ders 4: yabanda İnişler ve Çıkışlar: av -...
TRANSCRIPT
Ders 4: Yabanda İnişler ve Çıkışlar: Av - AvcıDers 4 - SeviyeA - 5 Yaş +
Süre:45 dakikalık 2-3 oturum
Malzemeler:● 2-3 öğrenciye 1
bilgisayar● Simulasyon● Ders notları (sayfa 4-9)
Ders programı ile ilişkisi:● Bilim: Popülasyonlar,
ekosistemler, bilimselyöntem
● Matematik: Verininsunulması veyorumlanması
● Okuma: Fikirler arasıbağlantıları anlatmak
Temel sistem dinamiklerikavramları ve içgörüleri:● Popülasyonlar yalıtlmış
olarak var olmazlar; diğeretkenler (ör. Av sayısı,besim miktarı)büyümelerine veküçülmelerine etki eder.
● Avcılar ve avları salınım(dalgalanma) davranışıgösterebilen karmaşık birsistem oluşturular.
Genel
Bu ders, öğrencilerin, bir ekosistem içindeki ikihayvan popülasyonunun (kurtlar ve geyikler)karşılıklı ilişkilerini keşfetmelerini sağlar.Simülasyondaki hayvanlardan biri avcıdır. Diğeriise av. Karşılıklı ilişkiye girip birbirlerinietkiledikçe popülasyonları zaman boyunca artarve azalır (salınır, dalgalanır).
Öğrenme hedefler:● Avcıları ilgili av hayvanları ile eşleştirmek.● Etkileşimli iki hayvan popülasyon
simülasyonunu keşfetmek.● Çizgi grafik üzerinde veri sunmak ve
yorumlamak.● İki popülasyonun zaman boyunca artıp
azalmasının (salınması, dalgalanmaı) nasıl veneden olduğunun öyküsünü anlatmak.
● Ekosistemler içindeki avcı ve avlarıbelirlemek.
Öğrencinin Görevi
Hangi ayarlar geyik ve kurt popülasyonları içinen kararlı (en az dalgalanan) ortamı yaratıyor?
Şekil 1 – Ana Sayfa
Ders 4 - Seviye A • Yabanda İnişler Çıkışlar • ©2012 Creative Learning Exchange • 1
Dersin Açıklaması
Oturum 1:
1. Gerekiyorsa terimlerin (avcı, av, ekosistem,vb.) tanıtımını yapın.
2. Kart setlerini öğrencilere dağıtın ve farklı av /avcı hayvanları eşleştirmelerini isteyin.Öğrenciler, kartları sınıflandırmak için 5.sayfadaki (Ders Notu 2) T-çizelgesinikullanabilirler.
İsteğe bağlı: Başka hayvanların resimleriniçizmek isteyen öğrenciler için boş kartlarbulundurun. Öğrenciler farklı yanıtlarlagelebilirler. Aşağıdaki yanıtlar, başlangıçverilerine dayalı olarak hazırlanan olasıyanıtlardan biridir.
Şekil 2 – Giriş
Şekil 3 – Başlayalım
Şekil 4 – Karar Verelim
Şekil 5 – Görelim
Hazırlık:
1. Öğrenci grupları (2-3 kişilik) oluşturun.
2. Her öğrenci veya öğrenci grubu için ders notuhazırlayın. Öğrencilerin simülasyonu birdençok çalıştırabilmeleri için kayıt sayfalarındanyeteri kadar kopya hazırlamaya dikkat edin.
3. Hayvan av ve avcı kartlarını kesin veyaöğrencilere kesitirin.
4. Bilgisayarların internet erişimini kontrol edin.
Avcı Av
Kurt Amerikan Geyiği
Ayı Somon
Çakal Tavşan
Baykuş Fare
Kutup Ayısı Fok
Koridor Kuşı Kertenkele
Peygamber Devesi Cırcır Böceği
Aslan Geyik
3. Kısaca farklı eşleştirmeleri karşılaştırın vetartışın. Bazı avcıların birden çok besinkaynakları olabileceğini belirtebilirsiniz. (ör.çakal, tavşan, kedi,kemirgen yiyebilir)
2 • Ders 4 - Seviye A • Yabanda İnişler Çıkışlar • ©2012 Creative Learning Exchange
Dersi Eve Götürmek:● Öğrencilerin
“Düşünelim” bölümünüküçük gruplar veya sınıfolarak keşfetmelerinisağlayın.
● Hayvanpopülasyonunlarınınneden azalıp arttığını(salındığını,dalgalandığını) düşününve tartışın.
● Hangi ayarların salınımı(dalgalanmayı) rn azaindireceğini tartışın.Önerileri bilgisayar /projeksiyon sisteminikullanarak deneyin.
Dersin Açıklaması
4. Sınıfta öğrencilere simülasyonu gösterin ve girişbölümlerini birlikte okuyun (Şekil 2 ve 3)
5. Öğrencilerin küçük gruplar halinde “KararVermeleri”ni sağlayın. Simülasyon, küçük biradada yaşayan kurt ve geyiklerin verilerine göreayarlanmıştır. Amerikan geyiği, kurtların temelbesin kaynağıdır.
6. Öğrencilerin, verilerini sayfa 6'daki Ders Notu 3'ekaydederek “Görelim” bölümüne (Şekil 5)geçmelerini sağlayın. İlk çalıştırmadan sonra,öğrenciler sayfa 7'deki Ders Notu 4'ü kullanarak“olursa ne olur” soruları sorabilir, simülasyonukeşfetmeye devam edebilirler.
8. Öğrenciler, araştırma yaptıkları diğer hayvanlariçin de simülasyonu çalıştırabilirler ve her birininsonucunu kayıt sayfasına yazabilirler. Anlanmlıveriler girilmediği zaman gerçekten uzaksonuçların elde edilebileceğine dikkat edin.Örneğin, uzun yaşam süresine sahip çok bebeklibir böcek.
Şekil 6 – Öğrenelim
Değerlendirme Önerileri:● Öğrencilerin, döngünün
öyküsünü anlatmak, diğerav / avcı hayvanlarıbelirlemek veöğrendiklerini paylaşmakiçin, değerlendirmesayfalarını doldurmalarınısağlayın. Öğrencilerin,döngünün öyküsünü sözelolarak anlatmalarınıtercih edebilirsiniz.Değerlendirme sorularısınıf içi bir tartışmanınparçası da olabilir.
Oturum 2:1. Gerekiyorsa, öğrencilerin simülasyonlarını
bitirmelerini sağlayın.2. Simulasyonu birçok kez çalıştırdıktan sonra,
öğrenciler “Düşünelim” bölümüne (Şekil 6)devam edebilirler.
3. Simulasyon deneyimini, Dersi Eve Götürmek veDeğerlendirme fikirlerini kullanarak özetleyin(Ders Notu 5 ve 6).
Ders 4 - Seviye A • Yabanda İnişler Çıkışlar • ©2012 Creative Learning Exchange • 3
Ders 4 – Ders Notu 1
Geyik Tavşan Somon Fare
BaykuşAyıÇakalAslan
AmerikanGeyiği
Kertenkele Fok CırcırBöceği
PeygamberDevesi
KutupAyısı
KoridorKuşu
Kurt
4 • Ders 4 - Seviye A • Yabanda İnişler Çıkışlar • ©2012 Creative Learning Exchange
Avcılar AvDers 4 – Ders Notu 2
Ders 4 - Seviye A • Yabanda İnişler Çıkışlar • ©2012 Creative Learning Exchange • 5
Av / Avcı Simülasyonu Kayıt Sayfası
Avcı: ___________________________________________________
Sayısı:___________ Bebek:___________ Yaşam Süresi: __________
Av: ____________________________________________________
Sayısı:___________ Bebek:___________ Yaşam Süresi: __________
Her iki hayvan için de tanımlama yapın ve grafiğini çizin.
Ders 4 – Ders Notu 3
Yıllar
6 • Ders 4 - Seviye A • Yabanda İnişler Çıkışlar • ©2012 Creative Learning Exchange
Av / Avcı Simülasyon Soruları
Her bir soruyu ayrı ayrı deneyin ve sonuçları farklı birsayfaya yazın
Soru 1: Hayvanların yaşam alanları daha küçük olsa ne olurdu?
Soru 2: Hayvanların yaşam alanları daha büyük olsa ne olurdu?
Soru 3: Başlangıçta adada daha fazla kurt olsa ne olurdu?
Soru 4: İnişlerin ve çıkışların bu kadar fazla olmaması için
ayarları nasıl değiştirebilirsiniz?
Soru 5: Aklınıza gelen başka sorular var mı? Sorunuzu aşağıya
yazın ve denemeler yapın.
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
Ders 4 – Ders Notu 4
Ders 4 - Seviye A • Yabanda İnişler Çıkışlar • ©2012 Creative Learning Exchange • 7
Değerlendirme
Av / Avcı döngüsünün öyküsünü anlatın.
Eğer baykuş popülasyonu artarsa, . . .
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
Ders 4 – Ders Notu 5
Diğer avcılar;
____________________________
____________________________
____________________________
____________________________
Diğer avlar;
____________________________
____________________________
____________________________
____________________________
D
8 • Ders 4 - Seviye A • Yabanda İnişler Çıkışlar • ©2012 Creative Learning Exchange
Değerlendirme
Av / Avcılar ile ilgili neler öğrendiniz?
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
Popülasyonlar neden artar ve azalır?
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
Popülasyonların bu kadar azalıp artmaması için neyideğiştirdiniz?
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
Ders 4 – Ders Notu 6
Ders 4 - Seviye A • Yabanda İnişler Çıkışlar • ©2012 Creative Learning Exchange • 9
Teşekkürler:Ders 4 – Düzey AYabanda İnişler ve Çıkışlar: Av - Avcı©2012 Creative Learning Exchange
Bu model, karmaşık sistemlerin özelliklerini keşfetmek amaci ile hazırlananmodel dizisinin bir parçasıdır.
Simulasyon http://www.clexchange.org/curriculum/complexsystems/oscillation/turkish.asp
Modelin yaratılmasına katkı sağlayanlar:Jen AndersenAnne LaVigneMichael RadzickiGeorge RichardsonLees StuntzJay Forrester ve The Creative Learning Exchange desteği ile.
Türkçe'ye çeviri:Emre Göktepe
Resimler:Geyik, Liscobeck, Wikipedia Project, Public Domain.Aslan, Wikimedia Commons, ltshears, 2006. Public Domain.Fare, US Fish and Wildlife Service, Public Domain.Fare, NIH.gov, Public Domain.Çayır, Wikimedia Commons, Ace2209, Public Domain.Baykuş, Wikimedia Commons, Hayleyk, Public Domain.Kıurt, Gary Kramer, US Fish and Wildlife Service, Public Domain.Oyuncakları ile çocuk, Wikimedia Commons, Nationaal Archief/SpaarnestadPhoto/W.P. van de Hoef, Public Domain.Yemek yiyen kız, Wikimedia Commons, Renoir, Public Domain.Yayı tutan el, LaVigne, photo used with Permission.Örümcek ağı, U.S. Fish and Wildlife Service, Public Domain.Boz ayı, US Fish and Wildlife Service, Public DomainÇakal, Steve Thompson, US Fish and Wildlife Service, Public Domain.Kertenkele, Scott Rheam, US Fish and Wildlife Service, Public Domain.Cıcrcır Böceği (değiştirildi), Wikimedia Commons, Arpingstone, Public Domain.Kovan kuşu, Gary Kramer, US Fish and Wildlife Service, Public Domain.Kuyup ayısı, US Fish and Wildlife Service, Public Domain.Peygamber devesi, Wikimedia Commons, Zakabog, Creative CommonsAttribution Share Alike 3.0 Unported.
10 • Ders 4 - Seviye A • Yabanda İnişler Çıkışlar • ©2012 Creative Learning Exchange