diagnoza środowiskowa lokalnych zagrożeń społecznych · spożycie co najmniej jednego piwa w...

35
Diagnoza środowiskowa lokalnych zagrożeń społecznych Badanie uczniów szkoły gimnazjalnej Dopiewie Studio Diagnozy i Profilaktyki 30-011 Kraków ul. Oboźna 17/5 tel. (12) 446-42-60

Upload: lytu

Post on 01-Mar-2019

214 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Diagnoza środowiskowa lokalnych zagrożeń

społecznych

Badanie uczniów szkoły gimnazjalnej Dopiewie

Studio Diagnozy i Profilaktyki 30-011 Kraków

ul. Oboźna 17/5 tel. (12) 446-42-60

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

2

Spis treści

I. Problemy społeczne w środowisku uczniów szkoły gimnazjalnej w Dopiewie 3

Cel badania ......................................................................................................... 3

Grupa badawcza ................................................................................................. 3

Metodologia oraz opis badania ............................................................................ 3

Uczniowie szkół gimnazjalnych a substancje psychoaktywne ......................... 4

Spożywanie alkoholu wśród uczniów szkoły gimnazjalnej .............................. 5

Palenie tytoniu ................................................................................................... 9

Zachowania związane z używaniem narkotyków i dopalaczy ........................ 13

Młodzież a zachowania przemocowe .............................................................. 21

Hazard i inne ryzykowne zachowania ............................................................. 26

Używanie komputera przez młodzież oraz zagrożenie cyberprzemocą .......... 29

II. Wnioski ........................................................................................................... 33

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

3

I. Problemy społeczne w środowisku uczniów szkoły gimnazjalnej w

Dopiewie

Cel badania

Podstawowym celem przeprowadzonego badania była analiza następujących problemów

społecznych: używania przez młodych ludzi substancji psychoaktywnych, w tym picia

alkoholu oraz używania narkotyków i dopalaczy wśród uczniów z Gimnazjum w Dopiewie.

Ponadto, głównym celem niniejszej analizy było zbadanie tego, czy młodzież podejmuje

zachowania hazardowe i inne ryzykowne czynności oraz sprawdzenie poczucia

bezpieczeństwa na terenie szkoły wśród uczniów z Gimnazjum w Dopiewie.

Grupa badawcza

W niniejszym badaniu wzięło udział 196 uczniów (95 uczennic i 101 uczniów).

Średnia wieku badanych wyniosła 14 lat. Kwestionariusz ankiety dla gimnazjalistów składał

się z 60 pytań zamkniętych.

Metodologia oraz opis badania

Dzieci objęte są ustawowym obowiązkiem nauki szkolnej, dlatego też dobierając

jednostki do badania, wybrane zostały szkoły, w których uczniowie zostali poproszeni o

wypełnienie kwestionariusza ankiety. Wybór metody ilościowej oraz dobór próby sprawił, że

najbardziej dogodną metodą była ankieta w formie aplikacji internetowej. Uczniowie, zebrani

w większej grupie, wypełniali samodzielnie kwestionariusze na komputerach. Badanie zostało

przeprowadzone zgodnie z zasadami etyki, zaś uczestników poinformowano o anonimowości

badania. Ponadto, uzyskano zgodę dyrektora szkoły w Dopiewie na przeprowadzenie badań w

ich placówkach.

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

4

Uczniowie szkół gimnazjalnych a substancje psychoaktywne

Badanie miało na celu analizę stopnia używania substancji psychoaktywnych przez

uczniów w szkole gimnazjalnej w Dopiewie. Analiza dotyczyła rozpowszechnienia picia

alkoholu oraz używania narkotyków, a także okoliczności towarzyszących tym zachowaniom

i postaw wobec substancji psychoaktywnych. Ankieta została skonstruowana w taki sposób,

by możliwe było porównanie wyników tego badania z wynikami badania ogólnopolskiego,

zrealizowanego w ramach międzynarodowego projektu „European School Survey Project on

Alcohol and Drugs” (ESPAD). W raporcie diagnozy uzyskane wyniki odnoszone są do

wyników badania ESPAD zrealizowanego na reprezentatywnej próbie uczniów klas trzecich

szkół gimnazjalnych (wiek: 15-16 lat) w 2011 roku.

Poniższa tabela ilustruje nasilenie zażywania alkoholu, używania narkotyków i

dopalaczy oraz palenia papierosów wśród uczniów Gimnazjum w Dopiewie.

Tab. 1. Nasilenie określonych problemów społecznych w grupie uczniów Gimnazjum w Dopiewie.

Problem społeczny Odpowiedzi uczniów

N %

Picie alkoholu 106 54,1

Używanie narkotyków 11 5,6

Używanie dopalaczy 9 4,6

Palenie papierosów 64 32,7

N – ilość osób, które przyznają się do używania środków psychoaktywnych

Z otrzymanych rezultatów wynika, że do wypicia alkoholu przynajmniej raz

w życiu przyznaje się ponad połowa badanych uczniów. Alkohol jest środkiem

psychoaktywnym najbardziej rozpowszechnionym wśród młodych ludzi w porównaniu

dopalaczami i narkotykami. Ponadto do palenia papierosów przyznał się co trzeci

gimnazjalista. Uzyskane wyniki są znacznie niższe od wyników badań ESPAD z 2011 roku,

w których chociaż raz w ciągu całego życia piło 87,3% uczniów szkół gimnazjalnych.

5,6% badanych gimnazjalistów przyznało, że przynajmniej raz w życiu użyło

narkotyków. Z powyższych danych wynika, że kontakt z narkotykami uczniów z tej grupy

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

5

badawczej stanowi umiarkowany problem. Badania prowadzone w Polsce co kilka lat

wskazują na obniżanie się problemu narkotykowego wśród młodych ludzi, sondaż KBPN

(Krajowe Biuro Do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii) z 2008 roku określił ilość młodych

ludzi mających kontakty z narkotykami na poziomie 15%.

Używanie dopalaczy przez badanych uczniów szkoły gimnazjalnej w Dopiewie jest na

niższym poziomie niż wynik ogólnopolskich badań ESPAD z 2011 roku. W naszym badaniu

4,6% uczniów kiedykolwiek używało dopalaczy zaś w badaniu ESPAD z 2011 roku, odsetek

uczniów szkół gimnazjalnych, którzy kiedykolwiek używali dopalaczy wyniósł 10,5%. W

następnej kolejności zostaną dokładnie przeanalizowane formy używania przez młodych ludzi

substancji psychoaktywnych oraz okoliczności, w jakich mają one miejsce.

Spożywanie alkoholu wśród uczniów szkoły gimnazjalnej

Jak to już zostało zaznaczone, alkohol jest najbardziej rozpowszechnioną używką

w środowisku młodych ludzi, co potwierdzają prowadzone sondaże. Przyczyny sięgania po

alkohol mogą być różne, od społecznych i towarzyskich, po próbę radzenia sobie z trudnymi

sytuacjami. Otrzymane rezultaty przedstawiono na wykresie. Każdy badany mógł zaznaczyć

kilka odpowiedzi.

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

6

Jako najczęstszą przyczynę spożywania alkoholu uczniowie podawali chęć

zaimponowania. Ponadto badani uczniowie wskazywali często na presję rówieśniczą, okazje

towarzyskie oraz obawę przed odrzuceniem przez grupę znajomych. Uczniowie szkoły

gimnazjalnej w Dopiewie najrzadziej wskazywali brak możliwości spędzania atrakcyjnego

czasu wolnego jako przyczynę sięgania po alkohol.

Ankietowani uczniowie zostali zapytani o dostępność alkoholu w środowisku dzieci i

młodzieży na terenie gminy Dopiewo. Uzyskane rezultaty obrazuje poniższa tabela.

Tab. 2. Dostępność alkoholu w środowisku uczniów Gimnazjum w Dopiewie.

Czy uważasz, że w Twoim środowisku kupić alkohol jest? Odpowiedzi uczniów

Bardzo trudno 8,2%

Raczej trudno 7,7%

Trudno, ale jak się zna odpowiednie osoby to można 31,1%

Raczej łatwo 17,9%

Bardzo łatwo 15,3%

Nie wiem 19,9%

Wyraźnie widać tendencję wzrostową w dostępności alkoholu w otoczeniu młodych

ludzi. Wśród grupy badanych uczniów 15,3% ankietowanych uznało zakup alkoholu za

czynność bardzo łatwą, natomiast 15,9% uczniów uważa, że zakup alkoholu w ich gminie jest

trudny oraz bardzo trudny. Łatwy dostęp do alkoholu dla osób niepełnoletnich jest

sprzeczny z ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z 1982

r., wyraźnie zabraniającej sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18 roku życia.

Uzyskane wyniki są niższe od wyników badań ESPAD z 2011 roku, w których

49,3% gimnazjalistów deklaruje, że zakup piwa jest dla nich bardzo łatwy, 39,5%

gimnazjalistów uznaje zakup wina za czynność bardzo łatwą, zaś 33,4% gimnazjalistów

wypowiada się w ten sposób o kupowaniu wódki.

Badani uczniowie ze szkoły gimnazjalnej w Dopiewie, najczęściej swój pierwszy

kontakt z alkoholem mieli podczas wakacji, na dyskotece oraz w czasie wolnym.

Szczegółowe zestawienie wyników znajduje się w tabeli.

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

7

Tab. 3. Okoliczności pierwszego spożycia alkoholu. Procent odnosi się do uczniów, którzy deklarowali

wcześniej spożycie alkoholu.

W jakiej sytuacji po raz pierwszy miałeś kontakt

z alkoholem?

Odpowiedzi uczniów

W szkole 2,9%

W czasie wolnym 16,2%

Na dyskotece/w pubie 15,2%

Na wakacjach 29,5%

W domu 24,8%

W innej sytuacji 11,4%

Picie alkoholu po raz pierwszy w czasie wakacji zadeklarowała jedna trzecia badanych

gimnazjalistów. 16,2% gimnazjalistów spożyła pierwszy raz w życiu alkohol w czasie

wolnym. W grupie badanych swój pierwszy kontakt z alkoholem w domu miał co czwarty

gimnazjalista, który deklarował wcześniejsze spożycie alkoholu. Uczniowie Gimnazjum w

Dopiewie wskazywali również na spożywanie alkoholu na dyskotece. Niepokojącą

informacją jest to, że 2,9% badanych uczniów (3 gimnazjalistów) spożywało alkohol na

terenie szkoły.

Tab. 4. Rodzaje alkoholu spożywanego przez młodzież oraz częstotliwość ich spożywania w ciągu

ostatnich 12 miesięcy przed badaniem. Procenty dotyczą wszystkich badanych uczniów.

Gimnazjum

PIWO

Nigdy 57,2%

1-2 razy 19,9%

3-5 razy 9,7%

6-9 razy 2%

10-19 razy 3,6%

20-39 razy 0,5%

40 i więcej razy 7,1%

WINO

Nigdy 70,9%

1-2 razy 17,9%

3-5 razy 5,6%

6-9 razy 3,6%

10-19 razy 1%

20-39 razy -

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

8

40 i więcej razy 1%

NAPOJE WYSOKOPROCENTOWE

Nigdy 75%

1-2 razy 12,8%

3-5 razy 4,6%

6-9 razy 3,1%

10-19 razy 1,5%

20-39 razy 0,5%

40 i więcej razy 2,5%

Spożycie co najmniej jednego piwa w ciągu ostatnich 12 miesięcy przed badaniem

przez ankietowanych uczniów wynosi 42,8%, spożywanie wina- 29,1%. Natomiast poziom

picia napojów wysokoprocentowych przez młodzież gimnazjalną w Dopiewie wynosi 25%.

Połowa gimnazjalistów, którzy deklarowali wcześniej kontakt z alkoholem spożywali

alkohol okazjonalnie (kilka razy w roku), 9,5% gimnazjalistów – kilka razy w miesiącu, 3,8%

uczniów – średnio raz w miesiącu; 1,9% uczniów - więcej niż raz w tygodniu, a jedna trzecia

gimnazjalistów z tej grupy wiekowej spróbowało alkoholu tylko raz w życiu.

Z przeprowadzonych badań wynika, że spożywanie alkoholu było najczęściej

wynikiem własnej inicjatywy. W ten sposób odpowiedziało 84,8% uczniów deklarujących

wcześniejszy kontakt z alkoholem. Ponadto młode osoby były namawiane do spożycia

alkoholu przez znajomych (11,4% uczniów). 5,3% uczniów szkół gimnazjalnych, którzy

deklarowali wcześniej kontakt z alkoholem, wskazało na inne sytuacje.

Kolejne pytanie dotyczyło upojenia alkoholowego. Picie w znacznych ilościach

prowadzić może do uszczerbku zdrowia oraz nagannych zachowań, zaburzających porządek

publiczny. Zapytaliśmy uczniów, czy zdarzyło się im kiedykolwiek upić (stracić kontrolę nad

swoim zachowaniem). Wśród ankietowanych szkoły gimnazjalnej w Dopiewie, którzy mieli

wcześniejszy kontakt z alkoholem, co czwarty uczeń odpowiedział twierdząco na to pytanie.

Wśród gimnazjalistów, którzy deklarowali wcześniej spożycie alkoholu trzy czwarte uczniów

nie miało tego typu doświadczeń, 20% gimnazjalistów – upiło się tylko raz, 5,7%

gimnazjalistów upiło się 2-9 razy.

Podsumowując 13,8% gimnazjalistów przynajmniej raz w życiu upiło się, tracąc

kontrolę nad własnym zachowaniem (procenty dotyczą wszystkich badanych uczniów, a

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

9

nie tylko tych, którzy deklarowali wcześniej kontakt z alkoholem.). W badaniu ESPAD z

2011 roku uwzględniono dwa poziomy nadmiernego spożycia napojów alkoholowych:

przekroczenie progu nietrzeźwości oraz silne upicie się (wypicie tyle, żeby zataczać się,

bełkotać, nie pamiętać, co się działo). Do przekroczenia progu nietrzeźwości chociaż raz w

życiu przyznało się 48,6% gimnazjalistów, zaś do silnego upicia się chociaż raz w życiu

przyznało się 44,5% gimnazjalistów. Wyniki uzyskane w naszym badaniu wskazują na

znacznie niższy odsetek uczniów, którzy posiadali tego typu doświadczenia.

Rodzina odgrywa istotną rolę w wychowywaniu młodego pokolenia. Rodzice mogą

mieć decydujący wpływ na podejmowanie doświadczeń z substancjami psychoaktywnymi

przez ich dzieci, dlatego też ta kwestia została poruszona w badaniach. Uczniowie udzielali

odpowiedzi na pytanie o reakcję rodziców w sytuacji, gdy wrócili do domu pod wpływem

alkoholu.

Tab. 5. Reakcja rodziców na stan upojenia alkoholowego dzieci.

Jeśli wróciłeś do domu pod wpływem alkoholu, jaka była reakcja

Twoich rodziców?

Odpowiedzi uczniów

Zdenerwowali się i nakrzyczeli na mnie 3,8%

Ukarali mnie 1,9%

Nie zorientowali się 20%

Zauważyli, ale nie zareagowali 2,9%

Taka sytuacja nie miała miejsca 71,4%

Blisko trzy czwarte uczniów szkoły gimnazjalnej w Dopiewie nie doświadczyła takiej

sytuacji. W przypadku, kiedy rodzice rozpoznają stan upojenia alkoholowego u dzieci,

czasami reagują gniewem. Niepokojący wydaje się jednak znaczny odsetek sytuacji, w

których rodzice nie zorientowali się, że ich dzieci znajdują się pod wpływem alkoholu

(20% gimnazjalistów).

Palenie tytoniu

Analizę związaną z paleniem papierosów w szkole gimnazjalnej w Dopiewie warto

zacząć od wskazania średniego wieku młodzieży, w którym sięgnęli po pierwszego papierosa.

Wiek ten wynosi 12 lat. Stosunkowo wysoki odsetek osób, które kiedykolwiek paliły

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

10

papierosa, w badanej grupie (32,7% ankietowanych) jest niższy w przypadku gimnazjalistów

od wyników badania ESPAD z 2011 roku, według których w czasie całego życia,

jakiekolwiek doświadczenia z paleniem miało 57,2%. W szkole w miejscowości Dopiewo

zjawisko palenia papierosów przez młodych ludzi jest umiarkowanie nasilone. Poniższa

tabela przedstawia rozkład odpowiedzi na pytanie o doświadczenia z paleniem papierosów.

Jeżeli chodzi o zróżnicowanie między płciami w kwestii palenia papierosów,

wśród uczniów przyznających się do palenia zdarzało się to nieznacznie częściej badanym

chłopcom (33,7%) niż badanym dziewczynom (31,6%).

Powyższe pytanie odnosiło się do zjawiska eksperymentowania z tą substancją, czyli

podejmowania prób palenia tytoniu. W kolejnym pytaniu interesowało nas poznanie

rozmiarów grupy aktualnie palących badanych gimnazjalistów.

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

11

Tab. 6. Porównanie wyników badań z badaniami ESPAD z 2011 roku. Palenie tytoniu w czasie ostatnich

30 dni.

Diagnoza ESPAD

Odpowiedzi uczniów

Nie

Mniej niż jeden papieros na tydzień

Mniej niż 1 papieros dziennie

1-5 papierosów dziennie

6-10 papierosów dziennie

11-20 papierosów dziennie

Więcej niż 20 papierosów dziennie

67,2%

14,1%

4,7%

3,1%

3,1%

1,6%

-

86,9%

8,2%

4,1%

8,2%

5,3%

2,4%

1,7%

Badani uczniowie zostali poproszeni o odpowiedź na pytanie o palenie papierosów

w ciągu ostatnich 30 dni przed badaniem. Wśród ankietowanych gimnazjalistów, którzy

deklarowali wcześniej kontakt z paleniem tytoniu, 14,1% gimnazjalistów paliło mniej niż

jednego papierosa na tydzień 4,7% uczniów paliło mniej niż jednego papierosa dziennie, a

3,1% uczniów- 6-10 papierosów dziennie. Należy uświadamiać młodym ludziom, iż

okazjonalne palenie papierosów również może prowadzić do uzależnienia od tytoniu.

W czasie ostatnich 30 dni przed badaniem paliło 15,2% uczniów spośród

wszystkich uczniów szkoły gimnazjalnej w Dopiewie. Według ESPAD z 2011 roku, w

czasie ostatnich 30 dni przed badaniem paliło 29,8% gimnazjalistów. Poniższa tabela

przedstawia zestawienie wyników na pytanie o dostępność papierosów.

Tab.7. Dostępność papierosów w środowisku uczniów Gimnazjum w Dopiewie.

Czy uważasz, że w Twoim środowisku kupić papierosy jest? Odpowiedzi uczniów

Bardzo trudno 6,1%

Raczej trudno 5,1%

Trudno, ale jak się poprosi odpowiednie osoby to można 17,9%

Raczej łatwo 19,9%

Bardzo łatwo 36,2%

Trudno powiedzieć 14,8%

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

12

17,9% uczniów wskazało na możliwość dostępu do papierosów w sytuacji, gdy zakupi

je inna osoba, a dla jednej trzeciej uczniów zakup papierosów jest bardzo łatwy. Odsetek

uczniów, którzy oceniają zakup papierosów jako raczej łatwy oraz bardzo łatwy (56,1%) jest

stosunkowo wysoki w porównaniu do odpowiedzi "bardzo trudno" oraz "raczej trudno"

(11,2% gimnazjalistów). Powinno to uświadamiać dorosłym, że młodzi ludzie mają

stanowczo zbyt mało ograniczony dostęp do nikotyny, mimo iż prawo zabrania

sprzedaży papierosów osobom poniżej 18 roku życia.

36,2% gimnazjalistów wskazuje, że dostęp do papierosów jest dla nich bardzo

łatwy. Uzyskane wyniki są niższe w przypadku gimnazjalistów od wyników badań ESPAD z

2011 roku, w których odsetek uczniów określających zdobycie papierosów jako bardzo łatwe

zadanie wśród gimnazjalistów wyniósł 48,1%.

W przypadku pytania uczniów o inicjatywę dotyczącą palenia papierosów, najczęściej

początek palenia był rezultatem własnej decyzji (65,6% uczniów mających kontakt z

papierosami). Badani wskazywali również na wpływ rówieśników (34,4%). Uzyskane wyniki

świadczą o tym, że palenie niekoniecznie musi być powodowane motywacjami społecznymi i

chęcią dopasowania się do grupy rówieśniczej. Młodzi ludzie często samodzielnie decydowali

się na sięgnięcie po papierosy, ich dokładne motywacje nie są jednak znane.

Tab. 8. Okoliczności zapalenia pierwszego papierosa. Odsetek badanych odnosi się do uczniów, którzy

wcześniej deklarowali kontakt z papierosami.

Gdzie po raz pierwszy paliłeś? Odpowiedzi uczniów

Szkoła 15,6%

Dyskoteka/pub 1,6%

Wakacje 35,9%

Czas wolny/po lekcjach 37,5%

Dom 9,4%

Inna sytuacja -

Osoby badane pytane o okoliczności zapalenia pierwszego papierosa, najczęściej

wskazywały czas wolny po lekcjach oraz wakacje jako początek kontaktu z papierosami.

Wśród badanych uczniów szkoły gimnazjalnej w Dopiewie odsetek badanych wskazujących

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

13

na wakacje wyniósł 35,9%. Wakacje to często czas spędzany z dala od domu i rodziców,

nawiązywania nowych znajomości. Może on sprzyjać eksperymentowaniu z używkami, do

którego dzieci i młodzież mogą być zachęcane w czasie wakacyjnych wyjazdów. Uczniowie

wskazywali również na dom jako miejsce, w których mieli pierwszy kontakt z papierosami.

Niepokojącą informacją jest to, że 15,6% uczniów, którzy wcześniej deklarowali palenie

papierosów, 15,6% tej grupy paliło tytoń po raz pierwszy na terenie szkoły.

Zachowania związane z używaniem narkotyków i dopalaczy

Przeprowadzone badania wykazują, że 5,6% uczniów szkoły gimnazjalnej w

Dopiewie miało kontakt z narkotykami. Średni wiek inicjacji narkotykowej wyniósł 13,7 lat.

Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że zjawisko zażywania

narkotyków jest umiarkowanie nasilone wśród gimnazjalistów z miejscowości Dopiewo.

Problem używania narkotyków przez młodych ludzi widoczny jest również przy

pytaniu o to, ile zna się osób używających substancji odurzających. Poznanie

rozpowszechnienia używania substancji w najbliższym otoczeniu pozwala w przybliżeniu

oszacować ryzyko sięgania po nie. Co trzeci respondent przyznał, że zna co najmniej jedną

osobę używającą narkotyków. 7 % badanych gimnazjalistów zna ponad 10 osób w swoim

otoczeniu, które zażywają narkotyki.

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

14

Według badań ESPAD z 2011 roku, 61,7% gimnazjalistów ma wśród swoich

przyjaciół osoby, które palą marihuanę lub haszysz, 22,7% gimnazjalistów deklaruje, że ma

wśród przyjaciół osoby, które biorą środki uspokajające lub nasenne bez przepisu lekarza,

16,2% gimnazjalistów ma wśród przyjaciół osoby, które biorą ecstasy, zaś 17,5%

gimnazjalistów ma wśród przyjaciół osoby używające środków wziewnych.

Tab. 9. Dostępność narkotyków w środowisku uczniów Gimnazjum w Dopiewie.

Czy uważasz, że w Twoim środowisku kupić narkotyki jest? Odpowiedzi uczniów

Bardzo trudno 20,4%

Raczej trudno 15,3%

Trudno, ale jak się zna odpowiednie osoby to można 21,9%

Raczej łatwo 6,6%

Bardzo łatwo 4,6%

Nie wiem 31,1%

Jeżeli chodzi o dostęp do narkotyków wśród młodzieży uczącej się w Gimnazjum w

Dopiewie, 11,2% uczniów twierdzi, że zakup narkotyków byłby dla nich raczej łatwy oraz

bardzo łatwy. Dla 35,7% uczniów zakupów narkotyków wydaje się trudny lub bardzo trudny.

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

15

Tab. 10. Wiedza na temat miejsc, w których można kupić narkotyki.

Gdzie, według Ciebie, najłatwiej można kupić narkotyki? Odpowiedzi uczniów

Na podwórku 7,1%

Na dyskotece 14,7%

W szkole 9,4%

Można zamówić przez telefon 5,4%

Można zamówić przez Internet 15,2%

Nie wiem 48,2%

Blisko połowa badanych gimnazjalistów deklaruje, że nie posiada wiedzy na temat

tego, gdzie można najłatwiej zaopatrzyć się w narkotyki. Badani uczniowie najczęściej

wskazują na Internet oraz dyskotekę jako miejsca, w których można kupić narkotyki.

Niepokojącą informacją jest to, że 9,4% uczniów wskazało na szkołę jako potencjalne

miejsce, w którym można zakupić narkotyki.

Zapytaliśmy również uczniów, którzy deklarowali używanie narkotyków,

o okoliczności pierwszego kontaktu z substancjami psychoaktywnymi. Szczegółowy rozkład

wyników ukazuje poniższa tabela.

Tab. 11. Okoliczności pierwszego kontaktu z narkotykami. Procenty dotyczą uczniów, którzy deklarowali

wcześniej kontakt z narkotykami.

Gdzie po raz pierwszy użyłeś narkotyku? Odpowiedzi uczniów

Szkoła -

Dyskoteka/pub 40%

Wakacje 40%

Czas wolny/po lekcjach 10%

Dom -

Inna sytuacja -

Badana młodzież najczęściej próbowała substancji psychoaktywnych w czasie wakacji

(40% uczniów) oraz na dyskotece (40% gimnazjalistów).

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

16

Jeżeli chodzi o inicjatywę pierwszego kontaktu z narkotykami w badanej grupie

uczniów ze szkoły w Dopiewie, którzy mieli kontakt z narkotykami, 80% uczniów

spróbowało narkotyków z własnej inicjatywy, 20% uczniów zostało namówionych przez

znajomych.

Zadaliśmy również pytanie o to, jak często młodzi ludzie używają narkotyków.

Procenty odnoszą się do uczniów, którzy wcześniej deklarowali kontakt z narkotykami.

Wśród gimnazjalistów, którzy deklarowali wcześniej kontakt z narkotykami 40% uczniów

deklarowało, że sięga po narkotyki okazjonalnie, natomiast 10%- sięga po narkotyki kilka

razy w miesiącu (1 osoba).

Istotną informacją jest rodzaj substancji odurzających, po które sięgają młodzi ludzie

oraz częstotliwości używania tych substancji w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Najczęściej

używanym przez badaną młodzież Gimnazjum w Dopiewie jest marihuana oraz jej pochodne.

Poniższa tabela zawiera rozkład odpowiedzi na pytanie o rodzaj używanych narkotyków.

Tab.12. Używanie różnych rodzajów substancji psychoaktywnych przez uczniów. Procenty odnoszą się do

wszystkich badanych uczniów, a nie tylko tych, którzy wcześniej deklarowali użycie narkotyku.

Substancja Odpowiedzi uczniów

Marihuana lub jej pochodne Nigdy

1-2 razy

3-5 razy

6-9 razy

10-19 razy

20-39 razy

40 i więcej razy

96%

1,5%

1%

-

0,5%

-

1%

Amfetamina

Nigdy

1-2 razy

3-5 razy

6-9 razy

10-19 razy

20-39 razy

40 i więcej razy

99,5%

0,6%

-

-

-

-

LSD Nigdy

1-2 razy

3-5 razy

6-9 razy

10-19 razy

20-39 razy

40 i więcej razy

100%

-

-

-

-

-

-

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

17

Ecstasy Nigdy

1-2 razy

3-5 razy

6-9 razy

10-19 razy

20-39 razy

40 i więcej razy

99,5%

0,5%

-

-

-

-

-

Środki nasenne Nigdy

1-2 razy

3-5 razy

6-9 razy

10-19 razy

20-39 razy

40 i więcej razy

99,5%

0,5%

-

-

-

-

-

Środki nasenne + alkohol Nigdy

1-2 razy

3-5 razy

6-9 razy

10-19 razy

20-39 razy

40 i więcej razy

99,5%

-

0,5%

-

-

-

-

Klej, rozpuszczalnik Nigdy

1-2 razy

3-5 razy

6-9 razy

10-19 razy

20-39 razy

40 i więcej razy

99,5%

0,5%

-

-

-

-

-

Sterydy anaboliczne Nigdy

1-2 razy

3-5 razy

6-9 razy

10-19 razy

20-39 razy

40 i więcej razy

100%

-

-

-

-

-

-

Grzyby halucynogenne Nigdy

1-2 razy

3-5 razy

6-9 razy

10-19 razy

20-39 razy

40 i więcej razy

99%

1%

-

-

-

-

-

Kokaina Nigdy

1-2 razy

3-5 razy

6-9 razy

10-19 razy

20-39 razy

40 i więcej razy

100%

-

-

-

-

-

-

Pozytywną informacją uzyskaną podczas badania są deklaracje większości

uczniów, że nie sięgnęliby po narkotyki, nawet gdyby zdarzyła się ku temu okazja. W ten

sposób odpowiadało 11,2% badanych gimnazjalistów. Informacje te mogą świadczyć o dużej

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

18

świadomości związanej ze szkodliwością narkotyków oraz konsekwencjami ich zażywania

wśród uczniów.

Rosnącym problemem, z którym boryka się wiele krajów jest dostępność na rynku

produktów nazywanych dopalaczami. Postanowiliśmy zbadać skalę zjawiska stosowania

dopalaczy wśród młodzieży Gimnazjum w Dopiewie. Do zażywania dopalaczy przyznało się

5% uczniów. Średnia wieku pierwszego kontaktu z dopalaczami wyniosła 12,2 lat. Poniższy

wykres zawiera rozkład odpowiedzi na pytanie o używanie dopalaczy przez badanych

gimnazjalistów.

Następne pytanie dotyczyło dostępności dopalaczy wśród badanych gimnazjalistów.

Wśród uczniów Gimnazjum w Dopiewie wyniki rozkładają się następująco: 40,3%

gimnazjalistów nie posiada wiedzy na ten temat; dla kolejnych 25% gimnazjalistów zakup

dopalaczy oceniany jest jako bardzo trudny lub raczej trudny, zaś 15,8% gimnazjalistów

ocenia to zadanie jako raczej łatwe oraz bardzo łatwe.

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

19

Tab. 13. Dostępność dopalaczy w środowisku uczniów Gimnazjum w Dopiewie.

Czy uważasz, że w Twoim środowisku kupić dopalacze jest? Odpowiedzi uczniów

Bardzo trudno 13,3%

Raczej trudno 11,7%

Trudno, ale jak się zna odpowiednie osoby to można 18,9%

Raczej łatwo 8,7%

Bardzo łatwo 7,1%

Trudno powiedzieć 40,3%

Badana młodzież ocenia zakup dopalaczy jako trudniejszy od młodych uczestników

badania ESPAD z 2011 roku, w którym 40,5% gimnazjalistów oceniło dopalacze jako raczej

łatwo lub bardzo łatwo dostępne.

Zapytaliśmy również badanych o to, czy gdyby mieli okazję spróbować dopalaczy, to

czy zdecydowaliby się na to. 8,7% ankietowanych gimnazjalistów przyznało, że

spróbowaliby dopalaczy, gdyby mieli okazję.

Zapytaliśmy uczniów o przebywanie pod wpływem substancji psychoaktywnych

(alkoholu, dopalaczy, narkotyków) na terenie szkoły. 2% gimnazjalistów miało tego typu

doświadczenia.

Uczniowie zostali również poproszeni o ocenę tego, jak bardzo ludzie ryzykują, że

sobie zaszkodzą, kiedy używają narkotyków. Większość uczniów, podobnie jak w badaniach

ogólnopolskich, dostrzega ryzyko szkód związanych z używaniem substancji

psychoaktywnych. 63,8% gimnazjalistów deklaruje, że używanie narkotyków jest bardzo

szkodliwe.

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

20

Należy podkreślić, że stosunkowo niewielki odsetek badanych ocenia szkodliwość

narkotyków jako małą lub deklaruje, że wcale nie są one szkodliwe dla zdrowia osób,

używających tych substancji.

Uczniowie zostali również poproszeni o ocenę wiedzy i postaw swoich rodziców

wobec narkotyków. W przeważającej części młodzi ludzie ocenili wiedzę swoich rodziców o

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

21

narkotykach jako średnią, odpowiedziało tak 40,9% uczniów. 20% uczniów szkół nie posiada

wiedzy na ten temat, 10,6% uczniów deklaruje, że ich rodzice nie posiadają żadnej wiedzy na

temat narkotyków, 16,7% gimnazjalistów ocenia wiedzę rodziców o narkotykach jako bardzo

dużą.

67,7% uczniów badanej szkoły gimnazjalnej deklaruje, że ich opiekunowie

rozmawiali z nimi na temat szkodliwości używania narkotyków. 67,3% uczniów

uczestniczyło w zajęciach profilaktycznych na temat szkodliwości używania substancji

psychoaktywnych (narkotyki, dopalacze, alkohol).

W przypadku pytania o reakcję rodziców na używanie narkotyków przez własne

dzieci, większość uczniów wskazywała odpowiedzi sugerujące aktywną postawę krytyczną

wobec takiego faktu i próbę znalezienia rozwiązania. Stosunkowo niewielki odsetek młodych

ludzi był przekonany, że ich rodzice łatwo pogodziliby się z faktem, że ich dzieci używają

narkotyków. Należy podkreślić, że niewielu badanych uczniów odpowiedziało, że rodzice nie

zareagowaliby w takiej sytuacji. Zestawienie wyników dla tego zagadnienia przedstawione

zostało w poniższej tabeli.

Tab. 14. Postawy rodziców wobec zażywania narkotyków w opinii uczniów.

Jak myślisz, jak zareagowaliby Twoi rodzice, gdyby dowiedzieli się, że

zażywasz narkotyki?

Odpowiedzi uczniów

Ukarali 27,2%

Próbowali pomóc znaleźć przyczynę 54%

Pokrzyczeli i „odpuścili” 2,6%

Zmartwiliby się 11,1%

Nic by nie zrobili 0,9%

Inne 4,3%

Młodzież a zachowania przemocowe

Zjawisko przemocy w środowisku młodych ludzi staje się problemem coraz bardziej

aktualnym i wymagającym podjęcia odpowiednich rozwiązań. Poziom agresywności

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

22

dorastającej młodzieży wzrasta, liczne są również akty przemocy dokonywane przez dzieci

i młodzież wobec ich rówieśników. Agresja ujawniająca się w szkole często ma swoje źródła

w przemocy domowej, kiedy rodzice uczą swoje dzieci niewłaściwych wzorców reagowania

i wchodzenia w kontakty z innymi ludźmi. Przeprowadzone ankiety w Gimnazjum w

Dopiewie pozwalają przyjrzeć się dokładniej nasileniu zjawiska agresji w środowisku

szkolnym, a także przeanalizować postawy wychowawcze rodziców wobec własnych dzieci.

Jeżeli chodzi o poczucie bezpieczeństwa na terenie szkoły, bezpiecznie lub raczej

bezpiecznie w szkole czuje się 70,9% gimnazjalistów. Raczej niebezpiecznie oraz bardzo

niebezpiecznie czuje się w szkole 7,7%. Zdecydowana większość badanych uczniów wydaje

się czuć bezpiecznie w środowisku szkolnym.

W tym miejscu można przejść do bezpośrednich pytań o akty agresji i przemocy,

z jakimi spotykali się uczniowie na terenie swojej szkoły. W dzisiejszych czasach rosnąca

agresja w środowisku dzieci i młodzieży staje się problemem narastającym

i wymagającym podjęcia aktywnych działań, umożliwiających zwiększenie bezpieczeństwa

młodych ludzi. W przypadku pytania o częstotliwość obserwowania zjawisk przemocy na

terenie szkoły, na bardzo częsty i częsty kontakt z takimi sytuacjami wskazało

23,5% badanych uczniów szkół gimnazjalnych. Rezultaty te wskazują, że przemoc w szkole

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

23

stanowi znaczny problem w Gimnazjum w Dopiewie. Jednocześnie warto dodać, że 9,2%

ankietowanych uczniów deklaruje, że są w szkole uczniowie, których się boją.

Tab. 15. Częstość obserwowania zjawisk przemocy na terenie szkoły.

Jak często obserwujesz zjawiska przemocy w szkole? Odpowiedzi uczniów

Bardzo często 10,2%

Często, kilka razy w tygodniu 13,3%

Kilka razy w miesiącu 25%

Rzadko 39,8%

Nie obserwuję wcale 11,7%

Do znajomości osoby z otoczenia, która doświadcza przemocy ze strony otoczenia

rówieśniczego lub członków rodziny, przyznaje się jedna trzecia badanych gimnazjalistów. W

związku z tym zbadaliśmy, czy młodzież z Gimnazjum w Dopiewie wie, jak należy postąpić

wobec osoby, która doświadcza przemocy ze strony rówieśników oraz gdzie należy się

zgłosić, do kogo udać, jeśli są świadkami przemocy. Zdecydowana większość badanych

(81,1% gimnazjalistów) posiada taką wiedzę, pozostałych uczniów należałoby poddać

edukacji w tej kwestii.

Postawy uczniów wobec zachowań przemocowych można zanalizować na podstawie

reakcji, jaką przyjęliby w sytuacji bycia świadkiem przemocy. Co dziesiąty badany

gimnazjalista deklaruje, że nie zareagowałoby na akt przemocy dokonywany w ich

obecności. Trudno stwierdzić jednak, czy taka postawa wynikałaby z lęku czy też z

obojętności wobec zjawiska agresji. Pozytywna informacja wiąże się ze znaczącą ilością

uczniów deklarującą poinformowanie innej osoby oraz podjęcie próby złagodzenia konfliktu.

Umiarkowanie niepokojący jest wskaźnik uczniów, którzy deklarowali włączenie się do bójki

–10,2% gimnazjalistów zareagowałaby w ten sposób. Należy wziąć pod uwagę, że może on

być wyrazem chęci pozowania niż dowodem prawdziwych intencji.

Zapytaliśmy również młode osoby, kogo powiadomią, jeżeli będą ofiarami przemocy.

Istniała możliwość zaznaczenia kilku odpowiedzi. Badani uczniowie bardzo często

wskazywali na rodziców (29% gimnazjalistów). Ankietowani wskazywali również często

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

24

wychowawcę, nauczyciela (21% gimnazjalistów). Warto zaznaczyć, że wśród badanych

gimnazjalistów były też osoby, które nie powiadomiłyby nikogo o przemocy. Odpowiedziało

w ten sposób 5% uczniów.

Badania koncentrowały się również na przemocy w rodzinie, relacjach młodych ludzi

z rodzicami i postawach wychowawczych rodziców wobec własnych dzieci. 82,6% uczniów

oceniło swoje relacje z rodzicami jako bardzo dobre oraz raczej dobre. 15,8% gimnazjalistów

oceniło swoje relacje z rodzicami jako raczej złe oraz bardzo złe. Dzięki utrzymywaniu

dobrych relacji dzieci z rodzicami, dom rodzinny staje się bezpiecznym miejscem dla młodej

osoby.

Tab. 16. Jakość relacji z rodzicami uczniów Gimnazjum w Dopiewie.

Jak oceniasz swoje relacje z rodzicami? Odpowiedzi uczniów

Bardzo dobre 65,3%

Raczej dobre 17,3%

Raz dobre, a raz złe 13,8%

Raczej złe 2%

Bardzo złe 1,5%

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

25

W odniesieniu do postaw wychowawczych rodziców, w ankiecie pojawiło się pytanie

o stosowanie kar wobec dzieci i formę, jaką ewentualne kary przybierają. Odpowiedzi

uczniów zostały przedstawione na poniższym wykresie. Każdy badany mógł zaznaczyć kilka

odpowiedzi.

Na podstawie otrzymanych rezultatów można stwierdzić, że istnieje znaczny odsetek

rodziców niestosujących kar wobec własnych dzieci. Wśród badanych gimnazjalistów

wyniósł on 35,8%. Z jednej strony brak stosowania kar w wychowaniu dzieci może

świadczyć o braku konieczności takich zachowań bądź łagodnej i liberalnej postawie

rodziców. Z drugiej strony może być również dowodem zbyt pobłażliwych zachowań

rodziców w sytuacji, kiedy pewne rodzaje kar (w postaci pozbawienia przywilejów)

wydają się potrzebne w procesie wychowania dzieci. Kary, jeśli już występują, to

najczęściej przybierają formę różnego rodzaju zakazów. Do stosowania przez rodziców kar

fizycznych w postaci bicia przyznało się 1,3% gimnazjalistów.

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

26

Hazard i inne ryzykowne zachowania

Gry hazardowe stanowią poważny, choć dość często pomijany problem społeczny.

Istnieje wiele możliwości uprawiania gier hazardowych: udział w loteriach pieniężnych, gra

na automatach, odwiedzanie kasyna. Istnieje również możliwość uprawiania gier

hazardowych w Internecie oraz poprzez uczestnictwo w loteriach SMS. Uczestnictwo w grach

na pieniądze wciąga, kusi możliwością szybkiej, wysokiej wygranej, z czasem jednak może

doprowadzić do uzależnienia od hazardu. Szeroka oferta różnego rodzaju form gier

hazardowych oraz ich dostępność sprawiają, że problem dotyczy nie tylko dorosłych, ale

również dzieci i młodzież. W badaniu skoncentrowaliśmy się na czterech formach gier

hazardowych, pytając młodzież gimnazjalną ze szkoły w Dopiewie o ich osobiste

doświadczenia.

Dane zawarte na poniższym wykresie pokazują, że 29% badanych uczniów wzięło

przynajmniej raz w życiu udział w konkursach organizowanych przez gazety, operatorów

telefonicznych, w których wysyła się płatne smsy.

Kolejne pytanie dotyczyło doświadczenia związanego z grą na automatach w salonach

gier. Poniższy wykres przedstawia dane, które pokazują, że 45% gimnazjalistów przynajmniej

raz w życiu zagrało na automatach.

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

27

Zdecydowanie mniej uczniów deklaruje obstawianie przynajmniej raz w życiu

zakładów bukmacherskich. Twierdząco na to pytanie odpowiedziało 8% gimnazjalistów.

Szczegółowe dane procentowe są przedstawione na poniższym wykresie.

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

28

Jak widzimy na poniższym wykresie, niewielu badanych uczniów Gimnazjum w

Dopiewie deklaruje udział w jakichkolwiek grach na pieniądze w Internecie. Przynamniej raz

w życiu miało takie doświadczenia 13% uczniów.

Najbardziej rozpowszechnionymi grami hazardowymi wśród badanych uczniów są gry

na automatach oraz konkursy organizowane przez gazety, telewizję, operatorów

telefonicznych. Badania ESPAD z 2011 roku pokazują, że około jedna trzecia młodzieży

gimnazjalnej (32,9%) ma za sobą doświadczenia gry na pieniądze.

Respondentom zadano również pytania dotyczące zachowań seksualnych oraz

przekonań związanych z tymi zachowaniami. Inicjację seksualną ma za sobą 11

gimnazjalistów (5,6%), w tym dwie uczennice. Średni wiek inicjacji seksualnej dla tej grupy

wyniósł 14 lat. Należy tutaj zwrócić szczególną uwagę na fakt współżycia z osobą małoletnią

poniżej 15 roku życia, który jest niezgodny z prawem i stanowi przestępstwo.1

Uczniom ze szkoły gimnazjalnej w Dopiewie, którzy odpowiedzieli twierdząco na

pytanie dotyczące inicjacji seksualnej, zadane zostały również pytania o stosunek bez

zabezpieczenia. 3 osoby z tej grupy odbyły stosunek bez zabezpieczenia jeden raz, natomiast

jedna osoba- kilka razy (2-9).

1 KK, Dz. U. 1997 nr 88 poz.553

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

29

Kolejne pytanie dotyczyło doświadczania niechcianych kontaktów seksualnych.

Wśród ankietowanych gimnazjalistów, pięciu uczniów deklarowało jednorazowe

doświadczenie takiego kontaktu, jedna osoba – kilka razy (2-9).

Według ESPAD z 2011 roku, 10,9% gimnazjalistów uprawiało seks bez

zabezpieczenia (bez antykoncepcji) w ciągu ostatnich 12 miesięcy przed badaniem, zaś 5,3%

miało niechciane doświadczenia seksualne w ciągu 12 ostatnich miesięcy przed badaniem.

Należy zaznaczyć, że w badaniu ESPAD z 2011 roku pytano o doświadczenia w ciągu

ostatnich 12 miesięcy, podczas gdy w naszym badaniu pytaliśmy respondentów o

doświadczenia w ciągu całego życia.

W mediach coraz częściej poruszany jest problem młodych ludzi, którzy świadczą

usługi seksualne za różnego rodzaju korzyści materialne. W badaniu gimnazjaliści zostali

również zapytani o stosunek do świadczenia tego typu usług. 27,6% badanych gimnazjalistów

deklaruje, że nie widzi niczego niestosownego w kontaktach seksualnych za

pieniądze/prezenty. Występują różnice w odpowiedziach badanych dziewcząt i chłopców:

22,1% gimnazjalistek raz 32,7% gimnazjalistów odpowiedziało, że nie widzi niczego złego w

świadczeniu usług seksualnych za korzyści materialne.

Używanie komputera przez młodzież oraz zagrożenie cyberprzemocą

Internet jest bardzo popularnym medium wśród dzieci i młodzieży. Nawet jeśli

dziecko nie ma w domu komputera z dostępem do Internetu, nie oznacza to wcale, że nie ma

ono dostępu do sieci internetowej. Internet jako nieocenione narzędzie komunikacji, edukacji

oraz rozrywki jest atrakcyjnym medium. Należy jednak pamiętać, że korzystanie z tego

medium może wiązać się z występowaniem pewnych zagrożeń na jakie narażeni są młodzi

ludzie. W badaniu postanowiliśmy poznać nawyki korzystania z komputera gimnazjalistów

oraz ich znajomość zagrożeń, jakie mogą wiązać się z korzystaniem z komputera i Internetu.

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

30

W badaniu zapytaliśmy uczniów o ulubione formy spędzania wolnego czasu.

Najczęściej wybieraną przez uczniów formą spędzania wolnego czasu jest korzystanie z

komputera (25,6%), wychodzenie z przyjaciółmi (23,5%) oraz oglądanie TV (20%).

Najrzadziej badani biorą udział w pracach różnych organizacji oraz czytają książki i gazety.

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

31

Połowa uczniów badanej szkoły gimnazjalnej spędza czas przed komputerem od

jednej do trzech godzin dziennie. 18,4% gimnazjalistów spędza codziennie przed

komputerem mniej niż godzinę, zaś 14,3% uczniów spędza przed komputerem ponad 5

godzin dziennie, co może wskazywać na występowanie uzależnienia od komputera.

Badana młodzież gimnazjalna najczęściej korzysta z Internetu. 14,3% gimnazjalistów

wykorzystuje komputer do nauki. 18,8% uczniów najczęściej używa komputera do grania w

gry.

Internet wzbudza wśród wielu dorosłych osób duże obawy. Według badań

przeprowadzonych przez Centrum Badania Opinii Społecznej, większość opiekunów osób

małoletnich (58%) obawia się zagrożeń, jakie mogą spotkać dzieci w Internecie.2 W badaniu

chcieliśmy dowiedzieć się, czy dorosłe osoby interesują się tym, co ich dzieci robią, kiedy

korzystają z komputera. Jedna trzecia gimnazjalistów deklaruje, że ich opiekunowie wykazują

zainteresowanie tym, do czego dzieci wykorzystują komputer. Niepokoi fakt, że w przypadku

połowy gimnazjalistów nikt nie interesuje się tym, co robią młodzi ludzie, gdy korzystają z

komputera.

2 CBOS, „Zagrożenia w Internecie”, 2008.

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

32

Zapytaliśmy również badanych, czy znają pojęcie cyberprzemocy oraz czy sami byli

kiedyś jej ofiarami. Pozytywną informacją jest to, że zdecydowana większość gimnazjalistów

(88,1% uczniów) zna to pojęcie i jest świadoma zagrożenia. Badani uczniowie stosunkowo

rzadko bywają ofiarami tego typu przemocy. Twierdząco odpowiedziało na to pytanie 4%

badanych gimnazjalistów. Trzy czwarte uczniów uznaje jako niestosowne podawanie swoich

danych osobowych przypadkowym osobom poznanym w Internecie.

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

33

II. Wnioski

1.Zagrożenia w środowisku uczniów Gimnazjum w Dopiewie.

a) Spożywanie napojów alkoholowych przez badanych uczniów jest istotnym

problemem. Do spożycia alkoholu przynajmniej raz w życiu przyznała się połowa

badanych uczniów.

b) Wśród przyczyn sięgania po napoje alkoholowe badani uczniowie często wskazują na

okazje towarzyskie, chęć zapicia problemów, chęć zaimponowania oraz presję

społeczną rówieśniczą.

c) 5,6% badanych uczniów Gimnazjum w Dopiewie przynajmniej raz w życiu użyło

narkotyków.

d) Jednocześnie niepokojący jest względnie łatwy dostęp badanych uczniów do

substancji alkoholowych. 33,2% badanych uczniów szkoły gimnazjalnej. W ten sam

sposób o narkotykach wypowiedziało się 11,2% gimnazjalistów, zaś 15,8% badanych

gimnazjalistów przyznało, że zakup dopalaczy jest raczej łatwym oraz łatwym

zadaniem. Ograniczenie dostępu do substancji psychoaktywnych jest zadaniem

będącym w obowiązku osób dorosłych.

e) Najbardziej sprzyjające okoliczności do kontaktu z substancjami psychoaktywnymi

stwarzają wakacje oraz czas wolny, dlatego też młodzi ludzie w tym okresie powinni

zostać otoczeni szczególną uwagą opiekunów i uświadamiane w kwestii

niebezpieczeństw, jakie wiążą się ze spożywaniem alkoholu, narkotyków i dopalaczy.

f) Ponadto należy zwrócić uwagę na fakt, że rodzice często nie zauważają tego, że ich

dzieci znajdują się pod wpływem alkoholu. Uzyskane wyniki powinny zaalarmować

rodziców i opiekunów, aby poświęcali swoim dzieciom więcej uwagi i nie zapominali

o odpowiedzialności, jaką za nie ponoszą.

g) Odsetek badanych uczniów szkoły gimnazjalnej w Dopiewie, którzy przyznali się do

przynajmniej jednokrotnego użycia dopalaczy wyniósł 4,6%, a 8,7% gimnazjalistów

przyznało, że spróbowaliby dopalaczy, gdyby mieli okazję.

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

34

h) Większość badanych uczniów szkoły gimnazjalnej w Dopiewie, podobnie jak w

badaniach ogólnopolskich, dostrzega ryzyko szkód związanych z używaniem

substancji psychoaktywnych. 67,7% badanych uczniów deklaruje, że ich opiekunowie

rozmawiali z nimi na temat szkodliwości używania narkotyków bądź innych środków

zmieniających nastrój. Ponadto 67,3% uczniów uczestniczyło w zajęciach

profilaktycznych na temat szkodliwości używania substancji psychoaktywnych

(narkotyki, dopalacze, alkohol).

i) 88,8% badanych uczniów deklarowało, że nie sięgnęłoby po narkotyki, nawet gdyby

nadarzyła się ku temu okazja. Świadczy to o dużej świadomości związanej ze

szkodliwością substancji odurzających.

j) Najbardziej rozpowszechnionymi grami hazardowymi wśród badanych są gry na

automatach oraz konkursy organizowane przez gazety, telewizję, operatorów

telefonicznych. Zdecydowanie mniej badanych uczniów obstawiało zakłady

bukmacherskie lub grało na pieniądze w Internecie.

k) Badania wykazały, że umiarkowanie dużo badanych uczniów ma kontakt z tytoniem

oraz narkotykami. Do palenia papierosów chociaż raz w życiu przyznało się 32,7%

gimnazjalistów.

l) Większość młodych ludzi oceniła swoje relacje z rodzicami jako pozytywne, co

wskazuje na korzystną atmosferę wychowawczą i przyjazne środowisko domowe

panujące w rodzinach.

m) Większość badanych uczniów jest świadoma zagrożenia cyberprzemocą oraz uznaje

za niestosowne podawanie swoich danych osobowych przypadkowym osobom

poznanym w Internecie.

n) Pozytywną informacją wynikającą z niniejszego badania jest również to, że

zdecydowana większość ankietowanych- 70,9% gimnazjalistów czuje się bezpiecznie

oraz raczej bezpiecznie w swoim środowisku szkolnym.

Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014

35