De Dwergmuis komt voor ín de ruígere percelen.Met behulp van zíjn stsart ksn hij handig klimmen.

Moerasstreepzaad

WaterdriebladMoesdistel heeft een mineraalríjke bodemnodig, het rijke kwelwater zorgt hiervoor

Knolsteenbreek met daarop het mannetjevan het Oranjetípje

DE HOOILANDENOF BEEMDENDe hooilanden in dit gebied zrjn brj debotanici het meest gekend. De hoge rijk-dom aan plantensoorten is het gevolgvan een unieke combinatie van factoren.

Onder de hooilanden bevindt zich eendik veenpakket, waardoor de onder-grond het hele jaar drassig blijft. Hieropligt een voedselrijke, lemige laag diedoor de overstromingen van de rivierwerd aÍgezet en door deze geologischelagen komt kwel- of bronwater aan deoppervlakte.

Dit kwelwater is zeer rijk aan mineralen,waardoor er planten zoals Moesdistelkunnen leven. Deze planten verwachtenwe eerder in de Leemstreek of op rijkealluviale sronden.

Een fraaí dotterbloemhooiland met o.a. Brede orchisEchte koekoeksbloem en Gewone ereprijs

Enkele karakteristieke planten voor dehooilanden langs het Merkske zijn:Knolste enb re ek, M oe ras s tre epzaad,Grote pimpernel, Poelruit, Moesdistel,Brede orchis, Tweeriji'ge zegge, Slankes I eut e lbl o e m, W at e rdri e b ltd,P aardehaarze gge, Wateruardbeí, ...

De Grote pimpernel is een soort diespeciale aandacht verdient. Op talrijkeplaatsen langs het Merkske, of stroomaf-waafts langs de Mark, zie je deze vrijforse plant met elegante, zwartpaarseaartjes. Dit is voor het Vlaanderen vanvandaag uniek te noemen.

Toch is ook hier deze plant minder alge-meen geworden. Met de terugval vandeze plant is ook een merkwaardig vlin-dertje verdwenen: nl. het Pimpernel-blauwtie (+1973).

Het leven in hetstromende waterHet water van het Merkske is nog behoorlijkzuiver. Afgaande op de aanwezigheid vanwaterinsecten en andere waterbeestjes scoortde beek nog hoog (biotische index van 7 à 8op 10). De voornaamste vervuilende factorzijn de meststoffen die uitspoelen van dehogerop gelegen landbouwgronden.

Het licht verontreinigde water bruist nog vanhet leven. Boven het water vliegt de Weide-beekjuffer talrijk rond. Dit is een libellen-soort, waarbij de mannetjes donkere vlekkenhebben op de vleugels. De vlucht gelijkt hier-door wat op het fladderen van vlinders.

In het water vinden we veel Bermpjes terug,maar ook andere visjes zoals Grondeling ofRíetvoorn.In de bovenloop van het Merkskekomt de Kleine modderkruiper nog voor.

Eén van de typische planten voorde Markvallei is de Grote pimpernel

De Weidebeekjuffer kan zfuh enkelin zuivere beken voortplanten

KikkerpoelenDe vallei van het Merkske was vanoudszeer rijk aan amfibieën. Langs de beeken in de talrijke poelen en vennen kwa-men half deze eeuw 11 soorten voor. Opdit ogenblik zijn 4 soorten uitgestorvenals gevolg van het dempen van veel vandeze poelen.

De Boomkikker is één van die amfibieëndie sinds 1986 niet meer werd waarge-nomen. Aan de Nederlandse en deBelgische zijde van de vallei werdenvanaf 1990 meer dan 150 nieuwe poelengegraven, zodat men deze soort eennieuwe kans kan geven in dit gebied.

Andere soorten als Kamsalamander enVinpootsalamander maken reeds dank-baar gebruik van deze nieuwe biotopen.

WSinds de jaren '60 zijn veel van deze hooilanden inverval geraakt. Deze drassige terreinen pasten nietmeer in de moderne landbouw met tractoren en kunst-mest. Daarom werden ze vaak beplant met Canada-populieren of intensief gebruikt als graasweide.Sommige beemden werden jarenlang aan hun lot over-gelaten en vemrigden met Grote brandnetels enRidderzuring.

Door deze gronden aan te kopen, opnieuw te maaienen het maaisel af te voeren, kan de bloemenpracht openkele jaren tijd terug in haar oude glorie hersteldworden.

Sinds 1986 weril ile Boomkikker nict meer waargenomen. Ondertussen werdenmaatregelen genomen om het biatoop van poelen en braamstruwelen te herstellen.

Kleine egelskop

Knolsteenhreek,

De valleitrossenDeze moerassige bossen behoren tot hetplantenverbond van els en vogelkers. In destruiklaag vind je veel Inlandse vogelkers,die met haar witte bloesems in de lente eenheerlijk parÍ'um geeft. Daarnaast vinden weookde Gelderse roos, Hop, Karnperfoelíe,Hondsrcos en Sleedoorn. Dit laatste is eenzeldzaamheid in de doorgaans mineraalar-me zandstreek.

De kruidlaag bevat veel fraaie lentebloei-ers'. Dotterbloem, Bosanemoon, Dalkruiden het zeldzame Muskuskruid.

Wat later in het jaar zie je Bittere veldkers,Gewone ereprij s, VeelbLoemige salomons-z.egel, Pluimzegge en Guklen boterbloemen op enkele plekjes de extreem zeldzameWitte rapunzel.

De groene, kubusvormige bloempjesvan Muskuskruid

Het zeldzame Bont ilikkopje komt op enkele plaatsenin de vallei nog talrijk voor.

Een bezoekje ?De Vallei van heí Merkske is alleentoegankelijk onder leiding van een gids.De reservatie gebeurt best met een briefjeaan heí Wíe lew aal s e c ret ariaatGraatakker l1 . 2300 Turnhout. 014 41 22 52

De mooisÍe periode yoor een bezoekjeis het vroege voorjaar toí halfjuni.In deze període síaan de hooilandenmooi in bloeí en daarbíi komt rutghet gezang van de vogels: Nachtegalen,Bosrietzqngers, Kleine karekieten, Wíelewalen, Provincie Antwerpen

Uw steunis zeer welkom ...

Om deze beekvallei te beschermen en alle kansen te geven voor detoekomst, wordt al les in het werk gesteld om één groot gÍensover-schrijdend natuurgebied te vormen van meer dan 600 ha.

Aan de Nederlandse zijde is Staatsbosbeheer reeds een goed eindop weg. Meer dan 150 ha zijn reeds aangekocht en grote natuurin-richtingsplannen werden opge4aakt. In dit kader werd het poelen-project al uitgevoerd en in de nabije toekomst zal terug een grootheidegebied.m:t vennen_wgrden gecreëerd op de hoge grondenlangs de r ivier!. " . . - i . . , t

"1 . .Aan de Belgische zijde staat het project nog in de kinderschoenen.alhoewel dit gebied zeker zo waardevol is. De eerste aankoopgebeurde pas in 1991. dankzi j een welgekomen gif t van ROTARY -

Hoogstraten-Kempen. Sindsdien werden een tiental hectaren aange-kocht door De Wielewaal en dso.r,AMS{AL Afde-lrngNATIIUR'

Vanaf 1997 wordt het proj*t gesteunardo-or tret friáa*rufu eh,.Margaretha Kok.Krahé., Dit;fonds -ste.untrgre,nsáverschrijdende :,:r',,natuurprojecten en wordt beheerd door de Koningqolde-wijnstichting.

.:''.1::,t:

Bosanemoon en Slanke sleutelhlnem l

Tekst & Lay-out: 'fom VerschraegenFoto's: Wim Verschraegen, Tom Verschraegen, Jos Vorsselmans (dia hooiland), Benny Odeur (dia Dwergmuis)

v.u. Tom Verschraegen p/a Graatakker ll , 2300 Turnhout