development and psychometric properties of drinking ... · กับaudit = .768,...
TRANSCRIPT
Development and Psychometric properties of Drinking Problems Scale for College Students (DPS-C)
Chaiyun Sakulsriprasert
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 4 October - December 2014 355
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย 2557; 59(4): 355-369
* ภาควชาจตวทยาคณะมนษยศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม
การพฒนาและการศกษาคณสมบตการวด
ทางจตวทยาของมาตรวดปญหาจากการ
ดมสราส�าหรบนกศกษา
ไชยนต สกลศรประเสรฐ*
บทคดยอ
วตถประสงค เพอพฒนาและตรวจสอบคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวดปญหาจาก
การดมสราส�าหรบนกศกษา
วธการศกษา มาตรวดปญหาจากการดมสราส�าหรบนกศกษาถกพฒนาขนจากการทบทวน
วรรณกรรมทเกยวของมาตรวดจากตางประเทศและการสมภาษณแบบเจาะลกนกศกษาและ
อาจารยทเกยวของกบปญหาจากการดมสราของนกศกษาจ�านวน7รายจากนนจงน�ามาตรวด
ทพฒนาขนไปตรวจสอบความตรงทงความตรงเชงเนอหา (content validity) จากผเชยวชาญ
3ทานความตรงรวมสมย(concurrentvalidity)กบแบบวดพฤตกรรมการดมสราแบบทดสอบ
AUDITความตรงเชงโครงสราง(constructvalidity)จากการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนสวน
ดานความเทยงไดใชประมาณคาแบบความสอดคลองภายในของครอนบาคและการทดสอบซ�า
กลมตวอยางเปนนกศกษาปรญญาตรแบงเปนกลมทเขารวมการตรวจสอบความเทยงมจ�านวน
50รายและกลมเขารวมการตรวจสอบความตรงจ�านวน284ราย
ผลการศกษา มาตรวดทสรางขนประกอบดวยปญหาจากการดมสรา 8 ดาน มความตรง
เชงโครงสรางทด(relativeχ2=2.736,RMSEA=.078และCFI=.956)มความตรงรวมสมย
กบAUDIT=.768,แบบสอบถามพฤตกรรมการดมสรา=.547ถง.660และtimelinefollow
backระยะเวลา1เดอน=.349ถง.429)ดานความเทยงพบวามาตรวดทพฒนาขนมความเทยง
แบบความสอดคลองภายใน = .97 และ แบบการทดสอบซ�า ใน 2 สปดาห (test-retest
reliability)=.84
สรป ผลศกษาสนบสนนวามาตรวดปญหาจากการดมสราส�าหรบนกศกษาทพฒนาขนม
คณสมบตการวดทางจตวทยาของอยในระดบทเหมาะสมสามารถน�าไปวดปญหาจากการดม
สราในนกศกษาในบรบทตางๆได
ค�าส�าคญ ปญหาการดมสรามาตรวดปญหาจากการดมสราส�าหรบนกศกษา
การพฒนาและการศกษาคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวดปญหา จากการดมสราส�าหรบนกศกษา
ไชยนต สกลศรประเสรฐ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2557356
ABSTRACT
Objective : TodevelopandexaminepsychometricpropertiesofDrinkingProblems
ScaleforCollegeStudents(DPS-C).
Methods :DPS-Cwasdevelopedbyreviewingliteratureandotherinventoriesmeasuring
alcohol-relatedproblemsforcollegestudents,andconductingin-depthinterviewwith
7keyinformants(studentsandfacultystaffs,whocanelaboratealcohol-relatedproblems
amongstudents).Then,validityofDPS-Cwasinvestigated.Contentvaliditywasreviewed
by3experts.Concurrentvaliditywastestedbycorrelationwithdrinkingquestionnaire,
AUDITandtimelinefollowback.Constructvaliditywasexaminedbyconfirmatoryfactor
analysis.Forreliability,Cronbach’salphareliabilityestimationofinternalconsistencyand
test-retestmethodwereconducted.Fiftyundergraduateswererecruitedforreliability
testingprocess,and284undergraduateswererecruitedforscalevalidationprocess.
Results :DPS-Cconsists of 8 factorswhichdemonstratedgood factor structures
relativeχ2=2.736,RMSEA=.078andCFI=.956)CorrelationbetweenDPS-Cwith
AUDIT=.77,drinkingbehaviorquestionnaire=.55to.66,1-monthtimelinefollowback
drinkingreport=.35to.43).Forreliability,DPS-Chasgoodreliability,thathasbeen
reportedCronbach’salphacoefficientof.965,andtest-retestreliabilitycoefficientover
2-weekperiodwas.838.
Conclusion :FindingsprovidedsupportforthegoodpsychometricpropertiesofDPS-C.
AllofthesefindingsindicatedthattheDPS-Cseemstobeapromisinginstrumentfor
measuringalcohol-relatedproblemsamongcollegestudents.
Keywords :alcohol-relatedproblems,DrinkingProblemsScaleforCollegeStudents
(DPS-C)
Development and Psychometric properties
of Drinking Problems Scale for College
Students (DPS-C)
Chaiyun Sakulsriprasert*
J Psychiatr Assoc Thailand 2014; 59(4): 355-369
* DepartmentofPsychology,FacultyofHumanities,ChiangMaiUniversity
Development and Psychometric properties of Drinking Problems Scale for College Students (DPS-C)
Chaiyun Sakulsriprasert
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 4 October - December 2014 357
บทน�า การดมสราเปนปญหาทส�าคญในสงคมไทย
โดยเฉพาะในกลมวยรนและนกศกษาทปรมาณการดม
สราสงขนอยางตอเนอง จากการรายงานของศนยวจย
ปญหาสรา1 พบวากลมเยาวชนอาย 15-24 ดมสรา
ประมาณ2.4 ลานคน เพมขนจากรอยละ 21.6 ในป
พ.ศ.2544เปนรอยละ23.7ในปพ.ศ.2556ในขณะท
กลมประชากรในภาพรวมมลกษณะคงท นอกจากน
จากการศกษาของเนตรชนกแกวจนทาและคณะ2 ได
ด�าเนนการศกษาพฤตกรรมการดมสราแบบหนกของ
กลมนกเรยนอาชวศกษาพบวากลมตวอยางมพฤตกรรม
การดมแบบหนกถงรอยละ26.8มหลกฐานจากงานวจย
พบวาบคคลทเรมตนดมสราเมออายนอยมความเสยง
ทจะเปนโรคตดสรา (alcohol dependence) สงและ
ไดรบผลกระทบตางๆรนแรงกวา3ดงนนในการปองกน
ปญหาทอาจเกดขนจากการดมสรา จ�าเปนตองม
เครองมอทมประสทธภาพในเฝาระวงหรอการคดกรอง
วยรนและนกศกษาทเปนกลมเสยงเพอจะทจะไดด�าเนน
การแกไขอยางทนทวงทและปองกนไมใหปญหาทเกด
ขนมความรนแรงมากขน
แบบคดกรองปญหาจากการดมสราเปนเครองมอท
มประโยชนในการคดแยกกลมเสยงทมปญหาในการดม
สรา แบบคดกรองปญหาจากการดมสราทไดรบความ
นยมและไดรบการแปลเปนภาษาไทยแลวไดแกCAGE
และ alcohol use disorders identification test
(AUDIT)แบบคดกรองCAGEประกอบดวยค�าถาม4
ขอ ซงพฒนาขนมาเพอเปนแบบคดกรองผปวยตดสรา
ซงพบวาCAGEมความไว(sensitivity)รอยละ77และ
ความจ�าเพาะ (specificity) รอยละ 964 สวนAUDIT
เปนแบบคดกรองทพฒนาขนโดยองคการอนามย
โลก5AUDIT ไดรบการแปลมาเปนภาษาไทยและไดรบ
ความแพรหลายในการน�าไปใชคดกรองบคคลทการดม
สราทอนตรายและไมเหมาะสมอกทงยงถกน�าไปใชใน
โปรแกรมปองกนปญหาจากการดมทเรยกวาการบ�าบด
อยางยอ (brief intervention) ซงเปนการใหขอมล
ยอนกลบ (feedback) วาบคคลมปญหาในการดม
มากนอยเพยงใด สงผลใหบคคลมความตระหนกถง
พฤตกรรมเสยงของตนน�าไปสการปรบเปลยนรปแบบ
การดมตามมา5อยางไรกตามทงCAGEและAUDIT
เปนแบบคดกรองทพฒนาขนมาเพอใชส�าหรบการ
ท�างานทางคลนกและการด�าเนนการคดกรองผปวย
ตดสรา (alcohol dependence) ไมไดพฒนาขนมา
เพอใชส�าหรบกลมเสยงทเปนนกศกษาจากการทบทวน
วรรณกรรมจากตางประเทศพบวาทง CAGE และ
AUDITยงมขอจ�ากดในการน�ามาใชในการคดกรองกลม
เสยงทเปนนกศกษาดงน
ประการแรกแบบแผนการดมสราของกลมวยรน
และนกศกษามความแตกตางกบรปแบบการดม
ของกลมวยผใหญ เชน นกศกษาใชสราในกจกรรม
เชอมสมพนธทงในแงเพมความสนกสนานหรอเพอ
ลดความวตกทางสงคม นอกจากนรปแบบการดมใน
นกศกษาอาจเปลยนไปมาขนกบปจจยภายนอก เชน
การสอบเงนกจกรรมตางๆตางจากกลมผใหญทปจจย
ภาพนอกมกไมมสวนเกยวของเทาใด6 รปแบบการดม
ทแตกตางกนยอมสงผลใหปญหาทเกดขนเนองจาก
การดมสราของทง 2 กล มแตกตางกนออกไปดวย
ในนกศกษานน ผลกระทบทเกดขนจากการดมมก
เปนผลมาจากรปแบบการดมหนกทเปนชวงๆ (heavy
episodicdrinking) เชนการสญเสยความจ�าเรองราว
ทเกดขนขณะทดม (blackout) เมาคาง (hangover)
การทะเลาะววาทอบตเหต7.8แตกตางจากกลมวยผใหญ
ทปญหาทพบมแบบเรอรงและสม�าเสมอตวอยางเชน
การเจบปวยทางกาย ไมวาจะเปนโรคตบแขง อาการ
ขาดสรา(alcoholwithdrawalsymptoms)ปญหาทาง
ดานการเงนรวมถงอาการทสอดคลองกบเกณฑวนจฉย
จะเรมปรากฏออกมาใหเหนมากกวา6,7
การพฒนาและการศกษาคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวดปญหา จากการดมสราส�าหรบนกศกษา
ไชยนต สกลศรประเสรฐ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2557358
ประการตอมา แบบคดกรองทพฒนาขนมา
ส�าหรบกลมผปวยหรอวยผใหญมกไมไดวดปญหาจาก
การดมสราทพบในกลมประชากรนกศกษาโดยเฉพาะ
เชนปญหาทางดานการเรยน9ผลทตามมากคอคะแนน
ทไดจากแบบคดกรองไมสะทอนสภาพปญหาจากการ
ดมทวยรนและนกศกษาพบเจออยางแทจรงReadและ
คณะ9ไดแสดงความเหนไวอยางนาสนใจวา“แมไมพบ
ความผดปกตจากการดมทเขาไดกบเกณฑการวนจฉย
แตไมไดหมายความวานกศกษาไมไดประสบปญหา
จากการดม” ดงนนแบบวดทไมครอบคลมประเดน
ปญหาทพบในกลมนกศกษาจะสงผลตอทงการคดกรอง
การด�าเนนการวจย และการด�าเนนการปองกนปญหา
จากการดมสราในประชากรกลมน
ประการสดทายในกรณของAUDITแมพบวาจะ
ไดมนกวชาการบางสวนทไดน�าทดลองน�าแบบคดกรอง
ฉบบนไปใชในกลมวยรนและนกศกษาอยางไรกตาม
พบวายงคงมขอถกเถยงเกยวกบคะแนนจดตดทยงไม
สอดคลองกนอย เชน การศกษาของ Fleming และ
คณะ10 ไดเสนอใหใชจดตดท 11 คะแนน ในขณะท
Kokotailoและคณะ11ไดเสนอใหใชจดตดท6คะแนน
ตางจากการใชในกลมผใหญทจดตดของคะแนนมความ
ชดเจนและนกวชาการมความเหนสอดคลองกน
จากทกลาวมาเมอปญหาทเกดขนในนกศกษา
แตกตางไปจากวยผใหญ ในการประเมนปญหาจาก
การดมสราในนกศกษาจงควรจะใชเครองมอทส�าหรบ
ประชากรกลมนโดยเฉพาะ ในตางประเทศไดมการ
พฒนามาตรวดปญหาจากการดมสราส�าหรบนกศกษา
ขนมาเชนRutgersalcoholproblemindex(RAPI)7
collegealcoholproblemsscale-revised(CAPS)12
youngadultalcoholconsequencesquestionnaire
(YAACQ)9 ซงแบบวดแตละฉบบตางกมจดแขงและ
ขอจ�ากดทแตกตางกนออกไป ซงผวจยไดสรปเอาไว
ในตารางท 1 อยางไรกตามในประเทศไทยยงไมพบ
แบบประเมนปญหาจากการดมสราในกลมประชากร
นกศกษาทไดรบการพฒนาและตรวจสอบคณสมบต
การวดทางจตวทยา(psychometricproperties)ดงนน
การศกษาในครงนจงมวตถประสงคเพอพฒนามาตรวด
ปญหาจากการดมสราส�าหรบกลมนกศกษาขนมาและ
เพอตรวจสอบคณสมบตการวดทางจตวทยาในแงของ
ดานความเทยงและความตรงของมาตรวดทสรางขน
โดยการตรวจสอบความเทยงจะใชการตรวจสอบ
ความเทยงแบบความสอดคลองภายใน (internal
consistency reliability) และความเทยงแบบการ
ทดสอบซ�า (test-retest reliability) สวนความตรง
จะพจารณาจากทงการตรวจสอบความตรงเชงเนอหา
(contentvalidity)จากผเชยวชาญการตรวจสอบความ
ตรงรวมสมย (concurrent validity) กบแบบประเมน
พฤตกรรมการดมและปญหาจากการดมทไดรบการ
ยอมรบถกน�ามาใชอยางแพรหลายไดแกแบบสมภาษณ
timelinefollowbackและแบบวดAUDITนอกจากน
ยงตรวจสอบความตรงเชงโครงสราง (construct
validity)ของโมเดลการวดของมาตรวดทพฒนาขนโดย
ใชการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (confirmatory
factoranalysis)ผลจากการศกษาจะไดมาตรวดปญหา
จากการดมสราส�าหรบนกศกษาซงจะเปนประโยชน
ตอทงการวจย การคดกรองกลมเสยงและการปองกน
ปญหาจากการดมสราในกลมตวอยางกลมนตอไป
Development and Psychometric properties of Drinking Problems Scale for College Students (DPS-C)
Chaiyun Sakulsriprasert
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 4 October - December 2014 359
วธการศกษา การพฒนามาตรวดปญหาจากการดมสรา
ส�าหรบนกศกษา
ผ วจยด�าเนนการพฒนากรอบแนวคดและ
องคประกอบเกยวกบปญหาจากการดมสราตลอดจน
ตวบงช(indicator)ของแตละองคประกอบโดยเรมตน
จากการศกษาทบทวนเอกสารและงานวจยทเกยวของ
กบปญหาจากการดมสราทพบในนกศกษามหาวทยาลย
ตลอดจนทบทวนมาตรวดปญหาจากการดมสราส�าหรบ
นกศกษาทนยมใชในตางประเทศ
จากนนผ วจยด�าเนนการสมภาษณเชงลก
(in-depthinterview)ผวจยด�าเนนการฝกอบรมผชวยวจย
ซงเปนนกศกษาจ�านวน2คนเพอเปนผสมภาษณผให
ขอมลทงนเพอเปนประโยชนตอการสรางสมพนธภาพ
และการไดมาซงขอมลทจากบคคลทมมมมองเปนคนใน
พนท การเลอกกลมตวอยางเปนการเลอกแบบเฉพาะ
เจาะจง(purposivesampling)ไดแก1)เปนบคคลท
สามารถใหขอมลเกยวกบปญหาจากการดมสราไดด(in-
formationrichcase)เชนเปนนกศกษาทประสบปญหา
จากการดมสราหรอเปนคนใกลชดนกศกษาทประสบ
ปญหาจากการดมสราเชนคนรกผปกครองอาจารยท
ปรกษา2)มความเตมใจทจะใหขอมลจากการด�าเนน
การสมภาษณพบวาขอมลเกยวปญหาการดมสราใน
นกศกษาจนมความอมตว (saturated) เมอสมภาษณ
กลมตวอยางจ�านวนทงสน 7คน เปนนกศกษา6คน
และอาจารยมหาวทยาลย 1 คน การวเคราะหขอมล
เชงคณภาพใชการวเคราะหเนอหา(contentanalysis)
ตารางท 1สรปลกษณะและจดเดนจดดอยของแบบประเมนปญหาจากการดมสราส�าหรบนกศกษาของตางประเทศ
แบบประเมน ลกษณะทวไป จดเดน-จดดอย
Rutgersalcoholproblem
index(RAPI)
-จ�านวน23ขอ
-มาตรประเมนคา5ระดบ
-3องคประกอบ
ไดแก(1)อาการใชสราในทางทผด/ตดสรา,
(2)ผลกระทบสวนบคคลและ(3)ผลกระทบตอสงคม
สรางขนมาส�าหรบใชในวยรนยงไม
ครอบคลมปญหาทพบบอยในกลม
นกศกษาเชนเพศสมพนธทไมปองกนหรอ
ไมปลอดภยการขบขขณะมนเมาฯลฯ
Collegealcohol
problems
scale-revised(CAPS)
-จ�านวน8ขอ
-มาตรประเมนคา5ระดบ
-2องคประกอบไดแก(1)ผลกระทบตอตนเองและ
(2)ผลกระทบตอสงคม
สนประเมนปญหาไดรวดเรวแตยงไม
ครอบคลม
Youngadult
alcoholconsequences
questionnaire
-จ�านวน48ขอ
-ขอค�าถาม2ตวเลอก:ม/ไมม
-8องคประกอบไดแก(1)ผลกระทบตอสงคมและ
สมพนธภาพ,(2)การขาดการควบคม,(3)การรบร
ตนเอง,(4)การดแลตนเอง,(5)พฤตกรรมเสยง,
(6)ผลตอการเรยนและการท�างาน,(7)อาการตดทาง
กายและ(8)การสญเสยความทรงจ�าเกยวกบ
เรองราวขณะดม
ครอบคลมเหมาะกบการประเมนปญหา
จากการดมสราอยางรอบดานแตค�าถาม
คอนขางมากและการตอบเปนม/ไมม
จงไมสามารถทราบความรนแรงของแตละ
ปญหาได
การพฒนาและการศกษาคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวดปญหา จากการดมสราส�าหรบนกศกษา
ไชยนต สกลศรประเสรฐ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2557360
ผวจยน�าขอมลทไดไปด�าเนนการพฒนามาตร
วดปญหาจากการดมสราส�าหรบนกศกษาขน และน�า
ท�าการตรวจสอบความตรงเชงเนอหาโดยผทรงคณวฒ
จ�านวน3ทานโดยคาดชนความตรงเชงเนอหา(content
validityindex)ทเหมาะสมคอมากกวา0.6ผลจากการ
ตรวจสอบไดมาตรวดปญหาจากการดมสรามขอค�าถาม
จ�านวนทงสน 38 ขอประกอบไปดวยปญหาจากการ
ดมสรา8ดานไดแกปญหาทางดานการเรยนและการ
ท�างาน (ประกอบไปดวยขอค�าถาม 4 ขอ)พฤตกรรม
เสยง(5ขอ)ปญหาทางดานสมพนธภาพกบบคคลรอบ
ขาง (4 ขอ)ปญหาทางดานความจ�าและการรการคด
(5ขอ)ปญหาทางดานสขภาพ(6ขอ)ปญหาทางอารมณ
(5ขอ)ปญหาตอสงคม (5ขอ)อาการตดสรา (4ขอ)
ผวจยน�ามาตรวดทพฒนาขนไปตรวจสอบคณสมบต
การวดทางจตวทยาซงมรายละเอยดวธการศกษาดงน
การตรวจสอบคณสมบตการวดทางจตวทยา
ภายหลงจากการปรบปรงขอค�าถาม ผ วจย
ด�าเนนการตรวจสอบคณลกษณะการวดทางจตวทยา
ของมาตรวดทพฒนาขน โดยด�าเนนการตรวจสอบ
ความตรงและความเทยงในกลมตวอยางทเปนนกศกษา
มหาวทยาลยปรญญาตร มหาวทยาลยเชยงใหม
การส มตวอย างเป นการส มแบบเฉพาะเจาะจง
(purposive sampling) โดยมเกณฑการคดเขาคอ
เปนนกศกษาระดบปรญญาตรทลงทะเบยนเรยนใน
ปการศกษา2556และเคยดมสราในรอบ1ปทผานมา
และเตมใจเขารวมการศกษา
ดานความเทยงนน ผ วจยน�าแบบทดสอบไป
ทดลองใชกบกล มตวอยางจ�านวน 50 ราย ใชการ
ประมาณคาความเทยงแบบความสอดคลองภายใน
ดวยวธการของครอนบาคและการทดสอบซ�าระยะเวลา
2สปดาห ขอมลลกษณะทางประชากรและพฤตกรรม
การดมของกลมตวอยางถกน�าเสนอไวในตารางท2
ตารางท 2แสดงคณลกษณะทางประชากรศาสตรและพฤตกรรมการดมสราของกลมตวอยาง
คณลกษณะทางประชากรศาสตร การศกษาความเทยง การศกษาความตรง
ความถ รอยละ ความถ รอยละเพศ ชาย 21 42.0 124 43.7
หญง 29 58.0 160 56.3อาย 18-19ป 4 8.0 109 38.5
20-21ป 34 68.0 150 53.022ปขนไป 12 24.0 24 8.5
กลมคณะ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร 21 42.0 119 42.3วทยาศาสตรและเทคโนโลย 19 38.0 114 40.6วทยาศาสตรสขภาพ 10 20.0 48 17.1
ความถของการ
ดมโดยทวไปใน
รอบ 30 วน
นอยกวา1ครง 9 18.0 101 35.61-2ครงตอเดอน 18 36.0 93 32.73-4ครงตอเดอน 11 22.0 33 11.61ครงตอสปดาหขนไป 12 24.0 57 20.1
ดมมาตรฐาน
ตอครงโดยทวไป
ในรอบ 30 วน
1-4ดม 17 34.0 144 50.75-7ดม 19 38.0 65 22.98ดมขนไป 14 28.0 75 26.4
Development and Psychometric properties of Drinking Problems Scale for College Students (DPS-C)
Chaiyun Sakulsriprasert
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 4 October - December 2014 361
ดานความตรงผวจยด�าเนนการตรวจสอบความ
ตรงรวมสมยและความตรงเชงปจจย กล มตวอยาง
การศกษาสวนนเปนนกศกษาระดบชนปรญญาตร
มหาวทยาลยเชยงใหม การก�าหนดกลมตวอยางโดย
พจารณาจากเทคนคการวเคราะหทางสถตทใชในการ
วจยในครงนคอการวเคราะหตวประกอบเชงยนยนโดย
Hair13 ไดระบวากลมตวอยางควรมจ�านวนไมต�ากวา
200รายสวนGorsuch14เสนอวาจ�านวนกลมตวอยาง
ไมควรนอยกวา 5 เทาของตวแปรสงเกตไดในโมเดล
ซงมาตรวดทพฒนาขนมจ�านวนขอค�าถามทงสน38ขอ
ขนาดของกล มตวอยางทเหมาะสมจงควรมจ�านวน
ไมนอยกวา 190 ราย ในการศกษายอยครงนมกลม
ตวอยางจ�านวนทงสน 284 ราย ขอมลลกษณะทาง
ประชากรและพฤตกรรมการดมของกลมตวอยางถกน�า
เสนอไวในตารางท2
เครองมอทใช
1. Alcohol use disorder identification
test (AUDIT) เปนแบบทดสอบสรางขนโดยองคการ
อนามยโลก ทใชคดแยกคดกรองกล มผ ดมสราทม
รปแบบการดมแตกตางกน ไดรบการแปลเปนภาษา
อนๆ นอกเหนอจากภาษาองกฤษมากกวา 10ภาษา
มคาความเทยงแบบtest-retestเทากบ0.865
2. Timeline follow back พฒนาขนโดย
SobellและSobell15 เปนแบบสมภาษณซงมลกษณะ
เปนปฏทนเพอกระต นใหบคคลนกยอนกลบวาใน
ชวงระยะเวลาทผานมา ตนเองดมสราในวนใดและ
ปรมาณเทาใดบางเครองมอชนดนมคาความเทยงแบบ
การทดสอบซ�าสงและหลากหลายกลมตวอยางและ
ถกน�าไปใชอยางแพรหลาย ไดรบการแปลทงเปน
ภาษาฝรงเศสเยอรมนญปนสเปนและสวเดน
3. แบบสอบถามปรมาณการด มส ร า
ประกอบดวยขอค�าถามจ�านวน 3 ขอ ไดแก ขอแรก
“โดยทวไปในรอบ30วนทานดมสราหรอเครองดมผสม
แอลกอฮอลกครงโดยเฉลย?” ค�าตอบมลกษณะเปน
มาตรเรยงล�าดบไลตงแต“1”คอนอยกวา1ครงจนถง
“9”คอทกวนขอทสอง “โดยทวไปในการดมแตละครง
ทานดมสราหรอเครองดมผสมแอลกอฮอลเฉลยกดม
มาตรฐาน?”ค�าตอบเรยงจาก“1”คอ1-2ดมจนถง“10”
คอ18ดมขนไปและขอท3“โดยทวไปในรอบ30วน
มกครงททานดมสราตงแต 5ดมขนไป (กรณทานเปน
เพศชาย) หรอตงแต 4 ดมขนไป (ในกรณทานเปน
เพศหญง)ภายในระยะเวลา2ชวโมง?”ค�าตอบเรยงจาก
“1”คอไมมเลยจนถง“11”คอ18ดมขนไปมความ
เทยงแบบความสอดคลองภายในเทากบ.807
4. มาตรวดปญหาท เกดขนจากการดม
สราส�าหรบนกศกษา เปนมาตรวดทผวจยไดด�าเนน
การพฒนาขนประกอบดวยขอค�าถามจ�านวน 38 ขอ
มลกษณะการตอบเปนมาตรประเมนคา(ratingscale)
6 ระดบเรยงล�าดบจาก 1 คอ “ไมเคย” จนถง 6 คอ
“มากกวา10ครง”การคดคะแนนจะน�าขอค�าถามทวด
ปญหาจากการดมสราดานเดยวกนมารวมกนคะแนน
ทสงบงบอกวาผตอบมปญหาจากการดมสราดานนนๆ
มาก
กระบวนการเกบขอมล
ในการตรวจสอบความเทยง กล มตวอยาง
จะถกขอใหตอบมาตรวดปญหาจากการดมสราส�าหรบ
นกศกษาจ�านวน 2 ครง การประมาณคาความเทยง
แบบความสอดคลองภายในจะประมาณจากผลการ
ทดสอบในครงแรก นอกจากนในครงกล มตวอยาง
จะไดรบการสมภาษณดวยแบบสมภาษณ Timeline
followbackเพอวดปรมาณกบความถการดมสราและ
พฤตกรรมbingedrinking ในรอบ1 เดอนทผานมา
อนเปนสวนหนงของการตรวจสอบความตรงอกดวย
ภายหลงจากการทดสอบครงแรกกลมตวอยางจะถกขอ
การพฒนาและการศกษาคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวดปญหา จากการดมสราส�าหรบนกศกษา
ไชยนต สกลศรประเสรฐ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2557362
นดใหมาท�ามาตรวดปญหาการดมสราซ�าระยะเวลา
หางจากการทดสอบครงแรก 2 สปดาห กระบวนการ
เกบขอมลนนเพอทจะลดอคตจากการตอบตามความ
คาดหวงของสงคมหรอปกปดปญหาทเกดขนจากการ
ดมของกลมตวอยาง ขอมลจากการตอบแบบสอบถาม
ในครงแรกจะถกปกปดเปนความลบโดยการขอใหกลม
ตวอยางไมระบขอมลของตนเอง เพยงแตกรอกรหสท
กลมตวอยางเปนคนก�าหนดเพอทผวจยจะสามารถระบ
ไดวาแบบสอบถามทตอบครงแรกกบครงท 2 เปนของ
บคคลเดยวกนภายหลงการตอบจะขอใหกลมตวอยาง
น�าแบบสอบถามทตอบใสซองปดผนกเอาไว และ
ใหผชวยวจยสงคนมายงผวจยโดยไมเปดซอง
หลงจากนนผ วจยด�าเนนการตรวจสอบความ
ตรง โดยด�าเนนการเกบขอมลดวยตนเองพรอมผชวย
วจยในการเกบขอมลกลมตวอยางจะไดถกถามค�าถาม
คดกรองวาเคยดมสราในรอบ 1 ปทผานมาหรอไม
หากเคยดมในชวงระยะเวลาทผ านมาผ วจยและ
ผชวยนกวจยจงด�าเนนการเชญชวนใหเขารวมการศกษา
พรอมกบชแจงรายละเอยดเกยวกบการศกษาหากกลม
ตวอยางเตมใจเขารวมการศกษาการเกบขอมลจะเรมตน
ขนในการเกบขอมลจะใชวธการcounterbalanceเพอ
ลดอคตอนอาจเกดขนมาของล�าดบของแบบสอบถาม
ทใช กล มตวอยางจ�านวนครงหนงจะถกขอใหตอบ
มาตรวดปญหาจากการดมสราทผวจยพฒนาขนกอน
หลงจากนนจงลงมอตอบแบบสอบถามAUDIT และ
แบบสอบถามปรมาณการดมสราสวนอกครงหนงจะขอ
ใหเรมตนตอบแบบสอบถามAUDITและแบบสอบถาม
ปรมาณการดมสรากอน แลวจงคอยตอบมาตรวดท
ผวจยพฒนาขนภายหลง
ผลการศกษา ผลการศกษาดวยวธการเชงคณภาพ
จากการวเคราะหเนอหาสามารถจดกลมปญหา
จากการดมสราทมกพบในนกศกษาจ�านวนทงสน
8 ดานดงทกลาวมาแลวขางตน นอกจากนการศกษา
เชงคณภาพท�าใหพบวาปญหาการดมสราในนกศกษา
มลกษณะดงน ประการแรก ปญหาจากการดมท
นกศกษาประสบมลกษณะเฉพาะและแตกตางออก
ไปจากปญหาจากการดมทพบในผใหญ ตวอยางเชน
ปญหาสขภาพ สวนมากทพบในนกศกษาเปนปญหา
สขภาพระยะสนหรอผลทางสขภาพอนเนองมาจากการ
ดมหนก (heavy episodicdrinking) เชน ออนเพลย
ปวดหวไมสบายทองมากกวาทพบปญหาสขภาพเรอรง
เหมอนทพบในวยผใหญเชนโรคตบแขงความดนโลหต
สงอาการตดสราอาการขาดยาบางอยางทพบในผใหญ
เชนอาการเพอคลงจากสรา(deliriumtremens)อาการ
ตดทางกาย (physical dependence)พบไดนอยใน
นกศกษา ในขณะทอาการเชนดอยาหรอไมสามารถ
หยดดมไดพบไดคอนขางมาก ฯลฯปญหาทกลาวมา
เหลานไมไดระบเอาไวในแบบคดกรองทใชในวยผใหญ
เชนAUDIT,CAGE,MASTการประเมนปญหาจากการ
ดมสราในนกศกษาจงตองการมาตรวดปญหาการดมท
เฉพาะเจาะจงส�าหรบประชากรกลมน
ประการทสองแมนกศกษาแตละคนจะดมสรา
เหมอนกน แตปญหาจากการดมสราทแตละบคคล
ประสบแตกตางกนออกไปตวอยางเชนบางคนทดม
จดไมประสบปญหาจากการขาดเรยนเพราะลงทะเบยน
เรยนวชาทเปดสอนชวงบาย การวดปญหาจากการ
ดมสราจงนาจะแยกเปนปญหาจากการดมแตละดาน
เพอทจะสะทอนใหเหนรปแบบปญหาของแตละบคคล
นอกจากนป ญหาแตละอยางทนกศกษาแตละคน
Development and Psychometric properties of Drinking Problems Scale for College Students (DPS-C)
Chaiyun Sakulsriprasert
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 4 October - December 2014 363
ประสบรนแรงปญหาไมเทากนตวอยางเชนเคยมปญหา
การเรยนเนองมาจากการดมสราเหมอนกนแตบางคน
เคยขาดเรยนเปนบางครงขณะทบางคนขาดเรยนจนถง
ขนหมดสทธสอบการสอบถามปญหาควรจะสอบถาม
ถงความรนแรงของแตละปญหาทบคคลประสบอกดวย
ทงหมดนน�ามาสการพฒนามาตรวดปญหาจาก
การดมสราส�าหรบนกศกษาซงมลกษณะเปนมาตรวด
หลายมต(multidimensionalscale)ทมลกษณะปญหา
จากการดมสราทพบในกลมประชากรนกศกษา และ
มลกษณะการตอบแบบมาตรประเมนคา(ratingscale)
ทบอกถงความรนแรงของปญหาแทนทจะเปนการ
ตอบวาม/ไมม
การตรวจสอบคณสมบตการวดทางจตวทยา
การตรวจสอบความเทยง โดยด�าเนนการตรวจ
สอบความเทยงโดยวธการประมาณความเทยงแบบ
ความสอดคลองภายในของครอนบาค และค�านวณ
ความเทยงทงฉบบดวยสตรcomposite reliability
ของNunnully16 สวนการทดสอบซ�าใชคาสมประสทธ
สหสมพนธของเพยรสน ผลการประมาณคาถกแสดง
เอาไวในตารางท 3 พบวาคาความเทยงแบบความ
สอดคลองภายในของมาตรวดปญหาจากการดมสรา
ทง8องคประกอบมคาอยระหวาง0.729-0.935โดยม
ความเทยงทงฉบบเทากบ0.965สวนคาความเทยงแบบ
การทดสอบซ�าระยะเวลา2สปดาหทง8องคประกอบ
มคาเทากบ0.638ถง0.904โดยมความเทยงทงฉบบ
อยท0.838
ตารางท 3การประมาณคาความเทยงของมาตรวดปญหาจากการดมสราในนกศกษา(n=50)
องคประกอบ Cronbach’s α test-retest (2 สปดาห)
การเรยนและการท�างาน .809 .676*
พฤตกรรมเสยง .729 .743*
สมพนธภาพกบบคคลรอบขาง .810 .904*
ความจ�าและการรการคด .887 .803*
สขภาพ .888 .795*
อารมณ .935 .664*
สงคม .867 .672*
อาการตดสรา .761 .638*
ทงฉบบ .965 .838
*p<.05
การพฒนาและการศกษาคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวดปญหา จากการดมสราส�าหรบนกศกษา
ไชยนต สกลศรประเสรฐ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2557364
การตรวจสอบความตรง
ในการตรวจสอบความตรงเชงปจจย ผ วจย
ด�าเนนการตรวจสอบวาโมเดลการวดทประกอบไปดวย
ปญหาจากดมสราจ�านวนทงสน 8 องคประกอบจะม
ความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษหรอไมดวยการ
วเคราะหองคประกอบเชงยนยน (confirmatory factor
analysis) ผลจากการตรวจสอบขอมลและขอตกลง
เบองตนของสถตพบวาขอมลของขอค�าถามสวนมากม
การแจกแจงไมเปนโคงปกตอยางไรกตามการแจกแจง
ดงกลาวมลกษณะสอดคลองกบธรรมชาตของการดม
สราในนกศกษาทพบไดในการศกษาอนๆ ทผานมา
เชนรายงานของNIAAA17 ทพบวานกศกษาทดมหนก
มประมาณ1ใน5ของนกศกษาทงหมดนกศกษากลม
นดมสราคดเปนรอยละ 68 ของปรมาณสราทงหมดท
ถกบรโภคคามธยฐานปรมาณการดมของนกศกษาดม
หนกเทากบ14.5ดมมาตรฐานตอสปดาหในขณะทกลม
ปกตดมเพยง 3.7ดมมาตรฐานลกษณะการแจกแจง
ดงกลาวซงละเมดขอตกลงเบองตนของการประมาณ
คาดวยวธmaximum likelihoodซงอาจสงผลใหคาท
พารามเตอรทประมาณไดมความคลาดเคลอนไดไป
จากคาพารามเตอรทแทจรง13, 18 ผวจยจงเลอกทจะจด
กระท�าขอมลดงกลาวในฐานะทวามระดบการวดแบบ
“มาตรเรยงล�าดบ (ordinal scale)” และใชวธการ
ประมาณคาแบบcorrectiontomeansandvariance
ofdiagonallyweightleastsquare(WLSMV)ทมความ
แกรงตอการละเมดขอตกลงเบองตนและเหมาะกบ
การประมาณคาขอมลทมลกษณะเปนมาตรเรยงล�าดบ18
ผลการวเคราะหไดถกน�าเสนอในตารางท4
ตารางท 4 แสดงการเปรยบเทยบโมเดลสมมตฐานกบโมเดลทางเลอกอนๆ
โมเดล χ2 df χ2/df RMSEA CFI ∆CFI TLI ∆TLIโมเดล1องคประกอบ 327.279 67 4.885 .119 .903 - .947 -
โมเดล2องคประกอบ 323.629 68 4.759 .115 .908 .005 .950 .003
โมเดล3องคประกอบ 299.097 68 4.398 .109 .917 .009 .955 .005
โมเดล8องคประกอบ(โมเดลสมมตฐาน) 213.987 71 3.014 .084 .949 .032 .973 .018
โมเดล8องคประกอบทปรบแก(โมเดลสมมตฐาน
ทปรบแก)
197.227 71 2.778 .078 .956 .007 .977 .004
ผลการว เคราะห พบว าโมเดลสมมตฐานท
ประกอบไปดวยปญหาจากการดม 8 องคประกอบม
ความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษในระดบทยอมรบ
ได(moderatefit)มคาrelativeχ2อยในชวง3.0-5.0,
RootMeanSquareErrorofApproximation(RMSEA)
อยในชวง0.08ถง0.10,ComparativeFitIndex(CFI)
> .9019 ผวจยไดด�าเนนการปรบโมเดล โดยไดก�าหนด
ใหความคลาดเคลอนของขอค�าถามมความสมพนธกน
ทงสน2คไดแกขอท2และ3(“ฉนเคยเขาเรยนหรอไป
ท�างานสายเนองจากการดมสราเมาคางหรอไมสบาย
จากการดมสรา”กบ“ฉนเคยขาดเรยนหรองานเนองจาก
การดมสราเมาคางหรอไมสบายจากการดมสรา”)และ
ขอท6กบ12(“การดมสราท�าใหฉนรสกเหนอยงายหรอ
ไมมพลง” กบ “ฉนรสกออนเพลยเนองมาจากการดม
สรา”)เนองจากขอค�าถามแตละคเปนขอค�าถามทอยใน
องคประกอบเดยวกนและเนอหาทใกลเคยงกนอยางไร
Development and Psychometric properties of Drinking Problems Scale for College Students (DPS-C)
Chaiyun Sakulsriprasert
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 4 October - December 2014 365
กตามในแตละคค�าถาม เนอหาทตองการวดมลกษณะ
แตกตางกนเลกนอย การตดขอใดขอหนงออกไปอาจ
สงผลตอความครอบคลมขององคประกอบ โมเดล
8องคประกอบทปรบแกมความสอดคลองกบขอมลเชง
ประจกษด(goodfit)มrelativeχ2<3.0,RMSEA<.08,CFI> .95∆CFI= .00719มคาน�าหนกองคประกอบสวนมากมคามากกวา .70 โดยดานการเรยนและการ
ท�างานมคาน�าหนกองคประกอบมาตรฐานอยระหวาง
0.748-0.884ดานพฤตกรรมเสยงอยระหวาง 0.744-
0.911ดานสมพนธภาพกบบคคลรอบขางอยระหวาง
0.729-0.864ดานความจ�าและการรการคดอยระหวาง
0.725-0.828 ดานสขภาพอยระหวาง 0.641-0.835
ดานอารมณอยระหวาง 0.813-0.877ดานปญหาตอ
สงคมอยระหวาง0.762-0.937และดานอาการตดสรา
อยระหวาง0.650-0.888
นอกจากน เพ อป องกนอคต ในการยนยน
(confirmatory bias) ผวจยจงด�าเนนการเปรยบเทยบ
โมเดลสมมตฐาน 8 องคประกอบกบโมเดลทางเลอก
อนๆ(alternativemodel)ไดแกโมเดล 1 องคประกอบ
ประกอบไปดวยตวแปรแฝงเพยง1ตวคอปญหาจาก
การดม ขอค�าถามทกขอถกก�าหนดใหเปนตวบงชของ
ตวแปรแฝงตวน โมเดล 2 องคประกอบ ไดแกปญหา
ตอตนเองและปญหาตอสงคมโมเดล 3 องคประกอบ
ไดแกปญหาทางรางกายปญหาทางจตใจและปญหา
ตอสงคมผลการเปรยบเทยบ(ตารางท4)พบวาโมเดล
8 องคประกอบม relativeχ2 ต�ากวาโมเดลทางเลอก
และมคาCFIและTLIสงกวาโมเดลทางเลอกแสดงให
เหนวาโมเดล8องคประกอบมความสอดคลองกบขอมล
เชงประจกษมากกวา อกทงยงแสดงใหเหนวาโมเดล
8 องคประกอบมความตรงเชงจ�าแนก (discriminant
validity)ทดอกดวย
สวนการตรวจสอบความตรงรวมสมยภายหลงท
ตรวจสอบความตรงเชงปจจยแลวผวจยจงน�าคะแนนท
ไดจากมาตรวดทพฒนาขนไปตรวจสอบความตรงรวม
สมยกบแบบประเมนพฤตกรรมการดมสรามาตรฐาน
ทถกน�ามาใชไดแกแบบสอบถามเกยวกบพฤตกรรม
การดม (ความถ ปรมาณการดมตอครง และ binge
drinking)AUDITและtimelinefollowbackเนองจาก
ขอมลพฤตกรรมจากแบบสอบถามพฤตกรรมการดม
มลกษณะเปนมาตรเรยงล�าดบ และขอมลจากการ
สมภาษณดวย timeline followbackมการแจกแจง
ไมเปนโคงปกตความสมพนธระหวางคะแนนจากมาตร
วดปญหาจากการดมสราทพฒนาขนกบแบบสอบถาม
พฤตกรรมการดมสราและ timeline follow back จง
ถกค�านวณดวยสมประสทธสหสมพนธของสเปยรแมน
จากตารางท 5 แสดงใหเหนวามาตรวดปญหาการดม
สราทพฒนาขนแตละดานมความสมพนธกบ AUDIT
อย ระหวาง 0.492 ถง 0.665 โดยคะแนนรวมของ
มาตรวดปญหาการดมสราทพฒนาขนมความสมพนธ
กบ AUDIT เทากบ 0.768 สวนการตรวจสอบความ
ตรงรวมสมยกบแบบสอบถามพฤตกรรมพบวาคะแนน
รวมจากมาตรวดปญหาจากการดมสรามความสมพนธ
กบกบปรมาณการดม 0.62ความถเทากบ 0.55และ
พฤตกรรมแบบbingedrinkingเทากบ0.66สวนการ
ตรวจสอบความตรงรวมสมยกบtimelinefollowback
พบวาคะแนนรวมของมาตรวดปญหาจากการดมสรา
มความสมพนธกบปรมาณการดมเทากบ .43ความถ
ในการดมเทากบ 0.35 และมความแปรปรวนรวมกบ
พฤตกรรมbingedrinkingเทากบ0.43
การพฒนาและการศกษาคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวดปญหา จากการดมสราส�าหรบนกศกษา
ไชยนต สกลศรประเสรฐ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2557366
วจารณ การตรวจสอบความเทยงพบวามาตรวดปญหา
จากการดมสรามความเทยงแบบความสอดคลอง
ภายในเทากบ0.965และมความเทยงแบบทดสอบซ�า
ระยะเวลา 2 สปดาหเทากบ 0.838 แสดงใหเหนวา
มาตรวดทสรางขนมความคงเสนคงวาในการวดสง20
การตรวจสอบความตรงผลจากศกษาชใหเหนวา
มหลกฐานยนยนวามาตรวดปญหาการดมสราส�าหรบ
นกศกษาทพฒนาขนสามารถวดปญหาจากการดมสรา
ทพบในนกศกษาไดตามจดมงหมาย จากทงผลการ
ตรวจสอบความตรงเชงเนอหาจากผเชยวชาญ3ทาน
การตรวจสอบความตรงเชงป จจยทพบว าโมเดล
8องคประกอบมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ
ทด
สวนความตรงรวมสมยพบวามาตรวดปญหาจาก
การดมสราในนกศกษาทพฒนาขนมความสมพนธทาง
บวกกบ AUDIT สงและแบบสอบถามพฤตกรรมการ
ดมสราอยในระดบปานกลางคอนสงแตมความสมพนธ
กบ timeline follow backปานกลางและปานกลาง
คอนต�าความสมพนธกบtimelinefollowbackอยใน
ระดบปานกลางและปานกลางคอนขางต�าอาจจะม
สาเหตมาจากปจจย3ประการดงนประการแรกคอใน
ขณะทการประเมนtimelinefollowbackไดสอบถาม
ถงเฉพาะ “การใชสรา” ไมไดสอบถามถง “ปญหาจาก
การดมสรา”แตอยางใดตวอยางเชนการดมวนละ1ดม
มาตรฐานเปนเวลา10วนกบการดม10ดมมาตรฐานใน
1วนแมปรมาณในระยะ10วนของบคคลทง2จะเทา
กนแตบคคลทดม10ดมใน1วนมแนวโนมจะประสบ
ตารางท 5แสดงคาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสนระหวางมาตรวดปญหาการดมสราทผวจยพฒนาขนกบ
AUDITและคาสมประสทธสหสมพนธของสเปยรแมน (ρ) ระหวางมาตรวดปญหาการดมสราทผวจยพฒนาขนกบแบบสอบถามพฤตกรรมการดมสราและtimelinefollowback
องคประกอบ AUDIT
(n = 284)
แบบสอบถามเกยวกบพฤตกรรม
การดม
(n = 284)
Timeline follow back
(ในรอบ 1 เดอน; n = 50)
ความถ ปรมาณ
การดม
ตอครง
Binge
drinking
ปรมาณ
การดม
(ดมมาตรฐาน)
ความถการ
ดม
(ครง)
Binge drinking
(ครง)
การเรยนและการท�างาน .665* .520* .382* .504* .311* .169 .311*
พฤตกรรมเสยง .650* .498* .450* .562* .450* .292* .450*
สมพนธภาพกบบคคลรอบขาง .637* .493* .418* .538* .368* .350* .368*
ความจ�าและการรการคด .663* .509* .497* .546* .164 .188 .164
สขภาพ .604* .540* .467* .549* .293* .228 .293*
อารมณ .550* .380* .287* .394* .317* .278 .317*
ปญหาตอสงคม .492* .353* .307* .392* .043 -.039 .043
อาการตดสรา .615* .455* .504* .548* .268 .107 .268
ปญหาการดม(คะแนนรวม) .768* .618* .547* .660* .429* .349* .429*
*p<.05
Development and Psychometric properties of Drinking Problems Scale for College Students (DPS-C)
Chaiyun Sakulsriprasert
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 4 October - December 2014 367
ปญหาจากการดมมากกวา เชนอบตเหตจากการขบข
ขณะมนเมาแตในสวนของAUDITนนลกษณะค�าถาม
ถามทงในเรองของความถในการดม (ขอท 1-3) และ
ผลกระทบจากการดม (ขอท 4-10) จงมความสมพนธ
กบมาตรวดปญหาการดมสราทผวจยพฒนาขนสงกวา
ประการทสอง คอ ระยะเวลาในการวดทแตกตางกน
มาตรวดปญหาการดมสราส�าหรบนกศกษาทสรางขน
สอบถามปญหาทเกดขนในชวง 1ปทผาน ในขณะท
timeline followbackสมภาษณการดมสราในรอบ1
เดอนทผานมาทงนแบบแผนการดมสราในวยรนและ
นกศกษา ทมกพบวามลกษณะเปลยนไปกลบไปมา
เพราะปจจยภายนอกเชนการสอบเงนกจกรรมตางๆ
มอทธพลตอพฤตกรรมการดมตางจากการดมในผใหญ
ทมแนวโนมทจะคงทกวา และปจจยภายนอกมกไมม
สวนเกยวของเทาใด6 และประการสดทายนาจะเปน
เพราะมาตรวดปญหาจากการดมกบAUDITมลกษณะ
เปนแบบรายงานตนเองเหมอนกน ในขณะท timeline
follow back เปนการสมภาษณ การใชวธการวดท
เปนวธการวดเดยวกน (mono-method) จะมความ
แปรปรวนรวมสงกวาการวดตางวธ(hetero-method)20
ในขณะทแบบสอบถามพฤตกรรมการดมสราถามถง
พฤตกรรมการดมโดยทวไป และเปนการวดดวยแบบ
ประเมนตนเองเหมอนกนจงมคาสมประสทธสหสมพนธ
ทสงกวา อยางไรกตามความสมพนธระหวางมาตรวด
ปญหาจากการดมสราทพฒนาขนกบแบบประเมนอนๆ
มแบบแผนความสมพนธคลายกนคอพฤตกรรมbinge
drinkingมความสมพนธกบปญหาจากการดมสงทสด
และความถในการดมมความสมพนธกบปญหาจาก
การดมต�าทสด
สรปและขอเสนอแนะ ขอคนพบจากการศกษาครงนเปนหลกฐานชวย
สนบสนนคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวด
ปญหาการดมสราส�าหรบนกศกษาทผวจยพฒนาขนทง
ดานความตรงและความเทยงมาตรวดฉบบนสามารถ
น�ามาตรวดฉบบนไปใชไดในหลากหลายสถานการณ
ตวอยางเชน กรณท 1 ไดแก ในการเฝาระวงและ
การส�ารวจอบตการณปญหาอนเกดขนเนองมาจากการ
ดมสราในนกศกษามาตรวดทสรางขนใชระยะเวลาใน
การทดสอบเพยงประมาณ 5-10 นาท และประหยด
คาใชจายกวาวธการอนๆ เชนการสมภาษณ และม
ความเทยงและความตรงสง กรณท 2 ไดแกการใช
เปนเครองมอในจดโปรแกรมเพอลดปญหาจากการดม
สราในนกศกษา เชน การบ�าบดอยางยอ มาตรวดท
พฒนาขนเปนมาตรวดปญหาจากการดมทพบในกลม
นกศกษาโดยเฉพาะ สงผลใหการใหขอมลยอนกลบ
ตรงกบปญหาทนกศกษาประสบมากขนกวา สงผลให
บคคลมความตระหนกถงปญหาของตวเองไดชดเจน
กวา แบบคดกรองทใชส�าหรบผปวยตดสรา กรณท 3
ไดแกการวดประสทธผลของโปรแกรมการบ�าบดรกษา
หรอปองกนปญหาการดมสรา มาตรวดทพฒนาขน
สามารถใชประเมนปญหาทเกดขนจากการดมกอน
และหลงการเขารบโปรแกรมการบ�าบดเพอลดหรอหยด
การดมสราในนกศกษา ทงโปรแกรมในระดบบคคล
(individual-levelintervention)หรอโปรแกรมการบ�าบด
รกษาในระดบชมชน(community-levelintervention)
หรอมหาวทยาลย (campus-wide intervention) วา
โปรแกรมทใหสามารถลดปญหาจากการดมสราไดอยาง
มประสทธภาพหรอไม?เพยงใด?กรณท4น�าไปใชใน
การศกษา เชน หาความสมพนธระหวางปจจยตางๆ
ทเกยวของกบการดมและปญหาการดมสรา การใชใน
การคดเลอกกลมตวอยางเขารวมหรอออกจากการศกษา
การตรวจสอบสมรรถนะ (efficacy) ของโปรแกรมการ
บ�าบดทผวจยพฒนาขนฯลฯ
อยางไรกตามมาตรวดทพฒนาขนยงมขอจ�ากด
ในการน�าไปใชหรอขอควรระวงดงนประการแรกคะแนน
การพฒนาและการศกษาคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวดปญหา จากการดมสราส�าหรบนกศกษา
ไชยนต สกลศรประเสรฐ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2557368
จดตดของมาตรวดทใชส�าหรบคดกรองหรอคดแยก
กลมนกศกษาทมปญหาจากการดมต�ากบสงออกจาก
กนยงไมไดรบการตรวจสอบสงผลใหยงไมสามารถน�า
มาตรวดฉบบนไปใชในการคดกรองกลมเสยงเพอเขา
รบโปรแกรมการบ�าบด หรอการประเมนระดบความ
เสยงเพอทจะไดเลอกโปรแกรมการบ�าบดทเหมาะสม
กบความเสยงแตละระดบ (stepped care)ไดอยาง
มประสทธภาพนก ดงนนมาตรวดฉบบนควรไดรบ
การศกษาคะแนนจดตดตอไป ประการทสองปญหา
การดมสราเปนขอมลทางลบของผ ตอบ สงผลให
ผตอบบางคนรสกถกคกคามและตอบแบบสอบถาม
ในลกษณะทเปนค�าตอบทสงคมคาดหวง (social
desirability) วธการทชวยลดอคตดงกลาวได คอ
การชแจงใหกลมตวอยางทราบวาผวจยจะเกบขอมล
ของผตอบเปนความลบ (confidentiality) หรอการ
ปองกนการสบสาวขอมลไปถงตวผตอบ (anonymity)
เชนการไมใหผตอบระบชอหรอขอมลอนจะน�าไปสการ
รตวตนของผตอบ21ประการทสามในการประเมนกลม
นกศกษาทถกบงคบรกษานกศกษาบางคนตองถกสง
เขามารบการประเมนเพอทจะรบการบ�าบดบางอยางท
นกศกษาไมเตมใจ, เพอทจะตองรบโทษทางวนยหรอ
เพอพจารณาวาภายหลงเขาโปรแกรมคมประพฤต
นกศกษาลดปรมาณหรอปญหาจากการดมไดหรอไม
บรบทการประเมนเหลานจะสงผลใหการรายงาน
ปรมาณการดมและปญหาต�ากวาจรง บคลากรท
น�ามาตรวดฉบบนไปใชควรพยายามท�าความเขาใจ
ใหนกศกษาเหนประโยชนของการประเมนตนเอง
ตามจรง หรอพยายามลดอทธพลทางลบของการตอบ
แบบประเมนตามจรงดวยในกรณทไมสามารถลดอคต
จากการตอบไดจรงๆใหใชกระบวนการทเรยกวาbogus
pipeline หรอการประเมนปรมาณการดมหรอปญหา
จากการดมดวยหลากวธการจากหลายแหลงขอมล21
และประการสดทายกลมตวอยางทเขารวมการศกษา
ในครงนสวนมากมภมล�าเนาอยในภาคเหนอการศกษา
ตอไปในอนาคตควรศกษาในกลมประชากรนกศกษาท
หลากหลายมากขน
กตตกรรมประกาศ การศกษาครงนไดรบทนวจยจากคณะมนษยศาสตร
มหาวทยาลย เชยงใหม ผ ว จ ยขอขอบพระคณ
ผศ.ดร.พมพชนก เครอสคนธ ภาควชาจตวทยา
มหาวทยาลยเชยงใหมทใหค�าแนะน�าและขอเสนอ
แนะทมคณคาแกการศกษาครงน อ.ดร.ดรณ ภขาว
ภาควชาสงคมและสขภาพ มหาวทยาลยมหดล,
อ.ดร.อารยาผลธญญาภาควชาจตวทยามหาวทยาลย
เชยงใหม และอ.วชชลดาสวรรณผ ภาควชาจตวทยา
การศกษาและการแนะแนวมหาวทยาลยมหาสารคาม
ทใหความกรณาเปนผเชยวชาญในการตรวจความตรง
ของมาตรวด และผทรงคณวฒ 2 ทานทใหความเหน
ทเปนประโยชนในการแกไขนพนธตนฉบบ รวมถง
ขอขอบคณกลมตวอยางทกคนทใหความรวมมอในการ
ศกษาครงน
เอกสารอางอง1. CenterforAlcoholStudies.Alcoholsituations
andtheconsequencesofalcoholconsumption
inThailand2013.Nonthaburi:CenterforAlcohol
Studies;2013.
2. KaewjantaN,RungreangkulkijS,ArunpongpaisalS.
Predictorsofbingedrinkingbehaviorsamong
vacational education students at a private
insitution.JounalofthePsychiatryAssociationof
Thailand2010;56:377-94.
3. World Health Organization. Global status
reportonalcohol2004.Geneva;2004.
Development and Psychometric properties of Drinking Problems Scale for College Students (DPS-C)
Chaiyun Sakulsriprasert
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 4 October - December 2014 369
4. KooptiwootS,ArtsariyasingW,SaisavoeyN,
Ratta-aphaW.Validityof theThaiversionof
CAGEinscreeningalcoholusedisorders in
consultedinpatientsatSirirajHospitalDepartment
ofPsychiatry.JounalofthePsychiatryAssociation
ofThailand2010;55:305-16.
5. BaborTFH-B,JohnC.,SaundersJB,Monteiro
MG.TheAlcoholUseDisordersIdentification
Test. Geneva:WorldHealthOrganization;
2001.
6. Gonet MM. Counseling the adolescent
substanceabuserCaliforniaSAGEpublication,
Inc;1994.
7. WhiteHR,LabouvieEW.Towardstheassessment
ofadolescentproblemdrinking.JStudAlcohol
1989;50:30-7.
8. KahlerCW,HoeppnerBB, JacksonKM.A
RaschModelAnalysisofAlcoholConsumption
and Problems Across Adolescence and
YoungAdulthood.AlcoholClinExpRes2009;
33:663-73.
9. ReadJP,KahlerCW,StrongDR,ColderCR.
Developmentandpreliminaryvalidationofthe
YoungAdultConsequencesQuestionnaire.
JStudAlcohol2006;67:169-77.
10. FlemingMF, Barry KL,MacDonaldR. The
alcohol use disorders identification test
(AUDIT)inacollegesample.IntJAddict1991;
26:1173-85.
11. KokotailoPK,EganJ,GangnonR,BrownD,
MundtM,FlemingM.Validityof theAlcohol
UseDisorders Identification Test inCollege
Students. Alcohol Clin Exp Res 2004;
28:914-20.
12. MaddockJE,LaforgeRG,RossiJS,O’HareT.
TheCollegeAlcoholProblemsScale.Addict
Behav2001;26:385-98.
13. Hair J,BlackWC,BarbinBJ,AndersonRE,
TathamRL.Multivariatedataanalysis.NewJersey:
UpperSandleRiver,PrenticeHall;2010.
14. GorsuchRL. Factor analysis. New Jersey:
Erlbaum;1983.
15. Sobell LC,SobellMB.Alcohol consumption
measure.Handbookofpsychiatricmeasures.
Washington DC: American Psychiatric
Association;2000.
16. NunnallyJ,BernstienI.PsychometricTheory.
3ed.NewYork:McGraw-Hill;1994.
17. Task Force onCollegeDrinking.High-risk
drinkingincollege:whatweknowandwhat
weneedtolearn:NationalInstituteonAlcohol
Abuse andAlcoholism&NationalAdvisory
Council onAlcoholAbuse andAlcoholism;
2002.
18. ByrneB. Structural equationmodelingwith
Mplus: basic concepts, applications, and
programming.NewYork:Routledge,Taylor&
FrancisGroup;2011.
19. Schumacker RE, LomaxRG. A beginner’s
guide to structural equationmodeling.New
York:Routledge;2010.
20. AllenML,YenWM.IntroductiontoMeasurement
Theory.California:Wadsworth,Inc.;1979.
21. Boca FKD, J. The validity of self-reports of
alcohol consumption: state of the science
andchallengesforresearch.Addiction2003;
98(suppl2):1S-12S.
ความชกและปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนตงครรภ โรงพยาบาลศรราช กศลาภรณ วงษนยม และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 3 กรกฎาคม - กนยายน 2557370