de groei van de digitale collectie nederland · ecultuur verbeterd kan worden door middel van...
TRANSCRIPT
De groei van deDigitale Collectie Nederland
Marco de Niet
Digitaal Erfgoed Nederland
De Grootste Gemene DelerAmersfoort, 5 juni 2013
1. Digitale Collectie Nederland
in Nederlands en Europees beleidskader
2. Enkele gemeten resultaten
3. Aandachtspunten
WTR-rapport Alles uit de kast (1998)
“Bij voldoende nationale investeringen over meer jaren en door middel van goed geleide en gecoördineerde samenwerking tussen erfgoedinstellingen (gedeeltelijk ook tussen erfgoedinstellingen en commerciële instanties) kan de 'digitale collectie Nederland‘ daadwerkelijk tot stand worden gebracht.”
“Digitaal erfgoed is niet hetzelfde als het digitaliseren van de eigen collectie binnen een museum, archief of bibliotheek, hoe nuttig dit ook op zichzelf is. Essentieel voor het digitaal erfgoed-concept is het over één bepaald onderwerp geïntegreerd aanbieden van informatie uit verschillende collecties (op verschillende plaatsen bewaard), liefst voorzien van de nodige achtergrondinformatie.”
Geen abstractie maar een concreet streven.
Drie (vanuit OCW gevraagde) scenario’s
De relatieve achterstand wordt vermoedelijk vergroot
De relatieve achterstand wordt niet vergroot, maar zal nauwelijksworden ingelopen.
De relatieve achterstand wordt ingelopen. Na vier jaar ontstaatmogelijk op enkele terreinen een voorsprong,
WTR, Alles uit de Kast, 1998, p. 8
Geheugen van NL (2000-heden, oorspronkelijke financiering via FES)
Digitaliseringprogramma / Website / Onderwijsprogramma / Kenniscentrum
Cultuurwijzer / Cultuurwijs (Cultuurnota 2001-2005)
PortalsHet is de vraag, of de infrastructuur voor eCultuur verbeterd kan worden door middel van internetportals waarin verschillende aanbieders zich verzamelen rondom een bepaalde discipline met als doel het publiek beter wegwijs te maken.
Actiepunt 15Er wordt ondersteuning geboden aan experimenten, waarin een aantal partijen gezamenlijk volgens standaarden opereren om zo de gelegenheid te bieden voor andere aanbieders om ‘aan te haken’ waardoor complexere verbanden langzaam kunnen groeien.
OCW, Beleidsbrief e-cultuurMei/juni 2002
Advies Raad voor Cultuur (juni 2003): eCultuur: van i naar e, Advies over de digitalisering van cultuuren de implicaties voor cultuurbeleid.
Pleidooi voor een integrale perspectief op eCultuur
Thema’s•Informatisering erfgoedcollecties•Informatisering erfgoedcollecties•Verbindingen in netwerken•Betrokkenheid publiek bij erfgoed•Crossovers•Digitalisering Monumentenzorg en archeologie•Rolverandering van erfgoedinstellingen: naast eindstation ook tussenstation
Instrumenten: •Via zelfregulering een kwaliteitszorgsysteem•Taskforce Digitale Duurzaamheid•Herkenbaar en geoormerkt budget
Bron: Brochure OCW, 2005
Enveloppemiddelen (2004-2009)
1 ICT-deskundigheidsbevordering en ondersteuning van de ontwikkeling van een ICT-kwaliteitszorgsysteem voor de musea en archieven per 2004;
•ICT-deskundigheidsbevordering en –kwaliteitszorg musea (NMV/ Erfgoed•Nederland)•ICT-deskundigheidsbevordering archieven (DIVA/ Erfgoed Nederland)•ICT-kwaliteitszorg archieven (Nationaal Archief)•ICT-kwaliteitszorg archieven (Nationaal Archief)•ICT-kwaliteitszorg Audiovisuele Collectie Nederland (Beeld en Geluid)
2 De versterking van enkele landelijke digitale infrastructurele voorzieningen
•Omvorming Cultuurwijzer tot Collectiewijzer (ICN)•De Woonomgeving/WatWasWaar (DIVA/STAP)•Geheugen van Nederland (KB)
3 De verbetering van de toegankelijkheid en duurzaamheid van gedigitaliseerde collecties door middel van een stimuleringsregeling per 2005.
•Subsidieregeling 'Digitaliseren met beleid' (SenterNovem)
Cultuurwijzer tot Collectiewijzer en DIMCON
DIMCON: aggregatorroerend erfgoed
Blog onder redactie van Stichting E30
roerend erfgoed
ICN Collectiewijzer: 2008-2010Budget € 200.000 per jaar
Van De Woonomgeving via WatWasWaar naar Erfgoed&Locatie
De Woonomgeving (2004-2007)
Hoogwaardige digitaliseringKadastrale kaart 1832
WatWasWaar(2007-heden)
Ontsluiting met visuele technieken
Erfgoed & Locatie2012-2015
Centrale ‘back office’ voorziening
Subsidieregeling 'Digitaliseren met beleid' (2005-2009, uitvoering SenterNovem)
€ 12.210.771 uitgekeerd
171 informatieplannen
57 innovatieve projecten
Beelden voor de toekomst: 2007-2014Oorspronkelijk budget: 154 miljoen euro, in 2010 teruggebracht naar 115 miljoen Geen centrale aggregatie
NED! (projectplan 2007): gevraagd budget: € 186 miljoenGekregen: € 250.000 voor pilot => Digitale Collectie
Wie (biografisch)Wie (biografisch) (temporeel) Wanneer(temporeel) Wanneer
Geheugen van Nederland
WieWasWie
Biografisch portaal
nu-en-toen
E-depot Ned. archeologie
Bibliotheek.nl
Archieven.nl
Thematis
Digitale Atlas Geschiedenis
Labour History Index
Databank Digitale Dagbladen
Dutch Jewry DBNG
DBNA
Nationale referentiecollectie
StamboomNederlandRKD-artists
Bibliopolis
DBNL
STCN
Velehanden
Vrouwenlexicon
Lexicon Haagse Schilders
Waar (geografisch)Waar (geografisch) (thematisch) Wat(thematisch) Wat
WatWasWaarKICH DIMCON
Musip
DCN
Allemolens.nl
Beeldbank NABeelden voor de toekomst / ED*T
Biblio Sacra
Cinema Context
Staten Generaal
Museumkennis
SVCN
Maritiem Digitaal
Volksverhalenbank
CRVa
Picarta
Thuis in Brabant
Sgraffito in 3D
Unicum
Wumkus
Zuid-Hollandse collecties digitaal
DBNL
Mijn Adres
NederlabErfgoed &Locatie
Nederlandse Liederenbank
Netwerk oorlogsbronnen
Reliwiki
Unicum
Buurtwinkels
ONH
Oorlogsmonumenten
Nai Layar
Aziatische keramiek
Amersfoort op de kaartFryske literatuur
If then is now
THE LUND PRINCIPLES:CONCLUSIONS OF EXPERTS MEETING, LUND, SWEDEN, 4 APRIL 2001
Joint strategic goals:
•establish an ongoing forum for co-ordination of policies for digitisation,digitisation,
•support the development of a European view on policies and programmes,
•exchange and promote good practices, guidelines and consistency of practice and skills development,
•accelerate transfer and uptake of good practices, and
•work in a collaborative manner to make visible and accessible the digitised cultural and scientific content in Europe.
Digicult (2002-2004)
(Minerva / MichaelPlus)
Directe voorlopers van Europeana
Gabriel (1995-2005) The European Library (2005-heden)
www.europeana.eu, gelanceerd november 2008
Europeanaecosysteem
EUROPEANA - ONLINE VISITOR SURVEY- 2011
Navigation around the site
Search functions
Chart 6 - Europeana - Rating against main competitor
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Trustworthiness of content
Usefulness of content
General look and feel of site
Presentation of results
Ease of access to content
Better
Similar
Worse
Enkele gemeten resultatenEnkele gemeten resultaten(www.enumerate.eu)
40
50
60
70
80
90
0
10
20
30
percentage NL
percentage EU
Geschat % van de collectie gedigitaliseerd
41%
49%
51%
54%
63%
71%
88%
Engravings / Prints
Other 3 dimensional man-made objects
3 dimensional works of art
Drawings
Posters
Video recordings
Paintings
Gedigitaliseerde collecties (n=22)
1%
1%
1%
1%
3%
10%
20%
20%
28%
31%
39%
41%
Rare books
Other books
Serials
Manuscripts
Archival records
Maps
Newspapers
Postcards
Audio (music&other recorded sound)
Film
Photographs
Engravings / Prints
63%
Beschikbaarheid van digitaal erfgoed
% beschikbaar % beschikbaar over 2 jaar
55%
28%
18%14%
12%
4% 3% 2% 1%
48%
32%
21%26%
7%
32%
5%4%
Off line: Institutional
website:
National
aggregator
Institutional API: Thematic
aggregator:
3rd party API: Europeana: Wikipedia: Memory of the
world:
0
10
20
30
40
50
60
Archieven Nu
Archieven Over 2 jaar 0
10
20
30
40
50
60
Bibliotheken Nu
Bibliotheken Over 2
jaar
0
10
20
30
40
50
60
Monumentenzorg Nu
Monumentenzorg
Over 2 jaar 0
10
20
30
40
50
60
70
80
Musea Nu
Musea Over 2 jaar
Nee
Digitaliseringsbeleid
Ja
60%
Nee
40%
20
25
30
35
musea
monumentenzorg
0
5
10
15
< 1000 euro 1000 - 9.999 10.000 - 99.999 100.000 -
199.999
200.000 -
499.999
500.000 -
999.999
> 1.000.000
biblioheken
av
archieven
Budget voor digitalisering in 2011Gemiddelde (zonder AV): € 49.000
60
70
80
90
100
0
10
20
30
40
50
internal commercial public grant/subsidy private investment ppp
% NL
% EU
AandachtspuntenAandachtspunten
Projectmatige aanpak staat op gespannen voet met structurele behoeften
De gebruikers zijn niet gebaat bij een al te sterk projectmatig georiënteerde aanpak van digitalisering (vgl. NRC-artikel Het Digitale Drama).
Overheden en andere projectfinanciers hebben vaak te maken met verzoeken voor vervolgfinanciering van projectmatig tot stand gekomen gemeenschappelijke voorzieningen (ketenfinanciering)
Maar: het verloop van de digitale revolutie leert dat zowel aanbod (techniek, infrastructuur, content) als vraag (behoeftes, gebruikersgedrag) in een staat van permanente verandering verkeren.
Institutionele belangen � Gedeelde belangen
Bij start van projecten steeds grote bereidheid tot samenwerking, openheid en delen. Gaandeweg toch meestal meer afscherming.
Vrijwel alle geldverstrekkers richten zich in hun afspraken en evaluaties op de prestaties van afzonderlijke instellingen. Er is meestal geen procedure of mechanisme om de kwaliteit en de meestal geen procedure of mechanisme om de kwaliteit en de duurzaamheid van samenwerking (achteraf) te monitoren of bij te sturen.
Omdat beheer van gedeelde digitale voorzieningen geen kerntaak is van erfgoedinstellingen, kiezen veel instellingen liever voor overzichtelijkere maar op termijn inefficiëntere lokale digitale voorzieningen (vgl. persistente identificatie).
Geen open data om te delen door inperkingen door techniek, beleid, auteursrecht, verdienmodel.
Geen geschikte verdien- en businessmodellen
Steeds vaker geconfronteerd met financieringsvraagstukken ten aanzien van het langetermijnbeheer van gemeenschappelijke digitale voorzieningen, ontbreekt het instellingen aan geschikte business- en verdienmodellen.
Het komt zelden voor dat private partijen of fondsen investeren in operationeelHet komt zelden voor dat private partijen of fondsen investeren in operationeelbeheer van digitale voorzieningen voor erfgoed (vgl. Alles uit de kast, 1998)
Van opname van digitale erfgoedcollecties in e-depots van andere partijen (musea, wetenschap, media) is nog slechts mondjesmaat sprake, deels omdat ook daarvoor geen businessmodellen voorhanden zijn.
Waardecreatie is onvoldoende onderbouwd
De meerwaarde van erfgoed in digitale vorm is echter niet zonder meer duidelijk en kan momenteel bovendien kwalitatief noch kwantitatief overtuigend worden aangetoond. Het ontbreekt aan goede methoden om de impact van het aanbod in kaart te brengen.
Nadruk op het omzetten van analoge concepten naar digitale vormen: De aansluiting op de ICT-evolutie gaat daardoor langzamer dan men zou durven hopen (bijv. in collaboraties, crowdsourcing).
Vraagstukken rondom waardering, selectie, collectievorming, archivering en taakverdeling ten aanzien van digital born informatie en cultuuruitingen krijgen nog niet voldoende aandacht.
Bron: http://www.yoopdeloop.com
Deel je kennis over digitalisering!
www.den.nl