Diabetes

Prof.R.Rubens

Universiteit Gent

Dieet Diabetes Mellitus

• Controle energie, eiwit , vet en koolhydraten inname

• Verdeling van energie en KH over maaltijden

• Controle van Cholesterol en verzadigde vetzuren

Prioriteiten bij dieet voor IDDM

• Aangepaste energie inname• Koolhydraten verdeeld over de ganse dag, tijdstip

van maaltijden trachten constant te houden en in evenwicht met insulinetoediening

• Enkelvoudige KH max 10-15 % van totale energie• Snacks voor voorkomen hypo• Extra vocht en voedsel bij inspanning en zikete• Aanpassen bij hypertensie, hyperlipemie en

niersinsufficientie

Prioriteiten dieet NIDDM

• Enkel dieet : caloriebeperking cfr obesiteit , enkelvoudige KH max 10-15 %

• Dieet en medicatie per os : idem + tijdstip maaltijden constant gedurende de dag, snack voor slapen (bij langwerkend middel), goed KH verdelen over dag

• Dieet en insuline : idem en idem + rekening met insulinetoediening, regel voedingsinname bij sport en ziekte en cave verwikkelingen

Algemene voedingsregels Diabetes

• Bij obesiteit beperken• Verdeling : eiwit : 12-20 %, vet 20-30 % MAAR

KOOLHYDRATEN : 55-60 %• Eiwit : 0,8g/kg• Cholesterol < 300 mg/d, PUFA 8-9 % energienood,

SFA < 10 %• Koolhydraten minder enkelvoudige, glycemische

index event zoetstoffen, cave « dieetproducten »• Vezels > 30-40 g om glycemie gunstig te

beinvloeden

Glycemische Index

• Snelheid glucose in bloed na eten versus wit brood = 100

• Hoog: honing(126), cornflakes (121), bananen (84), havermout (89), suiker (83), rijst(81),chips(77), aardappelpuree(98)

• Laag : volle melk(44), appel (52), erwten (50), peanuts(15)

Zoetstoffen

• Saccharine

• Cyclamaat

• Aspartaam

• Acesulfame

Perorale Antidiabetica

• Sulfonylurea

• Biguaniden

• Gliniden

• Inhibitoren van α-glucosidasen

• PPARγ agonisten

Sulfonylurea

• Stimuleren insulinesecretie

• Eerste generatie : uit de markt , kortwerkend

• Tweede generatie langwerkend nu voorkeurstherapie

• Chloorpropamide : zeer langwerkend , antidiuretisch en antabus effect

Sulfonylurea

• Vlak voor maaltijd Cave alcohol• 1 tot 2 giften daags • Cave nierinsufficientie• Soms leucopenie, cholestatische hepatitis of

huidrash• Sterker bij gebruik met salicylaten, propanolol,

fenylbutazone, MAO inhibitoren enz• Niet gedurende zwangerschap

Gliniden

• Nieuwe insulinostimulator

• Korter werkend

• Risico van hypoglycemie

• Voor elke maaltijd te nemen

• Soms levertoxiciteit

• Dosis 3* 1 tot 4 mg/dag

Biguaniden

• perifeer (post)receptor

• Verlagen glucoseproductie door de lever

• verminderen resorptie van glucose in de darm

• Soms melkzuuracidose (cave nierinsufficientie)

Inhibitoren α -glucosidasen

• Inhibitie vertraagt opname glucose

• Postprandiale piek neemt af

• Enkel additioneel

• Glucobay® 3* 150 tot 300 mg dd

Glitazones (PPARγ agonisten)

• Vermindering insulinoresistentie

• Meestal niet gebruikt zonder ander middel

• Associatie met biguanide en sulfonylurea

• Cave: lever, gewichtstoename !!, water en zoutretentie

• Pioglitazon (ACTOS® ) 15 – 30 mg/d

• Rosiglitazon (AVANDIA® ) 4-8 mg/d

Insuline

• Kortwerkende oplosbare : Actrapid® en Humuline Regular®

• Protamine insuline = NPH type Insulatard® of Humuline NPH®

• Zink insuline : Ultralente® en Humuline Long®

• Gewijzigde kort : Humalog® (= Lispro) en Novorapid® (aspartaat ins) en lang (Detemir®, Lantus® enz.)

• Mengsels Mixtard®, Humuline®, Novomix®

Praktijk insuline I

• Niet in koelkast wel fris (4 tot 10° C)• Traagwerkend is troebel homogeniseren voor

injectie• Diep subcutaan, niet IM (pijn en tijdsfactor)• Snelle eerst, daarna traag . Opgelet bij Zn insuline• Spuiten 0,3 ml, 0,5 en 1 ml. max per dertig stuks• Insuline cat A, max 2000 E, Novopen en BD pen,

Optipen.

Praktijk Insuline II

• Pennen voor pat circa 60 € in handel.• Pompen zeer duur 2500 tot 12500 € en duur

materiaal. Risico op onontdekte hypo veel hoger. Definitie basaal infuus en bolus

• Starten IDDM klinisch tezamen met teaching• Bij > 60 E = zeker vorm van resistentie• Cave dosis bij voortdurende gewichtstoename!!

Hoe insuline gebruiken ?

• Keuze één of meerdere injecties?

• Injectieplaatsen variëren

• Flacons in België per 100 E (niet in alle ander landen !!!)

• Soms urticaria in begin

Algemene maatregelen

• Lichaamsbeweging is positief

• Cave voetverzorging , inschakelen podoloog

• Home monitoring noodzakelijk

• Empowerment!!

• VDV met DIABETES INFO

Follow up van de diabeet• Controle glycemie (glucosurie is grotendeels verlaten

als home control) met meter via deelname aan conventie zo injectie met insuline en controle door endocrinoloog.

• Wel nuttig ketostix voor aceton!• Regelmatige medische controle (HA en endocrinoloog).

HB A1C(2 mnd voor afname) of fructosamine ( 2 tot 3 weken). Frekwentie volgens type.

• Regelmatig gewicht , tensie, nierfunctie + vetten+ EKG +oftalmo ( min 1* per jaar). Bij afwijking sneller.