จาก สการพฒนาหรอ ทำาลายขามพรมแดน

มาบตาพด ทวาย

ทวาย เปนเมองหลวงของเขตตะนาวศร ซงอยทางตอนใตของประเทศพมา มอาณาเขตทางทศตะวนตกตดกบทะเลอนดามน สวนทางทศตะวนออกมเทอกเขาตะนาวศรทอดเปนแนวเขตแดนตดกบประเทศไทยทจงหวดกาญจนบร นอกจากชนพนเมองทวายทอาศยอยในแถบนแลวยงมกลมชาต-พนธอน ๆ อาศยอยรวมกน เชน มอญ กะเหรยง พมา ยะไข ไทใหญ และมอแกน เปนตน

ดวยความอดมสมบรณของทรพยากรในพนทเขตตะนาวศร สงผลใหทวายและดนแดนในแถบนเปนแหลงผลตอาหารตามธรรมชาตทสำาคญแหงหนงของพมา ทงผลผลตดานการเกษตรและการประมงเปนแหลงปลกพชเศรษฐกจทสำาคญของประเทศ เชน หมาก ยางพารา มะมวงหมพานต และผลไมเมองรอนนานาชนด และดวยผนดนทตนกบทองทะเลเปนแนวยาว ชมชนทองถนในแถบนจงมวถชวตพงพงกบการประมง ทงประมงชายฝง และประมงนำาลก ผลผลตทไดเหลานเปนทงแหลงอาหารและ

แหลงรายไดซงหลอเลยงชมชนและขบเคลอนเศรษฐกจของทองถนมาหลายชวอายคน

พนทโครงการพฒนาทาเรอนำาลกและนคมอตสาหกรรมทวาย

โครงการทาเรอนำาลก และนคมอตสาหกรรมทผานมา รฐบาลไทยและรฐบาลสหภาพพมาไดรวมมอผลกดนโครงการทาเรอนำาลกทวายอยางเปนรป-ธรรม โดยทงสองฝายเหนชอบทจะพฒนาเชอมโยงการคมนาคมขนสงจากทาเรอนำาลกทวายในประเทศพมากบทาเรอนำาลกแหลมฉบงของประเทศไทย โดยชประเดนผลประโยชนทจะไดรบของทงสองประเทศ คอ พมาจะไดรบประโยชนจากการพฒนานคมอตสาห-กรรมทวาย ขณะทไทยจะไดรบประโยชนจากการพฒนาพนทโครงการพฒนาชายฝงดานตะวนออกหรออสเทรนซบอรด ทงน ทงสองประเทศไดลงนาม

ในบนทกความเขาใจ เมอวนท 19 พฤษภาคม 2551 เพอพฒนาทาเรอนำาลกทวาย และการสรางถนนเชอมตอมายงประเทศไทย และตอมาความรวมมอในโครง-การดงกลาวเรมเดนชดขนอกครง เมอคราวทประธา-นาธบด เตง เสง ของพมาเยอนประเทศไทยอยางเปนทางการ และไดมการลงนามในบนทกความเขาใจวาดวยเรอง ‘การพฒนาครอบคลมเศรษฐกจทวายและโครงการทเกยวของ’ เมอวนท 23 กรกฎาคม 2555 ทผานมา

ทวาย

อยางไรกตาม ในดานการพฒนาโครงการทรเรมจากฝายเอกชนไทย โดย บรษท อตาเลยนไทย ดเวลอปเมนต จำากด (มหาชน) ไดมการลงนามในบนทกความเขาใจกบการทาเรอสหภาพพมา ภายใตกระทรวงคมนาคมแหงสหภาพพมา ในวนท 12มถนายน 2551 เพอศกษาความเปนไปไดของโครงการ อนครอบคลมทงโครงการทาเรอนำาลก และโครงการพฒนานคมอตสาหกรรมทวาย ภายใตขอเสนอทจะพฒนาถนนเชอมโยงจากพรมแดนทวายไปสประเทศไทย และจากนนเมอวนท 2 พฤศจกายน 2553 บรษท อตาเลยนไทยฯ กไดลงนามในขอตกลงเพอรบสทธในการพฒนาและดำาเนนการบรหารโครงการทวาย ตามระยะเวลาการเชาทดนเปนเวลามากกวา 75 ป ซงประกอบไปดวยโครงการทาเรอนำาลกทวายและ

สาธารณปโภคทเกยวของกบนคมอตสาหกรรม และโครงสรางพนฐานตางๆ ในพนท 250 ตารางกโลเมตร (กวา 1.5 แสนไร หรอประมาณ 8 เทาของนคมอตสาห-กรรมมาบตาพด) รวมทงการกอสรางถนนเชอมโยงพรมแดนระหวางไทย-พมา นอกจากนทางบรษท อตาเลยนไทยฯ ยงไดรบสทธประโยชนและการสนบ-สนนทางดานการลงทนและดานภาษจากรฐบาลพมาดวย เนองจากพนทดงกลาวถกกำาหนดใหเปน ‘เขตเศรษฐกจพเศษ’ (Dawei Special Economic Zone) โดยทางบรษทไดจดตง บรษท ทวาย ดเวลอปเมนตจำากด ขน เพอดำาเนนการวางแผนการพฒนา ซงแบงโครงการออกเปน 4 ชวง (Phasing) คอ ระยะการเตรยมการ ป 2551-2554, ระยะท 1 ป 2554-2558, ระยะท 2 ป 2556-2561 และ ระยะท 3 ป 2559-2563

ตลาดซอขายปลายามเชาทหมบาน Bor Seik

สำาหรบการพฒนาเขตพนทนคมอตสาห-กรรม ทางบรษทฯ ไดแบงพนทเปน 5 กลมคอ1. พนททาเรอนำาลกและเขตอตสาหกรรมหนก

เชน โรงงานเหลกตนนำา, โรงงานผลตปยเคม, โรงไฟฟาถานหนขนาด 4,000 เมกะวตต และทาเรอนำาลก 2 แหง

2. พนทอตสาหกรรมปโตรเคม เชน ถงเกบนำามนและกาซธรรมชาต, โรงแยกกาซ, โรงกลนนำามน, โรงงานไฟฟาพลงความรอน

3. พนทอตสาหกรรมปโตรเคมตนนำาและปลายนำา4. พนทอตสาหกรรมขนาดกลาง เชน

อตสาหกรรมยานยนต5. พนทอตสาหกรรมเบา เชน สงทอ, แปรรป

อาหาร, อเลคโทรนคส6. พนทเมองใหม เชน อาคารสำานกงาน,

ศนยการคา, ทอยอาศย

ทงนความเปนไปไดทสำาคญของโครงการทาเรอนำาลกทวาย (ในฐานะทเปนประตเศรษฐกจดานทศตะวนตกของประเทศไทย) ขนอยกบการพฒนาเสนทางถนนเชอมจากชายแดนไทย–พมาสทาเรอแหลมฉบง ปจจบน รฐบาลไทยไดอนมตแผนกอสรางทางหลวงพเศษเชอมโยงในประเทศไทย ซงแบงเปนสองชวงคอ ทางหลวงพเศษจากบานพนำารอน–หวยตะลง (จากชายแดนไทย–พมา–กาญจนบร) ระยะทาง 70 กโลเมตร และทางหลวงพเศษสายบางใหญ–บานโปง และบานโปง–กาญจนบร ระยะทาง 96 กโลเมตร โดยทางหลวงพเศษในประเทศไทยทจะเชอมตอกบทาเรอนำาลกทวายในประเทศพมานน จะประกอบไปดวย ถนน 4 ชองทาง เสนทางรถไฟ ทอสงกาซ ทอสงนำามน และแนวสายสงไฟฟาแรงสง รวมความกวางประมาณ 200 เมตร

ทางหลวงพเศษเชอมโยงในประเทศไทย แบงเปนสองชวงคอ ชวงท 1 บานพนำารอน-หวยตะลง (จากชายแดนไทย-พมา–กาญจนบร) ระยะทาง 70 กโลเมตรชวงท 2 บางใหญ-บานโปง และบานโปง-กาญจนบร ระยะทาง 97 กโลเมตร

ทางหลวงพเศษเชอมโยง ชายแดนไทย-พมา ไปยง ทาเรอแหลมฉบงรวมระยะทางทงสน 167 กโลเมตร ใชงบประมาณ 50,000 ลานบาท

ขมทรพยแหงใหม หรอเหยอรายตอไปจากมาบตาพด

ประเดนคำาถามสำาคญในทน คอ กำาลงเกดปญหาอะไรขนทมาบตาพด และทำาไมทวายจงเปนคำาตอบ หรอกลาวใหชดเจนยงขนกคอ ทำาไมนกลงทนจงมแนวโนมสนใจทจะลงทนในนคมอตสาหกรรมทวายแทนการลงทนตอเนองในนคมอตสาหกรรมมาบตาพด

ในชวงหลายปมาน นคมอตสาหกรรมมาบตาพด จงหวดระยอง ขนาดเกอบ 20,000 ไร อนเปนทตงของโรงกลนนำามน โรงแยกกาซ โรงไฟฟาถานหน กลมอตสาหกรรมปโตรเคม เหลก เคมภณฑ ฯลฯ ไดกลายเปนแหลงกำาเนดมลพษทงทางนำาและทางอากาศ ซงสงผลกระทบอยางรนแรงตอคณภาพชวตของชมชนในพนทมาบตาพด เนองจากสารปนเปอนทเปนอนตรายรายแรง อาท สารอนทรยระเหยงาย (Volatile organic compounds) ทมรายงานทางวชาการระบวา พบสารประเภทนกวา 50 ชนด ซงแตละชนดสามารถกอใหเกดโรครายแรง เชน โรคมะเรง และโรคเกยวกบระบบทางเดนหายใจ เปนตน สภาพแวดลอมของมาบตาพดทแบกรบมลพษ (อากาศ นำา และของเสยอนตราย) ไวแลวอยางเตมท จนกระทงตองถกประกาศใหเปนพนทควบคมมลพษอยในขณะน ประกอบกบความตนตวของภาค

เรอประมงทหมบาน Bor Seik

ประชาสงคมตอปญหามลภาวะอตสาหกรรม โดยเฉพาะชมชนทองถนทตนตองเผชญมลพษรายแรงมาอยางตอเนอง กลายเปนอปสรรคตอการดำาเนนการตามแผนแมบทการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมระยะท 3 ของประเทศไทย กลาวคอ แผนแมบทดงกลาว ไดแบงการลงทนออกเปน 2 ทางเลอก คอ ทางเลอกท 1 ขยายการลงทนทงหมดอยในพนทมาบตาพดและพนทใกลเคยง และทางเลอกท 2 แบงการลงทนออกเปน 2 ระยะ ระยะแรก เพมการลงทนในพนทมาบตาพด

บานในบรเวณนคมอตสาหกรรมมาบตาพด

ทวาย

และพนทใกลเคยง ระยะทสอง ขยายการลงทนไปยงบรเวณภาคใตทอำาเภอสชล จงหวดนครศรธรรมราช แมโครงสรางพนฐานของนคมอตสาหกรรมมาบตา-พด ยงสามารถรองรบการขยายตวของการลงทนไดอก แตเมอพจารณาถงความเหมาะสมของสภาพแวดลอม และระบบนเวศทปลอดภยสำาหรบการอยอาศยของคนและสงมชวต ตลอดจนกระแสการคดคานจากประชา-ชนในพนท จงมแนวโนมทนคมอตสาหกรรมมาบตา-พด จะไมสามารถรองรบการขยายการลงทนไดอก ในขณะท ทอำาเภอสชล จงหวดนครศร-ธรรมราช กมการรวมตวกนของประชาชนในพนทเพอคดคานแผนการพฒนาอตสาหกรรม เพราะความหวาดเกรงในผลกระทบทจะเกดตอทรพยากรธรรม-ชาตและสงแวดลอม และวถชวตของคนในชมชน จนเกดกระแสและขบวนการทองถนเพอเรยกรองการพฒนาทตอบสนองตอความตองการของคนทองถน สอดคลองกบศกยภาพ และไมทำาลายความมนคงทางอาหาร สถานการณเชนน ทงทอำาเภอสชล และอกหลายพนทในทกภมภาคของประเทศทโครงการขนาดใหญตองเผชญการตอตานจากประชาชน ทำาใหเหนแนวโนมทการพฒนาอตสาหกรรมทกอมลพษสงในประเทศไทย โดยเฉพาะอตสาหกรรมปโตรเคม จะยงเผชญขอจำากดการขยายตวในอนาคต ทผานมา ประชาชนในพนทมาบตาพดไดยนฟองรองตอศาลปกครองตอเนองกนจำานวนสองคด คดแรกเพอขอใหดำาเนนการประกาศใหมาบตาพด

เปนเขตควบคมมลพษ และคดทสองเพอขอใหยกเลกการลงทนโครงการใหมในพนทมาบตาพดจำานวน 76 โครงการทงหมด แมในทายทสด โครงการสวนใหญจะสามารถดำาเนนการตอไปไดหลงการพจารณาคดเสรจสน แตนคมอตสาหกรรมมาบตาพด หรอการจะขยายนคมอตสาหกรรมอนใดเพมเตมในประเทศไทยตอจากนไป ยอมยากทจะหลกเลยงการคดคานตอตานจากประชาชน และแมวาโครงการอาจเกดขน แตความเสยงทจะถกฟองรองและตองจายคาเสยหายทจะเกดขนในอนาคต นบวนจะยงเพมสงขน การทพมากำาลงเปดประเทศตอนรบการลงทนตางประเทศ และการทพมาอาจกำาลงถกมองจากฝายตาง ๆ (ทงนกลงทนและรฐบาลตางชาต) วา เปนประเทศทมตนทนทางเศรษฐกจตำา (Low cost economy) อกทงปราศจากกฎหมายและมาตรการการควบคมผลกระทบทางสงแวดลอมและสขภาพ ขณะเดยวกน การเรยกรองของภาคประชาสงคมยงมขอจำากดอยมาก ดงนน โครงการทวายจงเปนเสมอนคำาตอบหรอขมทรพยแหงใหมของทงนกลงทนไทยและนานาชาต โดยเฉพาะกลมอตสาหกรรมปโตรเคม ทจะขยายหรอยายฐานการผลตออกนอกประเทศเพอหลกเลยงการถกตอตาน หลกหน จากขอบงคบทางกฎหมายในประเทศตน และไปใหพนจาก ความเสยงตาง ๆ ซงรวมทงการถกฟองรองดำาเนนคด

การกอสรางถนนในทวาย (พฤษภาคม 2555)โครงการกอสรางถนนเชอมโยงจากทาเรอนำาลกและนคมอตสาหกรรมทวายไปสประเทศไทย:ซงตามแผนของโครงการจะกอสรางทางหลวงพเศษ 4 ชองทางจราจรและจะขยายเปน 8 ชองทางในอนาคต

ทงนาบรเวณใกลกบพนทตงนคมอตสาหกรรม

ตนหมาก พชเศรษฐกจสำาคญของทวาย บรเวณพนทกอสรางเขอนสำาหรบกกเกบนำาไวใชในนคมอตสาหกรรมทวาย

อยางไรกตาม คำาถามตอไปกคอ การลงทนขามชาตในลกษณะทหลกเลยงความเสยงทงปวงจากประเทศตนเชนน จะเปนการหนไปกอปญหาเดม ๆ ในพนทอนตอไปอยางลอยนวลหรอไม เพราะแมกระทงในกรณของประเทศไทยทผานพนประสบการณการตอสเรยกรองของภาคประชาสงคมมาไมนอยกวา 2 ทศวรรษ มาตรการทางกฎหมายเทาทมอยในปจจบนกนบวายงไมเพยงพอ และยงเตมไปดวยชองวาง กลาวคอกฎหมายไทยกำาหนดใหโครงการพฒนาขนาดใหญทอาจกอใหเกดผลกระทบรนแรงตอสงแวดลอมตองมการศกษาผลกระทบทางสงแวดลอม(EIA) และการศกษาผลกระทบทางสขภาพ (HIA) อยางไรกตาม แมการศกษาดงกลาวจะพบวา โครงการนนอาจกอผลกระทบทรนแรงในบรเวณพนทต งโครงการอยางไมอาจหลกเลยงหรอปองกนได กไมอาจเปนเหตใหมการทบทวนหรอยกเลกโครงการ เจาของโครงการเพยงแตถกกำาหนดใหจดทำามาตรการลดผลกระทบและดำาเนนการปฏบตตามมาตรการลดผลกระทบ (Post EIA and HIA Monitoring) เทานน แตแมกระนน หนวยงานของรฐทมหนาทดแลรบผดชอบในปจจบน กยงขาดความรและเครองมอในการตดตามตรวจสอบการปฏบตของโรงงานในนคมอตสาหกรรม ในขณะทภาคประชาชนกขาดความรทางเทคนคและไมไ ด รบโอกาสใหมสวนรวมเพอจะสามารถชวยภาครฐตรวจสอบตดตามผลอกทางหนง

ทงนาบรเวณใกลเคยงพนทตงนคมอตสาหกรรม

ถงแมประเทศไทยจะมการบงคบใชกฎ-หมายใหศกษาผลกระทบในกรณทโครงการนน ๆ อาจกอใหเกดผลกระทบรนแรง แตกยงขาดกฎหมายสำาคญอกหลายเรองในการควบคมมลพษ อาท กฎหมายทกำาหนดใหโรงงานตองรายงานปรมาณและชนดของมลพษทปลอยสสงแวดลอม พรอมทงเผยแพรขอมลใหประชาชนเขาถงอยางไมมเงอนไข, การกำาหนดคามาตรฐานทยอมรบไดของสารอนตรายบางตวในรางกายคน, กฎหมายวาดวยการชดเชยความเสยหายทางสขภาพและสงแวดลอมจากมลพษ และกฎหมายวาดวยหลกการผกอมลพษคอผจาย เปนตน ยงไปกวานน บทเรยนจากมาบตาพดยงทำาใหเราเหนวา ผลประโยชนทเกดขนสวนใหญมกตกอยกบกลมธรกจและกลมทนอตสาหกรรม ในขณะทผลเสยเปนฝายทประชาชนทองถนตองแบกรบ เนองจากการลงทนในโครงการขาดใหญตองใชความรทางเทค-โนโลยระดบสงและเงนลงทนจำานวนมหาศาล ดงนนกลมทสามารถมโอกาสในการลงทน คอกลมนกลงทนระดบชาตและตางประเทศ รวมทงกลมผไดรบผลประ-โยชนรวมในการอำานวยความสะดวกการดำาเนนงานในโครงการ อาท นกการเมอง ขาราชการระดบสง กลมธรกจกอสรางและธรกจขนสง เปนตน ในขณะทประชาชนทองถนสวนใหญไมไดรบการจางงานตามทโครงการมกจะกลาวอาง เนองจากขาดทกษะความรความชำานาญทโรงงานตองการ อกทงชาวบานยงตองสญเสยทดนในการเพาะปลกใหกบแหลงทนทเขามากวานซอเพอการกอตงโรงงาน ทำาใหเกดชองวางทางเศรษฐกจเพมมากขน การกระจายรายไดไปไมถงทอง-ถนอยางแทจรง และปญหามลพษทรมเรายงสรางความขดแยงระหวางประชาชนและภาคอตสาหกรรมภายในทองถนอกดวย

กอนหนอธษฐาน: สญลกษณแหงการตอสคดคานโครงการฯ ของชาวบานในทวาย

ตลาดซอขายปลายามเชาทหมบาน Bor Seik

เสยงสะทอนจาก

ชาวบานในทวายกลาววาการกอสรางถนนของโครงการไดทำาลายทรพยสนและพชไร อยางเชน ตนหมาก ยางพารา

มะมวงหนพานต และพชผก อกทงพวกนายทนยงกวานซอทดนทไมใชพนทถกเวนคน อยางเชน พนทปา และนำามาขายเกงกำาไร

กบชาวบานทถกโยกยาย

“คนทนสวนใหญยากจน คนรวยไมเขาใจพนทนหรอก ไมวามนจะมคาหรอไมกตาม พวกเขาแคตองการซอทดน” “พวกบรษทฯทำาแตงานของเขา พวกเขาไมเคยถามหรอทำาอะไรใหพวกเรา”, (ชาวบานทถกโยกยาย)

และถงแมวาชาวบานบางสวนจะมองวาโครงการทวายอาจจะสรางโอกาสในการทำางานใหแกพวกเขา แตกวตกกงวลกบคาแรงรายวนทตำา ในขณะทไรสวนทสรางผลผลตและรายไดใหพวกเขาหลายคนถก

ทำาลายไปหมดแลว

“ถาเจาของสวนไดรบผลกระทบแลว พวกเรากหมดประโยชน เพราะพวกเขาไมสามารถจางพวกเรา ตอนนพวกเรารบจางกรดยางใหเขา ถาสวนยางถกซอไปเรากไมมงาน”, (แรงงานรบจางรายวน, ชาวบานทไมไดอยในพนทเวนคน)

คนในพนทบางคนมองวาพวกเขาอาจจะไดเรยนรทกษะและการทำางานกบเครองมออตสาหกรรม จากบมจ.อตาเลยนไทยฯ แตคนอนๆในเมองมองวามเพยง บมจ. อตาเลยนไทยฯ เทานนทไดประโยชนจากคาแรงงานทถกและการสรางทกษะดานแรงงานเลกนอยเทานน

ทวาย

“พวกเขาไมไดมาเปดมหาวทยาลยหรอสถาบนพฒนาฝมอแรงงานตงแตเขาเขามาเปดพนทแมแตนกธรกจชาวพมากยงแขงขนไมได ธรกจของบมจ. อตาเลยนไทยฯ เปนธรกจทใหญมากและกมเพยงคนจากตางประเทศเทานนทจะมา”, (ชาวบานทวาย)

ชาวบานมความเหนวาการเผาถานเหมองลกไนตจะสงผลกระทบจากวถชวต, สภาพแวดลอมทางธรรมชาตและทดนเปนอยางสง พวกเขามองวาความเสยหายจะมมากกวาเงนชดเชยทพวกเขาจะไดรบ

“คนทองถนบางพวกคดวามนอาจจะดหลงจากโครงการสรางแลวเสรจ แตบางพวกคดวามนจะสงผลกระทบทไมด พวกทมองวาดเพราะเหนวาการคมนาคมขนสงจะทำาใหหมบานพฒนามากขน แตพวกทเหนวาไมดมองวาโรงงานจะสงผลกระทบตอสขภาพของพวกเขา”, (ชาวบานทถกโยกยาย)

พวกเขาเขาใจวาสขภาพ และธรรมชาตสงแวดลอมจะได รบผลกระทบจากการสรางโรงงาน โดยเฉพาะควนจากโรงงานเผาถานหน ไมเฉพาะชาวบานบรเวณ รอบ ๆ โรงงานเทานน แตยงรวมถงประชาชนในทวายทงหมดอกดวย โครงการนถงแมวาจะพฒนาโครง สรางพนฐาน เชน ถนนและสะพาน แตทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจะถกทำาลาย

“สดทาย มนจะเหลอเพยงแตขยะทถกทงไว พวกเรากจะไดแตขยะ แตประเทศอนจะไดประโยชน”, (ชาวบานทถกโยกยาย)

ทมา : Local People’s Understandings of the Dawei Special Economic Zone โดย Southern Society Development Network, Dawei Development Associa-tion, Loka Ahlinn, and Trocaire, มนาคม 2555

ปจจบนพนทมาบตาพดนนไดรองรบปรมาณสารพษอยางเตมทแลว โดยเฉพาะมลพษทางอากาศ อนตรายจากอนทรยกอมะเรงทำาใหประชาชนหลายรายตองสญเสยสมาชกในครอบครวทปวยดวยโรคมะเรง และตองเผชญกบการปวยดวยโรคทางเดนหายใจอกหลายราย อกทงประชาชนยงตองประสบกบปญหาภาวะภยแลงอนเนองมาจากการขาดแคลนนำาสะอาดไวใชอปโภคบรโภค เนองจากภาคอตสาหกรรมมการ

ปลอยกากสารเคมลงสแมนำาสาธารณะและใชทรพ-ยากรนำาภายในพนทจำานวนมหาศาลเพอดำาเนนการผลตในอตสาหกรรม ดงนนเมอคำานวณผลกระทบจากขนาดของภาคอตสาหกรรมในมาบตาพดเพอประมาณสภาพการณของผลกระทบทจะเกดขนในโครงการทาเรอนำาลกทวาย มดงน

จากตารางขางตนกลาวไดวา การเพมขนของมวลสารทเปนตนเหตของภาวะฝนกรดประมาณ 1 ลานตน/ป และฝนละอองขนาดเลกอกกวา 1 แสนตน/ป จะกลายเปนแรงกดดนสำาคญใหเกดปญหามลภาวะทางอากาศขนในพนท โดยเฉพาะอยางยง ดวยสภาพภมประเทศของทวายทมเทอกเขาตะนาวศรเปนภเขาสงขนาบทางทศตะวนออก ทำาใหสภาพมลภาวะทางอากาศสะสมอยในพนท และอาจจะสงผลกระทบทางลบอยางมากทงตอการทำาการเกษตรและสขภาพของประชาชนในพนท นอกจากมวลสารททำาใหเกดฝนกรดแลว การปลอยมวลสารประเภทโลหะหนก เชน ปรอทจากโรงไฟฟาถานหน ซงอาจจะมปรมาณสงถง 10,000 กโลกรมในแตละป โลหะหนกเหลานจะถกฝนชะลางลงสแหลงนำา และสะสมในสตวนำาและในหวงโซอาหาร เมอมนษยนำาสตวนำามาบรโภคกจะสงผลกระทบตอพฒนาการทางสมองโดยเฉพาะของเดกและทารกในครรภ (เดชรตน, 2555: 35)

ประเดน ผลกระทบทอาจจะเกดขน ตอวน ตอป1. ผลกระทบทางอากาศ 1.1 การปลอยกาซซลเฟอรไดออกไซด 1,213 ตนตอวน 442,563 ตนตอป1.2 การปลอยกาซไนโตรเจนไดออกไซด 970 ตนตอวน 354,050 ตนตอป1.3 การปลอยฝนขนาดเลก 243 ตนตอวน 88,513 ตนตอป1.4 การปลอยกาซเรอนกระจก(เฉพาะโรงไฟฟา 4,000 เมกะวตต) - กรณโรงไฟฟาถานหน 30 ลานตนตอป - กรณโรงไฟฟากาซธรรมชาต 13 ลานตนตอป2. ผลกระทบดานขยะ 2.1 ขยะอตสาหกรรมทวไป 2,074 ตนตอวน 756,959 ตนตอป2.2 ขยะอนตรายจากอตสาหกรรม 124 ตนตอวน 45,318 ตนตอป2.3 ขยะชมชน 277 ตนตอวน 101,258 ตนตอป3. ผลกระทบทางนำา 3.1 ความตองการใชนำา 5.9 ลาน ลบ.ม.ตอวน 2,150 ลาน ลบ.ม.ตอป3.2 การปลอยนำาเสย 1.5 ลาน ลบ.ม.ตอวน 550 ลาน ลบ.ม.ตอป

อางอง : เดชรต สขกำาเนด, 2555, มองใหรอบดานผาน HIA ในการลงทนขามพรมแดนกรณศกษาทาเรอ นำาลกและนคมอตสาหกรรมทวาย

ประเทศพมา, มลนธนโยบายสขภาวะ.

ประมาณการณผลกระทบโครงการทวายฯ

1.ประชาชนตองสญเสยบานเรอนและทดนทำากน การถกยดพนททำากน การหามทำาไรทำานาบนพนททำากนของตนเอง หรอถกจำากดพนทหาปลา ทง ๆ ทอาชพประมงและการเกษตรเปนอาชพหลกของชาวบาน การตองถกยายถนฐานไปอยยงพนทจดสรรใหมซงไมมความอดมสมบรณเทากบทอยอาศยเดม และตองอาศยแบบแออดในพนทรองรบ เปนประเดนปญหาทจะนำาไปสการลมสลายทางเศรษฐกจและสงคมของชาวบานจำานวนมากในพนท โดยประชาชนทตองถกอพยพมอย 3 กลมไดแก

กลมท 1 กลมทอาศยในพนทพฒนาทาเรอนำาลกและอตสาหกรรมหลงทาขนาด 250 ตารางกโลเมตร จำานวน 21 หมบาน หรอ 3,977 ครวเรอน มประชาชนประมาณ 32,274 คน จะตองอพยพจากพนทกลมท 2 กลมทอาศยในพนทกอสรางเขอนเกบนำา 1 หมบาน มประชาชนประมาณ 1,000 คน จะตองอพยพจากพนทกลมท 3 กลมทอาศยในพนทกอสรางถนนจากทาเรอทวายมาชายแดนพมา-ไทย จำานวน 5 หมบาน มประชาชนประมาณ 1,500 คน จะตองอพยพจากพนท

ผลกระทบโดยตรงตอพนทของโครงการทาเรอนำาลกและนคมอตสาหกรรมทวาย

2. นคมอตสาหกรรมทวายในพมา มขนาดใหญกวานคมอตสาหกรรมมาบตาพดของประเทศไทยประมาณ 8 เทา ซงจะประกอบดวย ทาเรอนำาลก, โรงไฟฟาถานหน, อตสาหกรรมปโตรเคม และอตสาห-กรรมตอเนองอนๆ ซงจะกอมลพษมหาศาล ในขณะทมาตรการทางกฎหมาย เชน กฎหมายควบคมดานการลงทน และการควบคมดานสงแวดลอมในปจจบนอาจยงไมมความพรอม หรอสามารถรองรบกบสถาน-การณทจะเกดขนจากโครงการอตสาหกรรมหนกตาง ๆ เหลาน อนจะทำาใหเขตนคมอตสาหกรรมทวายเปนแหลงปลอยมลพษมหาศาลโดยไมสามารถควบคมได ทงมลพษทางอากาศ, และมลพษทางนำา ทจะกระทบตอแหลงนำาจด, แมนำา และชายฝงทะเลอนจะกอผลเสยหายตอทรพยากร ระบบนเวศ และสขภาพของประชาชน โดยขณะนยงไมมความชดเจน

วาจะมการศกษาผลกระทบสงแวดลอมโดยรวม ทจะสามารถประเมนผลกระทบในภาพรวมทงหมดของเขตนคมอตสาหกรรมตอระบบนเวศทงบนบกและในทะเล และตอชมชนในภาพรวมของเมองทวายหรอไม และจะมกลไกการตรวจสอบรายงานผลกระทบของโครงการอยางไร 3. นคมอตสาหกรรมทวาย คาดวาตองใชนำากวา 2,000 ลานลกบาศกเมตรตอป ซงจะนำาไปสปญหาการแยงชงนำาจากแหลงนำาสาธารณะ และกระทบตอระบบนเวศ โดยเฉพาะแมนำาทวายในชวงฤดแลง ยงไปกวานน ปรมาณนำาเสยจากนคมอตสาหกรรมทวายมากกวา 1 ลานลกบาศกเมตรตอวน จะสงผลกระทบโดยตรงตอระบบนเวศของแหลงนำาผวดน และชายฝงและการใชนำาของประชาชนในเขตตะนาวศรดวย

ผลกระทบทจะเกดขนตอประเทศไทย

ปจจบนรฐบาลไทยไดวางแผนกอสรางทางหลวงพเศษเชอมโยงในประเทศไทย ซงแบงเปนสองชวงคอ เสนทางถนนจาก บานพนำารอน-หวยตะลง (จากชายแดนไทย-พมา–กาญจนบร) ระยะทาง 70 กโลเมตร และทางหลวงสาย บางใหญ-บานโปง และบานโปง-กาญจนบร ระยะทาง 96 กโลเมตร การกอสรางทางหลวงพเศษทงสองชวงน จำาเปนตองมการศกษาความเปนไปได และการศกษาเพอประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพใหมอกครงเนองจากการศกษาทผานมาตงแตป พ.ศ. 2541 นน เปนการศกษาเพอรองรบการคมนาคมระหวางเมองภายในประเทศไทยเทานน ไมใชการศกษาเพอรองรบโครงการทาเรอนำาลกทวาย พนทของประเทศไทยทไดรบผลกระทบโดยตรงคอ พนทบรเวณเขตรกษาพนธสตวปาทงใหญนเรศวร เนองจากอทธพลของลมมรสมตะวนตกเฉยงใตอาจทำาใหมลพษทางอากาศจากโครงการทวาย ทงมลพษจากโรงไฟฟาถานหนขนาดกำาลงผลต 3,600

เมกะวตต และจากอตสาหกรรมอนๆ สงผลใหเกดฝนกรดบรเวณนน และอาจจะทำาใหปาทงใหญนเรศวรทขนบญชเปนมรดกโลกอยนนถกเพกถอนออกจากบญชได อกทงแหลงนำาตามธรรมชาตทอาจปนเปอนสารเคมอนตรายจากโครงการทวาย อาจสงผลกระทบตอพนทในภาคตะวนตกของประเทศไทย โดยเฉพาะจงหวดกาญจนบรทมรายไดหลกจาการทองเทยวอาจไดรบความเสยหายจากมลพษน ยงไปกวานน แนวถนนจากบานพนำารอนไปยงทวาย ซงเลยบเทอกเขาตะนาวศรไปทางทศเหนอจะสงผลใหระบบนเวศเทอกเขาตะนาวศรถกแบงเปนสองสวนแยกขาดจากกนดวยถนนทกวางถง 200 เมตร และคาดวาจะมกจกรรมการขนสงเกดขนตลอดเวลา จะกอผลกระทบอยางรนแรงตอการเคลอนยายของสตวปา และทำาใหคณภาพปาเสอมโทรม โดยขอเทจจรงปาตลอดแนวเทอกเขาตะนาศรยงมความอดมสม-บรณอยางยงทงในดานปาไมและสตวปา ปาผนนตลอดจนผนปาอนรกษในเขตไทยทมพนทตดตอกน

เชน อทยานแหงชาตไทรโยค และอทยานแหงชาตทองผาภม ไปจนถงอทยานแหงชาตแกงกระจาน และเขตรกษาพนธสตวปากรมหลวงชมพรเขตอดมศกด เปนตน ควรทจะอยภายใตการบรหารจดการผนปาอนรกษรวมกน (Transboundary protected areas management) ของทงสองประเทศทนาจะเกดขนในอนาคต เพอเปนหลกประกนรวมกนวา ทรพยากรทางชวภาพจะไดรบการคมครอง เพอประโยชนในระยะยาวรวมกน ประเดนสำาคญอกประการหนงคอ ผลกระ-ทบทางความมนคงของประเทศ จากรายงานของสถา-บนเทคโนโลยปองกนประเทศ ไดกลาวถงขอกงวลดานความมนคงวา โครงการถนนขนาดใหญและโครงการสรางรางรถไฟเชอมตออาจเออใหกลมอาชญากรรมใชประโยชนจากการคมนาคมขนสงนกออาชญกรรมขามชาตตาง ๆ เชน การคาเสพตด การคามนษย และการกอการราย เปนตน

นอกเหนอจากปญหาดานมลพษทางสง-แวดลอมแลว ยงสงผลใหเกดปญหาในทดนทำากนของชาวบาน อาท การถกเวนคนทดนจากการสรางทางหลวงพเศษ (มากกวา 500 ครอบครว), การคมนาคมขนสงในชวตประจำาวนมความยากลำาบากมากขน, ราคาทดนในบรเวณถนนตกตำาลง, ปญหาในการระ-บายนำาและเกดปญหานำาทวมขงตดตามมา เนองจากถนนจะขวางการไหลของนำาตามธรรมชาต เปนตน ประการสดทาย เปนคำาถามทรฐบาลไทยตองตอบ กลาวคอ ในการกอสรางทางหลวงพเศษน รฐบาลตองใชงบประมาณแผนดนถง 50,000 ลานบาท การทรฐจะใชเงนภาษประชาชนจำานวนมหาศาลเพอเออประโยชนตอโครงการของเอกชน ในขณะทประชา-ชนจะไดรบผลกระทบและสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตอาจไดรบความเสยหายดงรายละเอยดทกลาวขางตน นบเปนการกระทำาทมความเหมาะสมแลวหรอ

แมนำาทวาย: แหลงนำาทสำาคของชาวทวาย ซงมแนวโนมจะถกนำาไปหลอเลยงนคมอตสาหกรรมและมความเสยงสงทจะปนเปอนสารพษจากของเสยอตสาหกรรมทจะไหลลงสแมนำา

จดพมพโดย: โครงการฟนฟนเวศในภมภาคแมนำาโขง (TERRA)ภายใต มลนธฟนฟชวตและธรรมชาต

409 ซอยโรหตสข ถนนประชาราษฎรบำาเพญเขตหวยขวาง กรงเทพฯ 10320

www.terraper.orgภาพโดย: โครงการฟนฟนเวศในภมภาคแมนำาโขง (TERRA)

พมพครงท 1: สงหาคม 2555

“การพฒนาควรหมายถงการชวยเหลอคนในทองถนเปนอนดบแรก

ไมใชการจดการและหนนหลงใหโครงการตางชาตเขามาทำาลายวถชวตของคนในพนท”

- โก เล ลวน, ชาวบานทวาย -