DEĞERLENDİRME

Günlük Bülten05.10.2020

Zayıf tarım dışı istihdam verisi ve Trump'ın hastaneye kaldırılmasıyla cuma günü borsalar baskı

altında kalmıştı. Yeni haftaya başlangıç yaparken, Trump'ın hastaneden taburcu

edilebileceğine yönelik haber akışının risk iştahını pozitif etkilediği görülüyor. Çin piyasaları

tatil nedeniyle cuma gününe kadar kapalı, Paris'te ise koronavirüs salgını nedeniyle "maksimum

alarm" seviyesine geçildi.

Trump’ın sağlık durumuna yönelik açıklamaların siyasi belirsizliği hafifletmesiyle bugün varlıklar

yön bulmakta. Dolar endeksi, %0,1 ekside 93,7 seviyesinde bulunuyor. Cuma günü %4,1 ile sert

düşen Brent petrolün varil fiyatı, bugün %2,3 artıda 40,1 USD seviyesinde. Enflasyon verileri

beklenirken USD/TL kuru, saat 9 civarı %0,2 gerilemeyle 7,75 seviyelerinde. Küresel risk

iştahındaki toparlanmanın da katkısıyla bugün BIST 100 endeksi güne alıcılı bir şekilde

başlayabilir. Risk primi göstergemiz 5 yıllık CDS, 1 baz puan iyileşmeyle 522 baz puan

seviyesinde. Brexit ticaret müzakereleri ise arka planda izleniyor. İngiltere Başbakanı Boris

Johnson ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, hafta sonu yaptıkları telefon

görüşmesinde Brexit sonrası anlaşma için müzakerelerini hızlandırma konusunda anlaştı.

ABD tarafında geçen hafta yayınlanan eylül ayı nihai PMI verileri ardından bugün hizmet, bileşik

ve ISM hizmet PMI verileri takip edilecek. Öncü verilere göre ABD’de bileşik PMI 54,6’dan

54,4’e gerilerken, hizmet PMI 55’ten 54,6’ya geriledi. Fakat hizmet sektörü genişleme

bölgesinde kalmaya devam etmişti. ISM hizmet PMI’ın da güçlü genişleme bölgesinde gelmesi

beklenmekte. Seçimlerin yanı sıra geçen hafta Trump’ın Kovid-19’a yakalanması da ek siyasi

belirsizlik yaratmakta. Siyasi gelişmelerin yanı sıra artan vaka sayısı ekonomik toparlanma ve

PMI verileri üzerinde belirleyici olacaktır. Yarın ağustos ayına ilişkin ticaret verileri izlenecek.

Temmuz ayı dış ticaret açığı 63,6 milyar USD’ydi ki bu rakam da 2008’den beri görülen en

büyük rakamdı. Beklentiler ise bu ay dış ticaret açığının artarak 66,1 milyar USD olması

yönünde, ayrıca ihracat ve ithalat seviyeleri halen salgın öncesi seviyelerine ulaşabilmiş değil.

Çarşamba günü ise Fed toplantı tutanakları yayınlanacak ve Fed’in son toplantıda açıkladığı

ortalama %2’lik enflasyon hedefine ilişkin yeni para politikası çerçevesine ait detaylara

bakılacak. Ayrıca son zamanlarda olduğu gibi perşembe günkü haftalık işsizlik maaşı

başvurularından istihdam piyasasında toparlanmaya dair ipucu aranacak.

ABD’de olduğu gibi Avrupa tarafında da bugün eylül ayı nihai hizmet PMI verileri takip

edilecek. Bölgede öncü hizmet PMI verileri, artan vaka sayısının etkisiyle daralma bölgesine

geçerek tatmin edici gelmemişti. Ayrıca bugün Euro Bölgesi ağustos ayına ilişkin perakende

satışlar verisi izlenecek. Her ne kadar data güncel veriyi içermese de 2. çeyrekte görülen tarihi

daralma sonrası tüketici harcamalarının gidişatına yönelik ipucu verecektir. Ayrıca Almanya’nın

salı günü ağustos ayı fabrika satışları, çarşamba günü sanayi üretimi verisi de takip edilecek. Şu

ana kadar salgın sonrası imalat PMI verileri hizmet sektörüne göre daha iyi gelmekte ve imalat

PMI genişleme bölgesinde, bundan dolayı beklentiler sanayi üretiminin ve fabrika

satışlarının aylık bazda artması yönünde. Ayrıca perşembe günü açıklanacak Almanya dış

ticaret verisi de dünya ticaretinde normalleşme olup olmadığına dair fikir verecektir. İngiltere’de

aynı şekilde bugün eylül ayı nihai hizmet PMI verileri izlenecek. İngiltere’de öncü verilere göre

Avrupa’ya göre daha iyi bir görünüm mevcuttu. Ek olarak cuma günü ağustos ayı GSYH

tahmini izlenecek. İngiltere 2. çeyrekte %21 üzeri daralma yaşamıştı.

Asya’da tarafında ağırlıklı olarak ticaret ve enflasyon verileri takip edilecek. Hafta içinde Güney

Kore, Avustralya gibi ülkelerin enflasyon verilerinden deflasyonist eğilimlerin devam edip etmediği

takip edilecek. Salgın küresel anlamda deflasyonist eğilimleri şiddetlendirmesinin yanında küresel

ticaret hacmini de olumsuz etkiledi. Bu anlamda küresel ticaretin gidişatı açısından Asya’daki bazı

ülkelerin (Tayvan,Filipinler gibi) ticaret performansı takip edilecek. Ayrıca yarın Avustralya Merkez

Bankası’nın para politikası kurulu toplantısı takip edilecek. Faizleri sabit bırakması beklense de

önümüzdeki döneme yönelik faiz indirimi için beklentiler artmakta.

Yurt içi veri takviminde ise bugün eylül ayına ilişkin enflasyon verileri, yarın eylül ayına ilişkin

reel efektif döviz kuru, çarşamba günü eylül ayı DHMİ yolcu istatistikleri ve eylül ayı Hazine

nakit dengesi takip edilecek. Ayrıca bu hafta salı günü TCMB’nin aylık fiyat gelişmeleri raporu ve

salı günkü Hazine’nin TLREF’e endeksli ve sabit kuponlu Devlet Tahvili ihaleleri izlenecek.

Duygu Altınsoydakkoca@ziraatbank.com.tr

+90 212 363 1134

Gürol Ataygatay@ziraatbank.com.tr

+90 212 363 1137

Sercan Koyunlu, FRMskoyunlu@ziraatbank.com.tr

+90 212 363 1135

Trump'ın hastaneden çıkarılabileceğine yönelik haber akışı ve Trump’ın, teşvik paketinin

tamamlanmasına yönelik çağrısı ile borsalar bugün artıda seyretmekte. Trump'ın sağlık

durumu, ABD'de ek teşvik paketine dair haber akışı, Fed tutanakları ve küresel hizmet

PMI verileri bu haftanın öne çıkan başlıkları. Yarın Fed Başkanı Powell ile ECB Baş

ekonomistinin konuşmaları da yakından izlenecek gelişmelerden.

NATO Genel Sekreteri Stoltenberg bugün Ankara’da temaslarda bulunacak, yarın da

Atina’da olacak. Bugün yurt içinde eylül ayına ilişkin enflasyon verileri izlenecek.

DEĞERLENDİRME

Günlük Bülten05.10.2020

Enflasyon (TÜFE) ağustos ayında beklentinin altında kalarak, aylık bazda %0,86 artış göstermiş,

yıllık enflasyon ise yatay seyrederek %11,77 seviyesinde gerçekleşmişti. Eylül ayında aylık

enflasyonun geçen seneki gerçekleşmesinin üzerinde artması beklenmekte ve beklentiler

enflasyonun aylık %1,5 artış göstererek yıllık enflasyonu %11,77 seviyesinden %12,33

seviyesine doğru taşıması yönünde. TCMB, 2 yıl aradan sonra faiz artırımına gittiği toplantının

özetinde, döviz kuru gelişmeleri ve artan kredi genişlemesi gibi sebeplerle enflasyon

beklentilerinde ve çekirdek göstergelerde yükseliş olduğunu vurgulamıştı. TÜFE öncesi takip

ettiğimiz İTO İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi eylül ayında aylık %1,47 arttı. İTO

enflasyonunda genel olarak ulaştırma haricinde bütün alt kalemlerde aylık bazda artışlar

gözlemledik. Kültür, eğitim ve eğlence harcamalarında %8,8, giyim harcamalarında %1,99, diğer

harcamalar grubunda %1,85, ev eşyası harcamalarında %1,67, gıda harcamalarında %1,26,

sağlık ve kişisel bakım harcamalarında %0,81, konut harcamalarında %0,56 artış gözlenirken,

ulaştırma ve haberleşme harcamaları %0,99 azalış kaydetti. Ayrıca son yayınlanan İSO imalat

PMI raporunda da nihai ücretler ve girdi maliyetlerindeki artışa vurgu yapılmakta.

Reel efektif döviz kuru ağustos ayında 63,7 seviyesinde gelmişti. Eylül ayında artan döviz kurları

REDK’ya aşağı yönlü baskı yapacaktır. Pozitif bir nokta olarak eylül ayına ilişkin ISO imalat PMI

raporunda ihracatçı firmaların kurun, ihracat pazarlarında kendilerine avantaj yarattığı yorumu yer

almaktaydı.

Ağustos ayı DHMİ yolcu istatistikleri’ne göre, iç hat yolcu sayısı aylık %25 artarken geçen yılın

aynı ayına göre %37,5 azalmış, dış hat yolcu sayısı ise aylık %136 artarak 3,8 milyon kişiye

çıkarken, geçen senenin aynı ayına göre %73 düşük kalmıştı. Veriler turizm tarafında kıpırdanma

olduğunu fakat geçen senelere göre oldukça düşük olduğunu göstermekte. TCMB’de son toplantı

özetinde seyahat gelirlerinde kısmi artış olduğuna vurgu yapmıştı. Eylül ayına ilişkin veriden en

azından aylık trendin devam edip etmediği takip edilecek.

Hazine eylül ayı iç borçlanma stratejisinde 10 milyar TL iç borçlanma gerçekleştireceğini ve

toplamda 15,6 milyar TL anapara ödemesi yapacağını ve böylelikle 5,6 milyar TL net iç borçlanma

ödemesi yapacağını belirtmişti. Stratejide hedeflenen iç borçlanma miktarı 10 milyar TL iken

hesaplamalarımıza göre Hazine eylül ayında yaklaşık 8,7 milyar TL iç borçlanma gerçekleştirdi ki

salgın sonrası en düşük rakam. Net iç borçlanma miktarınınsa 6,9 milyar TL olduğunu

öngörüyoruz. Böylece iç borç çevirme rasyosu %33,8 gerçekleşti ki bu da Kasım 2018’den beri en

düşük rakam. Dış borçlanma tarafına bakıldığında, Hazine eylül ayında yurt dışı borçlanmaya

gitmedi. Stratejiye göre 0,9 milyar TL dış borç ödeyicisi olduğunu varsaydığımızda toplamda 0,9

milyar TL net dış borç ödeyici konumunda. Net borç ödemesinin böylece eylül ayında 7,8 milyar

TL olduğunu öngörmekteyiz. Günlük TCMB Analitik Bilançosu’nda Hazine hesabı 184 milyar

TL’den eylül sonunda 117 milyar TL’ye geriledi, bunun sonucunda Hazine nakit dengesi hesabının

açık vereceğini tahmin etmekteyiz. Sonuç olarak Hazine’nin eylül ayında net borç ödeyici

konumda olduğunu ve nakit dengesinin ise açık verdiğini tahmin etmekteyiz.

Hazine geçen ay altın ve YP cinsi borçlanmaya gitmedi.

Eylül ayında otomotiv sektörüne ilişkin üretim ve satış verilerine baktığımızda eylül ayında

artan faiz oranlarına karşın araç satışlarında artış dikkat çekmekte. Aylık olarak satışlar

yerli üretim araçlarda %97,7 ve ithal araçlarda %38,8 toplamda ise %60,7 arttı, ki yerli

üretim araçlarda ve toplam satışlarda salgın sonrası en yüksek seviye görülmekte. Bundan

sonraki aşamada TCMB’nin faiz artırımı ile ekonomi yönetiminden sorumlu kurumların

talebi kısmaya yönelik tedbirleriyle otomobil satışlarında düşüş görmemiz olası.

İHRAÇ CİNSİ MİKTAR(Milyar TL)

TL TLREF'E ENDEKSLİ 1,9

TL SABİT FAİZLİ 3,9

TL DEĞİŞKEN FAİZLİ 2,1

TL KİRA SERTİFİKASI 0,8

TOPLAM 8,7

DEĞERLENDİRME

Günlük Bülten05.10.2020

Ticaret Bakanlığı tarafından eylül ayına ilişkin geçici dış ticaret verileri yayınlandı. Eylül

ayında ihracat, ağustos ayına göre belirgin toparlanırken, eylül ayları içerisinde de en yüksek eylül

ayı ihracatına erişti. İthalat ise ağustos ayına benzer şekilde altın ithalatındaki artışın da etkisiyle

Temmuz 2018’den bu yana en yüksek rakama geldi. Eylül ayında ihracat 16 milyar USD olurken,

ithalat ise 20,9 milyar USD oldu. Altın ticareti hariç tutulduğunda ise ihracat 15,9 milyar USD,

ithalat ise 17,5 milyar USD oldu ki bu ayda altın ithalatının hız kesse de yüksek olduğu

görülmekte. Geçen ay sert artan altın ithalatı sonucu genişleyen ve 6,3 milyar USD olan dış ticaret

açığı eylül ayında 4,9 milyar USD'ye gerilemiş oldu. İhracattaki olumlu gidişat devam etmekte ve

bu senenin en yüksek rakamına ulaşıldı fakat artan talep ithalata halen baskı yapmakta.

Veriye bakıldığında otomotiv ihracatı salgın sonrası ilk kez yıllık bazda arttı ve en önemli ihracat

pazarı konumundaki AB ülkelerindeki toparlanmayla birlikte ihracat rakamlarımızda bu ülkelere

karşı artış var. Finansal koşullardaki sıkılaşma ile birlikte ticari kredilerdeki normalleşmeye tüketici

kredilerindeki yavaşlama da son dönemde eşlik etmekte. Bu durum önümüzdeki süreçte iç talebin

daha dengeli duruma gelebileceğine işaret ediyor ve ithalat üzerindeki baskının hafifleyebileceğini

gösteriyor.

Cuma günü Euro Bölgesi öncü eylül ayı TÜFE rakamı açıklandı. TÜFE -%0,2’den -%0,3’e geriledi.

Böylelikle yıllık enflasyon ikinci ay üst üste deflasyonist bölgede geldi. Talep eksikliği, düşük enerji

fiyatları, Almanya’daki KDV indirimi ve değerli Euro fiyatlardaki düşüşe sebep gösterilmekte.

Ayrıca ABD’de tarım dışı istihdam verisi eylül ayında 661 bin kişi artarak beklentilerden düşük

geldi. İşsizlik oranı da %8,4’ten %7,9’a geriledi bu salgın sonrası en düşük rakam olmasına

rağmen 700 bin kişi iş gücü piyasasından çıktı. Ayrıca istihdamdaki artış salgın sonrası aylık

bazdaki en düşük artış, bu da istihdam piyasasındaki toparlanmanın hız kestiğine işaret

etmekte. Veriye bakıldığında en büyük istihdam artışı 200 bin kişi ile bar ve restoranlarda

görülmekte, ayrıca dikkat çekici olarak online eğitimin yaygınlaşmasıyla hükümetin istihdam ettiği

eğitimci sayısı azalmakta.

ABD istihdam piyasasındaki toparlanma hız kesmekte

2019 2020Değişim

(%)2019 2020

Değişim

(%)

İhracat 15.274 16.013 4,84 132.793 118.355 -10,87

İthalat 16.941 20.892 23,32 153.885 156.239 1,53

Dış Ticaret Hacmi 32.214 36.905 14,56 286.678 274.595 -4,21

Dış Ticaret Dengesi -1.667 -4.879 192,70 -21.093 -37.884 79,61İhracatın İthalatı

Karşılama Oranı (%) 90,2 76,6 86,3 75,8

Kaynak: Ticaret Bakanl ığı

Eylül Ocak-Eylül

Dış Ticaret

GTS'ye Göre Dış Ticaret Verileri (Milyon USD)

HAFTALIK VERİ TAKVİMİ

Günlük Bülten05.10.2020

UYARI: Bu bülten Ziraat Bankası tarafından, kamuya ilan edilen veriler kullanılarak hazırlanmış olup; sadece

Bankamız müşterilerini bilgilendirme amacını taşımaktadır. Bültende yer alan veriler ve değerlendirmeler yatırım

danışmanlığı kapsamında değildir. Bülten sayfalarında yer alan yazı, tablo ve grafikler Bankamızın izni olmaksızın

kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz ya da yayınlanamaz.

Tarih Ülke Bayrak Saat (TSİ) Veri Gerçekleşme Beklenti Önceki

5 Eki Türkiye 10:00 TÜFE (Aylık Değişim, Eylül) 1,50% 0,86%

10:00 TÜFE (Yıllık Değişim, Eylül) 12,33% 11,77%

10:00 Çekirdek TÜFE (Yıllık Değişim, Eylül) 11,75% 11,03%

10:00 ÜFE (Aylık Değişim, Eylül) 2,35%

10:00 ÜFE (Yıllık Değişim, Eylül) 11,53%

Japonya 03:30 Hizmet Sektörü PMI (Nihai Veri, Eylül) 46,9 45,6 45,0

09:40 BOJ Başkanı Haruhiko Kuroda'nın Konuşması

İngiltere 11:30 Hizmet Sektörü PMI (Nihai Veri, Eylül) 54,9 58,8

11:30 BoE Baş Ekonomisti Andy Haldane'nin Konuşması

Almanya 10:30 Hizmet Sektörü PMI (Nihai Veri, Eylül) 49,1 52,5

Fransa 10:15 Hizmet Sektörü PMI (Nihai Veri, Eylül) 47,5 51,5

Euro Bölgesi 11:00 Hizmet Sektörü PMI (Nihai Veri, Eylül) 47,6 50,5

11:30 Sentix Yatırımcı Güveni (Ekim) -10,5 -8,0

12:00 Perakende Satışlar (Yıllık, Ağustos) 2,2% 0,4%

16:00 Euro Bölgesi Maliye Bakanları Toplantısı (Eurogroup)

İtalya 10:45 Hizmet Sektörü PMI (Nihai Veri, Eylül) 49,2 47,1

ABD 16:45 Hizmet Sektörü PMI (Nihai Veri, Eylül) 54,6 55,0

17:00 ISM İmalat Dışı PMI Endeksi (Eylül) 56,3 56,9

17:00 Richmond Fed Başkanı Thomas Barkin'in Konuşması

17:45 Chicago Fed Başkanı Charles Evans'ın Konuşması

22:15 Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic'in Konuşması

Çin Çin Piyasaları Milli Gün Tatili Nedeniyle Kapalı Olacak

6 Eki Türkiye 14:30 Reel Efektif Döviz Kuru (Eylül) 63,71

10:00 TCMB'nin Aylık Fiyat Gelişmeleri Değerlendirmesinin Yayınlanması

Almanya 09:00 Fabrika Siparişleri (Yıllık, Ağustos) -7,3%

ABD 15:30 Dış Ticaret Dengesi (Milyar Euro, Ağustos) -66,1 -63,6

17:00 JOLTS Açılan İş Sayısı (Milyon Adet, Ağustos) 6500 6618

17:30 Fed Başkanı Jerome Powell'ın Konuşması

19:00 Philadelphia Fed Başkanı Patrick Harker'ın Konuşması

Çin Çin Piyasaları Milli Gün Tatili Nedeniyle Kapalı Olacak

Avustralya 06:30 Merkez Bankası Faiz Kararı 0,25% 0,25%

IMF 15:00 Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Goergieva'nın Konuşması

Euro Bölgesi 16:00 ECB Başkanı Christine Lagarde ve ECB Başkan Yardımcısı Valdis Dombrovskis'in Konuşmaları

18:30 ECB Baş Ekonomisti Philip Lane'nin Konuşması

AB AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikasından Sorumlu Yüksek Temsilcisi Joseph Borrell'in Konuşması

AB AB Ekonomik ve Mali İşler Konseyi Toplantısı

7 Eki Türkiye 17:30 Hazine Nakit Bütçe Dengesi (Milyar TL, Eylül) 30,4

16:00 TCMB'nin, Yatırımcı, Ekonomist ve Analistlerle Yatırımcı Toplantısı (2 Gün Sürecek)

17:00 DHMİ Uçuş İstatistikleri (Eylül)

Almanya 09:00 Sanayi Üretimi (Yıllık, Ağustos) -8,7% -10,0%

ABD 21:00 Fed Toplantı Tutanaklarının Yayınlanması

01:00 Dallas Fed Başkanı Robert Kaplan'ın Konuşması

21:00 New York Fed Başkanı John Williams'ın Konuşması

22:00 New York Fed Başkanı John Williams'ın Konuşması

21:15 Minneapolis Fed Başkanı Neel Kashkari'nin Konuşması

23:30 Chicago Fed Başkanı Charles Evans'ın Konuşması

Çin Çin Piyasaları Milli Gün Tatili Nedeniyle Kapalı Olacak

8 Eki Türkiye 10:00 Ticaret Bakanlığı Dış Ticaret Beklenti Anketi (4. Çeyrek)

Çin 04:45 Caixin Hizmet Sektörü PMI (Eylül) 54,3 54,0

Almanya 09:00 Dış Ticaret Dengesi (Milyar Euro, Ağustos) 16,0 18,0

ABD 15:30 Yeni İşsizlik Başvuruları (Bin Kişi, 3 Ekim) 837

21:30 Richmond Fed Başkanı Thomas Barkin'in Konuşması

Euro Bölgesi 14:30 ECB Toplantı Tutanaklarının Yayınlanması

10:25 ECB Yönetim Kurulu Üyesi Isabel Schnabel'in Konuşması

11:00 ECB Başkan Yardımcısı Luis de Guindos'un Konuşması

OPEC 15:00 OPEC'in 2020 Dünya Petrol Görünümü Raporu'nun Yayınlanması

Japonya BOJ Başkanı Haruhiko Kuroda'nın Konuşması

9 Eki Türkiye 10:00 Dış Ticaret Endeksleri (Ağustos)

İngiltere 18:15 BoE Baş Ekonomisti Andy Haldane'nin Konuşması

09:00 Sanayi Üretimi (Yıllık, Ağustos) -4,6% -7,8%

Kaynak: Reuters, Bloomberg