diwanareŞbnk.institutkurde.org/images/pdf/rh54jbfnlq.pdfnan ûfîkî min danî peşîya biran...
TRANSCRIPT
FEQÎR AHMED
-DIWANAREŞ1
Weşanên Kurdistan - Kurdistan Verlag
Bestelladresse:Weşanen KurdistanKurdistan VerlagWachsbleiche 62D-4500 Osnabrück©1990
Bestelladresse:Weşanen KurdistanKurdistan VerlagWachsbleiche 62D-4500 Osnabrück©1990
FEQÎR AHMED
DÎWANA REŞI
Weşanen Kurdistan - Kurdistan Verlag
FEQÎR AHMED
DÎWANA REŞI
Weşanen Kurdistan - Kurdistan Verlag
JIBOGELE KURDISTAN
JIBOGELE KURDISTAN
PESGOTIN
Çevva her afirandin eynik û biriqîna ew mirov e, kû wâ afirandina dîxulqîne, ev afir-andina dest§ we jî biriqîna Feqîr e weka kû ez wî ji zû ve bi sexs dinasim. Feqîr bive afirandina xwe mafân şexsî û zomî di nav mafân gelâ Kurdistan de helandiye,mafân gel yân gistî girtiye pâs û nâzîkiya xwe bi dilovanî honandiye, daye ber çav kûew bi rastî vvelatparâzâ Kurdistan û ji helbes tvanekî girîngâ Kurdistan e.
Bi avakirina v§ afirandina xwe li gel pirsgirâk û hukmâ giranbiha di nav gelâ Kurdist¬an, bi taybetî gerek bo xatir û qûdreta ronakbîrân feodal, yân kû rûmetân gelâKurdistan bi dilxirabî pâş dikin û xwe pâşverû-vvelatparâz bi gelâ Kurdistan didin nas-în, li ser qîmet§n kû ne mafâ wan e tâtin rûniştandin, li gel neyîniya ev tişt bo gelâKurdistan bi dilşevvatî anîna ziman, perçebûna gelâ Kurdistan ya fâodalî nexweştirînaliyâ gelâ Kurdistan pâşçav xistin, evvân kû feyde ji vâ rewş§ dibinin û li mafân xweyân şexsî diğerin, çi bi bingeha bavveriya olî, çi bi hebûna qudreta bingeha eşîrî dij-minâ vvanâ bâ aşitî ye. Ew dide zanîn kû ewan bi serdestan re xwediyâ mafekî ne, li
heremân Kurdistan, ew destdirâjân mafân dijminân kolonyalîst li herem in; ji ber vâyekâ jî bi karînân kir&t gelâ Kurdistan her tim di zorîna âşejiyan kişandinâ de hîştine.Ev fâodalân destlîzoka dijmin û hevalbendân wan ev cahş û sîxur yân rûreşân gelâKurdistan ji bo mafân xwe yân rojane xwesbûna wan bi bâ serefî dihonîne û ji boeşkere kirina wan di nav gel de çi ji destan wî tân pas ve nahâle.
Ji vî ketibe, bi xemgînî diyar dike kû rûmeta revvşenbîr û welatparâzân, kû xwedî li
qîmetân gelâ Kurdistan derdikevin, kâm t§ danîn, kâmaniya biriqandin û nasîna wan li
nav gel, ji hebûna kâmasî û târnekirina îmkanan, kâm tâ cî, ji ber vâ yekâ jî divâtiyapâşkâskirina pâsengân tâkoşîna serxwebûn, nasandina li dijî kolonyalîstan, dilgermduruş t antî-fâodal bi rûmet ji bo pâserojân Kurdistan bi qîmet û rûmeta rastın bân cîkirin, dide zanîn.
Ev afirandin ji bo gelâ Kurdistan ne tenâ bi aliyâ vvelatparâzî, lâ ji aliyâ pirsândemane yân gelâ Kurdistan dihonîne jî girîng e, ewqas jî weka kû, ji aliyâ ziman jîgirîng e, vvekî din afirandinek ji gelâ Kurdistan re ji gelek aliyan giranbiha ye.
Ez di wâ bavveriya de me, ev afirandin, kû di nav qîmetân gelâ Kurdistan de ye, wâdi pâvejokâ de ji aliyâ gel giranbiha bâ dîtin û ciyâ xwe yâ pâvvîst bigire.
E. XEMGÎN
PESGOTIN
Çevva her afirandin eynik û biriqîna ew mirov e, kû wâ afirandina dîxulqîne, ev afir-andina dest§ we jî biriqîna Feqîr e weka kû ez wî ji zû ve bi sexs dinasim. Feqîr bive afirandina xwe mafân şexsî û zomî di nav mafân gelâ Kurdistan de helandiye,mafân gel yân gistî girtiye pâs û nâzîkiya xwe bi dilovanî honandiye, daye ber çav kûew bi rastî vvelatparâzâ Kurdistan û ji helbes tvanekî girîngâ Kurdistan e.
Bi avakirina v§ afirandina xwe li gel pirsgirâk û hukmâ giranbiha di nav gelâ Kurdist¬an, bi taybetî gerek bo xatir û qûdreta ronakbîrân feodal, yân kû rûmetân gelâKurdistan bi dilxirabî pâş dikin û xwe pâşverû-vvelatparâz bi gelâ Kurdistan didin nas-în, li ser qîmet§n kû ne mafâ wan e tâtin rûniştandin, li gel neyîniya ev tişt bo gelâKurdistan bi dilşevvatî anîna ziman, perçebûna gelâ Kurdistan ya fâodalî nexweştirînaliyâ gelâ Kurdistan pâşçav xistin, evvân kû feyde ji vâ rewş§ dibinin û li mafân xweyân şexsî diğerin, çi bi bingeha bavveriya olî, çi bi hebûna qudreta bingeha eşîrî dij-minâ vvanâ bâ aşitî ye. Ew dide zanîn kû ewan bi serdestan re xwediyâ mafekî ne, li
heremân Kurdistan, ew destdirâjân mafân dijminân kolonyalîst li herem in; ji ber vâyekâ jî bi karînân kir&t gelâ Kurdistan her tim di zorîna âşejiyan kişandinâ de hîştine.Ev fâodalân destlîzoka dijmin û hevalbendân wan ev cahş û sîxur yân rûreşân gelâKurdistan ji bo mafân xwe yân rojane xwesbûna wan bi bâ serefî dihonîne û ji boeşkere kirina wan di nav gel de çi ji destan wî tân pas ve nahâle.
Ji vî ketibe, bi xemgînî diyar dike kû rûmeta revvşenbîr û welatparâzân, kû xwedî li
qîmetân gelâ Kurdistan derdikevin, kâm t§ danîn, kâmaniya biriqandin û nasîna wan li
nav gel, ji hebûna kâmasî û târnekirina îmkanan, kâm tâ cî, ji ber vâ yekâ jî divâtiyapâşkâskirina pâsengân tâkoşîna serxwebûn, nasandina li dijî kolonyalîstan, dilgermduruş t antî-fâodal bi rûmet ji bo pâserojân Kurdistan bi qîmet û rûmeta rastın bân cîkirin, dide zanîn.
Ev afirandin ji bo gelâ Kurdistan ne tenâ bi aliyâ vvelatparâzî, lâ ji aliyâ pirsândemane yân gelâ Kurdistan dihonîne jî girîng e, ewqas jî weka kû, ji aliyâ ziman jîgirîng e, vvekî din afirandinek ji gelâ Kurdistan re ji gelek aliyan giranbiha ye.
Ez di wâ bavveriya de me, ev afirandin, kû di nav qîmetân gelâ Kurdistan de ye, wâdi pâvejokâ de ji aliyâ gel giranbiha bâ dîtin û ciyâ xwe yâ pâvvîst bigire.
E. XEMGÎN
NAVROK
Axina min Kurdistan 1
Xwe li te bigerînim 13Ey Şahlûle min 14Sond bi avstan 17Çand û dîrok 18Lewca Azadî 23Hebûna Kurdistan 24Bibin hostâ gelâ xwe 28Li Helebce 33Nama Kurdistan 35Ji Dijminra Goristan 38Ez û Bilbil 39Ala Rengin 41Ape Gedûr 43Te ez rlzgar nekirim 45Pişta min j ikest 47Karkirno werin em herin 50Velat 51Hevale râça min 52Şewat û nalîn 54Berbang 55Xorte- Kurd 56Evî na be nevî 62Deşta Berazan 63Ey Mileto. 68Derî ya Evî ne 69Ez kurmama teme 70Memostan Cigerxwûn 71Baxçe Gulan 74Hevalen Cefakar 76Jîna min kete deve guran 78Gele heja 79Silav i i bavo ra 81Gele Kurdistan de rabin 83Emine 86Serketin û Bilindi 87Va Axe xayîn 88Belengazen Kurdistan 90çel û çar 92
NAVROK
Axina min Kurdistan 1
Xwe li te bigerînim 13Ey Şahlûle min 14Sond bi avstan 17Çand û dîrok 18Lewca Azadî 23Hebûna Kurdistan 24Bibin hostâ gelâ xwe 28Li Helebce 33Nama Kurdistan 35Ji Dijminra Goristan 38Ez û Bilbil 39Ala Rengin 41Ape Gedûr 43Te ez rlzgar nekirim 45Pişta min j ikest 47Karkirno werin em herin 50Velat 51Hevale râça min 52Şewat û nalîn 54Berbang 55Xorte- Kurd 56Evî na be nevî 62Deşta Berazan 63Ey Mileto. 68Derî ya Evî ne 69Ez kurmama teme 70Memostan Cigerxwûn 71Baxçe Gulan 74Hevalen Cefakar 76Jîna min kete deve guran 78Gele heja 79Silav i i bavo ra 81Gele Kurdistan de rabin 83Emine 86Serketin û Bilindi 87Va Axe xayîn 88Belengazen Kurdistan 90çel û çar 92
Dilâ min 95Sitâr 97Evî na be ol 98Sistem bû a gundî û karkir 99Rakin Ala Cenge 100Bara Velat 101Govend 102Lâva sor 103Şîna Velat 105Evin 110Ey karkirân Kurdistan 112Tazî û Birçîyan 113Dayîk 114Pirozkin 115Sebe Kurdistan 116Şevreşî 117Jîna însanan 121Nuh-roj 123Yeki Gulan 125Dev-kân û Zik-dir 126Sitil dikelâ, sîtil 128Iro li Kurdistana me 131Hâz dikim 133Ji min sitandin 134Para gelî te tuneye 135Berdin bi hâz serî hildin 137Ax pişta min 140Bâşîkçî 141Huniran bidin min 143Roja sor da kurd hene 147Tev hilweşandin 148Dilâ bi kul 150Axan çikir 152Menalin 154Axan û began 155Koledare qebûl nakin 156Şoreşgerâ Qehreman 157Ezim Kurdistan 159Kurdno 164Şîyarbûn 166Mujûlim 167Hişîyarî 168Qata bindest 170Şewitandin 171
Dilâ min 95Sitâr 97Evî na be ol 98Sistem bû a gundî û karkir 99Rakin Ala Cenge 100Bara Velat 101Govend 102Lâva sor 103Şîna Velat 105Evin 110Ey karkirân Kurdistan 112Tazî û Birçîyan 113Dayîk 114Pirozkin 115Sebe Kurdistan 116Şevreşî 117Jîna însanan 121Nuh-roj 123Yeki Gulan 125Dev-kân û Zik-dir 126Sitil dikelâ, sîtil 128Iro li Kurdistana me 131Hâz dikim 133Ji min sitandin 134Para gelî te tuneye 135Berdin bi hâz serî hildin 137Ax pişta min 140Bâşîkçî 141Huniran bidin min 143Roja sor da kurd hene 147Tev hilweşandin 148Dilâ bi kul 150Axan çikir 152Menalin 154Axan û began 155Koledare qebûl nakin 156Şoreşgerâ Qehreman 157Ezim Kurdistan 159Kurdno 164Şîyarbûn 166Mujûlim 167Hişîyarî 168Qata bindest 170Şewitandin 171
Velatâ me Kurdan 173Gelî rakir çakûç û das 174Herdu hostâ li Cîhan 175Evîna karkir 177Keça berazan 179Min heval naskirin 180Hevalan slr neda di j min 182Belengazîya Filistin 183Hâja û zana 185Çûme levan 188Sî ngâ bi pirç 190Cejna Kurdistan 192Partîya 193Xeml û xez 194Şermâ gelâ Kurdistan 195Xâr û bâra Kurdistan 197
Velatâ me Kurdan 173Gelî rakir çakûç û das 174Herdu hostâ li Cîhan 175Evîna karkir 177Keça berazan 179Min heval naskirin 180Hevalan slr neda di j min 182Belengazîya Filistin 183Hâja û zana 185Çûme levan 188Sî ngâ bi pirç 190Cejna Kurdistan 192Partîya 193Xeml û xez 194Şermâ gelâ Kurdistan 195Xâr û bâra Kurdistan 197
AXINA MİN KURDİSTAN
Ax tijâye
Xwûn, dibarâ, tirs û xofa li varan
Çiyan û zinar deng dane hev di nal in
Şeve reşe hirç û hovan di kal in
Pûk, baran, berf serma û baya kur
Li min dibû gâjgerîng û serma pir
Ez xwe bavâm ber qefakî ku nemrim
Râç wlndakir berîyâ xwe da baya kur
Kete pâş min dara hûr û wergi pir
Dişemitîm çalî ketin linge min
Bi ve tirsâ bi ve xofe bi vî havi
Li xwe xist û got haho dayîka min
Haza xwe kir j i ber piştâ ranabim
Çalî yan derxim ji xwûnâ xelas nabim
Xwûna rain bin da wa hovana kir zûrîn
Çeqel û rûvî kâ tev buxwun laşâ min
Ez bi lepan li ser kûnâ pâsva çûm
Avjinîyâ nizam min got haho fetişim
Pasa min boş bû diketime deriya kûr
Dayik di-hat bîrîya min' j î lepitîm
AXINA MİN KURDİSTAN
Ax tijâye
Xwûn, dibarâ, tirs û xofa li varan
Çiyan û zinar deng dane hev di nal in
Şeve reşe hirç û hovan di kal in
Pûk, baran, berf serma û baya kur
Li min dibû gâjgerîng û serma pir
Ez xwe bavâm ber qefakî ku nemrim
Râç wlndakir berîyâ xwe da baya kur
Kete pâş min dara hûr û wergi pir
Dişemitîm çalî ketin linge min
Bi ve tirsâ bi ve xofe bi vî havi
Li xwe xist û got haho dayîka min
Haza xwe kir j i ber piştâ ranabim
Çalî yan derxim ji xwûnâ xelas nabim
Xwûna rain bin da wa hovana kir zûrîn
Çeqel û rûvî kâ tev buxwun laşâ min
Ez bi lepan li ser kûnâ pâsva çûm
Avjinîyâ nizam min got haho fetişim
Pasa min boş bû diketime deriya kûr
Dayik di-hat bîrîya min' j î lepitîm
- 2 -
Ez derketim kenara derya mezin
Cana min, hiş û serî li min gejbûn
Li we derâ di fertilim bi wî halî
Pirça serî li min mezin û direj bûn
Ez bi tenkâ 11 we çolâ li vî banî
Birci dibûm diçûm çolâ ku çi hani
Bi mehan û pir bi rojan mame li wir
Derketim ser dara dareke pir bilind
Hatâ xanâ destek mezin bajar gund
Ji ser dara hatim erdâ pâşva çûm
Di meşîyam pir dirivîyam çiqas dûr
Bi wî hali bi ve rezalî ez reben
Ez tazime nikam herim nav şânî
Xwe bavâme xanî kevn û xirabe
Tada hebin kincâ qetîya û kevnar
Li xwe deyînim ku herim nav sânî
Ez derktim ser xirabâ reş û pehn
Hate xanâ deri reş û pir mezin
Pir pâlepûç ez daketim diçûm jâr
Dengek hate guhâ min go were vir
- 2 -
Ez derketim kenara derya mezin
Cana min, hiş û serî li min gejbûn
Li we derâ di fertilim bi wî halî
Pirça serî li min mezin û direj bûn
Ez bi tenkâ 11 we çolâ li vî banî
Birci dibûm diçûm çolâ ku çi hani
Bi mehan û pir bi rojan mame li wir
Derketim ser dara dareke pir bilind
Hatâ xanâ destek mezin bajar gund
Ji ser dara hatim erdâ pâşva çûm
Di meşîyam pir dirivîyam çiqas dûr
Bi wî hali bi ve rezalî ez reben
Ez tazime nikam herim nav şânî
Xwe bavâme xanî kevn û xirabe
Tada hebin kincâ qetîya û kevnar
Li xwe deyînim ku herim nav sânî
Ez derktim ser xirabâ reş û pehn
Hate xanâ deri reş û pir mezin
Pir pâlepûç ez daketim diçûm jâr
Dengek hate guhâ min go were vir
- 3 -
Ez zivîrim li ser mila xwe çepâ
Deri vekir çi karkâr û gundâ pir
Didane min şal, şapik, nan û goştgotin hatî li ser çavan tijî xort
Vana gotin bi xwandinâ dizanî
Em bûxwûnin pirtûka ser firazî
Pir meraostan roj û şevan didan minEz dibûme xwandewanâ poz bilind
Didan dest min plrtûkeke pir mezin
Min dixwand û pire xweş û pir raizmiz
Pirsin kir û wa hevalan ji mira got
Min xwandindikir heta sibâ wexta cot
Şev û roj an we pirtûkâ dixwûnin
Ku radikevim li ser diljî datînim
Hevalan go em kâ pirtûk bixwûnin
Kolan rakin tev li koledar xînin
Guh dar kirin yekî jîr, zana û xurt
Xwandin dikir kesan nekir qirte pirt
Belengazan dest dane hev tev raeşlyanMal û qesrân dewlemendîyan hilweşîyan
- 3 -
Ez zivîrim li ser mila xwe çepâ
Deri vekir çi karkâr û gundâ pir
Didane min şal, şapik, nan û goştgotin hatî li ser çavan tijî xort
Vana gotin bi xwandinâ dizanî
Em bûxwûnin pirtûka ser firazî
Pir meraostan roj û şevan didan minEz dibûme xwandewanâ poz bilind
Didan dest min plrtûkeke pir mezin
Min dixwand û pire xweş û pir raizmiz
Pirsin kir û wa hevalan ji mira got
Min xwandindikir heta sibâ wexta cot
Şev û roj an we pirtûkâ dixwûnin
Ku radikevim li ser diljî datînim
Hevalan go em kâ pirtûk bixwûnin
Kolan rakin tev li koledar xînin
Guh dar kirin yekî jîr, zana û xurt
Xwandin dikir kesan nekir qirte pirt
Belengazan dest dane hev tev raeşlyanMal û qesrân dewlemendîyan hilweşîyan
- 4 -
Kirin dest xwe qesir, qonax, bire û lat
Ko xelas bû şefaq lâ ket û roj hilat
Çend keser ji dilâ min' da hatin xwarQîrîn bi min ket ka û ka welat
Ez rakirim ser doşegan û bâ guman
Heval li nav çlyâ xwe radimedîyan
Ez diketim pir ramanîyan û xewûna kûrDerket pâş min râçek mezin pir li dûr
Na xewînâ gund, şânî û tev ba j ar
Diçim diçim deng, qîrîn û hawar
Dema sala çîye ne havin û ne bihar
Derket pâş min zinarek
li ber veketîyâ marek
gavek duduyan pâşva çûm
Ji çîya derket siwarek
Hespa siwâr pir basbû
Dilâ min ji mar nexweşbû
Dengâ zengûyan û nelan
Mar rabû bilind dibû
- 4 -
Kirin dest xwe qesir, qonax, bire û lat
Ko xelas bû şefaq lâ ket û roj hilat
Çend keser ji dilâ min' da hatin xwarQîrîn bi min ket ka û ka welat
Ez rakirim ser doşegan û bâ guman
Heval li nav çlyâ xwe radimedîyan
Ez diketim pir ramanîyan û xewûna kûrDerket pâş min râçek mezin pir li dûr
Na xewînâ gund, şânî û tev ba j ar
Diçim diçim deng, qîrîn û hawar
Dema sala çîye ne havin û ne bihar
Derket pâş min zinarek
li ber veketîyâ marek
gavek duduyan pâşva çûm
Ji çîya derket siwarek
Hespa siwâr pir basbû
Dilâ min ji mar nexweşbû
Dengâ zengûyan û nelan
Mar rabû bilind dibû
- 5 -
Erd û ezman tev şaqiya
Siwar li hespâ leqiya
Ejdirha serî rakir
Zinar ji erde teqîya
Tirs û xofa pir mezin
Tev' da kete dilâ min
Bû pûk, berf û baran
Siwar û mar lihev geri yan
Min go mar dijminâ min
Siwâr buxwe werâ min
Min li lingan kire qîrîn
Lâ ez çito birivim
Pir rivîyam û min bankir
Xwe ji xewa şevwn çekir
Heval hatin dora min
Tev dixwasitim sora min
Werhasilî min xewûn got
Heta sibâ dema cot
Heval rabûn xeyîdîn
Çav sor dibûn çeraidîn
- 5 -
Erd û ezman tev şaqiya
Siwar li hespâ leqiya
Ejdirha serî rakir
Zinar ji erde teqîya
Tirs û xofa pir mezin
Tev' da kete dilâ min
Bû pûk, berf û baran
Siwar û mar lihev geri yan
Min go mar dijminâ min
Siwâr buxwe werâ min
Min li lingan kire qîrîn
Lâ ez çito birivim
Pir rivîyam û min bankir
Xwe ji xewa şevwn çekir
Heval hatin dora min
Tev dixwasitim sora min
Werhasilî min xewûn got
Heta sibâ dema cot
Heval rabûn xeyîdîn
Çav sor dibûn çeraidîn
- 6 -
Gotin em neketin xew
Lâ xewûna te tev derew
Demek dirâj mam li wirKesî negot tu j i kur
Pir lepitîm û xebitîm
Roj ek lingâ min semi t i
Hata mine tevre gir
Du paranbû li ser kâvir
Kalek hanîn girâdan
Ez di ket i m navâ cîyan
Di hindirda tenkâ mam
Nikam vexum ava sar
Roj bûne meh meh bûn sal
Derketim ji navâ çiyan
Bi salan û ses mehan
Rihet dibûm digerlyam
Heval diçûn xebatâ
Meh j î serî sebata
Bû baran, pûk û berf
Heval hatin gîstine hev
- 6 -
Gotin em neketin xew
Lâ xewûna te tev derew
Demek dirâj mam li wirKesî negot tu j i kur
Pir lepitîm û xebitîm
Roj ek lingâ min semi t i
Hata mine tevre gir
Du paranbû li ser kâvir
Kalek hanîn girâdan
Ez di ket i m navâ cîyan
Di hindirda tenkâ mam
Nikam vexum ava sar
Roj bûne meh meh bûn sal
Derketim ji navâ çiyan
Bi salan û ses mehan
Rihet dibûm digerlyam
Heval diçûn xebatâ
Meh j î serî sebata
Bû baran, pûk û berf
Heval hatin gîstine hev
- 7 -
Ez dişandim nan û gost
Yeki rabû şorek got
Tu here çarşîya mezin
Li pîâ çepe bi fertil
Dûkaneke pire gir
Deri veke her hindir
Tu pirs bike kala sor
Ewe bi tera bike sor
Ew bâ xort çi dixwazî
Tu bixwaz pirtûka mor
Dirav pâde û bisztîne
Vî t işti zû bi me gîne
Ez diçûme nav bajâr
Ziqaqeke pir mezin
Lâ nihârî û çiqas xeweş
Şânî , tada diğeri yan
Di sekinim û xeniqîm
Heaîr ji çava min şemitîn
Yekî go tu megirî xort
Min niher yekî kal
Ew ba j arâ pir delal
Di navda şânî digerîya
- 7 -
Ez dişandim nan û gost
Yeki rabû şorek got
Tu here çarşîya mezin
Li pîâ çepe bi fertil
Dûkaneke pire gir
Deri veke her hindir
Tu pirs bike kala sor
Ewe bi tera bike sor
Ew bâ xort çi dixwazî
Tu bixwaz pirtûka mor
Dirav pâde û bisztîne
Vî t işti zû bi me gîne
Ez diçûme nav bajâr
Ziqaqeke pir mezin
Lâ nihârî û çiqas xeweş
Şânî , tada diğeri yan
Di sekinim û xeniqîm
Heaîr ji çava min şemitîn
Yekî go tu megirî xort
Min niher yekî kal
Ew ba j arâ pir delal
Di navda şânî digerîya
- 8 -
Kala go tu werî vir
Rûne biraza li hindir
Kuva tâyî û tu darîye
Ew welatâ te kârâye
Min go kalo biserâ te
Nasnakim welatâ xwe
Kal xeyîdî û çav sor bûnPirça serî lâ gij bûn
Pirsin hate deva wî
Go biraza ne wanî
Heta tu xwe nas nekî
Tu yâ bigerâ tim wanî
Zor da min û xeyîdî
çit o tu xwe nasnakî
Min go kalo pir bi dizi
Velatâ min ji min dizînKal kenîya û kâf xeş bû
Rûçik li kala ges bû
- 8 -
Kala go tu werî vir
Rûne biraza li hindir
Kuva tâyî û tu darîye
Ew welatâ te kârâye
Min go kalo biserâ te
Nasnakim welatâ xwe
Kal xeyîdî û çav sor bûnPirça serî lâ gij bûn
Pirsin hate deva wî
Go biraza ne wanî
Heta tu xwe nas nekî
Tu yâ bigerâ tim wanî
Zor da min û xeyîdî
çit o tu xwe nasnakî
Min go kalo pir bi dizi
Velatâ min ji min dizînKal kenîya û kâf xeş bû
Rûçik li kala ges bû
- 9 -
Kala go guh bidî min
Tev' da wekî te kurdan
Nas nakin welatâ xwe
Nexastin xwe nas bikin
Kurdan hemûyan wekî te
Nexastin welatâ xwe
Bi derew û bi qerâşîyan
Tev dibûn dijminâ hev
Kala derxist ew pirtûka
Dirâj kir û dida min
Vinda meke tu vâ pirtûkâ buxwûne
Kurdistana delal di nav' da bibîne
Min sipas kir ji dukana derketim
Nan, goşt û fîkî kiri bi râ ketim
Ez dihgîştim nav heval û hogiran
Nan û fîkî min danî peşîya biran
Pirsîn kirin ka pirtûka me gotî
Diçûm wâre ew pirtûka min hanî
Ew pirtûka qenc, baş û pir delal
çap kirine nifisîya we pir delal
- 9 -
Kala go guh bidî min
Tev' da wekî te kurdan
Nas nakin welatâ xwe
Nexastin xwe nas bikin
Kurdan hemûyan wekî te
Nexastin welatâ xwe
Bi derew û bi qerâşîyan
Tev dibûn dijminâ hev
Kala derxist ew pirtûka
Dirâj kir û dida min
Vinda meke tu vâ pirtûkâ buxwûne
Kurdistana delal di nav' da bibîne
Min sipas kir ji dukana derketim
Nan, goşt û fîkî kiri bi râ ketim
Ez dihgîştim nav heval û hogiran
Nan û fîkî min danî peşîya biran
Pirsîn kirin ka pirtûka me gotî
Diçûm wâre ew pirtûka min hanî
Ew pirtûka qenc, baş û pir delal
çap kirine nifisîya we pir delal
- 10 -
Min go eze vâ pirtûke buxwûnim
Pirs kirina kala di navda bibînim
Şev û rojan li ser pirtûk xebitîm
Pir welatân bin dest hebûn filitîn
Hâze xwe kir bankir hemû hevalan
Heval hatin tev sekinin guh dar bûn
Ez dikâ herim welatâ xwe bibînim
Gel î yâ meyî pir bin dest û perişan
Gotin here Velate xwe bibîne
Belengaz û karkeran bi hevdigîne
Xebat bikin bi sedan û hezaran
Şase mekin râça karkâr bibi nine
Min xatir xast hâsir ji çavan daketin
Diçûm diçûm di çend mehanda gîstim mal
Kala bava pîreka dâ û gelâ gund
Li dora min digîştin hev wekî kund
Me maç dikirin dest, enî û çavân hev
Kala bava û pîreka dâ bi min bawer
Roj ek duduyan di hindirda neçûm der
Roj a sisîyan rabûm diçûm qehwa gir
- 10 -
Min go eze vâ pirtûke buxwûnim
Pirs kirina kala di navda bibînim
Şev û rojan li ser pirtûk xebitîm
Pir welatân bin dest hebûn filitîn
Hâze xwe kir bankir hemû hevalan
Heval hatin tev sekinin guh dar bûn
Ez dikâ herim welatâ xwe bibînim
Gel î yâ meyî pir bin dest û perişan
Gotin here Velate xwe bibîne
Belengaz û karkeran bi hevdigîne
Xebat bikin bi sedan û hezaran
Şase mekin râça karkâr bibi nine
Min xatir xast hâsir ji çavan daketin
Diçûm diçûm di çend mehanda gîstim mal
Kala bava pîreka dâ û gelâ gund
Li dora min digîştin hev wekî kund
Me maç dikirin dest, enî û çavân hev
Kala bava û pîreka dâ bi min bawer
Roj ek duduyan di hindirda neçûm der
Roj a sisîyan rabûm diçûm qehwa gir
- 11 -
Rûdiniştim li ber derâ qehwa gir
Gelek xortan zar û xumar diliştin
Xorto hatto û xast qehwe dida min
Firtek dudu min qehwa res wexwar
Serî rakir dora xwe j î çav gerand
Di koşeda sâ xort hebûn pir cîwan
Ne diliştin tu xumar tistân û zar
Ez radibûm diçûm cem wa xortân jîr
Şûn dane min çiqas qenc û tev wezîr
Pir pey ivin pirs û ber sif me da hev
deste hev girt tev daketin çarsiya gir
Delal derket li nav bajâr bandike
Fîlim hatîye tev gelan hişîyar dikâ
Bilâd girtin em tev diçûn sineme
Şeve reşbû hindir dikir hume meşine
Bexte meyi pir sipî û piri xweş
Fîlim dibû wek we soreşa oqtober
karkâr gundî dest dane hev dimeşîyan
Mal û gundân dewlemendan hilwasîyan
Das û bal i yoz kirin dest xwe tev rabûn
Hilweşandin sera û qonax pir bilind
- 11 -
Rûdiniştim li ber derâ qehwa gir
Gelek xortan zar û xumar diliştin
Xorto hatto û xast qehwe dida min
Firtek dudu min qehwa res wexwar
Serî rakir dora xwe j î çav gerand
Di koşeda sâ xort hebûn pir cîwan
Ne diliştin tu xumar tistân û zar
Ez radibûm diçûm cem wa xortân jîr
Şûn dane min çiqas qenc û tev wezîr
Pir pey ivin pirs û ber sif me da hev
deste hev girt tev daketin çarsiya gir
Delal derket li nav bajâr bandike
Fîlim hatîye tev gelan hişîyar dikâ
Bilâd girtin em tev diçûn sineme
Şeve reşbû hindir dikir hume meşine
Bexte meyi pir sipî û piri xweş
Fîlim dibû wek we soreşa oqtober
karkâr gundî dest dane hev dimeşîyan
Mal û gundân dewlemendan hilwasîyan
Das û bal i yoz kirin dest xwe tev rabûn
Hilweşandin sera û qonax pir bilind
- 12 -
Li ber piyan çû text, taç û warâ wan
Hilweşandin dewlemendîya dîn û har
Li ber pîyan çû mal, xeml û xâza pir
Hilweşandln sera û qonax pir bilind
Hevsar kirin dest xwe û tev meşîyanSermîyandar, pasa û axan hilv/eşîyan
Dibû şademanî , sadî , zirne û defa pirSistem kete dest karkâr û gel î yâ pir
Def û zirne tev lâ diketin û bû şadî
Li qûç , qerac, li çîyan û f ey i dan ronayî
Tûştâ nuh, qenc tev baş çâ dikin
Emperiyalist Ji cîhanâ rakirin
Ne dimine cîgerxwûn û hostân dîn
Ne belengaz ne feqir û bibin dîn
Ne hâjar ne cîgerxwûn û ne feqîr
Roj ek were kû vana bibin hebûn
Va çiroka feqir ji gel'ra wanî got
Ku em nerin wekî berâ û dema cot
13.7. 1978
- 12 -
Li ber piyan çû text, taç û warâ wan
Hilweşandin dewlemendîya dîn û har
Li ber pîyan çû mal, xeml û xâza pir
Hilweşandln sera û qonax pir bilind
Hevsar kirin dest xwe û tev meşîyanSermîyandar, pasa û axan hilv/eşîyan
Dibû şademanî , sadî , zirne û defa pirSistem kete dest karkâr û gel î yâ pir
Def û zirne tev lâ diketin û bû şadî
Li qûç , qerac, li çîyan û f ey i dan ronayî
Tûştâ nuh, qenc tev baş çâ dikin
Emperiyalist Ji cîhanâ rakirin
Ne dimine cîgerxwûn û hostân dîn
Ne belengaz ne feqir û bibin dîn
Ne hâjar ne cîgerxwûn û ne feqîr
Roj ek were kû vana bibin hebûn
Va çiroka feqir ji gel'ra wanî got
Ku em nerin wekî berâ û dema cot
13.7. 1978
- 13 -
XVE LI TE BIGERÎNIM
Lâ ez roj ek werim mala bave te
Ji dayîk pirskim şîrîn nave te
Gundî tev komkin civînek çâkim
Bavikâ bistînim söze bejina te
Werga qelen bidim defe lâxînim
Siwaran siwar kim hine bişînim
Bixemlînim te kesk, sor û gewr
Dile te û feqîr bi hevdi gînim
Ez rabim ser xwe werime cem te
Xwe bigerînim tev li bejina te
Di mabâne meda tev mij û duman
Ramûsin lâva sor xelqe çava te
Li nave bigerim ko tu nekî şar
Eme evîn darbin alâ hildin j or
Bi ser best bijâ gele min û te
Azad û rizgar bâ kurdistana me
16. 11. 1972
- 13 -
XVE LI TE BIGERÎNIM
Lâ ez roj ek werim mala bave te
Ji dayîk pirskim şîrîn nave te
Gundî tev komkin civînek çâkim
Bavikâ bistînim söze bejina te
Werga qelen bidim defe lâxînim
Siwaran siwar kim hine bişînim
Bixemlînim te kesk, sor û gewr
Dile te û feqîr bi hevdi gînim
Ez rabim ser xwe werime cem te
Xwe bigerînim tev li bejina te
Di mabâne meda tev mij û duman
Ramûsin lâva sor xelqe çava te
Li nave bigerim ko tu nekî şar
Eme evîn darbin alâ hildin j or
Bi ser best bijâ gele min û te
Azad û rizgar bâ kurdistana me
16. 11. 1972
- 14 -
EY SAHLULE MİN
Ez çûm siya dare. Min di yek li wir.
Be j na we bilind. Rû bi ken û gul.
Min silav lâ da. Nego li ser dil.
Ew kete riya xwe. Da min derd û kul.
Rivîyam li pâ we. Go tu veger me.Afirek da min. Sekinim li wir.
Min li pâ nihârî . Ve kire meşin.
Dile min we bir. Bi xâr û xweşî .
Ve bir dilâ min. Bilbil hat çem min.
Go meraq meke. Lâ e w ne sor gul.
Jikânastln dar. Gul tev hat in xwar.
Te ne go ew gul. J i yana bilbil.
Natirsî ji xwûda. Jikânastin gul.
Ew gul û şasin. Tev da yara min.
Jikânastin sor gul. Tu hatî ser min.
Tu min af bikî . Ey şahlûlâ min..
Şahlûl dar danî . Şor li hev hani .
Li ser telâ dar. Ew yara te kani .
- 14 -
EY SAHLULE MİN
Ez çûm siya dare. Min di yek li wir.
Be j na we bilind. Rû bi ken û gul.
Min silav lâ da. Nego li ser dil.
Ew kete riya xwe. Da min derd û kul.
Rivîyam li pâ we. Go tu veger me.Afirek da min. Sekinim li wir.
Min li pâ nihârî . Ve kire meşin.
Dile min we bir. Bi xâr û xweşî .
Ve bir dilâ min. Bilbil hat çem min.
Go meraq meke. Lâ e w ne sor gul.
Jikânastln dar. Gul tev hat in xwar.
Te ne go ew gul. J i yana bilbil.
Natirsî ji xwûda. Jikânastin gul.
Ew gul û şasin. Tev da yara min.
Jikânastin sor gul. Tu hatî ser min.
Tu min af bikî . Ey şahlûlâ min..
Şahlûl dar danî . Şor li hev hani .
Li ser telâ dar. Ew yara te kani .
- 15 -
Tu kâ çibikâ yar. Ko tinebâ war.Ey feqîre min. Here bike kar.
çi dixwazî ji dil. Derdan bikî kul.Lâ te ranekir. Ew bara ser mil.
Te berda ew yar. Megrî libin dar.
Tu j i wekî min. Boya evîn-dar.
Navâ yara min. Sos in û sor gul.
Neva yara te. Diban Kurdistan.
Tu bâ war û dîn. Ez tim dikim şîn.Destan bidî min. Tev bikin qîrin.
Ey şahlûlâ min. Verga mebâje.
Sor gul yara te. Tu li ser diki şîn.
Lâ-dan û talan. Tim li bin destan.
Ew xweş yara min. Dibam Kurdistan.
Ew bi çem û av. Ew bi çîya û şax.
Sor-gul û nârgiz. Nân hâjmar bilbil.
Tu li ser dara. Tim diki hawar.
Ew yar birin çûn. Kirin tar û mar.
Tu min nasnakî . Ey şahlûlâ min.Va çiqas sal bû. Diçim li pâ yar.
- 15 -
Tu kâ çibikâ yar. Ko tinebâ war.Ey feqîre min. Here bike kar.
çi dixwazî ji dil. Derdan bikî kul.Lâ te ranekir. Ew bara ser mil.
Te berda ew yar. Megrî libin dar.
Tu j i wekî min. Boya evîn-dar.
Navâ yara min. Sos in û sor gul.
Neva yara te. Diban Kurdistan.
Tu bâ war û dîn. Ez tim dikim şîn.Destan bidî min. Tev bikin qîrin.
Ey şahlûlâ min. Verga mebâje.
Sor gul yara te. Tu li ser diki şîn.
Lâ-dan û talan. Tim li bin destan.
Ew xweş yara min. Dibam Kurdistan.
Ew bi çem û av. Ew bi çîya û şax.
Sor-gul û nârgiz. Nân hâjmar bilbil.
Tu li ser dara. Tim diki hawar.
Ew yar birin çûn. Kirin tar û mar.
Tu min nasnakî . Ey şahlûlâ min.Va çiqas sal bû. Diçim li pâ yar.
- 16 -
Lâ-dan û kuştin. Pâ-mal û talan.Seba yara xwe. Ez bûm dîn û har.
Go tu nakî kar. Yara te bin bar.
Yara min gul bû. Ez hatim ser dar.
Ko tu bikî kar. Xwe bidî bin bar.
Bi tektik û meş. Belki bigirî yar.
Ey Şahlûlâ min. Ez tim bikim kar.
Heta bi mirine. Naxazim bin bar.
Tu pirske ji min. Armanca te çîye.
Ko tu zana bi . Veri sera çîyâ.
Tu bişaq li wir. Eze bankim gund.
Hâzekâ çekim. Ji wa xortâ Kurd.
Bikim ceng û şer. Sîng ji bidim ber.
Xebat û lebat. Ko bibim tev-ger.
Bi hâl û hinir. Rablm ji ser xwe.
Tektik û zana. Bidim gelâ xwe.
Bi tang û firoki Herim ser di J min.
Ji wana bistînim. Lâ ew yara xwe.
Ko yar bistînim. Bikim Serxwebûn.
Deyinin sistema. Azadî û hebûn.
- 16 -
Lâ-dan û kuştin. Pâ-mal û talan.Seba yara xwe. Ez bûm dîn û har.
Go tu nakî kar. Yara te bin bar.
Yara min gul bû. Ez hatim ser dar.
Ko tu bikî kar. Xwe bidî bin bar.
Bi tektik û meş. Belki bigirî yar.
Ey Şahlûlâ min. Ez tim bikim kar.
Heta bi mirine. Naxazim bin bar.
Tu pirske ji min. Armanca te çîye.
Ko tu zana bi . Veri sera çîyâ.
Tu bişaq li wir. Eze bankim gund.
Hâzekâ çekim. Ji wa xortâ Kurd.
Bikim ceng û şer. Sîng ji bidim ber.
Xebat û lebat. Ko bibim tev-ger.
Bi hâl û hinir. Rablm ji ser xwe.
Tektik û zana. Bidim gelâ xwe.
Bi tang û firoki Herim ser di J min.
Ji wana bistînim. Lâ ew yara xwe.
Ko yar bistînim. Bikim Serxwebûn.
Deyinin sistema. Azadî û hebûn.
- 17 -
Mi Uyaran çâ kim. Sor gul û nârgiz.
Ez û te bijân. Tev da li Kurdistan.
11. 12. 1969
SOND BI AVST AN
Ez Xebat kim roj û şevTim gel bikim teve hev
Tev li hinber di j mi nan
Ko ez bibim serî û dev
Ez û di j min bikin ceng
Erdâ li wan bikim teng
Koka li dijmin bikolim
Ko li cihan bidim deng
Sonde duxwum bi avstan
Tev bâm feqîr şoreşwan
Sînge xwe bidim gurlan
Ko rizgarkim Kurdistan
9.2. 1988
- 17 -
Mi Uyaran çâ kim. Sor gul û nârgiz.
Ez û te bijân. Tev da li Kurdistan.
11. 12. 1969
SOND BI AVST AN
Ez Xebat kim roj û şevTim gel bikim teve hev
Tev li hinber di j mi nan
Ko ez bibim serî û dev
Ez û di j min bikin ceng
Erdâ li wan bikim teng
Koka li dijmin bikolim
Ko li cihan bidim deng
Sonde duxwum bi avstan
Tev bâm feqîr şoreşwan
Sînge xwe bidim gurlan
Ko rizgarkim Kurdistan
9.2. 1988
- 18 -
ÇAND û DIROK
Beşe raketin xwe çekin ji xew
Hisar û zanabin em tev wekî dâw
Çekan bikşînin em nola guhderz
Raberkin dijmin tev zanabin ew
Di roka xwe vekin em lava kâne
Buxwûnin, bibinin teve ji kâne
Med' ya û guhderz ew rusteme zal
Cihan hizandin em cima nane
Gelan pir çâkirin çand û ziman
Seba çandiya xwe memostan kirîn
Dijminan dizin wek çekel û diz
çandî ' ya Kurdan li cihan mezin
Bidine pâşîya xwe ziman û çandî
Al f aba dijmin wekî me hanini
Ji ecem ji yunan piri zimane me
De rabin bigirin lâ bibin xwadî
Dîroke mezine mâr hene ji Kurdan
Bixwûnin bibinin şârân ser çîyan
Peşmerge qehreman cîwan û hejîya
Xwûna wan dirjâ bi deste dijminan
- 18 -
ÇAND û DIROK
Beşe raketin xwe çekin ji xew
Hisar û zanabin em tev wekî dâw
Çekan bikşînin em nola guhderz
Raberkin dijmin tev zanabin ew
Di roka xwe vekin em lava kâne
Buxwûnin, bibinin teve ji kâne
Med' ya û guhderz ew rusteme zal
Cihan hizandin em cima nane
Gelan pir çâkirin çand û ziman
Seba çandiya xwe memostan kirîn
Dijminan dizin wek çekel û diz
çandî ' ya Kurdan li cihan mezin
Bidine pâşîya xwe ziman û çandî
Al f aba dijmin wekî me hanini
Ji ecem ji yunan piri zimane me
De rabin bigirin lâ bibin xwadî
Dîroke mezine mâr hene ji Kurdan
Bixwûnin bibinin şârân ser çîyan
Peşmerge qehreman cîwan û hejîya
Xwûna wan dirjâ bi deste dijminan
- 19 -
Dixwazin çi bikin bibin memostan
Ko raman bibin ne ben em westîyan
Bixwûnin zanistîye bi zimane xwe
Em hemû rakin ala gelâ Kurdistan
Ko zana Nebin nikan herin pâş
Ne xwûnin nebinin qe nabin geş
Dijminan kuştin bav û kala me
Zanabin, pirskin ew tektik û meş
Ramanîya dijmin tev kirin nav me
Mihemed hozan bû lâ ne sebî me
Dîwanek derxist Kurd kirin macir
Parçe û pâmal bû Kurdistana me
Hozan hene J i me xwe pâşwa nadin
Zerdeştâ mezin bira xwe nayînin
Ew meleyâ cizirâ bû mirîd û köle
çe nekir diwanek tev' da ji bo me
Ji dîroke teqîya ew ehmede xane
Hînjî penûska wî guminîya zâr te
Cîgerxwûn goran sipaskin J i wî
Goran û wana hozanin ji bo me
Sirgûn û qîrin doktor bedir xan
Şehîd bû li deran seba Kurdistan
Ka xazi-mihemed le doktor fuhadKete bin lingan gelâ Kurdistan
- 19 -
Dixwazin çi bikin bibin memostan
Ko raman bibin ne ben em westîyan
Bixwûnin zanistîye bi zimane xwe
Em hemû rakin ala gelâ Kurdistan
Ko zana Nebin nikan herin pâş
Ne xwûnin nebinin qe nabin geş
Dijminan kuştin bav û kala me
Zanabin, pirskin ew tektik û meş
Ramanîya dijmin tev kirin nav me
Mihemed hozan bû lâ ne sebî me
Dîwanek derxist Kurd kirin macir
Parçe û pâmal bû Kurdistana me
Hozan hene J i me xwe pâşwa nadin
Zerdeştâ mezin bira xwe nayînin
Ew meleyâ cizirâ bû mirîd û köle
çe nekir diwanek tev' da ji bo me
Ji dîroke teqîya ew ehmede xane
Hînjî penûska wî guminîya zâr te
Cîgerxwûn goran sipaskin J i wî
Goran û wana hozanin ji bo me
Sirgûn û qîrin doktor bedir xan
Şehîd bû li deran seba Kurdistan
Ka xazi-mihemed le doktor fuhadKete bin lingan gelâ Kurdistan
- 20 -
Dîroke vekirîye râ j i mera tine
Medîya û kavra ma kî nabîne
Nemrute bâ his rim davâtin jor
Selhedîne ser hişk ma kî nabîne
Dersim li zîlan pir kuştin û mirin
Muhabet li amed pir bi darda kirin
Didane sungîyan keç û bûkân Kurd
Delal û ne j la em tev' da jin kirin
Mele rakirin pâşmerge sera çîyan
Bi şaşi ©w Çû cem dost û biranIran , irak û jon-tirk îmze dan hev
Dixwazin j i cihan rakin Kurdistan
Dîsa rabûn ser xwe hâz û raman
Bane gel kirin gotin em râzan
Seba serokî hev kirin mit û ajan
Nebûn yekitî li nav gele xizan
çâkirin parti seba nav û deng
xort kirin robot hevra bikin ceng
Vekî dijminan bi hevdi vedidan
Nav gele nezan da ko ew bibin beg
Dema parçe bûn bi deste axa tîye
Serokî û binokî ji mera hatîyâ
Diben serxwebûn û pir diban azadî
Ne seba Kurdistan axatîya nu hatîye
- 20 -
Dîroke vekirîye râ j i mera tine
Medîya û kavra ma kî nabîne
Nemrute bâ his rim davâtin jor
Selhedîne ser hişk ma kî nabîne
Dersim li zîlan pir kuştin û mirin
Muhabet li amed pir bi darda kirin
Didane sungîyan keç û bûkân Kurd
Delal û ne j la em tev' da jin kirin
Mele rakirin pâşmerge sera çîyan
Bi şaşi ©w Çû cem dost û biranIran , irak û jon-tirk îmze dan hev
Dixwazin j i cihan rakin Kurdistan
Dîsa rabûn ser xwe hâz û raman
Bane gel kirin gotin em râzan
Seba serokî hev kirin mit û ajan
Nebûn yekitî li nav gele xizan
çâkirin parti seba nav û deng
xort kirin robot hevra bikin ceng
Vekî dijminan bi hevdi vedidan
Nav gele nezan da ko ew bibin beg
Dema parçe bûn bi deste axa tîye
Serokî û binokî ji mera hatîyâ
Diben serxwebûn û pir diban azadî
Ne seba Kurdistan axatîya nu hatîye
- 21 -
Xwe firotin dijmin gundî tim köle
Gel ma li ware reş buxwe zirtone
Parçe û pâmal bû gele Kurdistan
Tev rivîyane derva mirin ji borae
Li cihan derbek tev rabln serxwe
Ramanîyake rast tev bidin ber xwe
Ko bibin pala li hin ber dijmin
Koledar derxînin ji welatâ xwe
Aborîya welat jîna gel tînâ
Ramanîya dijminan râ şaş tînâHer çar parçan da hâzeke karkir
Sebî welat ji dijminan bistînâ
Karkirno megrîn bâ welat nabâ
Tu nemrî ne ku j i pâşve çûn nabâ
Ne şer û cengbâ tim welat bindest
Petkirina şoreşâ bâ tektîk nabâ
Hişyar û zanbin karkirâ Kurdistan
Llskek kete nav loma em westîyan
Xwanda serte şâx, beg, dede û feqir
Derewî sosî yal istin diban Kurdistan
19.4. 1980
- 21 -
Xwe firotin dijmin gundî tim köle
Gel ma li ware reş buxwe zirtone
Parçe û pâmal bû gele Kurdistan
Tev rivîyane derva mirin ji borae
Li cihan derbek tev rabln serxwe
Ramanîyake rast tev bidin ber xwe
Ko bibin pala li hin ber dijmin
Koledar derxînin ji welatâ xwe
Aborîya welat jîna gel tînâ
Ramanîya dijminan râ şaş tînâHer çar parçan da hâzeke karkir
Sebî welat ji dijminan bistînâ
Karkirno megrîn bâ welat nabâ
Tu nemrî ne ku j i pâşve çûn nabâ
Ne şer û cengbâ tim welat bindest
Petkirina şoreşâ bâ tektîk nabâ
Hişyar û zanbin karkirâ Kurdistan
Llskek kete nav loma em westîyan
Xwanda serte şâx, beg, dede û feqir
Derewî sosî yal istin diban Kurdistan
19.4. 1980
- 23 -
LEVCA AZ ADÎ
Ez û dijmin li vir hin-ber
Amade bûm xwe ber da ser
Min û dijmin sungu hildan
Dijmin rivîya min dida ser
Velat sitand ji dijminan
Ez bûm xwudan xortâ cîwan
Li ber ronîya ala-rengîn
Bi hâz û bi qirar meşîyam
Pir xebat kir bi roj û şev
Herçar parçe kirin nav hev
Bi xwûna xortân Kurdistan
Min xwe kirîyâ serî û dev
Hidî ez bûm xwudan konar
Tang, top, f iza û bi leşker
Ewâ çav berdin warâ min
Lâ wan ji dinâ bikim der
Sond xwarâ bi ala-rengîn
Lâ feqîr bûm niha zengin
Ez û gelâ dinâ bi hev ra
Li Kurdistan şadî û bangîn
9.4. 1988
- 23 -
LEVCA AZ ADÎ
Ez û dijmin li vir hin-ber
Amade bûm xwe ber da ser
Min û dijmin sungu hildan
Dijmin rivîya min dida ser
Velat sitand ji dijminan
Ez bûm xwudan xortâ cîwan
Li ber ronîya ala-rengîn
Bi hâz û bi qirar meşîyam
Pir xebat kir bi roj û şev
Herçar parçe kirin nav hev
Bi xwûna xortân Kurdistan
Min xwe kirîyâ serî û dev
Hidî ez bûm xwudan konar
Tang, top, f iza û bi leşker
Ewâ çav berdin warâ min
Lâ wan ji dinâ bikim der
Sond xwarâ bi ala-rengîn
Lâ feqîr bûm niha zengin
Ez û gelâ dinâ bi hev ra
Li Kurdistan şadî û bangîn
9.4. 1988
- 24 -
HEBÛNA KURDİSTAN
Her çar alî yâ te dijmin
Cehwer û rind Kurdistan
cima ketî bin destan
Gewir û şebab Kurdistan
Le zarokâ te nabin
Xâr û beri Kurdistan
Tev da mer û zana bin
Hâze xwe kin Kurdistan
Tev da destan bidin hev
Bi hirmijin Kurdistan
Xebat bikin roj û şev
Te xelas kin Kurdistan
Navâ te tim bixwûnin
Rind û dirâj Kurdistan
Pir mezin bi nivisînin
Di dinâ da Kurdistan
- 24 -
HEBÛNA KURDİSTAN
Her çar alî yâ te dijmin
Cehwer û rind Kurdistan
cima ketî bin destan
Gewir û şebab Kurdistan
Le zarokâ te nabin
Xâr û beri Kurdistan
Tev da mer û zana bin
Hâze xwe kin Kurdistan
Tev da destan bidin hev
Bi hirmijin Kurdistan
Xebat bikin roj û şev
Te xelas kin Kurdistan
Navâ te tim bixwûnin
Rind û dirâj Kurdistan
Pir mezin bi nivisînin
Di dinâ da Kurdistan
- 25 -
Dijmin werin bibinin
Dewlemendîya Kurdistan
Silawe kâ li te deyinin
Her dem bi j i Kurdistan
Dijmin destan vegirin
Tu bi hebûnî Kurdistan
Deynekî ji blxwazinBira bijî Kurdistan
Ramanîya te pir rind bâ
Aborîya te Kurdistan
Ne diktetor feşîst be
Tu giran î Kurdistan
Li nav koma netewan
Bibi serok Kurdistan
Gotin û sora wan gîyan
Bi destâ te bâ Kurdistan
Civîna Netev/an gîyan
Şûn bidî gîyan Kurdistan
Xarî û rastîya wan tevMaç kin deste Kurdistan
- 25 -
Dijmin werin bibinin
Dewlemendîya Kurdistan
Silawe kâ li te deyinin
Her dem bi j i Kurdistan
Dijmin destan vegirin
Tu bi hebûnî Kurdistan
Deynekî ji blxwazinBira bijî Kurdistan
Ramanîya te pir rind bâ
Aborîya te Kurdistan
Ne diktetor feşîst be
Tu giran î Kurdistan
Li nav koma netewan
Bibi serok Kurdistan
Gotin û sora wan gîyan
Bi destâ te bâ Kurdistan
Civîna Netev/an gîyan
Şûn bidî gîyan Kurdistan
Xarî û rastîya wan tevMaç kin deste Kurdistan
- 26 -
Ewana tev bibinin
Silav bidin Kurdistan
Baxek dudu gulâ sor
Beşikçi din Kurdistan
Verin li cem te razân
Bibân bijî Kurdistan
Şuta li ber te xwar kin
Bibâ bijî Kurdistan
Tu j î rabî ser lingan
Bihirmijî Kurdistan
Le nutqekâ bidî wan
Ew bitirsin Kurdistan
Destan li ber te vegirin
Deyn mede wan Kurdistan
Tu bâ mafâ karkiran
Tüne li cem we Kurdistan
Ko wana J i te fâr nekir
Van bide dar Kurdistan
Heta ji te fâr nebûn
Heq mede wan Kurdistan
- 26 -
Ewana tev bibinin
Silav bidin Kurdistan
Baxek dudu gulâ sor
Beşikçi din Kurdistan
Verin li cem te razân
Bibân bijî Kurdistan
Şuta li ber te xwar kin
Bibâ bijî Kurdistan
Tu j î rabî ser lingan
Bihirmijî Kurdistan
Le nutqekâ bidî wan
Ew bitirsin Kurdistan
Destan li ber te vegirin
Deyn mede wan Kurdistan
Tu bâ mafâ karkiran
Tüne li cem we Kurdistan
Ko wana J i te fâr nekir
Van bide dar Kurdistan
Heta ji te fâr nebûn
Heq mede wan Kurdistan
- 27 -
Kamara wan tev rabîn
Çivin bikin Kurdistan
Sîstema me dîktetor
Peran nade Kurdistan
Em zindanan boş bikin
Feqîr, gundîyâ Kurdistan
Le em bibin Vekhevî
Vekî Kurd û Kurdistan
25. 1. 1987
- 27 -
Kamara wan tev rabîn
Çivin bikin Kurdistan
Sîstema me dîktetor
Peran nade Kurdistan
Em zindanan boş bikin
Feqîr, gundîyâ Kurdistan
Le em bibin Vekhevî
Vekî Kurd û Kurdistan
25. 1. 1987
- 28 -
BİBİN HOSTE GELE XVE
Em rûnin li nav gelâ xwe
Biben derd û kulan xwe
Ko em Ji hevdi zanabin
Derman lâkin li rîşe xwe
Ew zanistî hoste me
Zane bi derd û kula me
Nisaxîya ko werâ gel
Ew xwe didâ pâşîya me
Rîşe me tev dermanbin
Emâ j i derdan xelasbin
Hoste derd û kulan me
Roj ek em bâ hev nabin
Ew diba j e bi roj û şev
Pir ramanîyan didâ hev
Gelân nolâ me bln-dest
Kom çâ dikin teve hev
Hoste piri yan dlbâje
Gel i tev' da di bîse
Ew şoreşa bi oqtober
Ji gele xwe' ra dirâse
- 28 -
BİBİN HOSTE GELE XVE
Em rûnin li nav gelâ xwe
Biben derd û kulan xwe
Ko em Ji hevdi zanabin
Derman lâkin li rîşe xwe
Ew zanistî hoste me
Zane bi derd û kula me
Nisaxîya ko werâ gel
Ew xwe didâ pâşîya me
Rîşe me tev dermanbin
Emâ j i derdan xelasbin
Hoste derd û kulan me
Roj ek em bâ hev nabin
Ew diba j e bi roj û şev
Pir ramanîyan didâ hev
Gelân nolâ me bln-dest
Kom çâ dikin teve hev
Hoste piri yan dlbâje
Gel i tev' da di bîse
Ew şoreşa bi oqtober
Ji gele xwe' ra dirâse
- 29 -
Hoşta deva xwe vekir
Ji gel'ra qale yeki kir
Xortek hebû pir bindest
Roj ek serî li xwe rakir
Lâ va xorte li navâ gund
Hemîyan para di go kund
Ew xorte pir belen-gaz
Nikane herâ nave gund
Berâ xwe da sera çîyan
cima ez hatim cîhan
Tim birci û bin-destim
Mala min bû serî çîyan
Tenkâ dima li serî çîyan
Tazîr birci û tev bâ nan
Ejdirha tev min bûxûn
Şuna min tüne le sera çîyan
Dest avâte kevire kaş
Pir dikuştin marâ beş
Agir li ser çîyan dadida
Dibiraşt duxwar laşâ reş
Piştâ xwe da hîme kaş
Go ez marim le sera keş
Bû qehreman' â ser çîyan
Az in dida li dûr û pas
- 29 -
Hoşta deva xwe vekir
Ji gel'ra qale yeki kir
Xortek hebû pir bindest
Roj ek serî li xwe rakir
Lâ va xorte li navâ gund
Hemîyan para di go kund
Ew xorte pir belen-gaz
Nikane herâ nave gund
Berâ xwe da sera çîyan
cima ez hatim cîhan
Tim birci û bin-destim
Mala min bû serî çîyan
Tenkâ dima li serî çîyan
Tazîr birci û tev bâ nan
Ejdirha tev min bûxûn
Şuna min tüne le sera çîyan
Dest avâte kevire kaş
Pir dikuştin marâ beş
Agir li ser çîyan dadida
Dibiraşt duxwar laşâ reş
Piştâ xwe da hîme kaş
Go ez marim le sera keş
Bû qehreman' â ser çîyan
Az in dida li dûr û pas
- 30 -
Hemû bajar û gundan
Kombûn li hev dicî viyan
Ew xorte wekî bûman
Di nav gel 'da qehreman
Bajar şânî û tevda gund
Neman bibân xorte kund
Nav lâ kirin tim kawa
Bû seroke gele Kurd
Hoste çîrok xelas kir
Go em xwadî gele pir
Ku em deyinin zanistî
Em tev dibin haza gir
Lâ ko em negân hevEm qe nabin teve hev
Ne çâ dibin hostân jîrEme bimrin bi roj û şev
Seba ko em bigâne hev
Bibâj feqîr gel î yo tev
Bibin zana, jîr û xurt
cima em negâne hev
Gelo em werga nekin
Em bi hev'ra şer nekin
Ko kedxwur werâ ser me
Em winda û şerm nekin
- 30 -
Hemû bajar û gundan
Kombûn li hev dicî viyan
Ew xorte wekî bûman
Di nav gel 'da qehreman
Bajar şânî û tevda gund
Neman bibân xorte kund
Nav lâ kirin tim kawa
Bû seroke gele Kurd
Hoste çîrok xelas kir
Go em xwadî gele pir
Ku em deyinin zanistî
Em tev dibin haza gir
Lâ ko em negân hevEm qe nabin teve hev
Ne çâ dibin hostân jîrEme bimrin bi roj û şev
Seba ko em bigâne hev
Bibâj feqîr gel î yo tev
Bibin zana, jîr û xurt
cima em negâne hev
Gelo em werga nekin
Em bi hev'ra şer nekin
Ko kedxwur werâ ser me
Em winda û şerm nekin
- 31 -
Bikin kar û bar e xwe
Serî hildin bi gele xwe
Seba dayîka me bin dest
Tev' da çâkin haza xwe
Bibin hâz û tev' da yek
Hildin milan bomba û çek
Bi tektik û bi ramanî
Ko em rabin lek bi lek
Em doza xwe germ bikin
Hinber kedxur ceng bikin
Ew sîstemân karkiran
Alî-kariya me bikin
Mebân tu kes nadâ me
Pir dost hene bidin me
Top û rokâten mezin
Eme bidin dora xwe
Em tev destan bidin hev
Xebat bikin roj û şev
Li hinberî dijminan
Em bibin serî dev
Eme xwe tev xelaskin
Kedxur ji welât rakin
Deyinin sîstema karkir
Zeft û gefte windakin
- 31 -
Bikin kar û bar e xwe
Serî hildin bi gele xwe
Seba dayîka me bin dest
Tev' da çâkin haza xwe
Bibin hâz û tev' da yek
Hildin milan bomba û çek
Bi tektik û bi ramanî
Ko em rabin lek bi lek
Em doza xwe germ bikin
Hinber kedxur ceng bikin
Ew sîstemân karkiran
Alî-kariya me bikin
Mebân tu kes nadâ me
Pir dost hene bidin me
Top û rokâten mezin
Eme bidin dora xwe
Em tev destan bidin hev
Xebat bikin roj û şev
Li hinberî dijminan
Em bibin serî dev
Eme xwe tev xelaskin
Kedxur ji welât rakin
Deyinin sîstema karkir
Zeft û gefte windakin
- 32 -
Em tev' da weyînin şadî
Li warâ xwe bibin xwadî
Gund, bajar, feyîd û çîyan
Li her der bibe ronayî
28. 11. 1981
- 32 -
Em tev' da weyînin şadî
Li warâ xwe bibin xwadî
Gund, bajar, feyîd û çîyan
Li her der bibe ronayî
28. 11. 1981
33 -
LI HELEBCE
Bi şefaq ra dengâ bomban
Bi ser meda gürle berdan
Xirabe kir deyşt û newal
Var û mala me bû talan
Xewâ rabûm min didî xwûn
Dengâ fîzan pir dinalîyan
Min nihârî li dara xwe
Gurlâ rokâtan dibarîyan
Top û rokât hatin bi tîn
Lâ pir mirin gî şewîtin
Dikir nalîn zari û zâçan
Şânî li erdâ perpitîn
Bale-firan gürle berda
Axû bi ser gel i reşîya
Tev dikete dev û çavan
Li helebce insan nema
Vî go haho wâ kir qîrîn
Kesek nema bikin girîn
Xal, xaltî ap û dotmam
Ax şewîtîn tev da mirin
33 -
LI HELEBCE
Bi şefaq ra dengâ bomban
Bi ser meda gürle berdan
Xirabe kir deyşt û newal
Var û mala me bû talan
Xewâ rabûm min didî xwûn
Dengâ fîzan pir dinalîyan
Min nihârî li dara xwe
Gurlâ rokâtan dibarîyan
Top û rokât hatin bi tîn
Lâ pir mirin gî şewîtin
Dikir nalîn zari û zâçan
Şânî li erdâ perpitîn
Bale-firan gürle berda
Axû bi ser gel i reşîya
Tev dikete dev û çavan
Li helebce insan nema
Vî go haho wâ kir qîrîn
Kesek nema bikin girîn
Xal, xaltî ap û dotmam
Ax şewîtîn tev da mirin
- 34 -
Ez rivîyam nav wa malan
pir miribûn â dinalîyan
Dinâ li sera min hate hev
Helebce li min bû wâran
Dilâ min rabû kire qîrîn
Xwûşk, bira dayîk nedîn
Li ser serî diçûm erdâ
Kesî li wârâ nekir bangîn
Le e w dijminâ har û dîn
Helebce tev da kire xwûn
Kesek sax nema li varan
Ax min tenî xwe kire şîn
Gurlâ axûyâ hatin ser min
Şewat berda tev cana min
Jîna feqîr nema li dinâ
Dijmin bir kurdistana min
Du roj an para
- 34 -
Ez rivîyam nav wa malan
pir miribûn â dinalîyan
Dinâ li sera min hate hev
Helebce li min bû wâran
Dilâ min rabû kire qîrîn
Xwûşk, bira dayîk nedîn
Li ser serî diçûm erdâ
Kesî li wârâ nekir bangîn
Le e w dijminâ har û dîn
Helebce tev da kire xwûn
Kesek sax nema li varan
Ax min tenî xwe kire şîn
Gurlâ axûyâ hatin ser min
Şewat berda tev cana min
Jîna feqîr nema li dinâ
Dijmin bir kurdistana min
Du roj an para
- 35 -
NAMA KURDİSTAN
Min xeberek girto ji evî ne
Digirî dişaqîya derdan tine
Tu li werâ maya ez li xerîbe
Evine şebabâ lâ lewende
Kevokâ Şîrîne Kurdistanâ
Navâ te duxwûnim bi hesre cavan
Jana evî ne ket pist û navan
Evînâ te nadim bi hezar yaranXwaşike nav dara Kurdistanâ
Şîrîne bin deste bar girane
Bi nave welet sebrek li min
Janek kete dil û garcikâ min
Le kanî welato tüne e min
Ziravâ bilinde le detmane
Xezalâ şebabâ Kurdistanâ
Şefaq ra radibûn tev duçûn kar
cima ez û teva mane bin bar
Evînâ em ketin deste neyar
çav reşâ kulilkâ lâ xezalâ
Zerîyâ lewendâ Kurdistanâ
- 35 -
NAMA KURDİSTAN
Min xeberek girto ji evî ne
Digirî dişaqîya derdan tine
Tu li werâ maya ez li xerîbe
Evine şebabâ lâ lewende
Kevokâ Şîrîne Kurdistanâ
Navâ te duxwûnim bi hesre cavan
Jana evî ne ket pist û navan
Evînâ te nadim bi hezar yaranXwaşike nav dara Kurdistanâ
Şîrîne bin deste bar girane
Bi nave welet sebrek li min
Janek kete dil û garcikâ min
Le kanî welato tüne e min
Ziravâ bilinde le detmane
Xezalâ şebabâ Kurdistanâ
Şefaq ra radibûn tev duçûn kar
cima ez û teva mane bin bar
Evînâ em ketin deste neyar
çav reşâ kulilkâ lâ xezalâ
Zerîyâ lewendâ Kurdistanâ
- 36 -
xerîbâ nuxweşî derd û kulan
Le bara wletât kete nav di lan
Bidin deste xwe pist û milan
Kulilkâ navdarâ lev/enda min
Kevokâ lenvendâ Kurdistanâ
Silavâ min ji tera wekî bilbil
Radmûsim leva ser çave bi kil
Velate te nadim bi hezar dil
Sebabâ nav dare le kurmame
Xezalâ navdarâ le Kurdistanâ
Roj ek be tev »erin welate xwe
Eme bikin xebat û kare xwe
Ji dijmin bistînin evîna xwe
Nazikâ xwaşike le detmane
Nav dara sebabâ Kurdistanâ
Evîna min bi xer û ronayî beTev da kesk, zer û bi serayîbe
Her derâ def, zirne û şayi be
Kevokâ bilindâ Kurdistanâ
Xwaşikâ bindeste bar girane
- 36 -
xerîbâ nuxweşî derd û kulan
Le bara wletât kete nav di lan
Bidin deste xwe pist û milan
Kulilkâ navdarâ lev/enda min
Kevokâ lenvendâ Kurdistanâ
Silavâ min ji tera wekî bilbil
Radmûsim leva ser çave bi kil
Velate te nadim bi hezar dil
Sebabâ nav dare le kurmame
Xezalâ navdarâ le Kurdistanâ
Roj ek be tev »erin welate xwe
Eme bikin xebat û kare xwe
Ji dijmin bistînin evîna xwe
Nazikâ xwaşike le detmane
Nav dara sebabâ Kurdistanâ
Evîna min bi xer û ronayî beTev da kesk, zer û bi serayîbe
Her derâ def, zirne û şayi be
Kevokâ bilindâ Kurdistanâ
Xwaşikâ bindeste bar girane
- 37 -
Ez û te def eke xwe lexîninBejina te zer û sor bixemlîninVelat û Feqir va bi hevgîninçav reşâ le detman KurdistanâBilindâ bin deste Kurdistanâ
25. 1. 1973
- 37 -
Ez û te def eke xwe lexîninBejina te zer û sor bixemlîninVelat û Feqir va bi hevgîninçav reşâ le detman KurdistanâBilindâ bin deste Kurdistanâ
25. 1. 1973
- 38 -
JI DİJMİN RA GORISTAN
Ez gelâ kurdistan im. Bindest û bargiran im.
Seba ko em rizgar bin. Bi gel ra sera çîyan im.
Ew şerâ xwe domkim. Bi karkir û va gundîyan.
Tev welât bistînin. Kesk, zer û sor li bakim.
Bûme bindest pir salan. Tev reben û perişan.
Vekî hirç û hovan ez. Va dirivim sera çîyan.
Tewr werga qebûl nakim. Bibim kola dijminan.
Sebe Velât ez bimrim. Bijî şehîdâ kurdistan.
Hinek bâ çû, hinek ma. Divâ rabim ser lingan.
Erd, ezman tev dengdâ. Ji pâşmârgâ qehreman.
Va dijminan bikujim. Çekim ji axa kurdistan.Ew xwûna sor bi ala me. Bijî gelâ kurdistan.
Li hinberî me rabûn. Çend devlete pir mezin.
Xwunxwaran pir hâvine. Ko bimijin xwûna min.
Tev Ji min ra şerefe. Xwe didine hinber min.
Ji dijmin ra goristan. Ewa milkâ gel i ye min.
Feqîrim dil birin im. Derd, kul bi qîrîn im.Ez destâ xwe vedmalim. Tev dijminan derin im.
Tev çâkim konara xwe. Ji hev hinir bistînin.
Bijî gelâ Kurdistan. Tim serxwebûn bibin im.
20.6. 1984
- 38 -
JI DİJMİN RA GORISTAN
Ez gelâ kurdistan im. Bindest û bargiran im.
Seba ko em rizgar bin. Bi gel ra sera çîyan im.
Ew şerâ xwe domkim. Bi karkir û va gundîyan.
Tev welât bistînin. Kesk, zer û sor li bakim.
Bûme bindest pir salan. Tev reben û perişan.
Vekî hirç û hovan ez. Va dirivim sera çîyan.
Tewr werga qebûl nakim. Bibim kola dijminan.
Sebe Velât ez bimrim. Bijî şehîdâ kurdistan.
Hinek bâ çû, hinek ma. Divâ rabim ser lingan.
Erd, ezman tev dengdâ. Ji pâşmârgâ qehreman.
Va dijminan bikujim. Çekim ji axa kurdistan.Ew xwûna sor bi ala me. Bijî gelâ kurdistan.
Li hinberî me rabûn. Çend devlete pir mezin.
Xwunxwaran pir hâvine. Ko bimijin xwûna min.
Tev Ji min ra şerefe. Xwe didine hinber min.
Ji dijmin ra goristan. Ewa milkâ gel i ye min.
Feqîrim dil birin im. Derd, kul bi qîrîn im.Ez destâ xwe vedmalim. Tev dijminan derin im.
Tev çâkim konara xwe. Ji hev hinir bistînin.
Bijî gelâ Kurdistan. Tim serxwebûn bibin im.
20.6. 1984
- 39 -
EZ û BİLBİL
Bilbilo tu bi deng û hawar
Dest pâ bike li ser vî war
Bira cîhan tev bibîs'in
Em tev dikin xebat û kar
Tu bi şaki û em tim bankin
Tev gundîyan û xebatkarkln
Em çekin haza xwe mezin
Xwûnxwaren Ji ser xwe rakin
Tu ne şaqi em ban nekin
Ne ti kar û xebat nekin
Qefes a te em tim bin dest
Xwe rizgar û azad ne kin
Dilâ min jî tev weki te
Me bir kirîye welatâ xwe
Tu di qefesda ez li derva
Nikam biçim welatâ xwe
Şefaq~ra çave min girîyan
Tüne xwûşk, dayik û biran
Xal ,xaltî ew bav û kal
Ketin bin lingâ dijminan
- 39 -
EZ û BİLBİL
Bilbilo tu bi deng û hawar
Dest pâ bike li ser vî war
Bira cîhan tev bibîs'in
Em tev dikin xebat û kar
Tu bi şaki û em tim bankin
Tev gundîyan û xebatkarkln
Em çekin haza xwe mezin
Xwûnxwaren Ji ser xwe rakin
Tu ne şaqi em ban nekin
Ne ti kar û xebat nekin
Qefes a te em tim bin dest
Xwe rizgar û azad ne kin
Dilâ min jî tev weki te
Me bir kirîye welatâ xwe
Tu di qefesda ez li derva
Nikam biçim welatâ xwe
Şefaq~ra çave min girîyan
Tüne xwûşk, dayik û biran
Xal ,xaltî ew bav û kal
Ketin bin lingâ dijminan
- 40 -
Li xerîbâ ker û gej bûm
Ne hoste ne râzan bûm
Ku ez bankim haho welat
Ji cîger'da tar û mar-bûm
Ez vâ dikevim bi arâ kâsâ
Kul birin û rîs tev dâşâ
Kâm û xwûne derî vekir
Vekî çem kanîyan der te
Ketim xwarâ li nav dijwar
Bankir haho welat û war
Dest didan ser deva feqîr
Ji wera tüne welat û war
5. 7. 1984
- 40 -
Li xerîbâ ker û gej bûm
Ne hoste ne râzan bûm
Ku ez bankim haho welat
Ji cîger'da tar û mar-bûm
Ez vâ dikevim bi arâ kâsâ
Kul birin û rîs tev dâşâ
Kâm û xwûne derî vekir
Vekî çem kanîyan der te
Ketim xwarâ li nav dijwar
Bankir haho welat û war
Dest didan ser deva feqîr
Ji wera tüne welat û war
5. 7. 1984
- 41 -
ALA RENGİN
Ala rengin tev sor û zer
Hildim jor xwe bidim ber
Roj a şayan roj a şadîyan
Silav bidim tev li hinber
Tu cehwer û xemla mini
Him ronîya çava minî
Ez te hildim li Kurdistan
Tu duxwazîya dilâ minî
Ala rengin tu pir şîrinî
Kesk, zer û sor bi bînî
Bi cehwer û bi rima zîvî
Silav tu J i cihan bistînî
Tu cehwer û xemla minî
Him ronîya çava minî
Ez te hildim li Kurdistan
Tu duxwazîya dilâ mini
Ala rengin cehwer û xeş
Bikşînim jor ko bibi geş
Tev leşkerne Kurdistane
Pâş ronîya te bikin meş
- 41 -
ALA RENGİN
Ala rengin tev sor û zer
Hildim jor xwe bidim ber
Roj a şayan roj a şadîyan
Silav bidim tev li hinber
Tu cehwer û xemla mini
Him ronîya çava minî
Ez te hildim li Kurdistan
Tu duxwazîya dilâ minî
Ala rengin tu pir şîrinî
Kesk, zer û sor bi bînî
Bi cehwer û bi rima zîvî
Silav tu J i cihan bistînî
Tu cehwer û xemla minî
Him ronîya çava minî
Ez te hildim li Kurdistan
Tu duxwazîya dilâ mini
Ala rengin cehwer û xeş
Bikşînim jor ko bibi geş
Tev leşkerne Kurdistane
Pâş ronîya te bikin meş
- 42 -
Tu cehv/er û xemla minî
Him ronîya çava minî
Ez te hildim li Kurdistan
Tu duxwazîya dilâ minî
Te di di m tev da peş xwe
Bi hâz diçim di J mine xwe
Eze bikuj im ger şehîd bim
Te bi jor xim li warâ xwe
Tu cehwer û xemla minî
Him ronîya çava minî
Ez te hildim 11 Kurdistan
Tu duxwazîya dilâ minî
Ber ronîya te jîn bibim
Var bi ol û leşker bibim
Xwudan hebûn dewlet bibim
Di zâr û ziv da kil bidim
Tu cehwer û xemla minî
Him ronîya çava minî
Ez te hildim li Kurdistan
Tu duxwazîya dilâ minî
Ez bi dev û bi serî bibim
Tang, firok û bi eni bibim
Ne feqîr bim dewlemend bim
Tox di ala xwe hil bidim
- 42 -
Tu cehv/er û xemla minî
Him ronîya çava minî
Ez te hildim li Kurdistan
Tu duxwazîya dilâ minî
Te di di m tev da peş xwe
Bi hâz diçim di J mine xwe
Eze bikuj im ger şehîd bim
Te bi jor xim li warâ xwe
Tu cehwer û xemla minî
Him ronîya çava minî
Ez te hildim 11 Kurdistan
Tu duxwazîya dilâ minî
Ber ronîya te jîn bibim
Var bi ol û leşker bibim
Xwudan hebûn dewlet bibim
Di zâr û ziv da kil bidim
Tu cehwer û xemla minî
Him ronîya çava minî
Ez te hildim li Kurdistan
Tu duxwazîya dilâ minî
Ez bi dev û bi serî bibim
Tang, firok û bi eni bibim
Ne feqîr bim dewlemend bim
Tox di ala xwe hil bidim
- 43 -
Tu cehwer û xemla minî
Him ronîya çava minî
Ez te hildim li Kurdistan
Tu duxwazîya dilâ minî
2.5. 1971
APE GEDUR
Apâ Gedûr nav malan
Pir xizan û dilovanYekî di wirda zirtonâ
Ne mir ov û ne insan
Zirto bane Gedûr kir
Lâ te nav gund çi dikir
Tu meğer i li nav gund
Gedûr hâsrâ xwe râj kir
Gedûr duçû tev da mal
Ber mala wî pir delal
Hâsir ji çavan hate xwar
Tüne kon, milk û mal
- 43 -
Tu cehwer û xemla minî
Him ronîya çava minî
Ez te hildim li Kurdistan
Tu duxwazîya dilâ minî
2.5. 1971
APE GEDUR
Apâ Gedûr nav malan
Pir xizan û dilovanYekî di wirda zirtonâ
Ne mir ov û ne insan
Zirto bane Gedûr kir
Lâ te nav gund çi dikir
Tu meğer i li nav gund
Gedûr hâsrâ xwe râj kir
Gedûr duçû tev da mal
Ber mala wî pir delal
Hâsir ji çavan hate xwar
Tüne kon, milk û mal
- 44 -
Gedûr kete ramanîyan
Dora wî da si yaran
Gedûr kete râça dûr
Go herim cem hevalan
Gedûr kete ramanîyan
Dera wî da si yaran
Gedûr kete râça dûr
Go herim cem hevalan
Gedûr diçû ser bâlûn
Li wâderâ girte şûnYekî silav da Gedûr
Go râç dûre daya şûn
Go ez diçûm vî gundî
Ger tu rabere min kî
Xortâ ciwan go Gedûr
Go tu j i kuva nas dikî
Go Gedûr pir mirovan
Diban ew tim bi mîvan
Bi şeref û bi namûse
Dor wî xortâ Kurdistan
Gedûr kâfâ xwe xweş bû
Kenîya rûçik lâ geş bû
Got biraza ez Gedûr
Xort jî dilâ xwe geş bû
- 44 -
Gedûr kete ramanîyan
Dora wî da si yaran
Gedûr kete râça dûr
Go herim cem hevalan
Gedûr kete ramanîyan
Dera wî da si yaran
Gedûr kete râça dûr
Go herim cem hevalan
Gedûr diçû ser bâlûn
Li wâderâ girte şûnYekî silav da Gedûr
Go râç dûre daya şûn
Go ez diçûm vî gundî
Ger tu rabere min kî
Xortâ ciwan go Gedûr
Go tu j i kuva nas dikî
Go Gedûr pir mirovan
Diban ew tim bi mîvan
Bi şeref û bi namûse
Dor wî xortâ Kurdistan
Gedûr kâfâ xwe xweş bû
Kenîya rûçik lâ geş bû
Got biraza ez Gedûr
Xort jî dilâ xwe geş bû
- 45 -
Dest dane hev bûne nas
Xwarin nan û ava tas
Feqîr xwatir ji wan xast
Apâ Gedûr pir gernas
13. 1. 1976
TE EZ RIZGAR NEKIRIM
Min tu hani dinâ pir bi kul û derdanMin tu xwudî kiri bi va şîre beran
Ez bûme pâymal û ketim bin destan
Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirimTe ez rizgar nekirim, nekirim nekirim
Tu bûyî evîn û min xwe da ber te
Kedxweran dikuştin kek û xwûşkâ te
Tu rivîyayî derva ez mam li dû te
Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim
Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim
Ez ketim bin bara pir û pir giran
Min li riya te nihârî ko werî varan
- 45 -
Dest dane hev bûne nas
Xwarin nan û ava tas
Feqîr xwatir ji wan xast
Apâ Gedûr pir gernas
13. 1. 1976
TE EZ RIZGAR NEKIRIM
Min tu hani dinâ pir bi kul û derdanMin tu xwudî kiri bi va şîre beran
Ez bûme pâymal û ketim bin destan
Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirimTe ez rizgar nekirim, nekirim nekirim
Tu bûyî evîn û min xwe da ber te
Kedxweran dikuştin kek û xwûşkâ te
Tu rivîyayî derva ez mam li dû te
Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim
Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim
Ez ketim bin bara pir û pir giran
Min li riya te nihârî ko werî varan
- 46 -
Te vedxwar şerab û tev keti baran
Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim
Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim
Ez hesretim roj ek kincan li xwe kim
Ke j i , bisk û gul i yan ez tev da sekim
Gewr, kesk zer û sor xwe li bakim
Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim
Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim
Ez ketim bin lingâ pir mar û mişkan
Dest dirâj nekir bav, bira û xwûşkan
Feqir li çolan ma ez xwarim kûçkan
Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirimTe ez rizgar nekirim, nekirim nekirim
25. 1. 1977
- 46 -
Te vedxwar şerab û tev keti baran
Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim
Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim
Ez hesretim roj ek kincan li xwe kim
Ke j i , bisk û gul i yan ez tev da sekim
Gewr, kesk zer û sor xwe li bakim
Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim
Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim
Ez ketim bin lingâ pir mar û mişkan
Dest dirâj nekir bav, bira û xwûşkan
Feqir li çolan ma ez xwarim kûçkan
Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirimTe ez rizgar nekirim, nekirim nekirim
25. 1. 1977
- 47 -
PIŞTA MİN JI KEST
Ez dibam welat tev j ar û reben
Dijmin li ser me duxwâ xwûna me
Em xebat dikin doza germ dikin
Li hinber dijmin şerâ xwe dikin
Em tane kuştin lâ pir duku j inHaza dijmin gire me bela dikin
Em diban kanî lâ me çi hani
Gelâ belengaz tev bela dikin
Dîsa em bindest tev dibine mest
Ne kar û xebat pist û me j i kest
Quloç û birin xwûn dara şîrîn
Destâ dijminda ew dayîka şîrîn
Divâ em derxin bin deste dijmin
Bigirin dayîke nebân xwûn şîrîn
Râxine bibin tev em bigânâ hev
Sond bi dayîkâ em negirînâ hev
Em çekin hersaz tev bibin rezan
Hinber dijminan em bibin raman
- 47 -
PIŞTA MİN JI KEST
Ez dibam welat tev j ar û reben
Dijmin li ser me duxwâ xwûna me
Em xebat dikin doza germ dikin
Li hinber dijmin şerâ xwe dikin
Em tane kuştin lâ pir duku j inHaza dijmin gire me bela dikin
Em diban kanî lâ me çi hani
Gelâ belengaz tev bela dikin
Dîsa em bindest tev dibine mest
Ne kar û xebat pist û me j i kest
Quloç û birin xwûn dara şîrîn
Destâ dijminda ew dayîka şîrîn
Divâ em derxin bin deste dijmin
Bigirin dayîke nebân xwûn şîrîn
Râxine bibin tev em bigânâ hev
Sond bi dayîkâ em negirînâ hev
Em çekin hersaz tev bibin rezan
Hinber dijminan em bibin raman
- 48 -
Biçin nav gel le deyinin tevger
Bi xebata xwe ra tev rabikin gel
Gelî bawer bikin dijmin raber kin
Ku bawer nebin nikan şer bikin
Pir rabûn bi gel xwe didan hinber
Dijmin li pâ me tev rivîyane der
Ew rabûn meşîyan gele me deş i ya
Bi ramanîya dijmin gel jime rivîya
Karkeren Kurdistan em bigâne hev
Ku bibin yek ger bibin serî û dev
Doza me welat tev bikin xebat
Xwayînan derxînin ji qada welat
Rakin bara xwe hildin milâ xwe
Em bibin pala çav dijminâ xwe
Şerda jirbin li dijminan derbin
Dijmin birve ku em wezîrbin
Karkir perişan cima gel âşîya
Bav û kala me tevda dimeşîya
Herder kuştin pirek û dayikâ me
Pâ mal dikirn keç û xûşkâ me
- 48 -
Biçin nav gel le deyinin tevger
Bi xebata xwe ra tev rabikin gel
Gelî bawer bikin dijmin raber kin
Ku bawer nebin nikan şer bikin
Pir rabûn bi gel xwe didan hinber
Dijmin li pâ me tev rivîyane der
Ew rabûn meşîyan gele me deş i ya
Bi ramanîya dijmin gel jime rivîya
Karkeren Kurdistan em bigâne hev
Ku bibin yek ger bibin serî û dev
Doza me welat tev bikin xebat
Xwayînan derxînin ji qada welat
Rakin bara xwe hildin milâ xwe
Em bibin pala çav dijminâ xwe
Şerda jirbin li dijminan derbin
Dijmin birve ku em wezîrbin
Karkir perişan cima gel âşîya
Bav û kala me tevda dimeşîya
Herder kuştin pirek û dayikâ me
Pâ mal dikirn keç û xûşkâ me
- 49 -
Didin ber sungîyan bûk û zarokan
Tev hilweşandin xirabe li ser me
Em talan kirin fariz û tirkan
Kirin mahcir bi çolanda berdan
Em bûne köle ew bûn koledar
Feqir li bin bar ew bûne serdar
Dijmin al çekir ji xwûna me sor
Ala mâ rengî kirin bin lingan
12.2.68
- 49 -
Didin ber sungîyan bûk û zarokan
Tev hilweşandin xirabe li ser me
Em talan kirin fariz û tirkan
Kirin mahcir bi çolanda berdan
Em bûne köle ew bûn koledar
Feqir li bin bar ew bûne serdar
Dijmin al çekir ji xwûna me sor
Ala mâ rengî kirin bin lingan
12.2.68
- 50 -
KARKIRNO VERİN EM HERİN
Karkirno werin em herinLâ vlr ne Ve lata meyeAxa bav û kala me gîyan
Di bin lingâ dijmin deye
Şoreşger li Kurdistane
Bar hildan ser mi la xweye
Bar ne bara her kesane
Ko bidon ser kola xweye
Karkirno ma qe nabînin
Xwûşk û bira tev dimrâye
Xwandewan kanin li virbinEm herin welatâ xweye
Em guh nedin derevvkaran
Tevger li Kurdistan heye
Xwandewan kanin birivin
Riv ne kara kurda meye
Kurdistan parçe parçe bû
Va bi destâ zanokâ meye
Feqîr go gundî şîyar bû
Van tev rakir doza meye
25. 4. 1978
- 50 -
KARKIRNO VERİN EM HERİN
Karkirno werin em herinLâ vlr ne Ve lata meyeAxa bav û kala me gîyan
Di bin lingâ dijmin deye
Şoreşger li Kurdistane
Bar hildan ser mi la xweye
Bar ne bara her kesane
Ko bidon ser kola xweye
Karkirno ma qe nabînin
Xwûşk û bira tev dimrâye
Xwandewan kanin li virbinEm herin welatâ xweye
Em guh nedin derevvkaran
Tevger li Kurdistan heye
Xwandewan kanin birivin
Riv ne kara kurda meye
Kurdistan parçe parçe bû
Va bi destâ zanokâ meye
Feqîr go gundî şîyar bû
Van tev rakir doza meye
25. 4. 1978
- 51 -
W E L A T
Silave te min girt bi dil û çavan
Name te duxwûnim didim ser seran
Le silav te şandin ji bav û biran
Te go Velate me kete bin lingan
Name te duxwand û hâsir rej kirin
Ve hesrete welet hişâ min birin
Sance xwe berda dil û gurçikan
Velate min û te tev talan kirin
Te j i min ra şanda pir derda giran
Vî bari ez çito hildime milan
Kete dest dijmin ev mârg û zozan
Gerek bare welet hildin ser milan
Em rakin wî barî hildin mile xwe
Gelî tev kom bikin bidin dera xwe
Bi ramanake rast hezeke mezin
Velet rizgar bikin ji di j mine xwe
2.5. 1974
- 51 -
W E L A T
Silave te min girt bi dil û çavan
Name te duxwûnim didim ser seran
Le silav te şandin ji bav û biran
Te go Velate me kete bin lingan
Name te duxwand û hâsir rej kirin
Ve hesrete welet hişâ min birin
Sance xwe berda dil û gurçikan
Velate min û te tev talan kirin
Te j i min ra şanda pir derda giran
Vî bari ez çito hildime milan
Kete dest dijmin ev mârg û zozan
Gerek bare welet hildin ser milan
Em rakin wî barî hildin mile xwe
Gelî tev kom bikin bidin dera xwe
Bi ramanake rast hezeke mezin
Velet rizgar bikin ji di j mine xwe
2.5. 1974
- 52 -
HEVALE REÇA MİN
Ey heval â râça min
Tu werî dest bidî min
Râçik diçâ ser çîyan lo
Hilde milan bara min
Em derkevin sere çîyan
Tiving bidin ser milan
Bi vâ haza gele me lo
Em bistînin Kurdistan
Bara min pir giran
Nikam derxim ser çîyan
Tu j i xwe bide bin bar loKo em bigân ser çîyan
Em derkevin sere çîyanTiving bidin ser milan
Bi vâ haza gele me lo
Em bistînin Kurdistan
Doza min û doza te
Li hinber dijminâ te
Destâ xwe bide Feqîr lo
Ko xelas kin warâ te
- 52 -
HEVALE REÇA MİN
Ey heval â râça min
Tu werî dest bidî min
Râçik diçâ ser çîyan lo
Hilde milan bara min
Em derkevin sere çîyan
Tiving bidin ser milan
Bi vâ haza gele me lo
Em bistînin Kurdistan
Bara min pir giran
Nikam derxim ser çîyan
Tu j i xwe bide bin bar loKo em bigân ser çîyan
Em derkevin sere çîyanTiving bidin ser milan
Bi vâ haza gele me lo
Em bistînin Kurdistan
Doza min û doza te
Li hinber dijminâ te
Destâ xwe bide Feqîr lo
Ko xelas kin warâ te
53
Em derkevin sere çîyan
Tiving bidin ser milan
Bi vâ haza gele me lo
Em bistînin Kurdistan
2.5. 1987
53
Em derkevin sere çîyan
Tiving bidin ser milan
Bi vâ haza gele me lo
Em bistînin Kurdistan
2.5. 1987
- 54 -
ŞEVAT O NALIN
Zivistan, payîz lâ çito havine
Roj dijware dikelâ pir bi tine
Ji cîgera min diçâ kâm û xwûne
Bâ mal û halim ser min da şîne
Heta mirinâ tim xebat karbim
Birci, tazî tev da bâ war bim
Di gerim li çolan wekî qereçî
Tim köle û bin destâ neyarbim
Şov radikim genim cehe diçînim
Pala dikim şelâ xwe dikşînlm
dikutim bi gayâ û gayâ reş
Li şuna ganim zîwân hiltînim
Külfet tev da bâ nan û arvan
Dijmin hat in ez ketim dest wan
Şewat, nal in, qîrîn û digrîyam
Ranebûm ser xwe tev dibûm talan
Gelâ min kuştin tev kirin vvâran
Feqîr rim girîyam bâ hiş û raman
Dijmin xistim ser dev û çavan
Lâ ew bûn dewlet ez bûm kola wan
15.8. 1969
- 54 -
ŞEVAT O NALIN
Zivistan, payîz lâ çito havine
Roj dijware dikelâ pir bi tine
Ji cîgera min diçâ kâm û xwûne
Bâ mal û halim ser min da şîne
Heta mirinâ tim xebat karbim
Birci, tazî tev da bâ war bim
Di gerim li çolan wekî qereçî
Tim köle û bin destâ neyarbim
Şov radikim genim cehe diçînim
Pala dikim şelâ xwe dikşînlm
dikutim bi gayâ û gayâ reş
Li şuna ganim zîwân hiltînim
Külfet tev da bâ nan û arvan
Dijmin hat in ez ketim dest wan
Şewat, nal in, qîrîn û digrîyam
Ranebûm ser xwe tev dibûm talan
Gelâ min kuştin tev kirin vvâran
Feqîr rim girîyam bâ hiş û raman
Dijmin xistim ser dev û çavan
Lâ ew bûn dewlet ez bûm kola wan
15.8. 1969
- 55 -
BERBANG
Bi berbang ra dibû hawar
Şânî û karkir rabû siwar
Tev rakirin das û balyoz
Erîş birin qata xwûnxwar
Vekî şâran rabûn ser xwe
Lâ wan berda dijrainâ xwe
Şehitandin qesir û qonax
Dewlemendî didan ber xwe
Tev rakir sîstema kevnar
Ew zivistan li wan bihar
Sistem ket destâ Feqîran
Roj li wan sor nebû evar
Komar tev ket destâ wana
Ne xizan bûn tev da zana
Tev bû şahdî û şahdemanî
Kurdistan ket destâ wana
25. 4. 1979
- 55 -
BERBANG
Bi berbang ra dibû hawar
Şânî û karkir rabû siwar
Tev rakirin das û balyoz
Erîş birin qata xwûnxwar
Vekî şâran rabûn ser xwe
Lâ wan berda dijrainâ xwe
Şehitandin qesir û qonax
Dewlemendî didan ber xwe
Tev rakir sîstema kevnar
Ew zivistan li wan bihar
Sistem ket destâ Feqîran
Roj li wan sor nebû evar
Komar tev ket destâ wana
Ne xizan bûn tev da zana
Tev bû şahdî û şahdemanî
Kurdistan ket destâ wana
25. 4. 1979
- 56 -
XORTE KURD
Xorte Kurdî piri jîr
tenâ duçû nav bajâr
bajarekî pir delal
Derbas dibû hükme mî r
Li nav bajâr dimeşîya
çend zirtone li paşîye
pir gotin jî hatin guh
gotin xortî neyî ji vir
Xortâ delal sekinî
tev di xwûnda xemilî
gotin tu megere li vir
mir hukim li vir danî
Dibirin cem mîrâ sor
pirî pâşâ pir li dor
danîn erdâ lâ xistin
can li wayî kirin mor
Çekirin zindana reş
tada hebûn pir keleş
tev birci û dinalîyan
bextâ me hemîyan reş
- 56 -
XORTE KURD
Xorte Kurdî piri jîr
tenâ duçû nav bajâr
bajarekî pir delal
Derbas dibû hükme mî r
Li nav bajâr dimeşîya
çend zirtone li paşîye
pir gotin jî hatin guh
gotin xortî neyî ji vir
Xortâ delal sekinî
tev di xwûnda xemilî
gotin tu megere li vir
mir hukim li vir danî
Dibirin cem mîrâ sor
pirî pâşâ pir li dor
danîn erdâ lâ xistin
can li wayî kirin mor
Çekirin zindana reş
tada hebûn pir keleş
tev birci û dinalîyan
bextâ me hemîyan reş
- 57 -
Bi zincîran girâ dan
bi şîqîna qirbacan
şefaq ra gî birin kar
sibâ û heta roj avan
Dîsa kirin zindana
pirs dikir xort Ji wana
gotin heval pirs meke
lâ ti çi digerî li vara
Ramana da xortâ jîr
nabâ herim cem wezîr
lâ ez çito xelasbim
Bi şewîtâ mala mîr
Bava xortî pirî kal
pir roj dibû nate mal
cima li bajâr werqas ma
zû vegerîya bata mal
Sik û sare hindir mal
diğerin tev pî r û kal
pir dipirsî ji gundîyan
kesan bersiv neda kal
Pir axî n û bi derdan
11 xwe xistin digerî yan
lâ ew hidî pirs nakin
mal û kona wan wâran
- 57 -
Bi zincîran girâ dan
bi şîqîna qirbacan
şefaq ra gî birin kar
sibâ û heta roj avan
Dîsa kirin zindana
pirs dikir xort Ji wana
gotin heval pirs meke
lâ ti çi digerî li vara
Ramana da xortâ jîr
nabâ herim cem wezîr
lâ ez çito xelasbim
Bi şewîtâ mala mîr
Bava xortî pirî kal
pir roj dibû nate mal
cima li bajâr werqas ma
zû vegerîya bata mal
Sik û sare hindir mal
diğerin tev pî r û kal
pir dipirsî ji gundîyan
kesan bersiv neda kal
Pir axî n û bi derdan
11 xwe xistin digerî yan
lâ ew hidî pirs nakin
mal û kona wan wâran
- 58 -
Dayîk rabû bi çolan ket
li cem destgirtâ der ket
go keçik destgirtâ te
zeri rabû nav gund ket
Lâ digerî ya û kar dikir
destgirtâ xwe pirs dikir
pîrek hebû fel dar bû
qale xortâ jîr dikir
Dinâ li serî gîşte hev
ez herim wî dibâjim tev
got lo apo lawâ te
zindanada bi roj û şev
Pîr û kala go lawo
li mala wan bû haho
lâ xortâ me çawa bû
li xwe xist dâ û bavo
kal bi dizî çû bajâr
leşker jor him li jâr
leşker kala ne bine
kal bi kevâ nav bajâr
Kalo kete nav bajâr
gelî dikir qîre wîr
derdâ kala pir giran
hâsirâ çavan hatin jâr
- 58 -
Dayîk rabû bi çolan ket
li cem destgirtâ der ket
go keçik destgirtâ te
zeri rabû nav gund ket
Lâ digerî ya û kar dikir
destgirtâ xwe pirs dikir
pîrek hebû fel dar bû
qale xortâ jîr dikir
Dinâ li serî gîşte hev
ez herim wî dibâjim tev
got lo apo lawâ te
zindanada bi roj û şev
Pîr û kala go lawo
li mala wan bû haho
lâ xortâ me çawa bû
li xwe xist dâ û bavo
kal bi dizî çû bajâr
leşker jor him li jâr
leşker kala ne bine
kal bi kevâ nav bajâr
Kalo kete nav bajâr
gelî dikir qîre wîr
derdâ kala pir giran
hâsirâ çavan hatin jâr
- 59 -
Kal gîşte cem mîrâ sor
wezîran xwe dabû dor
bi silavan û temenan
diçû destâ mîrâ sor
Bi emir û fermana te
ez hatim cem mîrâ xwe
lawâ min tu baxşîşkî
ez bibim xwulamâ te
Qebûl kir kala xwastineme kolan bi hevgînin
dema sibâ wexta cot
lawâ te j i nav derînin
Kal pir kete gumanan
kirin çavîya mî vanan
lâ xwe bi çavan neket
çav sor dibûn dirizîyan
Soro emir û rakir dar
kolan derxin bibin kar
xortâ çeleng hûn mebin
wana bidim sermîyandar
Xortâ ciwan derxistin
bi peran tev firotin
lawâ kala bi wan ra
lâ bi qetera ajotin
- 59 -
Kal gîşte cem mîrâ sor
wezîran xwe dabû dor
bi silavan û temenan
diçû destâ mîrâ sor
Bi emir û fermana te
ez hatim cem mîrâ xwe
lawâ min tu baxşîşkî
ez bibim xwulamâ te
Qebûl kir kala xwastineme kolan bi hevgînin
dema sibâ wexta cot
lawâ te j i nav derînin
Kal pir kete gumanan
kirin çavîya mî vanan
lâ xwe bi çavan neket
çav sor dibûn dirizîyan
Soro emir û rakir dar
kolan derxin bibin kar
xortâ çeleng hûn mebin
wana bidim sermîyandar
Xortâ ciwan derxistin
bi peran tev firotin
lawâ kala bi wan ra
lâ bi qetera ajotin
- 60 -
Kala sibe lâ ron bû
eceb mîrâ sor rabû
rica min e pir mezin
li cem wayî qebûl bû
Dîsa çû cem mîrâ sor
xwe avâte dest û dor
soro emir da leşker
lawâ kala wînin jor
çûn xorte jîr wînin
di zindanda nebinin
xortâ delal firotin
nema paşva bistînin
Leşker çûn cem mîrâ sor
temene dana tev li dor
xort bi çewtî firotin
halâ leşker tev da zor
Soro awir da leşker
go leşker tev lawâ kâr
göte kala ez çibikim
eze lâxim li leşker
Kal derdiket hate mal
pîrâ dikir gale gal
kala kela dil rabû
nema bikâ qal û wal
- 60 -
Kala sibe lâ ron bû
eceb mîrâ sor rabû
rica min e pir mezin
li cem wayî qebûl bû
Dîsa çû cem mîrâ sor
xwe avâte dest û dor
soro emir da leşker
lawâ kala wînin jor
çûn xorte jîr wînin
di zindanda nebinin
xortâ delal firotin
nema paşva bistînin
Leşker çûn cem mîrâ sor
temene dana tev li dor
xort bi çewtî firotin
halâ leşker tev da zor
Soro awir da leşker
go leşker tev lawâ kâr
göte kala ez çibikim
eze lâxim li leşker
Kal derdiket hate mal
pîrâ dikir gale gal
kala kela dil rabû
nema bikâ qal û wal
- 61 -
Gundî hatin cem kala
gotin lawâ te li kârakala go ew mîrâ sor
xortan diba bi zora
Feqîr rabû göte wan
rabin herin ser miran
text, tac û mala wan
ko bikevâ bin lingan
Soz dane hev bûne yek
tev rakirin bomba û çek
sistem kete destâ wan
bi çek darî bûne yek
1.4. 1973
- 61 -
Gundî hatin cem kala
gotin lawâ te li kârakala go ew mîrâ sor
xortan diba bi zora
Feqîr rabû göte wan
rabin herin ser miran
text, tac û mala wan
ko bikevâ bin lingan
Soz dane hev bûne yek
tev rakirin bomba û çek
sistem kete destâ wan
bi çek darî bûne yek
1.4. 1973
- 62 -
EVINA BE HEVÎ
Çeleng, rind û evîna min
Agir berda ser cana min
Tev kirim dîwane mahcir
Te hilweşand bedena min
Te ez kirim navâ derdan
Xwûn û kâme hete berdan
Tev şewat, nal in û qîrîn
Min hâsrâ xwûnî beradan
kal, mahcir bâ war kirim
Xizan û pir neçar kirim
Evin li ser mil û çavan
Bâ Velat bâ heval kirim
Meh û salan evin li min
Sancî tev kete dilâ minEz dame ber gurlâ topan
Ve xirab kir jîyana min
Te dinâ li min tarî kir
lâ bâ hinir bâ hâvi kir
Ez feqîr li hâvi ya teme
Rindâ were min bibe wir
25. 1. 1978
- 62 -
EVINA BE HEVÎ
Çeleng, rind û evîna min
Agir berda ser cana min
Tev kirim dîwane mahcir
Te hilweşand bedena min
Te ez kirim navâ derdan
Xwûn û kâme hete berdan
Tev şewat, nal in û qîrîn
Min hâsrâ xwûnî beradan
kal, mahcir bâ war kirim
Xizan û pir neçar kirim
Evin li ser mil û çavan
Bâ Velat bâ heval kirim
Meh û salan evin li min
Sancî tev kete dilâ minEz dame ber gurlâ topan
Ve xirab kir jîyana min
Te dinâ li min tarî kir
lâ bâ hinir bâ hâvi kir
Ez feqîr li hâvi ya teme
Rindâ were min bibe wir
25. 1. 1978
- 63 -
DEŞTA BERAZAN
Gotin li deşta berazan. Mârovekî pir xizan
Roj û şevan dikir kar. Dernedixist mafe nan
Bi salan û şeş mehan. Dibû kola koledar
Hebû kulfetekî xwe.Zarâ xwe didan pâ xwe
Roj ek jina koledar. Banâkir go were mal
Jina kola hate ber. Go tu derkevî ji mal
Go xatûnâ cima wa ?Go ez dibam here mal !
Hat mala xwe dikir kar. Hindir mala siki sar
Nan û pivaz dixwarin.Ji mârik dixwast pirsîn
Zlam berpirs nedayâ. Hâsire çavan hatin xar
Go tu megrî rinda min. Xizanî bû bara min
Lâ ku ez nexebitim. Eme çito xwedîbin
Tu destâ xwe bide min. Emâ xizanîyâ hilkin
Ew kulfeta pir delal. Deste xwe da belengaz
Zarokâ wan tev jîn bûn. Naxûn nanâ koledar
Daya tu nan pir çâke. Eme bankin tev şânî
Rojek wâ bâ gelâ me.Rabin bi ser bilindi
- 63 -
DEŞTA BERAZAN
Gotin li deşta berazan. Mârovekî pir xizan
Roj û şevan dikir kar. Dernedixist mafe nan
Bi salan û şeş mehan. Dibû kola koledar
Hebû kulfetekî xwe.Zarâ xwe didan pâ xwe
Roj ek jina koledar. Banâkir go were mal
Jina kola hate ber. Go tu derkevî ji mal
Go xatûnâ cima wa ?Go ez dibam here mal !
Hat mala xwe dikir kar. Hindir mala siki sar
Nan û pivaz dixwarin.Ji mârik dixwast pirsîn
Zlam berpirs nedayâ. Hâsire çavan hatin xar
Go tu megrî rinda min. Xizanî bû bara min
Lâ ku ez nexebitim. Eme çito xwedîbin
Tu destâ xwe bide min. Emâ xizanîyâ hilkin
Ew kulfeta pir delal. Deste xwe da belengaz
Zarokâ wan tev jîn bûn. Naxûn nanâ koledar
Daya tu nan pir çâke. Eme bankin tev şânî
Rojek wâ bâ gelâ me.Rabin bi ser bilindi
- 64 -
Emâ hevra bikin kar. Tev lâxînin sermîyandar
Eme haza xwe rakin .Hilweşînin textâ wan
Mal ,xemil û xâza wan. Emâ belakin li gîyan
Go kura min ne wanî . Xweda mal ji wanra anî
Gotin daya bi sera te . Va ramanîya ne a te
Va koledarân mezin. tim dimi j in xwûna me
Bava meyi pir salî. Em rezîl û tim wanî
Ew nan û zixîra me. Bi xebata xwe anî
Kala bava hate mal. Hindir dikir gale gal
Kala brpirs ji wan xwast. Em nabin kola tu kesan
Kala avirek dida wan. Xort derketin ji hindir mal
Xebat kirin roj û şev. Gundî , şânî û gel tev hev
Didan kar û bara xwe. Hildan milan bara xwe
Diçûn cem koledarân. go hûn derkevin ji malan
Koledarân go haho. Bankirin bava wana
Kal derketin paşa wan. Hûn çi dixwazin ji began
Gotin bavno werin vir. Hûn bava me em jî kur
Emâ lâxin li began. Tev' da bixun mala pir
Gotin gel o wa nabâ. Li hinber kedxar şer nabâ
- 64 -
Emâ hevra bikin kar. Tev lâxînin sermîyandar
Eme haza xwe rakin .Hilweşînin textâ wan
Mal ,xemil û xâza wan. Emâ belakin li gîyan
Go kura min ne wanî . Xweda mal ji wanra anî
Gotin daya bi sera te . Va ramanîya ne a te
Va koledarân mezin. tim dimi j in xwûna me
Bava meyi pir salî. Em rezîl û tim wanî
Ew nan û zixîra me. Bi xebata xwe anî
Kala bava hate mal. Hindir dikir gale gal
Kala brpirs ji wan xwast. Em nabin kola tu kesan
Kala avirek dida wan. Xort derketin ji hindir mal
Xebat kirin roj û şev. Gundî , şânî û gel tev hev
Didan kar û bara xwe. Hildan milan bara xwe
Diçûn cem koledarân. go hûn derkevin ji malan
Koledarân go haho. Bankirin bava wana
Kal derketin paşa wan. Hûn çi dixwazin ji began
Gotin bavno werin vir. Hûn bava me em jî kur
Emâ lâxin li began. Tev' da bixun mala pir
Gotin gel o wa nabâ. Li hinber kedxar şer nabâ
- 65 -
Van bava xwe girâdan. Tev lâxistin li koledar
Mal, milk û qesra wan. Dişehetî li bin lingan
Dewlemendîya wane gir. Tev ket destâ gelâ pir
Hefsar kirin histîâ wan. Kirin kûçikâ ber malan
Komara xwe çe kirin. Serokî ket destâ wan
Kawa'ye hesînkar anîn. Li ser Kurdistan danîn
Dibû şadî û sânayi . Li Kurdan dibû ronayî
Ew dema çû îro ma. Em jî rabin ser lingan
Xebat bikin roj û şev. Gîşkî bibin tev hev
Bi vâ râça karkeran. Eme lâxinin kedxwuran
Ne şerâ tiving û sûr. Eme rakin balefir
Her alî û kara me. Pir dost heehe bidne me
Top û rokâtâ mezin. Eme bidin dora xwe
Eme bikin ceng û şer. Koledar bidin ber xwe
Ew şoreşgerân li dinâ. Bikin alî kari ya me
Em Kurdistan bistînin. Ji destâ dijminâ xwe
Eme ala xwe rakin. çâ bikin wekhevî ' ya xwe
Lâ ku em negâne hev. Hevra bikin ceng û şer
Nola kala pir xizan. Li xînin koledar
- 65 -
Van bava xwe girâdan. Tev lâxistin li koledar
Mal, milk û qesra wan. Dişehetî li bin lingan
Dewlemendîya wane gir. Tev ket destâ gelâ pir
Hefsar kirin histîâ wan. Kirin kûçikâ ber malan
Komara xwe çe kirin. Serokî ket destâ wan
Kawa'ye hesînkar anîn. Li ser Kurdistan danîn
Dibû şadî û sânayi . Li Kurdan dibû ronayî
Ew dema çû îro ma. Em jî rabin ser lingan
Xebat bikin roj û şev. Gîşkî bibin tev hev
Bi vâ râça karkeran. Eme lâxinin kedxwuran
Ne şerâ tiving û sûr. Eme rakin balefir
Her alî û kara me. Pir dost heehe bidne me
Top û rokâtâ mezin. Eme bidin dora xwe
Eme bikin ceng û şer. Koledar bidin ber xwe
Ew şoreşgerân li dinâ. Bikin alî kari ya me
Em Kurdistan bistînin. Ji destâ dijminâ xwe
Eme ala xwe rakin. çâ bikin wekhevî ' ya xwe
Lâ ku em negâne hev. Hevra bikin ceng û şer
Nola kala pir xizan. Li xînin koledar
- 66 -
Ta zarokâ me rabin. Ew bibân wax bava kal
Destâ me tev girâdin. Evma lâxin li koledar
Va esîra eâ bîstane. Em ketine bin lingane
Va ne dema koletîye. Li ser mebin koledar
Dema rokât û fizan. Em çi dikin gale gal
Va pisi ya û qerâşîya. cima Ji mera buye mal
Bi ramanîya dijminan. Ketin gremolî'yâ û kulan
Van xayînân Kurdistan. Gel firotin çend pûlan
Qûna xwe didan dijmin. Bûn nokârân kedxwaran
Va lîske'ke. pire kûr. Kete navâ gelâ hûr
Ew dema beg û axan. Kurdistan kirin çaranVa ç i roka Kurdistan. Ketâ destâ dijminan
Gelâ feqîr li bin destan. Pir reben û perişan
Gelo serî li xwe hildin. Bixwun xâra Kurdistan
15. 1. 1982
- 66 -
Ta zarokâ me rabin. Ew bibân wax bava kal
Destâ me tev girâdin. Evma lâxin li koledar
Va esîra eâ bîstane. Em ketine bin lingane
Va ne dema koletîye. Li ser mebin koledar
Dema rokât û fizan. Em çi dikin gale gal
Va pisi ya û qerâşîya. cima Ji mera buye mal
Bi ramanîya dijminan. Ketin gremolî'yâ û kulan
Van xayînân Kurdistan. Gel firotin çend pûlan
Qûna xwe didan dijmin. Bûn nokârân kedxwaran
Va lîske'ke. pire kûr. Kete navâ gelâ hûr
Ew dema beg û axan. Kurdistan kirin çaranVa ç i roka Kurdistan. Ketâ destâ dijminan
Gelâ feqîr li bin destan. Pir reben û perişan
Gelo serî li xwe hildin. Bixwun xâra Kurdistan
15. 1. 1982
- 68 -
EY MILETO
Ey mileto bin desto pir bar giran
Verin bigrin destâ hev wekî biran
Her kes dara hîvâ, sitâre û deran
Em mane bin dest, reben û talan
Di dinâda carek tev rabin ser xwe
Bi zanisti bikin kar û bara xwe
Bidin hevdi dest, pist, dil û canDijminan zora derxin Ji warâ xwe
Vekî morîyan bikin xebat û lebatHinberâ dijminan bibin hâz û lat
Tevgerâ da eni . Tektik û pâşva çûn
Ko xelaskin Ji destâ dijmin welat
Ko nekî tektik, enî û yek destur
Bin destâ dijminda bibi tar û hûr
Her kes werâ li ser te bidin dar
Nema tu miletî nema tu bikî kar
Tu maya şerpeze bin dest û reben
Ne mal heye ne hâl heye ne düzen
Rabe ser xwe di dinâda bidî deng
Bi tekoşîn yan tuneyî yan hebûn
- 68 -
EY MILETO
Ey mileto bin desto pir bar giran
Verin bigrin destâ hev wekî biran
Her kes dara hîvâ, sitâre û deran
Em mane bin dest, reben û talan
Di dinâda carek tev rabin ser xwe
Bi zanisti bikin kar û bara xwe
Bidin hevdi dest, pist, dil û canDijminan zora derxin Ji warâ xwe
Vekî morîyan bikin xebat û lebatHinberâ dijminan bibin hâz û lat
Tevgerâ da eni . Tektik û pâşva çûn
Ko xelaskin Ji destâ dijmin welat
Ko nekî tektik, enî û yek destur
Bin destâ dijminda bibi tar û hûr
Her kes werâ li ser te bidin dar
Nema tu miletî nema tu bikî kar
Tu maya şerpeze bin dest û reben
Ne mal heye ne hâl heye ne düzen
Rabe ser xwe di dinâda bidî deng
Bi tekoşîn yan tuneyî yan hebûn
- 69 -
Ey feqîro dûzena xwe tu çâke
Ala rengin bi ser xwe da li bakeDi dinâda tu jî heyî yek milet
Fîze firok û Kamara xwe peydake
2. 11.87
Derîya Evînâ
Min yek didî misk û enber
Vek kulîlkan xwe dabû ber
Kenbera zîv li bejina zirav
Gul i û kezî tev berdan ser
Çave min li bejna wâ ket
Dilâ min da xençer lâ ket
Ez bûm Feqir ji dest evî ne
Pata agir bi mala min ket
Hilol bûm derîya evînâ
Var talan bû dil birînâ
Dişewitîm bi roj û şevan
Gazî û qîrin kesek nînâ
17.6. 1987
- 69 -
Ey feqîro dûzena xwe tu çâke
Ala rengin bi ser xwe da li bakeDi dinâda tu jî heyî yek milet
Fîze firok û Kamara xwe peydake
2. 11.87
Derîya Evînâ
Min yek didî misk û enber
Vek kulîlkan xwe dabû ber
Kenbera zîv li bejina zirav
Gul i û kezî tev berdan ser
Çave min li bejna wâ ket
Dilâ min da xençer lâ ket
Ez bûm Feqir ji dest evî ne
Pata agir bi mala min ket
Hilol bûm derîya evînâ
Var talan bû dil birînâ
Dişewitîm bi roj û şevan
Gazî û qîrin kesek nînâ
17.6. 1987
70 -
EZ KURMAME TEME
Kani ya gund xule xule av jâ dara
Keç û bûkan satil rakir çûne avâXortâ gundâ me rabûn wan nihârîn
Por û gulâ xwe ber dane sera navâ
Keçik rabûn pir hâdan pâşva hato
Dest li bakir law lav* kura fato
Şerm nakî li me keç ika di nâr i ye
Eze herim te bibâjim li cem bavo
Min go rindâ haho bîla tu mebâje
Ew bava min bi rişâşâ li min xîne
Ez evdalâ bejina, lâv û gulâ teme
Keçikâ tu mebâje ez kurmame te me
Mada xorto dilâ te j î li min heye
Vâ mal-batâ rake vverî mala meye
Bistînin sozâ gulî min keçikâye
Bibi zave ez bibim kevanîya teye
Bane şânî bikin defa xwe lâxîninPor, gulî, kej i û piştâ bi şidînin
Hine bikin Ala-rengin bixemlînin
Deste te û min feqîrî hevdigînin
12. 7. 1979
70 -
EZ KURMAME TEME
Kani ya gund xule xule av jâ dara
Keç û bûkan satil rakir çûne avâXortâ gundâ me rabûn wan nihârîn
Por û gulâ xwe ber dane sera navâ
Keçik rabûn pir hâdan pâşva hato
Dest li bakir law lav* kura fato
Şerm nakî li me keç ika di nâr i ye
Eze herim te bibâjim li cem bavo
Min go rindâ haho bîla tu mebâje
Ew bava min bi rişâşâ li min xîne
Ez evdalâ bejina, lâv û gulâ teme
Keçikâ tu mebâje ez kurmame te me
Mada xorto dilâ te j î li min heye
Vâ mal-batâ rake vverî mala meye
Bistînin sozâ gulî min keçikâye
Bibi zave ez bibim kevanîya teye
Bane şânî bikin defa xwe lâxîninPor, gulî, kej i û piştâ bi şidînin
Hine bikin Ala-rengin bixemlînin
Deste te û min feqîrî hevdigînin
12. 7. 1979
71 -
MEMOSTAN CIGERXVUN
Ser pirtûka nivisandâ Cigerxwûn
Gundî gotâ bi karkira tev rabinLâ dibâjâ xwandewane qenc û baş
Dida navâ bi hezaran serxwebûn
Keşan hene li Kurdistan pir qelâş
Nenivisîya neket nav helbestâ xeş
Pir bûn râzan j i bo gelâ Kurdistan
Lâ duxwandin ew helbestâ pire xest
Ji di roka tewre pâsin veqetîya
Lâ guh-derzim kime ezim da zana
Xeca sîyahbend digo lawâ min lorî
Li ser Kurd îro her-kes bû peya
Ew Ehmedâ xwanâ çandî nâzik kir
Rabû seydâ va çîroka nivis kir
Raman bû karkir, gundî û belengaz
Keşan rabûn va di roka berbat kir
Tu kar diki ey saydayâ Cigerxwûn
Gelî hemû dil, gurçik tev bi xwûn
Mele rakir bi sed hezaran pâşmerge
Destâ nokâr pâşmerge pir şehîd bûn
71 -
MEMOSTAN CIGERXVUN
Ser pirtûka nivisandâ Cigerxwûn
Gundî gotâ bi karkira tev rabinLâ dibâjâ xwandewane qenc û baş
Dida navâ bi hezaran serxwebûn
Keşan hene li Kurdistan pir qelâş
Nenivisîya neket nav helbestâ xeş
Pir bûn râzan j i bo gelâ Kurdistan
Lâ duxwandin ew helbestâ pire xest
Ji di roka tewre pâsin veqetîya
Lâ guh-derzim kime ezim da zana
Xeca sîyahbend digo lawâ min lorî
Li ser Kurd îro her-kes bû peya
Ew Ehmedâ xwanâ çandî nâzik kir
Rabû seydâ va çîroka nivis kir
Raman bû karkir, gundî û belengaz
Keşan rabûn va di roka berbat kir
Tu kar diki ey saydayâ Cigerxwûn
Gelî hemû dil, gurçik tev bi xwûn
Mele rakir bi sed hezaran pâşmerge
Destâ nokâr pâşmerge pir şehîd bûn
- 72 -
Te li ser va xwandewanan pir gotâ
Le cima nokâr, axa û xayîn ne gotâ
Lâ kâ kuştin ew pâşmergâ qehreman
Hinek hene ji Kurdistan ra lâ kota
Vanî kirin em tev didan bin destan
çar paran bû didan fariz û tirkan
Lâ xelkan çâkir al, ol û warâ xwe
Tev-hev xistin Kurdistan bû talan
Pir çâ kirin râça karkirân cîhan
Râxine kirin Rûs, Vietnam û çîn
Hemû bûne dijminâ hev j i bo wana
Xelas dikin destâ Rûs û yan bi Çîn
Diban werin xelasîya we bi destâ me
çend karkir û gundî dane dora xwe
Bâ ramanî bûne dijmin bi hev ketin
çekel û rûvî tev dilîzin bi gelâ me
Bawer nakin ji karkirân Kurdistan
Diban eme welât derxin bin destan
çend zarok jî dana ber wâ komelâ
Kî dil sozin diban di j î Kurdistan
Ey memostan cima tu wa dibâjîKanin çibikin serokan bi vî hişî
Sebe serokâ hevdi dikine ajan
Hîn çâ dikin j i bo gel ser âşî
- 72 -
Te li ser va xwandewanan pir gotâ
Le cima nokâr, axa û xayîn ne gotâ
Lâ kâ kuştin ew pâşmergâ qehreman
Hinek hene ji Kurdistan ra lâ kota
Vanî kirin em tev didan bin destan
çar paran bû didan fariz û tirkan
Lâ xelkan çâkir al, ol û warâ xwe
Tev-hev xistin Kurdistan bû talan
Pir çâ kirin râça karkirân cîhan
Râxine kirin Rûs, Vietnam û çîn
Hemû bûne dijminâ hev j i bo wana
Xelas dikin destâ Rûs û yan bi Çîn
Diban werin xelasîya we bi destâ me
çend karkir û gundî dane dora xwe
Bâ ramanî bûne dijmin bi hev ketin
çekel û rûvî tev dilîzin bi gelâ me
Bawer nakin ji karkirân Kurdistan
Diban eme welât derxin bin destan
çend zarok jî dana ber wâ komelâ
Kî dil sozin diban di j î Kurdistan
Ey memostan cima tu wa dibâjîKanin çibikin serokan bi vî hişî
Sebe serokâ hevdi dikine ajan
Hîn çâ dikin j i bo gel ser âşî
- 73 -
Navâ marx û lenîn her-dera diba j in
Lâ ewana teşîya xwe tim dirâsin
Roj ek were Velate me rizgar bâ
Vana dîsa li vâ derâ serâşin
Ko nan xeş bâ vana tev da şoreşger
Bi gotinan marx û lenîn pir bawer
Karkir, gundî û belengaz dikin ajan
Râxne nabin diban emin şoreşger
Bas dizanî vana ji gel ra nabin kes
Vana time li nav gelâ me rû pir reş
Tu bane gelke ko şîyarbin ne xapin
Em li nav gelâ xwe nebin tim rû res
Emin karkir em haşirin em neçar
Em bâ malin em bâ halin em bâ kar
Em radibin, em dirivin tene kuştin
Mirin ji mera wanara qonax û bar
Ey memostan heger ez rast nabâ j im
Lâ bigâm cem te ez ji tera bibâjim
Ko van hatin rûniştin tev bûn yek
Ez feqîr ra gelâ Kurd ra dengbâjim
17.7.1981 Feqîr Ahmed
- 73 -
Navâ marx û lenîn her-dera diba j in
Lâ ewana teşîya xwe tim dirâsin
Roj ek were Velate me rizgar bâ
Vana dîsa li vâ derâ serâşin
Ko nan xeş bâ vana tev da şoreşger
Bi gotinan marx û lenîn pir bawer
Karkir, gundî û belengaz dikin ajan
Râxne nabin diban emin şoreşger
Bas dizanî vana ji gel ra nabin kes
Vana time li nav gelâ me rû pir reş
Tu bane gelke ko şîyarbin ne xapin
Em li nav gelâ xwe nebin tim rû res
Emin karkir em haşirin em neçar
Em bâ malin em bâ halin em bâ kar
Em radibin, em dirivin tene kuştin
Mirin ji mera wanara qonax û bar
Ey memostan heger ez rast nabâ j im
Lâ bigâm cem te ez ji tera bibâjim
Ko van hatin rûniştin tev bûn yek
Ez feqîr ra gelâ Kurd ra dengbâjim
17.7.1981 Feqîr Ahmed
74 -
BAXÇE GULAN
Ez diçûm cem yara xwe
Hâsir û bin bara xwe
cima yara min digrîya
Min ew hilda milâ xwe
Min go megrî yara min
Lâ tu xemla mala min
Dilâ min te şah diba
Evîn tu bin bara min
Min yar danî ber gulan
Jana yar avât va milan
Destâ yara min sar dibû
Min da ser herdu milan
Bankir haho yara min
Serî hilde gevvra min
Tev da çolan dikevim
Sebir, can û dilâ min
Yara min serî hilneda
Min ji ber dil berneda
Ez dibûme kor û gâhej
Min xwe bi z i naran veda
74 -
BAXÇE GULAN
Ez diçûm cem yara xwe
Hâsir û bin bara xwe
cima yara min digrîya
Min ew hilda milâ xwe
Min go megrî yara min
Lâ tu xemla mala min
Dilâ min te şah diba
Evîn tu bin bara min
Min yar danî ber gulan
Jana yar avât va milan
Destâ yara min sar dibû
Min da ser herdu milan
Bankir haho yara min
Serî hilde gevvra min
Tev da çolan dikevim
Sebir, can û dilâ min
Yara min serî hilneda
Min ji ber dil berneda
Ez dibûme kor û gâhej
Min xwe bi z i naran veda
- 75 -
Min destâ xwe jâ vekir
Gul û gupik bi ser kir
Bûm hâsir û tim bâ war
Pûk û barana li min kir
Lâ dest danî ser dilan
Girîyam wekî bilbilan
Yara feqîr Kurdistan
Yar nekir baxçâ gulan
17. 1. 1967
- 75 -
Min destâ xwe jâ vekir
Gul û gupik bi ser kir
Bûm hâsir û tim bâ war
Pûk û barana li min kir
Lâ dest danî ser dilan
Girîyam wekî bilbilan
Yara feqîr Kurdistan
Yar nekir baxçâ gulan
17. 1. 1967
- 76 -
HEVALEN CEFAKAR
Va çîyana mezin, bilindin û dirâjin
Cîzmâ xwûn râ dernaxin sera çîyan
Xezalâ va çîyan nâ girtin û narivâ
Bi rimâ dijmin ne kuştin û nakevâ
Sefaq lâ ket sitâra sor 11 ezmanan
Sewq da erd û ezmân gel rabû û rabû
Herhebe gelâ me çand ew rez û zevî
Ve Ji bîr nakim hevalan me cefakar
Va çîyana bilind, serî sorin bi xwûnin
Em hevalâ gelâ bindestan gîyaninKo şewitî dar û ber heval gî bi hevdira
Hevalâ cefa kar dişevvîtln bi heval î
Şefaq lâ ket sitâra sor li ezmanan
Şewq da erd û ezmân gel rabû û rabû
Herhebe gelâ me çand ew rez û zevî
Ve ji bîr nakim hhevalân me cefakar
- 76 -
HEVALEN CEFAKAR
Va çîyana mezin, bilindin û dirâjin
Cîzmâ xwûn râ dernaxin sera çîyan
Xezalâ va çîyan nâ girtin û narivâ
Bi rimâ dijmin ne kuştin û nakevâ
Sefaq lâ ket sitâra sor 11 ezmanan
Sewq da erd û ezmân gel rabû û rabû
Herhebe gelâ me çand ew rez û zevî
Ve Ji bîr nakim hevalan me cefakar
Va çîyana bilind, serî sorin bi xwûnin
Em hevalâ gelâ bindestan gîyaninKo şewitî dar û ber heval gî bi hevdira
Hevalâ cefa kar dişevvîtln bi heval î
Şefaq lâ ket sitâra sor li ezmanan
Şewq da erd û ezmân gel rabû û rabû
Herhebe gelâ me çand ew rez û zevî
Ve ji bîr nakim hhevalân me cefakar
- 77 -
Dijmin derxînin buxwun zevî û rezâ xwe
Li buran xebat dikin keç û lawâ me
Roj a xwe gî bikin xebat û lebat
Tim bijâ feqîr û gundâ Kurdistan
Şefaq lâ ket sitâra sor li ezmanan
Şewq da erd û ezmân gel rabû û rabû
Herhebe gelâ me çand ew rez û zevî
Ve ji bîr nakim biraya min cefakar
1. 7. 1977
- 77 -
Dijmin derxînin buxwun zevî û rezâ xwe
Li buran xebat dikin keç û lawâ me
Roj a xwe gî bikin xebat û lebat
Tim bijâ feqîr û gundâ Kurdistan
Şefaq lâ ket sitâra sor li ezmanan
Şewq da erd û ezmân gel rabû û rabû
Herhebe gelâ me çand ew rez û zevî
Ve ji bîr nakim biraya min cefakar
1. 7. 1977
- 78 -
JİNA MİN KETE DEVE GURAN
Iroj dîsa ferman rabû
Pergala me tev bela bû
Dijmin avât fîze û rokât
Bajar û gund xirabe bû
Şehetandin kon û dewran
Ber pîyan çû mal û ferman
kuştin dayîk, xwûşk û bira
Ewâ mayî hevra girîyan
Hate ser min serma merde
Kul, birin û rîş tev dâşâ
Jîyane xwe ji ber min bada
Li ser serî diçûm erde
Hâze xwekir plşta min eşi ya
Hunir duçû dilâ min weştîya
Jîyane xwatir ji min xwast
Hûr û pûzûr li erdâ weşîya
Ez ban dikim bav û biran
Li min her der dubû wâran
Lâ feqîr rim diçim ji vir
Jîna min kete deve guran
11. 11. 1988
- 78 -
JİNA MİN KETE DEVE GURAN
Iroj dîsa ferman rabû
Pergala me tev bela bû
Dijmin avât fîze û rokât
Bajar û gund xirabe bû
Şehetandin kon û dewran
Ber pîyan çû mal û ferman
kuştin dayîk, xwûşk û bira
Ewâ mayî hevra girîyan
Hate ser min serma merde
Kul, birin û rîş tev dâşâ
Jîyane xwe ji ber min bada
Li ser serî diçûm erde
Hâze xwekir plşta min eşi ya
Hunir duçû dilâ min weştîya
Jîyane xwatir ji min xwast
Hûr û pûzûr li erdâ weşîya
Ez ban dikim bav û biran
Li min her der dubû wâran
Lâ feqîr rim diçim ji vir
Jîna min kete deve guran
11. 11. 1988
- 79 -
GELE HEJA
Xortâ gundâ me tev da
Gîşkî rabûn bi hev ra
Diçûne nav zevî yâ xwe
Mirin mayîn bi hev ra
Pir werga çû meh û sal
Tev da bûne xwudan mal
Bi xebata xwe tim mâr
Li xwe kirin kürk û şal
çâkirin bajar tev gund
E w mâr bûn ne bûne kund
Mal, zari û tev da j in
Lâ tev bûne ser bilind
Dijmin tev hat nâze wan
Lâ çav berda milkâ wan
Dijmin didan ber gurlan
Rivîya dijmin ji ber wan
Gotin em ne xwûnxwarin
lâ gûndî û xebat-karin
Kî çav berdâ milkâ me
Em tev dijminâ wanin
- 79 -
GELE HEJA
Xortâ gundâ me tev da
Gîşkî rabûn bi hev ra
Diçûne nav zevî yâ xwe
Mirin mayîn bi hev ra
Pir werga çû meh û sal
Tev da bûne xwudan mal
Bi xebata xwe tim mâr
Li xwe kirin kürk û şal
çâkirin bajar tev gund
E w mâr bûn ne bûne kund
Mal, zari û tev da j in
Lâ tev bûne ser bilind
Dijmin tev hat nâze wan
Lâ çav berda milkâ wan
Dijmin didan ber gurlan
Rivîya dijmin ji ber wan
Gotin em ne xwûnxwarin
lâ gûndî û xebat-karin
Kî çav berdâ milkâ me
Em tev dijminâ wanin
- 80 -
Emin giran tev da lek
Destâ meda bomba û çek
Emin ji kezan natisin
Dev bi hâz û tevger yek
Haza gelîyâ me tev da
Tev radibin bi hev ra
Em ne kurda zirt û dîn
Lâ hev bi kujin tev da
Vekî kurdan nabin dîn
Heroj bi ser wenda şîn
Feqîr, şâx û tev dedan
Dijmin ew dine ber zîn
Dijmin li wan sivvar bû
Pîn lâ xistin kurdo dû
Kurd do tev da bû köle
Ji dest wana jîn du çû
Lâ tev ketin nav derdan
Tev rabûn bi hev vedan
Lâ bûn tirşikcâ dijmin
Dest j i warâ xwe berdan
9.2. 1987
- 80 -
Emin giran tev da lek
Destâ meda bomba û çek
Emin ji kezan natisin
Dev bi hâz û tevger yek
Haza gelîyâ me tev da
Tev radibin bi hev ra
Em ne kurda zirt û dîn
Lâ hev bi kujin tev da
Vekî kurdan nabin dîn
Heroj bi ser wenda şîn
Feqîr, şâx û tev dedan
Dijmin ew dine ber zîn
Dijmin li wan sivvar bû
Pîn lâ xistin kurdo dû
Kurd do tev da bû köle
Ji dest wana jîn du çû
Lâ tev ketin nav derdan
Tev rabûn bi hev vedan
Lâ bûn tirşikcâ dijmin
Dest j i warâ xwe berdan
9.2. 1987
- 81 -
SİLAV JI BAVO RA
Silav dikim bavkâ xwe
Lâ eme pire bi sinin
Te dayîka me berdaye
Em kâ çito we bibinin
Bilah bavo werg nabâ
Zarok tev da bircine
Nan û şîva me tüne
Em tev hevdi digrîne
Ji Mûsil heta Sâwas
Entep, Meletî û Xinis
Kermenşah, Dersim Biti i s
Girîyan dayîka me kanî
Riha, Varto ka Kerkük
Amed, erbî û girâ-sor
Van, zexo û ezir-can
Em diğerin dayîka xwe
- 81 -
SİLAV JI BAVO RA
Silav dikim bavkâ xwe
Lâ eme pire bi sinin
Te dayîka me berdaye
Em kâ çito we bibinin
Bilah bavo werg nabâ
Zarok tev da bircine
Nan û şîva me tüne
Em tev hevdi digrîne
Ji Mûsil heta Sâwas
Entep, Meletî û Xinis
Kermenşah, Dersim Biti i s
Girîyan dayîka me kanî
Riha, Varto ka Kerkük
Amed, erbî û girâ-sor
Van, zexo û ezir-can
Em diğerin dayîka xwe
- 82 -
Em bi lep lep pâşta çûn
Deşta Mûşâ gî bi tutun
Em rivîyan û tev hev çûn
Deyîşta berazîyan bi xwûn
Em rivîyan ser dar û ber
Em agirek aveti li ser
Şewqa wî agirâ li jor
Kurdistan kir sor û zer
Em çûne cem bava xwe
Me jâ pirs kir dayka xwe
Bavo were tu bi me ra
Tev bigerin li dayka xwe
Bava rabû û li me nihârî
Go hûn dixazin dayka xwe
Me go çito naxwazin
Go hûn rakin çekân xwe
Go dayka we Kurdistan
Dijmin xistâ bin destan
Me go dijmin çîkâ me
Go dijrainâ bava we
- 82 -
Em bi lep lep pâşta çûn
Deşta Mûşâ gî bi tutun
Em rivîyan û tev hev çûn
Deyîşta berazîyan bi xwûn
Em rivîyan ser dar û ber
Em agirek aveti li ser
Şewqa wî agirâ li jor
Kurdistan kir sor û zer
Em çûne cem bava xwe
Me jâ pirs kir dayka xwe
Bavo were tu bi me ra
Tev bigerin li dayka xwe
Bava rabû û li me nihârî
Go hûn dixazin dayka xwe
Me go çito naxwazin
Go hûn rakin çekân xwe
Go dayka we Kurdistan
Dijmin xistâ bin destan
Me go dijmin çîkâ me
Go dijrainâ bava we
- 83 -
Sebe maf û doza xwe
bidin feqîr soza xwe
22.2. 1974
GELE KURDİSTAN DE RAB İN
Gele Kurdistan de rabin
Ma eme tim li erde wabin
Marâ reşî di warâ mede
Em ji xewe şîyar nabin
Va ejdirha pir raezine
Li ser cîyâ veketin
Ko em ji xewe şîyar nebin
Ew hestîyâ me tim bixwûne
Va ejdirha çar serîye
Dev avâte jîn a meye
Dayîka me sînge xweyî gewr
Bi ser da axu ber dayâye
- 83 -
Sebe maf û doza xwe
bidin feqîr soza xwe
22.2. 1974
GELE KURDİSTAN DE RAB İN
Gele Kurdistan de rabin
Ma eme tim li erde wabin
Marâ reşî di warâ mede
Em ji xewe şîyar nabin
Va ejdirha pir raezine
Li ser cîyâ veketin
Ko em ji xewe şîyar nebin
Ew hestîyâ me tim bixwûne
Va ejdirha çar serîye
Dev avâte jîn a meye
Dayîka me sînge xweyî gewr
Bi ser da axu ber dayâye
- 84 -
Dayîke em çiwa jîn kirin
Ji tuneyâ jîyan kirin
Sînge dayîka me kalî gewr
Mar û misk çar paran kirin
Xûşk û biran rabûn girîyan
Maran dibir dayîka biran
Dayîka me şîqînek vâ ket
Min derxin ji destâ maran
Tev' da şîqîn ket dile min
Bâ dayîk em li kare razân
Zarok bira gîşk bircine
Dayîk mere em bimijin
Her çar maran li me nihârî
Em li hev kombûn bâ benî
Me go bijî çîna karker
Eme doze bibine sârâî
Gele cihan li me nihârî
Ew marana gîşk bûn rûvî
Me go dayîka xwe bigrin
Dayîk di kirin qula rûvî
- 84 -
Dayîke em çiwa jîn kirin
Ji tuneyâ jîyan kirin
Sînge dayîka me kalî gewr
Mar û misk çar paran kirin
Xûşk û biran rabûn girîyan
Maran dibir dayîka biran
Dayîka me şîqînek vâ ket
Min derxin ji destâ maran
Tev' da şîqîn ket dile min
Bâ dayîk em li kare razân
Zarok bira gîşk bircine
Dayîk mere em bimijin
Her çar maran li me nihârî
Em li hev kombûn bâ benî
Me go bijî çîna karker
Eme doze bibine sârâî
Gele cihan li me nihârî
Ew marana gîşk bûn rûvî
Me go dayîka xwe bigrin
Dayîk di kirin qula rûvî
- 85 -
Gel î yan hatin gotin roj baş
Me go çi diğerin li kermekaş
Gotin em tev bibin heval
Em rûvîyan gîşk bikin laş
Me go em çito lâxîni.n
Qula rûvî hilwasînin
Her çar linge rûvî qutkin
Dayîka ji dest derxînin
Me tevir û bârân xwe hanin
Le li ber qula rûvî danîn
Tevir lâxist heri çekirGel Ji mera taste hanîn
Feqîr go lavmo hele mekin
Em li qule duman bikin
Demek dirâj rûvî di warde
Em j i xerbî û bakur derkin
1.3. 1979
- 85 -
Gel î yan hatin gotin roj baş
Me go çi diğerin li kermekaş
Gotin em tev bibin heval
Em rûvîyan gîşk bikin laş
Me go em çito lâxîni.n
Qula rûvî hilwasînin
Her çar linge rûvî qutkin
Dayîka ji dest derxînin
Me tevir û bârân xwe hanin
Le li ber qula rûvî danîn
Tevir lâxist heri çekirGel Ji mera taste hanîn
Feqîr go lavmo hele mekin
Em li qule duman bikin
Demek dirâj rûvî di warde
Em j i xerbî û bakur derkin
1.3. 1979
86 -
EMİNE
Xeber gîhşte we emine
Xwunda ji min ra dişineDi go ez bûm evîna te
Ketin şuna mem û zîne
Xeber da min serî û çavan
Jana emo kete navan
Ez bandikim tev li çolan
Ew zîne ez memâ alan
Siwar bûm li boza rehwan
Pâş min qonaxa şeş mehan
Ez gîştim cizîra-botan
Derket pâş min zina zâdan
Min bankir lâ lâ tu zînî
Do t ma ma hesen, çeko tacînî
Lâ tu xwûşka mir zengini
Çel çara bi kenberâ zerînî
1. 4. 1978
86 -
EMİNE
Xeber gîhşte we emine
Xwunda ji min ra dişineDi go ez bûm evîna te
Ketin şuna mem û zîne
Xeber da min serî û çavan
Jana emo kete navan
Ez bandikim tev li çolan
Ew zîne ez memâ alan
Siwar bûm li boza rehwan
Pâş min qonaxa şeş mehan
Ez gîştim cizîra-botan
Derket pâş min zina zâdan
Min bankir lâ lâ tu zînî
Do t ma ma hesen, çeko tacînî
Lâ tu xwûşka mir zengini
Çel çara bi kenberâ zerînî
1. 4. 1978
- 87 -
SERKETIN U BİLİNDİ
Hil bidin ha hil bidin. Ala rengin hil bidin.
Li her derâ yekdest bin. Ko em tevda jîn bibin.
Tev da çâkin haza xwe. Ji dîrokâ fâr bibin.
Hinber dijmin seran ser. Ve haza dijmin bibin.
Bi tektik herin dijmin. Di cengâda deng bidin.
Em tev da bibin çar qatî . Ko em cengâ hobibin.
Him bikujin him bimrin. Seba welat bistînin.
Ko em bibin serî û dev. Di dinâ da deng bidin.
Seba bijân tim xebat. Eme bibin yek tevger.
Li hinberî kole-daran. Ko em rabln herin ser.
Bi ciwakî li dijmin xin. Ji kurdistan bikin der.
Ew feqîr râ we kurdan. Bira bibâ kurd li ser.
25. 1. 1986
- 87 -
SERKETIN U BİLİNDİ
Hil bidin ha hil bidin. Ala rengin hil bidin.
Li her derâ yekdest bin. Ko em tevda jîn bibin.
Tev da çâkin haza xwe. Ji dîrokâ fâr bibin.
Hinber dijmin seran ser. Ve haza dijmin bibin.
Bi tektik herin dijmin. Di cengâda deng bidin.
Em tev da bibin çar qatî . Ko em cengâ hobibin.
Him bikujin him bimrin. Seba welat bistînin.
Ko em bibin serî û dev. Di dinâ da deng bidin.
Seba bijân tim xebat. Eme bibin yek tevger.
Li hinberî kole-daran. Ko em rabln herin ser.
Bi ciwakî li dijmin xin. Ji kurdistan bikin der.
Ew feqîr râ we kurdan. Bira bibâ kurd li ser.
25. 1. 1986
- 88 -
VA AXE XAYIN
Sâwas û Dârsim da heta bi Mardin
Velat kirin talan va axâ xayîn
Velât rizgar kin karkir û gundî
Paşvva li me xistin va axâ xayîn
Ji dijmin ra derî hemû vekirin
Xwûn rijandin ser xweva kirin
Du qulî kirin ko bibine nokâr
Li gel feq vedan va axâ xayîn
Dijmin ra ceng dan bav û kala me
Lâ xwûn dirjandin xwûşk û keka me
Ketin pâş dijmin li me digerî yanEm didan dest dijmin va axâ xayîn
Ne duçûm cengâ tim xwe veşartinNihajî werganî hûn axeyâ xayîn
Ji kala meda man xwanâ xirabe
Ser xwe tapî kirin we axâ xayîn
Hûn tim di j mine xwûna gelâ me
Hûn hidî di j minin j i bo gelâ me
Ve em pir firotin tev qetil kirin
Lâ tev bûne gewad hûn axâ xayîn
- 88 -
VA AXE XAYIN
Sâwas û Dârsim da heta bi Mardin
Velat kirin talan va axâ xayîn
Velât rizgar kin karkir û gundî
Paşvva li me xistin va axâ xayîn
Ji dijmin ra derî hemû vekirin
Xwûn rijandin ser xweva kirin
Du qulî kirin ko bibine nokâr
Li gel feq vedan va axâ xayîn
Dijmin ra ceng dan bav û kala me
Lâ xwûn dirjandin xwûşk û keka me
Ketin pâş dijmin li me digerî yanEm didan dest dijmin va axâ xayîn
Ne duçûm cengâ tim xwe veşartinNihajî werganî hûn axeyâ xayîn
Ji kala meda man xwanâ xirabe
Ser xwe tapî kirin we axâ xayîn
Hûn tim di j mine xwûna gelâ me
Hûn hidî di j minin j i bo gelâ me
Ve em pir firotin tev qetil kirin
Lâ tev bûne gewad hûn axâ xayîn
89
Gel i ji dest we xwûn vereşîya
Reş girâdan xwûşk û dayîka me
Di ceng da mirin bav û kala me
Bâ nîkeh bûn zava hûn axâ xayîn
Roj ek werâ hûn tev wekî kûçikan
Sir dan dijmin rivîyan ji meyîdan
Gel xwûn dirjandin hûn xwudan gund
Kurdistan firotin we axâ xayîn
Ji Vana, Xwarpût heta bi Rihayâ
Em tev şîyar bûn zanin hûn xayîn
Birîna me mezin we xâ pâ reşand
Histâ Feqîr xwar kir we axâ xayîn
11. 12. 1966
89
Gel i ji dest we xwûn vereşîya
Reş girâdan xwûşk û dayîka me
Di ceng da mirin bav û kala me
Bâ nîkeh bûn zava hûn axâ xayîn
Roj ek werâ hûn tev wekî kûçikan
Sir dan dijmin rivîyan ji meyîdan
Gel xwûn dirjandin hûn xwudan gund
Kurdistan firotin we axâ xayîn
Ji Vana, Xwarpût heta bi Rihayâ
Em tev şîyar bûn zanin hûn xayîn
Birîna me mezin we xâ pâ reşand
Histâ Feqîr xwar kir we axâ xayîn
11. 12. 1966
- 90 -
BELENGAZEN KURDİSTAN
Belengazân Kurdistan
Destâ bi qiler vemalin
Gurl û bomba bavân jer
Bira kedxwûr bi nalin
Bi ciwakî û pir xebat
Tev bibin zinar û latKoka li kedxwûr bikolin
Ko bibin xwudan vvelat
Berxwedan û pâşwa çûnAlikarîyan pir bibin
Du xwaza da bibin hâz
Cîhan bâ kurd pâsva çûn
Şîyar nebin li cîhan
Dest Nagâne hemû cîyan
Bi borani bi germolîye
Nabin xwudan kurdistan
Dijmin geftan dide me
Arîzîn leşker li ser me
Averû bikin le cima wa
Duxwastinî ne li cem me
- 90 -
BELENGAZEN KURDİSTAN
Belengazân Kurdistan
Destâ bi qiler vemalin
Gurl û bomba bavân jer
Bira kedxwûr bi nalin
Bi ciwakî û pir xebat
Tev bibin zinar û latKoka li kedxwûr bikolin
Ko bibin xwudan vvelat
Berxwedan û pâşwa çûnAlikarîyan pir bibin
Du xwaza da bibin hâz
Cîhan bâ kurd pâsva çûn
Şîyar nebin li cîhan
Dest Nagâne hemû cîyan
Bi borani bi germolîye
Nabin xwudan kurdistan
Dijmin geftan dide me
Arîzîn leşker li ser me
Averû bikin le cima wa
Duxwastinî ne li cem me
91 -
Bi teşâya gele xwe
Az in deyinin li nav xwe
Di xwazada bi civvakî
Gir se hevxin em bi xwe
23. 10. 1980
91 -
Bi teşâya gele xwe
Az in deyinin li nav xwe
Di xwazada bi civvakî
Gir se hevxin em bi xwe
23. 10. 1980
- 92 -
ÇEL U ÇAR
Hezar nehsid çel û çar
Rojâ xwe çekir ji mel
Ez der ketim ser diyar
Yekî ji min ra go silav
Min go roj baş mirovan
Go ez li te bûm mîvan
Min go li ser va çavan
Fermo rûne li ewîyan
Em rûniştin li ewîyan
Go de bibâ dil o van
Min go bibâm bi çi rengi
Min dest ji tiştan berdan
Vî go cima te berda
Lâ min milkâ xwe berda
Me hin dikir gale gal
Şânî hatin bi ser da
Yekî ji vir yekî ji wur
Mîvân deva xwe vekir
Go ze ji wera bibâjim
Ko hûn nekin qîre qîr
- 92 -
ÇEL U ÇAR
Hezar nehsid çel û çar
Rojâ xwe çekir ji mel
Ez der ketim ser diyar
Yekî ji min ra go silav
Min go roj baş mirovan
Go ez li te bûm mîvan
Min go li ser va çavan
Fermo rûne li ewîyan
Em rûniştin li ewîyan
Go de bibâ dil o van
Min go bibâm bi çi rengi
Min dest ji tiştan berdan
Vî go cima te berda
Lâ min milkâ xwe berda
Me hin dikir gale gal
Şânî hatin bi ser da
Yekî ji vir yekî ji wur
Mîvân deva xwe vekir
Go ze ji wera bibâjim
Ko hûn nekin qîre qîr
- 93 -
Mîvân xilçik vemalan
Pala xwe dida belgi yan
Qelûn bi tutuna mûsâ
Da mabânâ herd lâvan
Qelûn dikişand duman da
çava wî li herder geri ya
Em tev bûne ker û lal
Mîvân çîrok bi ser da
Go yek hebû li bolavîya
Bax û bostan tev winda
Rakir dar û bara xwe
Berâ xwe dida kuba
Bû karkirâ karkistan
Her şev diçû nav dostan
Lâ şevekâ çivin dan
Go em ketin bin destan
Roj û meh tev derbasbûn
Roj bi roj dost windabûn
Rabû diçû nav rezan
Hevalâ min vvinda bûn
Lâ çav li wî dibûn sor
Li dora wî dibû şorEw sekini û guh dar bûHevalan xwe dida dor
- 93 -
Mîvân xilçik vemalan
Pala xwe dida belgi yan
Qelûn bi tutuna mûsâ
Da mabânâ herd lâvan
Qelûn dikişand duman da
çava wî li herder geri ya
Em tev bûne ker û lal
Mîvân çîrok bi ser da
Go yek hebû li bolavîya
Bax û bostan tev winda
Rakir dar û bara xwe
Berâ xwe dida kuba
Bû karkirâ karkistan
Her şev diçû nav dostan
Lâ şevekâ çivin dan
Go em ketin bin destan
Roj û meh tev derbasbûn
Roj bi roj dost windabûn
Rabû diçû nav rezan
Hevalâ min vvinda bûn
Lâ çav li wî dibûn sor
Li dora wî dibû şorEw sekini û guh dar bûHevalan xwe dida dor
- 94 -
Tev rûniştin li wârâ
Go hûn diçine kâraLâ em diçin kâra
Ko kedxwur bikin bâra
Gîşkîyan go bi xatirâ te
Lâ em biçin ji cem teNiha xwûnxwar bibîneTejî bikâ teve me
Go ezim hevalâ we
Nikam bijâm dûre we
Ezim qata Feqîr ran
Mirin mayîn teve we
22. 10. 1988
- 94 -
Tev rûniştin li wârâ
Go hûn diçine kâraLâ em diçin kâra
Ko kedxwur bikin bâra
Gîşkîyan go bi xatirâ te
Lâ em biçin ji cem teNiha xwûnxwar bibîneTejî bikâ teve me
Go ezim hevalâ we
Nikam bijâm dûre we
Ezim qata Feqîr ran
Mirin mayîn teve we
22. 10. 1988
- 95 -
DİLE MİN
Roj ek dilâ min rabû
Xem û xîyal bela bû
Keçik hatin nav daran
Dilâ min bi wana şahbû
Di nav vvanda yeke xweş
Ser bilind û çave reş
Bejin zirav gewr û kesk
Navâ wâ bi cihana xweş
Bejin zirav û pir delal
Hezkirina min meh û sal
Vâ xwe berda dilâ min
Ne min tüne kon û mal
Paşva hatim mala xwe
Dâ go rûne li şuna xwe
Min go daya ne werga
Go binâre li dayîka xwe
Min go daya yar nuxweş
Gel i yo tu bi mera bimeş
Ez yara xwe xelas-kim
Bi gelâ xwe û haza geş
- 95 -
DİLE MİN
Roj ek dilâ min rabû
Xem û xîyal bela bû
Keçik hatin nav daran
Dilâ min bi wana şahbû
Di nav vvanda yeke xweş
Ser bilind û çave reş
Bejin zirav gewr û kesk
Navâ wâ bi cihana xweş
Bejin zirav û pir delal
Hezkirina min meh û sal
Vâ xwe berda dilâ min
Ne min tüne kon û mal
Paşva hatim mala xwe
Dâ go rûne li şuna xwe
Min go daya ne werga
Go binâre li dayîka xwe
Min go daya yar nuxweş
Gel i yo tu bi mera bimeş
Ez yara xwe xelas-kim
Bi gelâ xwe û haza geş
- 96 -
Ezda awurek da ser min
Go tu şaş bâ lawâ min
Tu dengâ xwe meke j i wâ
Ew âsîn li dilâ min
Min go Ezda e w a minKenîya ha ha lawâ min
Min xwe dida benda wâ
Ew hin nate destâ min
Go lawâ min ew pir çûk
Ew hîn nebâ bajar û sûk
Kesk, zer û sor lâkin
Ji Feqîr ra bikin bûk
Gereg em rabin ser xwe
Gel i bidin dara ber xwe
Bi tektik û bi raman
Dijmin derxin ji warâ xwe
Go gel i yo em tev rabin
Xwudan hâz û zanabin
Ji dijminan bistînin
Ew bûk bâ em zava bin
4. 11. 1985
- 96 -
Ezda awurek da ser min
Go tu şaş bâ lawâ min
Tu dengâ xwe meke j i wâ
Ew âsîn li dilâ min
Min go Ezda e w a minKenîya ha ha lawâ min
Min xwe dida benda wâ
Ew hin nate destâ min
Go lawâ min ew pir çûk
Ew hîn nebâ bajar û sûk
Kesk, zer û sor lâkin
Ji Feqîr ra bikin bûk
Gereg em rabin ser xwe
Gel i bidin dara ber xwe
Bi tektik û bi raman
Dijmin derxin ji warâ xwe
Go gel i yo em tev rabin
Xwudan hâz û zanabin
Ji dijminan bistînin
Ew bûk bâ em zava bin
4. 11. 1985
- 97 -
SITER
Ez ban dikim te sitâr'âTu bi şewqî li vâ derâ
Çelengî bi te şah dibim
Tu pez berdî tevda bâra
Sitâr dem û roj a te baş
Gulî sor û rû li te geş
Bejina zirav delal û rind
Kesk, gewr û sorda tu xweş
Carek dîdî sitâr bi gul
Bû evin û xwe berda dil
Min kir ax, fîxan û haho
Derdâ sitâr bûme bilbil
Sitâr te dilâ min qul kir
Derd, kul û keder pir kir
Ew barâkî pir û pir giran
Tev' da li milâ min barkir
23. 1. 1978
- 97 -
SITER
Ez ban dikim te sitâr'âTu bi şewqî li vâ derâ
Çelengî bi te şah dibim
Tu pez berdî tevda bâra
Sitâr dem û roj a te baş
Gulî sor û rû li te geş
Bejina zirav delal û rind
Kesk, gewr û sorda tu xweş
Carek dîdî sitâr bi gul
Bû evin û xwe berda dil
Min kir ax, fîxan û haho
Derdâ sitâr bûme bilbil
Sitâr te dilâ min qul kir
Derd, kul û keder pir kir
Ew barâkî pir û pir giran
Tev' da li milâ min barkir
23. 1. 1978
- 98 -
EVINA BE OL
Gevvrek dît rind û delal
Ez ketim nav evîna dil
Dest û lingâ min girâdan
Min kir qirin wekî bilbil
Ew gewra evin û bezar
Gulî û kezi tev tane xwar
Nav dar û çeleng çav reş
Ez li hevîya evin bekar
Derd û kulan ez kal kirim
Bâ jîn û bâ hâvi kirim
Evîn roj ek neket dest min
Ez bâ mal û bâ war kirim
Meh û salan evîn li min
Xençerek berda dilâ min
Ez Feqîrâ derd û kulan
Evîn roj ek nate ser min
19.3. 1968
- 98 -
EVINA BE OL
Gevvrek dît rind û delal
Ez ketim nav evîna dil
Dest û lingâ min girâdan
Min kir qirin wekî bilbil
Ew gewra evin û bezar
Gulî û kezi tev tane xwar
Nav dar û çeleng çav reş
Ez li hevîya evin bekar
Derd û kulan ez kal kirim
Bâ jîn û bâ hâvi kirim
Evîn roj ek neket dest min
Ez bâ mal û bâ war kirim
Meh û salan evîn li min
Xençerek berda dilâ min
Ez Feqîrâ derd û kulan
Evîn roj ek nate ser min
19.3. 1968
- 99 -
SİSTEM BU A GUND I U KARKİR
Rabûn ser xwe rabûn ser xwe
Çol û banî tev dan ber xwe
Tu kes nine li hinbere wan
Ala karkir kirine dest xwe
Xeml û xâz û malan began
Dişehetîya ket bin lingan
çîya û zozan didan ber xwe
Belengaz û qata gundî yan
Serî hildan karkir û gundî
Diket dest wan ser bilindi
Tev lâ xistin li koledarân
Van hilwaşandin dewlemendî
Rabûn ser xwe gundî û karkir
Gele bin dest bi xwe'ra kir
Bûne pola li hinber dijmin
Sistem bû a gundî û karkir
Dara azadîye ji xwera hanin
Li ser Kurdistan danî n
Belengaz Feqir û gundî yan
Bi destâ xwe sistem danîn
16. 1. 1982
- 99 -
SİSTEM BU A GUND I U KARKİR
Rabûn ser xwe rabûn ser xwe
Çol û banî tev dan ber xwe
Tu kes nine li hinbere wan
Ala karkir kirine dest xwe
Xeml û xâz û malan began
Dişehetîya ket bin lingan
çîya û zozan didan ber xwe
Belengaz û qata gundî yan
Serî hildan karkir û gundî
Diket dest wan ser bilindi
Tev lâ xistin li koledarân
Van hilwaşandin dewlemendî
Rabûn ser xwe gundî û karkir
Gele bin dest bi xwe'ra kir
Bûne pola li hinber dijmin
Sistem bû a gundî û karkir
Dara azadîye ji xwera hanin
Li ser Kurdistan danî n
Belengaz Feqir û gundî yan
Bi destâ xwe sistem danîn
16. 1. 1982
100 -
RAKIN ALA CENGE
Gelî Ji min qeherâye
Diba rabe bi hawarke
Go em ketin kul û derdan
Rabe gel li râ siwarke
Siwaro dizgin dest te dâ
Xwe li sera çîyan beyanke
Gundî feqîr bira rabin
Sera çîyan toz û dûmanke
Heta kînge tim bindest bin
Di dinâ da em wa bijân
Ereb, tirk û ecem li ser me
Xwe rizgar kin yan tev bimrin
Bâ mirin gel rizgar nabâ
Dinâ da tew nata dine
Em destur û yek hâz bibin
Ko em rakin ala cengâ
13.6. 1988
100 -
RAKIN ALA CENGE
Gelî Ji min qeherâye
Diba rabe bi hawarke
Go em ketin kul û derdan
Rabe gel li râ siwarke
Siwaro dizgin dest te dâ
Xwe li sera çîyan beyanke
Gundî feqîr bira rabin
Sera çîyan toz û dûmanke
Heta kînge tim bindest bin
Di dinâ da em wa bijân
Ereb, tirk û ecem li ser me
Xwe rizgar kin yan tev bimrin
Bâ mirin gel rizgar nabâ
Dinâ da tew nata dine
Em destur û yek hâz bibin
Ko em rakin ala cengâ
13.6. 1988
- 101 -
Bara Velat
Ji enbara kul û derdan
Dikim nakim xelas nabim
Kire bendek avât milan
Çito dikim tewr ranabim
Le va bara kul û derdan
Ser mi landa hate berdan
Di bin barda ketim xwar
Dikim nakim xwe der naxim
Birin, derd û kulan giran
Ser singanda hate berdan
Tim ban dikim kesek nine
Dikim nakim xelas nabim
Bar li ser min bara welat
Feqir di binda nake xebat
Xelqan çekin tang û firok
Ji vî bari xelas nabim
1. 1. 1978
- 101 -
Bara Velat
Ji enbara kul û derdan
Dikim nakim xelas nabim
Kire bendek avât milan
Çito dikim tewr ranabim
Le va bara kul û derdan
Ser mi landa hate berdan
Di bin barda ketim xwar
Dikim nakim xwe der naxim
Birin, derd û kulan giran
Ser singanda hate berdan
Tim ban dikim kesek nine
Dikim nakim xelas nabim
Bar li ser min bara welat
Feqir di binda nake xebat
Xelqan çekin tang û firok
Ji vî bari xelas nabim
1. 1. 1978
- 102 -
GOVEND
Tu bi xâr hatî vâ govendâ
Def û zirne li pâ teye
Tu deste xwe di destâ minke
Eme şen kin vâ govendâ
Xorto were em xwe li bakin
Di lana keç û xortan kin
keç û bûkân vâ govendâ
Ser meda zilxitan li bakin
Keçâ were bigire di lan
Ira ji mera yekî gulanDinâ tev bû gul û gupik
em bi hevdin dest û milan
Dilâ min ji wekî te yeDidî me te deste xwe ye
Feqir û gundî yâ kurdistan
Tev dom bikin jîna xweye
1.5. 1972
- 102 -
GOVEND
Tu bi xâr hatî vâ govendâ
Def û zirne li pâ teye
Tu deste xwe di destâ minke
Eme şen kin vâ govendâ
Xorto were em xwe li bakin
Di lana keç û xortan kin
keç û bûkân vâ govendâ
Ser meda zilxitan li bakin
Keçâ were bigire di lan
Ira ji mera yekî gulanDinâ tev bû gul û gupik
em bi hevdin dest û milan
Dilâ min ji wekî te yeDidî me te deste xwe ye
Feqir û gundî yâ kurdistan
Tev dom bikin jîna xweye
1.5. 1972
- 103 -
LEVA SOR
Bilind rind û çav reşa min
Bejina te mâ j i bir ji min
Ew be j n û balava delal
Bi dil bimeş were cem min
Tu vverî eze jîn bibim
Bi hâl û bi hinir bibim
Ew hâz û tev evîna te
Bi mal û ez tim jîn bibim
Eze bînkim ew gulî yâ mor
Maçek bikim ji leva sor
Be j na te wekî kul i İkan
Tev' da gevvr ew kesk û sor
Tu neyî eze dîn bibim
Bâ hâl û bâ hinir bibim
Ji ber evîna tâ delal
Bâ xwuda bâ hâvi bibim
Tu neyî ez dikevime cîyan
Beşek xwar Ji dinî ya cavan
Dikim nalîn ji derdâ dilanJaneke xwe berda milan
- 103 -
LEVA SOR
Bilind rind û çav reşa min
Bejina te mâ j i bir ji min
Ew be j n û balava delal
Bi dil bimeş were cem min
Tu vverî eze jîn bibim
Bi hâl û bi hinir bibim
Ew hâz û tev evîna te
Bi mal û ez tim jîn bibim
Eze bînkim ew gulî yâ mor
Maçek bikim ji leva sor
Be j na te wekî kul i İkan
Tev' da gevvr ew kesk û sor
Tu neyî eze dîn bibim
Bâ hâl û bâ hinir bibim
Ji ber evîna tâ delal
Bâ xwuda bâ hâvi bibim
Tu neyî ez dikevime cîyan
Beşek xwar Ji dinî ya cavan
Dikim nalîn ji derdâ dilanJaneke xwe berda milan
- 104 -
Feqir bankir tu neyî malan
Te lâ xist remzek li milan
Ew agir û şehv/ata te
Xwe berda gurçik û milan
24. 12. 1979
- 104 -
Feqir bankir tu neyî malan
Te lâ xist remzek li milan
Ew agir û şehv/ata te
Xwe berda gurçik û milan
24. 12. 1979
- 105 -
SINA velat
Hele werin rabin rabinHerb û cenga girane
Ser amed û dersim daGurlâ topan berdane
Şîqîna serebi-nalan
Gürle j orda barîyane
Qîrîna mence-seran
Xort li erdâ weşîyane
Kala me pir û zarok
Tev dane ber sunguyane
Xwûn li erdâ dimeşe
Vekî çem û kanîyane
Leşkerâ dijmin hatâ
Tev ketâ nav malane
Pir, bûk û zarokan
Kirin hindir xwanîyane
- 105 -
SINA velat
Hele werin rabin rabinHerb û cenga girane
Ser amed û dersim daGurlâ topan berdane
Şîqîna serebi-nalan
Gürle j orda barîyane
Qîrîna mence-seran
Xort li erdâ weşîyane
Kala me pir û zarok
Tev dane ber sunguyane
Xwûn li erdâ dimeşe
Vekî çem û kanîyane
Leşkerâ dijmin hatâ
Tev ketâ nav malane
Pir, bûk û zarokan
Kirin hindir xwanîyane
- 106 -
Qazax û benzin kirin
Di arda perpitîyane
Girtin destâ keç ikan
Beri didan çolane
Kâçe me por zerînbûn
Bûkan sorik hil dane
Dest leşkerâ dijmindaQîre qîra zarîyane
Pâşmârgâ me qehreman
Xwe ji çîyada berdane
Pir dikuştin dimirin
Haza dijmin girane
Gürle j orda dibarîyan
Vek zîpikâ ezmanane
Xort û leşkerâ dijmin
Sungu di hev hil dane
Dijmin damîşâ nebû
Pâşmârge da ser wane
- 106 -
Qazax û benzin kirin
Di arda perpitîyane
Girtin destâ keç ikan
Beri didan çolane
Kâçe me por zerînbûn
Bûkan sorik hil dane
Dest leşkerâ dijmindaQîre qîra zarîyane
Pâşmârgâ me qehreman
Xwe ji çîyada berdane
Pir dikuştin dimirin
Haza dijmin girane
Gürle j orda dibarîyan
Vek zîpikâ ezmanane
Xort û leşkerâ dijmin
Sungu di hev hil dane
Dijmin damîşâ nebû
Pâşmârge da ser wane
- 107 -
Axâ Kurdan xwayîn bûn
Bi dijmin'ra î mze dane
Ordîya çaran dihanîn
Jorda gürle berdane
Bi emre fewzî-paşaXort li erdâ weşîyane
Simâlâ xortan reş bûn
Di xwûnda xemilîyane
Heyfa xortâ me Kurdan
Ketin dest dijminane
koz û perde li dar bûn
Bûk li şuna wan mane
Bûkan sorik çekirinReşâ xwe girâdane
Lâ keç, bûk û zari yan
Tev didan ber hespane
Berî didan amasîya
Jontirk li Kurdistane
- 107 -
Axâ Kurdan xwayîn bûn
Bi dijmin'ra î mze dane
Ordîya çaran dihanîn
Jorda gürle berdane
Bi emre fewzî-paşaXort li erdâ weşîyane
Simâlâ xortan reş bûn
Di xwûnda xemilîyane
Heyfa xortâ me Kurdan
Ketin dest dijminane
koz û perde li dar bûn
Bûk li şuna wan mane
Bûkan sorik çekirinReşâ xwe girâdane
Lâ keç, bûk û zari yan
Tev didan ber hespane
Berî didan amasîya
Jontirk li Kurdistane
- 108 -
Ala mâ rengin danîn
A xwe hildan li ser çiyane
Lâ xayînân Kurdistan
Bi dijmin' ra ketin rîyane
Bûne nokârâ dijmin
Gel didan destâ wane
Di ketin pâş dijminan
Kuştin xortâ Kurdane
Mala gel tapî kirin
Dijminan li ser axane
Xortâ Kurdan şehîd bûn
Bûk li suna wan mane
Axan çav ber danâkâ
Bâ nikâh ew zavane
Keç û bûk dest dijminda
Leşker ket nav wane
Dest avâtin pîrekan
Namus diçû li ber pîyane
- 108 -
Ala mâ rengin danîn
A xwe hildan li ser çiyane
Lâ xayînân Kurdistan
Bi dijmin' ra ketin rîyane
Bûne nokârâ dijmin
Gel didan destâ wane
Di ketin pâş dijminan
Kuştin xortâ Kurdane
Mala gel tapî kirin
Dijminan li ser axane
Xortâ Kurdan şehîd bûn
Bûk li suna wan mane
Axan çav ber danâkâ
Bâ nikâh ew zavane
Keç û bûk dest dijminda
Leşker ket nav wane
Dest avâtin pîrekan
Namus diçû li ber pîyane
- 109 -
Keçikan çav girâdan
Xwe çekirin deryane
Zendâ wan sor û gewr bûn
Ketin deva masîyane
Mirada dijmin nebûBi cana keçâ Kurdane
Bi destâ ve xayînan
Dijmin ket nav malane
Gelâ feqîr di kuştin
Kurdistan bû talane
25. 1. 1969
- 109 -
Keçikan çav girâdan
Xwe çekirin deryane
Zendâ wan sor û gewr bûn
Ketin deva masîyane
Mirada dijmin nebûBi cana keçâ Kurdane
Bi destâ ve xayînan
Dijmin ket nav malane
Gelâ feqîr di kuştin
Kurdistan bû talane
25. 1. 1969
- 110 -
EVÎN
Min xwar derbek ji evînâ
Derd û kulan Ji min tînâ
Meh û salan ez dinalim
Lâ J i ber derdâ wâ evînâ
Bara evîn li ser kola minDi binda qetîya sola minKetim xwarâ ser dev û çavEvîn xwe da ser mi la min
Di bin evîn da difetisim
Nikam ji bin bilipitim
Evîn bû ç i yaya zegros se
Di bin evîn da naxebitim
Evîn kete hindi râ min
Dest avâte wî dilâ min
Meqes û xençer di destda
Avât dil û gurçikâ min
- 110 -
EVÎN
Min xwar derbek ji evînâ
Derd û kulan Ji min tînâ
Meh û salan ez dinalim
Lâ J i ber derdâ wâ evînâ
Bara evîn li ser kola minDi binda qetîya sola minKetim xwarâ ser dev û çavEvîn xwe da ser mi la min
Di bin evîn da difetisim
Nikam ji bin bilipitim
Evîn bû ç i yaya zegros se
Di bin evîn da naxebitim
Evîn kete hindi râ min
Dest avâte wî dilâ min
Meqes û xençer di destda
Avât dil û gurçikâ min
111 -
Ji dil da xwûnâ xwe çekir
Lâ J i hindir va deri vekir
Vekî çemâ, dîcle û firat
Kef û kapik bi ser xwe kir
Bav û biran hekîm hanin
Lâ bi derba evîn nezanîn
Evîn bû agir û şehwat
Bo feqîr ket av jî nanîn
25. 1. 1988
111 -
Ji dil da xwûnâ xwe çekir
Lâ J i hindir va deri vekir
Vekî çemâ, dîcle û firat
Kef û kapik bi ser xwe kir
Bav û biran hekîm hanin
Lâ bi derba evîn nezanîn
Evîn bû agir û şehwat
Bo feqîr ket av jî nanîn
25. 1. 1988
- 112 -
EY KARKIRE KURDİSTAN
Ey karkirâ Kurdistan. Dema me a rabüne.
Tev bibin welat parâz. çi dema tine bûne.
Xebat bikin li gundan. Bi îlrae zanibûne.
Dijmin dayîka me bira. Çi dema raketinâ.
Hele xwe ji xwe çekin. Roja me a felatâ.
Çekan hildin mile xwe. idî ji bo xebatâ.
Herkes dara ser hîvâ. Em hîn diçûn liqatâ.
Kedxwûr dayî bira. Namusa me li kere hâ.
îlme karkir buxwûnin. Em bibin jîr û zana.
Vietnamâ çito bir. Em rabin bi râça wana.
Çekdarî herne pâş. Kedxwur çekin imi yana.
Bikin qîrîn keç û law. Dijmin derxin ji vara.
Ko tu ranebî ser xwe.Tim bindest û reben bî .
Dema te dengâ xwe kir. Haware li sera te bî .
Vexta cenga dersime. Eceb ew kala me bin.
Peymal kirin keç û bûk. Ewana çîke me bî .
Seba şerâ Jîyînâ. Eme çekan hilgirin.
Ji ap, bav û birazî . Pir ramanîyan bistînin.
Bi Feqîr'ra herin pâş. Zora dijmin derînin.
Serxwebûna Kurdistan. Şoreşger â bistînin.
16. 7. 1976
- 112 -
EY KARKIRE KURDİSTAN
Ey karkirâ Kurdistan. Dema me a rabüne.
Tev bibin welat parâz. çi dema tine bûne.
Xebat bikin li gundan. Bi îlrae zanibûne.
Dijmin dayîka me bira. Çi dema raketinâ.
Hele xwe ji xwe çekin. Roja me a felatâ.
Çekan hildin mile xwe. idî ji bo xebatâ.
Herkes dara ser hîvâ. Em hîn diçûn liqatâ.
Kedxwûr dayî bira. Namusa me li kere hâ.
îlme karkir buxwûnin. Em bibin jîr û zana.
Vietnamâ çito bir. Em rabin bi râça wana.
Çekdarî herne pâş. Kedxwur çekin imi yana.
Bikin qîrîn keç û law. Dijmin derxin ji vara.
Ko tu ranebî ser xwe.Tim bindest û reben bî .
Dema te dengâ xwe kir. Haware li sera te bî .
Vexta cenga dersime. Eceb ew kala me bin.
Peymal kirin keç û bûk. Ewana çîke me bî .
Seba şerâ Jîyînâ. Eme çekan hilgirin.
Ji ap, bav û birazî . Pir ramanîyan bistînin.
Bi Feqîr'ra herin pâş. Zora dijmin derînin.
Serxwebûna Kurdistan. Şoreşger â bistînin.
16. 7. 1976
- 113 -
TAZI û BIRÇIYAN
Tazi û birçîyan tev serî rakir
Bûne hâz meşiyan û azadî bankir
Devvlemend zordest diban gel rabû
Şehetî zordestî ji ser xwe rakir
Xemla zor destan tev dibû talanŞehetandin devvlemendî û qesrâ wan
Dirivîyan ji ber karker û gundî yan
Her bijâ û tim bijân karkirâ cihan
Vekî karkiren cihan rabin serxweBi hevra yek bin bi haza gele xwe
Tektik bi raman herin ser dijmin
Xwûnxwaran derxînin ji welatâ xwe
9. 8. 1986
- 113 -
TAZI û BIRÇIYAN
Tazi û birçîyan tev serî rakir
Bûne hâz meşiyan û azadî bankir
Devvlemend zordest diban gel rabû
Şehetî zordestî ji ser xwe rakir
Xemla zor destan tev dibû talanŞehetandin devvlemendî û qesrâ wan
Dirivîyan ji ber karker û gundî yan
Her bijâ û tim bijân karkirâ cihan
Vekî karkiren cihan rabin serxweBi hevra yek bin bi haza gele xwe
Tektik bi raman herin ser dijmin
Xwûnxwaran derxînin ji welatâ xwe
9. 8. 1986
114 -
DAYE
Daya te ez anîm dinâ
Te go lawâ minî bi tenâ
Ez didame ser sîngâ xwe
Tu şah bûyî seba jînâ
Te şîre beran dida min
Te go qurban lo lawâ min
Roj a ko ez nuxweş dibûm
Hâsir rljandin j i bo min
Şev û roj an xwe da bermin
Miz û şîrîn tev dida min
Bi salan ez mezin kirim
Jîna xwe da jîyana min
Lâ daya ez qurbane te
Ronayî û hinir didim te
Bira derdâ te nebînim
Jîyana xwe tev didim te
Bav û dayîk pir şîrînin
Ji bo Feqîr hûn evinin
Min af bikin li wâ derâ
Roj ek werâ hev bibinin
16.4. 1989
114 -
DAYE
Daya te ez anîm dinâ
Te go lawâ minî bi tenâ
Ez didame ser sîngâ xwe
Tu şah bûyî seba jînâ
Te şîre beran dida min
Te go qurban lo lawâ min
Roj a ko ez nuxweş dibûm
Hâsir rljandin j i bo min
Şev û roj an xwe da bermin
Miz û şîrîn tev dida min
Bi salan ez mezin kirim
Jîna xwe da jîyana min
Lâ daya ez qurbane te
Ronayî û hinir didim te
Bira derdâ te nebînim
Jîyana xwe tev didim te
Bav û dayîk pir şîrînin
Ji bo Feqîr hûn evinin
Min af bikin li wâ derâ
Roj ek werâ hev bibinin
16.4. 1989
- 115 -
PIROZKIN
Va îro ser sala me
Herin destâ dayîka xwe
Pîroz bikin bav û dâ
Bira maçkin çava we
Bankin pir hogirân xwe
Agir dadin li nav xwe
Dinâ bikin kesk û sor
Pîrozkin ser sala xwe
Def û zirnâ lâxînin
Govendekâ bi hevxînin
Di lana Keç û xortan
Tev roj a xwe pîrozkin
Ser sala me roj a sor
Em jî bibin hâz û dor
Eme dijminan derînin
Ala rengin hildin jor
Roj a feqîr li cem di lan
Bidin hev dest û milan
Dinâ tevda bibisin lo
Ko rizgar bû Kurdistan
1. 1. 1988
- 115 -
PIROZKIN
Va îro ser sala me
Herin destâ dayîka xwe
Pîroz bikin bav û dâ
Bira maçkin çava we
Bankin pir hogirân xwe
Agir dadin li nav xwe
Dinâ bikin kesk û sor
Pîrozkin ser sala xwe
Def û zirnâ lâxînin
Govendekâ bi hevxînin
Di lana Keç û xortan
Tev roj a xwe pîrozkin
Ser sala me roj a sor
Em jî bibin hâz û dor
Eme dijminan derînin
Ala rengin hildin jor
Roj a feqîr li cem di lan
Bidin hev dest û milan
Dinâ tevda bibisin lo
Ko rizgar bû Kurdistan
1. 1. 1988
- 116 -
SEBE KURDİSTAN
Hevalan Kurdan tev şîyar bibin
Bi râçika karkir em zana bibin
Gundî û karkir râncber bi hevra
Eme li ser çîyan doza xwe bibin
Va Velatâ bav û kala me tev da
Destâ xwe bigrin rabin hev ra
Dijminan derînin Ji qada Velat
Koka li dijmin hllbikin tev da
Çekin ji erdâ xwe bikin râzan
Hun dijmin dît berdin ser wan
Karkir gundî tev râşana me
Lâ rakin şoreş ko bibin hazan
Tim li ser çîyan em li newalan
Bombe û çekan hildin ser milan
Dijmin şehîd kir bav û kala me
Mâr û jin mirin sebe Kurdistan
Rojekâ şehîd bim seba warâ xwe
Li ser min megrîn ka feqîrâ me
Kurdistan bibâ dewlet û hebûn
Şânayî û şadî bâ Kurdistanâ me
12.7. 1979
- 116 -
SEBE KURDİSTAN
Hevalan Kurdan tev şîyar bibin
Bi râçika karkir em zana bibin
Gundî û karkir râncber bi hevra
Eme li ser çîyan doza xwe bibin
Va Velatâ bav û kala me tev da
Destâ xwe bigrin rabin hev ra
Dijminan derînin Ji qada Velat
Koka li dijmin hllbikin tev da
Çekin ji erdâ xwe bikin râzan
Hun dijmin dît berdin ser wan
Karkir gundî tev râşana me
Lâ rakin şoreş ko bibin hazan
Tim li ser çîyan em li newalan
Bombe û çekan hildin ser milan
Dijmin şehîd kir bav û kala me
Mâr û jin mirin sebe Kurdistan
Rojekâ şehîd bim seba warâ xwe
Li ser min megrîn ka feqîrâ me
Kurdistan bibâ dewlet û hebûn
Şânayî û şadî bâ Kurdistanâ me
12.7. 1979
- 117 -
ŞEVREŞÎ
Roj a gul û kul i İkan
Va roj a li min bû âvar
Râda diçûm seve reş
Herdû gavan pâşva çûm
Şeve reşe pir tarîye
Pûk û berfâ dibarîye
Dengek hate guhâ min
Para âşîya dilâ min
Kirim quloç wâ sancîyâ
Linge min ket zikâ min
Ketin xarâ li ber kâvir
Ji kâşda deng hate min
Ez rabûme ser lingan
Te denge hirc û guran
- 117 -
ŞEVREŞÎ
Roj a gul û kul i İkan
Va roj a li min bû âvar
Râda diçûm seve reş
Herdû gavan pâşva çûm
Şeve reşe pir tarîye
Pûk û berfâ dibarîye
Dengek hate guhâ min
Para âşîya dilâ min
Kirim quloç wâ sancîyâ
Linge min ket zikâ min
Ketin xarâ li ber kâvir
Ji kâşda deng hate min
Ez rabûme ser lingan
Te denge hirc û guran
- 118 -
Dişemîtîm ketime xwar
Diçûm navâ keviran
Hirç û hovan dûzirîyan
Min xwe da ber z i naran
Tirsek kete dilâ min
Min go haho pişta min
Şewqek hate çava minMin nihârî û pâşva çûm
Şeva reşda dlrivîyam
Tirs û xofa pir giran
Ez bi lezîn duçûm ser
Ew agirâ pir li dûr
Şewqa wî agirâ li jor
Çeqel dikin zûre zûr
Hîvâ sera xwe hllda
Ba ew berfa kir tozan
- 118 -
Dişemîtîm ketime xwar
Diçûm navâ keviran
Hirç û hovan dûzirîyan
Min xwe da ber z i naran
Tirsek kete dilâ min
Min go haho pişta min
Şewqek hate çava minMin nihârî û pâşva çûm
Şeva reşda dlrivîyam
Tirs û xofa pir giran
Ez bi lezîn duçûm ser
Ew agirâ pir li dûr
Şewqa wî agirâ li jor
Çeqel dikin zûre zûr
Hîvâ sera xwe hllda
Ba ew berfa kir tozan
- 119 -
Her der kire xirabe
Li we çolâ tenâ mam
Ez ban dikim tim haho
Ne dengâ bira û bavo
Dayîk hate bîri ya min
Kani xwûçik û keka min
Destâ min j i hev vebûn
Barek hate milâ min
Bara minî pir giran
Nikam rabim ser lingan
Ew taqeta mine pir
Ket i yâ bina bare gir
Çav gerandin li dora xwe
çar çeqel hatin ser min
Deva wana bi xwûn bûn
Min go haho dayîka min
- 119 -
Her der kire xirabe
Li we çolâ tenâ mam
Ez ban dikim tim haho
Ne dengâ bira û bavo
Dayîk hate bîri ya min
Kani xwûçik û keka min
Destâ min j i hev vebûn
Barek hate milâ min
Bara minî pir giran
Nikam rabim ser lingan
Ew taqeta mine pir
Ket i yâ bina bare gir
Çav gerandin li dora xwe
çar çeqel hatin ser min
Deva wana bi xwûn bûn
Min go haho dayîka min
- 120 -
Dayîke birîn-darbû
Ez li hespâ siv/arbûm
Xarek berda diçûm mal
Gundî yan dikir gale gal
Girîyan haho dayîka me
Bav, go rabin xortâ me
Tev' da em rabûn ser xwe
Pir çâ dibû haza me
Feqîr digo bi tektik
Ku dijmin bidin ber xwe
Ji dijmlnra gorîstan
Li nav axa gel i yâ me
5.5. 1982
- 120 -
Dayîke birîn-darbû
Ez li hespâ siv/arbûm
Xarek berda diçûm mal
Gundî yan dikir gale gal
Girîyan haho dayîka me
Bav, go rabin xortâ me
Tev' da em rabûn ser xwe
Pir çâ dibû haza me
Feqîr digo bi tektik
Ku dijmin bidin ber xwe
Ji dijmlnra gorîstan
Li nav axa gel i yâ me
5.5. 1982
- 121 -
JİNA INSANAN
Ez bi çûk bûmPir şîrîn bûm
Deh salan daXezim û dîn bûm
Ketim panzdan
Şanzde salan
Lâ bi zîn û zengû bûm
Bist û çar da
Xwudan jîn bûm
Him zana bûm
Xebat kar bûm
Xwudan şan
Reng û dîn bûm
Devvlemend bûm
Navâ min hebû
Bîst û heşta
Sermîyandar darbûm
- 121 -
JİNA INSANAN
Ez bi çûk bûmPir şîrîn bûm
Deh salan daXezim û dîn bûm
Ketim panzdan
Şanzde salan
Lâ bi zîn û zengû bûm
Bist û çar da
Xwudan jîn bûm
Him zana bûm
Xebat kar bûm
Xwudan şan
Reng û dîn bûm
Devvlemend bûm
Navâ min hebû
Bîst û heşta
Sermîyandar darbûm
- 122 -
Si û penc da
Çel û çar da
Ez hakim bûm
Di pençeyi da
Bi hinir bûm
Pençe û penc da
Zer û pîr bûm
Di şâstî da
Bâ deri bûm
Şâst û penc da
Bâ xwudî bûm
Heftâ û penc daxerifî bûm
Di heştâyî da
Ser min şîn bû
Havvar û qîrîn û girî bû
Di nodida axa sar bûm
- 122 -
Si û penc da
Çel û çar da
Ez hakim bûm
Di pençeyi da
Bi hinir bûm
Pençe û penc da
Zer û pîr bûm
Di şâstî da
Bâ deri bûm
Şâst û penc da
Bâ xwudî bûm
Heftâ û penc daxerifî bûm
Di heştâyî da
Ser min şîn bû
Havvar û qîrîn û girî bû
Di nodida axa sar bûm
123 -
NUH- ROJ
Pûk û serma dawî hat
Bilbilan dengâ xwe hat
Gerraâ xwe da ser welât
Keskayî bi rû erdâ hat
Çol û bani tev kesk kir
Mor sinbil serî hil kir
Kulîlkân çîyan û feyîdan
Gewr, zer û sor hâl kir
Hat va dema lâ av dare
Pez tev duçûn li zozane
Bîs û yekan dest pâkir
Def, zirne û li bazdanâ
Lâ ew dehaq dîn û har
Mâjâ zarokan tev xwar
Kawa dest bi şoreş kir
Cîhan tev di bû bi-har
123 -
NUH- ROJ
Pûk û serma dawî hat
Bilbilan dengâ xwe hat
Gerraâ xwe da ser welât
Keskayî bi rû erdâ hat
Çol û bani tev kesk kir
Mor sinbil serî hil kir
Kulîlkân çîyan û feyîdan
Gewr, zer û sor hâl kir
Hat va dema lâ av dare
Pez tev duçûn li zozane
Bîs û yekan dest pâkir
Def, zirne û li bazdanâ
Lâ ew dehaq dîn û har
Mâjâ zarokan tev xwar
Kawa dest bi şoreş kir
Cîhan tev di bû bi-har
- 124 -
îro cejna me Kurdan
Pûk û serma paşva man
Me cejneke nuh çâkir
Kav/a li ser Kurdistan
Feqîr dem çû lâ îro ma
Em jî rabin ser lingen
Kund tev bibin hâz û yek
Ko em bibin tev Kawa
21.3. 1969
- 124 -
îro cejna me Kurdan
Pûk û serma paşva man
Me cejneke nuh çâkir
Kav/a li ser Kurdistan
Feqîr dem çû lâ îro ma
Em jî rabin ser lingen
Kund tev bibin hâz û yek
Ko em bibin tev Kawa
21.3. 1969
- 125 -
1 GULAN
Roj a yekî gulan hat
Karkâr berda tev xebat
Dinâ li hevdl kombû
Karkâr rabin roj a me hat
Tu kes nema li xerabanLi ziqaqan li ser banan
Gundî dest dane karkir
Dijmin rivîya ji meyi dana
Cejna karkerân cîhan
Tev kom dibûn dicîvîyan
Devvlemend û sermîyandar
Gîşkî ji wan di tirsi yan
Cejna yekî gulan xeş
Gul û gupik tev bûn geş
Belengaz tev da rabûn
Hinber dijmin kirin meş
Feqîr rakir ala sor
Das û balyoz dane dor
Tev rakirin kulme xweRoj hilat bû siba sor
29. 4. 1981
- 125 -
1 GULAN
Roj a yekî gulan hat
Karkâr berda tev xebat
Dinâ li hevdl kombû
Karkâr rabin roj a me hat
Tu kes nema li xerabanLi ziqaqan li ser banan
Gundî dest dane karkir
Dijmin rivîya ji meyi dana
Cejna karkerân cîhan
Tev kom dibûn dicîvîyan
Devvlemend û sermîyandar
Gîşkî ji wan di tirsi yan
Cejna yekî gulan xeş
Gul û gupik tev bûn geş
Belengaz tev da rabûn
Hinber dijmin kirin meş
Feqîr rakir ala sor
Das û balyoz dane dor
Tev rakirin kulme xweRoj hilat bû siba sor
29. 4. 1981
- 126 -
DEV-KEN O ZIK-DIR
Dijwar, reben, bin dest û birciDev-ken, bâ mal, nezan û reşî
Derewçîn, zik-dir bâ hiş û mâ j î
Li çalan digerî wek mar û jûjî
Di roka te reşe sipî tewr tüneSerîda mâ j i heye hişâ te tüne
Bi zirtî zanabî tu nabî insan
Tu li dinâ heyî navâ te tüne
Dest paka Kurdan î ro j î vverga
Derî vekirin dest J i war berda
Xwunda, axa, olparâz û dewlemendÇivin çâkirin tim bi hev veda
Serbesti, azadî ji gel ra tüneMahcir, belengaz tim wekî tene
Ji xwe bipirse cima tu werga
Lâ Velat çâkirin warâ te tüne
- 126 -
DEV-KEN O ZIK-DIR
Dijwar, reben, bin dest û birciDev-ken, bâ mal, nezan û reşî
Derewçîn, zik-dir bâ hiş û mâ j î
Li çalan digerî wek mar û jûjî
Di roka te reşe sipî tewr tüneSerîda mâ j i heye hişâ te tüne
Bi zirtî zanabî tu nabî insan
Tu li dinâ heyî navâ te tüne
Dest paka Kurdan î ro j î vverga
Derî vekirin dest J i war berda
Xwunda, axa, olparâz û dewlemendÇivin çâkirin tim bi hev veda
Serbesti, azadî ji gel ra tüneMahcir, belengaz tim wekî tene
Ji xwe bipirse cima tu werga
Lâ Velat çâkirin warâ te tüne
- 127 -
Li te peyda bû ew derdâ giran
Lâ cima nagerî li dermana dilan
Şîyar û sanabâ xwe çekî ji erdâ
Ko tev xebat bikî tu wekî biran
Rûnî li ser nan heta çend salan
Lâ hebûn tunebî wek dara qirşan
Bendekek kepek tu mexe fazle
Şehîd û navdar. Tu bijî li cîhan
Metirse tu mirî lâ narî ji cihan
Navâ te jîn bibâ tev sala danzda
Kelhor, Lor, Gor Kurdmanc û zanaBi xwe zan. Bûn netew. Lâ niha raza
2. 8. 1974
- 127 -
Li te peyda bû ew derdâ giran
Lâ cima nagerî li dermana dilan
Şîyar û sanabâ xwe çekî ji erdâ
Ko tev xebat bikî tu wekî biran
Rûnî li ser nan heta çend salan
Lâ hebûn tunebî wek dara qirşan
Bendekek kepek tu mexe fazle
Şehîd û navdar. Tu bijî li cîhan
Metirse tu mirî lâ narî ji cihan
Navâ te jîn bibâ tev sala danzda
Kelhor, Lor, Gor Kurdmanc û zanaBi xwe zan. Bûn netew. Lâ niha raza
2. 8. 1974
- 128 -
SİTİL DİKELE sitil
Sîtileke mezin li ser sâ kuçkan
Ezing û komir tev dane bin we
Şewq didâ , pâl daye ew agirâ gur
Dikelâ dikelâ dikelâ Sitil dikelâ
Kelebox rabâ bi riman bilind
Xwumî na wera şânî tâ j i gund
Zarok û şânî tev li dora Sîtil
Sitil biteqâ hilwaşînâ gund
Sîtil dikelâ çi tâde nazaninZaroke birçîne şânî xizanin
Xwe dane bere bikelâ buxwûn
Sîtil biteqâ tev' da bimrin
Min bankir haho ji ser balabin
Sîtil biteqâ însan tev bimrinDengâ min neçû ji dengâ Sîtil
Şenî û zarokan ji ser birivin
Ber çava min Sîtil pir mezin
Agir bindâ pir dikâ xwûm gun
Pelqan davâjâ ew agir û şewat
Zarok û şenî tev dikâ bimrin
- 128 -
SİTİL DİKELE sitil
Sîtileke mezin li ser sâ kuçkan
Ezing û komir tev dane bin we
Şewq didâ , pâl daye ew agirâ gur
Dikelâ dikelâ dikelâ Sitil dikelâ
Kelebox rabâ bi riman bilind
Xwumî na wera şânî tâ j i gund
Zarok û şânî tev li dora Sîtil
Sitil biteqâ hilwaşînâ gund
Sîtil dikelâ çi tâde nazaninZaroke birçîne şânî xizanin
Xwe dane bere bikelâ buxwûn
Sîtil biteqâ tev' da bimrin
Min bankir haho ji ser balabin
Sîtil biteqâ însan tev bimrinDengâ min neçû ji dengâ Sîtil
Şenî û zarokan ji ser birivin
Ber çava min Sîtil pir mezin
Agir bindâ pir dikâ xwûm gun
Pelqan davâjâ ew agir û şewat
Zarok û şenî tev dikâ bimrin
- 129 -
Tim qîrîn bi min haho û gazin
Hûn û zarokan tev' da birivin
Guh nadin ser min dorâ narin
Dayîk, birazî tev kur û bavin
Min girt zarokan haho biraeşin
Gelî li dor me tev' da dirivin
Xwe avâte ceman , golan avan
Sîtil diteqîya însan tev dimrin
Nalîn, şewat û dengekî dijwar
Li ber pîyan çû .mal, kon û war
Şewitand çiya, dar zinar û newal
Cihan dinalîya ji denge dijvvar
Ji dengâ Sîtilâ tev ker û gâj bûn
Pir di avâda man rojekâ û duduyan
Cihan tev mest kir kâm dibû nalîn
Gişk rabûne ser xwe ji ava şîrîn
Rivîyan malan û tev dibû bangîn
Xal , xaltî, zarok û birazî nedîn
Nalîn, şewat, mirin, qîrîn û girîn
Xirabe bû , talan bû ew jîn û evîn
Şânî li dinâ tev zar û bâ mal
Ne war, ne kon, ne milk û hal
Perişan, birçî, ne xwarin û nan
Pir vverga diçû roj , meh û sal
- 129 -
Tim qîrîn bi min haho û gazin
Hûn û zarokan tev' da birivin
Guh nadin ser min dorâ narin
Dayîk, birazî tev kur û bavin
Min girt zarokan haho biraeşin
Gelî li dor me tev' da dirivin
Xwe avâte ceman , golan avan
Sîtil diteqîya însan tev dimrin
Nalîn, şewat û dengekî dijwar
Li ber pîyan çû .mal, kon û war
Şewitand çiya, dar zinar û newal
Cihan dinalîya ji denge dijvvar
Ji dengâ Sîtilâ tev ker û gâj bûn
Pir di avâda man rojekâ û duduyan
Cihan tev mest kir kâm dibû nalîn
Gişk rabûne ser xwe ji ava şîrîn
Rivîyan malan û tev dibû bangîn
Xal , xaltî, zarok û birazî nedîn
Nalîn, şewat, mirin, qîrîn û girîn
Xirabe bû , talan bû ew jîn û evîn
Şânî li dinâ tev zar û bâ mal
Ne war, ne kon, ne milk û hal
Perişan, birçî, ne xwarin û nan
Pir vverga diçû roj , meh û sal
- 130 -
Tev' da bûn hacir bi çolan ketin
Ji hevdi belabûn û tevda raketin
çeqel û guran xwe dida ber wan
Ji tirsa çeqelan tev bi hev ketin
Tev ketin xwar li navâ dijvvar
Barâkî giran bi serda hate xwar
Bodle bûn kî dimir bâ hal û reben
Li me nebû havîn, payîz û bihar
Pûk, berf, baran, serma û bahoz
Bi çolan ketin xwe nekirin koz
Li dinâ belabûn wekî qereçî
Dijmin belakir, gişki bûne toz
çâkirin komi bi yekî û dudîyan
Bûne dijminâ hev ji tirsa guran
Hev kirin mîxbîr, ew mit û ajan
Pâmal bû, talan bû gelâ Kurdistan
24. 12.85
- 130 -
Tev' da bûn hacir bi çolan ketin
Ji hevdi belabûn û tevda raketin
çeqel û guran xwe dida ber wan
Ji tirsa çeqelan tev bi hev ketin
Tev ketin xwar li navâ dijvvar
Barâkî giran bi serda hate xwar
Bodle bûn kî dimir bâ hal û reben
Li me nebû havîn, payîz û bihar
Pûk, berf, baran, serma û bahoz
Bi çolan ketin xwe nekirin koz
Li dinâ belabûn wekî qereçî
Dijmin belakir, gişki bûne toz
çâkirin komi bi yekî û dudîyan
Bûne dijminâ hev ji tirsa guran
Hev kirin mîxbîr, ew mit û ajan
Pâmal bû, talan bû gelâ Kurdistan
24. 12.85
- 131 -
IRO LI KURDİSTANÂ ME
îro li Kurdistanâ me
Dijmin pir hat sera me
Gundî, şânî û tev bajar
Hilvvaşandin li sera me
Şerjâ kirin zara bi çûk
Pâymal dlbûn keç û bûk
Pir û kalan me neman
Em tev' da bûne pâpûk
Şehetandin mal û kon
Ew şârân me li kur man
Em bûn hacir û macir
çima bi xwe ne hisîyan
Gelâ cîhan war çâkir
Em j î mane bexte reş
Berdan bi çolan ketin
Gel davâtin koxân rest
- 131 -
IRO LI KURDİSTANÂ ME
îro li Kurdistanâ me
Dijmin pir hat sera me
Gundî, şânî û tev bajar
Hilvvaşandin li sera me
Şerjâ kirin zara bi çûk
Pâymal dlbûn keç û bûk
Pir û kalan me neman
Em tev' da bûne pâpûk
Şehetandin mal û kon
Ew şârân me li kur man
Em bûn hacir û macir
çima bi xwe ne hisîyan
Gelâ cîhan war çâkir
Em j î mane bexte reş
Berdan bi çolan ketin
Gel davâtin koxân rest
- 132 -
Kar û xebata me gî yan
Ne j i boyî Kurdistan
Me xwe avâte derva
Gelâ me ma bin destan
Rabûn bi feqîr vedan
Beri yâ gel dane çolan
Hin jî diban bi dest me
Ka şoreşa Kurdistan
25. 1. 1982
- 132 -
Kar û xebata me gî yan
Ne j i boyî Kurdistan
Me xwe avâte derva
Gelâ me ma bin destan
Rabûn bi feqîr vedan
Beri yâ gel dane çolan
Hin jî diban bi dest me
Ka şoreşa Kurdistan
25. 1. 1982
133 -
Hâz Dikim
Hez dikim li hâz bikim
Deste xwe jî li badikim
Tiving didim ser milanBi dijmin ra şerdikim
Di şer da tim wekî şâr
Dijminan tev dikim berEz û dijmin di şer da
Cihan li me dikâ ser
Pir dikujim di mirim
Bi şeref ez tim bijem
Nabim köle tu kesan
Eze dijmin bu kujim
Him bikujim hez bikim
Dijmin Velat der xînim
Ala mine bi çar rengan
Bi ser gelda li ba bikim
Velat bi serî û dev be
Pirî zer û bi maden be
Gundâ me feqîr tevda
Endam û bi ser Firaz be
6.5. 1987
133 -
Hâz Dikim
Hez dikim li hâz bikim
Deste xwe jî li badikim
Tiving didim ser milanBi dijmin ra şerdikim
Di şer da tim wekî şâr
Dijminan tev dikim berEz û dijmin di şer da
Cihan li me dikâ ser
Pir dikujim di mirim
Bi şeref ez tim bijem
Nabim köle tu kesan
Eze dijmin bu kujim
Him bikujim hez bikim
Dijmin Velat der xînim
Ala mine bi çar rengan
Bi ser gelda li ba bikim
Velat bi serî û dev be
Pirî zer û bi maden be
Gundâ me feqîr tevda
Endam û bi ser Firaz be
6.5. 1987
- 134 -
JI MIN SITANDIN
çav vekirin min li cîhanEz diğerim bi şev û roj an
Bûm perişan û belengaz
Xelkan çâkir al û dewran
Ketme xware hatin ser min
Pâle minkirin hirç û hovanmin got haho cîhan dibîst
Ez kirim peyîmal û talan
Didane min ramanîya xwe
Ez bûme dijmin ji bo xwe
Xeml , war û ala min xeşwan sitandin kirin a xwe
Ez bûm xwudan tizbî û xistPir dijminan li min dixlst
Ko ez serî li xwe hil didim
Dişkenastin li min ser û pist
17.5. 1980
- 134 -
JI MIN SITANDIN
çav vekirin min li cîhanEz diğerim bi şev û roj an
Bûm perişan û belengaz
Xelkan çâkir al û dewran
Ketme xware hatin ser min
Pâle minkirin hirç û hovanmin got haho cîhan dibîst
Ez kirim peyîmal û talan
Didane min ramanîya xwe
Ez bûme dijmin ji bo xwe
Xeml , war û ala min xeşwan sitandin kirin a xwe
Ez bûm xwudan tizbî û xistPir dijminan li min dixlst
Ko ez serî li xwe hil didim
Dişkenastin li min ser û pist
17.5. 1980
135 -
PARA GEL I TE TUNEYE
Velate me pir mezine
Devvlemendîye li ser û bine
Dicle û firat hûn binârin
Para gel i tâ tuneye
Dîroka me pir bilinde
Petrol xwe çedike ji bine
Erbî 1 û batmane binen
Para gel i tâ tuneye
Ser erdâ me pir fereye
Dijmin kira deste xweye
Zârzewat, ceh û genim
Para gelî tâ tuneye
Kedxwur kirin welate me
Xwayîn bûne nokâr li ser me
Ketin Pâş leşkere dijmin
Kuştin pelçiqîya gele me
Dârsim çito berdar kirin
Zarok hemû şerjâ kirin
Min go haho bira kani
Xwûşk û bira sax tuneye
135 -
PARA GEL I TE TUNEYE
Velate me pir mezine
Devvlemendîye li ser û bine
Dicle û firat hûn binârin
Para gel i tâ tuneye
Dîroka me pir bilinde
Petrol xwe çedike ji bine
Erbî 1 û batmane binen
Para gel i tâ tuneye
Ser erdâ me pir fereye
Dijmin kira deste xweye
Zârzewat, ceh û genim
Para gelî tâ tuneye
Kedxwur kirin welate me
Xwayîn bûne nokâr li ser me
Ketin Pâş leşkere dijmin
Kuştin pelçiqîya gele me
Dârsim çito berdar kirin
Zarok hemû şerjâ kirin
Min go haho bira kani
Xwûşk û bira sax tuneye
- 136 -
Cenga xwe dan kuştin mirin
Meyi t û cenaze kom kirin
Me tev çû li mayîtan nihârî
Meyîtâ xwayînan te tuneye
Dirok râ ji mera tînâ
Xwayînan çi kir duxewînâ
Gel i çekân xwe rakirin
Sînge xwayînanda da tînâ
Gele me râça xwe danî
Bi hevdira bawerî hanî
Va xwayînâ Kurdistanâ
Bi dijmanra tevayî danî
Gele me çâkir râça xwe
Deste xwe xîne dayîka xwe
Seba namus xwûn dirjînâ
Xwûna xwayîna te tuneye
Feqir çû j i dest xwayînan
Axa û beg hemû li cem wan
Dijmin al û war çâ kirin
Began qûna xwe kir ber wan
13.6. 1969
- 136 -
Cenga xwe dan kuştin mirin
Meyi t û cenaze kom kirin
Me tev çû li mayîtan nihârî
Meyîtâ xwayînan te tuneye
Dirok râ ji mera tînâ
Xwayînan çi kir duxewînâ
Gel i çekân xwe rakirin
Sînge xwayînanda da tînâ
Gele me râça xwe danî
Bi hevdira bawerî hanî
Va xwayînâ Kurdistanâ
Bi dijmanra tevayî danî
Gele me çâkir râça xwe
Deste xwe xîne dayîka xwe
Seba namus xwûn dirjînâ
Xwûna xwayîna te tuneye
Feqir çû j i dest xwayînan
Axa û beg hemû li cem wan
Dijmin al û war çâ kirin
Began qûna xwe kir ber wan
13.6. 1969
- 137 -
BERDIN BI HâZ SERÎ HİLDİN
Dîsa dijmin hate ser me
Mirin bû şaxa dile me
Hestâ kevnar tevda nuhbûn
Berdin bi hâz serî hildin
Mâran û jin Velât bigrin
Çiqas sale em tim bin dest
Talan û hâsîrân zor dest
Didan pâş me kevne perest
Hindik bi hâz serî hildin
Mâran û j in Velât bigrin
Pîrek û xwûşk bi me zorin
Gul i yâ keç û bûkan morin
Bin destan leşkerâ dijmin
Bigrin haho bi hâz rabin
Mâran û j in Velât bigrin
Çi dewrane em tâ dane
Esra me ketîyâ bistane
- 137 -
BERDIN BI HâZ SERÎ HİLDİN
Dîsa dijmin hate ser me
Mirin bû şaxa dile me
Hestâ kevnar tevda nuhbûn
Berdin bi hâz serî hildin
Mâran û jin Velât bigrin
Çiqas sale em tim bin dest
Talan û hâsîrân zor dest
Didan pâş me kevne perest
Hindik bi hâz serî hildin
Mâran û j in Velât bigrin
Pîrek û xwûşk bi me zorin
Gul i yâ keç û bûkan morin
Bin destan leşkerâ dijmin
Bigrin haho bi hâz rabin
Mâran û j in Velât bigrin
Çi dewrane em tâ dane
Esra me ketîyâ bistane
- 138 -
Cîhan tev darin sitâre
Memrin bi hâz serî hildin
Mâran û j in Velât bigrin
Karker rabin bigre xwûşkan
Di zeft û gef tandan âşîyan
Ku em bimrin tev şehidin
Rabin bi hâz serî hildin
Mâran û j in Velât bigrin
Şermâ tev destan nadin hev
Namus bi me gotin bi dev
çâ bûn serok tev J i bo hev
Berdin hi hâz serî hildin
Mâran û j in Velât bigrin
Dayka me bin destâ dijmin
Hin gal gal û lef an dikin
Ne şerm ne ar û tim zirtone
Berdin bi hâz serî hildinMâran û jin Velât bigrin
- 138 -
Cîhan tev darin sitâre
Memrin bi hâz serî hildin
Mâran û j in Velât bigrin
Karker rabin bigre xwûşkan
Di zeft û gef tandan âşîyan
Ku em bimrin tev şehidin
Rabin bi hâz serî hildin
Mâran û j in Velât bigrin
Şermâ tev destan nadin hev
Namus bi me gotin bi dev
çâ bûn serok tev J i bo hev
Berdin hi hâz serî hildin
Mâran û j in Velât bigrin
Dayka me bin destâ dijmin
Hin gal gal û lef an dikin
Ne şerm ne ar û tim zirtone
Berdin bi hâz serî hildinMâran û jin Velât bigrin
- 139 -
Te nalîna xwûşk û biran
Ew berxik û karikâ di lan
Ketin deva kûçik û guran
Bi qîrîn kin serî hildin
Berxan derxin ji deva guran
2.2. 1980
- 139 -
Te nalîna xwûşk û biran
Ew berxik û karikâ di lan
Ketin deva kûçik û guran
Bi qîrîn kin serî hildin
Berxan derxin ji deva guran
2.2. 1980
140 -
AX PİŞTA MİN
Şeve reş tarîyâ diçim di râda
çalî ling ra çû xwûn dara ano
Kûçûk û hovan gazî min kirin
Min bigrin bixwun bi mingâ bavo
Tirsi yam û ri viyam râ talî neye
pist xwe nihârî ew hova zû teye
Dengek hate guhâ min go lawo biriv
Xwe bi me gînî lawo va mala meye
Rivîyam, tirsîyam, şemitîm û ketim
Bane we mala kir min go ez hatim
Kesek derneket ji hindir wâ mala
Min go ax pişta min cima ez ketim
Janâ xwe berda dil û gurçikâ min
Sîqîna feqîr ra kes tüne li dor min
Min dî şefaq' ra rojâ xwe çekir
Gel i kar berdan tev hatin ser min
11. 12. 1971
140 -
AX PİŞTA MİN
Şeve reş tarîyâ diçim di râda
çalî ling ra çû xwûn dara ano
Kûçûk û hovan gazî min kirin
Min bigrin bixwun bi mingâ bavo
Tirsi yam û ri viyam râ talî neye
pist xwe nihârî ew hova zû teye
Dengek hate guhâ min go lawo biriv
Xwe bi me gînî lawo va mala meye
Rivîyam, tirsîyam, şemitîm û ketim
Bane we mala kir min go ez hatim
Kesek derneket ji hindir wâ mala
Min go ax pişta min cima ez ketim
Janâ xwe berda dil û gurçikâ min
Sîqîna feqîr ra kes tüne li dor min
Min dî şefaq' ra rojâ xwe çekir
Gel i kar berdan tev hatin ser min
11. 12. 1971
- 141 -
SALA BEŞİKÇİ PIROZ
Hezar salan derbas bâ
Kurd pîroz kin bâşîkçî
Eme riya te nas bikinPâşva biçin bâşîkçî
Zana û hunuran çâkinŞewqa te da bâşîkçî
Gel'lî kom kin yek-gerkin
Di Kurdistan da bâşîkçî
Yek raman û yek-dest kin
bi hirmijin bâşîkçî
Eme herin ser dijmin
Cengâ bikin bâşîkçî
Him bimirin, bistînin
Bijî Kurd û bâşîkçî
Eme dijmin derînin
Bâjin râça bâşîkçî
Ala-rengîn hildin jor
Di şewqa te da bâşîkçî
- 141 -
SALA BEŞİKÇİ PIROZ
Hezar salan derbas bâ
Kurd pîroz kin bâşîkçî
Eme riya te nas bikinPâşva biçin bâşîkçî
Zana û hunuran çâkinŞewqa te da bâşîkçî
Gel'lî kom kin yek-gerkin
Di Kurdistan da bâşîkçî
Yek raman û yek-dest kin
bi hirmijin bâşîkçî
Eme herin ser dijmin
Cengâ bikin bâşîkçî
Him bimirin, bistînin
Bijî Kurd û bâşîkçî
Eme dijmin derînin
Bâjin râça bâşîkçî
Ala-rengîn hildin jor
Di şewqa te da bâşîkçî
- 142 -
Tev da şahî û şayi bâ
Cejna gelâ bâşîkçî
Ko Kurdistan rizgar be
Bijâ serok bâşîkçî
Şaristan û maristan
Bi Cîgerxwûn bâşîkçî
Em sîstemekâ deyinin
Di şewqa te da bâşîkçî
Di kesk, sor û zer da
Binivisînin bâşîkçî
Şaristanâ Kurdistan
Bi heykelâ bâşîkçî
Firok û balefirgehe
Him Cîgerxwûn bâşîkçî
Dinâ werin bibinin
Va vvelatâ bâşîkçî
Kurdistan kesk û sor bâ
Bi ronayî bâ bâşîkçî
Em feqîr rân Kurdistan
Di râça te da bâşîkçî 30.12.1988
- 142 -
Tev da şahî û şayi bâ
Cejna gelâ bâşîkçî
Ko Kurdistan rizgar be
Bijâ serok bâşîkçî
Şaristan û maristan
Bi Cîgerxwûn bâşîkçî
Em sîstemekâ deyinin
Di şewqa te da bâşîkçî
Di kesk, sor û zer da
Binivisînin bâşîkçî
Şaristanâ Kurdistan
Bi heykelâ bâşîkçî
Firok û balefirgehe
Him Cîgerxwûn bâşîkçî
Dinâ werin bibinin
Va vvelatâ bâşîkçî
Kurdistan kesk û sor bâ
Bi ronayî bâ bâşîkçî
Em feqîr rân Kurdistan
Di râça te da bâşîkçî 30.12.1988
- 143 -
HUNIRAN BIDIN MİN
Çend Şalin li ser te kar û xebat
Navâ te ji min ra bû jîn û felat
Serî dan dijmin wek hewal qubat
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser riya te me
Eme roj ek herin sera çîyayâ xwe
Dijmin ra deyinin dara ceng xwe
Huniran bistînin j i wî gelâ xwe
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser riya te me
Destan bidine min li nav berazan
Eme hâze xwe kin tev bibin hazan
Hunirekî bistînin ji qata xizan
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
- 143 -
HUNIRAN BIDIN MİN
Çend Şalin li ser te kar û xebat
Navâ te ji min ra bû jîn û felat
Serî dan dijmin wek hewal qubat
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser riya te me
Eme roj ek herin sera çîyayâ xwe
Dijmin ra deyinin dara ceng xwe
Huniran bistînin j i wî gelâ xwe
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser riya te me
Destan bidine min li nav berazan
Eme hâze xwe kin tev bibin hazan
Hunirekî bistînin ji qata xizan
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
- 144 -
Te xwe xemi landa tev da boya gul
Xwe berda hindir tev kezeb û dil
Eme bidin hevdi dest, pist û mil
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
Ko em bi hevdigân tev da bibin geş
Lâ ko negân hevdi gel iye me nuxweş
tev huniran çâ bikin ji dîwana-reş
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
Li bejna xwe dana kesk, sor û gevvr
Xwe li hew bigerînin bira bibâ şor
Hunir bidin hevdi bibâ mij û ewr
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
Tu destan bidî min tim biçin şoreş
Ava çem û kani yan cima bi me xwes
Lâ hunir bidî min ko em bibin geş
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
- 144 -
Te xwe xemi landa tev da boya gul
Xwe berda hindir tev kezeb û dil
Eme bidin hevdi dest, pist û mil
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
Ko em bi hevdigân tev da bibin geş
Lâ ko negân hevdi gel iye me nuxweş
tev huniran çâ bikin ji dîwana-reş
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
Li bejna xwe dana kesk, sor û gevvr
Xwe li hew bigerînin bira bibâ şor
Hunir bidin hevdi bibâ mij û ewr
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
Tu destan bidî min tim biçin şoreş
Ava çem û kani yan cima bi me xwes
Lâ hunir bidî min ko em bibin geş
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
- 145 -
Tu destan bidî min biçin ser avâ
Tiving li melâ me rext werin navâ
Lâ hunir bidin hev ji kal û bava
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
Xeber bidin şeref edin mîrâ dîwanâ
Topa lâxâ li tirk û li erebistanâ
Xelaskâ J i me ra tev Kurdistanâ
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
Destan bidî min li dârsima rengîn
Kort û keçâ me tev dikin bangîn
Huniran bistînin Ji zeynel-abdin
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
Destan bide min li çîyayâ qoçkârî
Ziyaret kin Ali-Şâr Delal û mârî
Em hunir bidin hev ji pist û sârî
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
- 145 -
Tu destan bidî min biçin ser avâ
Tiving li melâ me rext werin navâ
Lâ hunir bidin hev ji kal û bava
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
Xeber bidin şeref edin mîrâ dîwanâ
Topa lâxâ li tirk û li erebistanâ
Xelaskâ J i me ra tev Kurdistanâ
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
Destan bidî min li dârsima rengîn
Kort û keçâ me tev dikin bangîn
Huniran bistînin Ji zeynel-abdin
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
Destan bide min li çîyayâ qoçkârî
Ziyaret kin Ali-Şâr Delal û mârî
Em hunir bidin hev ji pist û sârî
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
- 146 -
Vun destan bidin min biçin rihaye
Tev avâ vexun j i wâ Enzil-xwaye
Lâ hunir bidin hev Ji we dergaye
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
Mabânâ min û teda tev mij û dumanŞîqîna blrûsk û gurminîya ewran
Azadbî Kurdistan feqîr bâ xwudan
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
3.2. 1971
- 146 -
Vun destan bidin min biçin rihaye
Tev avâ vexun j i wâ Enzil-xwaye
Lâ hunir bidin hev Ji we dergaye
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
Mabânâ min û teda tev mij û dumanŞîqîna blrûsk û gurminîya ewran
Azadbî Kurdistan feqîr bâ xwudan
Huniran bidin min leşkerâ we me
Şehîd û bistînim ser rîya te me
3.2. 1971
- 147 -
ROJ A SOR DA KURD HENE
Cîhan ji mera kurda sor dibâjin
Râça gundî û karkirân da em hene
Pir şalin dijmin kete kurdistan
Tiving bikşîn dijmin derîn em hene
Velat em bi dest xwexînin we rojâ
Yek raman kin xwe çekin li cengâDi bin axâ da xwûna mârovane sor
Bi çek-darî pâşva herin kurd hene
Xort, kal, pîr û bûkan bi hevgînin
Hevra yek bin serxwebûnâ bixwazin
Ji Sâwas da Kermanşahâ bistînin
Bi dijmin ra cengâ bikin em hene
Xewâ rabin pist û destan bidin hev
Cengâ bikin seba ko bibin tev dev
Av rû bikin li ser axa Kurdistan
Di dest xwe kin di ve râda em hene
Feqîr bankir ala-rengî bikşînin
Ji dinâ ra name û lewcan bişînin
Gundî û karkir tev bikin dest xwe
Kurdistanâ sor çâbikin kurd hene
3.4. 1968
- 147 -
ROJ A SOR DA KURD HENE
Cîhan ji mera kurda sor dibâjin
Râça gundî û karkirân da em hene
Pir şalin dijmin kete kurdistan
Tiving bikşîn dijmin derîn em hene
Velat em bi dest xwexînin we rojâ
Yek raman kin xwe çekin li cengâDi bin axâ da xwûna mârovane sor
Bi çek-darî pâşva herin kurd hene
Xort, kal, pîr û bûkan bi hevgînin
Hevra yek bin serxwebûnâ bixwazin
Ji Sâwas da Kermanşahâ bistînin
Bi dijmin ra cengâ bikin em hene
Xewâ rabin pist û destan bidin hev
Cengâ bikin seba ko bibin tev dev
Av rû bikin li ser axa Kurdistan
Di dest xwe kin di ve râda em hene
Feqîr bankir ala-rengî bikşînin
Ji dinâ ra name û lewcan bişînin
Gundî û karkir tev bikin dest xwe
Kurdistanâ sor çâbikin kurd hene
3.4. 1968
- 148 -
TEV HILVESANDIN
Kurdno şîyarbin tev bikin gazi
Binârin dijmin ji me çi dixwazî
Va dema meye destan bidin hevdi
Dijminan bikujin xwe bikin serî
Kanî kî hîştin em teve li kurin
Pir zindanada tev surgûn birin
Ji hevdi belabûn li çolan mirin
Mal û milk nema tev talan kirin
Li ser Kürdeki sed leşker danîn
Hindir mala meda qereqol danîn
Le namus nema bi leşkerâ dijmin
Bâ mal û talan bûn cima nabînin
Tev kuva tinin leşker û qomend
Lâ hilweşandin bajar û tev gundDi di ne pâşe xwe keç û zara Kurd
Xelk baz û şehîn lâ em bûn kund
Pir kesan dibâjin emin şoreşwan
Şoreşger gîşkî bi namûsâ dimrin
Bin destâ dijmin xortâ mâ cîwan
Namusa Kurdan ketâ destâ dijmin
- 148 -
TEV HILVESANDIN
Kurdno şîyarbin tev bikin gazi
Binârin dijmin ji me çi dixwazî
Va dema meye destan bidin hevdi
Dijminan bikujin xwe bikin serî
Kanî kî hîştin em teve li kurin
Pir zindanada tev surgûn birin
Ji hevdi belabûn li çolan mirin
Mal û milk nema tev talan kirin
Li ser Kürdeki sed leşker danîn
Hindir mala meda qereqol danîn
Le namus nema bi leşkerâ dijmin
Bâ mal û talan bûn cima nabînin
Tev kuva tinin leşker û qomend
Lâ hilweşandin bajar û tev gundDi di ne pâşe xwe keç û zara Kurd
Xelk baz û şehîn lâ em bûn kund
Pir kesan dibâjin emin şoreşwan
Şoreşger gîşkî bi namûsâ dimrin
Bin destâ dijmin xortâ mâ cîwan
Namusa Kurdan ketâ destâ dijmin
149
Lâ nâ pâş çava we gelâ f iliştin
Rabûn ser linga diban serxwebûn
Bi dest xwe xînln al û ware xwe
Em wanî herin tev bibin tunebûn
Lâ kirin nav me ramanîya dijmin
Nikan deng bikin Ji dest dijmin
Ko 11 dijî dijmin tâkoşîn didin
Li hinber vvayî tev dibin dijmin
Ji boloda şandin qomendo ser me
Dijmin dikujâ kek û xwûşkân me
Hîtlerâ feşîst pir kuştin însan
Em bûne binbar dijmin li ser me
8.5. 1981
149
Lâ nâ pâş çava we gelâ f iliştin
Rabûn ser linga diban serxwebûn
Bi dest xwe xînln al û ware xwe
Em wanî herin tev bibin tunebûn
Lâ kirin nav me ramanîya dijmin
Nikan deng bikin Ji dest dijmin
Ko 11 dijî dijmin tâkoşîn didin
Li hinber vvayî tev dibin dijmin
Ji boloda şandin qomendo ser me
Dijmin dikujâ kek û xwûşkân me
Hîtlerâ feşîst pir kuştin însan
Em bûne binbar dijmin li ser me
8.5. 1981
- 150 -
DİLE BI KUL
Gulî û ke j i te bûne kani
çava te bi kile sib-hanî
Te J i mira pir derd dihanî
Lâ milkâ ez birîndarim
Xemla min ez perîsanim
Ji bo te ez evî darim
Evî nan dilâ min qul-kir
Şax û şopâ dinavd vekir
Navâda xwûne xwe derki r
Lâ milkâ ez birîndarim
Xemla min ez perîsanim
Ji bo te ez evî darim
- 150 -
DİLE BI KUL
Gulî û ke j i te bûne kani
çava te bi kile sib-hanî
Te J i mira pir derd dihanî
Lâ milkâ ez birîndarim
Xemla min ez perîsanim
Ji bo te ez evî darim
Evî nan dilâ min qul-kir
Şax û şopâ dinavd vekir
Navâda xwûne xwe derki r
Lâ milkâ ez birîndarim
Xemla min ez perîsanim
Ji bo te ez evî darim
151
Dilâ min bû çav û kani
Tu bûyî sebeba vî dilî
Ez ketim râça bîyanîyî
Lâ milkâ ez birîndarim
Xemla min ez perîsanim
Ji bo te ez evî darim
Por û gulî te tevda berdan
Feqîr bû xwudâ pir derdan
Tu keti nav deste çendan
Lâ milkâ tu Kurdistanî
Xemla min ez perîsanim
Ji bo te ez evî darim
4. 10. 1965
151
Dilâ min bû çav û kani
Tu bûyî sebeba vî dilî
Ez ketim râça bîyanîyî
Lâ milkâ ez birîndarim
Xemla min ez perîsanim
Ji bo te ez evî darim
Por û gulî te tevda berdan
Feqîr bû xwudâ pir derdan
Tu keti nav deste çendan
Lâ milkâ tu Kurdistanî
Xemla min ez perîsanim
Ji bo te ez evî darim
4. 10. 1965
152 -
AXAN ÇIKIR
Axan li me çi kirin
Derî li dijmin vekirin
Bûne nokârâ dijmin
Milkâ gelâ me birin
Li me xistin firotin
Dijmin li me hâvotinSer erd û bin erdâ me
Gîşkî dijmin ra gotin
Dijmin hanin mala xwe
Raberâ kir jina xwe
Dijmin go axa sen çix
Kâf yaperim bi j ina te
Axa go ölmez başim
Bu benim helal daşim
Qiz qardaşim orde war
Gidin onla sewîşin
Dijmin li axan dida dar
Dest girâda li ber dîwar
Di hindir mala axâ da
Li hustî jina wî sivvar
152 -
AXAN ÇIKIR
Axan li me çi kirin
Derî li dijmin vekirin
Bûne nokârâ dijmin
Milkâ gelâ me birin
Li me xistin firotin
Dijmin li me hâvotinSer erd û bin erdâ me
Gîşkî dijmin ra gotin
Dijmin hanin mala xwe
Raberâ kir jina xwe
Dijmin go axa sen çix
Kâf yaperim bi j ina te
Axa go ölmez başim
Bu benim helal daşim
Qiz qardaşim orde war
Gidin onla sewîşin
Dijmin li axan dida dar
Dest girâda li ber dîwar
Di hindir mala axâ da
Li hustî jina wî sivvar
- 153 -
Lâ namusa axâ çû
Mala xwe tev bela bû
Nema bikâ nokârâ
Pergala xwe bela bû
Axan tev bûn bextâ reş
Ew kâmasa j i wan ra xweş
Di nav gel da bûn gewad
çûn sera çîyan bûn keleş
çûne cem şoreşvvana
Go em tane j i xwanan
Ko hun me qebûl bikin
Li ser çîyayâ Kurdistan
Axa tev dane dora xwe
Tev didan sozâ xwe
Sir nedane wa axan
Lâ pâ kirin kara xwe
Xebat kirin bi roj û şev
Pir feqîr kirin tev hev
Bûne hâz û yek_destûr
Ew û dijmin li hinber hev
3.8. 1966
- 153 -
Lâ namusa axâ çû
Mala xwe tev bela bû
Nema bikâ nokârâ
Pergala xwe bela bû
Axan tev bûn bextâ reş
Ew kâmasa j i wan ra xweş
Di nav gel da bûn gewad
çûn sera çîyan bûn keleş
çûne cem şoreşvvana
Go em tane j i xwanan
Ko hun me qebûl bikin
Li ser çîyayâ Kurdistan
Axa tev dane dora xwe
Tev didan sozâ xwe
Sir nedane wa axan
Lâ pâ kirin kara xwe
Xebat kirin bi roj û şev
Pir feqîr kirin tev hev
Bûne hâz û yek_destûr
Ew û dijmin li hinber hev
3.8. 1966
154 -
MENALIN
Ey mlleto rabe ser xwe
Di bin lingan da menale
Binan dinâ darin hîvâ
Dest û lingâ xwe veraale
Hevdi kpm bin çekin çivin
Destan bakin bikin qîrîn
Haza mezin bi gelâ xwe
Va sere çîyan bikin hâlîn
Xwe bi hâz kin bi enî kin
Bi raman û yek destur kin
Eme herin ser xwûnxwaran
Ceng, şer û ber beri kin
Eme tev li xwûnxwar xînin
Ji warâ xwe bi qewtînin
Eme tev çâkin komera xwe
Gelâ feqîr bi hevdi gînin
19. 11. 1988
154 -
MENALIN
Ey mlleto rabe ser xwe
Di bin lingan da menale
Binan dinâ darin hîvâ
Dest û lingâ xwe veraale
Hevdi kpm bin çekin çivin
Destan bakin bikin qîrîn
Haza mezin bi gelâ xwe
Va sere çîyan bikin hâlîn
Xwe bi hâz kin bi enî kin
Bi raman û yek destur kin
Eme herin ser xwûnxwaran
Ceng, şer û ber beri kin
Eme tev li xwûnxwar xînin
Ji warâ xwe bi qewtînin
Eme tev çâkin komera xwe
Gelâ feqîr bi hevdi gînin
19. 11. 1988
155 -
AXAN û BEGAN
Axan û began em xwarin heval no
Pelçiqîyan, mirin bin destâ vvano
Dewlet û hebûn j i me distandin
Kirin bin lingâ dijminan gîyano
Verin em bikin tev ramanîya xwe
Çekan hilgirin bi haza gelâ xwe
Va xayînana em kirin bin dest
çekân xwe bidin ser sîngâ wane
Dest û newalân me tev zer û zîvin
Leşkerâ dijmin li ser û dilîzin
Mârg û kanîyâ Kurdistan pir xweşin
Velatâ xwe rizgar bikin hevalno
Gelâ dinâ pir rizgar bûn birano
Sebe mafâ xwe mirin pir hogirno
Koletî bin destî pir serme ji mera
Bi çekdarî mirin xweşe hevalno
Feqîr'râ Kurdistan hevalâ webâ
Sera çîyan bikin dest xwe birano
Bi jîranî bikin şer û cenga xwe
Eme vvelât rizgar bikin hevalno
13. 12. 1978
155 -
AXAN û BEGAN
Axan û began em xwarin heval no
Pelçiqîyan, mirin bin destâ vvano
Dewlet û hebûn j i me distandin
Kirin bin lingâ dijminan gîyano
Verin em bikin tev ramanîya xwe
Çekan hilgirin bi haza gelâ xwe
Va xayînana em kirin bin dest
çekân xwe bidin ser sîngâ wane
Dest û newalân me tev zer û zîvin
Leşkerâ dijmin li ser û dilîzin
Mârg û kanîyâ Kurdistan pir xweşin
Velatâ xwe rizgar bikin hevalno
Gelâ dinâ pir rizgar bûn birano
Sebe mafâ xwe mirin pir hogirno
Koletî bin destî pir serme ji mera
Bi çekdarî mirin xweşe hevalno
Feqîr'râ Kurdistan hevalâ webâ
Sera çîyan bikin dest xwe birano
Bi jîranî bikin şer û cenga xwe
Eme vvelât rizgar bikin hevalno
13. 12. 1978
- 156 -
KOLEDARE QEBUL NAKIN
Rabin ser xwe tev bibînin
Emerîq, ingiliz û alman
Dinâ bi zincir girâdan
Sermîyandaran sitâr didîn
Dema rokât û pir fîzane
Ji emerîq davan hinde
Dinâ tev kirin destâ xwe
Ceng û ladan li filistînâ
Lâ-dan, mirin û kuştin
Li ser qata belengazan
Her der dikin ceng û xwûne
Xwudîyâ f îzan û va rokâtan
Feqîr' ran tev serî hildan
Li hlnberî va zor destan
Him dirarlm pir dikujinKoledarâ qebûl nakin
8. 1. 1988
- 156 -
KOLEDARE QEBUL NAKIN
Rabin ser xwe tev bibînin
Emerîq, ingiliz û alman
Dinâ bi zincir girâdan
Sermîyandaran sitâr didîn
Dema rokât û pir fîzane
Ji emerîq davan hinde
Dinâ tev kirin destâ xwe
Ceng û ladan li filistînâ
Lâ-dan, mirin û kuştin
Li ser qata belengazan
Her der dikin ceng û xwûne
Xwudîyâ f îzan û va rokâtan
Feqîr' ran tev serî hildan
Li hlnberî va zor destan
Him dirarlm pir dikujinKoledarâ qebûl nakin
8. 1. 1988
- 157 -
ŞOREŞGEREN QEHREMAN
Va tev haza roj a giran
Dengâ top û balefiranXortâ Kurdistanâ cîwan
Haza xwe dane sera çîyan
Feqîr duçûn dora wanEwana bûne qehreman
Dara Ala xwe hildidanBûne enî li Kurdistan
Hinir û haza yek-destûr
Pist dane hev didin dûr
Bo azada û serxwebûn
Sîngâ bi pirç kirine sûr
Şoreşgeran çûn ser dîyar
Roj li dijmin dibû âvar
Pir qomendo li Kurdistan
Ji dijmin ra bû gorlstan
- 157 -
ŞOREŞGEREN QEHREMAN
Va tev haza roj a giran
Dengâ top û balefiranXortâ Kurdistanâ cîwan
Haza xwe dane sera çîyan
Feqîr duçûn dora wanEwana bûne qehreman
Dara Ala xwe hildidanBûne enî li Kurdistan
Hinir û haza yek-destûr
Pist dane hev didin dûr
Bo azada û serxwebûn
Sîngâ bi pirç kirine sûr
Şoreşgeran çûn ser dîyar
Roj li dijmin dibû âvar
Pir qomendo li Kurdistan
Ji dijmin ra bû gorlstan
158
Orda dijmin hate ser wan
Berâ xwe nedane çolan
Ceng û şer tim ber-berî
Dijmin dirivâ Ji ber wan
Xwe tev dane ber dijminan
Lâ şoreşger bûn pehlivan
Lâ wana bi xwûna xwe sor
Tev bûne xwudâ Kurdistan
4.89
158
Orda dijmin hate ser wan
Berâ xwe nedane çolan
Ceng û şer tim ber-berî
Dijmin dirivâ Ji ber wan
Xwe tev dane ber dijminan
Lâ şoreşger bûn pehlivan
Lâ wana bi xwûna xwe sor
Tev bûne xwudâ Kurdistan
4.89
- 159 -
EZİM KURDİSTAN
Ezim karkirâ Kurdistan
Ezim pâşverû
Ezim şoreşwan
Ezim ser çûn û ber çûn
Ezim leşkerim
Li jâr tim xas û tezi
Ezim birçî û be malim
Bin destâ dijmin
Lâ ezim gel peres
Ezim xwudan gel
Ezim li ser çîyan
Tim dikim qîrîn
Ji destâ xwûnxaran
Xwe bikim azad
Ku e j î bijî' m wekî insan û gelan
Dema ez parçebûm
Bi destâ dijmin
Gele min nezan bû
Ketim bin lingan
çend caran min serî hil da li xwe
Haza min bi çûk bû
Tev bûm perîşan
- 159 -
EZİM KURDİSTAN
Ezim karkirâ Kurdistan
Ezim pâşverû
Ezim şoreşwan
Ezim ser çûn û ber çûn
Ezim leşkerim
Li jâr tim xas û tezi
Ezim birçî û be malim
Bin destâ dijmin
Lâ ezim gel peres
Ezim xwudan gel
Ezim li ser çîyan
Tim dikim qîrîn
Ji destâ xwûnxaran
Xwe bikim azad
Ku e j î bijî' m wekî insan û gelan
Dema ez parçebûm
Bi destâ dijmin
Gele min nezan bû
Ketim bin lingan
çend caran min serî hil da li xwe
Haza min bi çûk bû
Tev bûm perîşan
- 160 -
Dijminan pir kuştim
Xwûna min vexwar
Li her alî min
Diz, dijmin û qelaş
Va xayînâ Kurdistan
Ez tev difirotim kedxwuran
çandî û dirok ji min distandin
Bi ser min xistin
Ew ala xwe~â pîs
Pâymal û talan bû
Mal û kona min
Bi nokârâ dijmin
Begân Kurdistan
Pelçiqiyam, ketin disa rabûm ser lingan
Min danî yâ pâş xwe
Ramanîya karkir
Tev çekirâ dûre
Evv tizbî û xişt
Ji min ditirsin
Dijminâ xwunxwar
Roj hi lata navi ku bikim bihişt
- 160 -
Dijminan pir kuştim
Xwûna min vexwar
Li her alî min
Diz, dijmin û qelaş
Va xayînâ Kurdistan
Ez tev difirotim kedxwuran
çandî û dirok ji min distandin
Bi ser min xistin
Ew ala xwe~â pîs
Pâymal û talan bû
Mal û kona min
Bi nokârâ dijmin
Begân Kurdistan
Pelçiqiyam, ketin disa rabûm ser lingan
Min danî yâ pâş xwe
Ramanîya karkir
Tev çekirâ dûre
Evv tizbî û xişt
Ji min ditirsin
Dijminâ xwunxwar
Roj hi lata navi ku bikim bihişt
- 161 -
Ew ramanîya kevnar
Min pir paşva hîstBi tektik û hâz
Darim bi ser û pist
Ew kedxwurwan zanin
Ez pâşva tâme
Terör û qetliyaman li min çâdikin
Ku ezin KurdistanLâ netewa bin dest
Hûn rabin ser xwe
Tev qata bin dest
Li hinberî dijminan
Deynin yekî ti
Min û xwe xelaskin
Ji qata ser dest
Ez zanim Marxsîstâ
Ku çe bikim bi xwe
Vek-hevî deyînim
Ezâ li ser xwe
Netevvân bin dest û karkirân dinâ
Bi hevra şah bibin
Bi navâ min û xwe
Ez ne anarşistim û xwe nadim dijmin
Ez ne feodalim ku gel bi-firoşim
Ez nabim irqçi ma xwûna ke dimi j im
Ez xwe înkar nakim cima bitirsim
- 161 -
Ew ramanîya kevnar
Min pir paşva hîstBi tektik û hâz
Darim bi ser û pist
Ew kedxwurwan zanin
Ez pâşva tâme
Terör û qetliyaman li min çâdikin
Ku ezin KurdistanLâ netewa bin dest
Hûn rabin ser xwe
Tev qata bin dest
Li hinberî dijminan
Deynin yekî ti
Min û xwe xelaskin
Ji qata ser dest
Ez zanim Marxsîstâ
Ku çe bikim bi xwe
Vek-hevî deyînim
Ezâ li ser xwe
Netevvân bin dest û karkirân dinâ
Bi hevra şah bibin
Bi navâ min û xwe
Ez ne anarşistim û xwe nadim dijmin
Ez ne feodalim ku gel bi-firoşim
Ez nabim irqçi ma xwûna ke dimi j im
Ez xwe înkar nakim cima bitirsim
- 162 -
Ezim Kurdistan
Tev çiya û zozan
Ezim xwudan gel
Va ezim bi raman
Va ezim pâşmerge
Di nav kâda tüne
Karkirân Kurdistan
Ezim râça karkirân û ezim sanzûman
Li her alî minDijminâ xwûnxwar
Bandikim haho tim gelâ dinâ
Ereb, fariz û tirk
Tev' da tân ser min
Dixwazin ji dinâ rakin navâ min
Ne beşe li ser min
Qetliyam û kuştin
Ew kesân çepok dijminâ karkir
Bi lekan û dubaran
Min înkar dikin
Nlkanin xwe bikin vâ râça karkir
Hinek oportonîst
Lâ hinek zirtone
Bi teqlan û hilan
Xwe dikin zane
Xebat nakin û xwe inkar dikin
Vekî dijminan tev tân ser min
- 162 -
Ezim Kurdistan
Tev çiya û zozan
Ezim xwudan gel
Va ezim bi raman
Va ezim pâşmerge
Di nav kâda tüne
Karkirân Kurdistan
Ezim râça karkirân û ezim sanzûman
Li her alî minDijminâ xwûnxwar
Bandikim haho tim gelâ dinâ
Ereb, fariz û tirk
Tev' da tân ser min
Dixwazin ji dinâ rakin navâ min
Ne beşe li ser min
Qetliyam û kuştin
Ew kesân çepok dijminâ karkir
Bi lekan û dubaran
Min înkar dikin
Nlkanin xwe bikin vâ râça karkir
Hinek oportonîst
Lâ hinek zirtone
Bi teqlan û hilan
Xwe dikin zane
Xebat nakin û xwe inkar dikin
Vekî dijminan tev tân ser min
- 163 -
Vaye min vekirîyâ
Raman î ya karkir
Feqir û bin destan
Tev x da li pist min
Bi hâz bi raman
Xebat geş bikim
Bistînim Kurdistan bibim sosiyalist
18.3. 1982
- 163 -
Vaye min vekirîyâ
Raman î ya karkir
Feqir û bin destan
Tev x da li pist min
Bi hâz bi raman
Xebat geş bikim
Bistînim Kurdistan bibim sosiyalist
18.3. 1982
- 164 -
KURDNO
Mahcir û bin-destâ dijmin
Em ji xewâ rabin Kurdno
Li ser me tim pata agirVa serme em rûnin Kurdno
Gellî sera xwe berda jâr
Perişan, bindest û bâkâr
Dijmin çekir fîze û roket
Dava ser me dimrin Kurdno
Em rabin ew gel şîyar bâ
Ma nabînin bombe li ser me
Bâ kefen tev ketin gornan
Em cima ranabin Kurdno
Destâ me çû gel û komar
Ka dubistan û xwandegerTazî , birçî netew bâ war
Gereg em biteqin Kurdno
Verin em rîya hev bibinin
Lâ ne bi çûk ne pîs dibin
Bi ramanî rakin bomban
Verin tev herin pâş Kurdno
- 164 -
KURDNO
Mahcir û bin-destâ dijmin
Em ji xewâ rabin Kurdno
Li ser me tim pata agirVa serme em rûnin Kurdno
Gellî sera xwe berda jâr
Perişan, bindest û bâkâr
Dijmin çekir fîze û roket
Dava ser me dimrin Kurdno
Em rabin ew gel şîyar bâ
Ma nabînin bombe li ser me
Bâ kefen tev ketin gornan
Em cima ranabin Kurdno
Destâ me çû gel û komar
Ka dubistan û xwandegerTazî , birçî netew bâ war
Gereg em biteqin Kurdno
Verin em rîya hev bibinin
Lâ ne bi çûk ne pîs dibin
Bi ramanî rakin bomban
Verin tev herin pâş Kurdno
- 165 -
Em û dijmin tim bikin şer
Sîngâ bi pirç tev bidin ber
Em şehîd bin pir bi kujln
Gereg em netirsin Kurdno
Rabin ser xwe bankin dinâ
Ne çavî li puşt i yâ û nan be
Dijmin ji qada xwe derxin
Ko em j î bi dev bin Kurdno
Beg û mîran em firotin
Dijmin li me tev'hâvotinGirtin dane dest dijminanEm kuştin, pelçiqîyan Kurdno
Dem li me çû havîn bihar
Bi namus, şeref û hawar
Xwe mekin rûreş û nokâr
Ko em nebin inan Kurdno
Verin em herin sera çîyan
Ewâ hatî Feqîr bi qurban
Bidin mal, milk û tev can
Ko Velat rizgar bâ Kurdno25. 1. 1989
- 165 -
Em û dijmin tim bikin şer
Sîngâ bi pirç tev bidin ber
Em şehîd bin pir bi kujln
Gereg em netirsin Kurdno
Rabin ser xwe bankin dinâ
Ne çavî li puşt i yâ û nan be
Dijmin ji qada xwe derxin
Ko em j î bi dev bin Kurdno
Beg û mîran em firotin
Dijmin li me tev'hâvotinGirtin dane dest dijminanEm kuştin, pelçiqîyan Kurdno
Dem li me çû havîn bihar
Bi namus, şeref û hawar
Xwe mekin rûreş û nokâr
Ko em nebin inan Kurdno
Verin em herin sera çîyan
Ewâ hatî Feqîr bi qurban
Bidin mal, milk û tev can
Ko Velat rizgar bâ Kurdno25. 1. 1989
- 166 -
Ş î Y A R B O N
Em kurd şîyar bûn pîroz
çîya û zinar li me pîroz
Dema destan bidine hev
Yekitî li Kurdan pîroz
Bi zanistî pir sazkin
Bane haza gundî yan-kin
Ji karkirân yek serok
Va seroka li gel pîroz
Haza mezin tev yek dev
Gundî û râncber bigâne hev
Du benî tew çâ nebâ
Ew çâ buna li gel pîroz
Xebat bibâ bir roj û şev
Bawer bikin gîşkî ji hev
Ji Kurdistan yek tev-ger
Ew tev-ger' ra li me pîroz
Roj û şevan yek tev-ger
Emâ bibin ser leşker
Tev da destan bidin hev
Tiving û tang li me pîroz
- 166 -
Ş î Y A R B O N
Em kurd şîyar bûn pîroz
çîya û zinar li me pîroz
Dema destan bidine hev
Yekitî li Kurdan pîroz
Bi zanistî pir sazkin
Bane haza gundî yan-kin
Ji karkirân yek serok
Va seroka li gel pîroz
Haza mezin tev yek dev
Gundî û râncber bigâne hev
Du benî tew çâ nebâ
Ew çâ buna li gel pîroz
Xebat bibâ bir roj û şev
Bawer bikin gîşkî ji hev
Ji Kurdistan yek tev-ger
Ew tev-ger' ra li me pîroz
Roj û şevan yek tev-ger
Emâ bibin ser leşker
Tev da destan bidin hev
Tiving û tang li me pîroz
- 167 -
Tev-ger bikin wekî mar
Li her derâ bibin şâr
Bi Feqîr ra herin pâş
Kar û xebat li me pîroz
24. 12. 1976
M U J 0 L I M
Roj ek tev ketim nav xeman
Pir mujûl bûm sal û mehan
Hat serma pir pûk û baranLâ hilwesand kon û dewran
Gelî tev da bi avâ da çûn
Kon û malan ser hevdi çûn
Haho,qîrîn û tevda bangînDem û dewran bi hevra çûn
Mirin, kuştin tev bû talan
Lâ tev dibûn wekî mirî yan
Ne sal ne meh ne bû bihar
Kurd ketin destâ dijminan
25. 1. 1972
- 167 -
Tev-ger bikin wekî mar
Li her derâ bibin şâr
Bi Feqîr ra herin pâş
Kar û xebat li me pîroz
24. 12. 1976
M U J 0 L I M
Roj ek tev ketim nav xeman
Pir mujûl bûm sal û mehan
Hat serma pir pûk û baranLâ hilwesand kon û dewran
Gelî tev da bi avâ da çûn
Kon û malan ser hevdi çûn
Haho,qîrîn û tevda bangînDem û dewran bi hevra çûn
Mirin, kuştin tev bû talan
Lâ tev dibûn wekî mirî yan
Ne sal ne meh ne bû bihar
Kurd ketin destâ dijminan
25. 1. 1972
- 168 -
HİŞîYARî
Kî mâr xwaze û kî egîte
ew dil xweş û pir zanaye
ew xwe çekâ neva gelî
ecebi gelâ me çi bâye
Ko em tev da bi zanabin
destan bigrin hevra rabin
em dom bikin tev xebate
seba dijmin ji vir rakin
Râçeke pak û baş çâ bikin
xwe ji xewâ bi riman çekin
em pir gel bidine dor xweseba doza bi serî bikin
Dîroka me pir mezin bû
tev bajar û gîşkî gund bû
serme kedxwûr li ser meye
tev da rivîyan li gelî çi bû
Axa û began tev rakir in
gele me j i hev bela kirin
dijmin danî ser sera me
vvelatâ me talan kirin
- 168 -
HİŞîYARî
Kî mâr xwaze û kî egîte
ew dil xweş û pir zanaye
ew xwe çekâ neva gelî
ecebi gelâ me çi bâye
Ko em tev da bi zanabin
destan bigrin hevra rabin
em dom bikin tev xebate
seba dijmin ji vir rakin
Râçeke pak û baş çâ bikin
xwe ji xewâ bi riman çekin
em pir gel bidine dor xweseba doza bi serî bikin
Dîroka me pir mezin bû
tev bajar û gîşkî gund bû
serme kedxwûr li ser meye
tev da rivîyan li gelî çi bû
Axa û began tev rakir in
gele me j i hev bela kirin
dijmin danî ser sera me
vvelatâ me talan kirin
- 169 -
Divân em tim serokâ we
wana bûne dijmin ji boyî me
pere li dor wan namînin
ew dirivin tenâ cem me
Çend gundî li dara wana
bi xwe wekî marxîst zana
pir duxwûnin tev dibâjin
diban karkir nabine zana
Karkir ko dengâ xwe dikin
iblis wana awar dikin
karkir tev da vvelat parâz
ji mafâ welat sar dikin
Hidî karkir nara nav wan
ew dibâjin gelî ji axan
ko karkir radibâ ser xwe
diban vana gî bûn ajan
Feqîr diba vaya wanî
wan j i boyî xwe kire gazîbûne neçîrwan j i bo hev
ji gel ra hanîn belengazî
1. 4. 1981
- 169 -
Divân em tim serokâ we
wana bûne dijmin ji boyî me
pere li dor wan namînin
ew dirivin tenâ cem me
Çend gundî li dara wana
bi xwe wekî marxîst zana
pir duxwûnin tev dibâjin
diban karkir nabine zana
Karkir ko dengâ xwe dikin
iblis wana awar dikin
karkir tev da vvelat parâz
ji mafâ welat sar dikin
Hidî karkir nara nav wan
ew dibâjin gelî ji axan
ko karkir radibâ ser xwe
diban vana gî bûn ajan
Feqîr diba vaya wanî
wan j i boyî xwe kire gazîbûne neçîrwan j i bo hev
ji gel ra hanîn belengazî
1. 4. 1981
- 170 -
QATA BİNDEST
Ey însanân. Tân û darin ji cîhan
Rastî xebat bikin tev wekî biran
Bi fen, dolap û qelâsîya pir gir
Tim qata bindest reben û perişan
Karkirno, gundî no tev' da belengaz
De rabin ser xwe mafâ xwe bixwaz
Ewâ bi me dilîzin ne ji qata meneEw zenginin. Em birçî û belengaz
Zanistî a wane. Em nezan û bâ hiş
Ku kî diqeherâ. bi mera diban kiş
Em kirine mirîşk. Bi xwe bûne dîk
Ewana bi me dikin, pir tiştân pîs
Li dinâ em rezîlin û evvana serok
Ew emin çâ dikin ew top û firok
Ew bi me diku j in tev qata bindest
cima bindestî xwe bi xwe bikî serok
Feqîr û bindest tev' da li cem teLâxe, hilweşîn tev qata ser destMal û ala wana tev bistîn bi zorHinir û zane bûn diba a min û te
28.5. 1984
- 170 -
QATA BİNDEST
Ey însanân. Tân û darin ji cîhan
Rastî xebat bikin tev wekî biran
Bi fen, dolap û qelâsîya pir gir
Tim qata bindest reben û perişan
Karkirno, gundî no tev' da belengaz
De rabin ser xwe mafâ xwe bixwaz
Ewâ bi me dilîzin ne ji qata meneEw zenginin. Em birçî û belengaz
Zanistî a wane. Em nezan û bâ hiş
Ku kî diqeherâ. bi mera diban kiş
Em kirine mirîşk. Bi xwe bûne dîk
Ewana bi me dikin, pir tiştân pîs
Li dinâ em rezîlin û evvana serok
Ew emin çâ dikin ew top û firok
Ew bi me diku j in tev qata bindest
cima bindestî xwe bi xwe bikî serok
Feqîr û bindest tev' da li cem teLâxe, hilweşîn tev qata ser destMal û ala wana tev bistîn bi zorHinir û zane bûn diba a min û te
28.5. 1984
- 171 -
ŞEVÎ TANDIN
Vere megrî dayîka min
Agir berda dilâ min
Ez berâ dil biri nim
Megrî megrî dayîka min
Megrî hâsran râj meke
Derd û kulan pir meke
Zara me tev şewitîn
Dilâ min xerab meke
Hatin ser min dane dar
Şevvîtandin mal û war
Bûne mahcir li warâ xwe
Dîsa di bin destâ neyar
Lâ daya bi hesreta teEze werim li sopa te
Dest û lingan vemalirako bibim hâz sebe te
- 171 -
ŞEVÎ TANDIN
Vere megrî dayîka min
Agir berda dilâ min
Ez berâ dil biri nim
Megrî megrî dayîka min
Megrî hâsran râj meke
Derd û kulan pir meke
Zara me tev şewitîn
Dilâ min xerab meke
Hatin ser min dane dar
Şevvîtandin mal û war
Bûne mahcir li warâ xwe
Dîsa di bin destâ neyar
Lâ daya bi hesreta teEze werim li sopa te
Dest û lingan vemalirako bibim hâz sebe te
172
Bibim hâz û yek destur
Dest, piştâ û bibim sûrEme herin ser xwûnxwar
Ji warâ xwe çekin dûr
Em tev çâkin warâ xwe
Fîza, firok û ala xwe
Bira dijmin bitirsin
Ji gundî û feqîrâ me
10. 10. 1988
172
Bibim hâz û yek destur
Dest, piştâ û bibim sûrEme herin ser xwûnxwar
Ji warâ xwe çekin dûr
Em tev çâkin warâ xwe
Fîza, firok û ala xwe
Bira dijmin bitirsin
Ji gundî û feqîrâ me
10. 10. 1988
- 173 -
VELATE ME KURDAN
Velatâ me kurdan pirî mezine
Mârg, kanî gul û hemû zevî ne
Gele welat tev da gundî neEme herin bikin şerâ jîyîne
Velatâ me kurdan kanî ya zâraneKetâ bin destâ dijminan gîyan
Keç û xortâ me tiving mil dane
Eme welat derxin li bin destane
Eme bi qîrîn kin j orda vverin
Vekî vietnam xwe li dijmin xînin
Erd û ezmân hildin tev bihizînin
Velât bi zora ji dijmin bistînin
27.6. 1968
- 173 -
VELATE ME KURDAN
Velatâ me kurdan pirî mezine
Mârg, kanî gul û hemû zevî ne
Gele welat tev da gundî neEme herin bikin şerâ jîyîne
Velatâ me kurdan kanî ya zâraneKetâ bin destâ dijminan gîyan
Keç û xortâ me tiving mil dane
Eme welat derxin li bin destane
Eme bi qîrîn kin j orda vverin
Vekî vietnam xwe li dijmin xînin
Erd û ezmân hildin tev bihizînin
Velât bi zora ji dijmin bistînin
27.6. 1968
- 174 -
GELÎ RAKİR ÇAKûÇ û DAS
Xewa giran ez şîyar bûm
çîyayâ axrîyâ koç siwar bûn
Germa havînâ di hirmijî
Av tunebû ez bâ hal bûm
Bangî n kete kar û berxan
Zarî û zâçan berda girin
Şîqîn kete gelî tevda
Av tunebû li hev hevilîn
Xwazî kete qirka minGerma havînâ pir hirmijî
Gelî tevir û bâr rakirin
Li erdâ xistin av pelqijî
çar kesan go roj a we başLâ çi dikin li kermekaş
Lâ gotin avâ ve mexun
Gelî rakir çakûç û das
Bû çerqîna tevr û beran
Gundî, feqîr tev da biran
Hinek kuştin hinek rivîyan
Lâ Rizgar kirin Kurdistan
27.3. 1981
- 174 -
GELÎ RAKİR ÇAKûÇ û DAS
Xewa giran ez şîyar bûm
çîyayâ axrîyâ koç siwar bûn
Germa havînâ di hirmijî
Av tunebû ez bâ hal bûm
Bangî n kete kar û berxan
Zarî û zâçan berda girin
Şîqîn kete gelî tevda
Av tunebû li hev hevilîn
Xwazî kete qirka minGerma havînâ pir hirmijî
Gelî tevir û bâr rakirin
Li erdâ xistin av pelqijî
çar kesan go roj a we başLâ çi dikin li kermekaş
Lâ gotin avâ ve mexun
Gelî rakir çakûç û das
Bû çerqîna tevr û beran
Gundî, feqîr tev da biran
Hinek kuştin hinek rivîyan
Lâ Rizgar kirin Kurdistan
27.3. 1981
- 175 -
HERDU HOSTfe LI CÎHAN
Herdu hostâ li cîhan
Pir karkirin xebitîn
Karkâr bi hevra rabû
Dewlemendî perpitîn
Haza bi çûk gir kirin
Li hinberî zor destan
Hilweşandin çara gir
Bijîn karkerân cîhan
Ser bilindi pir glran
Divâ çâkim pir biran
Bi tektik û bi raman
Bandikim tev karkaran
Bi ramanî herime vvan
Lâ em bibin şoreşwan
Sîngâ xwe bidin gurlan
Ko bistînim Kurdistan
- 175 -
HERDU HOSTfe LI CÎHAN
Herdu hostâ li cîhan
Pir karkirin xebitîn
Karkâr bi hevra rabû
Dewlemendî perpitîn
Haza bi çûk gir kirin
Li hinberî zor destan
Hilweşandin çara gir
Bijîn karkerân cîhan
Ser bilindi pir glran
Divâ çâkim pir biran
Bi tektik û bi raman
Bandikim tev karkaran
Bi ramanî herime vvan
Lâ em bibin şoreşwan
Sîngâ xwe bidin gurlan
Ko bistînim Kurdistan
- 176
Roj û şevan bikim kar
Va gundî lâ xebat kar
Xebatâ bikin dest xwe
Rakin j i welat neyar
Vek-hevî du xwazîya me
Lâ feqîr rabin ser xwe
Tev da rakin ala xwe
Kurdistan tev da a me
25. 1. 1982
- 176
Roj û şevan bikim kar
Va gundî lâ xebat kar
Xebatâ bikin dest xwe
Rakin j i welat neyar
Vek-hevî du xwazîya me
Lâ feqîr rabin ser xwe
Tev da rakin ala xwe
Kurdistan tev da a me
25. 1. 1982
- 177 -
EVINA KARKİR
Li Kardistan min kar dîto
buşuxulim way way
Karker hatin di Kardistan' da
em şuxulîn way vvay
Yeke tada pir lewend bû
bi minra gotin haho
Ku vegerîyam çava min lâket
ez xerbilîm way vvay
Ez rakirim ser doqtoran
û va hekîman vvay vvay
Birîna min avâti bû
herdû di lan wax wax
Hekîman got birînâ te
ne a di lan lavv lavv
Verge tâ birarâ herâ
ji ber evî nan lavv lavv
Min go doqtor evîndarâ min
tu nas bikî wax wax
- 177 -
EVINA KARKİR
Li Kardistan min kar dîto
buşuxulim way way
Karker hatin di Kardistan' da
em şuxulîn way vvay
Yeke tada pir lewend bû
bi minra gotin haho
Ku vegerîyam çava min lâket
ez xerbilîm way vvay
Ez rakirim ser doqtoran
û va hekîman vvay vvay
Birîna min avâti bû
herdû di lan wax wax
Hekîman got birînâ te
ne a di lan lavv lavv
Verge tâ birarâ herâ
ji ber evî nan lavv lavv
Min go doqtor evîndarâ min
tu nas bikî wax wax
- 178 -
Ew sebabâ niha ket i yâ
dest kedxwuran dost dost
Ez dizanim nisaxî min
ne a di lan doqtor
Seba rindâ me vvinda kir
bav û bira doqtor
Gîşkî rabûn bi ramanîyakâ
gotin çîye wax wax
Va Feqîr'a şevvîtî miro
li hâvîya vâye dost no
Gîşkî yan femkir gotin
Kurdistan' a rengîye haho
14. 19. 1974
- 178 -
Ew sebabâ niha ket i yâ
dest kedxwuran dost dost
Ez dizanim nisaxî min
ne a di lan doqtor
Seba rindâ me vvinda kir
bav û bira doqtor
Gîşkî rabûn bi ramanîyakâ
gotin çîye wax wax
Va Feqîr'a şevvîtî miro
li hâvîya vâye dost no
Gîşkî yan femkir gotin
Kurdistan' a rengîye haho
14. 19. 1974
- 179 -
KEÇA BERAZAN
Keçâ tu sera slvvaran
Rim nakevim çivvalan
Keçik gevvûn sor û ser
Evv j i desta berazan
Taca zîvîn li sera we
îbâdâ û gulî ye yara
Evv kenbera zâr û zîv
Girâda li piştâ û navâ
Kesk, gevvr sor û zer
Xwe kire ala gehvver
Bi ser xwe da dlreşand
Bîna miskâ tev da enber
Yara min li ser kana bû
çava min li bejna we bû
Ve ez xwarim perpitandim
Ala rengin li bejnâ bû
- 179 -
KEÇA BERAZAN
Keçâ tu sera slvvaran
Rim nakevim çivvalan
Keçik gevvûn sor û ser
Evv j i desta berazan
Taca zîvîn li sera we
îbâdâ û gulî ye yara
Evv kenbera zâr û zîv
Girâda li piştâ û navâ
Kesk, gevvr sor û zer
Xwe kire ala gehvver
Bi ser xwe da dlreşand
Bîna miskâ tev da enber
Yara min li ser kana bû
çava min li bejna we bû
Ve ez xwarim perpitandim
Ala rengin li bejnâ bû
- 180 -
MİN HEVAL NASKIRIN
îro min hevalâ xwe nas kirin
Hidî min şoreşger nas kirin
Hevalâ min di roj a pir teng
Min hûn nas kirin lo hevalno
Hevalâ min Ji boyî vvelat
Boyî namûse dikine xebat
Hevalno lo lo hevalno
Hevalâ min can û dilâ minin
Hevalâ min reşika çava mininHevalâ min hevale doza minin
Hevalâ min evîna dilâ minin
Hevalâ min j i bo vvelat
Bi ramanî dikirin xebat
Hevalno lo lo hevalno
Derîya teng û zinarâ pir reş
Em vve xelaskin bi gelâ me xweş
Hûn seba vvelat tada dinalin
Ez li derva ji bo vve nuxweş
Hevalâ min j i bo serkeftin
Ji boyî r İzgara û azadîyePir sehîd bûn j i bo kurdistan
- 180 -
MİN HEVAL NASKIRIN
îro min hevalâ xwe nas kirin
Hidî min şoreşger nas kirin
Hevalâ min di roj a pir teng
Min hûn nas kirin lo hevalno
Hevalâ min Ji boyî vvelat
Boyî namûse dikine xebat
Hevalno lo lo hevalno
Hevalâ min can û dilâ minin
Hevalâ min reşika çava mininHevalâ min hevale doza minin
Hevalâ min evîna dilâ minin
Hevalâ min j i bo vvelat
Bi ramanî dikirin xebat
Hevalno lo lo hevalno
Derîya teng û zinarâ pir reş
Em vve xelaskin bi gelâ me xweş
Hûn seba vvelat tada dinalin
Ez li derva ji bo vve nuxweş
Hevalâ min j i bo serkeftin
Ji boyî r İzgara û azadîyePir sehîd bûn j i bo kurdistan
- 181 -
Hevalâ min ji dijmin natlrsin
Hevalâ min tevvr nene firotinHevalâ min bi gelâ xwe bavverin
Hevalâ min zeft û geftâ dibinin
Hevalâ min dixwazin fîrazî
Hevalâ min ji boyî azadî
hevalâ min diban ser bestî
Xwe ji bo vvelat tev kirin fedaNokârâ dijmin vvan axa û beganPaşa dijmin da li me digerî yanHeval di hindi rda bi destî began
Hevalâ min dijminâ axa û beganin
hevalâ min dijminâ xwûnxwara gîyanin
Hevalâ min dijminâ koledaranin
Ez xwe bidim kustin j i bo hevalan
Yan bimrim, yan bigrim doza vve gîyan
Ko ez şehîd bim Ji bo vvelatâ xwe
Li ser min megrî n ka feqîrâ me
Hevalâ min hevalâ doza mininHevalâ min hevalâ râça mininHevalâ min hevalâ gelâ minin
13.8. 1980
- 181 -
Hevalâ min ji dijmin natlrsin
Hevalâ min tevvr nene firotinHevalâ min bi gelâ xwe bavverin
Hevalâ min zeft û geftâ dibinin
Hevalâ min dixwazin fîrazî
Hevalâ min ji boyî azadî
hevalâ min diban ser bestî
Xwe ji bo vvelat tev kirin fedaNokârâ dijmin vvan axa û beganPaşa dijmin da li me digerî yanHeval di hindi rda bi destî began
Hevalâ min dijminâ axa û beganin
hevalâ min dijminâ xwûnxwara gîyanin
Hevalâ min dijminâ koledaranin
Ez xwe bidim kustin j i bo hevalan
Yan bimrim, yan bigrim doza vve gîyan
Ko ez şehîd bim Ji bo vvelatâ xwe
Li ser min megrî n ka feqîrâ me
Hevalâ min hevalâ doza mininHevalâ min hevalâ râça mininHevalâ min hevalâ gelâ minin
13.8. 1980
- 182 -
HEVALAN SIR NEDA DİJMİN
îro sera Kurdistanâ dijvvar û zore
Pir rivîyan derva kes nabân doreŞoreşger zindanada dimrin darin
Gelekan doz berdan diban pir zore
Conta hate serî tev berdan Velat
Ka xwasteka vve bû e w doza Velat
Gel li ser çîyan pir tane kuştinVan berda vvelat kâ çibikin xebat
Heval hevalâ karkir û gundî ne
Ne zirtone, ne pisin û ne solcîne
Ladan, lâxistln slr nedan dijminHevalâ min di j î xwûnxwaran gîne
Bavveriya hevalan bi qata bin destXwandane, zanane lâ şerâ zor destSoz didim hevalan xebat geş bikimHinber dijminan em bibin yek dest
Lâ sebe hevalan xew nâ çava min
Heval bûne pola li hinber dijmin
Em pîsîyâ û qereşîyâ çekin ji ser xwe
Destâ Feqîr bin dijmin derxînin
27.3.1970
- 182 -
HEVALAN SIR NEDA DİJMİN
îro sera Kurdistanâ dijvvar û zore
Pir rivîyan derva kes nabân doreŞoreşger zindanada dimrin darin
Gelekan doz berdan diban pir zore
Conta hate serî tev berdan Velat
Ka xwasteka vve bû e w doza Velat
Gel li ser çîyan pir tane kuştinVan berda vvelat kâ çibikin xebat
Heval hevalâ karkir û gundî ne
Ne zirtone, ne pisin û ne solcîne
Ladan, lâxistln slr nedan dijminHevalâ min di j î xwûnxwaran gîne
Bavveriya hevalan bi qata bin destXwandane, zanane lâ şerâ zor destSoz didim hevalan xebat geş bikimHinber dijminan em bibin yek dest
Lâ sebe hevalan xew nâ çava min
Heval bûne pola li hinber dijmin
Em pîsîyâ û qereşîyâ çekin ji ser xwe
Destâ Feqîr bin dijmin derxînin
27.3.1970
- 183
Belengazîya Filistin
Birci , tazî lâ pûk û baranNan diğerim vvek gurâ çolan
Li ser çîyan, fehîdan û ceman
Bi şevvat diğerim li nane zikan
Derkete pâşmin refekî kevvan
Dil duxwaze buxwum goşte wan
Gavek û dudu ez diçûme peş
Jor diketin ez mam li çolan
Ketim ji kefteke dibû güre hur
Mar, misk û kâziken pire hûr
Paşva vegeriyam derî vvenda kir
haho dirivim ji keft pire kûr
Maran û mişkan zor dane ser min
Dikime qîrîn şewqek ne peş min
Haho û şîqîn li derî diğerim
Ji derî ji kefte derket lingâ min
Ji keftâ derketim dengekî dijvvar
Zûrîyan, qûrîyan hirç û gurân har
Tirsi yam û xwof tev kete dilâ min
Xwe çito xelaskim j i va hovâ har
- 183
Belengazîya Filistin
Birci , tazî lâ pûk û baranNan diğerim vvek gurâ çolan
Li ser çîyan, fehîdan û ceman
Bi şevvat diğerim li nane zikan
Derkete pâşmin refekî kevvan
Dil duxwaze buxwum goşte wan
Gavek û dudu ez diçûme peş
Jor diketin ez mam li çolan
Ketim ji kefteke dibû güre hur
Mar, misk û kâziken pire hûr
Paşva vegeriyam derî vvenda kir
haho dirivim ji keft pire kûr
Maran û mişkan zor dane ser min
Dikime qîrîn şewqek ne peş min
Haho û şîqîn li derî diğerim
Ji derî ji kefte derket lingâ min
Ji keftâ derketim dengekî dijvvar
Zûrîyan, qûrîyan hirç û gurân har
Tirsi yam û xwof tev kete dilâ min
Xwe çito xelaskim j i va hovâ har
- 184 -
Meşîyam rivîyam li çolan tazî
Râvviyak li pâş min çito dibezî
Min bankir haho qîrîn û gazi
Diçime f iliştin ji min dixwazî
Min go dixwazî bi hevale tebim
Tu nanek bi mide ez li cem tebim
Avvurek da min wegere lavv lavv
Ko Nanâ min heba ez cima vvabim
Rivîya Ji ber min xwe xelas nekir
vegerîya paşva tüfe feqîr kirPaqişklr rûçuk çava xwe vekir
Xortâ filistîn dîsa vvenda kir
25. 1. 1983
- 184 -
Meşîyam rivîyam li çolan tazî
Râvviyak li pâş min çito dibezî
Min bankir haho qîrîn û gazi
Diçime f iliştin ji min dixwazî
Min go dixwazî bi hevale tebim
Tu nanek bi mide ez li cem tebim
Avvurek da min wegere lavv lavv
Ko Nanâ min heba ez cima vvabim
Rivîya Ji ber min xwe xelas nekir
vegerîya paşva tüfe feqîr kirPaqişklr rûçuk çava xwe vekir
Xortâ filistîn dîsa vvenda kir
25. 1. 1983
- 185 -
HEJA O ZANA
Hâja û zanayâ Kurdan
Berxedarbî Cîgerxwûn
Gelâ Kurdistan tev da
Silav dane Cîgerxwûn
Li ser çîyayâ Kurdistan
Keç û xortan girt di lan
Def û zirne deng da hev
dibû govend Cîgerxwûn
Bûkan xwe ser tevnâ
Kesk ri li bejina
Bevşâ xwe kirin destan
Go bibâje Cîgerxwûn
Şi vanan pez şevîn kir
Cotkaran xeta xwe kir
Dengâ gavan û cot kar
Diban hozan Cîgerxwûn
Mârân Kurdan li odan
Le bigene Kurdistan
Ew pâşmergân qehreman
Silav li vvan Cigerxwûn
- 185 -
HEJA O ZANA
Hâja û zanayâ Kurdan
Berxedarbî Cîgerxwûn
Gelâ Kurdistan tev da
Silav dane Cîgerxwûn
Li ser çîyayâ Kurdistan
Keç û xortan girt di lan
Def û zirne deng da hev
dibû govend Cîgerxwûn
Bûkan xwe ser tevnâ
Kesk ri li bejina
Bevşâ xwe kirin destan
Go bibâje Cîgerxwûn
Şi vanan pez şevîn kir
Cotkaran xeta xwe kir
Dengâ gavan û cot kar
Diban hozan Cîgerxwûn
Mârân Kurdan li odan
Le bigene Kurdistan
Ew pâşmergân qehreman
Silav li vvan Cigerxwûn
- 186 -
Sala berâ pir kesanDîrok didan ser destanpirî yan xwad û guhdar bû
Bi xemgîn ra Cîgerxwûn
Sala çûyî li Kurdistan
Gelâ me bi te hisîyan
Si lava dil germ şandin
Ji hoştan ra Cîgerxwûn
Pir nivis û nivis kar
Xwe kirin ronayî û dar
Va çîroka Kurdistan
Bi teyran û Cîgerxwûn
Le nivis kare Kurdan
Li dîrok nebûn xwudan
Râ şaş kirin ber gelî
Ew nasnakin Cîgerxwûn
Hezar sal bû bâ dîrok
Pir dibâjin ez serok
Va çîroka kurdistan
Meran derxist Cîgerxwûn
Ew dîroka me kevnar
Nujen derket ser dîvvar
Bi mîlyonan xebatkar
Mirin seba Kurdistan
- 186 -
Sala berâ pir kesanDîrok didan ser destanpirî yan xwad û guhdar bû
Bi xemgîn ra Cîgerxwûn
Sala çûyî li Kurdistan
Gelâ me bi te hisîyan
Si lava dil germ şandin
Ji hoştan ra Cîgerxwûn
Pir nivis û nivis kar
Xwe kirin ronayî û dar
Va çîroka Kurdistan
Bi teyran û Cîgerxwûn
Le nivis kare Kurdan
Li dîrok nebûn xwudan
Râ şaş kirin ber gelî
Ew nasnakin Cîgerxwûn
Hezar sal bû bâ dîrok
Pir dibâjin ez serok
Va çîroka kurdistan
Meran derxist Cîgerxwûn
Ew dîroka me kevnar
Nujen derket ser dîvvar
Bi mîlyonan xebatkar
Mirin seba Kurdistan
- 187 -
Tev keti nav di roka
Ko bistînin dehokâŞaristanâ Kurdistan
Bi Bâşîkçî Cîgerxwûn
Evv Cîgerxwûn bi HâjarNamirin xwane û teyran
Xeber gihişt dile vvan
Ser bilindi Cîgerxwûn
Şex-mehmûdâ-berzancîEli-şâr û şevv-vvancî
Seyîd-riza û Şâx-sayîd
Evv namirin Cîgerxwûn
Kadî-muhemed û BerzanîTe navâ vvan tev danî
Ji Medya heta bi îro
Ji bîr nabin Cîgerxwûn
Ez Feqîrâ me Kurdan
Silav dikim pir kesanXebat û lebata vve tev
Kurdistanra Cîgerxwûn
16.4. 1984
- 187 -
Tev keti nav di roka
Ko bistînin dehokâŞaristanâ Kurdistan
Bi Bâşîkçî Cîgerxwûn
Evv Cîgerxwûn bi HâjarNamirin xwane û teyran
Xeber gihişt dile vvan
Ser bilindi Cîgerxwûn
Şex-mehmûdâ-berzancîEli-şâr û şevv-vvancî
Seyîd-riza û Şâx-sayîd
Evv namirin Cîgerxwûn
Kadî-muhemed û BerzanîTe navâ vvan tev danî
Ji Medya heta bi îro
Ji bîr nabin Cîgerxwûn
Ez Feqîrâ me Kurdan
Silav dikim pir kesanXebat û lebata vve tev
Kurdistanra Cîgerxwûn
16.4. 1984
- 188 -
ÇUME LEVE
Ez çûm mala xwe
Min dî dayîka xwe
Yara min li vir
Kete reçika xwe
Min dest lâ rakirVe xwe li bakir
Kete dilâ minMej î kevnar kir
Min dî li ser cem
Di pez da xizâm
Ew pir levved bû
Çûme lev û dem
Destâ xwe rakir
Bi min ra li bakir
Go lavvo bi sek
Hustâ min xarkir
Go ezda li vir
Lâ tu neyî vir
Min go cima vva
Go here ji vir
- 188 -
ÇUME LEVE
Ez çûm mala xwe
Min dî dayîka xwe
Yara min li vir
Kete reçika xwe
Min dest lâ rakirVe xwe li bakir
Kete dilâ minMej î kevnar kir
Min dî li ser cem
Di pez da xizâm
Ew pir levved bû
Çûme lev û dem
Destâ xwe rakir
Bi min ra li bakir
Go lavvo bi sek
Hustâ min xarkir
Go ezda li vir
Lâ tu neyî vir
Min go cima vva
Go here ji vir
- 189 -
çava vve reş bûn
Dema xwe xweş bûn
Bejine levvend bû
Gulâ vve mor bûn
Navâ vve pirskir
Lâva xwe gez kir
Vâ avvur da min
Dilâ min kul kir
Bejina xwe li bakir
Dem li min sar kirEz kirim quloç
Evîn li min barkir
Min evv vvinda kir
Dinâ li min ar kirFeqîr û girîyam
çav li min ser kir
Ez çûm ma İka xweMin go bavkâ xwe
Go lavvâ min bisekEvv ne milkâ me
25.4.89
- 189 -
çava vve reş bûn
Dema xwe xweş bûn
Bejine levvend bû
Gulâ vve mor bûn
Navâ vve pirskir
Lâva xwe gez kir
Vâ avvur da min
Dilâ min kul kir
Bejina xwe li bakir
Dem li min sar kirEz kirim quloç
Evîn li min barkir
Min evv vvinda kir
Dinâ li min ar kirFeqîr û girîyam
çav li min ser kir
Ez çûm ma İka xweMin go bavkâ xwe
Go lavvâ min bisekEvv ne milkâ me
25.4.89
- 190 -
SINGE BI PIRÇ
Ez ban dikim xortâ malaDijminan bir dotmama te
Çek û bomban hi İde milan
Vere pâşîya dijminâ xwe
Ez Kurdistanim bi navim
Pirî bi deyîşt û bi av imDijminâ te lâ ez girt imEz li hâvi ya te tim saxim
Ko rast i tu min duxwazî
Vekî mâran tu bide soz
Eze pir li hâvi ya te bim
Ko tu tim bikî kar û doz
Tu bi derevvî mede sozan
Ko xwe bikî hâz û râzan
Gelî tev bide dora xwe
Rakî ser ling qata xizan
Lâ ko tu nekî ceng û şerSîngâ bi pirç tu nedî berZo çiçikâ min sâvâ sor
Xwe nikanî tim bidî ser
- 190 -
SINGE BI PIRÇ
Ez ban dikim xortâ malaDijminan bir dotmama te
Çek û bomban hi İde milan
Vere pâşîya dijminâ xwe
Ez Kurdistanim bi navim
Pirî bi deyîşt û bi av imDijminâ te lâ ez girt imEz li hâvi ya te tim saxim
Ko rast i tu min duxwazî
Vekî mâran tu bide soz
Eze pir li hâvi ya te bim
Ko tu tim bikî kar û doz
Tu bi derevvî mede sozan
Ko xwe bikî hâz û râzan
Gelî tev bide dora xwe
Rakî ser ling qata xizan
Lâ ko tu nekî ceng û şerSîngâ bi pirç tu nedî berZo çiçikâ min sâvâ sor
Xwe nikanî tim bidî ser
- 191 -
Tu û dijmin tim bikin cengErdâ li vvana tev bikî teng
Tu min ji dijmin bistînî
Ko tu li dinâ tim bidî deng
Lâ tu hidî bi deng û navî
Rabâ îro tu min duxwazî
Ez çeleng û rinda te me
De vvere ser min tu baz i
Feqîr heza min tim J i te
Ez dilâ xwe tev didim te
Kesk, zer û sor li min kî
Xwe bikim tev hembâza te
2.5. 1974
- 191 -
Tu û dijmin tim bikin cengErdâ li vvana tev bikî teng
Tu min ji dijmin bistînî
Ko tu li dinâ tim bidî deng
Lâ tu hidî bi deng û navî
Rabâ îro tu min duxwazî
Ez çeleng û rinda te me
De vvere ser min tu baz i
Feqîr heza min tim J i te
Ez dilâ xwe tev didim te
Kesk, zer û sor li min kî
Xwe bikim tev hembâza te
2.5. 1974
- 192 -
CEJNA KURDİSTAN
Lâ em rabin ser lingan
Tim çekan hildin milan
Bi tektik û bi zanistî
Tev bistînin Kurdistan
Verin cejna me Kurdan
Agir berdan sera çîyan
Dinâ tev bû kesk û sor
Umur didâ Kurdan gîyan
Tev amar kin Kurdistan
çâkin li nav Kardistan
Hûn û Feqîr herine pâş
Ko şân bikin Kurdistan
Nuroj cejna me Kurdan
Keçan dest dida xortan
Def û zirnâ kir govend
Dengâ xwe da Kurdistan
25.4. 1989
- 192 -
CEJNA KURDİSTAN
Lâ em rabin ser lingan
Tim çekan hildin milan
Bi tektik û bi zanistî
Tev bistînin Kurdistan
Verin cejna me Kurdan
Agir berdan sera çîyan
Dinâ tev bû kesk û sor
Umur didâ Kurdan gîyan
Tev amar kin Kurdistan
çâkin li nav Kardistan
Hûn û Feqîr herine pâş
Ko şân bikin Kurdistan
Nuroj cejna me Kurdan
Keçan dest dida xortan
Def û zirnâ kir govend
Dengâ xwe da Kurdistan
25.4. 1989
- 193 -
P A R T I Y A
Pata agir li Kurdistan
Averû bikin serî çîyanRâxne kirin mafâ gîyanTu kes nabân va a vvan
îro û bi siba nâ gotinYan rizgarî yan mirin
Azîn deyinin li Kurdistan
Ko vvelat tev ron bibâ
01 j i ser gel çe bibâMenceseran bavân j or
Ur li dijmin der diba
Nisax nebân tu insan
idî kes nebân vverga
Sistem diba a gundî
Talîye zeft û geftâ pir
icar nebâ mal û milk
Ko em bikin cenga xwe
Urf û edet bi gelâ xwe
Recetan gavan çâ bikin
Derman bibinin bi xwe
idî bavver bikin gel
Suruç Feqîr da dinâ
Tustâ nuh û baş çekin
Aborîya xwe bilind kin
Nezanâ ji nav xwe rakin' 20.6.82
- 193 -
P A R T I Y A
Pata agir li Kurdistan
Averû bikin serî çîyanRâxne kirin mafâ gîyanTu kes nabân va a vvan
îro û bi siba nâ gotinYan rizgarî yan mirin
Azîn deyinin li Kurdistan
Ko vvelat tev ron bibâ
01 j i ser gel çe bibâMenceseran bavân j or
Ur li dijmin der diba
Nisax nebân tu insan
idî kes nebân vverga
Sistem diba a gundî
Talîye zeft û geftâ pir
icar nebâ mal û milk
Ko em bikin cenga xwe
Urf û edet bi gelâ xwe
Recetan gavan çâ bikin
Derman bibinin bi xwe
idî bavver bikin gel
Suruç Feqîr da dinâ
Tustâ nuh û baş çekin
Aborîya xwe bilind kin
Nezanâ ji nav xwe rakin' 20.6.82
- 194 -
XEML û XEZ.
Keçâ heza min Ji teye. Delalâ delalâ delala min.
Li dinâ mezin boya. Sebirâ çana tu mala min.
Pir yeke poz bilinde. Kevokâ sîrînâ tu kona min.
Diçâ bajar tev günde. Xeml , xâz û tu milkâ min.
Te nebînim ez bimrim. Sebabâ şîrînâ tu milkâ min.
Ez berâ bi derd û kulim. Kevokâ, rindâ tu jina min.
Va çi kule ji min ra hat. Derdo, derdo milkâ min.
Tirsim gevvrâ nebînim. Li min li min halâ min.
Evv kul î İka ser banan. Min evv bînkir bi salam.
Dest û ling tev girâdan. Haho, haho milkâ min.Xwe benda bedena min. Keçâ rindâ Kurdistan.
Serda hâsin bera dan. Derdo, derdo milkâ min.
Lâ bi çûk bûm bâ jîn bûm. Tu ber malî ya mala min.
Li mezebotan mezin bûm. Tu evîna dilâ min.
Gava can li men hâşîya. Derdo li min halâ min.
Hâsir çava te vveşîyan. Gevvrâ, rindâ tu milkâ min.
Min dît havîn zivlstan. Bimrim, rabim halâ min.Axan em dan bin destan. Li min, haho vvarâ min.
Va feqîr ra kâ bimrâ. Dilo, dilo û dilâ min.
Navâ yara min Kurdistan. Lâ xeml û xâza mala min.
12.8. 1976
- 194 -
XEML û XEZ.
Keçâ heza min Ji teye. Delalâ delalâ delala min.
Li dinâ mezin boya. Sebirâ çana tu mala min.
Pir yeke poz bilinde. Kevokâ sîrînâ tu kona min.
Diçâ bajar tev günde. Xeml , xâz û tu milkâ min.
Te nebînim ez bimrim. Sebabâ şîrînâ tu milkâ min.
Ez berâ bi derd û kulim. Kevokâ, rindâ tu jina min.
Va çi kule ji min ra hat. Derdo, derdo milkâ min.
Tirsim gevvrâ nebînim. Li min li min halâ min.
Evv kul î İka ser banan. Min evv bînkir bi salam.
Dest û ling tev girâdan. Haho, haho milkâ min.Xwe benda bedena min. Keçâ rindâ Kurdistan.
Serda hâsin bera dan. Derdo, derdo milkâ min.
Lâ bi çûk bûm bâ jîn bûm. Tu ber malî ya mala min.
Li mezebotan mezin bûm. Tu evîna dilâ min.
Gava can li men hâşîya. Derdo li min halâ min.
Hâsir çava te vveşîyan. Gevvrâ, rindâ tu milkâ min.
Min dît havîn zivlstan. Bimrim, rabim halâ min.Axan em dan bin destan. Li min, haho vvarâ min.
Va feqîr ra kâ bimrâ. Dilo, dilo û dilâ min.
Navâ yara min Kurdistan. Lâ xeml û xâza mala min.
12.8. 1976
- 195 -
SERME GELE KURDİSTAN
Serme gelâ Kurdistan
Li dara xwe binârin, binârin, binârin
Dinâ xwe xelas dikâ
Çi li neyînûkâ dinârin, dinârin, dinârin
Dem a paş deh û heftan
Xebat kete nav gundan
Belengaz, karkir cotkar
Li Kurdistan binârin, binârin, binârin
Jin û mâran tev rabin
Bi gelâ Velat şahbin
Jîr û miştiman pervver
Verin tev rabin, rabin de rabin rabin
Xwe dest dijmin mexîninLâ gelâ dinâ bibinin
Dijmin ketâ vvarâ mâ lo
Sîngâ vvanda lâ xînin, lâxînin, lâxînin
- 195 -
SERME GELE KURDİSTAN
Serme gelâ Kurdistan
Li dara xwe binârin, binârin, binârin
Dinâ xwe xelas dikâ
Çi li neyînûkâ dinârin, dinârin, dinârin
Dem a paş deh û heftan
Xebat kete nav gundan
Belengaz, karkir cotkar
Li Kurdistan binârin, binârin, binârin
Jin û mâran tev rabin
Bi gelâ Velat şahbin
Jîr û miştiman pervver
Verin tev rabin, rabin de rabin rabin
Xwe dest dijmin mexîninLâ gelâ dinâ bibinin
Dijmin ketâ vvarâ mâ lo
Sîngâ vvanda lâ xînin, lâxînin, lâxînin
- 196 -
Bi jîranî deng bikin
Vekî mâran şer bikin
Bane gelâ dinâ kin
Alîkarîya me bikin, bikin, bikin, bikin
Em tev li axan xînin
Mala vvan ji vvan bistînin
Bidin bi gurlâ û bombaHinber dijmin, derxînin, derxînin vvan vvan
Sera çîyan dest xwe kin
Gelî li vvir kom bikinBi tevger û haza gir
Cengâ bi dijmin ra bikin, bikin bikin
Pir bikujin lâ bimirin
Em Kurdistan bistînin
Ala Feqîr bi çar rengan
Bi ser xweda dar xînin, dar xînin dar xînin
25.1.1978
- 196 -
Bi jîranî deng bikin
Vekî mâran şer bikin
Bane gelâ dinâ kin
Alîkarîya me bikin, bikin, bikin, bikin
Em tev li axan xînin
Mala vvan ji vvan bistînin
Bidin bi gurlâ û bombaHinber dijmin, derxînin, derxînin vvan vvan
Sera çîyan dest xwe kin
Gelî li vvir kom bikinBi tevger û haza gir
Cengâ bi dijmin ra bikin, bikin bikin
Pir bikujin lâ bimirin
Em Kurdistan bistînin
Ala Feqîr bi çar rengan
Bi ser xweda dar xînin, dar xînin dar xînin
25.1.1978
-197-
XER O BERA KURDİSTAN
Eme bi mal bûn milk bûn
Bi kona hical û perd bûn
Dest, zinar, çîya û zozan bûnEgît, navdar û pâlevvan bûn
Xwudan çîrok û tevda dîrok bûn
Xwudan devvlet, xwudan milet bûnLi şuna med bûn kura ferhed bûn
Berayâ şârgo bûn şûr û gürz bûnHivvâzâ çav kildayî dest meda bûn
Kî dihat ser me derba xwe didîtXwudan kerîbûn xortâ me hebûnHinir û zana pir li ser xwe bûn
Keç û bûkâ me tevda li bâr î yâ
Li mârg û serhedan pez didotin
Di devvleta meda evv deşta mûşâTutuna bi bîn xortan dikşandin
Keç û bûkan bi xemil û xâzbûn
Serî bi tac bûn eni bi zâr bûn
Keras û xeftan ser xweda berdidanRişme û kemer li xwe diştandin
Biskâ delal gulâ vvan mor bûn
Rihan û bînâ tev ji vvan dihatTev râ diketin duçûne bârîyâ
Dest didane hev vvekî kulîlkan
-197-
XER O BERA KURDİSTAN
Eme bi mal bûn milk bûn
Bi kona hical û perd bûn
Dest, zinar, çîya û zozan bûnEgît, navdar û pâlevvan bûn
Xwudan çîrok û tevda dîrok bûn
Xwudan devvlet, xwudan milet bûnLi şuna med bûn kura ferhed bûn
Berayâ şârgo bûn şûr û gürz bûnHivvâzâ çav kildayî dest meda bûn
Kî dihat ser me derba xwe didîtXwudan kerîbûn xortâ me hebûnHinir û zana pir li ser xwe bûn
Keç û bûkâ me tevda li bâr î yâ
Li mârg û serhedan pez didotin
Di devvleta meda evv deşta mûşâTutuna bi bîn xortan dikşandin
Keç û bûkan bi xemil û xâzbûn
Serî bi tac bûn eni bi zâr bûn
Keras û xeftan ser xweda berdidanRişme û kemer li xwe diştandin
Biskâ delal gulâ vvan mor bûn
Rihan û bînâ tev ji vvan dihatTev râ diketin duçûne bârîyâ
Dest didane hev vvekî kulîlkan
-198-
Li sera zozanan kerî dajotin
Li ser mihînan xortâ me civvan
Simâlâ reş bûn tev bi huvvâzî
Ber piştâ vvanda şâşxane û şeşar
Bi ser baranda kerî hildidan
Li deşta berâz pir xort û keçan
Di ketin govend dikirln dîlan
Pirî egît bûn lâ pâlevvan bûn
Kona mezin bi hical û perde
Gumgumâ qehwâ tev dikir guminî
Egît sivvar dibûn ser piştâ hespan
Li ser seglavvîyan cirît diliştin
Bi dengâ dîkan gavan û cotkar
Keçâ por zeri meşkâ xwe hildidanLi sera zozanan xortâ qenc û baş
Kecikâ delal qalâ vvan dikirin
Bûkek derdi ket şânayî û şadî
Tev diteqandin şâşxane û şeşar
Destâ hev digirtin tev dibû dîlanEvv roj a şadî yâ tev roj a gulan
Keçikâ por zer xortâ simâl reş
Dest didane hev lâ dibû govend
Gevvr, zer û sor li ba diket tevVerganî duçû talî ya payîzâZivistan dihat tev dibû hirmiz
Xortâ mâ civvan pirtûk dixwandin
Nivis dikirin bi kelem û divît
Li ser pirtûkan pir mijûl dibûnDîrok çap kirin em tev rojhilat
-198-
Li sera zozanan kerî dajotin
Li ser mihînan xortâ me civvan
Simâlâ reş bûn tev bi huvvâzî
Ber piştâ vvanda şâşxane û şeşar
Bi ser baranda kerî hildidan
Li deşta berâz pir xort û keçan
Di ketin govend dikirln dîlan
Pirî egît bûn lâ pâlevvan bûn
Kona mezin bi hical û perde
Gumgumâ qehwâ tev dikir guminî
Egît sivvar dibûn ser piştâ hespan
Li ser seglavvîyan cirît diliştin
Bi dengâ dîkan gavan û cotkar
Keçâ por zeri meşkâ xwe hildidanLi sera zozanan xortâ qenc û baş
Kecikâ delal qalâ vvan dikirin
Bûkek derdi ket şânayî û şadî
Tev diteqandin şâşxane û şeşar
Destâ hev digirtin tev dibû dîlanEvv roj a şadî yâ tev roj a gulan
Keçikâ por zer xortâ simâl reş
Dest didane hev lâ dibû govend
Gevvr, zer û sor li ba diket tevVerganî duçû talî ya payîzâZivistan dihat tev dibû hirmiz
Xortâ mâ civvan pirtûk dixwandin
Nivis dikirin bi kelem û divît
Li ser pirtûkan pir mijûl dibûnDîrok çap kirin em tev rojhilat
-199-
Dîcle û firat kirin nav Velat
çîyayâ dersim tev vvînâ felat
Deşta meletîyâ kerî diçerîyan
Xinis û Varto sera zozanançîyayâ sivvârek pir riza sipî
Bi goştâ emi İkan ava serhedan
Li sera xalîyan doşegâ xerzâ
Belgâ qedîfâ didan ber milan
Qelûna mezin tutuna bi bin
Didane ser lâvan dûxan berdidan
Kelam digotin xortâ pir civvan
Guh dar dibûn keçâ bejin zirav
Bisik berdidan ser henarâ çavan
Navâ vvan zirav çava reş belek
Kenberâ zâr û zîv li piştâ vvana
Rext û gulâ mor dadiketin navâ
Kal û pîrâ me tevda zanabûn
Roj ek hat ba evv baya ba kur
Para avâtin berf û tev zîpik
Pûk û baran tev dibû serma
Li hev hevvilî gund û şânayî
roj li me reş bû pir jî tarî bû
Tar û mar bû gund tevda şânayî
Serma kâm dibû rabûme ser xwe
Bi herdû çavan nihârî li dor xwe
Bajar û gund tevda hilveşîyan
Hindikî rûniştim ketim ramanîyan
Rabûme ser xwe ez tevda girîyam
-199-
Dîcle û firat kirin nav Velat
çîyayâ dersim tev vvînâ felat
Deşta meletîyâ kerî diçerîyan
Xinis û Varto sera zozanançîyayâ sivvârek pir riza sipî
Bi goştâ emi İkan ava serhedan
Li sera xalîyan doşegâ xerzâ
Belgâ qedîfâ didan ber milan
Qelûna mezin tutuna bi bin
Didane ser lâvan dûxan berdidan
Kelam digotin xortâ pir civvan
Guh dar dibûn keçâ bejin zirav
Bisik berdidan ser henarâ çavan
Navâ vvan zirav çava reş belek
Kenberâ zâr û zîv li piştâ vvana
Rext û gulâ mor dadiketin navâ
Kal û pîrâ me tevda zanabûn
Roj ek hat ba evv baya ba kur
Para avâtin berf û tev zîpik
Pûk û baran tev dibû serma
Li hev hevvilî gund û şânayî
roj li me reş bû pir jî tarî bû
Tar û mar bû gund tevda şânayî
Serma kâm dibû rabûme ser xwe
Bi herdû çavan nihârî li dor xwe
Bajar û gund tevda hilveşîyan
Hindikî rûniştim ketim ramanîyan
Rabûme ser xwe ez tevda girîyam
-200-
Bav, bira, dayîk û xwûşk li kur man
Kete guhâ min dengekî dijvvar
Li paşa xwe nihârî bira dirivîyan
Gotin xwe pâgî lâ dayîk birin
Var û milkâ me tev talan kirin
Şîqînî bi min ket lâ rivîyame ser
Bav û biran xwe dan hinber
Lâ xelkan dayîka me bir
Mej î kirin köle û nav ber
Dayîk ji vvanra em girâdan
Tev ketin nav kul û derdan
çi talan bû j i mera hat
Ez, xwûşk û biran girîyan
Lâ hemû bûn wekî mirî yan
Kala bava hat sekinî
Go dayîka vve gulî hûnan
Ko em hemû rabin ser xwe
Bâ hiş ger î yan li dayîka xwe
Hâz û taqet di meda nema
Dijmin danî ser sera me
Ji me distand evv mal û milkNema singâ kona me hilkir
Vare mebû dijmin li ser vvar
Em bûne kola kola dar
Va koledar pirî dijvvar
Bi qirbacar dibirin kar
Xebata me bi dest û lingan
Bi zar mafâ me tev duxwar
-200-
Bav, bira, dayîk û xwûşk li kur man
Kete guhâ min dengekî dijvvar
Li paşa xwe nihârî bira dirivîyan
Gotin xwe pâgî lâ dayîk birin
Var û milkâ me tev talan kirin
Şîqînî bi min ket lâ rivîyame ser
Bav û biran xwe dan hinber
Lâ xelkan dayîka me bir
Mej î kirin köle û nav ber
Dayîk ji vvanra em girâdan
Tev ketin nav kul û derdan
çi talan bû j i mera hat
Ez, xwûşk û biran girîyan
Lâ hemû bûn wekî mirî yan
Kala bava hat sekinî
Go dayîka vve gulî hûnan
Ko em hemû rabin ser xwe
Bâ hiş ger î yan li dayîka xwe
Hâz û taqet di meda nema
Dijmin danî ser sera me
Ji me distand evv mal û milkNema singâ kona me hilkir
Vare mebû dijmin li ser vvar
Em bûne kola kola dar
Va koledar pirî dijvvar
Bi qirbacar dibirin kar
Xebata me bi dest û lingan
Bi zar mafâ me tev duxwar
-201-
Ezî salek û dududîyan gir bûm
Birangâ min hine hurbûn
Dijmin lavvâ xalâ me hanin
Li ser me evv vvezîr danîn
Min go tu lavvâ xalâ min
Vî got lâ tu xulamâ min
Min go ma qe wanî diba
Got ez axe tu xulamî
Min go ez vâ qebûl nakimçû leşkerâ dijmin haniDanîn erdâ li feqîr xistin
Mâjâ sera min tev şuştin
-201-
Ezî salek û dududîyan gir bûm
Birangâ min hine hurbûn
Dijmin lavvâ xalâ me hanin
Li ser me evv vvezîr danîn
Min go tu lavvâ xalâ min
Vî got lâ tu xulamâ min
Min go ma qe wanî diba
Got ez axe tu xulamî
Min go ez vâ qebûl nakimçû leşkerâ dijmin haniDanîn erdâ li feqîr xistin
Mâjâ sera min tev şuştin
Bijî KurdistanSelîm FERAT
(Helbesten Kurdî)
Derket
Dîwana Reş IIFeqîr AHMED
(Helbesten Kurdî)
Derdikeve
Navnîşan:Weşanen KurdistanWachsbleiche 62D-4500 Osnabrück
Bijî KurdistanSelîm FERAT
(Helbesten Kurdî)
Derket
Dîwana Reş IIFeqîr AHMED
(Helbesten Kurdî)
Derdikeve
Navnîşan:Weşanen KurdistanWachsbleiche 62D-4500 Osnabrück