Eerste druk 2020

Tekst entekeningen Martin Lodewijk

Inkleuring Hanneke Bons (m.m.v. Erik Schermer en Sjors Ruygrok), Martin Lodewijk en Rob van der Nol

Samenstelling en vormgeving Rob van der Nol

Tekst dossier Rob van Eijck

Met dank aan Kees Merkx

Deze uitgave is met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. Er is naar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te doen gelden, kunnen zich wenden tot uitgeverij L.

Copyright © 2020 Martin Lodewijk c/o Uitgeverij L

www.uitgeverijL.nl

www.instagram.com/uitgeverijL

www.facebook.com/uitgeverijL

ISBN 978 90 8886 633 3 (REGULIERE EDITIE)ISBN 978 90 8886 634 0 (LUXE EDITIE)

NUR 361

Dit boek is opgedragen aan Robert van Brandwijk.

Martin

TOP SECRET

INHoUDSopGavE

9 De jaren 1986-2001 19 In de tussentijd 27 *authentiek - een tijdwijzer, 2000-2001 52 Het karakter van Juffrouw Betsie 55 Dossier Minimium bug 71 Dossier De vergeten bom 119 Dossier Het pad van de schildpad 153 Dossier Cacoïne en commando's

Storm – Dick matenaStorm, getekend door Don Lawrence, was een groot succes geworden sinds Martin Lodewijk die strip zelf was gaan schrijven, en dus moest de regelmaat in de serie gehouden worden. Maar omdat Don Lawrence door zijn gevorderde leeftijd steeds minder snel verhalen van Storm begon af te leveren, werd er gezocht naar een mogelijkheid om de hiaten die tussen Dons verhalen vielen op te vullen met ander Storm-werk. Hiertoe werd Dick Matena benaderd, die al eerder een paar verhalen van Storm had geschreven. Dit resulteerde in 1996-1998 in drie verhalen in de reeks De kronieken van de tussentijd.

De tussentijd behelst de avonturen van Storm en Roodhaar tussen album 9, De sluimerende dood, en 10, De piraten van Pandarve, dus tot het moment dat Martin Lodewijk de vaste scenarioschrijver van de reeks wordt. In deze periode is Storm nog niet in Pandarve terecht gekomen. Er zaten als het ware nog wat verhalen tussen de eerste periode, geschreven door andere tekstschrijvers, en die van

De Jaren 1986 - 2001

Tussen 1986 en 2000 was het stil op het Agent-front. Nou, niet helemaal dóódstil, want af en toe verscheen er hier of daar een fliedertje Agent, maar lange vervolgverhalen bleven al die tijd uit. Dit betekende niet dat Martin Lodewijk lui op de bank lag, want allerlei ander werk hield hem in die tijd van de straat. Zijn stripscenario’s voor andere tekenaars natuurlijk, maar ook en vooral zijn reclamewerk. Deels voor het extra geld dat dit opleverde, want de reclame betaalde veel beter dan striptekenen. Maar niet alleen daarom, want hij zou het jammer vinden om de reclame helemaal te laten vallen, ook als hij van zijn stripwerk riant zou kunnen leven. Reclamewerk maakt zijn leven een stuk interessanter en hij vindt het leuk om te doen, net als het spelen in de band Chickenfeed. Ook al omdat reclameprojecten vaak van korte duur zijn, terwijl het tekenen van één stripalbum al gauw een half jaar werk betekent in een vast stramien. Die verschillende werkterreinen, striptekenen, scenarioschrijven, reclamewerk en muziek maken, bieden de nodige afwisseling.

Links: In 2013 werden 3 scenario's van Martin Lodewijk in boekvorm uitgegeven, waaronder De bronnen van Marduk.Rechts: omslag van het eerste deel van De kronieken van de tussentijd. Matena tekende het album onder het pseudoniem John Kelly.

9

Martin Lodewijk zelf, die zich in Pandarve afspelen. Vandaar dus de titel De Tussentijd. Het was Martins bedoeling om de verhalen voor Dick Matena een andere omgeving, een andere sfeer te geven dan de Pandarve-verhalen voor Don Lawrence. Zoals hij zelf zei: de reeksen moeten niet met elkaar concurreren.

Voor Dick Matena schreef Martin Lodewijk zijn scenario’s op ongeveer dezelfde manier als voor Don Lawrence, maar hij belde aan Matena natuurlijk zijn scenario’s niet door, zoals hij bij Lawrence wel regelmatig deed. Hij faxte zijn teksten en schetsen van de pagina-indeling, met hier en daar een krabbeltje. Ook zag hij in die tijd Dick Matena regelmatig, dus was er altijd voldoende gelegenheid voor overleg.

Van een vierde Tussentijd-verhaal, De ruimte van Klein, had Martin Lodewijk al 16 pagina’s geschreven, toen de uitgeverij de stekker uit de serie trok. De album-oplage was 35.000 exemplaren, een heel respectabel aantal, maar voor de VNU was dat toen niet hoog genoeg. En zo bleef alleen de hoofdreeks van Storm over, getekend door Don Lawrence. Althans, tot Romano Molenaar en Jorg de Vos na diens dood de reeks in 2006 overnamen.

January JoneSEen andere reeks waarvoor Martin Lodewijk in deze periode de scenario’s schreef, was, de samen met Eric Heuvel opgezette stripserie, January Jones. Deze January (familie van Indiana?) is een avontuurlijke pilote, of beter aviatrice, gezien de tijdsperiode waarin de strip zich afspeelt, en een fraai voor-beeld van een feministe avant la lettre. Niet alleen door haar beroep, maar vooral door haar karakter is zij een toonbeeld van vrouwelijke zelfstandigheid en onafhankelijkheid. Samen met tekenaar Eric Heuvel is Martin Lodewijk er in geslaagd van deze kordate jongedame een populaire stripheldin te maken.

Eric Heuvel had contact met Martin Lodewijk gezocht en hem voorbeelden van zijn werk laten zien, waarna ze besloten samen een strip te gaan maken. Ze kozen voor een vrouwelijke hoofdpersoon, omdat die, op Franka na, in Nederland nauwelijks bestonden. Martin Lodewijk zag in het werk van Eric Heuvel een goede basis voor een strip in de klare lijn-stijl van Hergé en raadde hem dus aan die kant op te gaan. Het werd een groot succes. Het eerste verhaal, Dodenrit naar Monte Carlo, was onmiddellijk populair in Eppo Wordt Vervolgd (1987) en verscheen al snel in album.

10

In de jaren daarna volgden nog vier verhalen van January Jones. Van Martin Lodewijk kreeg Eric Heuvel elke week één pagina tekst, die hij uitschetste en liet becommentariëren. Daarna werkte hij die pagina uit en kreeg hij de volgende in tekst. Althans, zo ging het in de beginperiode. Bij latere verhalen was de samenwerking meer op afstand. Martin Lodewijk maakte een ruwe indeling van de pagina’s en zette daar zijn visie op de plaatjes bij, met de dialogen er naast.

Het vierde verhaal, Het Pinkerton-draaiboek, verscheen in 1995 niet alleen in Sjosji, maar ook in het Algemeen Dagblad, de krant die toentertijd met een ambitieus stripprogramma bezig was. Na dit verhaal was het de bedoeling door te gaan met January Jones, maar een nieuw scenario liet op zich wachten: Martin Lodewijk had het te druk met allerlei ander werk. Dus nam Eric Heuvel een Jones-pauze en tekende hij in de jaren hierna een negental verhalen van Bud Broadway, een strip met ondertekst, en enkele heel succesvolle educatieve verhalen over de Tweede Wereldoorlog. Maar toen Eppo in 2009 een nieuwe start maakte, beleefde January Jones daarin op initiatief van Heuvel na bijna vijftien jaar haar comeback. Van de sindsdien verschenen verhalen zijn de eerste twee nog door Martin Lodewijk geschreven, maar daarna heeft Eric Heuvel zelf naast

het tekenwerk ook de scenario’s voor zijn rekening genomen. De verhalen van January Jones spelen zich af in de jaren

dertig. En die periodisering wordt niet alleen als kleurrijk decor gebruikt, maar maakt een wezenlijk onderdeel uit van de plots. Specifieke historische gebeurtenissen in dat tijdvak liggen ten grondslag aan de verhaallijnen van deze stripserie. Voor een serie als January Jones is dan ook een grote hoeveelheid documentatie nodig.

Daarnaast is January Jones een indirect voortvloeisel uit de voorliefde van Martin Lodewijk en Eric Heuvel voor de Heroïc-Albums uit de jaren veertig en vijftig. Martin kocht deze als jochie in de winkel. Dat deed de vader van Eric Heuvel ook. Die bond ze in en gaf ze aan zijn zoontje, die twintig jaar later, net als Martin Lodewijk, verslingerd raakte aan de wilde avonturen van onder meer Felix en Bob Bang. Maar de invloed van deze oude pulpblaadjes zit niet in de tekenstijl en zelfs niet of nauwelijks in de verhaalstijl. Het gaat hier alleen om een soort half bewuste hommage.

Misschien nog een leuk weetje: er bestaat echt een beroemde January Jones. Deze Amerikaanse, voluit January Kristen Jones, is geboren in 1978. Zij is een film- en tele-visieactrice, die onder meer in Mad Men acteerde.

Links: voorbeeld van hoe Martin Lodewijk de scena-rio's uitschetste voor Heuvel en het resultaat.Recht: Miss Jones was het er niet altijd mee eens als Lodewijk agent 327 voor liet gaan in plaats van aan een nieuw January Jones scenario te werken.

11

Een aantal van Lodewijks bekendste reclamecampagnesBoven: The war of the worlds.Links: De Koninklijke Landmacht.onder: Laat de dieren ook eens lachen voor ouwehands Dierenpark.

12

eDmunD BellAlsof het schrijven van twee populaire stripseries al niet genoeg was, nam Martin Lodewijk er eind jaren tachtig nog een serie bij: Edmund Bell. Deze reeks, die in het weekblad Robbedoes verscheen, was gebaseerd op de verhalen van John Flanders en de eerste delen waren getekend door René Follet en geschreven door Jacques Stoquart. Daarna werd Martin Lodewijk gevraagd de volgende delen te schrijven, nadat hij in contact was gekomen met de uitgever van Edmund Bell, Claude Lefranq, via René Follet, die hij van Eppo kende. Hoewel hij nogal ambivalent tegenover de verhalen van John Flanders stond, omdat hij ze erg slecht geschreven vond, werd hij desondanks gegrepen door de fantastische sfeer in de verhalen, die hij uiterst intrigerend vond.

Voor de reeks Edmund Bell heeft hij toen dus een bestaand verhaal van Flanders verstript, maar wel met een grote hoe- veelheid eigen inbreng. Dit was De Rode Schaduw. Een vervolg, De Zwarte Schaduw, werd door hemzelf geschreven en tot zijn groot genoegen ook weer getekend door Follet, over wiens tekencapaciteiten hij altijd enthousiast is geweest.

Veel reclameIn de tweede helft van de jaren tachtig en in de loop van de jaren negentig was Martin Lodewijk naast zijn scenariowerk vrijwel uitsluitend bezig met reclame. Zo maakte hij een aantal filmaffiches, onder meer voor Paul Chevrolet en de ultieme hallucinatie (1985) van Pim de la Parra, op verzoek van producent Ruud den Drijver. Al eerder had hij het affiche van Theo gegen den Rest der Welt (1980) gemaakt, de film die hij verstript heeft tot het Agent 327-verhaal De rest van de wereld min een (1981). Daarvóór had hij al een affichereeks gemaakt voor de rockopera War of the Worlds (1978), in een stijl die als hommage heel dicht bij die van E.P. Jacobs ligt, de tekenaar van de klassieke reeks Blake en Mortimer. Andere, heel bekende filmaffiches van zijn hand zijn die van de drie Flodder-films, uit 1986, 1992 en 1995. Naast deze affiches kreeg ook zijn reclamewerk voor Ouwehands Dierenpark landelijke bekendheid, onder de titel ‘Laat de dieren ook eens lachen!’.

Voor zijn illustratiewerk heeft Martin Lodewijk eervolle vermeldingen en bekroningen gekregen. Zo werden de dierenaffiches voor Ouwehands Dierenpark genomineerd voor de Art Directors Prijs, terwijl zijn illustraties voor de Solutabs (een bepaald soort tabletten) van Gist een eervolle vermelding kregen bij de Effi-uitreikingen.

Boven: Edmud Bell en een felicitatie voor Lodewijks 75e verjaardag. Follet zat er tien jaar naast...

13