deze presentatie
DESCRIPTION
Mismatch op de Vlaamse arbeidsmarkt Prof. dr. Marijke Verbruggen Faculteit EB – KULeuven Naamsestraat 69 – 3000 Leuven [email protected]. Deze presentatie. Mismatch op de Vlaamse arbeidmarkt : stand van zaken Enkele oorzaken op een rij Hoe mismatch aanpakken ? - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Mismatch op de Vlaamse arbeidsmarkt
Prof. dr. Marijke VerbruggenFaculteit EB – KULeuvenNaamsestraat 69 – 3000 Leuven [email protected]
Deze presentatie
• Mismatch op de Vlaamse arbeidmarkt: stand van zaken
• Enkele oorzaken op een rij• Hoe mismatch aanpakken?
– Bij werklozen– In organisaties
MISMATCH OP DE VLAAMSE ARBEIDSMARKT?
1/4
Normale relatie tussen aantal werklozen en aantal vacatures
• In normale omstandigheden: een negatieve relatie (Beveridge Curve)– Hoe meer vacatures, hoe
makkelijker voor werklozenom job te vinden=> lagere werkloosheidsgraad
– Hoe hoger de werkloosheids-graad, hoe makkelijker om vacatures op te vullen=> lagere job vacancy graad
Relatie werklozen en vacatures in Vlaanderen? (1)
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
0
50000
100000
150000
200000
250000
300000
2012:50.302
2012:204.437
nwwzopenstaande VDAB-vacatures
Ondanks toenemend aantal vacatures, is het niet makkelijker voor werklozen om job te vinden
Ondanks stijgende werkloosheid is het niet makkelijker om vacatures op te vullen
+
=MISMATCH!Bron: Steunpunt WSE
Relatie werklozen en vacatures in Vlaanderen? (2)
• Spanningsratio = verhouding werklozen per openstaande vacature
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
.000
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
7.000
8.000
9.000
10.000
SpanningsratioNormaal:• Laagconjunctuur = hoge
spanningsratio• Hoogconjunctuur = lage
spanningsratio
Laatste jaren:• Ondanks crisis, lage
spanningsratio => bedrijven hebben moeite om vacatures op te vullen
MATCHING WORDT MOEILIJKERBron: Steunpunt WSE
OORZAKEN MISMATCH
2/4
MismatchOorzaken
1. Verschillen in kenmerken werklozenpopulatie en openstaande jobs op vlak van:– onderwijsniveaus of studierichtingen (educational mismatches)– beroepen en sectoren (occupational & sectorial mismatches) – regio’s (regional mismatches)– …
Educatieve mismatchStudieniveau
Aandeel openstaande vacatures
volgens opleidingsniveau
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
47%
18%
35%
Zonder studievereisten
Middengeschoold
Hooggeschoold
Aandeel werklozen volgens opleidingsniveau
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
47%
35%
18%
LaaggeschooldMiddengeschooldHooggeschoold
Bron: Steunpunt WSE
Educatieve mismatchStudierichting
Middelbaar % zonder werk na 1 jaar
Hoger onderwijs % zonder werk na 1 jaar
1. ASO 4,7 1. Handelswetensch. PB 2,0
2. Personenzorg BSO 2,4 2. Onderwijs PB 0,6
3. Handel TSO 5,7 3. Gezondheidzorg PB 0,2
4. Personenzorg TSO 4,3 4. Sociaal-agogisch PB 1,3
5. Handel BSO 6,0 5. Industr. Wet. PB 2,4
6. Mech.-Elekt. TSO 3,3 6. Psych. & Pedag. Ma 1,5
7. Mech.-Elekt. BSO 3,7 7. Industr. Wet. Ma 1,7
8. Hout BSO 5,0 8. Rechten Ma 2,6
9. Auto BSO 2,8 9. EW-TEW Ma 2,4
10. Voeding BSO 2,5 10. Pol. & Soc. Ma 3,1
Bron: VDAB, 2008
Beroepenmismatch
Aandeel knelpuntvacatures per beroepsgroep = vacature die langer dan 90 kalenderdagen openstond of werd geannuleerd wegens geen geschikte kandidaat
Diverse ambachten
Transport en verkeer
Huisbewaarder, schoonmaker
Metaalbewerker
Informaticus
Elektricien
Vertegenwoordiger
Tekenaar, architect
Technicus
Ingenieur
.000 20.000 40.000 60.000
31.060
32.553
35.630
36.238
36.298
37.880
39.993
40.899
46.135
52.751
20112010
Aangegeven oorzaken• 66%: te weinig
kandidaten• 20%: te weinig
geschikte kandidaten
• 14%: kandidaten haken af wegens arbeidsomstandig-heden
Bron: Steunpunt WSE
Regionale mismatch
• Cluster 1: Krappe arbeidsmarkt (lage spanningsratio), veel knelpuntvacatures– vooral kleine gemeenten in Limburg en Oost-Vlaanderen; weinig inkomende pendel
• Cluster 2: Krappe arbeidsmarkt (lage spanningsratio), minder knelpuntvacatures– Vooral Vlaams-Brabant en Antwerpen, veel inkomende pendel
• Cluster 3: Ontspannen arbeidsmarkt (hoge spanningsratio), minder knelpuntvacatures– Grote Vlaamse steden (Antwerpen, Gent, Brugge) en centrumsteden (bv. Genk, Oostende, Aalst)
Bron: Herremans, Braes, Sels & Vanderbiesen (2011); cijfers 2008
MismatchOorzaken
1. Verschillen in kenmerken werklozenpopulatie en openstaande jobs op vlak van:– onderwijsniveaus of studierichtingen (educational mismatches)– beroepen en sectoren (occupational & sectorial mismatches) – regio’s (regional mismatches)– …
2. Zoekgedrag werklozen
3. Aanwerfgedrag organisaties
Matching wordt moeilijker1. Vergrijzing
Bron: Herremans, Sels, Sourbron & Nuyts (2011)
Tegen 2015: 500.000 vervangingsvacatures
Matching wordt moeilijker 2. Evoluties mbt opleiding
• Arbeidsaanbod (EU27) • Arbeidsvraag (EU27)
Bron: Cedefop (2010)
ÞAanbod aan hooggeschoolden zal vermoedelijk sterker groeien dan vraag naar hooggeschooldenÞRisico op toenemende ondertewerkstelling
HOE MISMATCH AANPAKKEN?FOCUS OP WERKLOZEN
3/4
Initiatieven gericht op werklozen
• Kwaliteit van arbeidsaanbod vergroten– Opleidingen die voorbereiden op knelpuntberoep stimuleren
• Aanbod van arbeid “heroriënteren”– “Wet van de passende dienstbetrekking”
Þ Werklozen zijn verplicht om jobs te aanvaarden die “passend” zijn, incl. Jobs die
• Afwijken van vroegere werkervaring en/of opleiding• Minder betalen dan voorgaande job• Tot 4 uur pendeltijd per dag vereisen
Wet van de passende dienstbetrekking geëvalueerd (1)
• Data– Werklozen die maximum 4 maand werkloos zijn–
– Kenmerken respons• 59% vrouwen• Gemiddelde leeftijd: 38 jaar• Leeftijdsgroepen
– 42%: tussen 18 en 34 jaar – 39% tussen 35 en 49 jaar– 19% is 50 of ouder
• 21% kortgeschoold
N=1.750 N=1.159
T1 T2 T3
N=996
3 maanden 3 maanden
Wet van de passende dienstbetrekking geëvalueerd (2)
• Inhoudsflexibiliteit– E.g. Ik zoek ook naar jobs
waarvan de inhoud niet in lijn ligt van mijn vroegere werkervaring
• Loon- en jobniveauflexibiliteit– E.g. Ik zoek ook naar jobs die
minder betalen dan mijn vroeger job
• Pendeltijdflexibiliteit– E.g. Ik zoek ook naar jobs
waarvoor ik langer moet pendelen
(1: helemaal niet akkoord; 5: helemaal akkoord)
Inhoud Loon/niveau
Pendeltijd1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
4.5
5
2.31
3.07
2.31
Slechts 0,3% van de respondenten is bereid tot 4 uur
per dag te pendelen
Wet van de passende dienstbetrekking geëvalueerd (3) – Kans op werk
+.07+
ns
ns
-.08*
Zoek- intensiteit
# job interviews
# job aanbiedin
gen
Loon/ jobniveau flexibiliteit
Pendeltijd flexibiliteit
Her-tewerk-stelling
+.26** Exp(ᵦ)= 2,27**
Inhoud flexibiliteit
+.07+
+.13**
-.09*
+.27**
Bron: Vansteenkiste, Verbruggen & Sels, 2013
Loon/ jobniveau flexibiliteit
Pendeltijd flexibiliteit
Inhoud-flexibilteit
Ondertewerk-stelling mbt
skills
Ondertewerk-stelling mbt
loon/ jobniveau
Ondertewerk-stelling mbt pendeltijd
Ervarenjobkwaliteit
+**
+**
+**
-**
-**
-*
Wet van de passende dienstbetrekking geëvalueerd (4) – Kwaliteit nieuwe job
Bron: Vansteenkiste, Verbruggen & Sels, 2012
HOE MISMATCH AANPAKKEN?ROL VAN ORGANISATIES
4/4
Verantwoordelijkheid organisaties
• Werving en Selectie– “Breder” aanwerven– Bv. Competentiegericht matchen => COMPETENT
• Opleiding en loopbaanontwikkeling– Voordelen?
• Initiële of gegroeide mismatch aanpakken• Meer flexibel inzetbare werknemers• Personeelsplanning• Gemotiveerde werknemers
– Prisoner’s dilemma!
Opleiding & loopbaan-
ontwikkeling
Interne inzetbaarheid
Job tevredenheid
Externe inzetbaarheid
Verloop- intentie
Bron: De Coen, Forrier & Sels; N=886
Opleiding en loopbaanontwikkelingVerhoogd risico op verloop?
Loopbaanmanagement – De cijfersWat doen organisaties?
Loopbaangesprekken
Opleidingen gericht op inzetbaarheid
0 20 40 60 80
14.2
19.9
24.5
34.2
61.3
45.9
NeeJa, maar geen aan-dacht voor interessesJa, en aandacht voor interesses
Bron: Talent-survey, 2009 (KULeuven, Vacature & Acerta); N=5.749
Corrigerende rol overheid
• Sociale gelijkheid waarborgen– Bepaalde werknemers hebben minder kans op
opleiding en loopbaansteun dan andere
• Neutraliteit waarborgen– Belang werkgever en werknemer/maatschappij niet
steeds gelijk
=> Opleidingscheques & educatief verlof
=> Recht op loopbaanbegeleiding
Vlaams recht op loopbaanbegeleiding
• Sinds 1/1/2005• Doel: zelfsturing & transities stimuleren, werkbaarheid
vergroten• Elke werkende om de 6 jaar recht op 2
loopbaancheques (kostprijs: 40 euro per check) indien– Op eigen initiatief– Geen LBB 6 jaar voorafgaand, gesubsidieerd door VR.– Werkend op moment van aanvraag– Werkervaring van 12 maanden in de loop van de 24 maanden
voorafgaand aan de aanvraag
• Begeleiding hoofdzakelijk individueel• Resultaat is POP
Werkt loopbaanbegeleiding?Reactieniveau
Men is erg tevreden met de gekregen begeleiding!
Vlak na de lbb
Zes maand na de lbb
Zinvolheid van de begeleiding 8,5/10 7,5/10Tevreden met de begeleiding 8,7/10 7,7/10
Werkt loopbaanbegeleiding?Leerniveau (1)
• Zelfkennis– Ik ken mijn sterke en zwakke punten– Ik weet wat ik belangrijk vind in mijn loopbaan en leven
Zelfkennis
3,3
4,1 4,1
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
Vóór de lbb
Vlak na de lbb
6 maand later
Werkt loopbaanbegeleiding?Leerniveau (2)
• Aanpasbaarheid– In welke mate bent u in staat om u aan te passen aan
veranderingen in uw loopbaan?– In welke mate kijkt u ernaar uit om te werken met nieuwe
en verschillende mensen?
Aanpassingsvermogen
3,53,7 3,6
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
Vóór de lbb
Vlak na de lbb
6 maand later
Werkt loopbaanbegeleiding?Gedragsniveau en welzijn
T2 T3
Mensen met een job 90% 92%Bij dezelfde werkgever 79% 61%
In dezelfde soort job 81% 77%
Tevredenheid
6,9
5,2
6,4
7,77,6
6,8
0
2
4
6
8
10
Met de loopbaan Met het leven
Vóór de lbb
Vlak na de lbb
6 maand later
• Transities
• Welzijn
• Matching wordt moeilijker• Dit heeft gevolgen voor individu,
organisaties en maatschappij • Aanpak vereist dan ook inspanningen van
werklozen (/werknemers), werkgevers en overheid
ALGEMENE CONCLUSIE
Dank u voor uw aandacht!