directive 200060 ec of the european parliament and the counsil.doc

ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Π.Μ.Σ. ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ: ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ.

ΜΑΘΗΜΑ :

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ Ε.Ε.

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ:

Αν. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Γ. ΤΣΑΛΤΑΣ

Συμμετοχή: Χ. ΠΛΑΤΙΑΣ

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ.

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ.

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ:

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Σ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ

ΑΘΗΝΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2003.

Κωνσταντίνος Καράμπελας ΠΜΣ «Ευρωπαϊκή Ένωση. Διοίκηση και Πολιτική», Φεβρουάριος 2003. 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ...........................................................................................................1

ΕΙΣΑΓΩΓΗ....................................................................................................................2

1. Εισαγωγικά: Υδάτινοι Πόροι και Περιβαλλοντική Κοινοτική δράση....................4

2. Οδηγία 2000/60 ΕΕ της 18/07/2000, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του

Συμβουλίου για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής

των υδάτων. Ανάλυση, κυρίως, της διασυνοριακής διάστασης.....................................8

3. Η προστασία των υγρότοπων και η διασυνοριακή συνεργασία όπως προκύπτει από

το Διεθνές Δίκαιο........................................................................................................15

4. Διασυνοριακή συνεργασία για την προστασία των υδάτινων πόρων και η

περίπτωση του Έβρου..................................................................................................18

5. Η ποιότητα των υδάτων στην Ελλάδα.....................................................................24

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ..........................................................................27

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ.............................................................................................................28


ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η παρούσα εργασία πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του μαθήματος Περιβάλλον και

αειφόρος ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση που διεξήχθη στο Π.Μ.Σ. Ευρωπαϊκή

Ένωση. Διοίκηση και Πολιτική του Παντείου Πανεπιστημίου, την χρονική περίοδο

Νοέμβριος – Φεβρουάριος 2002-2003, με επιβλέποντες Καθηγητές τον κ. Γ. Τσάλτα

και τον κ. Χ. Πλατιά.

Αντικείμενο της παρούσης είναι η οδηγία 2000/60/ΕΕ της 18ης Ιουλίου 2000 με θέμα

«Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση

πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων», με ιδιαίτερη

έμφαση στη διασυνοριακή συνεργασία και ειδικότερα στην περίπτωση του Έβρου.

Η εργασία αποτελείται από πέντε κεφάλαια εις τα οποία επιχειρείται αφενός να

αναλυθεί η οδηγία 2000/60/ΕΕ για τους υδάτινους πόρους και η διασυνοριακή

συνεργασία στην περίπτωση του Έβρου και αφετέρου να σκιαγραφηθούν οι

σημαντικότερες εκ των εθνικών, κοινοτικών και διεθνών συμφωνιών και συμβάσεων

που επιφέρουν αποτελέσματα στα ποτάμια ύδατα που διέρχονται των Ελληνο –

Βουλγαρικών συνόρων.

Αναλυτικότερα, το πρώτο κεφάλαιο αποτελεί μια εισαγωγή στην προβληματική των

υδάτινων πόρων και στην δράση που έχει αναπτύξει η Κοινότητα στον τομέα του

Περιβάλλοντος.

Το δεύτερο κεφάλαιο αφορά την οδηγία 2000/60/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

και του Συμβουλίου για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της

πολιτικής των υδάτων, με εκτενέστερη ανάλυση σε ότι αφορά την διασυνοριακή

συνεργασία.

Το τρίτο κεφάλαιο επιδιώκει να σκιαγραφήσει την διασυνοριακή προστασία των

υγροτόπων έτσι όπως προκύπτει από το Διεθνές Δίκαιο και το τέταρτο κεφάλαιο

εξειδικεύεται στην διασυνοριακή συνεργασία για την προστασία των υδάτων στην

περίπτωση του ποταμού Έβρου.

Τέλος στο πέμπτο κεφάλαιο παραθέτονται ακροθιγώς ορισμένα στοιχεία που

αφορούν την ποιότητα των υδάτων στην Ελλάδα.


Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε ήταν η κατ΄ άρθρο ανάλυση της οδηγίας και η

προσπάθεια διαπίστωσης της εφαρμογής της στην περίπτωση του Έβρου. Εξαιτίας

των πολυάριθμων συμβάσεων και συμφωνιών που αφορούν την διαχείριση των

υδάτινων πόρων και του γεγονότος ότι τα ύδατα δεν «σέβονται» τα διοικητικά

κρατικά σύνορα, επιχειρήθηκε η σκιαγράφηση των σημαντικότερων εθνικών,

κοινοτικών και διεθνών συμφωνιών και συμβάσεων που επιφέρουν αποτελέσματα

στα ποτάμια ύδατα που διέρχονται των Ελληνο – Βουλγαρικών συνόρων.


1. Εισαγωγικά: Υδάτινοι Πόροι και Περιβαλλοντική Κοινοτική δράση.

Οι ιδρυτικές συνθήκες των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων δεν προέβλεπαν ανάμεσα στους

σκοπούς αυτών την άσκηση περιβαλλοντικής πολιτικής. Μόνο το 1986 με την Ενιαία

Ευρωπαϊκή Πράξη προστέθηκε στις καταστατικές διατάξεις ο Τίτλος VII που ήταν

αφιερωμένος στο Περιβάλλον, καθιερώνοντας έτσι αυτοτελή νομική κατοχύρωση του

περιβάλλοντος στο πρωτογενές Κοινοτικό δίκαιο.

Η αρμοδιότητα της Κοινότητας στον τομέα του περιβάλλοντος σήμερα, είναι

συντρέχουσα και όχι αποκλειστική και αναλύεται στα άρθρα 174, 175 και 176 της

Συνθήκης ΕΚ. Η πολιτική της Κοινότητας στον συγκεκριμένο τομέα συμβάλλει στην

επιδίωξη των στόχων διατήρησης, προστασίας και βελτίωσης της ποιότητας του

περιβάλλοντος, καθώς και στη συνετή και ορθολογική χρησιμοποίηση των φυσικών

πόρων, με βάση της αρχές της προφύλαξης και της προληπτικής δράσης, την αρχή

της επανόρθωσης των καταστροφών του περιβάλλοντος κατά προτεραιότητα στην

πηγή, την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», την αρχή της ενσωμάτωσης, καθώς και την

αρχή της επικουρικότητας.1

Ένα πλήθος Κοινοτικών οδηγιών καθορίζει ποιοτικούς στόχους υπό μορφή

απαριθμήσεως παραμέτρων και αριθμητικών τιμών που πρέπει να τηρούνται για το

νερό που προορίζεται για συγκεκριμένες χρήσεις όπως είναι τα ύδατα κολύμβησης,

τα γλυκά ύδατα και η παραγωγή πόσιμου ύδατος. Το 80% περίπου των εθνικών

νομοθεσιών των κρατών μελών για το περιβάλλον είναι κοινοτικής προέλευσης και

σταδιακά η περιβαλλοντική νομοθεσία τους συγκλίνει.2

Η αρχική οδηγία εγκρίθηκε το 1976 (76/464/ΕΟΚ) και περιλαμβάνει «μαύρη λίστα»

129 ουσιών που είναι επικίνδυνες λόγω της τοξικότητάς τους και της

βιοσυσσώρευσής τους και συμπληρώθηκε το Δεκέμβριο του 1979 με την οδηγία

80/68 ΕΟΚ η οποία αφορά την προστασία των υπόγειων υδάτων από τη ρύπανση που

οφείλεται στις ουσίες αυτές. Μεσολάβησαν και ακολούθησαν αρκετές Κοινοτικές

1 Για μια ανάλυση των αρχών αυτών δείτε Β. Παπαγρηγορίου «Οι υγρότοποι διεθνούς ενδιαφέροντος», σελ. 154-160, εκδόσεις Σάκκουλα Αθήνα – Θεσσαλονίκη 2000.

2 Π. Πατρώνος «Κοινοτική Πολιτική και Κοινοτικό Δίκαιο Περιβάλλοντος». Σημειώσεις για την Ε.Σ.Δ.Δ. / Τ.Α.Π.Α.


διατάξεις στον τομέα της ρύπανσης των υδάτων οι σημαντικότερες των οποίων

παραθέτονται στο παράρτημα.3

Παράλληλα το πέμπτο πρόγραμμα δράσης της Ε.Ε.(είδη βαδίζουμε στο 6ο)

περιλαμβάνει μεταξύ άλλων στόχους, που αφορούν την πρόληψη υπερβολικής

άντλησης, και ρύπανσης καθώς και της καλύτερης οικολογικής ποιότητας των

υδάτων.4

Για την πρακτική εφαρμογή των αρχών της Κοινοτικής περιβαλλοντικής πολιτικής,

έχει καθιερωθεί η χρηματοδότηση περιβαλλοντικών μέτρων μέσω του λογαριασμού

“LIFE”, που αφορούν μεταξύ άλλων και την χρηματοδότηση κοινοτικής δράσης για

την διατήρηση και αποκατάσταση των φυσικών οικοτόπων και των πληθυσμών των

ειδών αγρίας πανίδας και χλωρίδας.5

Επίσης με τον Κανονισμό ΕΟΚ αριθμ. 1210/1990 ιδρύθηκε ο «Ευρωπαϊκός

Οργανισμός Περιβάλλοντος», μέσω του οποίου δημιουργήθηκε ένα ολοκληρωμένο

ευρωπαϊκό δίκτυο πληροφοριών και παρατηρήσεων για το περιβάλλον.

Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα υιοθετώντας την οδηγία 92/43 για την διατήρηση των

φυσικών οικοτόπων πραγματοποίησε ένα ουσιαστικό βήμα προς την κατεύθυνση της

διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος. Ακρογωνιαίος λίθος του συστήματος

προστασίας της οδηγίας είναι η δημιουργία ενός συνεκτικού ευρωπαϊκού οικολογικού

δικτύου ειδικών ζωνών, επονομαζόμενο “Natura 2000”.

Στόχος του δικτύου είναι να διασφαλίσει τη διατήρηση ή την αποκατάσταση σε μια

ικανοποιητική κατάσταση τους διάφορους τύπους φυσικών οικοτόπων. Οι περιοχές

εις τις οποίες αυτοί οι οικότοποι βρίσκονται ονομάζονται Ειδικές Ζώνες Διαχείρισης

(Ε.Ζ.Δ.) και τα κράτη μέλη συνεργαζόμενα στενά με την Επιτροπή, καθορίζουν από

μόνα τους τις ζώνες αυτές στο ίδιο το έδαφός τους.6

3 Δείτε παράρτημα για τις σημαντικότερες κοινοτικές διατάξεις στον τομέα της ρύπανσης των υδάτων από το 1975 μέχρι το 1991, καθώς και τι προηγήθηκε της οδηγίας 2000/60/ΕΕ από το 1995 μέχρι την έκδοσή της.

4 Περιοδικό «Γεωπολιτική» Τεύχος Ιουλίου-Αυγούστου 1997 σελ. 6.

5 Ο λογαριασμός “LIFE”, προβλέπεται από τον Κανονισμό 1973/92 ΕΟΚ, L 206 22,7,96 όπως τροποποιήθηκε με τον Κανονισμό 1404/96, L 181 20,7,96.

6 «Η προστασία των υγροτόπων στην Ελλάδα», Πρακτικά Συνεδρίου, άρθρο του Τ. Νικολόπουλου σελ. 67-85, εκδόσεις Σάκκουλα Αθήνα – Κομοτηνή 1998.


Το νερό ως φυσικός πόρος απαραίτητος για τις ζωτικές λειτουργίες και βάση της

διατροφής των ανθρώπων, των ζώων και των φυτών ακολουθεί τον αέναο φυσικό

κύκλο, βροχή συμπύκνωση, εξάτμιση και ροή. Το συνολικό υδάτινο κεφάλαιο της

γης υπολογίζεται σε 1,5 δις km3, αλλά το 97% του υδάτινου κεφαλαίου αποτελείται

από θαλάσσιο νερό ακατάλληλο για κατανάλωση.

Κατά το διάστημα από το 1970 έως το 1985 η κατανάλωση ύδατος στην Κοινότητα

αυξήθηκε κατά μέσο ετήσιο όρο από 600 σε 800 κυβικά μέτρα ανά άτομο. Η

κατανάλωση από χώρα σε χώρα διαφέρει ανάλογα με το μέγεθος της βιομηχανίας, το

βαθμό ύδρευσης της γεωργίας, τη δομή του πληθυσμού και το κλίμα. Στα

περισσότερα κράτη μέλη από το 1980 και μετά η κατά κεφαλή κατανάλωση ύδατος

παρέμεινε σχετικά σταθερή. Ωστόσο στην Ελλάδα αυξήθηκε σημαντικά, όπως και

στην Ισπανία και την Πορτογαλία, γεγονός το οποίο οφείλεται στην αύξηση της

κατανάλωσης ύδατος στον γεωργικό τομέα.7

Η ρύπανση αποτελεί μια σημαντική παράμετρο του προβλήματος αλλά όχι την μόνη.

Η ανησυχητική συχνότητα με την οποία παρουσιάζονται φαινόμενα πλημμύρων στη

κεντρική και Βόρεια Ευρώπη και φαινόμενα ανομβρίας στην Νότια, η συνεπαγόμενη

ερήμωση της γης σε ακραίες περιπτώσεις, η μείωση των δενδρόφυτων εκτάσεων, η

μη ορθολογική χρήση των υδάτων, η έλλειψη υδάτινων πόρων σε συγκεκριμένες

γεωγραφικές περιοχές όπως τα Ελληνικά νησιά, η δυνατότητα αφαλάτωσης

θαλάσσιου ύδατος, τα τεχνητά φράγματα αποτελούν τις κυριότερες συνιστώσες του

προβλήματος που εξανάγκασαν την Κοινοτική δράση.

Η συνέπεια της πίεσης όλων των παραπάνω σε συνδυασμό με μια διαφαινόμενη

πολυνομία, οδήγησε την Επιτροπή στην διερεύνηση της δυνατότητας θέσπισης μιας

Ευρωπαϊκής Πολιτικής Υδάτων η οποία θα στηρίζεται σε μια συνολική στρατηγική

σχεδιασμού και διαχείρισης η οποία θα εστιάζεται τόσο στα ποσοτικά όσο και στα

ποιοτικά ζητήματα και θα εξασφαλίζει μια βιώσιμη χρήση των υδάτινων πόρων.

Ξεκίνησε έτσι μια «ανοιχτή διαδικασία» στην οποία συμμετείχαν, όλα τα

ενδιαφερόμενα μέρη, όπως οι τοπικές και περιφερειακές διοικήσεις, Μη

Κυβερνητικοί Οργανισμοί, Βιομηχανίες και Αγροτικές συνδικαλιστικές οργανώσεις,

αντιπρόσωποι της «Κοινωνίας των Πολιτών» και φυσικά των κρατών μελών.

7 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – Γενική Διεύθυνση Μελετών ΡΕ 162,500 EL 4.3.4. σελ. 309.


Η κατάληξη της διαδικασίας αυτής είναι η οδηγία 2000/60/ΕΕ της 18ης Ιουλίου

2000 με θέμα «Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη

θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων».


2. Οδηγία 2000/60 ΕΕ της 18/07/2000, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του

Συμβουλίου για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της

πολιτικής των υδάτων. Ανάλυση, κυρίως, της διασυνοριακής διάστασης.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο αφού έλαβαν υπόψη τους τα

σχετιζόμενα με τους υδάτινους πόρους προβλήματα, τις προτάσεις και τις σχετικές

διατάξεις επί του θέματος, εξέδωσαν την οδηγία 2000/60/ΕΕ για τη θέσπιση πλαισίου

κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής υδάτων.

Στόχος της οδηγίας είναι η διατήρηση και βελτίωση ολόκληρου του υδάτινου

περιβάλλοντος στην Κοινότητα και θεσμικό εργαλείο για την επίτευξη του, είναι η

παρούσα οδηγία η οποία θεσπίζει το πλαίσιο για την προστασία των εσωτερικών,

επιφανειακών, των μεταβατικών8, των παράκτιων και των υπόγειων υδάτων.

Αυτή είναι και η κύρια διαφορά της νέας οδηγίας με προϋπάρχουσες που κάλυπταν

μόνο ένα περιορισμένο αριθμό υδάτων όπως τα αλιευτικά ύδατα και τα ύδατα

κολύμβησης, το πόσιμο νερό κ.τ.λ..

Για την επίτευξη αυτού του στόχου απαιτείται ένα διαφανές, αποτελεσματικό και

συνεκτικό νομοθετικό πλαίσιο, όπου η Κοινότητα θα παρέχει τις κοινές αρχές

και το συνολικό πλαίσιο δράσης για την προστασία και τη βιώσιμη χρήση του

ύδατος σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας.

Αναλυτικά οι στόχοι της οδηγίας σύμφωνα με το άρθρο 1, είναι οι εξής:

Η αποτροπή της περαιτέρω επιδείνωσης, της προστασίας και της βελτίωσης

της κατάστασης των υδάτινων οικοσυστημάτων, καθώς και των αμέσως

εξαρτώμενων από αυτά χερσαίων οικοσυστημάτων και υγροτόπων9 σε ότι

αφορά τις ανάγκες τους σε νερό.

Η προώθηση της βιώσιμης χρήσης του νερού βάσει μακροπρόθεσμης

προστασίας των διαθέσιμων υδάτινων πόρων.

8 Μεταβατικά ύδατα είναι τα συστήματα επιφανειακών υδάτων πλησίον του στομίου ποταμών τα οποία είναι εν μέρει αλμυρά λόγω της γειτνίασής τους με παράκτια ύδατα αλλά τα οποία επηρεάζονται ουσιαστικά από ρεύματα γλυκού νερού.

9 Ο όρος «υγρότοπος», όπως ορίστηκε στη Σύμβαση Ramsar, υποδηλώνει έλη, τέλματα, περιοχές τύρφης ή νερών φυσικής ή τεχνητής προέλευσης, μόνιμων ή πρόσκαιρων, όπου το νερό, γλυκό ή υφάλμυρο ή αλμυρό, ρέει ή είναι στατικό, συμπεριλαμβανομένων και εκτάσεων που καλύπτονται από θαλάσσια ύδατα, βάθους σε άμπωτη μικρότερο των 6 m.


Η προοδευτική μείωση των απορρίψεων, εκπομπών και διαρροών

επικίνδυνων ουσιών .

Η προοδευτική μείωση της ρύπανσης των υπόγειων υδάτων.

Ο μετριασμός των επιπτώσεων από πλημμύρες και ξηρασίες.

Η εξασφάλιση επαρκούς παροχής επιφανειακού και υπόγειου νερού καλής

ποιότητας που απαιτείται για τη βιώσιμη, ισόρροπη και δίκαιη χρήση ύδατος.

Η προστασία των χωρικών και θαλάσσιων υδάτων.

Η επίτευξη των στόχων των σχετικών διεθνών συμφωνιών.

Η οδηγία επιδιώκει ακόμα, τον ορισμό συνολικών αρχών για τον έλεγχο της

άντλησης και κατακράτησης ποσοτήτων ύδατος, την θέσπιση κριτηρίων για την

αξιολόγηση της κατάστασης των υδάτων και την τυποποίηση των μεθόδων

ελέγχου, δειγματοληψίας και ανάλυσης. Η οδηγία – πλαίσιο είναι η πρώτη

Ευρωπαϊκή νομοθετική πράξη για τα ύδατα που ασχολείται με την ποσότητα των

υδάτων.

Η οδηγία θέτει χρονοδιάγραμμα 15 ετών μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος

της, για την επίτευξη:

μιας καλής κατάστασης των επιφανειακών υδάτων και του οικολογικού

δυναμικού,10

της αναβάθμισης και της αποκατάστασης όλων των συστημάτων των

υπόγειων υδάτων έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ισορροπία μεταξύ της

άντλησης και της ανατροφοδότησής τους και

συμμόρφωσης με όλα τα πρότυπα και τους στόχους που έχουν καθοριστεί για

τις προστατευόμενες περιοχές

10 Πρόκειται για την ποιοτική έκφραση της διάρθρωσης και της λειτουργίας υδάτινων οικοσυστημάτων που συνδέονται με επιφανειακά ύδατα.


Σύμφωνα με το άρθρο 3 της οδηγίας, τα κράτη μέλη προσδιορίζουν τις επί μέρους

Λεκάνες Απορροής Ποταμού11 στο εθνικό τους έδαφος και τις υπάγουν σε επιμέρους

Περιοχές Λεκάνης Απορροής Ποταμού.

Εξασφαλίζουν τις κατάλληλες διοικητικές ρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένου του

προσδιορισμού της κατάλληλης αρμόδιας αρχής, της οποίας προσδιορίζεται

επακριβώς το όνομα, η διεύθυνση και το νομικό καθεστώς της, για την εφαρμογή

των κανόνων της παρούσας οδηγίας μέσα σε κάθε Περιοχή Λεκάνης Απορροής

Ποταμού στο έδαφός τους.

Η οδηγία 2000/60/ΕΕ έθεσε την διαχείριση των υδάτων στα πλαίσια των

Λεκανών απορροής ως βασική φυσική , γεωγραφική και υδρολογική μονάδα της

οποίας τα όρια καθορίζονται επακριβώς και εισάγονται σε GIS (Geographic

Information System).

Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι Λεκάνες Απορροής Ποταμού που καλύπτουν

εδάφη περισσοτέρων του ενός κρατών μελών υπάγονται σε μια Διεθνή Περιοχή

Λεκάνης Απορροής Ποταμού στην οποία εξασφαλίζεται ο συντονισμός των

ενδιαφερομένων κρατών μελών και για το σκοπό τα κράτη μέλη μπορούν να

προσδιορίζουν έναν υπάρχοντα εθνικό ή διεθνή οργανισμό ως αρμόδια αρχή για τους

σκοπούς της παρούσας οδηγίας, ή να χρησιμοποιούν τις υφιστάμενες δομές που

απορρέουν από διεθνείς συμφωνίες.

Παράδειγμα τέτοιας αρχής θα μπορούσε να αποτελέσει στην περίπτωση του Έβρου η

Μικτή Ελληνο-Βουλγαρική Τεχνική Επιτροπή που έχει συσταθεί στα πλαίσια

διμερούς συμφωνίας των δυο κρατών για την παρακολούθηση της ποιότητας των

κοινών ποτάμιων υδάτων.12

Τα κράτη μέλη προσδιορίζουν την αρμόδια αρχή το αργότερο τρία έτη μετά την

έναρξη ισχύος της υπό μελέτη οδηγίας και υποβάλλουν στην Επιτροπή, κατάλογο με

τις αρμόδιες αρχές τους εντός 6 μηνών μετά την σύστασή τους καθώς και κατάλογο

με τις αρμόδιες αρχές όλων των διεθνών οργανισμών στους οποίους μετέχουν. Έχουν

δε υποχρέωση ενημέρωσης της Επιτροπής εντός τριών μηνών για κάθε αλλαγή που

θα αφορά τις εν λόγω αρχές.

11 Λεκάνη Απορροής Ποταμού είναι η εδαφική έκταση από την οποία συγκεντρώνεται το σύνολο της απορροής μέσω διαδοχικών ρευμάτων, ποταμών και πιθανώς λιμνών και παροχετεύεται στη θάλασσα με ενιαίο στόμιο ποταμού, εκβολές ή δέλτα.

12 Αναλύεται παρακάτω στο κεφάλαιο τέσσερα.


Σύμφωνα με το άρθρο 5 για τα χαρακτηριστικά της Περιοχής Λεκάνης Απορροής

Ποταμού κάθε κράτος μέλος εξασφαλίζει, το αργότερο 4 έτη μετά την ημερομηνία

έναρξης ισχύος της οδηγίας, ότι για κάθε Περιοχή Λεκάνης Απορροής Ποταμού ή

για κάθε τμήμα Διεθνούς Περιοχής Λεκάνης Απορροής Ποταμού το οποίο

βρίσκεται στο έδαφός του, αναλαμβάνεται:

ανάλυση των χαρακτηριστικών της

επισκόπηση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην κατάσταση των

επιφανειακών και υπόγειων υδάτων

οικονομική ανάλυση της χρήσης ύδατος

επανεξέταση των χαρακτηριστικών αυτών μετά 13 έτη και στη συνέχεια ανά

εξαετία.

Σύμφωνα με το άρθρο 6 τα κράτη μέλη επίσης εξασφαλίζουν:

τη δημιουργία μητρώου ή μητρώων όλων των περιοχών που κείνται στο

εσωτερικό κάθε Περιοχής Λεκάνης Απορροής Ποταμού, οι οποίες έχουν

χαρακτηρισθεί ως χρήζουσες ειδικής προστασίας βάσει ειδικών διατάξεων

της Κοινοτικής νομοθεσίας για την προστασία των επιφανειακών και

υπογείων υδάτων τους ή για την διατήρηση των οικοτόπων και των ειδών που

εξαρτώνται άμεσα από το νερό. Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι το μητρώο

θα έχει ολοκληρωθεί το αργότερο 4 έτη μετά την ημερομηνία έναρξης

ισχύος της παρούσας οδηγίας.

Το άρθρο 7 αφορά τα ύδατα που χρησιμοποιούνται για την άντληση πόσιμου ύδατος

και συγκεκριμένα:

Μέσα σε κάθε Περιοχή Λεκάνης Ποταμού τα κράτη μέλη προσδιορίζουν

όλα τα υδατικά συστήματα που προορίζονται για υδροληψία και

εξασφαλίζουν την προσήκουσα προστασία των προσδιοριζόμενων υδατικών

συστημάτων.

Εξασφαλίζουν επίσης την κατάρτιση προγραμμάτων για την

παρακολούθηση της κατάστασης των επιφανειακών και των υπόγειων

υδάτων καθώς και των προστατευόμενων περιοχών.

Τα προγράμματα αυτά τίθενται σε εφαρμογή το αργότερο 6 έτη μετά την

ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας οδηγίας.


Το άρθρο 8 αφορά την παρακολούθηση της κατάστασης των επιφανειακών και των

υπόγειων υδάτων και των προστατευόμενων περιοχών και συγκεκριμένα:

Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν την κατάρτιση προγραμμάτων για την

παρακολούθηση της κατάστασης των υδάτων σε κάθε Περιοχή Λεκάνης

Απορροής Ποταμού

Τα προγράμματα καλύπτουν όσων αφορά τα επιφανειακά ύδατα, τον όγκο

και την στάθμη τους και τον ρυθμό ροής τους, την οικολογική τους

κατάσταση και τη χημική τους κατάσταση

Και για τα υπόγεια ύδατα τα προγράμματα καλύπτουν την παρακολούθηση

της χημικής και της ποσοτικής τους κατάστασης

Καθιερώνονται τεχνικές προδιαγραφές και τυποποιημένες μέθοδοι για την

ανάλυση και την παρακολούθηση της κατάστασης των υδάτων

Τα προγράμματα αυτά συμπληρώνονται με τις προδιαγραφές που

περιέχονται στην κοινοτική νομοθεσία

Το άρθρο 9 αφορά την ανάκτηση κόστους για τις υπηρεσίες ύδατος και

συγκεκριμένα τις πολιτικές τιμολόγησης του ύδατος και το άρθρο 10 αναφέρεται

στην εξασφάλιση της εφαρμογής των ελέγχων εκπομπών βάσει των καλύτερων

διαθέσιμων τεχνικών και των σχετικών οριακών τιμών εκπομπής έτσι όπως ορίζονται

σε παλαιότερες Κοινοτικές οδηγίες.

Στο άρθρο 11 αναφέρεται ότι κάθε κράτος μέλος μεριμνά για τη θέσπιση, για κάθε

Περιοχή Λεκάνης Απορροής Ποταμού ή για το τμήμα Διεθνούς Περιοχής Λεκάνης

Απορροής Ποταμού που ευρίσκεται εντός της επικράτειάς του, προγράμματος

μέτρων – στοιχειωδών απαιτήσεων που πρέπει να πληρούνται, τα οποία και

αναλύονται.

Το άρθρο 13 αναφέρεται στα Σχέδια Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ποταμού.

Για την επίτευξη όλων των παραπάνω τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι

καταρτίζεται ένα Σχέδιο Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ποταμού για

κάθε Περιοχή Λεκάνης Απορροής Ποταμού που ευρίσκεται εξ ολοκλήρου

στο έδαφός τους.

Στην περίπτωση Διεθνούς Λεκάνης Απορροής Ποταμού που ευρίσκεται εξ

ολοκλήρου εντός της Κοινότητας, τα κράτη μέλη συνεργάζονται για την


κατάρτιση Ενιαίου Διεθνούς Σχεδίου Διαχείρισης Λεκάνης απορροής

Ποταμού.

Στην περίπτωση Διεθνούς Λεκάνης Απορροής Ποταμού η οποία υπερβαίνει

τα όρια της Κοινότητας τα κράτη μέλη προσπαθούν να καταρτίσουν Ενιαίο

Σχέδιο Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ποταμού (Σ.Δ.Λ.Α.Π.) και εάν αυτό

είναι ανέφικτο, Σχέδιο το οποίο καλύπτει τουλάχιστον το τμήμα της Διεθνούς

Περιοχής Λεκάνης Απορροής Ποταμού που βρίσκεται στο έδαφος του εν

λόγω κράτους μέλους.

Το Σ.Δ.Λ.Α.Π. περιλαμβάνει περίληψη των μέτρων τα οποία απαιτούνται

σύμφωνα με το άρθρο 11 και τα οποία θεωρούνται αναγκαία για να φτάσουν

προοδευτικά τα υδατικά συστήματα στην απαιτούμενη κατάσταση μέσα στην

προσδιορισμένη προθεσμία, τους λόγους για οποιαδήποτε αξιοσημείωτη

καθυστέρηση εφαρμογής των εν λόγο μέτρων και το αναμενόμενο

χρονοδιάγραμμα εφαρμογής τους.

Κατά την προσπάθεια επίτευξης των στόχων της παρούσας οδηγίας, τα κράτη

μέλη μπορούν να εφαρμόζουν σταδιακά το πρόγραμμα μέτρων προκειμένου

να κατανείμουν το κόστος εφαρμογής. Τα κράτη μέλη μπορούν να

επιδιώκουν περιβαλλοντικούς στόχους λιγότερο αυστηρούς από αυτούς που

θέτει η οδηγία. Πρέπει όμως να αιτιολογούνται στο Σ.Δ.Λ.Α.Π.

Τα Σ.Δ.Λ.Α.Π. δημοσιεύονται το αργότερο 9 έτη μετά την ημερομηνία

έναρξης ισχύος της παρούσας οδηγίας. Αναθεωρούνται δε και

ενημερώνονται το αργότερο 15 έτη μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος

της παρούσας οδηγίας και στη συνέχεια ανά εξαετία.

Τα κράτη μέλη ενθαρρύνουν την ενεργό συμμετοχή όλων των

ενδιαφερόμενων μερών (καθώς και πληροφορούν το κοινό άρθρο 13) στην

υλοποίηση της παρούσας οδηγίας, ιδίως σε ότι αφορά τα Σ.Δ.Λ.Α.Π. και

διαβιβάζουν αντίγραφα των Σ.Δ.Λ.Α.Π. στην Επιτροπή και σε οποιοδήποτε

ενδιαφερόμενο κράτος μέλος εντός 3 μηνών από τη δημοσίευσή τους.

Η οδηγία θεσπίζει στρατηγικές κατά της ρύπανσης των υδάτων σύμφωνα με το άρθρο

16 και στρατηγικές για την πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης των υπόγειων

υδάτων σύμφωνα με το άρθρο 17.


Η Επιτροπή δημοσιεύει έκθεση σχετικά με την υλοποίηση της παρούσας οδηγίας το

αργότερο 12 έτη μετά την ημερομηνία έναρξής της, στη συνέχεια δε ανά εξαετία και

την υποβάλλει στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Η παρούσα οδηγία θα αντικαταστήσει συγκεκριμένες προγενέστερες πράξεις

σχετικές με την προστασία των υδάτων και τον έλεγχο της ρύπανσης από επικίνδυνες

ουσίες, όταν τεθεί πλήρως σε εφαρμογή, οι οποίες αναφέρονται στην οδηγία.

Παράλληλα στο παράρτημα της συμφωνίας παραθέτονται λίστες μέτρων που πρέπει

να ληφθούν στα πλαίσια της οδηγίας – πλαίσιο, τα οποία όμως θεσπίζονται με

παλαιότερες οδηγίες όπως για παράδειγμα η οδηγία 76/160ΕΟΚ για τα κολυμβητικά

ύδατα η οδηγία 79/409ΕΟΚ για τα πτηνά και λοιπά. Παρόμοια λίστα οδηγιών

υπάρχει στο παράρτημα της συμφωνίας και για τις επιτρεπόμενες εκπομπές

επικίνδυνων ουσιών, αναφέρεται χαρακτηριστικά η οδηγία 84/156/ΕΟΚ για τον

Υδράργυρο και λοιπά.13

Η εξασφάλιση της πλήρους υλοποίησης και επιβολής της υφιστάμενης

περιβαλλοντικής νομοθεσίας για την προστασία των υδάτων θα πραγματοποιηθεί με

την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας οδηγίας σε όλη την Κοινότητα μέσω

κατάλληλων κυρώσεων που θα προβλέψει η νομοθεσία των κρατών μελών.

Όπως ανακοινώθηκε από την Υφυπουργό ΠΕΧΩΔΕ Κα Ρ. Ζήση η εναρμόνιση της

Ελληνικής νομοθεσίας με την Κοινοτική οδηγία – πλαίσιο για το νερό αν και «είναι

μια διαδικασία που δεν είναι απλή ούτε εύκολη, εφόσον οι θεσμικές και διαρθρωτικές

αλλαγές που απαιτούνται είναι πολλές», προχωρεί.14

13 Δείτε για μια αναλυτική παρουσίαση των οδηγιών αυτών την ηλεκτρονική διεύθυνση http :// europa . eu . int / eur - lex / en / com / dat /2000/ en _500 PC 0219. html

14 Δείτε το δημοσίευμα της εφημερίδας «Το Βήμα», της 20ης Μαρτίου 2002, σελ. 8.


http://europa.eu.int/eur-lex/en/com/dat/2000/en_500PC0219.html

3. Η προστασία των υγρότοπων και η διασυνοριακή συνεργασία όπως

προκύπτει από το Διεθνές Δίκαιο.

Η συγκρότηση του οικολογικού δικτύου “Natura 2000” εξυπηρετεί τη συνεκτική

προστασία των οικοτόπων και συνιστά την κοινοτική συμβολή στη διεθνή

προσπάθεια για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.

Ωστόσο σε ορισμένες περιοχές όπως στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στον Νομό

Έβρου, καθώς και στις Πρέσπες, η συνολική προστασία των υγροτόπων προϋποθέτει

την επίδειξη περιβαλλοντικής μέριμνας και από τα γειτονικά κράτη, μη μέλη της

Κοινότητας. Τίθεται επομένως το ερώτημα, αν είναι εφικτό για την Ελλάδα να

διασφαλίσει μόνη της την οικολογική προστασία και διατήρηση των παραμεθόριων

ευαίσθητων οικοσυστημάτων, την οποία και επιτάσσει η κοινοτική νομοθεσία, ακόμη

και αν επιδείξει την πλέον ενδεδειγμένη περιβαλλοντική ευαισθησία.15

Τα κράτη ενέχουν βάση του εθιμικού διεθνούς δικαίου την υποχρέωση να

επιδείξουν περιβαλλοντική μέριμνα για την αποφυγή παραβίασης της

περιβαλλοντικής ακεραιότητας μιας γειτονικής χώρας. Οποιεσδήποτε σχετικές

επιφυλάξεις για την νομική ισχύ της επιταγής αυτής διαλύθηκαν ύστερα από τη

σχετική απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου στην υπόθεση Cabcikovo-Nagymaros.

Όταν πρόκειται μάλιστα για την προστασία της βιοποικιλότητας κυρίως εντός μιας

ιδιαίτερα προστατευμένης περιοχής διεθνούς σημασίας (όπως για παράδειγμα οι

υγρότοποι της Σύμβασης Ramsar16 για την προστασία των υδρόβιων και παρυδάτιων

πτηνών), η επιδεικνυόμενη μέριμνα πρέπει να είναι επαυξημένη, που σημαίνει ότι

αρκούν οχλήσεις όχι ιδιαίτερα βαριάς μορφής για να στοιχειοθετήσουν καταρχήν την

παραβίαση του σχετικού διεθνούς κανόνα.17

15 «Η προστασία των υγροτόπων στην Ελλάδα», Πρακτικά Συνεδρίου, άρθρο του Π. Πατρόνου σελ. 97-112, εκδόσεις Σάκκουλα Αθήνα – Κομοτηνή 1998.

16 Κυρώθηκε από την Ελλάδα όχι δια τυπικού νόμου, αλλά δια του νομοθετικού διατάγματος 191/1974, φεκ 111Α΄ 20/11/1974. Η Σύμβαση του Ramsar, αποτέλεσε την πρώτη διεθνή σύμβαση που υπεγράφη ποτέ με αποκλειστικό σκοπό την προστασία των υγροτόπων και των υδρόβιων πτηνών, στην οποία όμως δεν έχει προσχωρήσει η Ευρωπαϊκή Κοινότητα με συνέπεια η εφαρμογή της σύμβασης να αποτελεί κατ΄αρχήν υποχρέωση των μεμονωμένων κρατών μελών.

17 Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι Ελλάδα και Βουλγαρία έχουν κυρώσει τη Συνθήκη για τη Βιοποικιλότητα, ενώ η Αλβανία έχει προσχωρήσει σε αυτήν και η Τουρκία την έχει υπογράψει. Η Συνθήκη τέθηκε σε ισχύ στις 29/12/1993. Την σύμβαση “Convention of the Conservation European Wildlife and Natural Habitats”, η οποία υπογράφηκε στη Βέρνη στις 19/09/1979 και τέθηκε σε ισχύ


Το Διεθνές Δίκαιο παρέχει καθεστώς αυξημένης προστασίας στους παραμεθόριους

υγρότοπους διεθνούς σημασίας και οι Ελληνικοί υγρότοποι –όπως αυτοί των

Πρεσπών και του Έβρου- εμπίπτουν διαμέσου της συνθήκης Ramsar στο καθεστώς

αυτό. Η συνολική προστασία των περιοχών αυτών μπορεί μεν, υπό ευνοϊκές

διεθνοπολιτικές συνθήκες, να εξασφαλιστεί διαμέσου διακρατικών συνεργασιών.

Στο βαθμό ωστόσο που κριθεί ότι οι διακρατικές σχέσεις της χώρας μας με κάποια

από τα γειτονικά κράτη δεν ευνοούν μια τέτοια εξέλιξη, η προστασία αυτή θα

στηρίζεται στις επιταγές επαυξημένης περιβαλλοντικής μέριμνας που θέτει σε όλες

τις όμορες χώρες το ουσιαστικό διεθνές δίκαιο.

Εφόσον λοιπόν το Ελληνικό κράτος τεθεί αντιμέτωπο με συναφή προβλήματα

διασυνοριακών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προέρχονται από τις γειτονικές

χώρες και απειλούν τους παραμεθόριους υγρότοπους (διεθνούς σημασίας), δύναται

να επικαλεστεί άμεσα και ευθέως τους σχετικούς διεθνείς κανόνες.18

Η οδηγία 2000/60/ΕΕ θα συμβάλει στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων της

Κοινότητας που απορρέουν από διεθνείς συμβάσεις για την προστασία και την

διαχείριση του ύδατος και κυρίως από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών (1992)

για τη προστασία και τη χρησιμοποίηση των διασυνοριακών υδατορευμάτων και

των διεθνών λιμνών, που εγκρίθηκε με την απόφαση 95/308/ΕΚ του Συμβουλίου.

Η σύμβαση αυτή και το συνακόλουθο Πρωτόκολλο της 17ης Ιουνίου του 1999

σκοπεύει να ενδυναμώσει τα εθνικά μέτρα για την προστασία και την οικολογική

διαχείριση των διασυνοριακών επιφανειακών και υπόγειων υδατορευμάτων και των

διεθνών λιμνών. Η σύμβαση υποχρεώνει τα μέλη της να εμποδίζουν, να ελέγχουν και

να μειώσουν την ρύπανση των υδάτων τους.

Προβλέπει επίσης την παρακολούθηση (monitoring), την έρευνα και την ανάπτυξη

συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, αμοιβαία βοήθεια και ανταλλαγή

πληροφοριών μεταξύ των κρατών που μοιράζονται κοινά ύδατα, την θέσπιση

την 01/06/1982 την έχουν κυρώσει η Ελλάδα και η Τουρκία ενώ η Βουλγαρία προσχώρησε σε αυτήν χωρίς να την έχει κυρώσει και η Αλβανία την έχει υπογράψει. Τέλος για τους παραμεθόριους υγροτόπους της Ελλάδας ιδιαίτερη σημασία έχει και η σύμβαση “Convention on the Protection and use of Transboundary Watercourses and International Lakes” η οποία τέθηκε σε ισχύ την 06/10/1996 και έχει κυρωθεί από την Ελλάδα και την Αλβανία ενώ η Βουλγαρία την έχει απλώς υπογράψει.

18 «Η προστασία των υγροτόπων στην Ελλάδα», Πρακτικά Συνεδρίου, άρθρο του Π. Πατρόνου σελ. 97-112, εκδόσεις Σάκκουλα Αθήνα – Κομοτηνή 1998.


θεσμικών οργάνων για την εξυπηρέτηση των σκοπών της σύμβασης και την

πληροφόρηση του κοινού.

Η Κοινότητα και τα κράτη μέλη είναι συμβαλλόμενα μέρη σε διάφορες διεθνείς

συμφωνίες που περιέχουν σημαντικές υποχρεώσεις για την προστασία των

θαλάσσιων υδάτων από την ρύπανση. Η παρούσα οδηγία θα συμβάλει στην τήρηση

των υποχρεώσεων αυτών εκ μέρους της Κοινότητας και των κρατών μελών.

Το νερό αποτελεί τον πιο ευάλωτο φυσικό πόρο και οι τρόποι της διαχείρισής του

αποτελούν σήμερα αντικείμενο παγκόσμιας συζήτησης και για αυτό τον λόγο

οργανώνονται συνέδρια και παγκόσμιες διασκέψεις, όπως το Συνέδριο για την

«Αποτελεσματικότερη διακυβέρνηση για το νερό στη Μεσόγειο» που διοργάνωσε το

Μεσογειακό Τμήμα της Παγκόσμιας Συνεργασίας για το Νερό (Global Water

Partnership – MED) που πραγματοποιήθηκε κατά το χρονικό διάστημα 19-

20/03/2002 στην Αθήνα και η επικείμενη 3η Παγκόσμια διάσκεψη για το Νερό που θα

πραγματοποιηθεί στο Κιότο τον Μάρτιο του 2003.

Στα πλαίσια του GWP-MED, έλληνες και ξένοι επιστήμονες επεσήμαναν την ανάγκη

«για αποτελεσματικότερο συντονισμό και μεγαλύτερη διαφάνεια στη λήψη των

αποφάσεων που αφορούν την διαχείριση των υδάτων…οι περισσότερες Μεσογειακές

χώρες αντιμετωπίζουν ταχύτατα επιδεινούμενες συνθήκες ξηρασίας και η βελτιωμένη

διαχείριση του νερού θα ήταν ένα πολύτιμο εργαλείο για την αντιμετώπιση της

λειψυδρίας.»19

19 Δείτε το σχετικό δημοσίευμα στην εφημερίδα «Το Βήμα» της 20ης Μαρτίου 2002, σελ 8.


4. Διασυνοριακή συνεργασία για την προστασία των υδάτινων πόρων και η

περίπτωση του Έβρου

Ο Νομός Έβρου φιλοξενεί τον υγρότοπο που σχηματίζεται στο Δέλτα του Έβρου και

ο οποίος ανήκει στον ειδικό κατάλογο της Συμβάσεως του Ramsar, όπως άλλωστε

ανήκουν σε αυτόν και οι υγρότοποι των παρακείμενων Νομών δηλαδή το Δέλτα του

ποταμού Νέστου η Λίμνη Βιστωνίδα και η Λιμνοθάλασσα του Πόρτο Λάγος και η

Λίμνη Ισμαρίδα με τις λιμνοθάλασσες της Ροδόπης. Οι δυο τελευταίοι υγρότοποι

θεωρούνται από το 1995 ενιαίοι.

Ειδικότερα το δέλτα του Έβρου, βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του Νομού

Έβρου και περιλαμβάνεται ανάμεσα στον ποταμό Έβρο, το Θρακικό πέλαγος και την

σιδηροδρομική γραμμή Αλεξανδρουπόλεως – Φερών. Η έκτασή του ανέρχεται σε

92,670 στρέμματα και έχει πλάτος 12 χιλιόμετρα και μήκος 204. Μόνο ένα τμήμα του

αποτελεί προστατευόμενο υγρότοπο. Ανήκει εξ΄ ολοκλήρου στο Δημόσιο. Είναι

δημιούργημα του ποταμού Έβρου, των παραποτάμων του και της δράσεως των

θαλασσίων ρευμάτων και κυμάτων που διασκορπούν σε ευρύτερη έκταση τις φερτές

ύλες που αποθέτει ο ποταμός.

Ο Έβρος είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της χερσονήσου του Αίμου και γενικότερα της

Ν.Α. Ευρώπης. Διαθέτει μεγάλο όγκο νερού, ιδίως την χειμερινή περίοδο. Στο δέλτα

έχουν σχηματισθεί τέσσερις λιμνοθάλασσες (Λακί, Δράνα, Παλούκια, Νυμφών) και

δύο μακρόστενες νησίδες (Ασάνη και Καραβίου Ξηράδι). Το δέλτα σε παλαιότερες

εποχές ήταν θάλασσα, αλλά οι φερτές ύλες του ποταμού δημιούργησαν σταδιακά

μικρές νησίδες που με τον καιρό ενώθηκαν και δημιούργησαν τη στεριά.

Οι εκβολές του Έβρου, με την πολυπλοκότητά τους, είναι περιοχή μεγάλου

επιστημονικού και οικονομικού ενδιαφέροντος. Τα περισσότερα φυτά και ζώα που

ζουν εκεί αποτελούν ειδικές περιπτώσεις εξελίξεως και προσαρμογής στις αντίξοες

συνθήκες των εκβολών και μάλιστα μεταβατικής καταστάσεως από τα θαλάσσια στα

γλυκά νερά.

Έχουν μετρηθεί 350 φυτικά είδη που ζουν κατά μήκος του ποταμού και στο δέλτα

του και 300 είδη πουλιών από το σύνολο των 402 που έχουν καταμετρηθεί σε όλη την

Ελλάδα. Ακόμα έχουν καταγραφεί 7 είδη αμφιβίων, 21 είδη ερπετών, 40 είδη


θηλαστικών, 45 είδη ψαριών από τα οποία άλλα είναι των γλυκών και άλλα

θαλασσινά Βάσει αυτών των χαρακτηριστικών η περιοχή αποτελεί ένα από τα

καλλίτερα «αποθεματικά» (reserves) της Ευρώπης.

Το δέλτα του ποταμού Έβρου κηρύχθηκε «Περιοχή Προστασίας Περιβάλλοντος», με

την απόφαση 3130/1980 η οποία θα πρέπει να εφαρμόζεται σε συνδυασμό με την

Κοινή Υπουργική Απόφαση 8586/1998 ΦΕΚ 376 τ. β΄ της 27/04/1998 με τίτλο

«Μέτρα για την προστασία των υγροτόπων και των φυσικών σχηματισμών στις

εκβολές του ποταμού Έβρου και της ευρύτερης περιοχής του» που θεσπίζει το

ειδικότερο προσωρινό καθεστώς προστασίας και διαχείρισης του υγροτόπου.20

Ο υγρότοπος στο Δέλτα του Έβρου καλύπτεται από μια «πανοπλία περιβαλλοντικής

προστασίας» και συγκεκριμένα αποτελεί:

Υγρότοπο Ramsar

Περιοχή Ειδικής Προστασία σύμφωνα με την οδηγία 79/409 ΕΟΚ (Natura

2000)21

Καταφύγιο θηραμάτων (τμήμα του υγρότοπου 40,000 στρέμματα)

Σημαντική για τα πτηνά περιοχή της Ελλάδας

Ελεγχόμενη από την αστυνομία και τον στρατό είσοδος σε τμήμα του Δέλτα

του Έβρου

Επίσης στις 06/05/1997 υπεγράφη από τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, τον Υφυπουργό

Γεωργίας και τις τοπικές αρχές του Έβρου, Προγραμματική Σύμβαση για την

αξιοποίηση της υπάρχουσας υποδομής, την ενεργή εμπλοκή των τοπικών κοινωνιών

στην προστασία της φύσης, την βελτίωση των όρων προστασίας της περιοχής και την

βιώσιμη ανάπτυξή της.

Στα πλαίσια αυτής :

Δημιουργήθηκε Κέντρο Πληροφόρησης για τον υγρότοπο

20 Παρατίθεται στο «Η προστασία των υγροτόπων στην Ελλάδα», πρακτικά συνεδρίου, επιμέλεια Γ. Παπαδημητρίου, εκδόσεις Σάκκουλα Αθήνα – Κομοτηνή 1998, σελ. 189-206.

21 Αποτελεί την πρώτη πρακτική εφαρμογή της κοινοτικής πολιτικής προστασίας του περιβάλλοντος και σκοπός της είναι η προστασία του μεγάλου αριθμού πτηνών που ζουν εκ φύσεως σε άγρια κατάσταση στις χώρες μέλη της Κοινότητας. Επιβάλλει στα κράτη σειρά υποχρεώσεων και μέτρων και προβλέπει τη δημιουργία «Ζωνών ειδικής προστασίας» ‘ώστε να αποφευχθεί η μόλυνση ή υποβάθμιση εν γένει των υγροτόπων. Στο Δίκτυο “Natura 2000”, η Ελλάδα έχει συμπεριλάβει 59 βιότοπους.


Θεσπίστηκαν διαδικασίες υποστήριξης, συνεργασίας, πληροφόρησης και

επισήμανσης προβλημάτων

Σχεδιάστηκε ένα πρόγραμμα ευαισθητοποίησης φορέων και κοινού

Σχεδιάστηκε ένα πρόγραμμα προσέλκυσης, υποδοχής, ενημέρωσης, και

ξενάγησης επισκεπτών

Σχεδιάστηκε πρόγραμμα για την παρακολούθηση της ποιότητας του

περιβάλλοντος

Οργανώθηκε αρχείο και βιβλιοθήκη

Εξεδόθη ενημερωτικό υλικό

Για τη διοίκηση της Π.Σ. συνεστήθη εξαμελή Κοινή Επιτροπή, Συμβουλευτική

Επιτροπή επιφορτισμένη με την εισήγηση στην Κοινή Επιτροπή επί μέρους

ζητημάτων της Π.Σ. και πενταμελής Ομάδα Έργου για την υλοποίηση της Π.Σ.

Ωστόσο τα ύδατα δεν σέβονται τα διοικητικά όρια και τα σύνορα των κρατών και η

προστασία διασυνοριακών υγροτόπων (shared resources) είναι αδύνατη χωρίς

συντονισμό της πολιτικής των συνοριακών κρατών.

Για τον σκοπό αυτό στις 03/12/1999 στην Ορεστιάδα συνήφθει σε περιφερειακό

επίπεδο «Σχέδιο Δράσεως Μικτής Ελληνοβουλγαρικής Επιτροπής», της

Νομαρχίας Έβρου και της Περιφέρειας Χασκόβου της Βουλγαρίας στα πλαίσια της

διασυνοριακής συνεργασίας με στόχο-μεταξύ άλλων-, την συνεργασία για την

αποφυγή της ρύπανσης των ποταμών και την δέσμευση των δυο πλευρών για από

κοινού αξιολόγηση των χημικών και μικροβιολογικών εξετάσεων με σκοπό την

επισήμανση και καταγραφή των πηγών ρύπανσης και τελικό στόχο την ένταξη έργων

σε διασυνοριακά προγράμματα που θα αντιμετωπίζουν συνολικά το πρόβλημα της

ρύπανσης των ποταμών.22

Επίσης για την από κοινού αντιμετώπιση από τα παρόχθια κράτη των προβλημάτων

που προκύπτουν από την διαχείριση των ποτάμιων υδάτων, έχουν συναφθεί οι εξής

διμερείς συμφωνίες:

Διμερής Συμφωνία Ελλάδος – Τουρκίας περί κανονισμού των υδραυλικών

έργων επί αμφότερων των οχθών του ποταμού Έβρου ή Μαρίτσα. Η 22 Δείτε στο παράρτημα το Σχέδιο Δράσης της Μικτής Ελληνοβουλγαρικής Επιτροπής της Νομαρχίας Έβρου και της Περιφέρειας Χασκόβου – Βουλγαρίας που υπογράφτηκε στην Ορεστιάδα στις 02-03/12/1999.


συμφωνία υπογράφηκε στην Άγκυρα στις 20/06/1934 και κυρώθηκε από την

Ελλάδα με τον Νόμο 225/1934 (ΦΕΚ 474Α/27-10-1936).

Πρωτόκολλο Ελλάδος – Τουρκίας περί οριστικής εκκαθαρίσεως των

διαφορών επί της εκτελέσεως των υδραυλικών έργων διευθετήσεως της

κοίτης του ποταμού Έβρου ή Μαρίτσα επί των δυο οχθών. Το Πρωτόκολλο

υπεγράφη στην Άγκυρα στις 19/11/1963 και κυρώθηκε από την Ελλάδα με

τον Νόμο 4334/1963 (ΦΕΚ 173Α/4-10).

Συμφωνία Ελλάδος – Βουλγαρίας περί συστάσεως Ελληνοβουλγαρικής

επιτροπής για τη συνεργασία σε τομείς ηλεκτρικής ενέργειας και

χρησιμοποιήσεως των υδάτων των ποταμών των διασχιζόντων τα εδάφη

Ελλάδας και Βουλγαρίας (Νέστος ή Μέστα). Η Συμφωνία υπεγράφη στη

Σόφια στις 12/07/1971 και κυρώθηκε από την Ελλάδα με τον Νόμο 366/76

(ΦΕΚ 160Α/25-6-1976).

Συμφωνία Ελλάδος – Βουλγαρίας περί συνεργασίας για τη χρησιμοποίηση

των υδάτων των διαρρεόντων τα εδάφη των δυο χωρών, ποταμών. Η

Συμφωνία υπεγράφη στην Αθήνα στις 09/07/1964 και κυρώθηκε από την

Ελλάδα με το Ν.Δ. 4393/64 (ΦΕΚ 193Α/4-11-1964).

Η διακρατική αυτή συμφωνία σε κεντρικό επίπεδο αφορά και τους τρεις ποταμούς

που διαρρέουν τα εδάφη των δυο χωρών, δηλαδή τους ποταμούς Στρυμόνα, Νέστο

και Έβρο. Της συμφωνίας συνακόλουθα υπεγράφησαν δυο Πρωτόκολλα κατά τη

διετία 1990-1992 τα οποία και θεσμοθέτησαν μια Μικτή Ελληνοβουλγαρική,

Τεχνική Επιτροπή για την παρακολούθηση της ποιότητας των κοινών ποτάμιων

υδάτων.

Η Μικτή αυτή Επιτροπή κατέθεσε κοινή πρόταση των δυο χωρών, στην Ευρωπαϊκή

Επιτροπή, στην οποία ζητούσε τη χρηματοδότηση της εγκατάστασης σταθμών

παρακολούθησης της ποιότητας των ποτάμιων υδάτων η οποία εγκρίθηκε και

λειτούργησε κανονικά κατά τη δεκαετία του 90. Μέλη της Επιτροπής αυτής από

Ελληνικής πλευράς ήταν Καθηγητές Πανεπιστημίου, εκπρόσωποι των αρμόδιων

Υπουργείων και των τοπικών φορέων. Ανέκυψε όμως πρόβλημα από πλευράς

Βουλγαρίας εξαιτίας των ποσοτήτων που κατακρατούνταν για ύδρευση και άρδευση


καθώς επίσης οι μετρήσεις που έδιναν οι δυο χώρες παρουσίαζαν μεγάλες αποκλίσεις

και τελικά το ΥΠΕΧΩΔΕ διέκοψε τη χρηματοδότηση των μετρήσεων από το 2000. 23

Πάραυτα η συμφωνία αυτή, εφόσον έχει θεσπίσει ένα ολόκληρο λειτουργικό δίκτυο,

μπορεί να αποτελέσει τη βάση μιας διασυνοριακής συμφωνίας η οποία θα εφαρμόσει

το Σχέδιο Διεθνούς Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής των Ποταμών που

διατρέχουν τα εδάφη των δυο χωρών, όπως προστάζει η Κοινοτική οδηγία

2000/60/ΕΕ.

Σχετική με τη διασυνοριακή συνεργασία είναι ακόμα η Σύμβαση του Ramsar, την

οποία έχουν κυρώσει, μεταξύ άλλων, η Ελλάδα και η Βουλγαρία και προβλέπει στο

άρθρο 5, ότι τα συμβαλλόμενα μέρη οφείλουν να ανταλλάσσουν μεταξύ τους γνώσεις

και απόψεις σχετικές με τον βαθμό εκπλήρωσης των υποχρεώσεών τους που

γεννώνται από τη Σύμβαση, ειδικώς μάλιστα για τα υδρολογικά εκείνα συστήματα

που εκτείνονται στην επικράτεια δυο ή περισσότερων από τα συμβαλλόμενα κράτη

μέλη, όπως είναι η περίπτωση των ποταμών Νέστου (Mesta για τους Βούλγαρους) -

Ελλάδα και Βουλγαρία-, Έβρου (Maritsa για τους Βούλγαρους) -Ελλάδα, Βουλγαρία

και Τουρκία- και Στρυμόνα (Struma για τους Βούλγαρους) -Ελλάδα και Βουλγαρία.24

Τα κράτη μέρη της σύμβασης αναλαμβάνουν, συγχρόνως την υποχρέωση να ασκούν,

συντονίζουν και υποστηρίζουν την περιβαλλοντική τους πολιτική και τις ρυθμίσεις

που αποσκοπούν στην προστασία των υγροτόπων της χλωρίδας και της πανίδας τους.

Η Τουρκία δεν έχει κυρώσει την σύμβαση και έτσι δεν μπορεί να εφαρμοσθεί στο

δέλτα του Έβρου και προς τα Ελληνοτουρκικά σύνορα, το άρθρο 5.

Υπό την προοπτική της ένταξης της Βουλγαρίας και –πολύ αργότερα ίσως- της

Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι σχέσεις των τριών κρατών σε ότι αφορά τα

κοινά ποτάμια ύδατα, θα διαμορφωθούν στο πλαίσιο της οδηγίας-πλαίσιο 60/2000/ΕΕ

23 Κατά την πρωτοφανή ξηρασία που επεκράτησε στα Βαλκάνια κατά τη διετία 1989-1990, η Βουλγαρία αγνοώντας τις δυσμενέστατες υδρολογικές συνθήκες που δημιούργησε η ξηρασία, συνέχισε να κατακρατεί δυσαναλόγως μεγάλο τμήμα της μειωμένης παροχής του ποταμού, παραβιάζοντας τις υποχρεώσεις της ως χώρας μέρους της Συμβάσεως του Ramsar, με αποτέλεσμα να απειλείται πλήρης αποξήρανση του δέλτα του Νέστου. Έκανε δηλαδή κάτι ανάλογο με εκείνο που έκανε την ίδια περίοδο η ενιαία Γιουγκοσλαβία εις βάρος του Αξιού. Η Ελλάδα έκανε διαβήματα στην Βουλγαρική κυβέρνηση επικαλούμενη τις διμερείς σχέσεις και συμφωνίες. Απέφυγε όμως να επικαλεστεί τις διατάξεις της Συμβάσεως του Ramsar τις οποίες η Βουλγαρία παραβίαζε και να αξιοποιήσει τις διεθνείς πιέσεις που θα μπορούσε να προκαλέσει βάσει αυτών κατά των Βουλγαρικών παραβιάσεων – ακριβώς όπως απέφυγε να πράξει και στην περίπτωση της Γιουγκοσλαβίας.

24 Το 1991 ιδρύθηκε το «Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων – Υγροτόπων (Ε.Κ.Β.Υ.), λειτουργεί στη Θεσσαλονίκη και χρηματοδοτείται από το ΥΠ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. και την Ε.Ε.


ενώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι η συμμετοχή ενός κράτους στην Ε.Ε. δημιουργεί

υποχρέωση συμμορφώσεως του προς τις διεθνείς συμβάσεις που συνάπτει ή κυρώνει

αυτή.

Η Κοινότητα μετέχει ήδη ως συμβαλλόμενο μέρος σε όλες σχεδόν τις διεθνείς

συμβάσεις περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος. Ακόμα και εάν ένα κράτος μέλος

παραλείψει να κυρώσει κατά το εσωτερικό του δίκαιο την διεθνή σύμβαση,

δεσμεύεται εξ΄ αντανακλάσεως από τις υποχρεώσεις που η Ε.Ε. ανέλαβε με την

κύρωση. Άρα οφείλει συμμόρφωση προς τις ρυθμίσεις της διεθνούς συμβάσεως.

Στην έκθεση του Νοεμβρίου 2000 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την συμμόρφωση

της Βουλγαρίας προς το κοινοτικό κεκτημένο, επισημαίνεται ότι σημειώνει προόδους

στη μεταφορά καίριων ρυθμίσεων της νομοθεσίας στους τομείς των υδάτινων πόρων,

καθώς τον Ιούλιο του 1999 ενέκρινε το νόμο για τις υδάτινες πηγές επιδιώκοντας έτσι

να μεταφέρει στην εθνική της νομοθεσία, τις ρυθμίσεις της οδηγίας – πλαισίου για τις

υδάτινες πηγές.25

Στην έκθεση του Νοεμβρίου 2001 της Επιτροπής για τη συμμόρφωση της Τουρκίας

προς το Κοινοτικό κεκτημένο, επισημαίνεται ότι παρά τις προόδους που έχουν

συντελεστεί κατά τα τελευταία δέκα πέντε χρόνια, η Τουρκία δεν έχει ακόμη επιτύχει

ικανοποιητικό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος και στα τελευταία χρόνια δεν

έχει σημειώσει καμία ουσιαστική πρόοδο στη μεταφορά του κοινοτικού κεκτημένου.

Η προστασία του περιβάλλοντος εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής και σε ότι αφορά

τους υδάτινους πόρους, απαιτείται νέο νομικό πλαίσιο καθώς και εναρμόνιση με το

κεκτημένο όσον αφορά τα πρότυπα για το πόσιμο νερό και τα λύματα.26

25 Http :// www . europa . eu . int / scadplus / leg / el / lvb / e 15101. htm

26 Http :// www . europa . eu . int / scadplus / leg / el / lvbe 15113. htm


http://www.europa.eu.int/scadplus/leg/el/lvbe15113.htm

http://www.europa.eu.int/scadplus/leg/el/lvb/e15101.htm

5. Η ποιότητα των υδάτων στην Ελλάδα.

Παρόλο το πολυδαίδαλο πλέγμα διεθνών, κοινοτικών και εθνικών διατάξεων που

στοχεύουν στην προστασία των υδάτινων πόρων η ποιότητα των υδάτων θα

μπορούσε να είναι καλύτερη και η προστασία των υγροτόπων παρουσιάζει

προβλήματα, μολονότι η χώρα μας έχει καταχωρήσει 10 υγροτόπους στη Σύμβαση

Ramsar.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 90% της συνολικής εκτάσεως των υγροτόπων που

υπήρχαν στη χώρα περί τα τέλη του 19ου αιώνα έχει εξαφανιστεί εξ΄ αιτίας των

εκτεταμένων αποξηράνσεων που έγιναν για λόγους γεωργικούς, αποκαταστάσεως

προσφύγων, λόγω τεχνικών έργων, απορρίψεως απορριμμάτων κ.τ.λ.27

Το μόνιμο γραφείο (όργανο της σύμβασης Ramsar), τηρεί ένα είδος «μαυροπίνακος»

(Πίνακας του Montreux) στον οποίο καταχωρούνται οι υγρότοποι διεθνούς

ενδιαφέροντος οι οποίοι υφίστανται δυσμενή μεταβολή των οικολογικών τους

χαρακτηριστικών. Η Ελλάς κατέχει διακεκριμένη θέση στον πίνακα αυτό εφόσον και

οι 10 υγρότοποί της έχουν φιλοξενηθεί σε αυτόν. 28

Ειδικότερα το δέλτα του Έβρου, έχει υποστεί μετά το 1950 έντονη υποβάθμιση εξ΄

αιτίας των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων. Κύριοι παράγοντες της υγροτοπικής

υποβάθμισης είναι:

Η κατασκευή καναλιών για αποστραγγιστικούς λόγους που μετέβαλαν τη ροή

των υδάτων

Οι εκχερσώσεις για να δοθούν εκτάσεις στην καλλιέργεια που περιόρισαν την

έκταση του βιότοπου αν και πολλές αποδείχτηκαν ακατάλληλες για τη

γεωργία λόγω των αλατούχων εδαφών τους και της υπόγειας διεισδύσεως

27 Β. Παπαγρηγορίου «Οι υγρότοποι διεθνούς ενδιαφέροντος», σελ. 182, εκδόσεις Σάκκουλα Αθήνα – Θεσσαλονίκη 2000.

28 Β. Παπαγρηγορίου «Οι υγρότοποι διεθνούς ενδιαφέροντος», σελ. 67-89, εκδόσεις Σάκκουλα Αθήνα – Θεσσαλονίκη 2000. Η Ελλάδα δέχτηκε επανειλημμένος συστάσεις από την διάσκεψη των συμβαλλόμενων στη σύμβαση κρατών διότι δεν έχει εκδώσει τα προβλεπόμενα προεδρικά διατάγματα προστασίας των υγρότοπων και δεν έχει καταρτίσει τα σχέδια διαχειρίσεως αυτών. Επίσης δεν έχει συντάξει τους πίνακες των υγροτόπων και δεν έχει υποβάλλει πλήρη έγγραφα στοιχεία (έως τον Απρίλιο του 1997). Σχετικά δε με το έργο της εκτροπής του Αχελώου ζητείται η επανεξέταση του όλου σχεδίου εξαιτίας των αντιδράσεων της επιστημονικής κοινότητας και των περιβαλλοντικών οργανώσεων. Αισιόδοξο είναι το γεγονός ότι έστω με αρκετή καθυστέρηση το σχέδιο «Εθνικής Στρατηγικής για τους Υγροτοπικούς Πόρους», είναι σχεδόν έτοιμο (2000).


θαλασσίου ύδατος, οπότε η οικολογική ζημία δεν συνοδεύτηκε από την

σκοπούμενη αναλογική ωφέλεια

Η υπερβόσκηση

Η υπεραλίευση

Η καταχρηστική θήρα που γίνεται ακόμα και σε απαγορευμένες περιοχές

Η υπερβολική κυκλοφορία ανθρώπων μέσα στο βιότοπο.

Μέσα από εκθέσεις των ερευνητών του ΙΓΜΕ αλλά και από μετρήσεις του Κεντρικού

Εργαστηρίου Ελέγχου Επιφανειακών Υδάτων του Γενικού Χημείου του Κράτους,

προκύπτει μια ανησυχητική εικόνα για την κατάσταση των υδάτων στη χώρα μας.29

Συγκεκριμένα υπάρχουν κοινότητες στη Χαλκιδική που χρησιμοποιούν νερό άκρως

επικίνδυνο λόγω ραδιενεργών στοιχείων και υψηλής συγκέντρωσης βαρέων –

τοξικών μετάλλων, προάστια της Θεσσαλονίκης υδρεύονται με μολυσμένο νερό από

χωματερές και φυτοφάρμακα, ενώ ολόκληρες επαρχίες στη Θεσσαλία και τη Στερεά

Ελλάδα χρησιμοποιούν νερό πολύ μεγάλης περιεκτικότητας σε νιτρικά ιόντα.

Δημοτικοί άρχοντες επιτρέπουν την ανεξέλεγκτη απόρριψη σκουπιδιών και λυμάτων

δίπλα από γεωτρήσεις ενώ δεν λείπουν περιπτώσεις χωροθέτησης κτηνοτροφικών

μονάδων δίπλα σε αντλιοστάσια.

Οι τιμές των νιτρικών αλάτων υπερβαίνουν σε εκατοντάδες πόλεις και χωριά τα όρια

ασφαλείας των 45mg/l (για τους ανθρώπους και 500mg/l για τα ζώα) που έχουν

θεσπιστεί από την ΕΕ ενώ σε περιοχές όπως στα Επτάνησα, τις Κυκλάδες, τα

Δωδεκάνησα, την Χαλκιδική και αλλού οι κάτοικοι πίνουν υφάλμυρο νερό.

Σε ότι αφορά το νερό για άρδευση, η ποιότητά του έχει υποβαθμιστεί λόγω της

αυξημένης παρουσίας χλωριούχου νατρίου, ιδιαίτερα στις περιοχές, Λάρισας,

Κορίνθου, Αργολίδας, Μεσσηνίας και Μαγνησίας, με αποτέλεσμα τη μείωση της

παραγωγικής ικανότητας των καλλιεργειών όσο και της γης.30

Τα στοιχεία από τις έρευνες των δυο φορέων θα αποτελέσουν τη βάση της

έκθεσης που θα κληθεί να υποβάλει το 2003 η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση

29 Δείτε το σχετικό άρθρο στην Εφημερίδα «Έθνος της Κυριακής» της 17ης Μαρτίου 2002 στο οποίο χαρακτηρίζονται επικίνδυνα για την υγεία τα νερά σε 16 νομούς της χώρας (πρωτοσέλιδο) και συγκεκριμένα στους νομούς Αργολίδας, Αρκαδίας, Αττικής, Αχαΐας, Βοιωτίας, Ηλείας, Θεσσαλονίκης, Καβάλας, Κορινθίας, Ηρακλείου, Λακωνίας, Λάρισας, Πέλλας, Ροδόπης, Σερρών και Χαλκιδικής.

30 Περιοδικό «Γεωπολιτική», Ιούλιος – Αύγουστος 1997 άρθρο του Ν. Μπαφίτη.


στο πλαίσιο της κοινής Ευρωπαϊκής πολιτικής προστασίας των υδάτινων πόρων.

Η συστηματική μελέτη που αρχίζει να διεξάγεται γύρω από τον πολυτιμότερο

φυσικό πόρο αποτελεί μια πηγή αισιοδοξίας στο τοπίο και βασίζεται στην

Κοινοτική δράση και συγκεκριμένα στην υπό μελέτη οδηγία-πλαίσιο.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

1. «Η προστασία των υγροτόπων στην Ελλάδα», Πρακτικά Συνεδρίου.

Βιβλιοθήκη Περιβαλλοντικού Δικαίου – 4, εκδόσεις Σάκκουλα Αθήνα –

Κομοτηνή 1998.

2. Π. Πατρώνος, «Κοινοτική Πολιτική και Κοινοτικό Δίκαιο Περιβάλλοντος».

Σημειώσεις για την Ε.Σ.Δ.Δ./ΤΑΠΑ.

3. Β. Παπαγρηγορίου «Οι υγρότοποι διεθνούς ενδιαφέροντος», εκδόσεις

Σάκκουλα Αθήνα – Θεσσαλονίκη 2000.

4. Εφημερίδα «Το Βήμα», της 20ης Μαρτίου 2002.

5. Έθνος της Κυριακής» της 17ης Μαρτίου 2002.

6. Περιοδικό «Γεωπολιτική», Ιούλιος – Αύγουστος 1997.

7. Σχέδιο Δράσης της Μικτής Ελληνοβουλγαρικής Επιτροπής της Νομαρχίας

Έβρου και της Περιφέρειας Χασκόβου – Βουλγαρίας που υπογράφτηκε στην

Ορεστιάδα στις 02-03/12/1999.

8. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – Γενική διεύθυνση μελετών PE162,500 EL

4,3,4,/ΠΑΡ. «Οι σημαντικότερες Κοινοτικές διατάξεις στον τομέα της

ρύπανσης των υδάτων.»

9. Http :// www . minenv . gr /1/11/113/11302/ g 1130203_7. html

10. Http :// www 2. minenv . gr / MapExplorer / g _ prj 3. html ? projectID =3& mapID =4

11. Http :// www . unece . org / env / water /

12. http :// europa . eu . int / eur - lex / en / com / dat /2000/ en _500 PC 0219. html

13. Http :// www . europa . eu . int / scadplus / leg / el / lvb / e 15101. htm

14. Http :// www . europa . eu . int / scadplus / leg / el / lvbe 15113. htm


http://www.europa.eu.int/scadplus/leg/el/lvbe15113.htm

http://www.europa.eu.int/scadplus/leg/el/lvb/e15101.htm

http://europa.eu.int/eur-lex/en/com/dat/2000/en_500PC0219.html

http://www.unece.org/env/water/

http://www2.minenv.gr/MapExplorer/g_prj3.html?projectID=3&mapID=4

http://www.minenv.gr/1/11/113/11302/g1130203_7.html

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ


Τι προηγήθηκε της οδηγίας 2000/60/ΕΕ

ΈΤΟΣ ΟΡΓΑΝΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΙΤΛΟΣ

1992 Το Συμβούλιο

ζήτησε με το

Ψήφισμα 25/02/92 Πρόγραμμα

δράσης για τα

υπόγεια ύδατα


ζήτησε με το

Ψήφισμα 20/02/95 Αναθεώρηση της

οδηγίας

80/68/ΕΟΚ περί

της προστασίας

των υπόγειων

υδάτων από τη που

προκαλείται από

ορισμένες

επικίνδυνες ουσίες

1995 Ευρωπαϊκός

Οργανισμός

Περιβάλλοντος

Έκθεση 10/11/95 «Περιβάλλον στην

ΕΕ – 1995» για την

ανάγκη δράσης για

την ποιοτική και

ποσοτική

προστασία των

κοινοτικών υδάτων


ζήτησε με τα

Συμπεράσματα

18/12/95

Εκπόνηση οδηγίας

πλαισίου για την

βιώσιμη πολιτική

υδάτων

1995 Η Επιτροπή

εξέδωσε

Ανακοίνωση προς

το ΕΚ και το Σ

Για τη συνετή

χρήση και

διατήρηση των


υγροτόπων


εξέδωσε

Ανακοίνωση της

21/02/96 στο ΕΚ

και το Σ

«Πολιτική υδάτων

της ΕΚ»


υπέβαλε

Πρόταση της

09/09/96

Πρόγραμμα

δράσης για

ολοκληρωμένη

προστασία και

διαχείριση των

υπόγειων υδάτων

1996 Το Συμβούλιο, η

ΟΚΕ η Επιτροπή

Περιφερειών και το

ΕΚ ζήτησαν

Με την 25/06/96

απόφαση από την

Επιτροπή

Να υποβάλλει

πρόταση οδηγίας

για τη θέσπιση

πλαισίου για την

Ευρωπαϊκή

πολιτική υδάτων

1998 Το ΕΚ υιοθέτησε Ψήφισμα της

29/01/98

Για την τεχνολογική

βιωσιμότητα των

διευρωπαϊκών

υδάτινων πόρων

(προώθηση της

διασύνδεσης των

ομόρων υδρογραφικών

λεκανών που ανήκουν

σε διαφορετικά κράτη

και το ενδεχόμενο

δημιουργίας μιας

αγοράς ύδατος.)


directive 200060 ec of the european parliament and the counsil.doc

Documents