Dawniej nazywano to propagandą biblioteczną…NOW i NEW marketingu internetowego bibliotek

dr Bożena JaskowskaBiblioteka Uniwersytetu Rzeszowskiego

Konferencja „Uwierz w promocję” Łódź, wrzesień 2011 r.

Agenda• Co to jest marketing internetowy?• Dlaczego biblioteki potrzebują promować się w

sieci?• Podstawowe formy obecności biblioteki w sieci dziś– Social media marketing– User Generated Marketing– Marketing wirusowy– Wideo– Blogi i mikroblogi– Mobile marketing

• Mobile marketing – promocja jutra?

Propaganda biblioteczna

Ogół poczynań biblioteki mających na celu zwiększenie jej roli i wpływu w społeczeństwie, przede wszystkim w zakresie upowszechniania czytelnictwa, popularyzacji wiedzy i pozyskiwania jak najszerszych kręgów czytelników

fot. Burke

świat się jednak zmienia…

Pokolenie kciuka i interfejsu

• Dzisiejsi uczniowie nie są ludźmi, dla których nasz system edukacyjny został stworzony (Marc Prensky, 2001)

• gry komputerowe, internet, poczta elektroniczna, instant messaging, telefony komórkowe z mnóstwem aplikacji i królującym SMS-em – to świat oczywisty dla osób urodzonych od drugiej połowy XX w.

fot. Cristobal Cobo Romaní

Cyfrowi tubylcy

Cyfrowi tubylcy

• Cyfryzacja• Sieciowość• Deinstytucjonalizacja• Otwartość• Refleksyjność• Wizualność• (De)indywidualizacja

Cyfrowi imigranci

Cyfrowi imigranci

• Język nowych mediów ZAWSZE będzie dla nas drugim językiem

• Zdobędziemy umiejętności i kompetencje, ale nigdy takiej biegłości jak cyfrowi tubylcy

• Musimy zrozumieć sposoby konsumowania nowych mediów i funkcjonowania w świecie on-line przez cyfrowych tubylców

• Lub chociaż próbować rozumieć…

Cyfrowi tubylcy a biblioteki

• Chcą szybciej uzyskać niezbędną informację i pomoc w bibliotece

• Lepiej czują się w otwartych przestrzeniach open space, potrzebują miejsc do pracy grupowej

• Żyją społecznościowo, oczekują komunikacji takiej w jakiej na co dzień uczestniczą

Jak promować bibliotekę wśród cyfrowych tubylców?

nowe media

emocje

fot. David W Cerny

zaangażowanie

uczestnictwo

fot. Irishfit.com

pomysł

Marketing internetowy biblioteki

• CEL:– Promocja usług bibliotecznych w sieci– Stworzenie wokół internetowej przestrzeni

bibliotecznej zaangażowanej społeczności– Komunikowanie się z użytkownikami w miejscach

gdzie przebywają– Zapewnienie witrynie bibliotecznej wysokiej pozycji

wyświetlania w naturalnych wynikach wyszukiwawczych

• Social media marketing– Profil biblioteki w serwisach społecznościowych– Marketing wirusowy– User generated marketing

• Wideo• Blogi i mikroblogi• Marketing w wyszukiwarkach• Mobile marketing

NOW and NEWMarketing internetowy biblioteki

Bibliotekarzu! Pamiętaj!

• Staraj się zrozumieć sens nowych mediów• Zdefiniuj grupę odbiorców do której przekaz

marketingowy jest kierowany• Nie reklamuj, ale komunikuj, podpowiadaj,

zachęcaj, promuj• Bądź prawdziwy, naturalny i wiarygodny• Bądź kreatywny i miej poczucie humoru• Zaskakuj, zmieniaj – dziś świat biegnie szybciej

NOW

Social media marketing

Czy wiesz że…

• 96% przedstawicieli „pokolenia Millenium” korzysta z serwisów społecznościowych?

• Korzystanie z serwisów społecznościowych to najpopularniejsza forma spędzania czasu w sieci?

• W Stanach Zjednoczonych 1 małżeństwo na 8 zawarte zostało dzięki social media?

• Gdyby Facebook był krajem byłby trzeci pod względem wielkości na świecie?

Biblioteczny przepis na Facebooka• Profil Biblioteki jako STRONA

(nie osoba prywatna)• Personalizacja adresu i wyglądu fanpage• Aktywność! (ale bez spamu)• Wydarzenia • Aplikacje• Zespół redaktorów i plan wydawniczy • Uwaga na Regulamin!

Grzechy główne social media marketingu

• Sporadyczna obecność i nieaktualizowany profil

• Nieadekwatne do sytuacji, zbyt opieszałe, oficjalne i sztuczne zachowanie – brak zrozumienia mediów społecznościowych

• Łamanie regulaminu

nie wystarczy…

Fan fanowi nie równy

• Połowa (51%) fanów rzadko lub nigdy odwiedza strony, które wcześniej polubiło

• 55% osób polubiło daną firmę po czym zablokowało posty przez nią publikowane

• Ponad 70% internautów staje się bardziej uważnych w zakresie „lubienia” profili firmowych

Whopper Sacrifice

Defriending i unfollowing

• zaprzestanie śledzenia wpisów innych osób w mikroblogach

• naturalne zachowanie ludzkie wynikające z zabezpieczania się przed utrzymywaniem kontaktów z większą liczbą niż 150 osób (tzw. liczba Dunbara)

• co to oznacza? należy przede wszystkim postawić na wyzwalanie zaangażowania wśród swoich fanów i na budowanie trwałych relacji

Marketing wirusowy

fot. twenty questions

Marketing wirusowy

• Cel: zainicjowanie sytuacji, w której klienci dobrowolnie przesyłać będą między sobą i wymieniać informacje dotyczące firmy, produktu lub usług

• Efekt: lawinowe rozprzestrzenianie się i oddziaływanie komunikatu

Przykład – Dove Evolution

Marketing wirusowy to również slogany

• No to frugo!• Prawie robi różnicę• Z pewną taką nieśmiałością• A świstak siedzi…• Za wszystko inne zapłacisz kartą mastercard

• Ja moją Mariolkę zapoznałem w bibliotece…

Biblioteczne wirusy?

Czyż mało mamy inspiracji? • propozycje z forum Ebib – Bibliotekarki robią to w ciszy– Bibliotekarki czytają i nie przerywają– Bibliotekarki robią to między regałami– Bibliotekarki pokażą Ci najlepsze pozycje w katalogu

• z życia (każdej) biblioteki...– Poproszę o „Wymię róży”– Czy jest „Moralność Pani Dupalińskiej”?– Zaraz będę zwracać– Chciałbym sobie przedłużyć

User Generated Marketing

UGM tj. marketing tworzony przez użytkowników

• wykorzystywanie umiejętności i potencjału klientów w tworzeniu przekazów promocyjnych

• spot reklamowy firmy SONY stworzony przez 18-letnią Tyson Ibele

• spot reklamowy chipsów Doritos

UGM po polsku – przykład mBank• do konkursu zgłoszono 267 filmów i 639 plakatów;

oddano ponad 154 000 głosów i 7 000 komentarzy; serwis internetowy mFestiwal.pl odwiedziło ponad 120 tys. internautów, którzy wygenerowali ponad 1.8 miliona odsłon

UGC w bibliotece? Edward Velmietti „Wall of the books”, Ann Arbor Public Library

W jak wideo

Czy wiesz że…

• YouTube to druga pod względem ruchu i wyszukiwań wyszukiwarka na świecie

• Aby obejrzeć wszystkie materiały w YouTube należałoby żyć blisko 500 lat

• W ciągu 2 minut w serwisie YouTube umieszczanych jest ponad 100 godzin materiałów wideo

Kanał biblioteki w YouTube

• Filmy promocyjne (spoty reklamowe)• Reportaże z imprez czytelniczych• Przewodniki po bibliotece• Wywiady• Screencasty

Przykłady polskie

Brakuje pomysłów i inspiracji?

Blogi i mikroblogifot. Rich Cruz

Biblioteczny blog

• Systematycznie prowadzony dziennik wydarzeń z życia instytucji (1 osoba lub zespół redakcyjny)

• Mniej sformalizowany od witryny www• Funkcje: informacyjna, edukacyjna,

promocyjna, wizerunkowa • Bo Google lubi blogi

Dlaczego warto blogować?

• promowanie usług i placówki• informowanie o usługach• edukowanie użytkowników• obustronna komunikacja z czytelnikami• zjednywanie e-społeczności• pozyskiwanie nowych użytkowników• przełamywanie lęku przed biblioteką• budowanie korzystnego wizerunku• walka ze stereotypem• dobra lokata w Google

Mikroblogi

• Mikroblog to platforma komunikacji umożliwiająca wysyłanie krótkich wiadomości (np. 140-znakowych)

• #hasło przedmiotowe wpisu (tj. tag)• konkretny @odbiorca wiadomości• wpisy wykonywać można z komputera oraz

oczywiście telefonów komórkowych i innych urządzeń podłączonych do internetu

Mikroblogosfera • Twitter

• Blip

• Flaker

• Pinger

Library of Congress – 271 tys. followers

New York Public Library – 151 tys. followers

Lady Gaga – 13,5 mlnBarack Obama – 10 mln

Dlaczego warto ćwierkać?

• Obserwacja postaw i opinii użytkowników• Podejmowanie dialogu z użytkownikami• Personifikacja• Szybka reakcja w sytuacjach kryzysowych

• Ale stale trzeba być na posterunku (jak w innych mediach społecznościowych)

NEW

Mobile marketing

promocja biblioteki i jej usług z wykorzystaniem usług, narzędzi i urządzeń mobilnych (telefonów komórkowych, smartfonów, tabletów)

mobilnyOPAC

mobilna witryna

augmented reality

QR kody

SMS

mobilne zasoby aplikacje

mobilna społeczność

geolokalizacja

grywalizacja

wirtualne wycieczki i instrukcje

ask a librarianm-płatności

Co można?

• Geolokalizacja• Wirtualne wycieczki• Grywalizacja• QR kody• SMS-y

fot. http://www.latest-techtips.com

Geolokalizacja

• Serwisy geolokalizacyjne istnieją na granicy świata wirtualnego i rzeczywistego

• Dzięki wykorzystaniu funkcji GPS w telefonie komórkowym pozwalają użytkownikom „meldować się” w konkretnych miejscach a firmom i instytucjom dają możliwość tworzenia programów lojalnościowych dla osób które robią to najczęściej

Wirtualne wycieczki

Grywalizacja• Grywalizacja to dodanie tzw. mechaniki gier (wyzwanie,

punkty, poziomy, tabele wyników, adrenalina i zabawa, nagrody itp.) do aspektów życia, które do tej pory z graniem nie miały wiele wspólnego– wyrzucanie śmieci, – wchodzenie po schodach, – robienie zakupów– wypożyczanie książek?

• zbierając punkty np. poprzez geolokalizacyjne „meldowanie” się i przechodząc na wyższe poziomy rywalizuje się o zwycięstwo

• przydatne narzędzia: np. SCVNGR.com

http://youtu.be/8HjjMv4LvbM

fot. Jonathan Blanc, NYPL

fot. Allison Meier

http://youtu.be/6np_pneL2k0

Kody QR

• Quick Response czyli szybka odpowiedź • Dane zakodowane mogą być nie tylko w

postaci horyzontalnej, ale również wertykalnej tj. dwuwymiarowo

• Kodowanie wizytówek, odnośników do zasobów internetowych, filmów, zniżek i rabatów, formularzy

Jak korzystać z fotokodu?• najpierw należy w telefonie komórkowym

zainstalować bezpłatną aplikację do zczytywania QR kodów– w zależności od systemu operacyjnego, na którym

pracuje nasz telefon zainstalować specjalne aplikacje np. UpCode (Symbian), Qreader (iOS), QR Droid (Android)

• następnie skierować "obiektyw" telefonu na QR kod i aplikacja automatycznie zeskanuje fotokod i przeniesie pod wskazany adres

QR kody w biblioteceKodujemy:• linki do mobilnej witryny • podstawowe informacje

teleadresowe i godziny otwarcia• informacje bibliograficzne w

katalogu OPAC• linki do audioprzewodników• formularze np. do rezerwacji sali• linki do innych zasobów sieciowych

(materiały wideo, profile społecznościowe – lubię to!)

SMS w bibliotece• Usługi informacyjne w czasie (prawie) rzeczywistym –

SMS-owa odpowiedź bibliotekarza na konkretne zapytania użytkownika wysłane drogą SMS

• RSS-y wysyłane SMS-em• Integracja SMS z katalogiem OPAC – automatyczne alerty– zarządzanie kontem czytelniczym za pośrednictwem

dedykowanych komend wysyłanych SMS• Wysyłanie „paczek” SMS-ów do dużej liczby użytkowników– informacje organizacyjne, zaproszenia na imprezy

Fot. Mink, Flickr

Marketing internetowy w biblioteceTips & Tricks

• Zrozum istotę i interaktywność sieci – to nie jest tablica ogłoszeń!

• Wpisz działania promocyjne w internecie w strategię marketingową biblioteki, zastanów się nad celami oraz grupą odbiorców do których te działania są skierowane, planuj

• Monitoruj swoje działania i wykorzystuj wyniki analiz w rozwijaniu dalszej aktywności

• Bądź aktywny, nie bój się działań niestandardowych, wykorzystuj swą pomysłowość i kreatywność oraz angażuj użytkowników

• Pamiętaj o marketingu w wyszukiwarkach (SEO)

• Ucz się od najlepszych – podpatruj jak w sieci promują się inne biblioteki (oraz firmy)

• W mediach społecznościowych rozmawiaj, inicjuj i prowadź dialog, bądź szczery, otwarty, a także przygotowany na krytykę. Zamieszczaj ciekawe treści. Nie spamuj!

• Jeśli nie masz zaplecza informatycznego, a nawet jak je masz - wykorzystuj bezpłatne aplikacje oraz programy na otwartych licencjach

• Obserwuj trendy, nie bój się eksperymentować i sprawdzać, które formy działań i jakie serwisy pomogą osiągnąć założone cele

Powodzenia!

fot. billaday, Flickr

Dziękuję za uwagę

Bożena Jaskowska

bjasko@univ.rzeszow.pl

http://jaskowska.pl

Łódź, wrzesień 2011