-DERS PLANI- DERS Görsel Sanatlar Dersi

SINIF 10. Sınıf

KONU Müze Bilinci (Atatürk Anıtları)

SÜRE 2 Ders Saati (40+40dk)

AMAÇLAR 1. Anıt ve Heykel Bilincine Kavuşması. 2. Atatürk Anıtlarını ve Heykeltıraşlarını bilmesi. 3. Cumhuriyet Dönemi Heykeltıraş ve Anıtlarını tanıması.

HEDEF VE DAVRANIŞLAR

1. Anıt ve Heykel Arasındaki Farkı bilir. 2. Beş Büyük Şehirdeki (İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve Adana) Atatürk Anıtlarını tanır. 3. Cumhuriyet Dönemi Heykeltıraşlarından en az 3’ünü Tanır. 4. Gördüğü Anıtlardaki Heykel Figürlerini Yorumlaya bilir.

DERS İÇERİĞİ VE SÜREÇ

1. Görseller üzerinden şehir meydanlarında bulunan Atatürk Anıtları gösterilir. 2. Bu eserleri yapan heykeltıraşları tanıtılır. 3. Yer ve yapılış tarihleri gibi kısa bilgiler aktarılır. 4. En az bir şehrin anıtı incelenir ve yorumlanır. 5. En az bir şehrin anıtındaki heykeller, öyküleştirilerek anlatılır.

YÖNTEM Anlatım Yöntemi, Soru - Cevap Yöntemi

MATERYAL VE ARAÇLAR

1. Görseller ve slayt gösterisi üzerinden ders anlatma. 2. Dersten önceki hafta, beş büyük şehirdeki anıtların incelenmesi 3. İncelenen anıtların görsellerinin edinilmesi.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

1. Araştırma yapma %35 2. Derse hazır gelme %30 3. En az bir anıt görseli edinme %35

Şenol HAMZA

CUMHURİYET DÖNEMİ ATATÜRK ANITLARI VE HEYKELTIRAŞLARI

Cumhuriyet Döneminde birçok Atatürk Anıtı yapılmıştır. Bunların en önemlileri, Türkiye’nin beş

büyük şehrimiz olan, Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa ve Adana gibi yerlere bulunur.

ADANA ATATÜRK PARKI ATATÜRK ANITI

Ali Hadi Bara, heykellerin yapımına 1933 yılında başlıyor ve 1935 yılında anıtı tamamlanıyor.

Anıtta; “Atatürk heykeli”, “Şehit ve Nişanlısı”, “Türk Askeri ve Genç Kız” ve “Gençlik Heykeli” yer alır.

Toplam 6 figür ya da 4 heykelden oluşan bir anıttır.

Adana Atatürk Parkı Atatürk Anıtı (Resim 1)

Anıtın tam ortasında, yüksek bir kaide üzerine; Atatürk, üniformalı ve elinde bir kılıç ile tasvir

edilmiştir (Resim 1). Anıtın sol tarafında; Adana’nın Kurtuluş Savaşı sırasında mücadele veren, bir

asker ve onun nişanlısının temsil edildiği bir heykel bulunmaktadır (Resim 2). ‘Mücadele sırasında yan

yana savaşan ve askerin vurulup şehit düştüğü sırada, nişanlısının elinden silahını alıp mücadeleye

devam eden genç bir kız’ tasvir edilmiştir. Anıtın sağ tarafında ise; Türk askerinin elindeki bayrağı

öpen bir kız heykeli bulunur (Resim 3). Bu heykel, “Kurtuluş Savaşını kazanan Türk Ordusu’nun,

Adana’ya girişi sırasında, Türk Bayrağı’nı tutan askerin önünde eğilip, Bayrağı öpen bir kız” tasvir

edilmiştir. Bu üç heykelin hemen arkasında ise; “Adana’nın ve Türkiye’nin genç neslini temsilen,

Gençlik Heykeli” yer almaktadır (Resim 4).

Şehit ve Nişanlısı (Resim 2) Türk Askeri ve Bayrağı Öpen Genç Kız (Resim 3)

Adana’daki Atatürk Parkına yapılan anıtın aynı zamanda çok önemli de bir özelliği vardır.

Atatürk ilk defa kendi heykelinin bulunduğu bir anıta ziyarette bulunmuştur. Üstelik tarih, hemen

hemen ölümünden tam bir yıl öncesini; yani 17 Kasım 1937’yi göstermektedir.

Gençlik Heykeli (Resim 4)

Atatürk kendi heykelinin bulunduğu anıtı ziyaretinden yaklaşık bir yıl sonra 10 Kasım 1938

yılında vefat etmiştir. O günkü coşkunun paylaşıldığı, Atatürk’ün, heykeli çevresindeki fotoğrafları

günümüze kadar ulaşmıştır (Resim 5, 6 ve 7).

ATATÜRK’ÜN ANIT ÇEVRESİNDEKİ FOTOĞRAFLARI

Atatürk’ün kendisi ve gençlik heykelinin de görüldüğü fotoğraf (Resim5)

Atatürk’ün arkasında ‘Şehit ve Nişanlısı Heykelinin’ de görüldüğü fotoğraf (Resim 6)

Atatürk ve kendi heykelinin bulunduğu yerin arkası (Resim 7)

Şenol HAMZA

ANKARA ULUS ZAFER ANITI

Yapımından sonra çekilmiş eski bir fotoğraf (Resim 8)

Ankara’nın Ulus Meydanında bulunan anıt, Viyanalı heykeltıraş Heinrich Krippel tarafından

yapılmıştır. Türkiye’nin Kurtuluş Savaşındaki zaferini simgelediği için ‘Zafer Anıtı’ ismi verilmiştir. Anıt

ve çevresi 24 Kasım 1927 yılında tamamlanmıştır (Resim 8).

Üzerinde kabartmalarında bulunduğu beton bir kaide üzerinde, Atatürk’ün Atlı bir heykeli

bulunmaktadır (Resim 9). Bu kaidenin çevresinde ise iki asker ve omuzunda top mermisi taşıyan yaşlı

bir kadından oluşan, toplam üç adet Heykel bulunmaktadır (Resim 10).

Atlı Atatürk Heykeli (Resim 9)

Anıtı yapan Viyanalı sanatçı Heinrich Krippel ile Atatürk’ün aynı karede bulunduğu birde

fotoğraf vardır (Resim11).

Anıtın çevresindeki üç heykel (Resim 10)

Atatürk ve heykeltıraşında bulunduğu fotoğraf (Resim 11)

Şenol HAMZA

İSTANBUL TAKSİM CUMHURİYET ANITI

Ülkemizin en büyük şehri olan İstanbul’daki Taksim meydanına yapılan anıtın ismi Cumhuriyeti

de simgelediği için Cumhuriyet Anıtı adını almıştır. 28 Ağustos 1928 yılında biten heykeli, İtalyan

sanatçı Pietro Canonica yapmıştır. Kaidesini ve anıtın çevre düzenlemesini ise Giulio Mongeri

tamamlamıştır (Resim12).

Taksim Cumhuriyet Anıtı (Resim 12)

Anıt ön, arka, sağ ve sol olarak dört bölümden oluşur. Ön kısımda Atatürk, İsmet İnönü ve Kazım

Karabekir ile beraber arkalarında da silah arkadaşları ve meclis üyelerinin bir kısmı yer almaktadır

(Resim13). Anıtın sağ ve solunda, ellerinde bayrak ve sancak tutan iki Türk Askeri bulunurken; Anıtın

arka kısmında ise Atatürk, arkasında Türk halkı ile tasvir edilmiş (Resim 14).

Anıtın ön yüzü (Resim 13)

Heykelin sağ ve solununda görüldüğü, arka kısmı (Resim 14)

Şenol HAMZA

İZMİR CUMHURİYET MEYDANI ATATÜRK ANITI

İzmir Cumhuriyet meydanında bulunan Atatürk Anıtını 1932 yılında Pietro Canonica yapmıştır.

Aynı sanatçı daha önce 1928 yılında da İstanbul Taksim meydanında bulunan Cumhuriyet Anıtını

yapmıştı (Resim 12). I. Dünya Savaşından sonra vatan topraklarını düşmandan kurtarmak amacıyla

yapılan Kurtuluş Savaşı’nı temsil eden bir anıttır (Resim 15).

Büyük siyah mermer bir kaidenin üzerine atlı bir Atatürk heykeli yapılmış. Heykelde, Atatürk sağ

elini kaldırmış bir şekilde tasvir edilmiştir. Kaide de ise; ön kısımda kabarma ve heykel, yan kısımlarda

ise kabartmalar bulunmaktadır (Resim 16). Kabartmalarda; Kurtuluş Savaşında mücadele eden Türk

askerleri, Önlerinde ise elinde Türk bayrağı tutan bir kadın bulunmaktadır.

İzmir Cumhuriyet Meydanı Atatürk Anıtı (Resim 15)

Kaidenin üzerinde Kurtuluş Savaşı sırasında söylediği, Atatürk’ün ünlü “Ordular! İlk hedefiniz

Akdenizdir. İleri!..” sözü yer almaktadır.

Anıtın heykel ve Kaide Kısmı (Resim 16)

Şenol HAMZA

BURSA HEYKEL ATATÜRK ANITI

Türk heykel sanatçısı Nijat Sirel tarafından yapılmıştır. Atatürk’ün atlı heykeli, büyük bir kaide

üzerine yerleştirilmiştir (Resim 17). Heykelin parçaları, 17 Eylül 1931 yılında Bursa’ya getirilmiş ve 15

gün işinde birleştirilmiştir. Ekim ayının ilk günlerinde anıt bitmesine rağmen, açılışı 29 Ekim 1931

yılında yapılmıştır.

Nejat Sirel - Bursa Heykel Meydanı Atatürk Anıtı (Resim 17)

Şenol HAMZA