{

De preventiepiramide

Voor een integrale en positieve benadering van preventie.

De preventiepiramide

Wetenschappelijk model voor de uitbouw van een preventie- en veiligheidsbeleid.

Geen ‘algehele bewapening’ tegen de crimineel. Men kan nooit volledige veiligheid verwachten, zonder dat men vrijheden ontneemt.

Preventie mag geen negatieve invloed uitoefenen op de maatschappij

De onderste maatregelen zijn belangrijker dan de bovenste. De onderste maatregelen zijn de basis

De preventiepiramide bestaat uit 5 verschillende niveaus. Er is positieve oriëntatie en negatieve oriëntatie. Als maatregelen gericht zijn op de samenleving is het positieve

oriëntatie. Als maatregelen probleemgericht zijn is het negatieve oriëntatie. Er is attitudevorming en er zijn structurele maatregelen De preventiepiramide is een integraal model.

Kenmerken van de preventiepiramide

Niveau 0: De maatschappelijke context in zijn sociale, politieke en ecologische dimensie

Niveau 1: Fundamentele preventie Niveau 2: Algemene preventie Niveau 3: Specifieke preventie Niveau 4: Curatieve maatregelen

De 5 niveaus

Niveau 0 is het belangrijkste niveau. Het is de basis voor alle andere niveaus.

Niveau 0 is erg ruim. Uiteenlopende zaken horen hier thuis.

Maatregelen die bij dit niveau horen zijn: het gevoerde politieke beleid, de aanwezigheid van culturele rijkdommen, heersende opvatting over moraal en ethiek,…

Het preventiebeleid zal weinig opbrengen als er dit niveau problemen zijn.

Beleidsvoerders zullen dus een politiek moeten voeren die de preventiemaatregelen ondersteunen.

Op dit niveau kunnen we een preventiebeleid voeren in positieve of negatieve zin. Het is belangrijk dat men denkt aan de directe problemen en de samenleving.

Niveau 0: De maatschappelijke context in zijn sociale, politieke en

ecologische dimensie

Niveau 1 staat voor een algemeen leefkwaliteitsbevorderend beleid.

Deze maatregelen worden vaak vergeten. Toch zijn ze heel belangrijk bij een goed preventiebeleid.

Maatregelen op dit niveau zijn: een aangenaam uitziend stadion, goede organisatie van de wedstrijd, goede medische zorgen,…

Niveau 1: Fundamentele preventie

Dit niveau heeft tot doel om onmiddellijk in te spelen op onveiligheidsgevoelens.

De maatregelen op dit niveau zijn vooral op de samenleving gericht.

Bij dit niveau denken we bijvoorbeeld aan projecten zoals fancoaching.

Deze maatregelen benaderen het probleem op een brede manier. Daardoor worden ze door sommige als minder direct en effectief aanzien.

Niveau 2: Algemene preventie

Dit zijn maatregelen die getroffen worden om problemen te voorkomen.

De analyse van het probleem en de oplossing zijn probleemgericht.

Het gaat hierbij om een aanpak van technopreventieve aard. Bijvoorbeeld: het plaatsen van hekkens, elektronische bewaking, het opstellen van een goed veiligheidsplan,…

Niveau 3: Specifieke preventie

Dit niveau is het meest specifiek. De graad van probleemgerichtheid is hier het grootst.

Deze maatregelen worden genomen wanneer het probleem zich al heeft voorgedaan.

Curatief betekent letterlijk ‘verzorgend’. Voorbeelden op dit niveau zijn: goede

vervolging, goede slachtofferbegeleiding, herstel, terugbetaling,…

Niveau 4: Curatieve maatregelen

Preventiemaatregelen kunnen ook op een verticale manier ingedeeld worden.

De linkerhelft staat voor attitudevorming, de rechterhelft voor structurele maatregelen.

Attitudevorming: het beïnvloeden van de mentaliteit van de betrokkenen. Bv. Door voorlichtingen, spreekbeurten, affiches, …

Structurele maatregelen: Grijpen in in de omgeving van de betrokkenen: bv. Hekkens plaatsen op plaatsen waar personen niet toegelaten zijn,…

Attitudevorming en structurele maatregelen

De preventiepiramide is een integraal model.

Beleidsvoerders moeten het probleem analyseren en aanpakken door rekening te houden met de verschillende niveaus.

De leefkwaliteit blijft het belangrijkste. Zo kunnen we ook het positieve blijven zien in de maatschappij.

Orde brengen in de maatregelen is ook belangrijk. Op die manier kunnen we het overzicht bewaren.

Integraliteit

Het is belangrijk dat we werken met de preventiepiramide als we een preventiebeleid willen opstellen.

Door het werken met de piramide krijgen we een ruimer beeld over preventie.

Het is belangrijk dat we zowel rekening houden met het directe probleem, als met de samenleving.

De onderste niveaus zijn het meest samenlevingsgericht, de bovenste het meest probleemgericht.

We kunnen ook telkens aan structurele maatregelen en attitudevorming werken.

Op die manier kunnen we dus een integraal en positief preventiebeleid opstellen.

Slot

Bron: Deklerck, J. (2006). Onveiligheid integraal aanpakken: de ‘preventiepiramide. Tijdschrift voor veiligheid, 5(3), 19-37.