de geschiedenis leert ons, dat we nooit iets hebben geleert van de geschiedenis

7/29/2019 De Geschiedenis Leert Ons, Dat We Nooit Iets Hebben Geleert Van de Geschiedenis

1/10

1

De geschiedenis leert ons,

dat we nooit iets geleerd hebbenvan de geschiedenis!!

Joodse en Christelijke historiografische bronnen:

Sinds halverwege de vierde eeuw hebben de historische wetenschap en de

kunst niet alleen grote vorderingen gemaakt wat de wijze in beschrijving van de

Vaderlandse geschiedenis Nederland betreft, maar ook de bevindingen van

diverse onderzoekers is aanmerkelijk uitgebreid geworden. De Joodse

geschiedenis van Nederland in het bijzonder, is tot heden door vele zowel

Joodse als niet Joodse schrijvers onderzocht en beschreven. Vele van deze

boeken komen aardig overeen, ze zijn alleen uit een verschillend perspectief

geschreven. De n schreef alleen over de religieuze veranderingen tijdens de

Joodse geschiedenis in Nederland en zijn voormalige kolonin, terwijl de ander

over de daadwerkelijke geschiedenis van de Joden zonder de eventuele

geschiedkundig, sociale of politieke veranderingen, of op antisemitische

achtergronden die plaatsvonden te beschrijven. Meestal behandelde men

afzonderlijk de geschiedenis van de letterkunde, wetenschap en de

karakterbeschrijving, de levensloop van de voornaamste personen. De

geschiedenis van de Diaspora tot de verlichting (in Nederland, beter bekend als

de "Bataafse omwenteling" in 1795) is hoofdzakelijk over de gebeurtenissen

op het Europees grondgebied beschreven. Buiten Europa, in de nieuwe wereld(Zuid en Noord Amerika) en de voormalige Kolonin werd in eerste instantie

over de Joden in die tijd summier geschreven. De eerste Joden in Noord

Amerika arriveerden in 1654 in Nieuw Amsterdam (New York) vanuit Brazili.

Wat over de geschiedenis van de Joden betreft in en voor de middeleeuwen,

komt de informatie hoofdzakelijk vanuit de kerken, vorsten, van plaatselijke,

provinciale (plakkaten, traktaten) verordeningen door historische schrijvers. De

historische schrijvers schreven meestal over het zeewezen, de oorlogen, de

opstanden, gebeurtenissen waarin de Joden apart in vermeld werden. Deze
http://nl.wikipedia.org/wiki/Bataafse_Revolutiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Bataafse_Revolutiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Bataafse_Revolutiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Bataafse_Revolutie


2/10

2

werden meer dan uit een oogpunt beschouwd en welke op buitenlandse

invloeden in die tijd, van welk Joden algemeen op Nederland betrekking had.

Tot 1843 was er nog geen goede beschrijving over de geschiedenis van de

Joden in Nederland. In 1843 kwam het eerste werk uit van "Geschiedenis der

Joden in Nederland" doorMr. H. J. Koenenuitgegeven door het 'ProvinciaalUtrechtse Genootschap van Kunsten en Wetenschappen' dit standaard werk

werd dan ook met de Gouden Ereprijs in 1842 bekroond. Henderik Jacob

Koenen Letterkundige, werd geboren in Amsterdam op 1809 en overleed op

1874 te Haarlem. Hij was afkomstig uit een Duitse koopmansfamilie. Koenen

was Christelijk. Ondanks de Gouden Ereprijs werd het boek niet met veel

enthousiasme ontvangen door de Joden in Nederland.

De Joodse geschiedenis is eigenlijk de oudste, bekendste vanwege de Thora,

Tenach,Talmud en de Bijbel. De aloude geschiedenis is als eerst beschreven

doorFlavius Josephus 37 - 110. Ook bekend onder de naam Josef Ben

Mathitjahoe ha-Kohen. Een Joods geschiedschrijver die naar eigen zeggen

afkomstig was uit de Priesterfamilies die de Tempeldienst verzorgden te

Jeruzalem.

Flavius is bekend geworden door zijn boeken" De Joodse Oorlog "( De Bello

Judaico ) Laatste vertaling in het Nederlands uitgevoerd door A. M Meijer en M.

a Wes uitgegeven door Ambo 2010. en" De oude Geschiedenis van de Joden "

( Antiquitatus Judaicae ) De laatste vertaling in het Nederland is uitgevoerd

door A.M. Meijer en M. A Wes uitgegeven door Ambo 2005.

Bijna alle Joodse geschiedschrijvers, zoals o.a. Jost, Basagne etc. zijn de Joodse

geschiedenis gaan schrijven aaneensluitend en als vervolg op " De Joodse

Oorlog " van Josephus.

Joods historiografische Bronnen:

De oudste bescheiden van het Joodse Volk, die tot in de schriftloze oudheid

terug gaan, zijn hun geslachtregisters. Ook in de latere geschiedenis van hetJoodse Volk hebben de genealogische registers en oorkonden van een

bijzondere waarde. Vooral van de Spaanse en Portugese Joden. Welke zij met

bijzondere zorg de overlevering of aantekeningen van hun afstamming hebben

bewaard.( men vindt hiervan in Joodse schriften o.a. in het bekende Boek der

geslachtregisters genaamd "Juchasin" vanAbraham Zacuta1452 - 1515 een

Sefardische Joodse astronoom, astroloog, wiskundige en historicus. De

geslachtregisters beginnen bij de schepping en eindigden in 1500 "Antonii

Bibliothca Hispanica Nova, 1684"
http://www.historici.nl/Onderzoek/Projecten/Aalberse/BWN/lemmata/bwn3/koenenhttp://www.historici.nl/Onderzoek/Projecten/Aalberse/BWN/lemmata/bwn3/koenenhttp://www.historici.nl/Onderzoek/Projecten/Aalberse/BWN/lemmata/bwn3/koenenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Flavius_Josephushttp://nl.wikipedia.org/wiki/Flavius_Josephushttp://www.bol.com/nl/p/de-joodse-oorlog-en-uit-mijn-leven/1001004007469638/http://www.bol.com/nl/p/de-joodse-oorlog-en-uit-mijn-leven/1001004007469638/http://www.bol.com/nl/p/de-joodse-oorlog-en-uit-mijn-leven/1001004007469638/http://www.bol.com/nl/p/de-oude-geschiedenis-van-de-joden/1001004005456579/http://www.bol.com/nl/p/de-oude-geschiedenis-van-de-joden/1001004005456579/http://en.wikipedia.org/wiki/Abraham_Zacutohttp://en.wikipedia.org/wiki/Abraham_Zacutohttp://en.wikipedia.org/wiki/Abraham_Zacutohttp://en.wikipedia.org/wiki/Abraham_Zacutohttp://www.bol.com/nl/p/de-oude-geschiedenis-van-de-joden/1001004005456579/http://www.bol.com/nl/p/de-joodse-oorlog-en-uit-mijn-leven/1001004007469638/http://nl.wikipedia.org/wiki/Flavius_Josephushttp://www.historici.nl/Onderzoek/Projecten/Aalberse/BWN/lemmata/bwn3/koenen


3/10

3

Vaak waren ze een afstamming, die niet zelden van adellijke of ridderlijke

afkomst waren. Met het genealogisch onderzoek wat o.a. Wagenaar en Koenen

verrichte was het uiterst moeilijk in die tijd informatie te verkrijgen. De Joden

in 15 tot 1700 waren huiverig om de achtergrond gegevens van hun

voorgeslacht aan niet Joden te verstrekken.De geschiedenis van de Adel en van die Joden de Wapenkunde beheersten

hadden vaak een zeer duistere voorgeschiedenis. (Joden mochten geen wapens

dragen of leren er mee om te gaan) Daarbij komt de onzekerheid van de voor

en achternamen van voorouders. Vooral sinds de vervolgingen en de

gedwongen bekeringen in Spanje en Portugal.

In navolging van Saulus die na zijn bekering zijn naam veranderde in Paulus,

werd dit door de Geestelijkheid goedgevonden dat, gedoopte Joden een

'andere' nieuwe naam aannamen zodat ze niet onmiddellijk als van Joodse

afkomst herkend zouden worden. Vaak was het ook omdat de bekeerde die

met zijn nieuw Christelijk leven begon, ook een Christelijke naam verlangde. De

voorbeelden hiervan zijn in de geschiedenis van de Joden van zuidelijke

afkomst veelvuldig voorgekomen.

Dikwijls werd er voor een naam gekozen die in overeenstemming met hun

oude naam was. Bv. Baruch werd Benedictus, Uriel, in Gabriel, Levi in Leo,

David of Daniel in Deodatus. Ook vertaalden zij regelmatig bij het verlaten van

hun geboorteland hun naam in de taal van het land waar ze heen gingen. Bv.

Belmonte en Schoonenberg, Burno en Bonus is dezelfde geslachtsnaam. Verder

waren geschiedschrijvers en auteurs, met Hebreeuwse, Spaanse of Portugese

met vrij gewone Joodse geslachtsnamen onbekend. Het laatst genoemde,

werden de namen vaak onherkenbaar verbasterd of er werden Spaanse met

Duitse namen verwisseld. Van Mesia heeft men Mesias, van Suasso,

Schwartzau gemaakt. Op al deze verwarringen moet de geschiedenis

onderzoeker bedacht zijn, om de genealogische bescheiden met de berichten

van de geschiedenisschrijvers gezamenlijk overeen te komen.

Priesterlijke manuscripten en boeken uit de oudheid waren mede belangrijk

om meer over de geschiedenis van het Joodse Volk te weten te komen.

Daarvoor zijn ook in latere tijd de Rabbinale en Synagogale optekeningen

gekomen. Helaas is er veel door ongunstige tijden verloren gegaan. Helaas

hebben de Hoog Duitse en Poolse Joden voor lange perioden geen

aantekeningen van hun geschiedenis gemaakt. Bang voor kwalijk gezindheid bij

de Christenen hebben ze veel manuscripten, boeken verborgen of ze zijn

vernietigd. Ook door onverschilligheid is er veel verloren gegaan. Toen die

reden in die tijd geheel of gedeeltelijk wegvielen, was het helaas te laat om


4/10

4

onherstelbaar verlies te voorkomen of te redden. Verder is er natuurlijk tijdens,

na de Russische Revolutie en daarvoor tijdens de pogroms, entijdens de

Holocaust vanaf 1937 tot 1945 heel veel vernietigt en of zoek geraakt. Mede

daardoor is het voor de tegenwoordige geschiedschrijver onaandoenlijk, om al

wat er van deze boeken nog mocht bestaan, deze op te sporen. Om toch zoveelmogelijk nauwkeurige aantekeningen van voorgaande schrijvers te honoreren

zullen we deze zoveel mogelijk in ons werk gebruiken.

Veel van de vroegere verslagen zijn geschreven door vele Joodse geleerden,

Vooral door leraren van Religieuze en landelijke Wetten in Spanje en in

Portugal. Ook door de gevluchte Joden uit bovengenoemde landen, die

toevlucht in Nederland gezocht hebben is veel te danken. O.a.Immanuel

Aboab, geboren in 1555 Porto en gestorven in Veneti in 1628 hij was een

Portugees-Joodse geleerde die in zijn Nomologia " deze werd door zijn

erfgenamen in Amsterdam in 1629 gedrukt en uitgegeven.

Veel uitgebreider was het manuscript dat de scherpzinnige geleerdeManasseh

Ben IsraelGeboren op Madeira 1604, gevlucht in 1610 voor de inquisitie naar

Nederland. De veelzijdige Manasseh was een schrijver, een Portugees-

Isralitisch Rabbijn, een geleerde, diplomaat, drukker en uitgever. Hij richtte in

1626 in Amsterdam de eerste Europese Hebreeuwse drukkerij, ' Emeth

Meerets Titsma`h ' op. Zijn bedrijfslogo was een wapenschild met een

afbeelding van een bepakte wandelende Jood. Hij is overleden in 1657 te

Middelburg. Hij had zich o.a. voorgenomen om de Joodse geschiedenis vanaf

de tijd na Flavius Josephus laatste boek een vervolg op te schrijven. Volgens

sommige van zijn tijdgenoten zou hij dit werk wel hebben voltooid, maar nooit

hebben uitgegeven. Dat hij voor deze werken veel en belangrijke gegevens had

verzameld blijkt wel uit zijn ' Verdediging der Joodse Natie ' welke in Engeland

openbaar werd gemaakt ten behoeve van zijn mede volksgenoten in dat land.

" Vindiciae Judaeorum, or a letter in answer to certain questions on the Nation

of de Jews London 1656 ". Gelijktijdig schreef hij een pamflet van eensoortgelijke inhoud, eensmeekschriftgericht aan de Lord Protector van

Engeland Oliver Cromwel.1599-1658. (Cromwel and Menasseh) Over algemeen

is het toch vreemd in die tijd dat door Joden in Nederland, zich uitlieten over

het leed en wezen van volksgenoten in het buitenland.

Een derde Portugese Jood die in Nederland een soort geschiedenis van het

Joodse Volk heeft geschreven en uitgegeven is de bekende dichter van die tijd

Daniel Levi de Barrios, 1625 - 1701 een Spanjaard van Joodse afkomst, geboren

te Montilla. Hij was krijgsoverste in het leger van de koning van Spanje.
http://en.wikipedia.org/wiki/Immanuel_Aboabhttp://en.wikipedia.org/wiki/Immanuel_Aboabhttp://en.wikipedia.org/wiki/Immanuel_Aboabhttp://en.wikipedia.org/wiki/Immanuel_Aboabhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Menasseh_Ben_Israelhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Menasseh_Ben_Israelhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Menasseh_Ben_Israelhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Menasseh_Ben_Israelhttp://cf.uba.uva.nl/nl/collecties/rosenthaliana/menasseh/19f5/http://cf.uba.uva.nl/nl/collecties/rosenthaliana/menasseh/19f5/http://cf.uba.uva.nl/nl/collecties/rosenthaliana/menasseh/19f5/http://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/freimann/content/pageview/675129http://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/freimann/content/pageview/675129http://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/freimann/content/pageview/675129http://www.jhm.nl/cultuur-en-geschiedenis/personen/b/barrios,+daniel+levi+dehttp://www.jhm.nl/cultuur-en-geschiedenis/personen/b/barrios,+daniel+levi+dehttp://www.jhm.nl/cultuur-en-geschiedenis/personen/b/barrios,+daniel+levi+dehttp://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/freimann/content/pageview/675129http://cf.uba.uva.nl/nl/collecties/rosenthaliana/menasseh/19f5/http://nl.wikipedia.org/wiki/Menasseh_Ben_Israelhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Menasseh_Ben_Israelhttp://en.wikipedia.org/wiki/Immanuel_Aboabhttp://en.wikipedia.org/wiki/Immanuel_Aboab


5/10

5

Vervolgens vluchtte hij naar Amsterdam waar hij de G'dsdienst van zijn Volk in

vrijheid kon belijden. Voor het overige gedeelte van zijn leven bracht hij in

armoede door. Hij leefde van schrijven en het zingen over de geslachten en hun

voorouders van zijn vermogende geloofsgenoten. Enigszins vergelijkend is zijn

werk " Historia Universal Judayca Amsterdam 1683 " waarin eigenlijk niet meerdan enkele anekdoten over voorname Joden uit zijn vroegere tijd uit Spanje te

vinden zijn en dus alleen biografisch van belang zijn. Voorts bevat zijn

" Relacion de los Poetas y Escritores de la Nacion Judayca Amstelodama

Amsterdam 1683 " ettelijke bijzonderheden van letterkundige aard die toch

een opmerking en aandacht verdienen. Ze zijn zeer uitbundig met zeer

overdreven toegeschreven lof aan zijn Mecenaten (welgestelde /

beschermheren) die hij in zeer hoogdravende taal toe juicht. Dit stuk voelt zo

goed aan dat je eigenlijk je bezorgd moet maken over het waarheidsgehalte

van zijn manuscripten. In zijn " Triompho del govierno popular y de la

antiquedad Hollandesa Amsterdam 1683 " beschrijft hij de eeuwen van de

Joodse geschiedenis. En toont daarbij aan dat zijn Volk eerst onder de

heerschappijen van Koningen stonden en daarna eeuwen onder het gezag van

Oudsten onderworpen waren. Dat met de verspreiding van het Joodse Volk een

soort van Volksregering was ontstaan. Welk in zijn tijdsspan waarin hij leefde

een zeer treffende overeenkomst had met de volksgezinde Republiek der

Verenigde Nederlanden. Eigenlijk een bijzonderheid, op welke wijze hij de

goede verstandhouding en wederzijdse belangen overeenstemde met de

Verenigde Nederlanden in die tijd. Niettemin geven zijn manuscripten vreemde

aanwijzingen aangaande het bestuur van de Joodse Gemeenschap in

Amsterdam, gezien de omstandigheden waarin Joden algemeen leefden,

gedurende de 17e eeuw in Europa. De Regering bemoeide zich niet met hun

interne organisatie.

Izaak Cardozoschreef: " Las excellentias de los Hebreos y las Colonias de los

Hebreos. Amsterdam 1679 ". Een belangrijk werk over Joden van zuidelijke

afkomst. Hij beschreef hun levensgeschiedenis en lotgevallen die in verbandstonden met Nederland. Hij moet ook nog een boek geschreven hebben over

hoe de Joden belasterd werden in die tijd en over welke goede eigenschappen

zijn Volk eigenlijk bezit. Dit werk is helaas verloren gegaan, maar het boek

wordt besproken in het werk van Henri Baptiste Gregoire 1750 - 1831een

Frans geestelijke en politicus, een van de meest vooraanstaande figuren van de

Franse Revolutie. Hij bezat een opvallende welsprekendheid en was

tegenstander van Dialecten en minderheidstalen in Frankrijk. Intussen raakte

hij gewonnen voor de verlichte ideen van Voltaire hoewel hij tegelijkertijd een

overtuigend Christenen bleef. Als overtuigt voorstander van religieuze
http://en.wikipedia.org/wiki/Isaac_Cardosohttp://en.wikipedia.org/wiki/Isaac_Cardosohttp://nl.wikipedia.org/wiki/Henri_Gr%C3%A9goirehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Henri_Gr%C3%A9goirehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Henri_Gr%C3%A9goirehttp://en.wikipedia.org/wiki/Isaac_Cardoso


6/10

6

verdraagzaamheid schreef hij een "Essai sur la regeneration morale et phsique

de la nation Juivre" Waarin hij pleitte voor gelijkberechtiging van de Joden. Het

essay leverde hem in 1788 een prijs van de Socit Royale de Metz op, en

bezorgde hem een zekere bekendheid.

Voltaire 1694 - 1778, pseudoniem van Franois-Marie Arouet, was een Franseschrijver, essayst en filosoof. Hij kan worden beschouwd als de prominente

voortrekker van deFranse Verlichting. Nooit heeft een schrijver zo het

intellectuele leven van zijn tijd beheerst als Voltaire. Goethe stelde dat Voltaire

de aanstichter was van "de Franse Revolutie", omdat hij de oude banden van

de mensheid zou hebben los gemaakt. Volstrekt in tegenspraak met de status

die hij als zinnebeeld van het humanisme van de Verlichting en als goeroe van

de verdraagzaamheid had verworven, werd Voltaire beschuldigd van

racistische en antisemitisme uitlatingen.

Deze beschuldigingen berusten op een onmiskenbaar omvangrijk corpus aan

citaten, dat niettemin nadere, contextuele toelichting verdient. Voltaire, die

daarmee de vooroordelen van zijn tijd onderschrijft, heeft over de gelijkheid

van alle mensen geschreven. Hij heeft echter ook in zijn " Trait de

mtaphysique" geschreven ":

"Ik zie ten slotte mensen die ik hoger acht dan negers, zoals de negers boven de

apen staan, en zoals de apen boven de oesters en andere dieren van dezesoort

staan ". " Enfin je vois des hommes qui me paraissent suprieurs ces ngres,

comme ces ngres le sont aux singes, et comme les singes le sont aux hutres et

aux autres animaux de cette espce.".

Wat het antisemitisme betreft, schrijft Voltaire bijvoorbeeld in het artikel

"Tolrance" (verdraagzaamheid) van zijn "Dictionnaire philosophique"

(filosofisch woordenboek):

"Met spijt spreek ik over de Joden: dit volk is, in menig opzicht, het meest

verwerpelijke dat ooit de aarde heeft bevuild" "Cest regret que je parle des

Juifs: cette nation est, bien des gards, la plus dtestable qui ait jamais souill

la terre".

De Franse historicusLeon Poliakov 1910 - 1997. Was een historicus en schreef

hoofdzakelijk over het antisemitisme en de Holocaust, die in zijn "Histoire de

l'Antismitisme" het derde deel met de titel "De Voltaire Wagner" gaf, noemt

hem "de ergste Franse antisemiet van de 18de eeuw". Volgens hem zouden

deze gevoelens bij Voltaire in de loop van de laatste vijftien jaren van zijn leven

zijn aangescherpt. Er schijnt een verband te zijn met de strijd van de filosoof

tegen de Christelijke Kerk. Ook financile problemen en moeilijke

verhoudingen met Joodse bankiers worden genoemd als verklaringen dat

onvoldoende gefundeerd lijkt.
http://books.google.nl/books?id=or0WAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+regeneration+morale+et+physique+de+la+nation+Juivre&hl=nl&sa=X&ei=AL6WUJOnD8TY0QXds4DoCA&ved=0CDQQ6AEwAQ#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20regeneration%20morale%20et%20physique%20de%20la%20nation%20Juivre&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=or0WAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+regeneration+morale+et+physique+de+la+nation+Juivre&hl=nl&sa=X&ei=AL6WUJOnD8TY0QXds4DoCA&ved=0CDQQ6AEwAQ#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20regeneration%20morale%20et%20physique%20de%20la%20nation%20Juivre&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=or0WAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+regeneration+morale+et+physique+de+la+nation+Juivre&hl=nl&sa=X&ei=AL6WUJOnD8TY0QXds4DoCA&ved=0CDQQ6AEwAQ#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20regeneration%20morale%20et%20physique%20de%20la%20nation%20Juivre&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=or0WAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+regeneration+morale+et+physique+de+la+nation+Juivre&hl=nl&sa=X&ei=AL6WUJOnD8TY0QXds4DoCA&ved=0CDQQ6AEwAQ#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20regeneration%20morale%20et%20physique%20de%20la%20nation%20Juivre&f=falsehttp://en.wikipedia.org/wiki/Voltairehttp://en.wikipedia.org/wiki/Voltairehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Verlichting_(stroming)#Frankrijkhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Verlichting_(stroming)#Frankrijkhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Verlichting_(stroming)#Frankrijkhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Franse_Revolutiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Franse_Revolutiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Franse_Revolutiehttp://en.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9on_Poliakovhttp://en.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9on_Poliakovhttp://en.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9on_Poliakovhttp://www.bol.com/nl/p/the-history-of-anti-semitism/1001004002181611/http://www.bol.com/nl/p/the-history-of-anti-semitism/1001004002181611/http://www.bol.com/nl/p/the-history-of-anti-semitism/1001004002181611/http://www.bol.com/nl/p/the-history-of-anti-semitism/1001004002181611/http://www.bol.com/nl/p/the-history-of-anti-semitism/1001004002181611/http://en.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9on_Poliakovhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Franse_Revolutiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Verlichting_(stroming)#Frankrijkhttp://en.wikipedia.org/wiki/Voltairehttp://books.google.nl/books?id=or0WAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+regeneration+morale+et+physique+de+la+nation+Juivre&hl=nl&sa=X&ei=AL6WUJOnD8TY0QXds4DoCA&ved=0CDQQ6AEwAQ#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20regeneration%20morale%20et%20physique%20de%20la%20nation%20Juivre&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=or0WAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+regeneration+morale+et+physique+de+la+nation+Juivre&hl=nl&sa=X&ei=AL6WUJOnD8TY0QXds4DoCA&ved=0CDQQ6AEwAQ#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20regeneration%20morale%20et%20physique%20de%20la%20nation%20Juivre&f=false


7/10

7

Van een verdedigende aard zijn mede de beide werken vanIsaac De Pinto

midden 17e eeuw. Het is geschreven in het Portugees " Reflexoes Politticas

tocante a Consttuicao. Amsterdam 1761 " en later schreef hij in het Frans

"Apologie pour la Nation Juive, ou reflections critiques sur quelques passagesde ecrits de M. Voltaire Amsterdam 1761 "

Het laatste was een protest tegen de antisemitische aantijgingen van Voltaire,

welke hij op een briljante wijze weersprak.

De Pinto 1717 - 1787 was een schatrijke Joods Nederlandse filosoof tijdens De

Verlichting, een politiek econoom en een liefhebber van kunst en muziek. Ook

was hij bewindhebber bij de VOC.

Door de bemoeienissen van de Pruisische StaatsministerChristian Wilhelm von

Dohm 1751 - 1820 Hij was historicus, econoom en diplomaat. Het was op

instigatie van Mendelssohn dat Dohm in 1781 zijn bekende boek "Ueber die

burgerliche Verbesserung der Juden"schreef. Mendelssohn had hem naar

aanleiding van de slechte situatie van de Joden in de Elzas gevraagd een

memorandum ter verdediging van de Joden te schrijven.Mozes Mendelssohn

1729 -1786was een Duitse en Joodse filosoof tijdens de Verlichting. Hij was de

voortrekker van de Joodse Verlichting, de"Haskalah".

In het voorwoord van zijn boek schrijft Dohm dat hij aanvankelijk van plan was

de geschiedenis van de Joden te schrijven. Door drukke werkzaamheden was

dit er echter niet van gekomen. Wel had hij waarschijnlijk al materiaal

verzameld, wat hem bij het schrijven van "Ueber die Burgerliche Verbesserung"

goed van pas kwam. In zijn boek constateert Dohm dat de Joden van tal van

activiteiten zijn uitgesloten. Ze mogen niet in de landbouw werken en ook de

Gilden zijn voor hen gesloten. Alleen de handel blijft daarom voor ze open.

Volgens Dohm staat de Joodse religie een goed burgerschap niet in de weg, en

hij pleit dan ook voor gelijke rechten voor de Joden.

Hun onaangename eigenschappen zijn volgens Dohm het gevolg vaneeuwenlange onderdrukking. Verder bepleit Dohm het aanleren van

ambachten, te zorgen voor de zedelijke verbetering van de Joden en moeten ze

volledige g'dsdiensvrijheid krijgen. Dhom vermoede dat als zijn voorstellen

werden opgevolgd de Joden binnen enkele generaties gelijke burgers zouden

zijn. In 1783 verscheen het tweede deel van zijn boek, waarin hij onder ander

inging op de bezwaren die tegen het eerste boek waren ingebracht. De Joodse

Verlichters waren Dhom dankbaar voor de wijze waarop de niet-Joodse Dhom

de situatie van de Joden had beschreven. Dat leidde tot verbetering van de

maatschappelijke verstandhouding van de Joden in Duitsland.
http://en.wikipedia.org/wiki/Isaac_de_Pintohttp://en.wikipedia.org/wiki/Isaac_de_Pintohttp://en.wikipedia.org/wiki/Isaac_de_Pintohttp://c/Users/yaakov/Documents/Christian%20Wilhelm%20von%20Dohm%20%201751%20-%201820http://c/Users/yaakov/Documents/Christian%20Wilhelm%20von%20Dohm%20%201751%20-%201820http://c/Users/yaakov/Documents/Christian%20Wilhelm%20von%20Dohm%20%201751%20-%201820http://c/Users/yaakov/Documents/Christian%20Wilhelm%20von%20Dohm%20%201751%20-%201820http://www.ub.uni-bielefeld.de/diglib/dohm/ueber/http://www.ub.uni-bielefeld.de/diglib/dohm/ueber/http://www.ub.uni-bielefeld.de/diglib/dohm/ueber/http://en.wikipedia.org/wiki/Moses_Mendelssohnhttp://en.wikipedia.org/wiki/Moses_Mendelssohnhttp://en.wikipedia.org/wiki/Moses_Mendelssohnhttp://en.wikipedia.org/wiki/Moses_Mendelssohnhttp://en.wikipedia.org/wiki/Haskalahhttp://en.wikipedia.org/wiki/Haskalahhttp://en.wikipedia.org/wiki/Haskalahhttp://en.wikipedia.org/wiki/Haskalahhttp://en.wikipedia.org/wiki/Moses_Mendelssohnhttp://en.wikipedia.org/wiki/Moses_Mendelssohnhttp://www.ub.uni-bielefeld.de/diglib/dohm/ueber/http://www.ub.uni-bielefeld.de/diglib/dohm/ueber/http://c/Users/yaakov/Documents/Christian%20Wilhelm%20von%20Dohm%20%201751%20-%201820http://c/Users/yaakov/Documents/Christian%20Wilhelm%20von%20Dohm%20%201751%20-%201820http://en.wikipedia.org/wiki/Isaac_de_Pinto


8/10

8

Bovengenoemd gegeven, gaf ook de aanleiding, tot het verschijnen van een

belangrijk werkje over de geschiedenis van de Joden in Suriname, wat vanuit

onafhankelijke schriftelijke berichtgevingen van diverse Joodse bewoners inSuriname, samengesteld is tot een boekje getiteld: "Essai sur la Colonie de

Surinam avee I' histoire de la Nation Juive Portugaise y etablie, leurs privileges,

immunites, et Frachises; leur etat politique et moral, tant ancien que moderne;

la part qu'ils ont eue dans la defense et dans le progres de la Colonie.

Paramaribo 1788 ". Het werkje is in een verwarde en in een onprettige leesbare

stijl geschreven, toch bevat dit werkje belangrijke bijzonderheden over het

leven en van de Joodse geschiedenis in Suriname gedurende de 17e en 18e

eeuw. Het waarheidsgetrouw daarvan is bevestigd door originele geschriften

en oorkonden.

( Het eerste boek wat verscheen over de geschiedenis van de Joden in

Suriname in het Nederlands, is geschreven doorFrederik Oudschans Dentzin

1927 getiteld:De kolonisatie van de Portugeesch Joodsche Natie in Suriname

en de Geschiedenis van de Joden Savanne)

Gedurende de onderhandelingen die werden gevoerd over de staatkundige

gelijkstelling van de Joden met de overige bewoners van het Gemenebest, zijn

er ook verscheidene kleinere of grotere manuscripten over deze

aangelegenheden uitgekomen. Die tegenwoordig gezien op historisch vlak

duidelijk invloed hebben gehad op de denkwijze van toen.

Doordat er een rustigere tijd aanbrak voor de Joden waren zij in staat om aan

hun geschiedenis te werken. Het voorbeeld hiervan werd echter in Frankrijk

gegeven toen in 1817 en 1818 een tijdschrift uitkwam met de naam

" L"Israelite Francais " gericht op de geschiedenis van de Joden in Frankrijk.

Helaas heeft het tijdschrift niet lang bestaan. In Duitsland was reeds enkele

jaren daarvoor het tijdschrift " Sulamith " verschenen waarin o.a. ook veel

aandacht werd geschonken, aan de Joden in Nederland.In het jaar 1820 gaf de van Joodse afkomstDr. Solomon Lowisohn in Wenen

een zeer belangrijke lezing over de Joodse geschiedenis. Waarin hij met vol lof

sprak, over de ingenomenheid en welke voorrechten het Joodse Volk in

Nederland genoot

In het zelfde jaar gafIsaak Marcus Jost 1793 - 1860een Joodse schrijver. Hij

studeerde aan de universiteiten van Gottingen en Berlijn. In Berlijn begon hij

les te geven. Daarna te Frankfort-on-Main. Hier bleef hij tot aan zijn dood. Het

werk waarmee hij vooral bekend is geworden, is " Geschichte der Israeliten den

seit der Zeit Maccabaer, in 9 delen 1820/29 Berlin ".
http://books.google.nl/books?id=_aQNAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+Colonie+de+Surinam+avec+I%27+histoire+de+la+Nation+Juive+Portugaise+y+etablie,+leurs+privileges,+immunites,+et+Frachises;+leur+etat+politique+et+moral,+tant+ancien+que+moderne;+la+part+qu%27ils+ont+eue+dans+la+defense+et+dans+le+progres+de+la+Colonie.+Paramaribo+1788+%22&hl=nl&sa=X&ei=hCCVUKqdJoWp0QWXr4GQDQ&ved=0CDAQ6AEwAA#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20Colonie%20de%20Surinam%20avec%20I'%20histoire%20de%20la%20Nation%20Juive%20Portugaise%20y%20etablie%2C%20leurs%20privileges%2C%20immunites%2Chttp://books.google.nl/books?id=_aQNAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+Colonie+de+Surinam+avec+I%27+histoire+de+la+Nation+Juive+Portugaise+y+etablie,+leurs+privileges,+immunites,+et+Frachises;+leur+etat+politique+et+moral,+tant+ancien+que+moderne;+la+part+qu%27ils+ont+eue+dans+la+defense+et+dans+le+progres+de+la+Colonie.+Paramaribo+1788+%22&hl=nl&sa=X&ei=hCCVUKqdJoWp0QWXr4GQDQ&ved=0CDAQ6AEwAA#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20Colonie%20de%20Surinam%20avec%20I'%20histoire%20de%20la%20Nation%20Juive%20Portugaise%20y%20etablie%2C%20leurs%20privileges%2C%20immunites%2Chttp://books.google.nl/books?id=_aQNAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+Colonie+de+Surinam+avec+I%27+histoire+de+la+Nation+Juive+Portugaise+y+etablie,+leurs+privileges,+immunites,+et+Frachises;+leur+etat+politique+et+moral,+tant+ancien+que+moderne;+la+part+qu%27ils+ont+eue+dans+la+defense+et+dans+le+progres+de+la+Colonie.+Paramaribo+1788+%22&hl=nl&sa=X&ei=hCCVUKqdJoWp0QWXr4GQDQ&ved=0CDAQ6AEwAA#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20Colonie%20de%20Surinam%20avec%20I'%20histoire%20de%20la%20Nation%20Juive%20Portugaise%20y%20etablie%2C%20leurs%20privileges%2C%20immunites%2Chttp://books.google.nl/books?id=_aQNAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+Colonie+de+Surinam+avec+I%27+histoire+de+la+Nation+Juive+Portugaise+y+etablie,+leurs+privileges,+immunites,+et+Frachises;+leur+etat+politique+et+moral,+tant+ancien+que+moderne;+la+part+qu%27ils+ont+eue+dans+la+defense+et+dans+le+progres+de+la+Colonie.+Paramaribo+1788+%22&hl=nl&sa=X&ei=hCCVUKqdJoWp0QWXr4GQDQ&ved=0CDAQ6AEwAA#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20Colonie%20de%20Surinam%20avec%20I'%20histoire%20de%20la%20Nation%20Juive%20Portugaise%20y%20etablie%2C%20leurs%20privileges%2C%20immunites%2Chttp://books.google.nl/books?id=_aQNAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+Colonie+de+Surinam+avec+I%27+histoire+de+la+Nation+Juive+Portugaise+y+etablie,+leurs+privileges,+immunites,+et+Frachises;+leur+etat+politique+et+moral,+tant+ancien+que+moderne;+la+part+qu%27ils+ont+eue+dans+la+defense+et+dans+le+progres+de+la+Colonie.+Paramaribo+1788+%22&hl=nl&sa=X&ei=hCCVUKqdJoWp0QWXr4GQDQ&ved=0CDAQ6AEwAA#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20Colonie%20de%20Surinam%20avec%20I'%20histoire%20de%20la%20Nation%20Juive%20Portugaise%20y%20etablie%2C%20leurs%20privileges%2C%20immunites%2Chttp://books.google.nl/books?id=_aQNAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+Colonie+de+Surinam+avec+I%27+histoire+de+la+Nation+Juive+Portugaise+y+etablie,+leurs+privileges,+immunites,+et+Frachises;+leur+etat+politique+et+moral,+tant+ancien+que+moderne;+la+part+qu%27ils+ont+eue+dans+la+defense+et+dans+le+progres+de+la+Colonie.+Paramaribo+1788+%22&hl=nl&sa=X&ei=hCCVUKqdJoWp0QWXr4GQDQ&ved=0CDAQ6AEwAA#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20Colonie%20de%20Surinam%20avec%20I'%20histoire%20de%20la%20Nation%20Juive%20Portugaise%20y%20etablie%2C%20leurs%20privileges%2C%20immunites%2Chttp://books.google.nl/books?id=_aQNAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+Colonie+de+Surinam+avec+I%27+histoire+de+la+Nation+Juive+Portugaise+y+etablie,+leurs+privileges,+immunites,+et+Frachises;+leur+etat+politique+et+moral,+tant+ancien+que+moderne;+la+part+qu%27ils+ont+eue+dans+la+defense+et+dans+le+progres+de+la+Colonie.+Paramaribo+1788+%22&hl=nl&sa=X&ei=hCCVUKqdJoWp0QWXr4GQDQ&ved=0CDAQ6AEwAA#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20Colonie%20de%20Surinam%20avec%20I'%20histoire%20de%20la%20Nation%20Juive%20Portugaise%20y%20etablie%2C%20leurs%20privileges%2C%20immunites%2Chttp://www.dbnl.org/tekst/_jaa003196201_01/_jaa003196201_01_0004.phphttp://www.dbnl.org/tekst/_jaa003196201_01/_jaa003196201_01_0004.phphttp://www.dbnl.org/tekst/_jaa003196201_01/_jaa003196201_01_0004.phphttp://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/freimann/content/titleinfo/814147http://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/freimann/content/titleinfo/814147http://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/freimann/content/titleinfo/814147http://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/freimann/content/titleinfo/814147http://en.wikipedia.org/wiki/Solomon_L%C3%B6wisohnhttp://en.wikipedia.org/wiki/Solomon_L%C3%B6wisohnhttp://en.wikipedia.org/wiki/Isaak_Markus_Josthttp://en.wikipedia.org/wiki/Isaak_Markus_Josthttp://en.wikipedia.org/wiki/Isaak_Markus_Josthttp://en.wikipedia.org/wiki/Isaak_Markus_Josthttp://en.wikipedia.org/wiki/Solomon_L%C3%B6wisohnhttp://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/freimann/content/titleinfo/814147http://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/freimann/content/titleinfo/814147http://www.dbnl.org/tekst/_jaa003196201_01/_jaa003196201_01_0004.phphttp://books.google.nl/books?id=_aQNAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+Colonie+de+Surinam+avec+I%27+histoire+de+la+Nation+Juive+Portugaise+y+etablie,+leurs+privileges,+immunites,+et+Frachises;+leur+etat+politique+et+moral,+tant+ancien+que+moderne;+la+part+qu%27ils+ont+eue+dans+la+defense+et+dans+le+progres+de+la+Colonie.+Paramaribo+1788+%22&hl=nl&sa=X&ei=hCCVUKqdJoWp0QWXr4GQDQ&ved=0CDAQ6AEwAA#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20Colonie%20de%20Surinam%20avec%20I'%20histoire%20de%20la%20Nation%20Juive%20Portugaise%20y%20etablie%2C%20leurs%20privileges%2C%20immunites%2Chttp://books.google.nl/books?id=_aQNAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+Colonie+de+Surinam+avec+I%27+histoire+de+la+Nation+Juive+Portugaise+y+etablie,+leurs+privileges,+immunites,+et+Frachises;+leur+etat+politique+et+moral,+tant+ancien+que+moderne;+la+part+qu%27ils+ont+eue+dans+la+defense+et+dans+le+progres+de+la+Colonie.+Paramaribo+1788+%22&hl=nl&sa=X&ei=hCCVUKqdJoWp0QWXr4GQDQ&ved=0CDAQ6AEwAA#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20Colonie%20de%20Surinam%20avec%20I'%20histoire%20de%20la%20Nation%20Juive%20Portugaise%20y%20etablie%2C%20leurs%20privileges%2C%20immunites%2Chttp://books.google.nl/books?id=_aQNAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+Colonie+de+Surinam+avec+I%27+histoire+de+la+Nation+Juive+Portugaise+y+etablie,+leurs+privileges,+immunites,+et+Frachises;+leur+etat+politique+et+moral,+tant+ancien+que+moderne;+la+part+qu%27ils+ont+eue+dans+la+defense+et+dans+le+progres+de+la+Colonie.+Paramaribo+1788+%22&hl=nl&sa=X&ei=hCCVUKqdJoWp0QWXr4GQDQ&ved=0CDAQ6AEwAA#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20Colonie%20de%20Surinam%20avec%20I'%20histoire%20de%20la%20Nation%20Juive%20Portugaise%20y%20etablie%2C%20leurs%20privileges%2C%20immunites%2Chttp://books.google.nl/books?id=_aQNAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+Colonie+de+Surinam+avec+I%27+histoire+de+la+Nation+Juive+Portugaise+y+etablie,+leurs+privileges,+immunites,+et+Frachises;+leur+etat+politique+et+moral,+tant+ancien+que+moderne;+la+part+qu%27ils+ont+eue+dans+la+defense+et+dans+le+progres+de+la+Colonie.+Paramaribo+1788+%22&hl=nl&sa=X&ei=hCCVUKqdJoWp0QWXr4GQDQ&ved=0CDAQ6AEwAA#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20Colonie%20de%20Surinam%20avec%20I'%20histoire%20de%20la%20Nation%20Juive%20Portugaise%20y%20etablie%2C%20leurs%20privileges%2C%20immunites%2Chttp://books.google.nl/books?id=_aQNAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Essai+sur+la+Colonie+de+Surinam+avec+I%27+histoire+de+la+Nation+Juive+Portugaise+y+etablie,+leurs+privileges,+immunites,+et+Frachises;+leur+etat+politique+et+moral,+tant+ancien+que+moderne;+la+part+qu%27ils+ont+eue+dans+la+defense+et+dans+le+progres+de+la+Colonie.+Paramaribo+1788+%22&hl=nl&sa=X&ei=hCCVUKqdJoWp0QWXr4GQDQ&ved=0CDAQ6AEwAA#v=onepage&q=Essai%20sur%20la%20Colonie%20de%20Surinam%20avec%20I'%20histoire%20de%20la%20Nation%20Juive%20Portugaise%20y%20etablie%2C%20leurs%20privileges%2C%20immunites%2C


9/10

9

Ondanks, de vele kritieken die men had over deze werken, historisch gezien,

was het, het volledigste boek(en), wat men over de lotgevallen en toestanden

van het Joodse Volk vanaf de tijd van de Makkebeers beschreven was.

Het heeft oneindig veel speurwerk gekost wat tot een schat aan informatieleidde. Ook de onpartijdigheid waarin het geschreven is, dat men wel eens

twijfelde of het wel door een Joodse geschiedkundige was geschreven. Alleen

wat betreft het geschiedkundige gebeurtenissen van de Joden in Nederland

laat het te wensen over. Men zou er toch gegeven de geschiedenis van het

Joodse volk in Nederland meer volledigheid van verlangd hebben. Jost bleef

vol ijver de Joodse en Christelijke bronnen onderzoeken en hij bleef zijn werken

aanvullen en bewerken.

Enkele jaren later verschenen er nog twee werken welke de geschiedenis van

de Isralieten gedurende het Bijbelse Tijdvak afspeelde onder de titel:

"Allgemeine Geschichte der Israelitischen Volkes, sowolt seines zweimaligen

Staatslebens als auch neueste zeit; in gedrangter uebersicht, zunachst fur

staatsmanner, rechtsgelehrte, geistliche und wissenschaftlich gebildete leser,

aus den Quellen bearbeitet surch Dr. J. M. Jost. Berlin 1832 " (welk door Moses

Myers, directeur van de Isralitische school in Kampen, in het Nederlands werd

vertaald, en het voorwoord werd geschreven door M. J. H. De Lion. En in 1842

te Leeuwarden werd uitgebracht). Dit werk werd later aangevuld door Jost met

een editie van de Misjnah een Duitse vertaling en toelichting in 6 delen 1832

/34 ".

Eindelijk kwamen er nu ook Joodse auteurs in Nederland die meer werk

maakten over hun geschiedenis. De " Jaarboeken voor de Isralieten in

Nederland " vanaf 1835 tot 1838 (1835, 1836, 1837 en 1838 . (1836 heb ik

helaas niet kunnen vinden) leverden daarvan op verscheidene plaatsen

bewijzen voor.Van dat tijdschrift is voor het boek "Geschiedenis der Joden" door Koenen

herhaaldelijk gebruik gemaakt. Jammer was dat het periodieke tijdschrift niet

vervolgd werd. Gezien het ook gelijktijdig de Historie van het Isralitische

kerkgenootschap een zeer bruikbare informatie opleverde. Gelukkig werd op 4

augustus 1865 het NIW Nieuw Isralitisch Nieuwsbladopgericht, wat nog op

heden ten dage bestaat. In 1836 kwam het eerste "Hebreeuwse en

Nederduitsch Woordenboek" uit door S.J. Mulder die medewerker was van,

het totstandkoming van het bovengenoemd woordenboek,. Hij was ook lid was

van het Rabbinaal Collegie van Examinatoren der toekomstige Isralitische
http://books.google.nl/books?id=qNVSAAAAcAAJ&pg=RA3-PA30&lpg=RA3-PA30&dq=Jaarboeken+voor+de+Isra%C3%ABlieten+in+Nederland++1835&source=bl&ots=M-fMW4gpc1&sig=pOsoKD8n8oMTvZGf7OjVtQ2qhp8&hl=nl&sa=X&ei=9ciGUPL6BISP0AW4x4CIDw&sqi=2&ved=0CFMQ6AEwBg#v=http://books.google.nl/books?id=qNVSAAAAcAAJ&pg=RA3-PA30&lpg=RA3-PA30&dq=Jaarboeken+voor+de+Isra%C3%ABlieten+in+Nederland++1835&source=bl&ots=M-fMW4gpc1&sig=pOsoKD8n8oMTvZGf7OjVtQ2qhp8&hl=nl&sa=X&ei=9ciGUPL6BISP0AW4x4CIDw&sqi=2&ved=0CFMQ6AEwBg#v=http://books.google.nl/books?id=qNVSAAAAcAAJ&pg=RA3-PA30&lpg=RA3-PA30&dq=Jaarboeken+voor+de+Isra%C3%ABlieten+in+Nederland++1835&source=bl&ots=M-fMW4gpc1&sig=pOsoKD8n8oMTvZGf7OjVtQ2qhp8&hl=nl&sa=X&ei=9ciGUPL6BISP0AW4x4CIDw&sqi=2&ved=0CFMQ6AEwBg#v=http://books.google.nl/books?id=CWMpAAAAYAAJ&pg=RA1-PA108&lpg=RA1-PA108&dq=Jaarboeken+voor+de+Isra%C3%ABlieten+in+Nederland++1836&source=bl&ots=Pi9YedV8pP&sig=p_DBho85rLE-zgiXwdo3KLueiFw&hl=nl&sa=X&ei=58mGUPvsLYGs0QWU0IHQBA&ved=0CEQQ6AEwAw#v=onepage&q=Jaarboeken%20voor%20de%20Isra%C3%ABlieten%20in%20Nederland%20%201836&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=CWMpAAAAYAAJ&pg=RA1-PA108&lpg=RA1-PA108&dq=Jaarboeken+voor+de+Isra%C3%ABlieten+in+Nederland++1836&source=bl&ots=Pi9YedV8pP&sig=p_DBho85rLE-zgiXwdo3KLueiFw&hl=nl&sa=X&ei=58mGUPvsLYGs0QWU0IHQBA&ved=0CEQQ6AEwAw#v=onepage&q=Jaarboeken%20voor%20de%20Isra%C3%ABlieten%20in%20Nederland%20%201836&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=el9bAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=koenen&source=bl&ots=9mzdf6rVC1&sig=U-3uVIJ8I57jF0ZOokDSEohWuOE&hl=nl&sa=X&ei=O9CGUNnnCOGK0AXp94HIBg&sqi=2&ved=0CDEQ6AEwAA#v=onepage&q=koenen&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=el9bAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=koenen&source=bl&ots=9mzdf6rVC1&sig=U-3uVIJ8I57jF0ZOokDSEohWuOE&hl=nl&sa=X&ei=O9CGUNnnCOGK0AXp94HIBg&sqi=2&ved=0CDEQ6AEwAA#v=onepage&q=koenen&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=el9bAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=koenen&source=bl&ots=9mzdf6rVC1&sig=U-3uVIJ8I57jF0ZOokDSEohWuOE&hl=nl&sa=X&ei=O9CGUNnnCOGK0AXp94HIBg&sqi=2&ved=0CDEQ6AEwAA#v=onepage&q=koenen&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=D9hSAAAAcAAJ&pg=PA92&lpg=PA92&dq=j.s.+mulder+,+van+Laan&source=bl&ots=vWEj2XceY6&sig=uWq8SwhHj60AbpTHU69PTZ8oVLk&hl=nl&sa=X&ei=5s2GUIqiCoWZ0QXhsoG4BA&sqi=2&ved=0CEsQ6AEwBg#v=onepage&q=j.s.%20mulder%20%2C%20van%20Laan&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=D9hSAAAAcAAJ&pg=PA92&lpg=PA92&dq=j.s.+mulder+,+van+Laan&source=bl&ots=vWEj2XceY6&sig=uWq8SwhHj60AbpTHU69PTZ8oVLk&hl=nl&sa=X&ei=5s2GUIqiCoWZ0QXhsoG4BA&sqi=2&ved=0CEsQ6AEwBg#v=onepage&q=j.s.%20mulder%20%2C%20van%20Laan&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=D9hSAAAAcAAJ&pg=PA92&lpg=PA92&dq=j.s.+mulder+,+van+Laan&source=bl&ots=vWEj2XceY6&sig=uWq8SwhHj60AbpTHU69PTZ8oVLk&hl=nl&sa=X&ei=5s2GUIqiCoWZ0QXhsoG4BA&sqi=2&ved=0CEsQ6AEwBg#v=onepage&q=j.s.%20mulder%20%2C%20van%20Laan&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=D9hSAAAAcAAJ&pg=PA92&lpg=PA92&dq=j.s.+mulder+,+van+Laan&source=bl&ots=vWEj2XceY6&sig=uWq8SwhHj60AbpTHU69PTZ8oVLk&hl=nl&sa=X&ei=5s2GUIqiCoWZ0QXhsoG4BA&sqi=2&ved=0CEsQ6AEwBg#v=onepage&q=j.s.%20mulder%20%2C%20van%20Laan&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=D9hSAAAAcAAJ&pg=PA92&lpg=PA92&dq=j.s.+mulder+,+van+Laan&source=bl&ots=vWEj2XceY6&sig=uWq8SwhHj60AbpTHU69PTZ8oVLk&hl=nl&sa=X&ei=5s2GUIqiCoWZ0QXhsoG4BA&sqi=2&ved=0CEsQ6AEwBg#v=onepage&q=j.s.%20mulder%20%2C%20van%20Laan&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=D9hSAAAAcAAJ&pg=PA92&lpg=PA92&dq=j.s.+mulder+,+van+Laan&source=bl&ots=vWEj2XceY6&sig=uWq8SwhHj60AbpTHU69PTZ8oVLk&hl=nl&sa=X&ei=5s2GUIqiCoWZ0QXhsoG4BA&sqi=2&ved=0CEsQ6AEwBg#v=onepage&q=j.s.%20mulder%20%2C%20van%20Laan&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=el9bAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=koenen&source=bl&ots=9mzdf6rVC1&sig=U-3uVIJ8I57jF0ZOokDSEohWuOE&hl=nl&sa=X&ei=O9CGUNnnCOGK0AXp94HIBg&sqi=2&ved=0CDEQ6AEwAA#v=onepage&q=koenen&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=CWMpAAAAYAAJ&pg=RA1-PA108&lpg=RA1-PA108&dq=Jaarboeken+voor+de+Isra%C3%ABlieten+in+Nederland++1836&source=bl&ots=Pi9YedV8pP&sig=p_DBho85rLE-zgiXwdo3KLueiFw&hl=nl&sa=X&ei=58mGUPvsLYGs0QWU0IHQBA&ved=0CEQQ6AEwAw#v=onepage&q=Jaarboeken%20voor%20de%20Isra%C3%ABlieten%20in%20Nederland%20%201836&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=qNVSAAAAcAAJ&pg=RA3-PA30&lpg=RA3-PA30&dq=Jaarboeken+voor+de+Isra%C3%ABlieten+in+Nederland++1835&source=bl&ots=M-fMW4gpc1&sig=pOsoKD8n8oMTvZGf7OjVtQ2qhp8&hl=nl&sa=X&ei=9ciGUPL6BISP0AW4x4CIDw&sqi=2&ved=0CFMQ6AEwBg#v=


10/10

10

G'dsgeleerden. Het volgend genoemde boekje wat hij schreef is getiteld

getiteld:Chronologisch handboekje voor de geschiedenis der Isralieten van

der schepping der wereld tot onzen tijd Amsterdam bij Belifante en De Vita.

1836.

Als toevoeging wil ik echter nog vermelden dat professor L. G. Visser in 1850nog een Chronologisch Tafel heeft geschreven over de Joden in Nederland

getiteld:Chronologische tafel voor de geschiedenis van de Joden in Nederland.

En, ProfessorSigmund Seeligmannheeft in 1913 een interessant boekje

geschreven over de geschiedenis van deEmancipatie van de Joden in

Nederland.

Het is wel een boek na 1850, maar om de vooroordelen, zowel voor als tegen

die de Joden in Nederland hebben doorstaan, vanaf de 16e

eeuw tot begin

1900, voordat ze enigszins geaccepteerd werden. Is dit boekje van belang, om

hoe de emancipatie van de Joden tot stand is gekomen in Nederland te

begrijpen.

Tot zover, aangehaalde Joodse bronnen tot 1850.

Nadien zijn diverse oude manuscripten, boeken etc. gevonden die als verloren

werden beschouwd. Na 1850 zijn er diverse uitzonderlijke uitstekende

onderzoekers/schrijvers opgestaan, die monnikenwerk verricht hebben om

nieuw materiaal te verzamelen en het te registreren.

Ik zal wel diverse boeken en schrijvers van Joodse afkomst niet genoemd

hebben, maar deze kunt u over algemeen terugvinden in Pinkas, Geschiedenis

van de Joodse gemeenschap in Nederland.
http://books.google.nl/books?id=IuNEAAAAYAAJ&pg=PT29&lpg=PT29&dq=j.+s+mulder+chronologies&source=bl&ots=IkUgaukjBz&sig=rLTfJWd8AwKjr7xLOAL_G9PGR8k&hl=nl&sa=X&ei=wcyFUNGoBebM0QWItIDYBA&sqi=2&ved=0CDEQ6AEwAAhttp://books.google.nl/books?id=IuNEAAAAYAAJ&pg=PT29&lpg=PT29&dq=j.+s+mulder+chronologies&source=bl&ots=IkUgaukjBz&sig=rLTfJWd8AwKjr7xLOAL_G9PGR8k&hl=nl&sa=X&ei=wcyFUNGoBebM0QWItIDYBA&sqi=2&ved=0CDEQ6AEwAAhttp://books.google.nl/books?id=IuNEAAAAYAAJ&pg=PT29&lpg=PT29&dq=j.+s+mulder+chronologies&source=bl&ots=IkUgaukjBz&sig=rLTfJWd8AwKjr7xLOAL_G9PGR8k&hl=nl&sa=X&ei=wcyFUNGoBebM0QWItIDYBA&sqi=2&ved=0CDEQ6AEwAAhttp://books.google.nl/books?id=IuNEAAAAYAAJ&pg=PT29&lpg=PT29&dq=j.+s+mulder+chronologies&source=bl&ots=IkUgaukjBz&sig=rLTfJWd8AwKjr7xLOAL_G9PGR8k&hl=nl&sa=X&ei=wcyFUNGoBebM0QWItIDYBA&sqi=2&ved=0CDEQ6AEwAAhttp://books.google.nl/books?id=_3ktAAAAYAAJ&printsec=frontcover&dq=Chronologische+tafel+voor+de+geschiedenis+van+de+Joden+in+Nederland&hl=nl&sa=X&ei=4teNUMK_N5Cr0AXg7oGICw&ved=0CDAQ6AEwAA#v=onepage&q=Chronologische%20tafel%20voor%20de%20geschiedenis%20van%20de%20Joden%20in%20Nederland&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=_3ktAAAAYAAJ&printsec=frontcover&dq=Chronologische+tafel+voor+de+geschiedenis+van+de+Joden+in+Nederland&hl=nl&sa=X&ei=4teNUMK_N5Cr0AXg7oGICw&ved=0CDAQ6AEwAA#v=onepage&q=Chronologische%20tafel%20voor%20de%20geschiedenis%20van%20de%20Joden%20in%20Nederland&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=_3ktAAAAYAAJ&printsec=frontcover&dq=Chronologische+tafel+voor+de+geschiedenis+van+de+Joden+in+Nederland&hl=nl&sa=X&ei=4teNUMK_N5Cr0AXg7oGICw&ved=0CDAQ6AEwAA#v=onepage&q=Chronologische%20tafel%20voor%20de%20geschiedenis%20van%20de%20Joden%20in%20Nederland&f=falsehttp://de.wikipedia.org/wiki/Sigmund_Seeligmannhttp://de.wikipedia.org/wiki/Sigmund_Seeligmannhttp://de.wikipedia.org/wiki/Sigmund_Seeligmannhttp://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/freimann/content/titleinfo/720454http://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/freimann/content/titleinfo/720454http://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/freimann/content/titleinfo/720454http://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/freimann/content/titleinfo/720454http://www.bol.com/nl/p/pinkas/666837896/http://www.bol.com/nl/p/pinkas/666837896/http://www.bol.com/nl/p/pinkas/666837896/http://www.bol.com/nl/p/pinkas/666837896/http://www.bol.com/nl/p/pinkas/666837896/http://www.bol.com/nl/p/pinkas/666837896/http://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/freimann/content/titleinfo/720454http://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/freimann/content/titleinfo/720454http://de.wikipedia.org/wiki/Sigmund_Seeligmannhttp://books.google.nl/books?id=_3ktAAAAYAAJ&printsec=frontcover&dq=Chronologische+tafel+voor+de+geschiedenis+van+de+Joden+in+Nederland&hl=nl&sa=X&ei=4teNUMK_N5Cr0AXg7oGICw&ved=0CDAQ6AEwAA#v=onepage&q=Chronologische%20tafel%20voor%20de%20geschiedenis%20van%20de%20Joden%20in%20Nederland&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=IuNEAAAAYAAJ&pg=PT29&lpg=PT29&dq=j.+s+mulder+chronologies&source=bl&ots=IkUgaukjBz&sig=rLTfJWd8AwKjr7xLOAL_G9PGR8k&hl=nl&sa=X&ei=wcyFUNGoBebM0QWItIDYBA&sqi=2&ved=0CDEQ6AEwAAhttp://books.google.nl/books?id=IuNEAAAAYAAJ&pg=PT29&lpg=PT29&dq=j.+s+mulder+chronologies&source=bl&ots=IkUgaukjBz&sig=rLTfJWd8AwKjr7xLOAL_G9PGR8k&hl=nl&sa=X&ei=wcyFUNGoBebM0QWItIDYBA&sqi=2&ved=0CDEQ6AEwAA