအျမငရရန႔ မေျဖရငးဘးဆရင ရခငျပညနယဟာ အနာဂတမာ ေနာကထပ ဂါဇာ ျဖစသြားႏငတယ” ဟ သက ဆသည။ ရဟငဂာျပနာႏင ပတသက၍ ေမာငးေတာၿမ႕ေန ႐ဟငဂာတဥး၊ ရခငအမးသား တဥးႏင ရနကနၿမ႕ေန ကြနပတာပညာရင ဗမာတဥးတ႔၏ အျမငသေဘာထားမားက ဧရာ၀တ က ေမးျမနးထားသည။ ထ သးဥးစလး အသက ၂၇ ႏစအရြယမားျဖစၾကသည။ ၎တ႔သည ႐ဟငဂာ၊ ရခငႏင ျမနမာလမးစ တခလးက ကယစားျပ သမား မဟတၾကေသာလညး ၎တ႔၏ ေ၀ဖနခကမားသည ျမနမာႏငငအတြငးရ လအမား၏ အေတြးအျမင တခ႕က ထငဟပ လကရသည။ မဘမား၏ စးပြားေရးလပငနးတြင ကညလပကငေပးေနေသာ ႐ဟငဂာ လငယတဥးက ရခငျပညနယတြင ေနထငေနရေသာ သ၏ ဘ၀ တစတတေဒသႏင ပတသက၍ ေဖာျပရန ေမးျမနးခရာ၌ သက -

ေမာငးေတာၿမ႕ရ ႐ဟငဂာ ကနစဆငေလး တဆင (ဓာတပ - မငးခကေမာင/ဧရာ၀တ)

“ကေနာတ႔လမးေတြက ေသတာတခထ ပတေလာငထားသလ ခစားရပါတယ။ ကေနာတ႔က တရစၧာန ေတြလ ဆကဆ ၾကတယလ႔လညး ခစားရတယ။ ဒစစအစးရရ႕ အပခပမႈက ရငဆငေနၾကရတ ျမနမာျပညရ႕ တျခား ေဒသေတြမာ ေနထငၾကတ ကေနာတ႔ညအစက ျမနမာလမးေတြန႔ ႏႈငးယဥရင ကေနာတ႔ဟာ လ႔အခြငအေရး ခးေဖာကမႈက အဆးရြားဆး ခစားေနရပါတယ။ ဒအာဏာရငစနစရ႕ ၀နထပ၀နပးႀကးက ကေနာတ႔အားလး ထမး ထားၾကရပါတယ။ ဒါေပမယ တျခားတငးရငးသားေတြက ကေနာတ႔ရ႕ ဘ၀က ဘာေၾကာငစာနာ နားလညမႈ မေပး ၾကသလဆတာ ကေနာနားမလညပါဘး။ အဒအခကဟာ ၀မးနညးစရာအေကာငးဆးပါပ”ဟ ျပနလညေျဖၾကားသည။ ေမး။ ။ စစအစးရက ႐ဟငဂာေတြက တငးရငးသားလမးစ တခအျဖစ အသအမတမျပတာ ဘာေၾကာငလ႔

ထငပါ သလ။ ေျဖ။ ။ ဘာေၾကာငလဆတာ ကေနာအတအက မသပါဘး။ ဒါေပမယ ကေနာ အေသအခာ သတ အခကက ေတာ စစအစးရဟာ ရခငျပညနယမာ သတ႔အပခပရ လြယကေအာင ခြျခားအပခပတနညးက ကငသးေနတာပါ။ ကေနာတ႔ရ႕ အလပအကငအလားအလာန႔ လဥးေရးတးပြားလာမႈေတြက အစးရက စးရမေနတယလ႔ ကေနာ ထငပါ တယ။ ခငဗားသတအတငးပါပ၊ ကေနာတ႔႐ဟငဂာေတြက အလပအရမးႀကးစားၾကၿပး လဥးေရကလညး အခန တတ အတြငးမာ တးပြားႏႈနးျမနတယေလ။ စစအစးရက ကေနာတ႔ရ႕ လ႔အခြငအေရးန႔ ႏငငသားျဖစခြငက ျငငးဆန ေနတာ ကေနာတ႔ လဥးေရးတးပြားႏႈနးန႔လႊမးမးလာမာက ကာကြယဖ႔လ႔ မနးဆလ႔ရပါတယ။ ကေနာတ႔ဟာ ႐ငးစငး ၿပး ရနလသေတြျဖစတယလ႔ ညအစက ရခငတငးရငးသားေတြကလညး ထငေနၾကတယ။ တခါ တေလမာ ဒလထင တာ မနႏငပါတယ။ ဒါေပမယ ဒလျဖစရတာကလညး သတ႔ရ႕ ခြျခားဆကဆမႈန႔ တားျမစခကေတြေၾကာင ျဖစပါလမမယ။ ေမး။ ။ ဒမာ ဆကေနျဖစေစတ အေၾကာငးတရားက ဘာလ။ ေျဖ။ ။ ေမာလငခကပါ။ တေန႔ေန႔မာ ကေနာတ႔ ႏငငသားျဖစခြင ရမယဆတ ေမာလငခကပါ။ အနညးဆးေတာ သပမၾကာေတာတ အနာဂတမာ ကေနာတ႔အေပၚ တားျမစထားမႈေတြ ေလာပါးလာမယလ႔ ေမာလငပါတယ။ အဒလ ျဖစလာခရင ကေနာတ႔ရ႕ဘ၀ေတြ ပၿပးသကေသာငသကသာရလာၿပး အသကေမြး၀မးေကာငး လပငနးေတြလညး ပၿပးတးတကေကာငးမြနလာမာပါ။ ေမး။ ။ ၂၀၁၀ ျပညႏစမာ ကငးပမယ ေရြးေကာကပြကေန ဘာေတြမား ေမာလငထားပါသလ။ ေျဖ။ ။ ကေနာတ႔ရ႕လ႔အခြငအေရးေတြက အာမခတ ဒမကေရစပါ။ ဒါေပမယ စစမနတ ဒမကေရစကသာ ကေနာတ႔ရ႕ အမမကေတြက အေကာငအထည ေဖာေပးႏငမာပါ။ တကယလ႔ တကလာတ အစးရက ကေနာတ႔က ႏငငသားအခြငအေရး မေပးခငဘးဆရင ဒမကေရစဟာလညး မကကတကက ဖတထားတ မန႔လပျဖစမယဆတာ အလအေလာက နားလညလ႔ရပါတယ။ အဒေတာ ျပညျပည၀၀ ကကသြားေအာငလ႔ ကေနာတ႔ကဆကၿပး လပ ေဆာငရမာပါ။ အဒလျဖစလာခရင အခထေတာ ဘယလဆကလပရမယဆတာ မသေသးပါဘး။ လကနကကင ရ မလား၊ လမးမေပၚထြကရမလား။ တျခားနညးလမး ဘာရေသးသလ။ ေမာငးေတာၿမ႕ရ ကမၸဏတခတြင အလပလပကငေနသ ရခငအမးသားတဥးကလညး ရဟငဂာ ျပနာႏင ပတသက၍ ၎၏အျမငက သရရန ေမးျမနးခသည။ သက “႐ဟငဂာေတြက ျမနမာႏငငထက လမးတမးအျဖစ ကေနာတ႔ မယဆပါဘး။ သတ႔က ကေနာတ႔ေျမေပၚမာ လာေနရတယ ဆတာကေတာင သေဘာမေပါကဘ တခါတေလ ကေနာတ႔က ျပနာ ရာတယ။ သတ႔က ကေနာ တ႔ေျမေတြက သမးပကဖ႔ႀကးစားသလ ကေနာတ႔ရ႕ ဘာသာ သာသနာကလညး ၿခမးေျခာကေနပါတယ။ သတ႔ ဒလ လပတာက ကေနာတ႔ ခြငမျပႏငပါဘး။ ကေနာ တဥးတညးသေဘာေျပာရရင သတ႔ဟာ ကေနာတ႔တငးျပညက ဖကဆးမယ သေတြလ႔ ျမငပါတယ။ ႐ဟငဂာေတြဟာ ျမနမာတမးသားလးကၿခမးေျခာကေနတာ အေသအခာပါပ။ ဒါေပမယ ကေနာတ႔က လသားေတြပါ။ ကေနာတ႔ရ႕အကးစးပြားက ထခကေအာငမလပသေရြ႕ ကေနာတ႔ လတငး အေပၚ စာနာမႈ

ရပါတယ” ဟ ေျဖၾကားသည။ ေမး။ ။ ႐ဟငဂာလမးေတြ ႏငငသားျဖစခရင သတ႔န႕အတယဥတြေနထငရမာ ေၾကာကတ အခကေတြက ေျပာျပ ပါလား။ ေျဖ။ ။ ကေနာတ႔က ေၾကာကရတအခကလ႔ မေမးပါန႔။ ကေနာတ႔ သတ႔က မေၾကာကပါဘး။ ကေနာတ႔စးရမ တာက အစၥလာမအမားစေနထငတ ဘးသးေတာငန႔ ေမာငးေတာ ၿမ႕ေတြမာ ေနထငေနၾကတ ကေနာတ႔ လမးေတြ ရ႕ လၿခေရးကပါ။ သတ႔ရ႕ လၿခေရးက ကေနာတ႔ ထညစဥးစားရလမမယ။ အဒၿမ႕ေတြမာ ေနထငၾကတ ကေနာတ႔ လမးေတြက လနညးစျဖစၿပး အားနညးၾကပါတယ။ တကယလ႔ သတ႔က ႏငငသားေပးလကၿပး ကေနာတ႔ ျပညနယ မာ ဥပေဒ စးမးမႈမရေတာရင ကေနာတ႔တငးရငးသားေတြရ႕လၿခေရးက ဘယသက အာမခမာလ။ ႐ဟငဂာေတြက ႏငငသားေပးလကတာန႔တင ၿပးသြားမာမဟတပါဘး။ ကေနာေျပာတာယပါ။ အထးေဒသတခရရဖ႔ သတ႔ ထပ ေတာငးဆ ပါလမမယ။ ေမာငးေတာန႔ ဘးသးေတာငက အထးေဒသအျဖစန႔ သတ႔ကမေပးႏငဘး။ ရခငေတြ ေနထင ရာ ေဒသက အထးေဒသအျဖစ ထေထာငခြငေပးသငလား။ ဘယသခြငျပမာလ။ ျမနမာႏငငက ေရႊ႕ေျပာငး အလပ သမားေထာငေပါငးမားစြာ ထငးႏငငမာ အလပလပေနၾကတယ။ ဒါေပမယ ထငး အစးရက သတ႔က အထးေဒသ တခ ေပးမယလ႔ ထငလား။ ေမး။ ။ ရခငျပညနယမာ ဗာမာစစတပေတြ ခထားတာက ဘယလျမငပါသလ။ ေျဖ။ ။ ေကာငးပါတယ။ စစတပ ဒမာရေနတာဟာ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခလာတ ဘငဂါလေတြရ႕ ရနလ မနးထား အျပအမေတြကေန ကေနာတ႔က အကာအကြယေပးဖ႔ပါ။ ဒါေပမယ ကေနာတ႔က စစသားေတြက ကေနာတ႔ဆ လာဖ႔ ၀မးသာအားရ လကခေနတာေတာ မဟတပါဘး။ တခါတေလ ကေနာ အဘးေျပာတ စကားက သတရ မတယ။ တ႔ရခငျပညနယဟာ ၁၉၆၂ ခႏစ၊ စစတပက အာဏာမသမးခငအထ အလြန ၿငမးခမးတယတ။ အဒ တနးက စစသားလညး အမားႀကးမရပါဘး။ ဒါေပမယ စစအာဏာ သမးၿပး ေနာကပငး စစသားေတြပၿပး တပစြ လာ ၾကတယ။ ၿပးေတာ အစၥလာမန႔ ရခငေတြအၾကား ျပနာေတြလညး ပျဖစလာတယ။ ကေနာအဘးက စစတပက အပစတငတယ။ အစးရက အပခပရလြယကေအာင တ႔အၾကားမာ သပလသြားတယလ႔ သကေျပာတယ။ သေျပာ တာ မနလား မားလား ကေနာ မသပါဘး။ ဒါေပမယ ကေနာ မကစန႔ ျမငေနရတာကေတာ ကေနာတ႔ ရခငျပညနယ ဟာ တျခားျပညနယေတြထက ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ေနာကကပါတယ။ ကေနာတ႔ရ႕ လမးပနးဆကသြယေရး အေျခခ အေဆာကအအေတြဟာ အလြနညဖငးပါတယ။ ဒါေပမယ လကရအေျခအေနမာမႀကကေပမယ ကေနာတ႔ျပညနယ မာ စစတပရဖ႔ လအပပါတယ။ ေမး။ ။ ၂၀၁၀ ျပညႏစမာ ကငးပမယ ေရြးေကာကပြကေန ဘာေတြမား ေမာလငထားပါသလ။ ေျဖ။ ။ ရနလတတတ တရားမ၀င ၀ငေရာကလာသေတြ ကးေကာနယခ႕လာရာကေန ကေနာတ႔က အကာ အကြယေပးမယ အစးရတရပက ေမာလငပါတယ။ အဒအခကဟာ ကေနာတ႔အတြက အလြနအေရးႀကးပါတယ။ ကေနာတ႔ စးရမတာက ေနာကတကလာတအစးရက ကေနာတ႔ေဒသမာ ဥပေဒစးမးေရးက ႀကးစားမလပေဆာငဘ အစၥလာမေတြက ႏငငသားေပးလကမာကပါပ။ ဒါေပမယ လသားခငးစာနာတ လပငနးေတြက လငလငျမနျမန တာ၀နယ ေျဖရငးေဆာငရြကတ ဘယအစးရကမဆ

ကေနာ ေထာကခပါတယ။ အထကပါ ျပနာရပက ရနကနၿမ႕တြငေနထငသည ဗမာအမ းသား ကြနပတာ ကၽြမးကငသတဥး အား

ေမးျမနး ခရာ ၎က ...

ေမာငးေတာၿမ႕အနး ႐ြာေလးတ႐ြာမ အထမးသမား ႐ဟငဂာ လငယေလး တဥး (ဓာတပ - မငးခကေမာင/ဧရာ၀တ)

“ကေနာတ႔ ဒျပနာက ၾကညတအခါ လသားခငးစာနာတရႈေထာငတခတညးက ၾကညလ႔မရပါဘး။ အဒါဟာ ႏငင ေရးေပၚမာ အေျခခေနတယလ႔ ကေနာျမငပါတယ။ ၁၉၆၂ ခႏစ စစတပက အာဏာသမးၿပး ေနာကပငးမသာ ရခငန႔ ႐ဟငဂာတငးရငးသားေတြအၾကား တငးမာမႈေတြန႔ အဓက႐ဏးေတြ ျဖစပြားလာခတယ။ ႐ဟငဂာေတြဟာ တငးရငး သားမဟတဘးလ႔ အစးရကေျပာေနတာရ႕ ေနာကကြယမာ အေၾကာငးေတြ ရေနလမမယလ႔ ကေနာထငပါတယ။ ရခင ျပညနယအတြငးမာ ျပနာေတြ ဖနးတးတ အေနန႔ အစးရဟာ ႐ဟငဂာေတြက ႏငငသား အဆငကေန ျပန ႐ပသမးလကတာ ျဖစတယလ႔ ကေနာထငတယ။ အဒလ လပလကတအတြက ရခငေတြရ႕အစြနးေရာက အမး သား

ေရးစတဓာတက ႐ဟငဂာေတြဘက အာ႐ေျပာငး ေပးလကတာပါပ။ သတအတငးပေလ။ ရခငေတြဟာ အမး သားေရး၀ါဒမာ နာမညႀကးပ မဟတလား။ ရခငေတြဟာ သတ႔လမး၊ သတ႔ေျမ၊ သတ႔ယဥေကးမႈ ခစတေနရာမာ ကေနာတ႔ထက ပတယ။ အဒါက စစအစးရက အသးခခပရတယ။ စစဖနပေအာကမာ ဒကၡေရာကေနၾကတ သေတြ ထက တေယာကအေနန႔ ကေနာေျပာခငတာက ကေနာတ႔ညညြတမျဖစမယ။ ကေနာတ႔ရ႕ဘရနသဟာ ရဟငဂာ လညး မျဖစသငသလ တျခားတငးရငးသား တမးမးလညး မျဖစသငပါဘး။ ကေနာတ႔ရ႕ ဘရနသဟာ စစအစးရပ ျဖစတယ”ဟ သ႔အျမငက ေျဖၾကားသည။ ေမး။ ။ ရခငန႔ ႐ဟငဂာ ေတြအၾကား ရငၾကားေစဖ႔ ဘာလပႏငမယလ႔ ထငပါသလ။ ေျဖ။ ။ ၂၀၀၇ ခႏစမာ ျဖစပြားခတ ဆႏၵျပမႈေတြက ရခငန႔ ႐ဟငဂာေတြအၾကား ရငၾကားေစမႈက အတငးအတာ တခအထ အကအညေပးခတယလ႔ ကေနာထငပါတယ။ အဒအခနက ကေနာက စစေတြမာေရာကေနတယ။ အစၥလာမလမး ေလး၊ ငါးေယာကက ဘနးေတာႀကးေတြရ႕ အေရ႕ကေန ေလာကၿပး ဆႏၵျပေနတျမငကြငးက ေတြ႕ လကရေတာ ကေနာၾကကသးထသြားတယ။ အဓပၸာယက တတငးျပညလးက ျပညသေတြရ႕အကးအတြက ခတက ဆႏၵျပေနတ ဘနးေတာႀကးေတြက သတ႔ကအကာအကြယေပးေနတယဆတ သေဘာပါပ။ တမးသားလး အကး အတြက၊ အမးသားေရးန႔ ပတသကလာရင ရခငန႔ ႐ဟငဂာေတြဟာ သငယခငးေတြျဖစၾကတယ ဆတာက အဒ အခကက မးေမာငး ထးျပေနပါတယ။ စကတငဘာဆႏၵျပပြေတြရ႕ အရနက ကေနာတ႔ မေမသငပါဘး။ တခနတညး မာပ စစအစးရရ႕ ေသြးခြအပခပမႈကလညး အျပညအ၀ သတရေနဖ႔ လပါတယ။

ေမး။ ။ ႐ဟငဂာေတြ ႏငငသားအျဖစ ရရခရင ျပနာရလမမယလ႔ ထငသလား။ ေျဖ။ ။ လး၀မထငပါဘး။ သတ႔ဟာ ႏငငသားေကာငးေတြျဖစလမမယလ႔ ကေနာယပါတယ။ တငးျပညရ႕ တျခား ဖြ႕ၿဖးတးတကတ ေဒသေတြက အမလကႏငဖ႔ သတ႔ေဒသ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးက သတ႔အစြမးကနႀကးပမးၾကပါလမ မယ။ ဒျပနာက စစအစးရဘယလေျဖရငးမလဆတာ ကေနာတ႔ ေစာငၾကညသငပါတယ။ ဒျပနာက အေမာ အျမငရရ ေျဖရငးမယဆရင ပဋပကၡေတြရမာ မဟတပါဘး။ စစအစးရဟာ ဒျပနာက ေနာကတကလာမယ အရပ သား အစးရလကထ လႊေျပာငးမေပးသငပါဘး။ ဒျပနာက သတ႔ဖနတးခတာပါ။ ဒေတာ သတ႔ ေျဖးရငးရပါမယ။ ဒျပနာက အနာဂါတ မးဆကေတြအထ အေမြမထားခသငပါဘး။ ေမး။ ။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာကပြမာ တကလာတအစးရဟာ တငးရငးသားအားလးရ႕ လ႔အခြငအေရးေတြက ေလးစား လကနာတ အစးရျဖစလမမယလ႔ ထငပါသလား။ ေျဖ။ ။ ကေနာမေမာလငရပါဘး။ ဘာျဖစလ႔လဆေတာ ေနာကတကလာတအစးရဟာ ဘယေလာက ႐းသားမႈ ရၿပး လသားဆနလဆတာ ကေနာမသလ႔ပါပ။ ေနာကတကလာမယ အစးရဟာ တျခား ကစၥရပေတြမာ ဘယလျပမ ေဆာငရြကမလဆတာ အခ႐ဟငဂာျပနာက အေကာငးဆး နမနာ ျဖစလမမယလ႔ ကေနာထငပါတယ။ မငးခကေမာင ေရးသားသည Burma’s Gaza? ေဆာငးပါးက ေကာကႏတ၍ ဆေလာေအာင ျပနဆသည။ Mizzima News

ေလနၾကမးေၾကာငမႏေလးရေၾကာျငာဘတမားပကစး

နနးေဒဝ

တနလၤာေန႔၊ ေမလ 11 2009 19:34 - ျမနမာစေတာခန

နယးေဒလ (မဇၥမ) ။ ။ မႏေလးတငးအတြငး အငအားျပငး ဆကဆငးေလနၾကမး တကခတခသျဖင ေၾကာျငာဘတ အမားအျပား ပကစးဆး႐ႈးခသည။ ယခလ ၆ ရကေန႔က မနစ ၃ဝ ၾကာ တကခတခသည ေလနၾကမး မနတငးငယေၾကာင ေလေၾကာငးသငရာ တေလာကရ ေထာငထားသည ေၾကာျငာဘတမား အပကအစး မားျပားခရေၾကာငး မႏေလးအေျခစက ေၾကာျငာလပငနးရငမားက ေျပာဆၾကျခငး ျဖစသည။ “၃၅ လမး၊ ခးေကာတတားေပၚ တငထားတ ကေနာတ႔ ကမၸဏက ဘတ ၁ဝ ခေကာေလာက ပကစးကနတယ။ ေလေၾကာငးသငတ ေနရာမာဆေတာ ဘတတငေတြကး၊ လနကနတယ” ဟ MAG ေၾကာျငာ ကမၸဏ၏ တာဝနရသ တဥးျဖစသည ဥးဝငးဘက မဇၥမက ေျပာသည။ သက ဆကၿပး “တခ႕ဆ အသစျပနတငရမယ။ တခ႕ကေတာ ျပနျပျပငရင ရေလာကတယ။ ဒါေပမ အားလး မၿပးေသးဘး” ဟ ေျပာသည။

Goal Ad ေၾကာျငာကမၸဏ တာဝနခ ကသနးထကကလညး “ျဖစျဖစခငး ကေနာ လကၾကညတာ ၃၅ လမး၊ ၇၈ လမးန႔ လမး ၈ဝ ၾကားမာတင ဘတေတြက ၂ဝ ေကာ ပကစးေနတယ” ဟ ေျပာသည။ လစညကားရာ ေစးႏင လမးမမားတြင ၿပကပကစးသြားသည ေၾကျငာဘတမားက ညတြငးခငး ျပနလညျပျပငရန ေၾကာျငာကမၸဏမားက မႏေလးၿမ႕ စညပငသာယာဌာနက အသေပးခသည။ သ႔ေသာ ၃၅ လမးႏင လမး ၈ဝ အၾကားရ အကယ ေပ ၅ဝ x ၅ဝ ရသည ေၾကာျငာဘတတခ ၿပကပကစးခသျဖင အနးအနားရ ဖနးၾကး၊ မးၾကးမားႏင ဓာတတငမားအေပၚ လၿပသြားခရာ အဆးအရႈးမားသညဟဆကာ စညပငက ထဘတက ျပနလညတငခြင မျပခပါ။ “ကေနာတ႔က ဘတေထာငတ ေနရာေတြက စညပငကေန ေလာကၿပး ဝယခရတာ။ တခချဖစရင ကေနာတ႔ ေၾကာျငာကမၸဏပ နစနာတယ။ အကနျပနျပငရတယ။ ပစၥညးေၾကာျငာ ကမၸဏေတြက အကနအက မခရဘး” ဟ ကသနးထကက ဆသည။ မႏေလးၿမ႕လယေခါငရ အေဆာကအဥ အမးမား လနကျခငး၊ သစပငမား အျမစမ ကြ တထြကျခငး၊ လပစစ ဓာတမးတငမားအေပၚ လၿပပကသျဖင လပစစမး ျပတေတာကမႈမား ျဖစေပၚခသည။ “ျမေတာငေကာငးတက ေျမာကဘကက ေညာငပငၾကးဆ အျမစကေန ျပတထြကသြားတာ။ လပစစမးက မနတငးျဖစၿပး ေနာကတေန႔ ေန႔လယမပ ျပနရတယ” ဟ မႏေလးၿမ႕ခတဥးျဖစသ ဥးညပေလးက ေျပာသည။

ေဒါကတာ တငမးဝငး လျခေရးအတြက အတကအခမား စးရမေန ေမေကာ

အဂၤါေန႔၊ ေမလ 12 2009 16:20 - ျမနမာစေတာခန

ခငးမင (မဇၩမ)။ ။ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ ဆရာဝန ေဒါကတာ တငမးဝငး၏ လျခေရးမာ စးရမေနရေၾကာငး အမးသား ဒမကေရစ အဖြ႔ခပ လြတေျမာကနယေျမက ေျပာဆလကသည။ ေဒါကတာ တငမးဝငးသည ယခလ ၇ရကေန႔က ဖမးဆးခရျပး ယမနေန႔က ၁၄ရက ရမနျဖင ခပေႏာငခေနရသည။ “ေဒါကတာ တငမးဝငးရ႕ လျခေရးက စးရမတယ။ သဘကက ေရ႕ေနန႔ ေတြ႔ခြငမရဘး။ ေလာကလခြင မေပးဘး။ ဒလ ေဒါကတာ တငမးဝငးက မတရားဖမးတယ။ မတရား ခပေႏာငတယ။” ဟ အမးသား ဒမကေရစ အဖြ႔ခပ (လြတေျမာကနယေျမ) ႏငငျခားေရး တာဝနခ ဥးညအနးျမငက ေျပာသည။ ယခလ ၅ ရကေန႔က ဖမးဆးခထားရသည ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ အမဝငးအတြငး ေရကးဝငေရာကခသ အေမရကန ႏငငသားႏင ဆကစပၿပး အျပစေပးရန စစအစးရက ၾကစညေနသည ဟလညး ေျပာဆလကသည။

ေဒါကတာ တငမးဝငး ဖမးဆးခထားရမႈက ျပညပေရာက ဒမကေရစ အငအားစမားက ယခလ ၁၅ ရကေန႔တြင ထငးႏငင ဘနေကာကျမ႕၌ သတငးစာ ရငးလငးပြ ျပလပမည ျဖစသည။ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ မသားစ ဆရာဝန ျဖစသ လကရ ဖမးဆးခထားရသည ေဒါကတာ တငမးဝငး၏ လျခေရးႏင ေဒၚေအာငဆနးစၾကည ကနးမာေရး အေျခအေနမားက သတငးစာ ရငးလငးပြ ျပလပျခငး ျဖစသည။ သတငးစာ ရငးလငးပြက NCGUB, NCUB, ENC, SYCB, NY Forum, FDB, NLD-LA တ႔ ပးေပါငးျပလပမည ျဖစသည။ ထနးသမးခရခန မစ၍ မသားစႏင ေတြ႔ခြငမရသည အျပင စစအစးရ အာဏာပငမားက ထနးသမးရသည အေၾကာငးရငးကလညး အေၾကာငးၾကားျခငးမရဟ ဆသည။ “ေဒၚေအာငဆနးစၾကညရ႕ Medical Record က သတေယာကတညးပ သတယ။ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညက အခ ေသြးေပါငကတယ။ အစာစားလ႔ မရဘး။ အဒအခနမာ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညရ႕ ကနးမာေရးက အဓက တာဝနယထားတ ဆရာ တငမးဝငးက ဖမးလကတယ” ဟ ဥးညအနးျမငက ေျပာၾကားသည။

ကးေကာ ဝငေရာကသ၏ ဓာတပ ေဖာျပခြင ေစာငဆငးေနၾက ဖနဒါ

တနလၤာေန႔၊ ေမလ 11 2009 20:16 - ျမနမာစေတာခန

ခငးမင (မဇၩမ)။ ။ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ ေနအမအတြငး အေမရကန ႏငငျခားသားတဥး ဝငေရာကမႈ သတငးႏငအတ သ၏ ဓာတပက ေဖာျပခြင ရေရးအတြက ျပညတြငးရ သတငးတကမား ေစာငဆငးေနသည။ John William Yeattaw ဆသသည ရနကန အငးယားကနေဘးရ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ ေနအမအတြငး ယခလ ၃ ရကေန႔ ညပငးက ေရကး၍ တတတဆတ ဝငေရာကခေၾကာငး ၆ ရကေန႔ထတ ျမနမာအလငး သတငးစာပါ အခကအလကမားကသာ ေဖာျပၿပး၊ ကးေကာသ၏ ဓာတပကပါ စာေပစစစေရးသ႔ တငထားကာ ထညသြငးခြင ရ၊ မရ ေစာငဆငးေနၾကျခငး ျဖစသည။ “ကေနာတ႔က ဓာတပေတာ တငထားတယ။ မေျပာတတေသးဘး။ သတငးစာအတငးဆ ရပါတယ။ ဓာတပ တငလ႔ ရ၊ မရေတာ ေျပာလ႔ မရေသးဘး။ ရ၊ မရေတာ အဒေန႔မာ သရမယ။ မေသခာဘး” ဟ ရနကနရ အပတစဥ သတငးဂာနယတက တခမ အမညမေဖာလသ အယဒတာတဥးက ေျပာသည။ ကးေကာဝငေရာကခသသည ဗဟနးၿမ႕နယ တကသလ ရပသာလမးရ ႏဘယလ ၿငမးခမးေရးဆရင၏ ေနအမအတြငး ၂ ရကၾကာ ေနထငခၿပးေနာက၊ ေမလ ၅ ရကေန႔ ညေနတြင ျပနထြကလာခၿပး၊ ၆ ရကေန႔တြင အငးယားကနအတြငး ေရကးေနစဥ အဖမးခခရသညဟ ျမနမာအလငးက ဆသည။ သတငးက အပတစဥထတ ဂာနယမားက ေဖာျပေရးသားခငေသာလညး စာေပစစစေရး၏ ခြငျပခက

မရမညက စးရမသည ဂာနယတခ႕က ကယအသႏငကယ (Self Censorship) လပခသညမားလညး ရသည။ “မလြတဘးဆၿပးေတာ ကယအသန႔ကယ ျဖတထားတယ။ ဒါေတြက သခြငပရတာ။ ဘယလလပ ေရးမလ။ မလြတမနး သသၾကးန႔ေရးရင ကယေတြကပ တငးမာ။ ေနာကပငး သတငးေတြက ပျဖတတာတ႔၊ မကႏာသာ မေပးတာတ႔ လပလာလမမယ။ မလြတမနးသရင မေရးတာဘ ေကာငးတယ” ဟ အပတစဥထတ ဂာနယမ သတငးေထာကတဥးက ေျပာသည။ ျမနမာအလငးတြင ေဒၚေအာငဆနးစၾကည ေနအမအတြငး ဝငေရာကခသတြင ျမနမာေငြ တေထာငတန စက ၉ဝ ေကာ၊ အေမရကနေဒၚလာ တခ႕၊ ကငမရာတလး၊ ေခါကပလာယာႏင ဓာတမးတလက ေတြ႔ရခသညဟ ေဖာျပခသည။ သ႔ေသာ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ ကနးမာေရးအေၾကာငး တစတရာ ေရးသားေဖာျပထားျခငး မရခေပ။ ကနးမာေရး ေစာငေရာကရနအတြက လတလ၏ ပထမ ၾကာသပေတးေန႔တြင သြားေရာကခြင ရရသည မသားစဆရာဝန ေဒါကတာ တငမးဝငးက အာဏာပငမားက ေတြ႔ဆခြင မျပသညအျပင ဖမးဆးခသည။ ေနာကတရက ေသာၾကာေန႔ (၈ ရကေန႔) တြင ေဒါကတာတငမးဝငး၏ လကေထာက ဆရာဝန ေဒၚၿပးမအက ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ ကနးမာေရးက စစေဆးခြင ရရခရာ ေရဓာတခမးေျခာကျခငး၊ ေသြးတးျခငးႏင အစာမစားႏငျခငးမား ေတြ႔ရခရသျဖင အားေဆးသြငးေပးခရသည။ ေနာကတရက စေနေန႔တြင ထပမစစေဆးရန အာဏာပငမားထ ေတာငးခခေသာလညး ျငငးပယခခရသည။ ပါတေခါငးေဆာင ေဒၚေအာငဆနးစၾကညအား ေနအမအကယခပ သကတမးလြန ခပေႏာငထားသညအေပၚ အနအယဒက စစအစးရထ ျပနလညသးသပရန မၾကာေသးခငက ေတာငးဆခေသာလညး ပယခခခရသည။

ျမနမာ ေကးလကစးပြားေရး ပကစးၿပလလနးဟ စးပြားေရး ပညာရငေျပာ မပး

အဂၤါေန႔၊ ေမလ 12 2009 17:38 - ျမနမာစေတာခန

နယးေဒလ။ ။ ျမနမာစစအစးရက ေကးလကေခးေငြစနစ အတြငးသ႔ ေငြမား ထညသြငးေပးျခငး မျပလင တငးျပည၏ ေကးလက စးပြားေရးမာ ပကစးၿပလဘြယ ရေနသညဟ စးပြားေရး ပညာရငတဥးက မဇၩမက ေျပာပါသည။ ေကးလက ေဒသရ လယသမားမားသည ‘ေရရည ေငြသားေခးေငြ ခ႔တမႈ’ က ရငဆငေနၾကရျခငးေၾကာင ျဖစသညဟ သကဆ သည။ ျမနမာေကးလက စးပြားေရးက ျမႇငတငရန ေကာငးမြနသငေတာသည စးပြားေရး မဝါဒ ကငးမျခငးေၾကာင ေကးလက ေခးေငြ စနစမာ ‘လးလး ခနးေျခာကသြားခၿပး’ ေငြသား အကအည လအပေနသညဟ ၾသစေၾတလႏငင Macquarie တကသလ စးပြားေရး ပါေမာကၡ ေရာငတနးနလ (Sean

Turnell) က ေျပာသည။ “ေရရည ေငြသားေခးေငြ ခ႔တမႈ ရေနတယဆတ သတငး အစရငခခကေတြ တခၿပးတခ ကေနာ ရေနပါတယ” ဟ မစၥတာ တနးနလ က ေျပာသည။ အာဏာရ စစအစးရသည သဘာဝဓါတေငြ႔ ေရာငးခရေငြမ ႏငငျခား အရေငြေၾကး အေျမာကအျမား ရရေနေသာလညး ေကးလက စးပြားေရးမာ ဒကၡႏင ၾကေနရဆ ရသညဟ သက ဆကလက ေျပာဆပါသည။ သဘာဝဓါတေငြ႔ ေရာငးခရေငြမ ၂ဝဝ၇-ဝ၈ ဘ႑ာေရးႏစအတြငး စစအစးရသည ခန႔မနးေျခ ႏငငျခား အရေငြ အေမရကနေဒၚလာ ၅ ဘလ ရရခသည ဟ တနးနလက ေျပာသည။ သ႔ေသာ ဤေငြေၾကးက ေခးေငြစနစ ‘လးလး ခနးေျခာကသြားျခငး’ ေၾကာင ၿပလပကစးလနး ျဖစေနသည ေကးလက စးပြားေရးစနစ ဖြ႔ၿဖး တးတကမႈအတြက သးစြျခငး မျပခပါ။

ႏငငေရး အကဥးသားမား အဆးဆး အေျခအေန ၾကေနရဟ AAPP ေျပာ နနးေဒဝ

အဂၤါေန႔၊ ေမလ 12 2009 21:12 - ျမနမာစေတာခန

နယးေဒလ (မဇၥမ)။ ။ ႏစ ၂ဝ ေကာအတြငး လကရ ႏငငေရး အကဥးသားမား၏ ကနးမာေရး အေျခအေနမာ အဆးဆး အေျခအေနျဖစေၾကာငး ႏငငေရး အကဥးသားမား ကညေစာငေရာကေရးအသငး (ျမနမာႏငင) က ယေန႔ ေျပာဆလကသည။ ၂ဝဝ၆ ခႏစေနာကပငးမ စတင၍ ႏငငတကာ ၾကကေျခနအဖြ႔က အကဥးေထာငမားအတြငး လြတလပစြာ သြားလာခြငႏင အကအည ေပးေနသညအေပၚ ျမနမာစစအစးရက ကန႔သတလကၿပးေနာကပငး ႏငငေရး အကဥးသားမား၏ ကနးမာေရး အေျခအေနမာ လြနခသည ႏစ ၂ဝ ေကာအတြငး အဆးရြားဆး ျဖစေနရပက ထငးႏငငအေျခစက AAPP ေခၚ ႏငငေရး အကဥးသားမား ကညေစာငေရာကေရးအသငးက ေျပာဆျခငး ျဖစသည။ “ICRC (ႏငငတကာ ၾကကေျခနအဖြ႔) လ အဖြ႔ကယတင ေထာငေတြ မသြားႏငေတာတ ေနာကပငးမာ ႏငငေရးအကဥးသားေတြက လကလြတစပယ ထားတယ။ ေထာငေတြမာ စနစတက ႏပစကညႇဥးပနးမႈေတြ လပလာတာေတြ ရတယ။ ႏစ ၂ဝ ေကာအတြငးမာ ဒအေျခအေနဟာ အဆးရြားဆးလ႔ ေျပာလ႔ ရပါတယ” ဟ AAPP ႐းအဖြ႔ဝင ကေအာငေကာဥးက မဇၥမက ေျပာသည။ သက ဆကၿပး “အဓက ကေနာတ႔ ျဖစေစခငတာကေတာ ICRC ကပ ေထာငအတြငးေတြက အရငကလ လြတလပစြာ ဝငခြငျပဖ႔ တကတြနးခငပါတယ” ဟ ေျပာသည။ ယမနေန႔က AAPP က ထတျပနခသည စာမကႏာ ၂ဝ ေကာ ပါရေသာ ‘Silent Killing Field’ အမညရ အစရငခစာတြင အကဥးသား ၁၂၇ ဥးသည နာမကနးျဖစေနၿပး၊ ၈၈ ေကာငးသားေခါငးေဆာင ကမငးကႏငႏင ကကၾကး၊ လရႊငေတာ ကဇာဂနာ၊ လ႔အခြငအေရး လႈပရားသ မစစေႏြး အပါအဝင ႏငငေရးအကဥးသား ၁၉ ဥးသည အေရးတၾကး ေဆးဝါးကသခယရန လအပေနေၾကာငး ေရးသားေဖာျပထားသည။

၁၉၈၆ ခႏစမ စတငကာ ICRC အဖြ႔သည ျမနမာႏငင၊ အကဥးေထာငမားရ အကဥးသားမားက လသားခငး စာနာေထာကထားသည အကအညမားျဖစသည အစားအေသာကမားႏင ေဆးဝါးမားက ပပးေပးခသည။ အကဥးေထာငမားအတြငး ICRC အဖြ႔ဝငမား လြတလပစြာ ဝငေရာကခစဥအခါက တးတကလာခသည အေျခအေနက ၂ဝဝ၄ ခႏစတြင သာယာဝတေထာငမ လြတေျမာကလာခသည ႏငငေရးအကဥးသားေဟာငး ကပနက ေျပာသည။ သက “အရငက ထမငးက ပစန႔ ေကြ းရာကေန အဝေကြ းလာတယ။ မသားစေတြန႔ ေထာငဝငစာ ေတြ႔တအခနက တးေပးခတအျပင အရင တ႐တထတ ေဆးေတြအစား ဂာမဏက ေဆးေတြ အစားထးေပးခတယ” ဟ ေျပာသည။ သ႔ေသာ ၂ဝဝ၆ ခႏစ ေနာကပငးတြင စစအစးရဘကမ ICRC အဖြ႔ဝငမားက အနးကပ ေစာငၾကညျခငး၊ သြားလာလႈပရားမႈမား ကန႔သတျခငးအျပင ICRC ႐းမား ဖြငလစထားရာ မႏေလး၊ ေမာလၿမင၊ ဘားအ၊ ကငးတႏင ေတာငၾကးၿမ႕ရ ႐းမားက ၂ဝဝ၇ ခႏစ ႏစကနပငးတြင ပတပစေစခသည။ AAPP အစရငခစာတြင ႏစရညေထာငဒဏ ကခေနရသည ႏငငေရးအကဥးသားမားက ေဝးလသည ေဒသမားတြင ေထာငေျပာငးေရႊ႔ျခငး၊ အကဥးေထာငမားတြင လေလာကသည ေဆးဝါးမရျခငး၊ ကနးမာေရးအတြက စနစတက ေဆးဝါးကသခြင မေပးျခငးသည စနစတက ညႇဥးပနးႏပစကေနျခငးျဖစၿပး၊ စစအစးရတြင လးဝ တာဝနအျပညအဝ ရေၾကာငး ကေအာငေကာဥးက ေျပာသည။ သက “လတေယာကက အာဏာပငက ဖမးဆးေထာငခတယဆရင သ႔ရ႕ အစားအေသာက၊ ကနးမာေရး၊ ေဆးကသမႈ၊ တကယရည သန႔ရငးမႈေတြက အစးရက တာဝနယ ေစာငေရာကမႈ ေပးရမယ။ အစးရမာ တာဝနအရဆး ျဖစတယ” ဟ ေျပာသည။ အဂၤလပဘာသာျဖင ထတေဝခသည ထအစရငခစာက ကလသမဂၢ အဖြ႔အစညးမား အပါအဝင ႏငငတကာ လြတၿငမးခမးသာခြငအဖြ႔၊ လ႔အခြငအေရး လႈပရားေနသည အဖြ႔မား၊ အစးရမဟတသည NGO အဖြ႔မားႏင ႏငငတကာ စာနယဇငးအဖြ႔မားသ႔ ေပးပ႔ထားသည။ AAPP စာရငးအရ လကရတြင ျမနမာႏငငတဝမးရ အကဥးေထာငမားတြင အကဥးကေနသည ႏငငေရးအကဥးသားမားေပါငး ၂၁၅၆ ဥး ရေၾကာငး သရသည။ ထ႔အျပင ႏငငေရးအကဥးသား အားလး ျခြငးခကမရ အျမနဆး လႊတေပးရန၊ အကဥးေထာငမ မလႊတခငစပၾကား အစားအေသာက ေကာငးမြနစြာ ေကြ းရန၊ ေဆးကသခြင ေပးရန၊ သကေတာငသကသာ ေနထငခြငေပးရန AAPP က ေတာငးဆလကသည။

ေဒးဒရ မာ ဒလျဖစေနပါတယ (အငတာဗး)

အငတာဗး

ကဝငး

အဂၤါေန႔၊ ေမလ 12 2009 17:32 - ျမနမာစေတာခန

ခငးမင (မဇၩမ)။ ။ နာဂစ ဆငကလး မနတငးတကခတခသညမာ တႏစေကာသြားျပျဖစသည။ လ ၁ သနး ၄ ေသာငးနးပါး ေသဆးေပာကဆးခရသည အျဖစဆးေနာကကြယ ေသကမေရာက သကမေပာကဘ ကနရစသတ႔၏ ဘဝကေကာ ဘယလမား တးတကမႈေတြ ရေနျပလ။ မၾကာေသးမကမ ေဒးဒရႏင ကြမးၿခကနးၿမ႕နယအတြငးမ ေကးရြာမားသ႔ ျဖတသနး ေရာကရသြားခသည ပဂၢလက အလႉရငတဥး၏ ေတြ႔ျမငခသညမားက မဇၥမ သတငးေထာက ကဝငးက ေမးျမနးထားသည။ ေဒးဒရၿမ႕နယထက ဘယေကးရြာေတြက ေရာကခပါလညး။ ရြာသားေတြဆက ၾကားခရတာေတြ၊ ကယတငျမငခရတာေတြ ေျပာျပပါလားဗာ။ အနဂအေတြက လပသာလပေနၾကတယ ဒါေပမယ သတ႔မေရာကႏငတေနရာေတြ ေတာေတာမားမား ကနေသးတယေပါ။ ကေနာက စကေလန႔သြားတာ။ ေဒးဒရၿမ႕နယထက တမာတေကာရြာအပစ အပငထမာ ရြာေလးေတြက တမာတေကာ၊ ဆးကလတ၊ တးေျမာငး၊ ျဗးေခာငး၊ ကဝက၊ ပငၿခ၊ ဆားကငး၊ တးကြငးရြာ စတ ေဒးဒရအပင ရြာ ၁၅ ရြာေလာကက ျဖတခတာေပါ။ ေဒးဒရက လအေရာကနညးလ႔ အဒဘကက ဝငတာ။ အဒဖကကရြာေတြ အမားစ ေရာကခတာေပါ။ ကြမးၿခကနးဘကလညး ေရာကပါတယ။ အဒေနရာေတြ သြားတအခါမာ အဒရြာေတြမာ cyclone shelter (မနတငး ေဘးလြတရန ခလႈရနေနရာ) cyclone shelter ေတြ တခမ မရဘး။ shelter ေတြ ေဆာကထားတယလ႔ ေျပာတယေလ။ ဟတေခါကကဆရင မနတငးတကမယဆလ႔ လေတြအားလးက ၿမ႕ေပၚ ထြကေျပးၾကတာေတြ ျဖစတယ။ အဒမာ တခ႕လေတြက ျဖစျပနၿပဆၿပးေတာ ေၾကာကလန႔ၿပးေတာမ တနၿပးေတာ ေကာငးကငေမာၾကညေနတလေတြအမားၾကး ရတယလ႔ သရတယ။ ကေနာတ႔ကေတာ ဘယလလပ ေျပးမာလညးဗာတ။ အခ ကြငးထမာ ေနတလက ကြငးထကေန ရြာကေျပးႏငဖ႔ေလာကပ ၾကညထားတယတ။ ၿမ႕ေပၚကေတာ ဘယလလပ ေျပးမလညးဗာတ။ အေဝးၾကး။ ဘာန႔ သြားေျပးမာလညးတ။ လမးမာတင ေသမာပတ။ ကြငးထမာေနၾကတ လေတြက မနတငးထပျဖစမျဖစ ၾကတင သႏငမယ အေျခအေနေရာ ေတြ႔ခရလား ရြာသားေတြက မနတငး ေနာကတခါ ထပျဖစဥးမလား ဆၿပးေတာ ေၾကာကတအတြက ကြငးထမာ မေနရၾကဘးလ႔ ၾကားထားတယ။ ဒါေပမယ ကြငးထမာ အမေလးေတြေတြ႔ေတာ ဘာလ႔အဒလ ေနရတလေတြ ရသလညးလ႔ သြားေမးေတာ ရြာထမာလညး ေနစရာမရလ႔တ။ သတ႔လညး အားကးစရာ မရဘးေပါေနာ။ သတ႔ သတငးေတာ နားေထာငတယတ။ သတငးနားေထာငၿပး မနတငးရတယဆ ေျပးမယေပါ။ သတငးက ဘယလ နားေထာငတာလညးလ႔ ဆေတာ ေရဒယနားေထာငတာတ။ ေရဒယက သတ႔ (အာဏာပင) က ေၾကညာလ႔လား ဆေတာ။ မဟတဘးတ အာအကေအ၊ ဘဘစ၊ ဗအေအ တ႔က နားေထာငတာတ။ တေလးမာ ျမနမာေငြ ၂ဝဝဝ တန တ႐တကလာတ ေရဒယေလးန႔ေပါေနာ။ အဒကြငးေတြထက မသားစ တခ႕န႔ စကားေျပာျဖစေသးလား။ ဘာေတြ သခရလညးဗာ။

ကေနာေရာကခေသးတ အေတြထက အမေလးတအမက အရငက (မနတငးမျဖစခငက) လဥးေရ (၂၂) ေယာက ရခတယေပါ။ ခ (၇) ေယာကပ ကနတယေပါေနာ။ အမေထာငစ (၃) စ ေပါငးေနတာေပါေနာ။ ကနတာက မနတငးထ ပါသြားတာေပါ။ သတ႔က ေမးၾကညတယ တႏစလညးျပညေနၿပ ဘာတးတကလညးဆေတာ မနးမၾကးကေတာ ခႏငရညရရန႔ ကေနာေမးတာေတြ ေအးေအးေဆးေဆးေျဖတယ။ ေယာကကားၾကးကေတာ ငခလကတယဗာ။ သက အမေထာငဥးစး တေယာကျဖစၿပး သလပႏငစြမးအားနညးေတာ မသားစေပၚ တာဝနမေကဘးဆၿပးေတာ သက ငတယ။ ဘာလ႔လညးဆေတာ ေရငနဝငသြားေတာ ၿပးခတႏစကေပါေနာ မးစပါးအထြက မရဘးေပါ။ ေႏြစပါးကေတာ ရၿပးေတာ မနတငးတလးလာလကတယေလ။ အဒမာ အားလးပကသြားေရာ။ ပကသြားေတာ စားရမ ေသာကရမျဖစေနတယ။ လယတခပ သတ႔အားကးေနရတာေလ။ ငါးမဖမးဘးလားဆေတာ ကေနာတ႔က ငါးဖမးတလေတြမဟတဘးတ လယလပတ လေတြတ။ ဒါဆ အခ ဘာလပေနၾကလညးဆေတာ ဓနခတၿပး ေရာငးတယ။ ဓနကလညး သ႔အပင ကယအပငဆေတာ သတ႔ အပငမာ ဓနက မားမားစားစား မရဘး။ အဒေတာ ဘာန႔ ရပတညၾကသလညးဆေတာ မနးမၾကးက မကရညကတယ။ သတ႔ စားတဟာေတြကလညး အေၾကြးတငတာေပါေနာ။ အခကအချဖစေနေတာ အစးရ သကဆငရာေတြက မေျပာဘးလားဆေတာ။ အစးရကေပးတာက အခငးရယ ေစာငေလးရယ ရတယတ။ ေပးတဆနေတြက တရကစာပ ဖလပါတယတ။ ကမတ႔က အဒ တရကၿပးရင ဆကအသကရငေနရဥးမာပတ။ သတ႔ေပးတာန႔ပဆ ကမတ႔ ေသတာၾကာၿပေပါတ။ ရတာေလးန႔ ကယဟာကယ လပကငစားေသာကၾကရတယတ။ ကယဖာသာကယ လပကငစားေသာကဖ႔ကေတာေရာ အဒဘကက လေတြအတြက ဘယလအခကအခေတြ ရေနတာ ေတြ႔ခရလ။ ဟးအရငတနးက ႏငငတကာအဖြ႔အစညးေတြက ေရာကေရာကလာၾကတယတ။ ေတြ႔ရငေတြ႔သလ ေပးသြားတယေပါေနာ။ ဒါေပမယ ကမတ႔က အၿမတနးမေမာကးပါဘးတ ကယဘာသာကယ အလပလပခငတယ။ အလပလပဖ႔က အရငးအႏး လတယတ။ အဓကကေတာ စပါးစကခငတယ။ စပါးစကေတာ အာဏာပငေတြ ေပးလကတ မးစပါးေတြက မေအာငဘးတ။ တခါစကတယ မေအာငဘးတ။ မေအာငေတာ ထပစကေတာ ႏစခါ ရႈးတယေပါ။ ေနာကတခါ ထပစကဖ႔ဆတာ အရငးအႏး လလာတယ။ ေနာကၿပး မနတငးေၾကာင ေသကနကေတာ လမရၾကဘး။ သရငးငားခေတြကလညး အရငကဆရင မးတခါစာ လယတခါ လပတ တမးစာေပါ တသနး ႏစေသာငးေလာကေပးရတာ။ အခ တသနး ရစေသာငးေလာကေပးရတယတ။ တသနး ရစေသာငးကလညး တခါတညး အၿပၤးေတာငးၾကတယတ။ အဒေတာ လယအကက ပကဆေပးဖ႔ မရရင ကယတင လပၾကရတာေပါ။ ၿပးေတာ ရတ မသားစ ဥးေရကလညး နညးသြားေတာ အခကအခေတြ ရေနတယ။ ေငြေၾကးအခကအခရေတာ ဒါက သတ႔ ဘယလ ေျဖရငးၾကသလညးဗာ။

ေနာကဆးမာ ပကဆကတ အတးန႔ပ ေခးရေခးရ တရာက (၃) ကပတးန႔ေလာကဆရင ေပးႏငပါတယတ။ ပထမေတာ ရြာေတြက အဒလ ေခးမယဆတ အသၾကားရတယေပါ။ ၾကားၿပးေတာ သတ႔ ဆက ေရာကမလာပါဘးတ။ အခဆရင မးက ကစျပတယ။ ဒါေပမယ သတ႔ မထြနႏငေသးဘး။ ဘာမမလပႏငေသးဘး။ ေနာကၿပးေတာ ကၽႊေတြႏြားေတြ ေပးတယဆၿပးေတာ သတ႔ကေတာ မရဘးေပါေနာ။ အရငတနးကေတာ ထြနစကေတြ ငားတယေျပာတယတ အခကေတာ ငားလ႔ မရျပနဘးတ။ အဒါ ဘယလလပရမနးေတာင မသေသးဘးေပါေနာ။ ဒါမးန႔ပတသကၿပး လ ဘယေလာကရႏငမလညးဆေတာ တမာတေကာရြာ ဘကမာဆ အခကအချဖစေနတ လယသမား အမေထာငစ (၁ဝဝ) ေလာကက ဒအတငး ငတတတျဖစေနၾကတယေပါေနာ။ ဘာလပရမနးလညးမသဘး။ ေမာလ႔ကလညး ဟက ရမာလလ ဒက ရမာလလန႔ ျဖစေနတယေပါေနာ။ ငါးဖမးဖ႔န႔ သြားေရးလာေရးသးဖ႔ဆၿပး ေလေတြ ခြေဝေပးတာေတြနပပတသကၿပး ဘာေတြမား ၾကားခေသးသလ။ ေလေတြေဝျခမးတယဆတာကလညး ေရလပသားမဟတတလေတြ ရတာရတယဗာ။ ဥပမာ ရယက ေတြဆရင မနးမ နာမညန႔တခါ၊ သားနာမညန႔ တခါ၊ ေယာကကားနာမညန႔တခါ တအမထက (၃) စးရတယ။ အဒါ မေကနပလ႔ ၿမ႕နယ တကတငေတာ ၿမ႕နယက ရငးေပးလကပါလ႔ ရယက ေတြက ေျပာတယ။ ရငးဆေတာ ဒ ရယက ေတြကပ ျပနသြား ရငးရတယတ။ အဒလန႔ရငးေတာ အဒလက ဆလႊတလကတယတ။ ဘာမလပလ႔မရဘး။ ေနာက အပခပေရး အဆငဆင မာလညး မဆငတ လေတြက လာအပခပတယ။ ကယရြာကလညး မဟတဘးတ။ အဒါမးလညး ေတြ႔တယ။ ငားဖမးေလတ႔ ပကတ႔ေပးတယဆတာလညး တကယအမနကနလထက ေစးကြကထေရာကသြားတာမားတယ။ ေရာငးစားလကၾကကနတာလညးရတယ။ အခ တကယငါးဖမးတလဆတာက သတ႔ (အာဏာပင) ေတြက ျပ႐ပအေနန႔ ဗဒယထမာ ႐ကတယ။ မဒယာေတြက ေဖာျပ႐။ မရဘး မဟတပါဘး ရေတာရပါတယတ။ ဒါေပမယ ရတယဆတာက သတ႔န႔ အလဥးသငတလေတြ ရတယတ။ ၿပးေတာ ရတေလကလညး ငါးဖမးဖ႔ေကာငးတ အရြယအစားေတြ မဟတဘးတ။ ခရးစဥ တေလာကမာ ေသာကေရသန႔ကစၥန႔ ပတသကၿပး အခကအခ ျဖစတာမား သတထားမတာရလား။ တမာတေကာမေရာကခင (၃) ရြာေလာကမာေပါေနာ။ အဒရြာက ဘနးၾကးေကာငးေလးက ေရကနေလးရတယဗ။ အဒေရကနက နာဂစတနးက ေရငနဝငသြားတယေပါေနာ။ ဒါေလးက ေရျပနထတထားတယေပါ။ ထတတာကလညး ဟတတပတတ မထတႏငပါဘးတ ရြာလထအားန႔ ခပထတလကတယ။ ေႏြရာသကေတာ ျပနေျခာကသြားတယ။ ခ မးျပနရြာေတာ ေရျပနတငတာေပါ။ ကေနာတ႔ လယသမားေတြကေတာ အဆရပါတယတ။ ေရက ဗကထက တဂါလန ဝငသြားရင သန႔သြားေရာ လ႔ေျပာတယ။ ကြငးထေနတသေတြက ေသာကေရအတြက ရြာက ေလန႔သြားခပၾကရတယေလ။ ပလတစတစပးေလးေတြန႔ သြားခတတယ။ အဒေလက ေထာကပေပးလ႔ ရတာလားလ႔ ေမးေတာ မဟတပါဘးတ ဒေလဟာ ကယဖာကယ ရာၾက႐ကထားတာပါတ။ ေလကၾကညလကေတာ ေလက အဆတေလးပါပ။

ေဒးဒရၿမ႕နယထက ဘနးေတာၾကးေကာငးေတြ၊ သဃာေတာေတြရ႕ အေျခအေနေရာ တးတကမႈ ေတြ႔ရလား။ တမာတေကာရြာက ဘနးၾကးေကာငးဆတာ တင (၁ဝ၈) လးရတယေျပာတယ။ ေကာငးၾကးက အၾကးၾကးပ။ အဒ ေကာငးၾကးက ၿပကသြားတာေပါေနာ။ ကေကာငးလ႔တ ေလစတကတအခနမာ ၿပကသြားလ႔တ။ ေနာကမသာ ၿပကမယ ဆရင တရြာလးက လေတြေသတယတ။ ဘာလ႔တနးဆေတာ တရြာလးက ဘနးၾကးေကာငးက ေျပးလာၾကမာေလ။ အဒ ၿပကသြားတ ဘနးၾကးေကာငးၾကးက အခထကထ ဒအတငးပ။ ဒနယေျမတဝကမာလညး ဒဘနးၾကးေကာငးက ဥပတ ဘာဝနာေတြ ဘာေတြ သတငးကၽႊတဆ လပရတယေပါေနာ။ အဒနားမာရတ ဘနးၾကးေကာငးေတြအားလးက ဘနးၾကးေတြ အမားၾကး စၿပးလပရတာ။ ေနရာအခကအချဖစတအတြက ဒမာ ေလာေလာဆယ ဘနးၾကးေတြက ဖာခငးၿပး ကြငးျပငထမာ လပရမလ ျဖစေနတယေပါေနာ။ အဒေကာငးပကသြားေတာ သတငးသးတာ၊ ဆြမးဘနးေပးတာတ႔ေရာ အဆငေျပၾကရ႕လား။ တမာတေကာရြာက ဘနးၾကးေကာငးထမာ သမကေလး တခရတယဗ။ သမေလးကေတာ အတေလးန႔ လပထားတ တထပေပါ။ အဒထမာ ဘနးၾကးေတြ ဝငၾကမးေနၾကတယ။ ဘနးၾကးတပါးက အသကၾကးေတာ သမတလငးမာ အပဖ႔ အခကခရတယဆၿပး ေကာငးေသးေသးေလးေပါ ေအာကက ၾကမးခငးေလးန႔ ပဥကာေလးလပထားတယေပါ။ ဒါေပမယ သက ပလ႔ မအပႏငေသးဘး။ ဆြမးဘနးရတ အေနအထားကေတာ ျဖစသလပေပါ။ တခ႕လညး ရြာထမာရတ အေျခအေန ထကသငသေလာကေကာငးတ အမေတြကလညး လႉတာေလးေတြ ရပါတယ။ တမာတေကာရြာက ကေနာက ကဆနလျပညေန႔ေရာကသြားေတာ ကဆန ေညာငေရသြနးေနတာ ေတြ႔တယ။ ဘနးၾကး ေကာငးမာရတ ေရစတစကေလးန႔ ေရတငေပးတယ။ ေနာက စားပြေလး (၂) လး ခထားတယ။ အဒစားပြေလးေတြမာ ဆနျပတေလးက သၾကားေလးထညထားတယေပါေနာ။ ညေန (၄) နာရ ေလာကမာေပါေနာ။ လာတကေလးေတြက ဆနျပတတကတာ အလႉ႕ရင (၂) ဥးေပါ။ ရြာထက။ အလႉ႕ရငဆတာ သတ႔လညး ခမးသာလ႔ မဟတဘးတ ဒေန႔မာ ကသလျပတာပါတ။ ကေလးေတြက အလအယက ေသာကၾကတယ။ ကေလးတေယာကက ၾကးၾကးတ သားက ထပထည ေပးလ႔ ရမလားတ ေတာငးေနတယ။ အဒမနးကၾကးက အငးတ တစြနးထပထညေပးတယ။ ေတာေတာ စတမေကာငး ျဖစခရတယ။ တးေျမာငးရြာဘနးၾကးေကာငးလညး ဒလပ ၿပကသြားတာ ခထ ဘာမမလပႏငဘးေပါေနာ။ အာဏာပငေတြက အဒ တမာတေကာရြာက ကေလးတြအတြက ဘာေတြ လပေပးတာရလ။ တမာတေကာဘနးၾကးေကာငးေပါကမာ ကေလးေပာ Children Happy ဆၿပး ေရးထားတယ။ ဇရပေလး တေဆာငလပ ေဆာကေပးထားတာေပါေနာ။ ဘာပါလညးဆေတာ ၾကမးခငးေလးရယ။ အကာေလးက သစသားေလးေတြက တဝက ကာထားတယဗာ။ အေပၚက ေလဟာနယေလးေပါ။ အဒဟာေလးမာ ကေလးေတြေပာေအာင လပထားတယ။ ဒါေပမယ (၈) လ ေလာကေရာကေတာ အဒ ကေလးေပာအဖြ႔က ျပနသြားတယ။ ခန႔ထားတ ဝနထမးေတြလညး မရေတာဘး။ ဆေတာ ဒေကာငးက ေလာေလာဆယေတာ ဘာမ အသးမကေတာဘးေပါေနာ။ အဒရြာမ မလတနးေကာငးေလး တေကာငးလညး လပထားေပးတယ။

အမေဝျခမးေရးေတြန႔ ပတသကၿပးေရာ ဘာေတြေတြ႔ခရေသးလ။ ကြမးၿခကနးၿမ႕အဝင ညာဘကျခမး ကြငးထမာေပါ ေမတာရြာလ႔ နာမညေပးထားတေနရာ ေရာကတယ။ အဒမာ သရလကၤာ ဘနးၾကးလႉထားတ အမေတြေပါ။ အမေပါငးက (၇ဝဝ) ေကာေဆာကထားၿပးၿပ။ အမပစက ဆရာေတာက ျပတနးက တမး၊ သတ႔ေဆာကေတာ တမး၊ ခေနာခန႔န႔။ ဟတေလာက ေလလာတအခနမာ ႏစလးလသြားတယတ။ ကေနာသြားၾကညေတာ အတဖနပအျမငက ၁ေပခြ ရတယ။ အဒါက ေျမၾကးထစကရမာ မစကပန႔ အေပၚမာ ေပၚေနတယ။ တခ႕အမက တဖကက အတဖနပခၿပးေတာ တဖကက ကနးနညးနညးျမငတေနရာ ေျမၾကးထမာ တငစကထားတယ။ အတဖနပမပါဘး။ ေနာကၿပး အဒအမေတြ ဘယလေဝမာလညးဆေတာ မယက ကငတယတ။ အဒ အမေတြက ခထကထ မေပးေသးဘး။ အလႉရငကေတာ လႉထားတာအမားၾကးေပါေနာ။ သတ႔ (အာဏာပင) ေတြက ကနထ႐ကကေပးတအတြက ကနထ႐က ကလညး ကကေအာင ေဆာကတအတြက အမေတြဟာ ခေနာခန႔ျဖစေနတာေတြေပါေနာ။ ဒါက ေနာကထပေလတကရင ၿပလမယ အမေတြေပါ။ ၾကာရညမခႏငဘး။ အခ ခရးစဥန႔ အရငတနးက ခရးစဥ ကားလမးေတြရ႕ ၾက႕ခငေရးအေျခအေန ဘယလရပါသလညး ခငဗာ။ ရနကနက စထြကတယဆရင ဒလဘကကေနသြားလကတယေပါေနာ။ အဒကေန ကြမးၿခကနဘကက ကားန႔ ဆကသြားရတာေပါေနာ။ လမးမာ တြေတးတ႔၊ ေကာမႉးတ႔ကျဖတသြားရတာ။ အဒလမးေတြ အားလးကေတာ အေပါကအပန႔ အရာေတြန႔ခညးပ သြားရတာေပါ။ လမးေတြကေတာ နဂအတငးပ ဆးဆးရြားရြားပါပ။ လမးမာ ဘာတခမ ျပျပငထနးသမးမႈက မရဘး။ သတ႔ (အာဏာပငမား) လပသြားတ ဓါတတငေပါေနာ။ အရငတနးက အေရးေပၚကာလတနးက ရထားသလမးေတြက ဓါတတငလပ သးထားတာေပါေနာ။ အဒဟာေတြက ခထကထ ဘာမမေျပာငးလေသးပ ဒအတငးပထားတယ။ emergency တနးကဟာက ခ permanent ျဖစသြားတာေပါေနာ။ ေနာကတခကေတာ ကြမးၿခကနးၿမ႕နယအေနန႔လညး ဘာမ ထးထးျခားျခားၾကး ေျပာငးလတာ မရဘး။ အဒမာ အနဂအ ေတြက လာၿပးေတာ ႐းေတြဖြငထားတာေတြက အခ ဘာမမရေတာပန႔ တျခား လမးပမးဆကသြယေရးေကာငးတ လပြတာတ႔၊ ဖာပတ႔၊ သတ႔ နညးနညး Hot ျဖစမယေနရာ ၿမ႕ေပၚေတြမာပ အဒ ႐းအဖြ႔ေတြ၊ အနဂအေတြက ေရာကေနၾကတယ။

ေ၀ဘာဂမ လနာမားက မဂၤလာဒေဆးရသ႔ ေရႊ႕မည ေအာငထက / ၁၁ ေမ ၂၀၀၉

HIV/ AIDS ေ၀ဒနာရငမားက ကသေပးေနသည ေျမာကဥကလာပၿမ႕နယ၊ HIV/ AIDS အထးကေဆး႐ႀကးအား အစးရမ ျပနသမးလကၿပး ေဆး႐တက လနာမားအား မဂၤလာဒ အထးက ေဆး႐သစႀကးသ႔ ဇြနလအတြငး ေျပာငးေရႊ႕ရမညျဖစေၾကာငး ေ၀ဘာဂမ တာ၀နကဆရာ၀နတဥးက ေျပာသည။

မဂၤလာဒ ေဆး႐၀ငးအတြငး ခတင (၅၀) ဆ၊ အေဆာငသစ (၂) ေဆာငက ကမၸဏတခမ တာ၀နယေဆာကလပ ေနသညမာ မၾကာမ ၿပးစးေတာမညျဖစေၾကာငး၊ မဂၤလာဒေဆး႐ႀကးသည ေ၀ဘာဂေဆး႐ကသ႔မႀကးေသာလညး ေရႊ႕ေျပာငးလနာမား ဆႏငေၾကာငး အဆပါဆရာ၀နက ေျပာသည။ ကကလ႔-ကကလဘရား အေရ႕ဘက အထးကေဆး႐ (မဂၤလာဒ) ဖြငလစလကသညမာ တႏစေကာခန႔သာ ရေသးၿပး မဂၤလာဒ ေဆး႐အပႀကးမာ ေဒါကတာ ေအာငစနး ျဖစသည။ “ေဆး႐ေရႊ႕မယလ႔ေတာ အသေတြ ထြကေနတယ။ တရား၀င ေအာဒါေတာ မထြကေသးဘး။ ဒကစၥ လႀကးေတြ ပသလမမယ။ ေမလကနခါနး ဖနးဆကၾကညရင အတအက သလမမယ” ဟလညး ေ၀ဘာဂေဆး႐မ တာ၀နက ဆရာမတဥးက ေျပာသည။ ယငးကစၥႏငပတသက၍ ေ၀ဘာဂေဆး႐အပႀကး ေဒါကတာထငေအာငေစာအား ဆကသြယေမးျမနးရန ႀကးစားခေသာလညး ဖနးေျဖၾကားျခငးမရေပ။ မညသညအေၾကာငးေၾကာင ေ၀ဘာဂေဆး႐မ လနာမားအား မဂၤလာဒေဆး႐သ႔ ေျပာငးေရႊ႕မညဆသညက သကဆငရာမ ထတေဖာေျပာၾကားျခငးမရေသာလညး ၿပးခသညလအနညးငယက ေ၀ဘာဂႏင မဂၤလာဒ ေဆး႐ႀကးတ႔ရ လပသကရင ဆရာ၀နမား၊ သနာျပမားက နယေဆး႐မားသ႔ ေရႊ႕ေျပာငးခၿပး ဆရာ၀နအသစမား အစားထးခန႔အပလကေၾကာငး သရသည။ ထသ႔ လပသကရငဆရာ၀နမားက ေျပာငးေရႊ႕လကမႈႏငပတသက၍ အဆပါ ေ၀ဘာဂမ တာ၀နက ဆရာ၀နက “HIV န႔ ပတသကလ႔ ကေနာတ႔ဆမာ အထးကသမားေတာ (၅) ဥး (၆) ဥးထက မပဘး။ သတ႔ေတြေတာင M.Med.Sc (ေဆးပညာ မဟာသပၸ) ၿပးလ႔ HIV Diploma က ျပညပမာ သြားယထားတ အဆငေတြပ ရတယ။ Master ေတြ၊ P.H.D ေတြ ယထားတာေတြ မဟတဘး။ AIDS ေ၀ဒနာရငေတြက ကသဖ႔ဆတာ အေတြ႔အႀက ရငကကတ ဆရာ၀နေတြန႔သာ သငေတာတာ” ဟ ေျပာသည။ ၎က “ေ၀ဘာဂ ေဆး႐ႀကးမာ တေန႔က လနာအေယာက (၃၀) ေလာက ေန႔စဥ အသကဆး႐ႈးေနၾကတယ။ ေဆး႐တခလးမာဆ လနာေပါငး ပမးမျခငး (၁၅၀) ေလာကရတယ၊ တေန႔တေန႔က (၃၀) ေလာကေသလက၊ ေနာကထပ (၃၀) (၄၀) ေလာကတကလာလက။ တခါတခါက ကတငေတြအစားထးလကန႔ ျမနမာတႏငငလးက လနာေတြ လာတကၾကတာပါ” ဟ ဆကလကေျပာသည။ ျမနမာတႏငငလးမ HIV/ AIDS ေ၀ဒနာရငမားအား အဓကကသေပးေနသညေဆး႐ႏစခမာ ေ၀ဘာဂႏင မဂၤလာဒ အထးကေဆး႐တ႔ျဖစသည။ ေ၀ဘာဂ အထးကေဆး႐အနး၌ ေရလယဘနးႀကးေကာငးရၿပး အဆပါ ဘနးႀကးေကာငးတြင အနအယလဒ လငယမား အကအညေပးေနသည AIDS ေ၀ဒနာရငမား စစညးေနထငၾကသည။ ေရလယဘနးႀကးေကာငးသည သဃာေတာ ေရႊ၀ါေရာငေတာလနေရးအၿပး ဖကဆးခလကရေသာ သဃၤနးကၽြနး မဂၢငေကာငးတကအခြလညး ျဖစသည။

ျမနမာႏငငတြင HIV/ AIDS ေ၀ဒနာရငေပါငး (၃) သနးေကာရသညဟ စစအစးရ ကနးမာေရးဌာနက ၂၀၀၄ ခတြင သတငးထတျပနခသည။

ေလလေၾကာင ရြာနားက ငါးရြာသားမစားႏင NEJ / ၁၁ ေမ ၂၀၀၉

ေဒးဒရၿမ႕နယအတြငးရ ေခာငးမားက ေမြးျမေရးႏင ေရလပငနး၀နႀကးဌာန လကေအာကခ ငါးလပငနးဥးစးဌာန က ေလလေပးေနသညအတြက ေဒသခမားသည ရာေဖြစားေသာကရန အခကအချဖစေနၾကသည။ အစးရက ေလလေပးထားသညအတြက ေလလေအာငသက ေဒသတြငးရေခာငးမားတြင ငါးရာခြငတႏစစာ အပငရထားျခငးျဖစၿပး အျခားလမားက ကြနပစျခငး၊ ကဏနးေထာငျခငး၊ ပကတနးျခငး တ႔ျပလပပါက ေလလေအာငသႏင ေကးရြာဥက႒တ႔ ပးေပါငးကာ ေလာေၾကးေတာငးျခငး၊ ဖမးဆးျခငးထ ျပလပေၾကာငး ေဒသခမားက ေျပာသည။ “ဥက႒ကလညး ေလလရထားသဘကကဆေတာ ဒလကြနပစ ငါးဖမးလပမသေတြက နစနာတာခညးပ။ ေထာငမကရငေတာ ေလာေၾကးေပးရတယ။ ကေနာဆ ေလာေၾကး ကပ (၈) ေသာငးေလာက ေပးလကရ ဖးတယ” ဟ ေဒးဒရအပင မေငးႀကးရြာမ ေရလပသားတဥးက ေျပာသည။ ငါးရာသမားက တႏစစာ ငါးရာခြငရရရန အခေၾကးေငြအျဖစ ေလလေအာငထားသမားအား (၂) သနးႏငအထက ေပးထားရေၾကာငး သရသည။ “လပစားရတာ မလြယဘး။ ကယရြာမာေနၿပး ကယေခာငးမာ ငါးရာစားလ႔ မရဆတာ ဘယေလာကထႀကးတ ဒကၡလ စဥးစားၾကညပါ” ဟ ေဒးဒရၿမ႕နယအတြငး ေသာၾကာေခာငး႐းေဘးတြင ေနထငသတဥးက ေျပာသည။ ဖာပခ႐င ေဒးဒရၿမ႕နယ ေသာၾကာေကးရြာအပစရ ေသာၾကာအငးဂရမက တဥးတညး သးသန႔ေလလဆြပါက သနး (၂၀၀) ႏငအထကရၿပး ငါးဥးစးဌာနက ေပးရေၾကာငး သရသည။ ေသာၾကာအငးဂရမတြင ေခာငး (၅) ေခာငးခန႔ရၿပး ေခာငးမားတြငရာေဖြေသာ ေရလပသားမားအေနျဖင ရရေသာ ငါးပစြနမားက ခနတြယ၍ ေလလဆြထားသထ ျပနသြငးရေၾကာငး အငးေလလရခဖးသတဥးက ရငးျပသည။ ၎က “အဒေခာငးေတြမာ ငါးရာမယဆရင ေလလရထားသက ပကဆသြငးရတယ။ ေလ (၄) စငးက (၃) သနးေပး ရတယ။ ေလပငရငေတြက သတ႔အဖြ႔ဖြ႔ၿပး လပတာေတြရတယ။ ေရထမာ ရာေဖြတာ ပစအမးမး ရတယ။ ငတ၊ ၿမႇး စတရာေဖြတ ကရယာေတြ မတဘး။ အဒမတတ အေနအထားအေပၚ မတညၿပး ပကဆက ခြေတာငးတာ” ဟ ေျပာသည။ ငါးဖမးတရာသက တနခးလဆနးက ေနာကတႏစ တနခးလဆနးအထ သတမတကာ တႏစပတလး ဖမးဆးၾက

ေၾကာငး သရသည။ နာဂစမနတငး တကခတၿပးေနာက စား၀တေနေရး အကပအတညးက ေျဖရငးေနရခနတြင ငါး၊ ပစြန၊ ကဏနးမားက မမတ႔ရပရြာအနး ေခာငးမားတြင လြတလပစြာ ရာေဖြစားေသာကႏငမႈ မရရျခငး၊ ေလလေအာင သက ရာေဖြစားေသာကရန ေငြေၾကးတႏစစာ သြငးမထားႏငျခငးတ႔ေၾကာင ေဒးဒရၿမ႕နယအတြငးမ ေဒသခမားမာ အခကအခမား ပမႀကေတြ႕ေနရေၾကာငး မေငးႀကးရြာရ ေရလပသားတဥးက ေျပာသည။

ထငးမ ဆားမား ျမနမာသ႔ တငသြငးေနရ

NEJ / ၁၁ ေမ ၂၀၀၉

ျပညတြငးဆားထတလပမႈကဆငးမႈေၾကာင ထငးႏငငမဆားမားက မေဆာက-ျမ၀တနယစပ ကနသြယေရး လမးေၾကာငးမတဆင ေန႔စဥ ဆားတနခန (၅၀၀) ခန႔ တငသြငးေနရသည။ ျမနမာႏငင၏ ဆားထြကရာေဒသျဖစသည လပြတာ၊ ဘကေလး၊ ငပေတာ စသည ေဒသမားရ ဆားကြငးမားမာ ယမနႏစက တကခကခသည နာဂစမနတငးေၾကာင ပကစးသြားခရာ ယေန႔ထ နာလနမထႏငေသးဘ ယခငထတကန၏ (၂၅) ရာခငးႏႈနးသာ ထြကရေသာေၾကာင ျပညပမဆားမား တငသြငးရျခငးျဖစသညဟ ျမနမာကနသညမားက ေျပာသည။ ျမနမာဆားကနသညတဥးက “ကေနာတ႔ ထငးဘကက တငသြငးတ ကလ (၅၀) ၀င ဆားတအတက ဘတ (၁၉၀) ကတယ။ ျမ၀တအေရာကဆရင တအတ (၂၀၀) ကတယ။ ထငးဆားေတြက အခလ အလးအရငးန႔ ေန႔တငးသြငးတာ (၃) လ ေလာကရသြားၿပ။ ဧရာ၀တတငးက ဆားထြကမားတ ေဒသေတြမာ နာဂစေၾကာင ဆားကငးေတြပကၿပး ဒေန႔ထ နာလနျပနမထႏငေသးဘး။ ဒါေၾကာင ျပညတြငး၀ယလအားေၾကာင ဆားသြငးရတာျဖစတယ” ဟ ေျပာသည။ နာဂစၿပးခနမစ၍ တႏစတာကာလအတြငး ထငးဆားမား ပမနတငသြငးေနရေသာလညး ယခ (၃) လ အတြငး တငသြငးသညဆား ပမာဏမာ ယခငလမားထက ထက၀ကခန႔ မားလာသညဟ သရသည။ မေဆာက-ျမ၀တ ခစၾကညေရး တတားအပါအ၀င တတား၏ေတာငဘကရ တရားမ၀င ဂတမားျဖစသည သည ဂတ၊ ႏစဂတ၊ (၉၉၉) ဂတသစ၊ တစဂတ၊ ဆယေျခာကဂတ၊ ဆယခႏစဂတတ႔မ ဆားအတေရ (၁) ေသာငး ခန႔က ျမနမာႏငငဘကသ႔ ထငးဘကမ ေန႔စဥ တငပ႔ရသညဟ ဆားတငသြငးသည ထငးကနသညတဥးက ေျပာသည။ နာဂစမတငမက ျမနမာႏငငတြင ဆားတပာ ကပ (၃၀၀) ၀နးကငသာရခရာမ ယခလကရေပါကေစးမာ ဆားတပာလင ကပ (၆၀၀) အနညးဆးရသညဟ သထၿမ႕မ အမရငမတဥးက ေျပာသည။ အထးသျဖင လပြတာတြင လြနခသည မတလႏင ဧျပလအတြငး ရြာသြနးခသည မးမားေၾကာင ဆားကငးမား၊ ထပမပကစးသျဖင ဆားထြကရမႈႏႈနးမာ ယခအခါ (၂၅) ရာခငႏႈနးခန႔သာ ရေတာသညဟ ဆားကနသညမားက ေျပာသည။

လပြတာၿမ႕နယသည အဏၰ၀ါေဗဒမ သတမတထားသည တဧကလင ဆားပာ (၆,၀၀၀) ထြကရေရး သတမတခကမာ ယခအခါ ပာ (၁,၅၀၀) ခန႔သာ ထြကရႏငေတာမညဟ ဆားလပငနးရငမားအဖြ႔က ခန႔မနးသည။ လပြတာၿမ႕နယသည ဆားဧကေပါငး (၂၇,၀၀၀) ေကာရကာ ဆားလပငနးရင (၆၀၀) ေကာျဖင လပကငလက ရေသာလညး ယခအခါ ဆားထြကႏႈနးကဆငးမႈမားေၾကာင အျခားလပငနးမားသ႔ ေျပာငးလလပကငသမား ရာႏငခရသညဟ သရသည။ ထငးႏငငမ ဆားမား တငသြငးမႈက ျမနမာအာဏာပငမားက တရား၀င ခြငျပထားေသာလညး လကရတငသြငး သည ဆားမားက ကနသညမားက ပမတြကေျခကကရနအတြက နယစပကနသြယေရး ၀နထမးမား အာဏာပငမားႏင နားလညမႈယကာ ကနပမာဏ၏ တ၀ကက ဂတေဆာငေသာလညး ကနတ၀ကက နားလညမႈျဖင ျမ၀တမ ရနကနအပါအ၀င အနယနယအရပရပသ႔ တငပ႔ၾကသညဟ ျမနမာကနသညမားက ေျပာသည။

၀ကတပေကြး ျဖစပြားႏႈနး ျမငတကလာ

NEJ / ၁၂ ေမ ၂၀၀၉

ဓာတခြခနးစမးသပ ေတြ႔ရခကမားအရ လေပါငး (၄,၆၉၄) ဥးတြင A(H1N1) တပေကြးဗငးရပပးပ႕ႏ႔မႈက ေတြ႔ရရၿပး ေသဆးသ (၅၃) ဥး ရၿပျဖစေၾကာငး၊ ၿပးခသည ေသာၾကာေန႔ ထတျပနခကထက ႏစဆနးပါး တးလာေၾကာငး ကမာၻ႔ကနးမာေရးအဖြ႔ႀကးက သတငးထတျပနသည။ ဓာတခြခနးေလလာေတြ႔ရခကမားအရ နငငေပါငး (၃၀) အနက မကဆကႏင အေမရကနျပညေထာငစတ႔တြင လမား၌ A(H1N1) တပေကြး ပ႕န႔မႈက ေတြ႔ရရေၾကာငး၊ မကဆကတြင (၁,၆၂၆) ဥး တပေကြးျဖစပြားၿပး (၄၈) ဥး ေသဆးကာ အေမရကနျပညေထာငစတြင တပေကြးျဖစပြားသ (၂,၅၃၂) ဥးအနက (၃) ဥးေသဆးသညဟလညး အဖြ႕ႀကးက ယမနေန႔တြင ထတျပနသည။ A(H1N1) တပေကြးကးစကေရာဂါသည အဆင (၆) ဆင သတမတထားသညအနက အဆင (၅) တြင ရေနေသး သညဟ ကမာၻ႔ကနးမာေရးအဖြ႕မ လကေထာကၫႊနၾကားေရးမႉး ကဂဖကဒါက ေျပာသည။ လလခငးေရာဂါကးစကသညအဆငက ေျမာကအေမရကရ မကဆကႏင အေမရကနျပညေထာငစတြင ေတြ႔ရရၿပး အျခားႏငငမားတြင ျဖစပြားသည သသာထငရားသည အေထာကအထားမား မေတြ႔ရေသးေၾကာငး ၎က ေျပာသည။ အကယ၍ ေျမာကအေမရက ျပငပ အျခားေဒသတြငးသ႔ A(H1N1) တပေကြးပ႕ႏ႔သြားမညဆပါက အဆင (၆) သ႔ တးျမႇငသတမတ သတေပးရနလအပေၾကာငး ကဂဖကဒါက ေျပာၾကားသည။

NEJ / ၁၂ ေမ ၂၀၀၉

လပစစဓာတအား ျဖန႔ခြေပးရာတြင လာဘေငြယခေၾကာငး တငၾကားခရေသာေၾကာင ရနကနတငး လပစစဓာတအားေပးေရးအဖြ႔မ အရာရဝနထမးအခ႕ အေရးယခရေၾကာငး ဗလတစေထာငၿမ႕နယ လပစစအငဂငနယာ႐းမ ဝနထမးတဥးက ေျပာသည။ ၾကညျမငတငၿမ႕နယတြင သတမတခနအတြငး လပစစမးမလာသညအတြက ၿမ႕နယအတြငးရ ကမၸဏတခက လပစစအငဂငနယာ႐းသ႔ အေၾကာငးၾကားေမးျမနးရာတြင မေခမငျပနလညေျဖဆမႈေၾကာင ေနျပညေတာအထ တငၾကားခရျခငးျဖစေၾကာငး အဆပါ၀နထမးကေျပာသည။ ၎က “တဖကကမၸဏကလညး ေနျပညေတာအထ ထထေရာကေရာက တငမယဆၿပး စကမႈဇနေတြဆကေန လာဘေငြယၿပး မးမနမနေပးေနတကစၥ အေထာကအထားေတြ ရာေဖြၿပး ေနျပညေတာအထ တငလကတယ။ ဒါန႔ ေနျပညေတာက ဆငးလာၿပးစစေတာ ရနကနတငး လပစစဓာတအားေပးေရး အဖြ႔ကယတင စကမႈဇနေတြကေန လာဘေငြယၿပး မးက ပမနျဖစေအာင ေပးေနတာ သြားေတြ႔တယ။ ဒါန႔ အရာရ၊ ဝနထမးအေတာမားမားက တဆငနမ ရာထးေတြခၿပး နယေတြ ေျပာငးလကတယ” ဟ ေျပာသည။ သ႔ေသာ အဆပါကစၥအား လာဘစားမႈျဖစေသာလညး တာ၀နေလာေပါမႈ ေခါငးစဥျဖငသာ အေရးယလကျခငး ျဖစေၾကာငး ရနကနတငး လပစစအငဂငနယာ႐းမ၀နထမးတဥးက ေျပာသည။ လာဘစားမႈျဖငသာ အေရးယပါက ေထာငဒဏအထ ခမတခရမညျဖစသကသ႔ လာဘေငြေပးခသည စးပြားေရး လပငနးရငမားကလညး စစေဆးအေရးယမႈမား လပရမညျဖစသျဖင ဌာနတြငး ႀကတၿပးေျဖရငးခေၾကာငး ၎ကေျပာသည။ နအဖစစအစးရက သတငးစာမားမတဆင ေရအားလပစစ စမကနးႀကးမား အေကာငအထညေဖာေနပါသညဟ ေဖာျပေနေသာလညး ရနကနကသ႔ ၿမ႕ႀကး၌ပင ၿပးခသညႏစ ႏဝငဘာလဆနးမစ၍ အလညက မးေပးစနစျဖငသာ ျဖန႔ျဖးေပးခသည။ အဆပါ စနစအရ စကမႈဇနမားက ႐းဖြငရက ေန႔ပငးအခနမား၌ ဥးစားေပးၿပး ေနအမမားက ညပငးအခနတြင ဥးစားေပး လပစစမး ျဖန႔ျဖးေပးခသည။ ေနာကပငးတြင သဘာဝဓာတေငြ႔ မလေလာကသညအတြက သဘာဝ ဓာတေငြ႔သး လပစစဓာတအားေပး စက႐မား အျပညမလညႏငေတာဘ ဓာတအားေပးမႈ မားစြာေလာကလာခသညအတြက နဂ လပစစစြမးအား ဝနႀကးဌာနက သတမတထားသည မးေပးခနအတငး ေပးႏငျခငး မရေတာေၾကာငး ရနကနတငး လပစစအငဂငနယာ႐းမ အဆပါ ၀နထမးက ေျပာသည။ သကဆငရာဝနႀကးမားက လပစစဓာတအား ျဖန႔ျဖးေပးႏငသညအခနက ေလာေပါေပးရန ၫႊနၾကားချခငး

မရသညအတြက ရနကနတငးလပစစဓာတအား ျဖန႔ျဖးေရးအဖြ႔က သတမတခနတြင မးကလႊတၿပး (၁ဝ) မနစခန႔ၾကာသညႏင ျပနျဖတ စသျဖင ေပးခနတန ေပးႏငေအာင ေဆာငရြကခေၾကာငး၊ ထ႔ေၾကာင စကမႈဇနလပငနးရငမားက ပမနျဖန႔ေပးသည နာရအတငး မးရရႏငရန လာဘေငြ ေပးၾကျခငးျဖစေၾကာငး သရသည။ လာဘေငြေပးသည စကမႈဇနမားတြငသာ သတမတခနအတငး အတငးအတာတခအထ လပစစမးရရသြားေသာ လညး အျခား ရနကနၿမ႕ ဧရယာတခလးတြငမ လပစစမး ဆးဆးရြားရြား ျပတေတာကျခငး၊ လာခနတန ခဏလာၿပး ေတာကေလာက ျပနျပတသြားျခငး၊ လာလက ျပတလက ႀကမဖနမားစြာျဖစျခငး၊ မးအားနမၿပး သးမရ ျဖစျခငးတ႔ ေန႔စဥျဖစေပၚေနသညဟ လညး ရနကနၿမ႕ခမားက ေျပာသည။ ယချပနာေၾကာင အမတ (၂) လပစစစြမးအားဝနႀကး ဗလခပခငေမာငျမငကယတင ယခလ (၁ဝ) ရကက အလ သဘာဝဓာတေငြ႔သး ဓာတအားေပးစက႐သ႔ သြားေရာကစစေဆးခေၾကာငး သရသည။ မညသညစးပြားေရးလပငနးမ မရဘ လဥးေရ အနညးငယသာ ရသည ေနျပညေတာ စစဌာနခပႏင ေနျပညေတာ တဝကတြငမ မးထနထနလငးေနေၾကာငး ေဒသခမားက ေျပာသည။

NEJ / ၁၂ ေမ ၂၀၀၉

စစအစးရႏင အပစရပထားသည မြနတငးရငးသား လကနကကငအဖြ႕မားအတြငး အငအားအႀကးဆး ျဖစေသာ မြနျပညသစပါတဝင (၂) ဥးက ရကသတ (၃) ပတအတြငး လပႀကသတျဖတမႈ ျဖစပြားခေၾကာငး နယစပမ လာေသာသတငးအရ သရသည။ ၿပးခသညဧၿပ (၁၈) ရကတြင ခ႐ငေကာမတဝင ေဒါကတာႏငမငးေနာင လပႀကသတျဖတခခရၿပး ယခလ ေမ (၈) ရကတြင ၿမ႕နယေကာမတဝငတဥးျဖစသ ႏငရာဇာ ေသနတျဖင (၆) ခကတတ ပစခတျခငးခရေသာလညး ဒဏရာရရျခငး မရဘ လြတေျမာကခသညဟ သရသည။ အသကေဘးမ လြတေျမာကလာသ ႏငရာဇာသည ယခငက မြနျပညသစပါတ၏ ၿမ႕နယေကာမတ၀ငအဆငျဖစၿပး ၂၀၀၆ ခ ဂတစပကလငး ေပါကကြမႈတရပတြင သသယရသအျဖစ အျခားရြာသား (၈) ဥးႏငအတ နအဖ စစတပက (၃) လေကာ ဖမးဆးထနးသမးခခရသည။ ထ႔ေနာက စစတပမ ဆကလကၿခမးေျခာကမႈေၾကာင ၂၀၀၇ ခတြင မြနျပညသစပါတသ႔ ဝငေရာကအမႈထမးခသျဖစသည။ ဧၿပ (၁၈) ရက လပႀကမႈတြင ပါဝငသ (၃) ဥးအား ဖမးဆးရမထားေၾကာငးက စစဘကဆငရာ လၿခေရးအဖြ႕ (စရဖ) တ႔က မြနျပညသစပါတ ေမာလၿမင႐းသ႔ လာေရာကအေၾကာငးၾကားခၿပး ထပမလပႀကမည ပါတဝငမား၏ စာရငးဇယားမားကလညး ၎တ႔ရရထားေၾကာငး ေျပာၾကားခသညဟ ေမာလၿမငခ႐ငမ အမညမေဖာလသ မြနျပညသစပါတ အရာရတဥးက ေခတၿပငသ႔ ေျပာၾကားသည။ ၎က “စရဖေတြ လာေျပာတနးက စာရငးေတြ ရထားတယတ။ ဒါေပမယ စာရငးထမာ ဘယသေတြ

ပါသလဆတာ ေျပာမသြားဘး။ ကေနာတ႔က တရားခဆသေတြက ေတြ႔ခြငေပးပါလ႔ ေတာငးဆထားေပမယ အခထ ေတြ႔ခြငမရ ေသးဘး” ဟ ေျပာသည။ လပႀကသတျဖတမႈ (၂) ခစလးသည စစအစးရနယေျမအတြငးရ ေမာလၿမင-ေရး အေဝးေျပးကားလမးမႀကး ေပၚတြင ျဖစၿပး ႏငရာဇာအား ေသနတျဖငလမးပစသည ကားအမးအစားမာလညး တညေနေၾကာငး ၎က ဆကလကေျပာသည။ “ျဖစတေနရာက ကြမလာန႔ ေရာငးေဒါငးရြာအၾကားမာ၊ ကားကလညး ဆာပဖ (Surf) အမးအစားပ။ ကားက ေမာလၿမငဘကက အတက၊ သက အဆငး၊ ဆငကယစးရငးန႔ အပစခရတာ” ဟ ၎က ရငးျပသည။ ပထမအႀကမ လပႀကသညအမႈျဖင စစအစးရအာဏာပငတ႔က ဖမးဆးခသမားမာ ႏငေအာငခမးႏငအဖြ႔ျဖစၿပး ၎တ႔သည ၂၀၀၇ ခတြင မြနျပညသစပါတမ ခြထြကလာသည မြနအမးသားလြတေျမာကေရးတပမေတာ၏ စစဥးစးခပေဟာငး ဗလခပေအာငႏငအဖြ႕မ ထပမပထြကလာသမား ျဖစသည။ ႏငေအာငခမးအဖြ႔သည အငအားေလာနညးလာသည မြနၿငမးခမးေရး ကာကြယေရးတပဖြ႔ အမညခ ဗလခပေအာငႏငတ႔တပမ ထပမအထတခရၿပး ေမာလၿမငရ စစဘကဆငရာ လၿခေရးအဖြ႔ စရဖတ႔၏ ပပးမႈျဖင ေမာလၿမငၿမ႕တြငး တေနရာတြင တတတဆတ ႐းစကထားသညဟလညး မြနျပညသစပါတမ အဆပါအရာရက ေျပာသည။ “သတ႔ (ေအာငခမး) အဖြ႔က အေယာက (၂၀) ေလာကပ ရမယ။ ေကာကရတ၊ ကကမေရာ ဘကျခမးမာ လႈပရားေနတယ။ ခကတာက ေလာငးကစားဝငးဖြငၿပး ပကဆရာတာေၾကာငရယ၊ အျခားအခြနေကာကတာ ေတြမာလညး နယေျမက တထပတညးျဖစေနေတာ ျပနာေတာ ရလာႏငတယ” ဟ ၎က ေျပာသည။ ဤလပႀကသတျဖတမႈမား မျဖစပြားမ တပတခန႔အလ ဧၿပ (၁၅) ရကတြင ႏငေအာငခမးအဖြ႔ႏင မြနျပညသစ ပါတဝငမား ကကမေရာၿမ႕နယအတြငးရ ႏြားေဝ႔ပြအတြငး ေသနတပစေဖာကၾကကာ အဓက႐ဏး ျဖစခၾကသည။ ၿပးခသည မတလကနပငးက ပါတဝင (၆) ေယာကပါဝငေသာ ႏငေအာငခမးတ႔အဖြ႔အား ဘရားသးဆၿမ႕မ လကနကခယမးမား ဝယယၿပး အျပနတြင ပါတဝငမားက စညး႐းသမးသြငးသညဟေသာ စြခကျဖင မြနျပညသစပါတက ဖမးဆးခသည။ ယခ ဒတယအႀကမ လပႀကသတျဖတမႈ ျဖစပြားအၿပး ယငးလပႀကမႈ၏ ေနာကကြယတြင မညသတ႔ ရေနသညဆ သညမာ မြနတငးရငးသားတ႔အတြက ရတကမေအးစရာ မးပြားအစမားဟ ပါတေခါငးေဆာငပငးတ႔က သသယရ ေနၾကေၾကာငး မြနႏငငေရးအသငးအ၀နးၾကား ေျပာဆေနၾကသည။

ခတပတ တငဒါ ရးသားမႈ မရ

NEJ / ၁၂ ေမ ၂၀၀၉

ႏငငပငေျမႏင အေဆာကအဥ (၉၈) ခက ပဂၢလကမားထ ေရာငးခရန နအဖစစအစးရက ေစးၿပငခပပတတငဒါ ေခၚယခရာ ပြငလငး႐းသားမႈမရေၾကာငး တငဒါတငသြငးခသ ကနသညႀကးတဥးက ေျပာသည။ နအဖစစအစးရ ပဂၢလကပငျပလပေရးေကာမရငက ဝနႀကးဌာန (၉) ခ၊ တရား႐းခပ (မႏေလး) ႏင စာရငးစစခပ႐းပင စးပြားေရးလပငနး (၉၈) ခက ခပပတတငဒါစနစျဖင ေရာငးခမည ျဖစေၾကာငး ဧၿပ (၄) ရကထတ ႏငငပငသတငးစာမားမ ေၾကညာခသည။ အဆပါ စးပြားေရးလပငနးမားမာ ရနကန၊ မႏေလး အပါအဝင အျခားၿမ႕နယမားမ ေျမကြကမား၊ ဆနစကမား၊ သေလာင႐မား၊ တကခနးတြမား၊ ႐ပရင႐မား၊ စက႐မား စသညတ႔ပါဝငၿပး ကပသနး ေထာငဂဏနးမ ေသာငးဂဏနးအထ တနဖးရသည အေဆာကအဥ ေျမကြကမား ျဖစသည။ ထသ႔ ေဖာျပပါ အေဆာကအဥ ေျမကြကမားက ယခလ (၇) ရက၌ ေနျပညေတာတြင နအဖ ပဂၢလကပင ျပလပေရးေကာမရင႐းက ေစးၿပငခပပတတငဒါ ေခၚယချခငး ျဖစသည။ ရနကနၿမ႕ရ ေျမညထပ တကခနးတခနးက ခပပတတငဒါ သြားေရာကတငသြငးခသ ကနသညႀကးတဥးက “အားလး တငဒါေတြက တင႐ပ တငထားခရတယ။ ဘယေတာ ဖြငေဖာကၿပး ဘယသေတြက စစေဆးမလ မသရဘး။ ကယတငဒါေအာငရငေတာ အေၾကာငးၾကားမယတ။ ဒါေပမယ တငဒါမေအာငရင ဘယသေအာငၿပး ဝယခြငရသြားသလဆတာ ကယလညး မသႏငဘး။ ေနာက ကယတငထားတ တငဒါေၾကး တခအတြက ကပ သနး (၁ဝဝ) က ဘယအခန ျပနထတေပးမလ ဆတာလညး မသႏငဘး။ ဒေတာ ေျပာရရင ပြငလငးမႈ မရဘး။ ႐းသားမႈလညး မရဘး” ဟ ေျပာသည။ အၿမ႕ၿမ႕ အနယနယမ ခပပတတငဒါ တငလသမားသည အမးအစားတခက ကပ သနး (၁ဝဝ) စေဘာေငြျဖင ေမ (၇) ရက၌ ေနျပညေတာ ႐းအမတ (၃၂) ပဂၢလကပင ျပလပေရးေကာမရင႐းသ႔ သြားေရာကကာ ခပပတေလလ တငရျခငးျဖစသည။ ပမနအားျဖင ႏငငပငလပငနးမား ပဂၢလကလကသ႔ ေရာငးခသည ခပပတတငဒါစနစတြင တငသြငးၿပး တငဒါမားက အမားေရ႕ေမာက၌ ဖြငေဖာက စစေဆး ေၾကညာၿပး ၾကမးခငးေစးႏႈနးမသည ေစးအမားဆး ေပးသက ေရာငးခေပးရမညျဖစေၾကာငး ရနကနတငး အခြနဥးစးဌာန႐းမ အရာရႀကးတဥးက ေျပာသည။ “ဒါေပမယ အစးရ ပဂၢလကပင ျပလပေရးေကာမရငဟာ စညးမဥးစညးကမးအတငး အခလ မလပခဘး။ စစအာဏာပငအဖြ႔ ေဆြမးသားခငးေတြ၊ အာဏာပငအဖြ႔န႔ နးစပသေတြကသာ စတႀကက လကသပထး ေရာငးခခၾကတယ။ ခပပတတငဒါစနစ ပြငလငးမႈ မရေတာတာေပါ” ဟ ၎က ရငးျပသည။ ယခငျပလပခသည ခပပတတငဒါပြမားတြငလညး ျမရပညဟတယ ပါ၀ငခၿပး ယငးဟတယက မညသမားက ေစးမညမစ ေပးၿပး မညသက မညသည ေစးႏႈနးျဖင ဝယယရရသြားသညက မညသမ မသရေၾကာငး၊ ထ႔ေၾကာင ပဂၢလကပင ျပလပေရးေကာမရင၏ အတပတတငဒါစနစ ပြငလငး႐းသားမႈ မရဟ ေျပာႏငေၾကာငး အခြနဥးစး ဌာန႐းမ အရာရႀကးက ဆကလကရငးျပသည။ နအဖျပလပခသည သတငးစာရငးလငးပြတခတြငမ ေနျပညေတာတညေဆာကေရးႏင ပတသက၍

မညသညေငြမားျဖင တညေဆာကေနပါသလ ဆသည သတငးစာဆရာတဥး၏အေမးက ျပနၾကားေရးဝနႀကး ဗလမႉးခပေကာဆနးက ရနကနတြင ကနရစခသည ဝနႀကးဌာနပင အေဆာကအဥႏင ေျမကြကမား ေရာငးခရာက ရသညေငြမားျဖင တညေဆာကျခငးျဖစေၾကာငး ျပနလညေျဖၾကားခဖးသည။ ယခတႀကမ စးပြားေရးလပငနး အတပတေလလတငရာတြင စေဘာေငြခညး သကသက ကပသနးေပါငး (၃-၄) ေသာငး ရႏငၿပး ေရာငးခ၍ရႏငမည ေငြေၾကးတနဖးမာ ကပေငြ ဘလယ (၃ဝ မ ၄ဝ) အၾကား ရႏငသညဟ စးပြားေရးလပငနးရငမားက ခန႔မနးၾကသည။

ေဂာကဂက သခငး ျပနဆခြငရ

NEJ / ・ ・ �� ・ ・ ・ ・

ဆငဆာမ ညစညမး Under Ground သခငးမား ညစညမးစာသားမား သဆမႈ၊ ညစညမးပမားႏငအတ ဗစဒ ထြကရမႈမားႏငပတသက၍ ျမနမာႏငင ဂတအစညးအ႐းက Show သဆမႈ၊ စးရးထတမႈမားက ေခတရပဆငး ခရကာ ေနာငမသဆရန ၀နခကတထးခရသ ဟစေဟာ အဆရင ေဂာကဂက သခငးျပနလည သဆခြငရၿပျဖစ ေၾကာငး ၎က ေျပာသည။ ၎၏ Show က လာမည ေမလ (၂၃) ရကေန႔တြင ေမာစငကၽြနး၌ ေဖာေျဖမညဟ အလငးတနးဂာနယတြင ေရးသားေဖာျပသည။ အဆပါဂာနယတြင “ကေနာအေနန႔ အမားေတြလပခမရင ပရသတႀကးက ခြငလႊတပါလ႔ ေျပာခငပါတယ။ ကေနာ အခ အျမငမနရသြားပါၿပ။ ပရသတႀကးအတြက အရငကလ အ႐ငးအစငးေတြ မပါေတာတ ေဂာကဂက သခငးေလးေတြ တငဆကမာပါ။ ေဂာကဂက လမၼာသြားပါၿပ။ ဟာသေတြ၊ ဘ၀ေတြပါမယ။ ကေနာသခငးက ၾကားရရင ေပာရႊငရယေမာရပါေစမယ၊ အမကစားေလးေတြ လပထားတယ” ဟ ပါရသည။ အဆေတာ ေဂာကဂကအား ၿပးခသည ဇနန၀ါရလအတြငးက စာေပစစစေရးႏင ျမနမာႏငင ဂတအစညးအရးက ေခၚယ၍ ခ၀နဂတ လတမတထးခငးခသည။ အသက (၂၅) ႏစအရြယ ဟစေဟာႀကကသ လငယတဥးက “အဒေဂာကဂကဆတေကာငက သဆခတာေတြဟာ အချဖစေနတ လေတြရ႕ ပစက ေဖာထတသဆခတာ။ သ႔လဆတေကာငေတြထမာ Jme၊ ရသ၊ ၾကကဖ၊ G-3၊ ထန၀ငး စတေကာငေတြပါတယ။ အဒေကာငေတြလညး Under Ground က ဆခတာပ။ ဆဆၿပး ဆတာေတြ ပါခတာပ။ ဘာပေျပာေျပာ လငယေတြႀကကတယ။ လငယေတြရ႕စတထြကေပါကျဖစတယ။ ေဂာကဂကက အားလးထမာ (ေပါက) သြားတာမ႔ စာနယဇငးေတြက ေရးလကတာ ခလကရတာပါ။ အခ သ ျပနဆမယဆတာ ကေနာတ႔လ လငယေတြ ႀကဆတယ။ ဒါေပမယ အရငလ လကခႏငမလား မေျပာတတဘးဗ” ဟ ေျပာသည။ ေမလ (၂၃) ရကေန႔တြင ေဂာကဂကသဆမည ေတးသခငးမားတြင သခငး (၆) ပဒပါ၀ငၿပး အသစ (၂) ပဒပါ၀ငမညဟ အလငးတနးတြင ေဖာျပထားသည။

အေမရကန ဒမကေရစ အကအညဆတာဘာလ ၁၂ ေမ ၂၀၀၉

ျမနမာျပညမာ ဒမကေရစျပျပငေရးလပေအာင အေမရကနက ဒဏခတအေရးယေနတာ မထေရာကတအတြက အဘားမားအစးရက ျပနလညသးသပေနတယလ႔ သရပါတယ။ ဆးနတအထကလႊတေတာကလညး ျပနလည ဆနးစစေနပါတယ။ ဒမကေရစ ျပန႔ပြားေရးဟာ အေမရကနႏငငျခားေရး လမးစဥရ႕ အစတအပငးတချဖစလာတာ အႏစ (၃၀) ေလာကရ ပါၿပ။ ဒမကေရစျမႇငတငေရးအတြက ႏစစဥ ေဒၚလာ သနးေပါငး မားစြာ အကနခေနပါတယ။ ဒါေပမယ ကနသြယတာမးမဟတတ အတြက ရညရြယခက ဘယေလာကေအာငျမငတယဆတာ ခန႔မနးရခကပါ တယ။ ဒမကေရစန႔ ေစးကြကလြတလပမႈဟာ အျပနအလနအကးျပေနတာမ႔ လြတလပတေစးကြကန႔ ႏငငေရး လြတလပမႈရတ တငးျပညဟာ အေကာငးဆးကနသြယဘက ျဖစတယဆတ အယအဆပါပ။ အလြနအလပ႐ႈပေနတ အဘားမားအစးရဟာ ဒမကေရစျမႇငတငေရးကစၥက မကငႏငေသးတအတြက အႀကဉာဏေပးမႈေတြ ေတာငပရာပ ျဖစလာတာေတြ႕ရတယ။ သမငးကၾကညရင ဒမကေရစျမႇငတငေရးလပရာမာ အေမရကနအစးရေတြဟာ နညး (၄) မး သးပါတယ။ ပထမနညးလမးက သတမနလမးေၾကာငးျဖစၿပး အသးအမားဆးပါပ။ ဒမကေရစျမႇငတငတ အစးရက ခးကးၿပး ဆန႔ကငတအစးရက ေ၀ဖန႐ႈတခပါတယ။ ဒမကေရစဆန႔ကငမႈမားလာရင သတမနအဆင ေလာခပါတယ။ ျမနမာျပညမာ သအမတမထားဘ သမႉးပ ထားတာဟာ သတမနနညးအရ အေရးယတာပါ။ ဒတယနညးက ဒမကေရစျမႇငတငရင ဆေပးၿပး ဆန႔ကငရင ဒဏေပးတနညးပါပ။ ဒမကေရစအေျခအေနေကာငး ရင ကညေထာကပၿပး မေကာငးရင ဒဏခတအေရးယပါတယ။ ျမနမာအပါအ၀င ႏငငအခ႕က အေမရကနက ဒဏခတအေရးယထားပါတယ။ စးပြားေရးဒဏခတအေရးယတာဟာ ဒမကေရစက ျမႇငတငရာမေရာကဘ ကနသြယေရးကသာ ျမႇငတငရာေရာကတယလ႔ ယၾကညသလညး ရပါတယ။ ဒါေပမယ လအခြငအေရး မေလးစားတတ႐တက အေမရကနက ဒဏမခတဘ ကးသနးေရာငး၀ယေနေပမယ တ႐တျပညမာ ဒမကေရစ ရငသနမယ အရပလကၡဏာ မျမငရေသးပါဘး။ ဒမကေရစျမႇငတငတ တတယနညးကေတာ စစေရးအရ ၀ငေရာကစြကဖကကာ အာဏာရငအစးရက ျဖတခၿပး ေရြးေကာကတငေျမႇကတ အစးရစနစက တညေထာငတာျဖစပါတယ။ စြကဖကရတ အျခားအေၾကာငးရငးေတြ ရေပမယ လၾကားေကာငးေအာင ဒမကေရစအေရးအတြက စြကဖကတာလ႔ ဆငေျခေပးေလရပါတယ။ ဒတယ ကမာၻစစမာ ႐ႈးနမသြားတ နာဇဂာမဏန႔ ဖကဆစဂပနမာ အေမရကနခေပးတ ဒမကေရစစနစက ေအာငျမငစြာ ကငသးႏငတာက ေထာကျပၿပး စစတကၿပး ဒမကေရစစနစ အေကာငအထညေဖာလ႔ရတယဆတ အယအဆ ေပၚထြကလာတာပါ။ အရတန႔ အာဖဂနနစၥတနမာလညး စစဆငၿပး ဒမကေရစတညေဆာကတယလ႔ ဆေပမယ မေအာငျမငေသးပါဘး။ ရညရြယခကန႔ လကေတြ႔ျဖစေပၚလာတရလဒ ျခားနားတတတာက သကေသျပေနပါတယ။ ဒမကေရစျမႇငတငေရးမာ အသးအမားဆးနညးဟာ ဒမကေရစက ျပစပးေထာငေနၾကတ အရပသားအသငးအဖြ႔ ေတြက အကအညေပးတနညးပါပ။ ဒါက စတတနညးလ႔ ေခၚႏငပါတယ။ ဒနညးက အေမရကနန႔

အေနာကဥေရာပက အမားဆး သးပါတယ။ ျမနမာျပည နယစပေဒသမာ အေျခစကၾကတ ဒမကေရစေရးရာအဖြ႔ အစညးေတြဟာ အေမရကနန႔ ဥေရာပရ႕ ကညမႈက ရၾကတာမားတယ။ ႏငငျခားဒမကေရစလႈပရားမႈက အေမရကနအစးရ အကအညေပးပန႔ ပတသကၿပး အေမရကနအစးရအမႈထမးေဟာငး ေတာမတစ-ခ႐သာစ Thomas Carothers က လြနခတ ဆယႏစက ကမးတေစာငျပစဖးတယ။ အခေတာ သ႔စာအပဟာ ဒမကေရစ ျမႇငတငေရး လကစြကမးျဖစေနပါၿပ။ အေမရကနက ကညေထာကပတငး ဒမကေရစစနစ ျပစပးေထာငႏငတာမဟတေပမယ ေရရညစမကနးအေနန႔ အေမရကနအစးရအဆကဆက ႀကးပမးမယလပငနးျဖစေန ပါတယ။ ဗမာစစအစးရကလညး အေမရကနရ႕ ဒမကေရစျမႇငတင တ ႏငငျခားေရးလမးစဥက ေ၀ဖန႐ႈတခေလရပါတယ။ ျမနမာ-အေမရကန ဆကဆေရးသမငး “အေၾကာငးအကးအေကာငး အဆး” ပကတ ျဖစစဥမားဆတ အေမရကနဆန႔ကငေရး စာအပက ၂၀၀၇ ခႏစက ထတေ၀တယ။ ဒါေပမယ နအဖထးစ အတငး စာေရးသအမညက မေဖာရလ႔ ေလလာသတဥးလ႔သာ ေဖာျပတယ။ ဗမာစစအစးရဘကက ေထာကခၿပး ေရးသားသေတြ ဟာ ကယနာမညက မေဖာျပရတာေၾကာင နာမည၀ကန႔ ေရးၾကတာမားတယ။ ဒါကၾကညရင စစအစးရလပရပက မယၾကညဘ ညာစားေနတာ ထငရားတယ။ ဒမကေရစျမႇငတငေရးမာ အရပသားအဖြ႔အစညး ရငသနဖ႔ လအပတာေၾကာင ဒအသငးအဖြ႔ေတြက အေမရကနက ကညေထာကပတယ။ အေနာကတငးဒမကေရစသေဘာ တရား၀ငလာရင အစးရ အာဏာစက ကဆငးလာမာက အာဏာရငဓေလႀကးမားတ ႐ရားအစးရက လကမခဘး။ ဥဇဗကကစၥတန၊ ဘလာ႐စ၊ တာဂစကစၥတန၊ ခါဇတစတန စတႏငငေတြမာလညး ဒမကေရစျမႇငတငေရးအတြက အေနာကတငးကညတာက အစးရေတြက မလလားၾကဘး။ ဆဗယကအပစ၀ငျဖစခတ အေရ႕ဥေရာပႏငငေတြမာ ဒမကေရစျမႇငတငဖ႔ အေမရကနကညတာက တ႐တကြနျမနစပါတက အႀကးအကယ ေ၀ဖန႐ႈတခခတယ။ တ႐တန႔အမနးခငးႏငငေတြမာ ဒမကေရစ ေတာလနေရးေတြ ေပၚမလာေအာင ၂၀၀၅ မာ တ႐တကြနျမနစပါတက မဟာဗဟာခမတတယလ႔ သရတယ။ ႏငငျခားအကအညယတ အရပသားအသငးအဖြ႔ေတြကလညး ခပခယကန႔သတလာတယ။ အငအားမရတ အရပသားအသငးအဖြ႔ေလးေတြက ဒမကေရစသငတနးေပးၿပး ကညေထာကပတာက အာဏာရငအစးရေတြက ေၾကာကလန႔ၿပး တငးျပည မၿငမမသကျဖစေအာင ေသြးထးေပးေနပါတယလ႔ စြပစြတာမးလညး ရပါတယ။ တငးသျပညသားေတြ ဒမကေရစသေဘာတရား နားလညသြားမာကေၾကာကလန႔ၿပး စြပစြတာလညး ျဖစႏငပါ တယ။ ဒါမမဟတလညး တငးသျပညသားက ဖႏပခငလ႔ အေၾကာငးရာၿပး တမငတကာစြပစြတာလညး ျဖစႏငပါတယ။ လြနခတ အႏစ (၃၀) ေကာန႔ ယဥၾကညရင ဒမကေရစကငသးတႏငင တးပြားလာတာ ေတြ႔ရပါတယ။ ဒမကေရစ ႏငငေပါငး (၄၀) ေကာကေန (၁၀၀) ေကာအထ တးပြားလာပါတယ။ လြတလပတ ႏငငေတြထမာ (၆၀) ရာခငႏႈနးဟာ ဒမကေရစႏငငေတြ ျဖစေနပါၿပ။ ေရခေျမခေကာငးတ ႏငငအားလးမာ ဒမကေရစကငသးေနၿပ ျဖစလ႔ အေျခခမေကာငးတႏငငေတြမာ ဒမကေရစအသြငးကးေျပာငးဖ႔သာ ကနေတာတယ။ ဒမကေရစျမႇငတငေရးအတြက သတမနနညး၊ စးပြားေရးဒဏခတနညး၊ စစေရးအရ စြကဖကနညး၊ ဒမကေရစ လလားသက ကညတနညး၊ နညးလမးေတြက သးတာေတာင တငးျပညရ႕ လမႈစးပြားေရးန႔ ႏငငေရးအေျခခက ေျပာငးလဖ႔ဆတာ မျဖစႏငသေလာကပါပတ။ ဒမကေရစပးေထာငေရးအတြက လအပတ အေျခခက ႏငငျခားက

ဖနတးေပးႏငတာ မဟတပါဘး။ ရၿပးသားအရပသား အသငးအဖြ႔ေတြကသာ ပၿပး အားေကာငးေအာင၊ ကၽြမးကင ေအာင ႏငငျခားက ကညႏငပါတယ။

မးမခ မဒယာ

ျမနမာျပညမ ႏငထတခရသ စာနယဇငး သငတနးဆရာ ႏင ဆရာမ ဓာတပသတငး ေမ ၁၂၊ ၂၀၀၉

မၾကာေသးမက ျမနမာအစးရက ႏငထတလကသည စာနယဇငး သငတနးဆရာ ႏစဥး ျဖစေသာ

ဂယရရကဖနး ႏင ကာရငကတစ (ဓာတပ - redcoates.net )

(ဘနေကာကတြင သတ႔ႏစဥးက ေအာကပါအတငးထတျပနသည စာက ေအာကပါအတငး ေတြ႔ႏငသည။) မမတ႔၂ဥး ေမလ ၆ ရကေန႔က မႏေလးတြင ထနးသမးခရသည။ ေနာကတေန႔တြင ဘနေကာကသ႔ ႏငထတခရသည။ ရနကနၿမ႕ အေမရကန စငတာ (American Center)က စစဥသည ေဆာငးပါး အေရးအသား ႏင ဓာတပပညာရပ ဆငရာ သငတနးမားအၿပးတြင ဖမးဆးခရသည။ သငတနးမားမာ စစစေရးဌာနထမ ခြငျပခကရၿပးျဖစသည။ ဖမးဆးၿပးေနာက ေတြ႔ခရသည အစးရ အရာရ ၂၀ ေကာက သတ႔အေနျဖင ေနျပညေတာမလာသည ညႊနၾကားခကအတငး ေဆာငရြကသညဟ ဆသည။ ဖမးဆးရျခငး အေၾကာငးရငးက သတ႔က မရငးျပေပ။ မမတ႔ ၂ဥး အဘယေၾကာင ဖမးဆးခရသညက သတ႔အမားစ မသၾကပါ။ မမတ႔က ေမးခြနးထတျခငးမရ၊ စကားေျပာျခငးမရ၊ ရာေဖြျခငးမရ၊ သမးဆညးျခငး မရေပ။ ညငးပနးႏပစက မေတာမတရား ျပခရျခငးလညး မရပါ။ ေမလ ၆ ရကေန႔ ညစာစားအၿပး ဟတယတြင ဖမးဆးခရသည။ လ၀ငမႈႀကးၾကပေရး ဌာန အာဏာပငတ႔ ဟတယ ေအာကထပသ႔ ေရာကလာၿပး ရနကနသ႔ ရထားျဖင သြားႏငေရးအတြက ထပပး ျပငဆငရန ေျပာပါသည။ မမတ႔က ဖမးရန ေနျပညေတာက အမန႔ရၿပးျဖစသညဟ သတ႔က ဆသည။ ထအမန႔မာ သငတနးမားၿပးဆးၿပး တနာရအၾကာတြင ေရာကလာသည။ ေနာကထပ ၁၆ နာရတတ အရာရ ၂ ဥးႏငအတ ရထား အပစင တြတခတြင လကပါသြားရသည။ ရနကနေရာကသညအခါ ေလယာဥကြငးသ႔ သြားရသည။ ထ႔ေနာက ရနကနၿမ႕တြငးမ လ၀က ရးသ႔ သြားရသည။ ထ႔ေနာက ေလယာဥကြငးသ႔ သြားရျပနသည။ ထ႔ေနာက ဘနေကာကသ႔သြားသည ေလယာဥေပၚသ႔ ေရာကသြားသည။

ေဆာငးပါး ႏင ဓာတပရကျခငး ဆငရာ သငတနးမားအတြက ျမနမာျပညသ႔ ေရာကဖးပါသည။ အဆပါ အစအစဥမားမာ ဇနန၀ါရကတညးက အစျပခသည သငတနးမားပင ျဖစသည။ ဆငဆာအဖြ႔ ႏင ရအထးတပဖြ႔က ခြငျပထားသည သငတနးမားလညး ျဖစသည။ ဧၿပ ၂၇ ရကေန႔က ရနကနတြင ျပလပေသာ သငတနးက ရ အထးတပဖြ႔ အရာရမားပင လာေရာက စစေဆးၾကသည။ သငတနးအားလးမာ ျပနာမရဘ အဆးသတႏငခသည။ အရာရမားလညး ထပမ လာေရာကျခငး မရေပ။ မမတ႔ အဘယေၾကာင အဖမးခရသညက မသရပါ။ ေကာလာဟလ မားစြာကမ ၾကားရပါသည။ အျခား အေမရကနတဥး ေဒၚေအာငဆနးစၾကညႏင ေတြ႔ေရးအတြက ေရကးၿပး သြားေရာကခခနႏင တကဆငေနသည။ ထသက မမတ႔ သကြမးျခငး မရ၊ အဆကအသြယလညး မရပါ။ မမတ႔မာ သငတနးဆရာ ေယာငေဆာငထားသည CIA ၀နထမးမားျဖစသညဟ တခ႕က ေျပာသည။ ထအခက မမနပါ။ ႏငငေရးအရ အကဆတသည လႈပရားမႈ ရသည၊ သဃာမားႏင ေတြ႔သညဟ တခ႕က ေျပာသည၊ မမနပါ။ မႏေလးမ လရႊငေတာအဖြ႔ ႏႈတခမးေမြးညေနာငႏင ေတြ႔သညဟ ေကာလာဟလမား ထြကလာသည၊ မနကနျခငး မရပါ။ အမနတကယတြငမ မမတ႔သည သငတနးျပငပတြင လအနညးငယကသာ ေတြ႔ခသည။ အစးရႏင ပဋပကၡ ျဖစမညက ေရာငလေသာေၾကာင ျဖစသည။ လ႕၀က လပငနးမား လပကငၾကသညဟေသာ ေကာလာဟလ လညး ထြကေပၚလာသည။ မမနပါ။ မမတ႔ စတကးထားသညမာ ရးရာ လကဖကသတက ျမညးစမးၿပး လကဖက အရသာ ႏင ထးျခားသည သမငးေၾကာငးက ေျပာဆရနသာ ျဖစသည။ ခရးသြားမဂၢဇငးတေစာင၏ အစားအေသာက စာမကႏာတြင ေဖာျပရန ရညရြယပါသည။ မႏေလးတြင မတေဆြတဥးက ၀ါရင လကဖကလပငနးရငတဥးႏင မတဆကေပးထားသည။ လပငနးရငက မမတ႔က သ႔ထသ႔ ဖတေခၚသျဖင သြားေရာကခသည။ သက လကဖကႏင အေၾကာစ အေရာငးဌာနကလညး ဖတေခၚပါသည။ သက ၀မးသာအားရ ဖတေခၚျခငး ျဖစသည။ ၾကာသပေတးေန႔ နနကပငးတြင ေတြ႔မညဟ ခနးလကသည။ သ႔ေသာလညး မဆျဖစခပါ။ မမတ႔ ႏငထတခရျခငးမာ ထအေၾကာငးအရာေၾကာင ျဖစမည။ သ႔မဟတ တစတတေဒသ သကဆငေပမည။ ရထားခရးမာ သကေတာငသကသာ မရပါ။ ရထားစးရနလညး မလအပပါ။ (ရနကနျပနမည ေလယာဥ လကမတက ၾကာသပေတး မနကအတြက ေျပာငးႏငပါသည။) သ႔ေသာလညး မမတ႔ ႏစေပါငးမားစြာ ေထာငခခရမည မဟတ ဆသညကေတာ အေသအခာ သေနသည။ ျမနမာျပညသ႔ ထပမ သြားေရာကခြင မရေတာမညက မားစြာ စးရမသည။ သ႔ေသာလညး ခရးစဥအတြငး ကညခသမားအတြက ပမ စးရမသည။ အစးရက စစစပတပငမညေဘးမ ေရာငႏငရန ႀကးပမးပါသည။ စာနယဇငးသမားပမေပါကရနလညး ထနးပါသည။ ေနာကဆးတြင မမတ႔ ဘာအတြကေၾကာင အဖမးခခရမနး မေျပာတတခပါ။ အျဖစအပကမားက လ႕၀က ဆနးကယလသည။ ျမနမာအစးရကလညး လ႕၀က ဆနးကယလသည။

ဂယရရကဖနး (Jerry Redfern)

ကာရငကတစ (Karen Coates) ေဒၚေအာငဆနးစၾကည ျပနလညသကသာ၊ သ႔ေသာ ၾကြကတကေ၀ဒနာ ခစားေနရ

AFP သတငးဌာန ေမ ၁၂၊ ၂၀၀၉

ေဆးကသမႈ ရရသျဖင ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ ကနးမာေရးအေျခအေန တးတကလာသညဟ သ၏ ႏငငေရးပါတက ယေန႔ ေျပာသည။ ယမနေန႔က အေၾကာေဆး ပလငးႀကး သြငးၿပး ကသခြငရသညဟ အမးသား ဒမကေရစ အဖြ႔ခပ ေျပာေရးဆခြငရသ ဥးဉာဏ၀ငးက ေျပာသည။ “သ႔ကနးမာေရး တးတကမႈ ရပါတယ။ ဆရာ၀နက လအပတေဆး၀ါး ကသမႈ ေပးႏငတအတြက ကနးမာေရးအတြက စးရမစရာ မလေတာပါဘး” ဟ ဥးဉာဏ၀ငးက ေျပာသည။ ယခအခါ အစာ ျပနလည စားႏငၿပျဖစၿပး ေသြးေပါငခနသညလညး ပမန အေျခအေန ျပနေရာကလာၿပဟ ဆသည။ ေဒါကတာၿပးမအသည ယမနေန႔က ေဒၚစအမတြင ၅ နာရ နးပါး သြားေရာက ေနထငခၿပး ကသမႈ ေပးခေၾကာငး ဥးဉာဏ၀ငးက ေျပာသည။ သ႔ေသာလညး ေဒၚစသည ေျခေထာကတြင ၾကြကတကသည ေ၀ဒနာ ခစားေနရေၾကာငး၊ မသားစ ဆရာ၀န ေဒါကတာတငမး၀ငးသာ စစေဆး ကသႏငပါက ပမ ေကာငးမြနမညျဖစေၾကာငး ဥးဉာဏ၀ငးက ေျပာျပသည။ “ေရရည ကသရမာ ျဖစတအတြက ပမနစစေဆး ကသေပးေလရတ မသားစဆရာ၀န လအပပါတယ” ဥးဉာဏ၀ငးက ေျပာသည။ မသားစ ဆရာ၀န ေဒါကတာတငမး၀ငးသည အဖမးခထားရဆ ျဖစသည။

ဘေလာ (blog) သ႔မဟတ မဒယသစ

ႏငလငးေအာင

ေမ ၁၁၊ ၂၀၀၉

လြနခသည ၃ႏစ ၀နးကငက ျမနမာႏငငတြင `ဘေလာ´ ဟဆလကလင မဒယာနယပယမသမား ကယတငပင `ဘေလာ´ ဆတာ သတငးလား၊ မတတမးလား၊ သးသပခက အျမငလား၊ ဘယသေတြက ေရးတာလ စသျဖင ေ၀ေ၀၀ါး၀ါး ရေနခၾကသည။

ထ႔ေနာက ရနကနၿမ႕ႏင မႏေလးၿမ႕မားတြင လငယ ဘေလာေရးသမား (ဘေလာဂါ) က စေပါငးၿပး ဘေလာႏင ပတသကသည ေဟာေျပာပြမား၊ ဘေလာဂါေန႔ စသညျဖင လပေဆာငၾကသည အခါ ဘေလာဆသညမာ ဘာကဆလေၾကာငး ေရးေရးသလာၾကသည။

အဆပါ ျမနမာ ဘာသာဘေလာမားက မတဆကေပးခသည လငယမားကပင ျမနမာဘာသာ ဘေလာ

ဆငရာအခကအလကမား ကလညး သတ႔၏ ဘေလာဆကမားတြင တငထားၾက၊ အကအည ေေတာငးဆလာသမားကလညး ေစတနာျဖင ဘေလာဆက ဖနတးေပးၾကႏင တျဖညးျဖညး ဘေလာယဥေကးမႈ ျမနမာႏငငတြင စတငလာသညဟ ဆရမည ထငသည။

ဘေလာႏင ေရႊ၀ါေရာင စကတငဘာ သဃာလႈပရားမႈ

ျမနမာႏငင အတြငးႏင ျပညပေရာက ျမနမာႏငငသားမား ဘေလာေရးၾကဖ႔ ဖတၾကဖ႔ အရနအဟနျဖင လႈ႕ေဆာလကသည အျဖစအပကကေတာ ၂၀၀၇ စကတငဘာ `ေရႊ၀ါေရာင ေတာလနေရး´ တနညးအားျဖင စကတငဘာ သဃာလႈပရားမႈပင ျဖစသည။

ထစဥက ျမနမာတယလပ႔တ ႏင အမပတဟ ေခၚဆသည ျမနမာဆကသြယေရး အငတာနကတ႔ကလညး ဂဂလ၏ ဘေလာ ၀ကဆကျဖစသည ဘေလာစေပါ (www.blogspot.com ) ကပတမထားေသး သျဖင လြယလြယကကပင ၀ငၾကညဖြငႏငခၾကသည။

ေရႊ၀ါေရာင ေတာလနေရး မျဖစပြားမ ၿမ႕ေတာခနးမေရ႕ ဆႏၵျပတာ၊ လညးတနး၊ ေရႊဂတင ေရတာရညလမးထပ စသည လမးေလာကပြမား မျဖစမ ၾကတင သတငးျဖန႔ေ၀ျခငးမား ကဘေလာမ တဆင ျဖန႔ေ၀ခၾကသည။ တဖန ျဖစပြားၿပးေနာက မတတမးဓါတပမားက ဘေလာဆကမားတြင လႊငတငေဖၚျပခၾက သျဖင ထအျဖစအပကမားက စတ၀ငစားသတငး ဘေလာၾကညရမနး သရလာၾကသည။

ရနကနၿမ႕၏ အငတာနကဆငမားတြင အငတာနက၊ အငတ နညးပညာတ႔နင မနးစပသည အသက ၄၀၊ ၅၀ အရြယလမားပင ကြနပတာ ကၽြမးကငစြာ မသးတတေသာလညး ျမနမာ အြနလငးသတငးႏင ဘေလာဆကမားက ရာေဖြၾကညရႈ ေနၾကသညက ေတြ႕ရသည။ မရာတတသည အခါ ေဘးခက ကြနပတာသးသက ဘာၾကညေနသလ အဒလပစာေတြက ဘယလၾကညရ သလဟ ေမးျမနးၿပး သတငးႏင ဘေလာမားဖတၾကသည။

သဃာေတာမား စတငေမတာပ႔ စတနးလမးေလာကမႈ စတငၿပးေနာကပငး ရကမားတြငေတာ ဘေလာဆကအသစမား ေပၚတြကလာခၿပး နာရပငးအလက ေေန႔အလက ရနကန၊ စစေတြ၊ ေတာငကတ အျဖစအပကမား၊ ဓါတပမားက ဘေလာဆကမားေပၚသ႔ အငႏင အားႏင တငေပးခၾကသည။ ျပညပ အေျခစက ျမနမာသတငး မဒယာမားကပါ ဘေလာ ဆကမားမ သတငးဓါတပမား၊ အခကအလကမားက ကးကားေဖၚျပခၾကသည။

ထအျဖစအပကက ျမနမာဘာသာ ဘေလာဆက အေရအတြက တရနထးမားျပားလာေအာင ေဆာငၾကဥးေပး လကသလ ျဖစခသလ ဘေလာဆတာ ဘာလဟ သသကြကြ မသေသးသမားလညး ဘေလာအေၾကာငး သရလာခၾကသည။ ျပညပ သတငးမဒယာမား တြငလညး စကတငဘာေတာလနေရး ကကမၻာသေအာင ေျပာျပသမား၏ အပငးတြင ျမနမာဘေလာမား သညအေရးႀကးသည က႑မ ပါ၀ငခသညက သတငးႏင သတငးေဆာငးပါးမား ေဖၚျပခၾကသည ကဖတရႈခရ၏။

စကတငဘာ လႈပရားမႈ ေနာကမၾကာမ လပငးအတြငးတြင ျမနမာႏငင ေအာကပငးတြင ၾကေတြ႕ခရသည နာဂစ မနတငးကလညး ဘေလာ ယဥေကးမႈက ထပမအရနရေစခသည။ နာဂစဒကၡသညမား ကညသည လႈပရားမႈမား၊ ကညရန ႏႈးေဆာသည စာမား ရပပမားက ဘေလာဆကမားတြင ေဖၚျပကာ အမားသရေအာင

လပေဆာငခၾက သျဖင ျမနမာဘာသာ ဘေလာမား ပမမားျပားလာခ ျပနသည။

ထအျဖစအပက ျဖစပကခသည ၂၀၀၇ ခႏစ စကတငဘာမ ေရတြကလင တႏစခြသာသာမသာ ရလမမည။ ထသ႔ေသာ အခနတကာလအတြငး ျမနမာဘာသာ ျဖငေရးသားသည ဘေလာလပစာေပါငး ေထာငဂဏနးႏင ခရလာၿပ ျဖစသညက ေတြ႕ရသည။

စာေပ၊ ရသ ဘေလာေရးသ၊ ကယခစားခကမားက ေရးသ၊ သမငးႏင သကဆငသည မတတမးမတရာမားက ရာေဖြစစညး ေဖၚျပသ၊ ဘာသာေရး အေၾကာငးအရာမား စစညးေဖၚျပသ၊ အငတ နညးပညာမား ျမနမာျပန ေဖၚျပသ၊ ျမနမာ လးခငး၀တမား စစညးထားသည ဘေလာ၊ ႏငငေရး အယအဆ တငျပသည ဘေလာႏင ေန႔စဥ ၊ အပတစဥ သတငးမား စစညးေဖၚျပသည ဘေလာ စသျဖင ျမနမာဘာသာ ဘေလာ အမးအစားစလငလာ သညကေတြ႕ရသည။

ဘေလာရ႕ အကးေကးဇးႏင အျပစ

ေယဘယ အားျဖင ဆရလင ဘေလာ ယဥေကးမႈ ထြနးကားလာျခငးသည စာပဖတလာျခငးႏင စာေရးျဖစလာေစသည အကးေကးမား ရရသညက ေတြ႕ရရသည။ နကက စာမေရးသားဖး သမားလညး မမ၏ အျမင၊ ခစားခက၊ သတငးတပဒ၊ ရသစာတပဒအေပၚ ထငျမငသးသပခကတ႔က အမားဖတဖ႔ ပထမဆးအႀကမ အျဖစ ေရးသားျဖစလာၾကသည။ မမေရးသားသညမားက အျခားသမားအား ေ၀ငခစားေစ၊ သေစၿပး စာဖတသမားက ျပနလညတ႔ျပနေရးသား ၾကသညအတြကလညး မမေရးသားရာတြင တငျပရာတြင လအပေနသည တ႔ကလကေတြ႕လပရာမ နားလညလာၿပး တျဖညးျဖညး ကၽြမးကင လာၾကသည။

မငေပါငးမားစြာ ကြာေ၀းသည ေနရာေဒသေတြမ တေယာကႏင တေယာက ဘေလာေပၚတြင ဆၾက အျမငဖလယၾက၊ အေတြ႕အႀကဖလယၾက၊ ခစားခက ဖလယၾကႏင အငတာနကႏင မဒယာအသစ၏ အကးေကးဇးျဖင ဆေတြ႕ေျပာဆၾကသည ေနရာတချဖစလာသည။

အခ႕လညး ဘေလာေရးၾကရာမ တဆငတကကာ သတငးမဒယာမား မဂၢဇငးမား စာေစာငမားတြငပါ စတငေျခခ ေရးသားလာၾကသည။ သးသပခက အျမငက႑လမး၊ ေဆာငးပါးလမး ေရးသားလာၾကသည။

ဘေလာ၏ အႏႈတလကၡဏာဟ ဆလင ဘေလာဆက တခက ကယတင ဖနတးေရးသားသ ကယတငေသာလညးေကာငး ဘေလာေရးသအား ဘေလာႏင ပတသကၿပး ေ၀ဘန ေျပာဆဖ႔ ခြငျပထားသည စေဘာကစ ဟေခၚသည ကြန႔မငစေဘာကစ (comment box) တြငမလလင မလသလ ဆဆျခငးမား၊ ရငးစငးစြာ ေရးသားျခငးမား ေပၚထြကလာသည။ ဘေလာဆကသည ေနရပလပစာ အတညတက ေသာလညးေကာငး၊ မညသမည၀ါ ဆသည ေဖၚျပရန သတမတခကမရသည အတြကလညးေကာငး တာ၀နယစရာ မလသည မဒယာ တခလ ျဖစေနသည။

ထ႔ေၾကာင အခ႕ေသာ ဘေလာပငရငမားမာ သတ႔၏ စေဘာကစက ပတထားရသညလညး ရလာသည။ အမညမေဖၚပ ေပးပ႔ေသာ ဘလကေမးလ ဆနဆန ေျပာဆေရးသားမႈမား ေပၚထြကလာသညမာ ျမနမာ ဘေလာယဥေကးမႈအတြက စတမေကာငး စရာပငျဖစေသာလညး ဘေလာယဥေကးမႈ တခလးက ထအခက တခကထညးျဖင တနဖးမျဖတသငဟ ယဆမပါသည။

ဘေလာသည မဒယာ အသစတချဖစသလ လတငးႏင သကဆငၿပး လတငးလညး ၀ငေရာကပါ၀ငႏငသည အသက၀ငသည မဒယာ တချဖစလာသညမာ ေခတေပၚ သတငးနညးပညာ၏ အကးေကးဇး ဟဆႏငပါသည။

ဘေလာ၏ အနာဂတ

ဘေလာ တခေရးရန အတြကဘာလသနညး ဟဆလင အငတာနက ဆကသြယမႈႏင စတကး၊ ခစားခက အျမငတ႔သာ လသညဟေျဖရမည ထငသည။ ယေန႔ ကာလတြင အငတာနက ေပၚတြင အခမေနရာ တေနရာရဖ႔မာ ခကခသည အရာတခ မဟတေတာေပ။ ေငြတကပ တျပားမ ေပးစရာမလပ Google, Wordpress စသည အငတာနက ေပၚတယႀကး မားေပၚတြင လၿခေရး စတခရသည ဘေလာ အမညတခက မညသမဆ မနစပငး အတြငး ရယႏငသည။

ဓါတပဆရာလ၊ စာေရးဆရာလ၊ သတငးေထာကလ ကၽြမးကငမႈျဖင အသကေမြးသမား အေနျဖငလညး မမတ႔၏ အလပမား၊ လကရာမားက ဘေလာေပၚတြင စစညးတငထားေလ ရသညက ေတြ႕ရသည။

ဘေလာသည နယပယအသးသးမ ၀ါသနာရငမား၊ ကၽြမးကငသမား၊ ႏငငေရး လႈပရားသမား၊ ဘာသာေရး ျဖန႔ေ၀သမား အတြက နယပယႀကးတခ ျဖစေနဥးမာ ျဖစသလ ဘေလာေရးသမား အမား၏ အခြငအေရး သာမက စာဖတသမား၏ အခြငအေရး တ႔ကလညး ေလးစားနားလညမႈ ရလင ဘေလာသည လ႔ေလာက အတြက အလြနအကးရမည အရာတခ ျဖစမညမာ အမနပင။

ေခတေပၚ အငတနညးပညာမားေၾကာင လမား၏ ေနထငမႈ လပကငမႈ ပစေျပာငး၊ ထသ႔ေျပာငးလသည ပစက သမရးက သတငးမဒယာ ေလာက၏ ပသ႑နမားက ေျပာငးလလက ရသညက ေတြ႕ျမငေနရသည။

တျဖညးျဖညး က႕လာေနသည ပႏပ သတငးစာ၏ ေနရာတြင အငတာနက မဒယာက အစားထး ေနရာယလာေနသည။

အခေပး သတငးမဒယာ ေနရာတြင အခမ အြနလငး သတငးစာမားက အစားထး ေနရာယလာေနသည သေဘာျဖစသည။

အလားတပင သတငးမဒယာမားက သတငးကၽြမးကငသ၊ သတငးျဖင အသကေမြးသမားကသာ ေရးသား ေဖၚျပေနၾကခရာမ ယခအခါ နားဆငသ၊ အျဖစအပကထတြင ကယတင ရေနသတ႔ကပါ ပါ၀င ျဖညဆညး လာေနၾကသည။

အလားတပင ဘေလာသညလညး သတငးမဒယာသစ၊ ရသ စာမကႏာသစ၊ လအခငးခငး ဆကသြယမႈ မဒယ (medium)အသစ တချဖစလာေနသညမာ ဧကနပင။

အငနအယဒပါတက ေခါငးေဆာင ေဒၚေအာငဆနးစၾကည လြတလပစြာ ေဆးကသခြငရသငေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆ

မးမခ အေထာကေတာ ၀၀၄

ေမ ၁၃၊ ၂၀၀၉

ေမလ ၁၂ ရကစြျဖင အငနအယဒ ပါတဌာနခပ ေၾကျငာခကအမတ ၇၊ ၅၊ ၉ ျဖင ထတျပနရာတြင ေနအမအကယခပခထားရသ ပါတ၏ ေခါငးေဆာင ေဒၚေအာငဆနးစၾကညတြင ကနးမာေရးအတြက လြတလပစြာ ေဆးကသခြငရေၾကာငး၊ စစအစးရ၏ အကယခပ တားျမစမႈ၏ သတမတခကတြင သရးမား၊ ႏငငေရးပါတမားႏင ဆကသြယမႈ မျပလပရနႏင ျပငပသ႔ သြားေရာကျခငး၊ အဆကအသြယလပျခငးမား မျပလပရနသာ တားျမစထားေၾကာငး၊ ကနးမာေရးအတြက ေဆးကသခြငက တားျမစထားျခငး လး၀မရေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆထားျပး ေမလ ၁၁ ရက ဗဟအလပမႈေဆာငမား၏ အစညးအေ၀းဆးျဖတခကမားႏင အည ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ ကနးမာေရးက အထး စးရမပပနေၾကာငး ထတျပနထားသညက ေတြ႔ရသည။

၂၀၀၈ ေအာကတဘာလက ေဒၚေအာငဆနးစၾကညအား အကယခပထနးသမးျခငးက ေရ႔ေနျဖင အယခတငသြငးခရာ ၂၀၀၉ ဧျပ ၃၀ က စစအစးရက ၾကားနာမႈမျပဘ ပယခခေၾကာငးက ယခပါတ၏ ထတျပနခကတြင ထညသြငးေဖာျပထားသည။

(ဓာတပ - အငနအယဒ၏ ေၾကျငာခက မတ၊ ေပးပ႔သ - ေဇာမးေအာင (ကရးယား))