OnderzoeksprojectCultuur in de Spiegel (2009-2013)Barend van Heusden, Astrid RassAdam HandelsaltzEmiel Copini, Theisje van Dorsten, Welmoed EksterHadewijch de Jong

Aanleiding tot dit onderzoek

De inhoud: wat is cultuur?

Wat betekent dit voor cultuuronderwijs?

Hoe vertellen we het de docenten?Inhoud2

Vragen vanuit het werkveld over:

Inhoud (wat is cultuur?)

Samenhang (intern en extern)

Aansluiting (doorlopende leerlijn)

en status

Aanleiding3

2/20/2012 | 4Wat is cultuur?De drie kenmerken van cultuur zijn:

Verdubbeling: het verschil tussen herinnering en hier-en-nu (geheugen en waarneming vallen niet samen)Omgang met dit verschil (de cognitieve vaardigheden)Reflexiviteit of (zelf)bewustzijn | 4

2/20/2012 | 5Het DNA van cultuur: de vier vaardighedenHoe gebruiken we ons geheugen in de omgang met verschil? Door

Waarneming: het herkennen van situatiesVerbeelding: het bedenken (maken) van situatiesConceptualisering: het categoriseren van situatiesAnalyse: het ontleden van de structuur van situaties

| 5

2/20/2012 | 6Cultuur: de vier basisvaardigheden

waarnemingverbeeldingconceptualiseringanalyse

WaarnemingVerbeelding (creativiteit)Analyse (rekenen)Conceptualisering (taal))

2/20/2012 | 7MediaWe onderscheiden ook vier typen media:

Het lichaam (waarnemen overeenkomst)Voorwerpen (verbeelden - artefact)Taal (conceptualiseren - begrip)Grafische media (analyseren - model)

2/20/2012 | 8Cultuur kan ook betrekking hebben op cultuur zelf: het cultureel (zelf)bewustzijn of de metacognitie

Vormen van cultureel zelfbewustzijn of metacognitie:(zelf)waarneming (nieuws)(zelf)verbeelding (kunst)(zelf)conceptualisering of (zelf)begrip (ideologie)(zelf)analyse (filosofie; wetenschap) | 8

2/20/2012 | 9

Het zelfbewustzijn is de basis voor ons (bewuste) handelen.

Cultureel zelfbewustzijn ispersoonlijk (individueel)gemeenschappelijk (collectief; historisch)menselijk (universeel)

Voorbeelden van cultureel zelfbewustzijn: Het nieuws; de kerk (godsdienst); politieke debatten; cabaret; de kunsten (muziek, film, literatuur, theater, beeldende kunst); opiniebijlagen; enz. | 9

Alle onderwijs is onderwijs in cultuur (kennis en vaardigheden!)

Maar cultuuronderwijs is onderwijs over cultuur, en in cultureel (zelf)bewustzijn

En kunstonderwijs is onderwijs in cultureel (zelf)bewustzijn door verbeelding: receptief en productief, in alle media.

Wat betekent dit voor cultuuronderwijs?

10

10

Cultuuronderwijs is onderwijs in:

Vormen van cultureel (zelf)bewustzijn: nieuws, geschiedenis kunst, ideologie, wetenschapBasisvaardigheden: waarnemen, verbeelden, conceptualiseren, analyserenMediavaardigheden: lichaam, voorwerpen, taal, grafisch)

Wat betekent dit voor cultuuronderwijs?

11

11

Kunstonderwijs is onderwijs in:

Cultureel (zelf)bewustzijn (ook bijv. in filosofie, geschiedenis)Verbeelding (ook bijv. in design, techniek)Mediavaardigheden (ook bijv. in sport, techniek, communicatie en analyse)

Wat betekent dit voor cultuuronderwijs?

12

12

Voor een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs (waarbij wat later komt aansluit bij en voortbouwt op wat eerder is gedaan) dienen we rekening houden met de ontwikkeling bij leerlingen van

het vermogen tot (zelf)bewustzijnde basisvaardighedende mediavaardigheden

Wat betekent dit voor cultuuronderwijs?

13

13

2/20/2012 | 14Hoe vertellen we het de docenten?Drie leeftijdsgroepen: 4-10; 10-14; 14-18+12 scholen, 6 PO, 6 VO Per school: team docenten + aio + sloer Leertraject / LiteratuuronderzoekOntwikkeltraject startpakket cultuuronderwijsOntwerpUitvoering EvaluatieOntwikkeling materiaal sloVoorbereiding werkveld: conferenties, bijeenkomsten, eindconferentieRaamleerplan (2013)

| 14

Dank voor uw aandacht

www.cultuurindespiegel.nl