1 DP N DE CUONG MN CNG NGHE PHAN MEM Chuong 1. Cu1. Trnh by tm tt cc buoc co ban trong quy trnh xy dung phn mm B1.Xc d|nh Dylbuochnhthnhbitonhocdti.O buocnythitktruonghocphn tchvinhthngphaibitduocvaitrcuaphnmmcnphttrintronghthng, dng thoi phai uoc luongcng vic, lp lich biu v phn cng cng vic. Bn canhd chng ta phai bit nguoi dt hng mun g. Cc yu cu cn phai duoc thu thp dy du v duoc phn tch theo chiu ngang (rng) v chiu doc (su). Cng cu su dung chuyuogiaidoannylccluocd,sodphannhrccthnhphncuah thngv mi lin quan giua chng voi nhau. B2.Pht trin Dua vo cc ni dung d xc dinh duoc, nhm pht trin phn mm dng ngn ngu dc ta hnh thuc (dua trn cc kin trc ton hoc) hoc phi hnh thuc (tua ngn ngu tu nhin) hoc kt hop ca hai d m ta nhung yu t sau dy cua chuong trnh: Gi tri nhp, gi tri xut. Cc php bin di Cc yu cu cn dat duoc o mi dim cua chuong trnh. Phn dc ta chi quan tm chu yu dn gi tri vo, ra chu khng quan tm dn cu trc v ni dung cc thao tc cn thuc hin. Saubuocthitklbuoctrinkhaiccdctachuongtrnhthnhmtsanphm phn mm duatrnmt ngnngulptrnhcu th. Tronggiaidoannycc lp trnh vin s tin hnh ci dt cc thao tc cn thit d thuc hin dng cc yu cu d duoc dc ta. Cngviccuicngcuagiaidoanphttrinlchngtacnphaichungminhtnhdngdncuachuongtrnhsaukhidtinhnhcidt.Tuynhinthngthuongo buoc ny chng ta coi cc chuong trnh nhu nhung hp den. Vn d dt ra l xy dung mt cch c chu dchcctpduliunhpkhcnhaudgiaochochuongtrnhthuchinri duavoktqua thu duoc d dnh gi chuong trnh. Cng vic nhu trn duoc goi l kim thu chuong trnh. Cng vic kim thu nhm vo cc muc tiu sau: Kimtradphthinlicuachuongtrnh.Luurngkimthukhngdam baotuytditnhdngdncuachuongtrnhdobanchtquynapkhng 2 honton cua cch lm. Kim tra tnh n dinh, hiu qua cung nhu kha nng ti da cua chuong trnh. Ty theo muc dch m nguoi ta thit k cc tp du liu thu sao cho c th phu ht cc truong hop cn quan tm. B3.Bao tr (Vn hnh) Cngvicquanlvictrinkhaivsudungphnmmcunglmtvndcn duoc quan tm trong qui trnh pht trin phn mm. Trong qu trnh xydung phn mm, tonb cc kt qua phn tch, thit k, ci dt v h so lin quan cn phai duoc luu tru v quanlcn thnnhmdambaochocngvicduoctinhnhmtcchhiuquanht vphucvucho cng vic bao tr phn mm v sau. Nhu vy cng vic quan l khng chi dung lai trong qu trnh xy dung phn mm m tri lai cn phai duoc tin hnh lin tuc trong sut qu trnh sng cua n. Cu2. Trnh by Quy trnh 4 giai doan trong m hnh thc nuoc? Uu v nhuoc dim? Mhnhthcnuoclmttrongnhungmhnhdutinvphbinduocpdungtrongqutrnhphttrinphnmm.Mhnhnychiaqutrnhphttrinphn mmthnh nhunggiai doantun tu ni tip nhau.Mi giai doan s c mtmuc dch nht dinh.Kt qua cua giaidoan truoc s l thng tin du vocho giaidoan tip theo sau. Ty theo qui m cua phn mm cn pht trin m m hnh thc nuoc s c nhung bin th khc nhau nhu sau: Qui trnh 4 giai doan: L qui trnh cai tin cua qui trnh pha truoc bng cch b sung thm mt giai doan moi giua xc dinh yu cu v thit k (c sua di) oXcdinhyucu:Duoctinhnhngaykhicnhucuvvicxydungphn mm. -Muc tiu: Xc dinh chnh xc cc yu cu dt ra cho phn mm s xy dung. -Kt qua nhn: Thng tin v hoat dng cua th gioi thuc. -Ktquachuyngiao:Danhschccyucu(cngvicsthuchintrnmy tnh)cngvoiccthngtinmiutachititvccyucu(cchthucthuc hin trong th gioi thuc) oPhn tch: duoc tin hnh ngay sau khi kt thc vic xc dinh yu cu. -Muctiu:Mtalaithgioithucthngquaccmhnh(mhnhthgioi thuc) truoc khi thit k. 3 -Kt qua nhn: Danh sch cc yu cu cng cc thng tin c lin quan. -Kt qua chuyn giao: Mhnhxul(hthngcccngvictrongthgioithuccngvoi quan h giua chng) Mhnhduliu(hthngccloaithngtinduocsudungtrongth gioi thuc cng voi quan h giua chng) Cc m hnh khc (khng gian, thoi gian, con nguoi) nu cn thit. oThit k: Duoc tin hnh ngay sau khi kt thc vic phn tch. -Muc tiu: M ta cc thnh phn cua phn mm (m hnh cua phn mm) truoc khi tin hnh ci dt. -Kt qua nhn: M hnh th gioi thuc. -Kt qua chuyn giao: Mtathnhphngiaodin:cchmnhp/xut,cutrcduliu nhp/xut. M ta thnh phn xu l: cc hm kim tra xu l. M ta thnh phn du liu: cc hm doc/ghi, t chuc luu tru trn b nho phu. oLp trnh (ci dt): Duoc tin hnh ngay sau khi kt thc vic thit k. -Muc tiu: Tao lp phn mm theo yu cu -Kt qua nhn: M hnh phn mm -Ktquachuyngiao:Chuongtrnhnguncuaphnmmvoicutrccoso duliutuongung(nucnthit)vchuongtrnhthuchinduoctrnmy tnh (chuong trnh ngun d duoc bin dich) +) Uu Dim:-D quan l -Uoc luong thoi gian v chi ph rt chnh xc+) Nhuoc Dim:-Rui ro cao-Di hoi khch hng dua ra yu cu chnh xc ngay tu du+) Ung Dung:-Khch hng dua ra yu cu ngay tu du-Nh pht trin hiu h thng Cu 3. Trnh by m hnh ban mu phn mm? So snh voi cc m hnh thc nuoc? Tuongtunhumhnhthcnuocvoivicbsungvoccgiaidoanthuchin phnmm mungaykhixcdinhyucunhmmuctiuphthinnhanhccsaistv 4 yucu.Cc giaidoantrongmhnhbanmu phnmmcthtinhnhlpdilplai chu khng nht thit phai theo trnh tunht dinh. Ngay sau khi giai doan xc dinh yu cu, nh pht trin phn mm dua rangay mt banthitksobvtinhnhcidtbanmudutinvchuynchonguoisudung. Ban mu ny chi nhm d miu ta cch thuc phn mm hoat dng cung nhu cch nguoi su dung tuong tc voi h thng. Nguoisudungsaukhixem xtsphanhithngtincn thitlaichonhphttrin. Nu nguoi su dung dng voi ban mu d dua th nguoi pht trin s tin hnh ci dt thuc su. Nguoc lai ca hai phai quay lai giai doan xc dinh yu cu. Cng vic ny duoc lp lai lin tuc cho dn khi nguoi su dung dng voi cc ban mudo nh pht trin dua ra. Nhuvydylmthuongtipcnttkhiccyucuchuarrngvkhdnh gi duoctnhhiuquacuaccthutton.Tuynhin,mhnhnycungcnhuocdim ltnh cu trc khng cao do d khch hng d mt tin tuong. M Hnh MuM Hnh thc nuoc - Khch hng c th bit duoc h thng ngay tu ban du nho ban mu- M hnh ny khng duoc khch hng tin tuong nhiu.- Nguoi san xut khng chc v hiu qua giao din- Khng lng ph cc ban mu- M hnh ny duoc khch hng tin tuong nhiu- Khch hng khng th bit duoc h thng tu ban du Cu 4. Trnh by m hnh xon c? Uu v nhuoc dim? Mhnhnychnhlsukthopcuamhnhbanmuthitkvmhnhthc nuocduoclplainhiuln.Olnlptiptheohthngsduoctmhiuvxydung hon thin hon o ln lp truoc d. 5 Omilnlpccyucucuanguoisudungsduochiungycngrrnghon v ccbanmuphnmmcungngymthonthinhon.Ngoiraocuimilnlp sc thm cng doan phn tch muc d rui ro d quyt dinh xem c nn di tip theo huong ny nua hay khng. M hnh ny ph hopvoi cc h thng phn mm lon do c kha nng kim sot rui ro o tung buoc tin ha. Tuy nhin vn chua duoc su dung rng ri nhu m hnh thc nuoc hoc ban mu do di hoi nng luc quan l, nng luc phn tch rui ro cao. +) Uu Dim:-Loai bo duoc khoang cch giua nh san xut v khch hng-Khc phuc duoc nhuoc dim cua m hnh khc-Su dung m hnh mu + phn tch rui ro-Su dung m hnh thc nuoc + m hnh lp+) Khuyt dim:-M hnh moi -Di hoi khch hng c ki nng dnh gi tt v vic phn tch rui ro cung phai tt Cu 5. Trnh by cc tiu ch co ban cua cht luong phn mm? *Tnh dng dn Tnhdngdn cuaphnmm duocthhin ochsanphm d thuchindyduv chnh xc cc yu cu cua nguoi dng. Tnh dng dn o dy cn phai hiu theo nghia rng l chuongtrnhcnphaithuchinduoctrongcanhungtruonghopmduliuduvol khng hop l. Vdu,numttrongsccchucnngcuaphnmmlspxpmttptincs luong mu tin ty theo mt ct ty theo chiu tng hoc giam th nhung truong hop sau l vi pham tnh dng dn cua chuong trnh: Khng th thuc hin duoc (treo my) khi tp tin rng (khng c mu tin no). 6 Khng th thuc hin hoc thuc hin nhung cho kt qua sai khi cc mutin c hon 100 ct hoc c qu nhiu mu tin. Khngththuchinhocchoktquasaikhiccctcchiudilonhon125 bytes. Khng th sp xp theo chiu tng dn. Tnh dng dn cua mt san phm phn mm duoc xc minh qua cc cn cu sau dy: Tnh dng dn cua thut ton. Tnhtuongduongcuachuongtrnhvoithutton.Thuttoncthdng nhung chuong trnh lp ra khng tuong duong voi thut ton nn khi thuc hin s cho kt qua sai. Tnh dng dn cua chuong trnh c th duoc chung minh truc tip trong vn ban cua chuong trnh. Tnh dng dn cung c th duoc khng dinh dn qua vic kim thu, vic p dung chuongtrnhtrongmtkhoangthoigianditrndinrngvvoitnsutsu dung cao. *Tnh tin ha Chophpnguoidngcthkhaiboccthaydivquidinhvoiphnmmty theoccthayditrongthgioithuclinquan(thayquidinhvsschmuontida, cngthuc tnh tin phat, cng thuc tnh tin din) San phm c th mo rng, tng cuong v mt chuc nng mt cch d dng. *Tnh hiu qua Tnh hiu qua cua mt san phm phn mm duoc xc dinh qua cc tiu chun sau: Hiu qua kinh t hoc nghia, gi tri thu duoc do p dung san phm d. Tc d xu l cua phn mm (v) tnh bng ti l giua khi luong di tuong cn phai xu l (m) v tng thoi gian (t) cn thit d xu l cc di tuong d. Su dung ti uu ti nguyn cua my tnh (CPU, b nho) *Tnh tin dng San phm phai tnh dn nhung yu t tm l sau dy cua nguoi dng: D hoc, c giao din truc quan tu nhin. D thao tc, *Tnh tuong thch 7 Traodidu liuvoiccphnmm khcclin quan(nhndanh mucschtutp tin Excel, gui bo co tng kt nm hoc dn phn mm WinFax, ) Giao tip ni b Giao tip bn ngoi *Tnh ti su dng Sanphmphnmmcthpdungchonhiulinhvuctheonhiuchdlmvic khc nhau. Cc phn mm cng lop Cc phn mm khc lop Chuong 2. Cu 1. Trnh by so luoc cc buoc co ban trong qu trnh phn tch yu cu? B1. Xc d|nh Dylbuochnhthnhbitonhocdti.O buocnythitktruonghocphn tchvinhthngphaibitduocvaitrcuaphnmmcnphttrintronghthng, dng thoi phai uoc luongcng vic, lp lich biu v phn cng cng vic. Bn canhd chng ta phai bit nguoi dt hng mun g. Cc yu cu cn phai duoc thu thp dy du v duoc phn tch theo chiu ngang (rng) v chiu doc (su). Cng cu su dung chuyuogiaidoannylccluocd,sodphannhrccthnhphncuah thngv mi lin quan giua chng voi nhau. B2.Pht trin Dua vo cc ni dung d xc dinh duoc, nhm pht trin phn mm dng ngn ngu dc ta hnh thuc (dua trn cc kin trc ton hoc) hoc phi hnh thuc (tua ngn ngu tu nhin) hoc kt hop ca hai d m ta nhung yu t sau dy cua chuong trnh: Gi tri nhp, gi tri xut. Cc php bin di Cc yu cu cn dat duoc o mi dim cua chuong trnh. Phn dc ta chi quan tm chu yu dn gi tri vo, ra chu khng quan tm dn cu trc v ni dung cc thao tc cn thuc hin. Saubuocthitklbuoctrinkhaiccdctachuongtrnhthnhmtsanphm phn mm duatrnmt ngnngulptrnhcu th. Tronggiaidoannycc lp trnh vin s tin hnh ci dt cc thao tc cn thit d thuc hin dng cc yu cu d duoc dc ta. 8 Cngviccuicngcuagiaidoanphttrinlchngtacnphaichungminhtnhdngdncuachuongtrnhsaukhidtinhnhcidt.Tuynhinthngthuongo buoc ny chng ta coi cc chuong trnh nhu nhung hp den. Vn d dt ra l xy dung mt cch c chu dchcctpduliunhpkhcnhaudgiaochochuongtrnhthuchinri duavoktqua thu duoc d dnh gi chuong trnh. Cng vic nhu trn duoc goi l kim thu chuong trnh. Cng vic kim thu nhm vo cc muc tiu sau: Kimtradphthinlicuachuongtrnh.Luurngkimthukhngdam baotuytditnhdngdncuachuongtrnhdobanchtquynapkhng honton cua cch lm. Kim tra tnh n dinh, hiu qua cung nhu kha nng ti da cua chuong trnh. Ty theo muc dch m nguoi ta thit k cc tp du liu thu sao cho c th phu ht cc truong hop cn quan tm. B3.Bao tr (Vn hnh) Cngvicquanlvictrinkhaivsudungphnmmcunglmtvndcn duoc quan tm trong qui trnh pht trin phn mm. Trong qu trnh xydung phn mm, tonb cc kt qua phn tch, thit k, ci dt v h so lin quan cn phai duoc luu tru v quanlcn thnnhmdambaochocngvicduoctinhnhmtcchhiuquanht vphucvucho cng vic bao tr phn mm v sau. Nhu vy cng vic quan l khng chi dung lai trong qu trnh xy dung phn mm m tri lai cn phai duoc tin hnh lin tuc trong sut qu trnh sng cua n. Cu2.Trnhbykhinimvyucuvmtayucu?Ccthngtinduocxemxt trong vic m ta yu cu? Kn yc - Yu cu (hay yu cu phn mm) l cng vic mun thuc hin trn my tnh. Nhung cng vic ny phai xut pht tu thuc t chu khng thun ty tin hoc - M ta yu cu l m ta dy du cc thng tin lin quan dn cng vic tuong ung. Cc mtanydnglmcosodnghimthuvdnhgiphnmmkhiduocchuyn giao. Cc thng tin duc xem xt trong vic m ta yc. Tn cng vic ung voi tung yu cu Nguoi hoc b phn s thuc hin cng vic 9 Dia dim thuc hin cng vic Thoi gian thuc hin cng vic Cch thuc tin hnh cng vic cng voi cc quy dinh lin quan Sau dy, tung loai thng tin s ln luot duoc xem xt chi tit: a.Tn cng vic. Cn xc dinh cu th, trnh dng cc tn chung chung, mo h V du: xt mt s tn cng vic sau: Quan l dc gia: chung chung, mo h; cu th nhu vic dng k muon sch, gia han the dc gia, tra sch Quanlsch:chungchung,moh;cuthnhunhpschvokho,tracuusch,cho muon sch, nhn tra sch, thanh l sch. b.Ngui thc hin. Cn xc dinh chnh xc nguoi hoc b phn s thuc hin cng vic trn my tnh (cn goi l nguoi dng phn mm hay nguoi dng). Nhungnguoidngcvaitrvcngvicthuchintuongtunhunhausduoc xp vocngmtloainguoidng(thngthuongmtloainguoidngstuongungvoi mt b phn trong th gioi thuc). Cng mt cng vic c th c nhiu loai nguoi dng khc nhau thuc hin v nguoc lai, mt loai nguoi dng c th thuc hin nhiu cng vic khc nhau. c.Thi gian, dja dim. Cn xc dinh chnh xc dia dim, thoi dim tin hnh cng vic. Cc thng tin ny s c nghia nht dinh trong mt s truong hop dc th. d.Cch thc tin hnh v cc quy djnh lin quan. Dy l phn chnh yu khi tin hnh m ta yu cu. Di voi loai thng tin ny cn dc bit quan tm dn mt s yu t sau: e. Cc quy dinh cn kim tra khi thuc hin cng vic ghi nhn thng tin Cu 3 Trnh by su phn loai yu cu? 10 Cu 4. Trnh by cc buoc xc dinh yu cu? Qu trnh thc hin xc djnh yu cu: gm 2 buoc chnh nhu sau Buoc 1: Khao st hin trang, kt qua nhn duoc l cc bo co v hin trang. Buoc2:Lpdanhschccyucu,ktquanhnduocldanhschccyucus duoc thuc hin trn my tnh. 1/ Khao st hin trng Cc chuyn vin tin hoc s tm hiu hin trang v cc cng vic cua cc nh chuyn mn. a. Cc hnh thc thc hin ph bin: Quanst:theodicchoatdngdangdinraothgioithucclinquan,c th tin hnhghim,ghihnhdivoinhungtnhhungmangtnhphuctap,quan trong, cn su chnh xc cao. V du: - Ghi hnh qu trnh giao dich cua mt nhn vin ngn hng voi khch hng tai mt ngn hng X. - Quan st thao tc cho muon sch cua mt thu thu tai mt thu vin Y 11 Phongvntructip:tchucphongvnbtdutucplnhdaodnxung ccvitr cngvic.Cthsudungccbangcuhoicsncccutraloicho dituongduoc phong vn lua chon, Thuthpthngtin,tiliu:cccngthuctnhton,quydinh;ccbangbiu, mu giy to c t nhiu lin quan. V du: - Mu ha don v cc quy dinh lp ha don bn hng tai mt cua hng Y. - Phiu muon sch tai thu vin cua truong dai hoc Z. b.Quy trnh thc hin: Tm hiu tng quan v th gioi thuc: bao gm - Quy m hoat dng. - Cc hoat dng m don vi c tham gia. Tm hiu hin trang t chuc (co cu t chuc) Nguoi tin hnh khao st hin trang cn hiu r co cu t chuc cc b phn cua th gioi thuc, dc bit l 2 yu t: trch nhim v quyn han. Su hiu r co cu t chuc gipxc dinhbphnnossudungphnmmdcthlnkhoachtiptuc khao st chi tit hon b phn d. Co cu t chuc bao gm: - Di ni. - Di ngoai. - Cc chuc danh (V du: nhn vin nhp liu, thu thu, nhn vin bn hng, ). Su dung cc d hnh d v lai co cu t chuc. Tm hiu hin trang nghip vu Thuongdinrataiccvitrcngvic.Voibphnduocchonkhaostchitit, nguoithuchinkhaostcnlpdanhschcccngvicmbphnnyphu trch, sau d tm hiu cc thng tin chi tit cho tung cng vic (thng tin m ta yu cu phn mm). Vic tm hiu dua trn cc sau: 12-Thng tin du vo. -Qu trnh xu l. -Thng tin kt xut. Sau d tin hnh xp loai cc nghip vu vo 4 loai sau nhm trnh thiu xt khi tm hiu cc thng tin: -Nghip vu luu tru. -Nghip vu tra cuu. -Nghip vu tnh ton. -Nghip vu tng hop, thng k 2/ Lp danh sch cc yu cu D c duoc danh sch dy du v chnh xc cc, qu trnh lp danh sch cc yu cu cu theo cc buoc sau: Xc dinh yu cu chuc nng nghip vu Xc dinh yu cu chuc nng h thng Xc dinh yu cu phi chuc nng a. Xc d|nh yu cu chc nng nghip v. Cch tin hnh: Nh chuyn mn d xut v chuyn vin tin hoc s xem xt lai Buoc tin hnh : 1. Xc dinh b phn (nguoi dng) s su dung phn mm 2. Xc dinh cc cng vic m nguoi dng s thuc hin trn phn mm theo tung loai cng vic sau: -Luu tru -Tra cuu -Tnh ton -Kt xut Ln luot lp bang yu cu chuc nng nghip vu, bang quy dinh/Cng thuc v cc biu mu duoc m ta chi tit Chuong 3. Cu 1. Trnh by muc tiu v kt qua cua thit k du liu? a. Mc tiu Muctiu chnh cua thit kduliu l m ta cch thuc t chuc luu tru cc duliu cua 13phn mm. C hai dang luu tru chnh m nguoi thit k cn phai cn nhc v lua chon. -Luu tru duoi dang tp tin -Luu tru duoi dang co so du liu Cchtipcndngcosoduliurtthngdungvgiotrnhnysgioihantrnh by chi tit cc phuong php k thut lin quan dn vic t chuc luu tru du liu dng co so du liu quanh.Giotrnhnyskhngnhclaicckhinimcobanvcosoduliu vgiasu rng nguoi xem d bit qua cc khi nim ny. Tuy nhin chng ta cung nn xem lai cc buoc d hnh thnh nn m hnh du liu quan h trong qu trnh thit k du liu b. Kt qua cua thit k Cchthuct chucluutruduliucuaphnmmduocmtathngqua2loaithngtin sau: Thngtin tng qut Cung cp gc nhn tng quan v cc thnh phn luu tru Danh sch cc bang du liu: Vic luu tru cn su dung bao nhiu bang du liu v d l cc bang no ? Danhschcclinkt:Ccbangduliucquanh,cmilinktgiuachngra sao? Thng tin chi tit: Danhschccthuctnhcuatungthnhphn:Ccthngtincnluutrucuathnh phn ? DanhschccMingitritonven:Ccquidinhvtnhhoplcuaccthngtin duoc luu tru Cnhiuphuongphp,nhiudnghikhcnhauvvicmtaccthngtintrn.Gio trnh ny chon so d logic d biu din cc thng tin tng qut v bang thuc tnh. Min gi tri d m ta chi tit cc thnh phn trong so d logic. Sodlogiclsodchophpthhinhthngccbangduliucngvoiquanhmi ni lin kt giua chng. Cc k hiu duoc dng trong so d rt don gian nhu sau: Bang: hnh chu nht Lin kt: (xc dinh duy nht mt): Mui tn 14AB Mui tn hnh trn c ngu nghia: 1 phn tu A s xc dinh duy nht 1 phn tu B, nguoc lai 1 phn tu B c th tuong ung voi nhiu phn tu A. Cu 2. Trnh by vai tr, nhung vn d co ban v kt qua cua thit k giao din? Thitkgiaodinlcngdoankhngkmphnquantrongtrongqutrnhlm phnmm,dycungcthxemlcngdoanphcthaod hnh hay prototype cho phn mm v d sau d nhn phan hi yu cu cua khch hng di voi chuong trnh v d nguoi thit k c th diu chinh theo yu cu d ra. Ty theo muc dch yu cu,theodphuctap cuachuongtrnh,nguoithitkgiaodincthlmtheoccnhung thit k sau v kt qua thit k tuong ung. Thit k giao din phai nm bt cc diu chnh yu sau: 1. H so c nhn nguoi dng:Bit ho l ai, muc dch cua nguoi dng l g, K nngv kinh nghim cua nguoi dng, nhu cu cua ho 2. Muon nhung ung xu tu nhung h thng quen thuc di voi nguoi dng. 3. Cho nguoi dng thy r cc chuc nng mt cch sn sng 4. ung xu cua chuong trnh tu trong ra ngoi phai kt dnh, gn kt 5. Thay di trong ung xu nn tuong phan voi din mao cua chuong trnh 6. Shortcut: Cung cp ca cch thuc cu th v tm tt tc vu duoc lm 7. Tnh tp trung: Mt s giao din GUI duoc tp trung ch nhiu hon 8. Ngu php: thng qua giao din bit s lut thao tc 9. Tro gip, d an ton, giao din dep, Cu 3. Trnh by co ban 3 k thut thit k phn mm? Thit k dc ta di dn k thut ct li cua tin trnh cng ngh phn mm. Thit k dc ta xem xt nhung m hnh cua tin trnh phn mm duoc su dung. Thitkphnmmlbuocdutintrongbahoatdngkthut:thitk,pht sinhm ngun,vthunghim, dlnhungyucutrongxydungvpht trinphn mm. Mttrong nhung dim mu cht chnh di voi d phuc tap cua hthng phn mm l su truu tuong. C hai phuong php chnh: thit k Top-down v thit k bottom-up 1/ Thit k trn xung (Top-down) -Thitkbtduvoivicphntchnhungdinhnghiayucuvkhngnnxemxt vic thuc hin chi tit du tin. -Mtdunduoctrinkhaithnhnhungdunnho,thutucnyphaiduoclplai 15cho dnkhinhungnhimvucontronndongiansaochomtthuttonduoctnhton v giai quyt. 2/ Thit k t dui ln (Bottomup) tuong nn tang: Hiu duoc phn cung v tng trn cua n nhu mt co ch truu tuong. Kthut:Thitktuduoilnbt duduoccho boimy cuthv lintippht trin mt my truu tuong sau khi nhung my khc duoc thm vonhung thuc tnh cn thit cho dn khi mt my d dat duoc kt qua m cung cp nhung chuc nng nguoi dng yu cu. 3/Thit k ban mu (prototype) Thitkbanmunghialduaraccmnhnhgiaodinsob,hayccbanthit kphcthaonhpchonguoidngthamkhaotruockhidivothitkchitit,haychuc nngcu th.Ccbanthitknyduocsoanthaoduoidangsuuliuhocmtsphn mmckhanngthitknhanhgiaodin,ccksuthitkcthsudngmts phnmmchuyndungdsoanthaonhanhnhuMSVisualBasic,VisualC++,MS VisualStudiovoitrang webthcthdngFrontPage,MSVisualInterdevchivoi nhungdoanchuongtrnhdon gian duoc ci dt. Dy cung c th coi l buoc dm co ban truoc khi di vo ci dt chi tit cho tung chuong trnh con hay mdun con v.v. Chuong 4 Cu1.Trnhbyvaitrcuamitruonglptrnh?Ccyucucobancuangnngulp trnh? Cuhoichovicchonluadngngnngulptrnhlunlchudduocduara trongquitrnhlptrnh.Vicchonluangnngulptrnhtrongcngdoanthucthicua mt du n lun dng vai tr quan trong. Trongtruonghopltuong,thitknndamtrchmkhngcbtcukinthuc lin quandnngnnguthuchinsaudsaochothitkcththuchinduoctrnbt kyngn ngu lp trnh no. 1/ Cht lung di hoi cho mt ngn ng lp trnh: Tnh m dun ha Gi tri cua ti liu Cu trc du liu Control flow (lung diu khin) Tnh hiu qua Kha nng tch hop (Integrity) 16Tnh kha chuyn (Portability) H tro hp thoai Yu t ngn ngu chuyn bit 2/ Kha nng M dun ha cua ngn ng lp trnh Khanngmdunhalmucdhtronhungkhanngmdunhachuongtrnh. Phcthaomtchuongtrnhlonthnhnhiumdunldiukintinquytdthucthi trong du n phn mm. Khngckhanngmdunhathphnchiacngvictronggiaidoanthuchin tro nnkhngthduoc.Nhungchuongtrnhdonnhttronnkhngthquanl:chng kh c th bao tr v suu liu v chng thuc hin voi thoi gian bin dich di. Ngn ngu nhu Pascal chun (khng h tro m dun, nhung so snh voi Turbo Pascal v Modun 2) d chung minh tnh khng thch hop cho nhung du n lon. Nu mtngnnguh trophtthaomtchuongtrnhthnhnhung phnnho,chng phai dam bao nhung thnh phn phai hoat dng voi nhau. Nu mt thu tuc duoc thuc thiom dunkhc,cungduockimtrathutuccthucsutntaivncduocsudung chnh xc hay khng (nghia l s tham s v kiu du liu l chnh xc). Nhungngnnguvoivicbindichdclp(vdunhuC)noivickim tracuangn ngu chi thay th o qu trnh run-time. Ngn ngu voi vic bin dich tch bit (v du Ada v Modula-2) mi m dun c mt m ta giao din cung cp nhung phuong thuc co ban cho vic kim tra nhung thnh phn cua m dun dng tai thoi dim chay chuong trnh (run time). Cu 2. Trnh by khi nim v dc dim cua kim thu phn mm? San phm phn mm duoc goi l dng nu n thuc hin duoc chnh xc nhung tiu chun m nguoi thit k d dt ra. D c mt dnh gi chnh xc v cp d dng cua phn mm, ta phai kim tra cht luong phn mm. Nhu th, kim tra l qu trnh tm li v n l mt dnh gi cui cng v cc dc ta, thit k v m ho. Muc dch cua kim tra l dam bao rng ttca cc thnh phn cuaung dung n khop, vn hnh nhu mong doi v ph hop cc tiu chun thit k. D}c dim cua kim tra phn mm Xc minh v thm dinh mt h phn mm l mt qu trnh lin tuc xuyn sut moigiaidoancuaqutrnhphnmm.Xcminhvthmdinhltuchungchocc qu trnh kim tra d dam bao rng phn mm thoa mn cc yu cu cua chng v cc yu cu d thoa mn cc nhu cu cua nguoi sm phn mm. Xc minh v thm dinh l mt qu trnh ko di sut vng doi. N bt du khi duyt xt yu cu. Xc minh v thm dinh c hai muc tiu: i) Pht hin cc khuyt tt trong h thng. 17ii) Dnh gi xem h thng liu c dng duoc hay khng? Su khc nhau giua xc minh v thm dinh l: i) Thm dinh: Xem xt ci duoc xy dung c l sn phm ng khng? Tuc l kim tra xem chuong trnh c duoc nhu mong doi cua nguoi dng hay khng. ii)Xcminh:Xemxtciduocxydungcnglsnphmkhng?Nhu th, xc minh l kim tra chuong trnh c ph hop voi dc ta hay khng. Nhutrn,kimtralmtqutrnhcuatmkimli.Mtkimtrattckha nngcaotmkimcclichuaduocphthin.Mtkimtrathnh cnglkimtra tm ra cc li moi, mt kim tra ti l kim tra m khng tm duoc li.C hai kiu li trong ung dung v cc kim tra tt s xc dinh ca hai loai d. Cu th: Khnglmnhungdiucnphailm:libostthuongxuthindivoi ung dung moi duoc pht trin. Lm nhung diu khng cn lm: li cua lnh d cu tr truoc trongcc ung dung bao tr. Cc kim tra c mt tai cc muc khc nhau v duoc tin hnh boi cc c nhn khcnhautrongqutrnhphttrinungdung.Cckimtraduoctinhnhboidi ngudunvkimtraduoctinhnhboicccoquanbnngoidchpnhnung dung. Cc kim tra cua di du n duoc goi l kim tra pht trin (Development test). Kim tra pht trin bao gm kim tra don vi, kim tra h thng con, kim tra tch hop v cc kim tra h thng. Kim tra don vi (Unit test) duoc tin hnh cho mi don vi m nho nht. Kimtratchhop(Subsystemintegrationtest)kimtramtlogicvxul cho ph hop cua cc khi, kim tra vic truyn tin giua chng. Kim tra h thng (System test) dnh gi cc dc ta chuc nng c duoc dp ung, cc thao tc giao din nguoi c ging thit k khng, v cc cng vic cua ung dung trong mi truong thao tc mong mun, di voi cc rng buc. Cckimtraboicccoquanbnngoiduocgoildambaochtluong (Quality assurance-QA) v kim tra chpnhn (Acceptance test). Nguoi ngoi c th l nguoi su dung hoc dai din nguoi dng, n tao mt muc dch, dnh gi khch quan v ung dung v co quan bn ngoi duoc coi l c muc dch hon cc thnh vin nhm. Kim tra dam bao cht luong tuong tu cc kim tra h thngvmt muc dch v tin hnh, nhung n khc l ho nm ngoi su diu khin cua du n truong. Cc bo co kim tra dam bao cht luong duoc gui thuong xuyn toi nhm pht trinv quan l du n. Cc kim tra vin dam bao cht luong lp k hoach cho chin luoc cua mnh vtinhnhkimtraddambaoccungdungthuchinttcaccchucnngcn thit. Kim tra dam bao cht luong l kim tra cui cng duoc lm truoc khi ung dungduoc dua san xut dai tr. 18Quanhgiuaccmuckimtravccgiaidoantrongvngdoicuachuong trnh duoc trnh by nhu sau: Cu 3. Trnh by khi nim v cc hnh thi bao tr phn mm? 1.1 Khi nimTheoIEEE(1993),thbaotrphnmmduocdinhnghialvicsuadimt phnmmsaukhidbngiaodchinhlaiccliphtsinh,caithinhiunngcua phn mm hoc cc thuc tnh khc, hoc lm cho phn mm thch ung trong mt mi truong d bi thay di. Nm 1995, tiu chun ISO/IEC 12207 dinh nghia: Bao tr phn mm l su thay dimngunvcctiliulinquanvmtvndhocvsucnthitphaipht trin. Muc dch l bin di phn mm hin c trong khi vn giu nguyn tnh ton ven cua n.1.2 Cc hnh thi bao trIEEE (1993) chia bao tr phn mm thnh 4 loai:1/ Bao tr d Tu chnh:L bao tr khc phuc nhung khim khuyt c trong phn mm. Mt s nguyn nhn din hnh: - K su phn mm v khch hiu nhm nhau.Cc giai on pht trin ng dngPham vi v muc tiu Yu cu chuc nng/Thit k logic Thit k vt l Dc ta m hnh cu trc chuong trnh M ho module/chuong trnh Kim tra don vi Kim tra tch hop Kim tra h thng QA/Kim tra chp thun Cc kiu kim tra 19- Li tim n cua phn mm do so cua lp trnh hoc khi kim thu chua bao qut ht.- Vn d tnh nng cua phn mm: khng dp ung duoc yu cu v b nho, tp, . . . Thit k sai, bin tp sai . . . - Thiu chun ha trong pht trin phn mm truoc d.Qui trnh: su dung k ngh nguoc nhm d lai thit k d tu sua2/ Bao tr d Thch hp:Ltuchinhphnmmtheothaydicuamitruongbnngoinhmduytrv quanlphnmmtheovngdoicuan.Thaydiphnmmthchnghivoimi truong: cng ngh phn cung, mi truong phn mm. Nhung nguyn nhn chnh:- Thay di v phn cung (ngoai vi, my chu,. . .)- Thay di v phn mm (mi truong): th du nhu H diu hnh- Thay di cu trc tp hoc mo rng co so du liu . 3/ Bao tr d Cai tin:L vic tu chinh h phn mm theo cc yu cu ngy cng hon thin hon, dy du hon, hop l hon. Nhung nguyn nhn chnh:- Do mun nng cao hiu sut nn thuong hay cai tin phuong thuc truy cp tp.- Mo rng thm chuc nng moi cho h thng.- Cai tin quan l ko theo cai tin tu liu vn hnh v trnh tu cng vic.- Thay di nguoi dng hoc thay di thao tc.Qui trnh: su dung k thut ti k ngh (re-engineering) voi muc dch: dua ra mt thitkcngchucnngnhungcchtluongcaohon.Thuongtinhnhvoihai mang: ti cu trc phn mm, ti xy dung cu trc du liu cho ph hop4/ Bao tr d Phng nga:L cng vic tu chinh chuong trnh c tnh dn tuong lai cua phn mm d s mo rng v thay di nhu th no. Thuc ra trong khi thit k phn mm d phai tnh dn tnh mo rng cua n, nn thuc t t khi ta gp bao tr phng ngua nu nhu phn mm duoc thit k tt. Cu 4. Trnh by quy trnh v trnh tu nghip vu bao tr phn mm? 1. Qui trnh: - Hiu hoat dng bn trong chuong trnh20- Thuc hin nhung thay di trn thit k khng tuong minh.- Thit k / lp trnh lai.- Su dung cng cu CASE 2. Trnh t nghip v bao trBao tr l mt qu trnh trong vng doi cua phn mm, cung tun theo cc pha phntch,thitk,phttrinvkimthutukhiphtsinhvndchodnkhigiai quyt xong.Theo tiu chun quc t v bao tr phn mm ISO/IEC14764, bao tr phn mm gmchainhmchnhlbaotrdChinhsua(Correction)vbaotrnngcao (Enhancement).BaotrChinhsuabaogmbaotrTuchinhvbaotrPhngngua. Bao tr Nng cao gm bao tr Cai tin v bao tr Thch hop. Do vy, ta c th chia lm 2 nhm:- Loai 1: Tu chinh cai d c - Loai 2: Thm ci moi So d qui trnh bao tr 1/ Hiu phn mm d c- Theo ti liu nm chc cc chuc nng- Theo ti liu chi tit hy nm vung dc ta chi tit, diu kin kim thu, . . .- D doc chuong trnh ngun, hiu trnh tu xu l chi tit cua h thngBa vic trn du l cng vic thuc thi trn bn.2/ Tu sua phn mm d c- Bao tr chuong trnh ngun, tao cc mdun moi v dich lai.- Thuc hin kim thu unit v tu chinh nhung muc lin quan c trong tu liu dc ta.-Chtheosttcdngcuamdunduocsuadnccthnhphnkhctrong h thng. 3/ Pht trin phn mm mi-Khithmchucnngmoiphaiphttrinchuongtrnhchophhopvoiyu cu- Cn tin hnh tu thit k, lp trnh, g li v kim thu unit21- Phan anh vo giao din cua phn mm (thng bo, phin ban, . . .)4/ Kim chng tnh nht qun - Dua don vi (unit) d duoc kim thu vo hoat dng trong h thng- Diu chinh su tuong tch giua cc mdun- Dng cc du liu truoc dy khi kim thu d kim thu lai tnh nht qun- Ch hiu ung ln sng trong chinh sua5/ Kim tra khi hon thnh bao trKim tra ni dung m ta c trong tu liu dc ta xem cch ghi tu liu c ph hop voimtamitruongphnmmmoihaykhng?,nhungdimcnluuhay thay di d duoc m ta chua,... 6/ Lp biu quan l bao trThit lp bp biu quan l tnh trang bao tr bao gm cc thng tin:- Ngy thng, gio- Nguyn nhn- Tm tt cch khc phuc- Chi tit khc phuc, hiu ung ln sng- Nguoi lm bao tr- S cng