digitaliseren in de heemkundige kring
DESCRIPTION
Digitaliseren in de heemkundige kring. Lesgever: Francis Vlieghe Organisator: Heemkunde Vlaanderen. Bedoeling van deze les. Algemeen inzicht verwerven in de termen ‘digitaliseren’ en ‘digitaal archiveren’ Enkele vuistregels onder de knie krijgen - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Digitaliseren in de heemkundige kring
Lesgever: Francis Vlieghe
Organisator: Heemkunde Vlaanderen
Digitaliseren in heemkundige kring
|
Bedoeling van deze les
Algemeen inzicht verwerven in de termen ‘digitaliseren’ en ‘digitaal archiveren’
Enkele vuistregels onder de knie krijgen Weten tot wie en waar je u moet richten indien je
zelf aan de slag wil
Verder documenteren is noodzakelijk als je zelf aan de slag gaat
Digitaliseren in heemkundige kring
|
Overzicht
Inleiding Stappenplan Handige literatuur
Digitaliseren in heemkundige kring
|
Inleiding
Digitalisering?
Digitalisering is het omzetten van data van een analoog naar een digitaal medium
Digitaliseren in heemkundige kring
|
Inleiding
Analoog Dia, Polaroidfoto
Plaat, audiocassette
VHS, Betamax
Boek
Digitaal Digitale foto op je digitale
camera, pc, dvd Audiobestand op je pc, i-
pod, mp3-speler, cd Videobestand op je pc,
digitale tv
E-book
Digitaliseren in heemkundige kring
|
Inleiding
Digitaal archiveren?
Digitaal archiveren is het langdurig bewaren van digitale bestanden, zowel ‘digital born’ als
‘gedigitaliseerde’ bestanden
Digitaliseren in heemkundige kring
|
Inleiding
Digitaliseren
Analoge bestanden omzetten naar digitale bestanden
Niet alle gedigitaliseerde bestanden worden digitaal gearchiveerd
Digitaal archiveren
Langdurig bewaren van:– Gedigitaliseerde bestanden– ‘Digital born’-bestanden
Digitaliseren in heemkundige kring
|
Stappenplan
Planning Mappenstuctuur Digitaliseren Beschrijven Back-up maken (Online zetten)
Digitaliseren in heemkundige kring
|
1. Planning
Wat wil ik digitaliseren? Hoe wil ik het digitaliseren? Waarom wil ik het digitaliseren? Contact zoeken met partners Documenteren van elke stap
Digitaliseren in heemkundige kring
|
1.1. Wat wil ik digitaliseren?
In kaart brengen van alle materialen die moeten worden gedigitaliseerd:– Foto– Video– Tekst– Geluid– …
Digitaliseren in heemkundige kring
|
1.2. Hoe wil ik digitaliseren?
Zelf scannen:– werkproces beschrijven– Nagaan of alle apparatuur en kennis aanwezig
is
Extern laten digitaliseren => lastenboek maken
Digitaliseren in heemkundige kring
|
1.3. Waarom wil ik iets digitaliseren?
Langetermijnbewaring Reproductie (bv. in boek) Online brengen van de collectie
=> Veel invloed op kwaliteitseisen
Digitaliseren in heemkundige kring
|
Langetermijnbewaring
Nood aan degelijke mappenstructuur Werken volgens de geldende open standaarden,
waarbinnen een zo hoog mogelijke kwaliteit van bestand wordt nagestreefd
Digitale bestanden moeten degelijk worden beschreven
Op correcte manier opslaan / back-up maken
Digitaliseren in heemkundige kring
|
Langetermijnbewaring
Gevolg: Heel arbeidsintensief Veel opslagruimte nodig
=> Duur
Maar! Is perfect geschikt als basis voor bijna alle andere toepassingen
Digitaliseren in heemkundige kring
|
Reproductie (bv. afbeeldingen voor boek)
Eenvoudige mappenstructuur is voldoende Werken volgens open standaarden minder
noodzakelijk Kwaliteit van bestand afhankelijk van de nood (bv
poster vs kleine afbeelding in boek) Beschrijving niet altijd noodzakelijk Back-up minder strikt
Digitaliseren in heemkundige kring
|
Online zetten van bestanden (bv. beeldbank)
Degelijke mappenstructuur gewenst bij veel bestanden
Werken volgens open standaarden niet noodzakelijk als server dit niet ondersteunt (bv. Flickr)
Kwaliteit van bestand afhankelijk van de maximale capaciteit van de server
Degelijke beschrijving noodzakelijk Back-up minder strikt
Digitaliseren in heemkundige kring
|
1.3. Waarom wil ik digitaliseren?Besluit
= heel belangrijke vraag Werken volgens procédé van
langetermijnbewaring sluit andere procédés niet uit
Werken volgens procédés van reproductie of het online zetten van bestanden sluit andere procédés wel uit. Wil je nadien toch een andere doelstelling bereiken, dan moet je helemaal opnieuw beginnen
Digitaliseren in heemkundige kring
|
1.4. Contact zoeken met partners
Kan ik gratis of goedkope software gebruiken? Is het wat ik wil digitaliseren al gedigitaliseerd
door andere organisaties?
=> Bevraag de lokale erfgoedcel, professionele archiefdiensten en andere mogelijke partners
Digitaliseren in heemkundige kring
|
1.5. Documenteren
Documenteer elke stap in het proces:– Voor jezelf– Voor andere medewerkers in
digitaliseringsproces– Voor latere gebruikers: weten wat je wel en niet
hebt gedaan met origineel Zorg er voor dat je deze documentatie ook op de
correcte manier bewaard
Digitaliseren in heemkundige kring
|
2. Mappenstructuur
Is er een bestaande (goede) mappenstructuur die kan worden overgenomen? => zo veel mogelijk de mappenstructuur uit archief overnemen
Indien er geen (goede) mappenstructuur voorhanden is: nieuwe mappenstructuur maken
Digitaliseren in heemkundige kring
|
2.2. Nieuwe mappenstructuur
Indeling op organisatie
Vb: 1. Gemeente
1.1. Gemeentebestuur
2. Vzw’s
2.1. Jeugd
2.1.1. Jeugdbewegingen
2.1.1.1. Chiro
Digitaliseren in heemkundige kring
|
2.2. Nieuwe mappenstructuur
Functionele indeling
Vb. 1. Algemeen management
2. Interne organisatie
2.1. Bestuursvergadering
3. Activiteiten
3.1. Erfgoeddag
3.2.
Digitaliseren in heemkundige kring
|
2.2. Nieuwe mappenstructuur
Indeling op onderwerp
Vb. 1. Vrije tijd
2. Sport
2.1. Voetbal
2.2. Wielrennen
Digitaliseren in heemkundige kring
|
3. Digitaliseren
Scannen / Opnemen / Overzetten
Welke bestandsformaten?
Kwaliteitseisen
Vergeet niet af en toe een back-up te maken
Digitaliseren in heemkundige kring
|
3.1. Scannen
Welke scanner?– Geen allround toestel (printer/scanner)– Controleer of de materialen die je wenst te
digitaliseren ook onder de plaat kunnen (bv. dia’s)
Welke programma’s?– Gratis: XnView, IrfanView– Betalend: Photoshop
Digitaliseren in heemkundige kring
|
3.1 Scannen
Foto’s: flatbedscanner Negatieven: negatiefscanner Dia’s: diascanner, maar flatbedscanner gaat ook Boeken: boekscanner (duur), alternatief: foto’s
nemen van elke pagina (traag)
geen flatbedscanner gebruiken voor het inscannen van oude en dure boeken
Digitaliseren in heemkundige kring
|
3.1 Scannen
Digitaliseren in heemkundige kring
|
3.1 Audio overzetten
Platen: platenspeler met USB-poort Audiocassettes: cassettespeler met USB-poort Geluidskaart in je PC Opnamesoftware, bv. Audacity
Digitaliseren in heemkundige kring
|
3.1 Video overzetten
Via PC: rechtstreeks via analoge video-ingang indien PC dit ondersteunt; anders via converter analoog-digitaal
Opnemen met videobewerkingsprogramma (bv. Nero)
Met behulp van een DVD- of HDD-recorder: video-recorder aansluiten op DVD-recorder en afspelen op externe kanaal
Digitaliseren in heemkundige kring
|
3.2. Bestandsformaten?
Wat zijn open standaarden?
Open standaarden zorgen er voor dat je onafhankelijk van de leverancier je product kan gebruiken
Onafhankelijkheid van leveranciers of specifieke programma’s– Bv: bestanden van Word 6.0 uit 1993 kunnen
niet meer worden geopend met Word7 uit 2007
Digitaliseren in heemkundige kring
|
3.2 Goede bestandsformaten om te archiveren
Geluid: WAV Foto: TIFF of JPEG2000 Film: AVI Tekst: PDF of XML
Digitaliseren in heemkundige kring
|
3.3 Minimale kwaliteitseisen voor archivering van foto’s
Foto: – Resolutie:
Standaard: 300 dpi (voor gewone foto’s en tekstdocumenten)
Dia’s en fotonegatieven: 1200 dpi
– Kleurdiepte: 24 of 48 bits/pixel voor kleur 8 of 16 bits/pixel voor enkel grijswaarden 1 bit/pixel voor zwart/wit
– Kleurruimte: ECIRGB
Digitaliseren in heemkundige kring
|
3.3. Kwaliteitseisen: 300 dpi
Digitaliseren in heemkundige kring
|
3.3. Kwaliteitseisen: 30 dpi
Digitaliseren in heemkundige kring
|
4. Beschrijven
Waarom beschrijven?
Hoe beschrijven?
Naamgeving
Digitaliseren in heemkundige kring
|
4.1. Waarom beschrijven
Terugvindbaarheid
Informatie voor andere gebruikers
Context van originele object weergeven
Digitaliseren in heemkundige kring
|
4.2. Hoe beschrijven
In bestand zelf
+: informatie blijft aan bestand hangen
-: arbeidsintensief Extra document bij gedigitaliseerde objecten
+: makkelijker
-: informatie kan sneller verloren gaan
=> Bij voorkeur: in bestand zelf
Digitaliseren in heemkundige kring
|
4.3 Naamgeving
Complexe naamgeving vermijden Geen spaties gebruiken, wel underscore (_) Niet langer dan 28 karakters Handig: beginnen met omgekeerde datum, bv.
20101124_Harelbeke_01.tiff
(let wel op met laatste cijfer!)
Digitaliseren in heemkundige kring
|
5. Back-up maken
(Losse) Harde Schijf
CD / DVD
Online
Digitaliseren in heemkundige kring
|
5.1. Harde schijf
Best back-up maken op een externe harde schijf:– Niet op zelfde plaats bewaren als het originele
gedigitaliseerde object
Digitaliseren in heemkundige kring
|
5.2. CD / DVD
Enkel ‘golden’ CD-R of DVD-R gebruiken Geen CD-RW of DVD-RW gebruiken Zo traag mogelijk branden Niets schrijven op het schijfje zelf Niks kleven op het schijfje zelf Extra informatie wordt op schijfje zelf en/of in
bijgevoegd boekje opgeschreven Rechtop in het harde doosje bewaren
Digitaliseren in heemkundige kring
|
5.2 CD / DVD
Digitaliseren in heemkundige kring
|
Onthou:
Hoe groter de opslagcapaciteit van de drager, hoe groter het
verlies bij beschadiging van de drager
Digitaliseren in heemkundige kring
|
5.3. Online bewaren
Voordelen: – Wordt extern bewaard
Nadelen:– Beheer niet in eigen handen
Digitaliseren in heemkundige kring
|
5.3 Online bewaren
Digitaliseren in heemkundige kring
|
5.3 Online bewaren
Digitaliseren in heemkundige kring
|
5.3 Online bewaren
Digitaliseren in heemkundige kring
|
En wat nadien met de originelen?
De originelen blijven het belangrijkste object binnen de verzameling van de Heemkundige Kring. Een gedigitaliseerd object kan dat nooit helemaal vervangen, maar dient als extra bescherming van de informatie
=> Indien mogelijk het origineel bewaren
Digitaliseren in heemkundige kring