DI SN TH GIIWORLD HERITAGE SITESNgun: MSNBCNhc: Andrs Segovia Fantasy for a GentlemanSon tho & Thit k: Trn L Ty-PhngVit dch: Trn nh Honh & Trn L Ty-PhngClick chut

Hang Long Mn (Longmen Grottoes), Trung qucDu khch ang ngm cc tng Pht ti Hang Long Mn ngoi thnh Lc Dng, tnh H Nam, Trung quc. T chc Gio dc, Khoa hc v Vn ha Lin hp quc (UNESCO) ghi nhn, vo nm 2000, Long Mn l mt Di sn Th gii vi nhiu nh tng, n th, v di tch Pht gio.

Al-Hijr, Saudi ArabiaMt phn ca khu kho c Al-Hijr -- gi l Madain Saleh -- min bc Saudi Arabia c thm vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO vo ngy 6 thng 7, 2008. Al-Hijr, khu bo tn ln nht ca nn vn minh Nabataeans pha nam Petra Jordan, l Di sn Th gii u tin ca Saudi Arabia.

Kinh Pontcysyllte, Anh quc

Kinh Pontcysyllte nm ng bc Wales, di 18 km, l mt k cng xy dng thi Cch mng K ngh, hon thnh vo u th k 19.

Chy trn nhiu th t kh khn khc nhau, vic xy dng con kinh i hi nhiu k thut xy dng to bo, c bit l khng dng kha ni.

Con kinh nhn to ny l mt tc phm k thut tin phong v i v l mt kin trc kim kh khng l, do k s lng danh Thomas Telford sng to.

Nh s dng c st v gang cho con kinh, ThomasTelford kin to c nhng vng cu nh v mnh, gy nn n tng v i v qu phi.

Thc Hng Qu Brazil v ArgentinaThc Hng Qu (Garganta del Diablo) trong Cng vin Quc gia Iguazu thnh ph Misiones, Argentina. Ty theo mc nc ca Sng Iguazu , cng vin ny c th c t 160 n 260 thc nc, v hn 2000 loi cy c cng 400 loi chim chc. Cng vin Quc gia Iguazu c ghi nhn vo danh sch Di sn Th gii nm 1984.

n Bayon, Cambodian Bayon, gn Sim Rip, Campuchia, ni ting v nhng khun mt khng l ca thn Lokesvara. Hn 1000 n th trong vng Angkor, t nhng m gch vn cn st ri rc trn cc ng la n n th v i Angkor Wat, c xem nh l kin trc n v tn gio ln nht th gii. Nhiu n th Angkor c tu sa, v tr thnh khu vc vi nhng di tch kin trc hng v nht ca nn vn minh Khmer. Mi nm c hng triu khch thp phng n thm.

Stonehenge, Amesbury, Anh QucStonehenge b n l mt qun th tng ln gm 150 tng v i ng thnh vng trn. Ngi ta tin rng tc phm c i ny c sng to khong 3000 nm trc cng nguyn. Stonehenge c ghi nhn vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO nm 1986.

Cung in ma h, Bc kinh, Trung qucDi Ha Vin cn gi l Cung in Ma H, c vua Cn Long xy nm 1750, b h hi nng trong cuc chin tranh nha phin 1860, v c T Hi Thi Hu sa li nm 1886. Di Ha Vin c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO nm 1998.

N Thn T Do, MTng N Thn T Do trong hong hn New York. N Thn T Do l tng vt ca nc Php, ng ti ca bin vo cng New York. Tng N Thn T Do c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO nm 1984.

Cng vin Quc gia Galapagos, EcuadorSolitario George (c C George), ch i mi cui cng cn sng ca chng loi ny, sinh sn ti o Pinta, c chm sc ti Cng vin Quc gia Galapagos, mt qun th nhiu hi o ln nh Ecuador. Ngi ta c tnh c C George vo khong 60 n 90 tui. Cc o Galapagos c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO ln u nm 1978, sau n nm 2007 c nng ln danh sch Di sn c c nguy dit chng.

Khu Vc Thp Qut Gi Kinderdijk, H LanDn chng ang trt bng trn mt cc con kinh ng lnh ca vng Thp Qut Gi Kinderdijk, mt Di sn Th gii ca UNESCO, gn thnh ph Rotterdam, H Lan. Kinderdijk c nhiu thp qut gi c nht H Lan v l ni c nhiu du khch thm ving nht nam H Lan.

Bng Thch Perito Moreno, Argentinanh bng thch Perito Moreno trong Cng vin Quc gia Los Glaciares, mt khu du lch sinh thi Patagonia, Argentina. Cng vin ny c UNESCO cng nhn l Di sn Th gii nm 1981. Bng Thch, thuc tnh Santa Cruz, l cnh quan thin nhin hp dn nht Argentina, v l cnh ng bng ln th 3 trn th gii, sau Nam Cc v Greenland.

Ph C Havana, Cubanh ngi Cuba li chic xe c trong thnh ph b bin Malecon, Cuba. UNESCO chn Ph C Havana v cc C thnh ca Havana l Di sn Th gii nm 1982. Mc d Havana m rng ngn ngang v c n hn 2 triu dn, khu ph c vn cn cc kn trc barc v tn c in, v cc dy nh t nhn ng iu vi cc mi vm, lan can, cng st, v vn hoa trc sn.

n Bb, Do ThiNhng vn hoa ln nm quanh vm mi ca n Bb thuc o Bahai, ti thnh ph Haifa, pha bc Do Thi. y l mt trung tm tm linh quc t ca o Bahai, vi gn 6 triu tn khp th gii. Trung tm ny c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO ngy 8 thng 7, 2008.

VaticanQung trng thnh Ph R chp t trn khng. Theo trang web Di sn Quc t, lnh th nh b ny c mt b su tp cc tc phm kin trc, iu khc, v m thut tht v i. Vatican c ghi vo danh sch Di sn Quc t nm 1984.

Great Barrier Reef (Mch chn v i), c

Great Barrier Reef ca c l mt quang cnh y sc mu di bin. H sinh thi phong ph ny l mt b su tp cc dy ni san h v i nht, vi 400 loi san h v 1500 loi c. Great Barrer Reef c ghi vo danh sch Di sn Th gii nm 1981.

Petra, JordanCc ch lc ngh ngi trc n th chnh ca thnh ph c Petra ca Jordan, mt Khazneh (kho tng) c khc su vo ct lm nh m cho mt v vua Nabatean. Thnh ph ny, nm gia Bin v Bin Cht, l mt giao im ca cc trc giao thng gia Rp, Ai Cp, v Syria-Phoenicia. Petra c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO nm 1985.

Cng Vin Quc Gia Yellowstone ( Vng), MMt n sn dng ang gm c trn cnh ng trong Cng Vin Quc Gia Yellowstone. Pha sau l hai ngn ni, Mt. Holmes bn tri v Mt. Dome bn phi. Yellowstone c n mt na cc hin tng a nhit m ngi ta bit trn th gii, vi hn 10.000 loi hin tng. Yellowstone c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO nm 1978.

Nh Ht Nhc Kch C in Sydney, cCn nh ni ting ny (The Opera House of Sydney) l mt tc phm kin trc v i ca th k 20, an vo nhau nhiu dng sng to v pht minh c v hnh thi kin trc cng nh thit k c cu, trang web Di sn Th gii UNESCO gii thiu. The Opera House of Sydney c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO nm 2007.

Rng Ni Drakensbreg, Nam PhiTranh trn vch ni do ngi San v trong rng ni Drakensbreg, pha ng Nam Phi. Ngi San trn rng Drakensberg nhiu ngn nm, cho n khi b tiu dit bi ngi Zulu v ngi da trng. H li mt b su tp tranh trn vch ni phi thng. Cc bc tranh ny c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO nm 2000.

Shibam, Yemennh ton cnh ca thnh ph Shibam vi nhng tng nh lch s, tnh Hadramaut, pha ng Yemen. Shibam ni ting vi nhng ta cao c xy bng gch bn, v c gi l Manhattan ca sa mc (Manhattan l trung tm ca New York). Shibam c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO nm 1982.

Venice, ItalyThuyn gondolas u st b Kinh Ln ca Venice, pha sau l nh th Giorgio Maggiore. Trang web Di sn Th gii ca UNESCO gii thiu: Ton thnh ph l mt tc phm kin trc phi thng, trong ngay c nhng to nh nh nht cng cha ng tc phm ca mt vi ngh s s mt ca th gii nh Giorgione, Titian, Tintoretto, Veronese v cc ngh s khc. Venice c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO nm 1987.

o Phc Sinh (Easter Island), Chiley l vi bc tng trong s 390 bc tng ln, gi l (moais trong ngn ng Rapa Nui), trn sn ha dim sn Rano Raraku trn o Phc Sinh, cch b bin Chile 3700 km. o Phc Sinh, nm trong qun o Polynesian, c rt nhiu khu kho c. Cng Vin Quc Gia Rapa Nui nm trn o c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO nm 1995.

Vn L Trng Thnh, Trung QucDu khch ang thm Vn L Trng Thnh vng Simatai, ng bc Bc Kinh. Tng thnh ny do Tn Thy Hong xy cn tr r Hung n t pha bc thng tm cch xm ln trung nguyn. Vn L Trng Thnh di gn 7000 km, v l mt trong nhng cng trnh xy dng ln nht th gii. Vn L Trng thnh c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO nm 1987.

Hampi, n Mt ngi n c lng Hampi, gn thnh ph Hospet, pha bc thnh ph Bangalore, n . Hampi nm gia cc di tch cn st li ca c Vijayanagar, quc Vijayangar. Hampi v nhng n i xa c c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO nm 1986.

in Potala, Ty TngMt tn hnh hng Ty Tng xoay trc cu nguyn trong khi thin hnh quanh in Potala th Lhasa. T khi UNESCO cng nhn in Potala l Di sn Th gii nm 1994, chnh quyn Trung Quc cho rng in Potala, ni tr v ca cc i t Lai Lt Ma, thuc v mi ngi trn th gii v khng cn thuc v c t Lai Lt Ma na.

Machu Picchu, PeruC thnh Machu Picchu ca dn Inca nm thnh ph Cusco, Peru ngy nay. C thnh Machu Picchu c lit vo danh sch 7 K Quan Mi Ca Th Gii, v c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO nm 1983. C thnh c nhiu du khch yu chung ny c ngh vo danh sch c c nguy b tiu dit nm 2008, nhng cha c ghi nhn.

Ni Koya, Nht BnCha Konpon Daito trn ni Koya (Cao D Sn), ti tnh Wakayama, Nht, l biu tng trung tm ca th gii bao trm ton nc Nht, theo truyn thuyt ca Chn Ngn Tng, Pht gio Nht. Nm 819, i s Khng Hi (Kukai) ln ni Koya v thnh lp Chn Ngn Tng, thnh hnh cho n ngy nay. Ni Koya, min ng Osaka, c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO nm 2004.

Thung Lng Kathmandu, NepalHai ph n Ty Tng ang i quanh pht thp Bodhnath, mt trong nhng pht thp ln nht th gii, Kathmandu, Nepal. Trang Web Di sn Th gii tng trnh: Di sn vn ho ca thung lng Kathmandu gm by nhm n i, biu dng ton b thnh qu lch s v ngh thut lm cho Kathmandu ni ting trn th gii. Thung lng Kathmandu c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO nm 1979.

Taj Mahal, n Mt cnh chim n l trn lng Taj Mahal, do i Mughal Shah Jahan xy cho ngi v yu qu ca ng vo th k 17, Agra, n . n Taj Mahal tr thnh Di sn Th Gii ca UNESCO nm 1983. Kin trc tuyt ho ny li c vo danh sch 7 K Quan Mi ca th gii nm 2007.

Vnh H Long, Vit NamVnh H Long, trong Vnh Bc Vit, c khong 1600 hi o ln nh, to thnh mt quang cnh hng v ca nhng ni vi trn mt bin. Bi v cc o c vch ng, nn hu nh khng o no c ngi . Quang cnh hng v ny li cn mang theo gi tr quan trng v mi sinh cho ton vng. Vnh H Long c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO nm 1994.

Ph C Hi An, Vit Nam

Ph c Hi An l mt v d n tng v s bo tn ton ho ca mt cng thng mi vng ng Nam phn thnh t th k 15 n th k 19. Kin trc nh ca v a hnh ng ph cho thy nh hng ca c vn ho bn a ln vn ho nc ngoi, ho hp to ra thnh ph c o ny. Hi An c ghi vo danh sch Di sn Th gii ca UNESCO nm 1999.

C Thnh Hu, Vit Namc gi l kinh ca Vit Nam t nm 1802, Hu khng nhng ch l trung tm chnh tr m cn l trung tm vn ho v tn gio di triu Nguyn cho n nm 1945. Sng Hng ln lng l qua thnh ph, qua C Thnh, T Cm Thnh v Thnh Ni, mang li cho c cnh sc non nc tuyt vi. C thnh Hu c ghi vo danh sch Di sn Quc t ca UNESCO nm 1993.

Thnh a M Sn, Vit NamT th k 4 n th k 13, mt nn vn ho c sc m mu sc n gio ca n pht trin trn b bin min Trung Vit Nam ngy nay. Nn vn ho ny hin nay cn hin l qua nhng di tch cn li ca nhng thp th rt n tng gia mt khung cnh hng trng m khi xa l ca Vng Quc Chim Thnh. Thnh a M Sn c ghi vo danh sch Di sn Quc t ca UNESCO nm 1999.

Phong Nha-K Bng, Vit NamPhong Nha-K Bng cch ng Hi, Qung Bnh, 50km, c T Chc Gio Dc, Khoa Hc v Vn Ha ca Lin Hp Quc (UNESCO) cng nhn l Di sn Th Gii nm 2003. Trc khi khm ph ng Sn ong thng 4 nm 2009, Phong Nha K Bng c 7 k lc th gii: Con sng di lng t p nht, ca ng cao nht v rng nht, b ct v p nht, h di lng t p nht, ng kh p nht v rng nht, thch nh huyn diu v hng v nht, v ng nc di nht. (Tuy nhin, ngy nay Sn ong chim k lc l ng ln nht th gii).

Chc bn an lcNgun: MSNBCNhc: Andrs Segovia Fantasy for a GentlemanSon tho & Thit k: Trn L Ty-PhngVit dch: Trn nh Honh & Trn L Ty-Phng

************************************