djaffar chibani ddeqs-nnegh

89

Upload: samir-arkam

Post on 16-Nov-2014

174 views

Category:

Documents


9 download

TRANSCRIPT

Copyright pour la1re dition : SEELF, Djaffar CHIBANI, 1994. Copyright pour la prsente dition : HCA, 2008.Dpt Lgal : 2932006 ISBN : 9961789636

Djaffar CHIBANI

DdeqsnneAmmud n teqsiin tiwezlanin

Asqamu Unnig n Timmuza 2009

A xali li U Ccix, Bu llebsa n lfina... Aseggasagi, d ajdar... Qabel, ad ibnu s ssima. A xali li U Ccix, A tteffa amgud... Aseggasa, d adellas... Qabel, ad iseqqef s lqermud. Dda umer

La meilleure langue... Cest la langue du client... Ajapuninni

Ddeqsnne

Yir tanekra Yiwen weqcic akkenni... Meskin d akur... Da... Yal ass ttihhiyen fellas warrac nnien. Sqejqijent... Kkatent... Ggumman ad sttixren. Netta... Tikwal ad yerwel, tikwal ad yettru... Assnni ihi... Attaya teddad yiwet tmeut akkenni... Da... Tufad akurnni ttihhiyen daen fellas warracnni. Da terfa fellasen. Da tqeddemiten. Da... tuald imiren ur wekurnni tennayas : Iih !... Ula d keini da !... Kker ersen ula d keini !... Da akurnni yennayas : Aawwah !... Ulamek. Nekkini... Ssne imaniw... Ma kkre d yir tanekra !...

Llab n tiqqar Yiwen akkenni... Ixeddem di lbaima... Assnni ihi... Yerfed tacekkart n ssima ef tayetis... Da... Atan ieddad ccafnni ines... Da yefkayas akudepyi. Da... Winna yessers tacekkart nni n ssima. Da... Yefre... Yennayas : Yaah !... Tebi ad tlebe tiqqar ?!... Yyad, yyad, yefkak id Rebbi !... Di taddartnne ttawi seba medden. Da... Yeef ccafnniines, imirnni... yeli degs s tiqqar. Da... Yekkatit almi yettra.

Walat mbaid yellemlem Tagi... D yiwet teqcict akkenni, d tilemit... Acal n yirgazen i dyewwten urs... Nettat tugi ad tezwe. Armi d yiwen wass... Ataya yiwen akkenni daen... Yewwetd urs... Da... Tuit... Ihi... Tedda d tislit a sidi... Yual... akken kan eddan wussan nni n tmera... Da... Winna... Iband lleftis, imirnni. Zien ulac di ssuqis. Da... Taqcictnni... (Tewwet d acu ara d6

Ddeqsnne

teqed degs... Ulac...) Da terratt imirnni i lwed usefru... Tennayas :

Walat mbaid yellemlem Nekkini uddet d bu wayla Wala libis yeur ile d lwiz bu meyya Zien d aserra n lexyu Akk d ujebub n ccemma

Iemmeliyi sidi Kra ntulawin akkenni... Tteddunt er tala... Ihi... Leunt, kkatent deg yimarennsent. Axaer... qqarentas : Ulac amar iemmlen tislitis... Yual... Attaya teneqd yiwet degsent tennayasent : Nekkini ihi... Iemmeliyi sidi !... Da... Tidaknni nnien... Wehment... Nnantas : Qaqa iemmelikem sidim !... Mettub yella wemar iemmlen tislitis !... Da... Tinna tennayasent : Nekkini ihi... Iemmeliyi sidi... Nnantas : Amek akka i kemiemmel sidim ?!... Tennayasent : Iih !... Mai... Ielli mi dyusa si ssuq... yennayi : Qqen ayul !...

Dda Umekki Tagi... D yiwen akkenni, qqarenas Dda Umekki... Assnni ihi... Yerfedd afusis i wakken ad dyehder di tejmat... Da... Laminnni... Yennayas : Attan urk a Dda Umekki !...7

Ddeqsnne

Da... Netta imirnni... Yekker. Da... Akken kan... Yenna : Llah mel... Da... Ieccemitd Rebbi... Yennattid... Da... Tajmat... Temsusam. Da... Dda Umekki, imirnni... Tfuk fell as ddunit... Da... Inna hha... Yenfa si taddart. Da... Yeqqim akkenni... Waed ecrin iseggasen... Yiwen mai yera anta tamda i tyean. Armi d yiwen wass... Imirnni ni ixaq meskin... Ne icedha tamurt... Ne wissen amek... Innayas ammer ahat dayen tura... Acal ayagi seg wasmi i dffe tamurt... Ammer ahat dayen tura ttuniyi... Ammer ahat tera teqsi nnien swayes i yi yettun... Da... Yuald er tmurt... Netta... Mi dyual akkenni... Mazalit kan akkenni... Am akken ikukra ne amek... Da... Ur dyerri ara qbala er taddart. Iwwed kan seddaw taddart... Da... Yufad arrac kessen dinna... Arrac n seba ne tmanya iseggasen... Meiyit mai... Da... Iqerreb ersen... Akken ad tenyesteqsi... Yenna yasen : Ssalam likum ay arrac !... Da... arracnni rranasd : Leslamak ay amar !... Yennayasen : Wi kenilan a tarwa ?... Nnanasd : Nekni n taddart n Leflani... Yennayasen : Ur tessinem ara Dda Umekki ?... Da... Arracnni reqen d taa... Nnanas : Ha ! ha ! ha !... Dda Umekki ?... Wellah ar seg wasmi i dyer ur ttidyekki !... Da... Dda Umekki meskin... Ssyinna kan i yual ansi i d yekka.

A tiweilt twele, a yemma Yiwen akkenni, ziknni... Yezwe kan... Da... Yexdem am akken xeddmen leqbayel ziknni... Yea tameutis di tmurt,8

Ddeqsnne

netta iru er Fransa. Da... Ija, am akken i sqqaren. Yeqqim akkenni azal n ecrin iseggasen, ulac lexbaris. Tameutnni ines... Yezzid useggas... Da Tead mmis... Da... Teqqim kan akkenni... Tettrebbid mmisnni... Yual... Asmi twala mmisnni... Dayen yewwe d argaz... Twala daen... Aragaznniines... Ur dyual ara... (esbent akk medden yemmut)... Da... Tameutnni... Teqbel ad tiwed zzwa. Ihi... Assnni n lenni... (Mettub dayen... Am wassa d ass n lenni... Azekka ad teddu d tislit)... Ataya yiwen akkenni... Yewwed er tejmat. Da... Widaknni yellan dinna... Steqsant. Da... Ufant zien d argaznni n tmeutnni i d yualen si Fransa. Ur yemmut ara... Mmisnni... Yuit lal dinna di tejmat ula d netta. Da... Mi iwala akkenni yuald babas... Da... Iru d tazzla ur yemmas yellan tetteqqen lenni... Da... Yennayas : A tiweilt twele a yemma !... Kemmini tzewe... Baba yusad !...

I yellan deg yismawen Sin akkenni... Leun di ssuq... Da... Slan i yiwen uqcic akkenni yessawal : Waa Dda Mu n At Tmezzi d Tmikrust !... Waa Dda Mu n At Tmezzi d Tmikrust !... Da... Yiwen deg widaknni... Yezzi er winna nnien... Yennayas : Ahya a Uejju a gma i yellan deg yismawen !...

Imeuen n uwtul Sin akkenni d atmaten... Assnni ihi... Xeddmen di tmazirt. Yiwen ikerrez, waye isemillis s ugelzim. Nutni... Di sin yid9

Ddeqsnne

sen, qqnen icifa... Yual... Win akken yesmillisen... Yeneq er winna nnien... Yennayas : bes din !... ader ad temide !... Da... Winna nnien... Yebes. Da... Winna, netta imirnni... yesseneld afus n ugelzimnniines... Da... Iru er gmas nni... Xmat, xmat... Da... Akken kan yewwe urs... Da... bak !... Iemmekas er uaris. Da... Gmasnni... Yebda yeskewiw... Da... Winna... Yeef aqerruyis imirnni... Yennayas : Waay a tin xedme !... Aeqq Rebbi !... Walad tijujaragi n icifaagiinek... Nwi d imeuen n uwtul.

Lmal mexluf Ziknni... Alba ma yemmutas yixef... Ama d taat ama d tixsi ama d ayen nnien... Ttruun medden urs... Ttqabalent akkagi : Lmal mexluf... AYen i diteddun er terert ad tiqabel waddaynin !... Assnni ihi... Yiwet tmeut akkenni... Tru ur yiwen uxxam akkenni... Axaer at uxxamnni temmutasen tfunast. Yual... tameutnni... Assnni yettel yilesis ne amek... Da... Tenna yasen : Lmal mexluf... Ad yeg Rebbi ayen i diteddun s addaynin ad tqabel terert !...

S tmira akk Yiwen uqelwac akkenni... Ikess gar teen... Da... Tin ef waydeg yettaxxer, ad yual er taye... Tin ef waydeg yettaxxer, ad yual er taye... Yualasent d lwec. Tieen nni... Nutenti msakit, ssusment kan. Yerna... Aqelwacnni... Nutenti ttkabarentt axaer... Netta d argaz... Ihi Ataya wuccen. Da... Tieennni nnant hha ! d tarewla... Yual... Yiwet deg 10

Ddeqsnne

sent... Tmuqel akkagi anda ara twali aqelwacnni... Da... Twalat... Zien d netta i yettazzalen d amezwaru... Da... Teneq urs tennayas : Aha ran ihi keini, acu tettazzale dinna !... eddi er wuccen inna ihi tura !... Imi tettarra imanik d argaz... Da... Aqelwacnni... Yennayas : Dagi tura... Ulac argaz, ulac !... Aqla s tmira akk !...

Tinna, eggrett Tagi... D yiwen umar akked yiwet temart akkenni... Mlalen daxel n lkar... Da... Myeqalen... Yual ihi da... Msalamen... Da... Qqimen akkenni... Yual... Lkar ileu... Nitni ttqessiren... Da... Citu akkagi... Tamartnni... Tennayas : I Tsedit, ieqqa... Bxir i tella ?... Da... Amarnni yennayas : Ur ri ara nekkini Tasedit, ma bxir i tella !... Tinna eggrett !...

La ur nesi tinzar Tagi... D yiwen wuccen akkenni... Lawannni n lexrif ihi... Yea ddelle... Yea tiurin... Yea tibexsisin... Itett, itett armi yebbender... Yual... Ileq imirnni akkagi seddaw teli... Da... Yewwetitt d ies... Da... Ciu akkagi... Yelid iniem s ufella n telinni... Da iuzatid. Da... Yedduqqesd seg yies. Da yerfa... Da... Yekker imirnni... Yennayas : Anwa wagi i yidirejmen akkagi, inel waldis !... Ru a lal... Uald a lal... Attaya tewwed ccetwa. Da... Lehwa... ABruri... Adfel... Asemmi... Da... Uccennni, yerrat la d tinnegnit. Iqelleb akk ddunit... Anda ara yaf acu ara ye... Ulac... Yual... Yemmektad... Yennayas : Ieqqa... I lemmer ad uale er telinni n wassnni ... Dinna... Ad afe acu ara e. 11

Ddeqsnne

Yenna hha. Ahya a mmi !... Yecfa ef umkan, ur ttagadut. Mi yewwe er dinna... Iqelleb, iqelleb daen ma ad yaf d acu ara ye... Ulac. Da... Yeleq seddaw telinni... Yettrau... Ma yella win ara tidirejmen daen s iniem. Yettrau, yettrau... Ulac win i tidirejmen... Da... Yedda yetteggi yeqqaras : Anwa ara yidirejmen s iniem ? Abbuh ay at lara ?!... Iegge, iegge... Ulac win i tidirejmen...

Ddawa n lxir Yiwet temar akkenni... Tettna nettat akked yellis... Tin lef... Tin lef... Yual tamartnni tennayas : Ru a yelli... Imenikem Rebbi... Ur temmute alamma yernad urgazim takna !... Ad asisellef si tfednin alamma d tacebbubt uqerru, kemmini ad tessikide !...

Ay aejmi bu twenza Yiwen akkenni... Yesa aejmi d afeli... Ihi... Iwwet akk amek ara tisseret... Ulac. Da... Yewwiyast i Ccix Muend... Netta imirnni... Iqerreb akkagi s aejminni... Da... Yekna s ameuis yennayas :

Ay aejmi bu twenza... Knu amgerik i tkerza Ne mulac ad kfke i wakli... Ad kielleq si tfenzaDa... Aejminni... Am win yeccektan i Rebbi... Din din... Yual am yizimer.

12

Ddeqsnne

Tinna n bu ugennurnni Yiwenn akkenni... Iqqend agennur annectilat, ileu di Tizi Wezzu... Da... Ataya yiwen nnien... Iru urs... Yennayas : Ma yehdak Rebbi... Ad iyitaru tabrat... Da... Winna yennayas : A wlidi... Nekkini ihi... Ur ssine ad aru tabrat ur yelli... Da... Winna nnien... Ur tyumin ara... Yennayas : Qaqa !... Agennur am winna !... Ur tessine ara ad taru tabrat !... Da... Winna... Yekkesd agennurnniines, iqqenast i winna nnien yennayas : Ax ihi agennur !... Taru tabrat i yimanik !...

Ulac lwec nnig babatwen Tagi... D alem i dieddan... Ihmejd deg umada. Netta... Dinna deg umadanni... Yella lecc n ibbus. Da... Arraw nni n ibbus xelen. Mi dyekcem babatsen imirnni nnanas : Ay a baba !... Iedda sgelli kra akkenni n lwec... Qrib i yei !... Da ibbusnni yennayasen : Lwecagi... Amek iga ?... Annectilat... Amek annectilat ?... Annectilat !... Da... ibbusnni... Yeleq yiwet tferret yennayasen : Akkagi annecta ?... Awwah !... Akter... ibbusnni yeleq tiferret nnien... Yennayasen : Akkagi annecta ?... Awwah !... Akter... Akken... Akken... Armi ibbusnni yual yerfed lqeddis... Akka... Annectiw nekkini ?...

13

Ddeqsnne

Awwah !... Akter... Ihi... Ur ttagadut... set temnem... Ulac lwec nnig baba twen.

yada n bururu deg uzal qayli Tagi... D bururu i iruen ad iegged... A werin neri... Deg uzal qayli !... Netta yedderel ur yettwali... Ihi... Yettelwe akkagi... Yettelwe akkagi... Yual... Yesla i kra n bu taccarin akkenni yeskerwic seddaw udarnu. Da... iwwet fellas. Da... Yeddemit, yenna hha. Da... Yewwit imirnni er leccis, yefkat i warrawis ad ten. Ssyinna... Yual daen ad d iegged... Yettelwe daen akkagi... Yettelwe akkagi... Da... MI dyual er leccis... imirnni... Yufat d asemma. YUfda arrawnniines mmeen... Netta zien... Bu taccarinnni i senyewwi akkenni bururunni i warrawis... Zien d amcic...

Yeukkek uzger cenna Lawannni n tefsut, dinna di tmurt... imeksawen ttarrand azal. Axaer... Ticki yeqwa yiij, yettili nnaur. D aya ief ttefen imeksawen ef zik lal... I wakken ad dualen zik... Ihi... Yella yiwen umeksa akkenni... Assnni... Yettu imanis. Yeqqim daxel n yier. Yella yees balak... Da... MI d yendekwi imirnni... Yufad d azal... Da... Yuzzel er wanda akken yea lmalnniines... Da... Iwala azger yeukkek. Iwala daen ayul... Ula d netta yerfed taseas, yetbe azger nni... Ula d ayulnni yeukkek. Da... Ameksanni yewhem... Da... Yelli allenis... Yual yennayasen : Iukkek uzger... cenna ; i weyul, ayer yerna ?!...

14

Ddeqsnne

Ula i kyawin Assnni... Neqqim akkagi di tejmat nekk akked yiwen umar akkenni... Nettqessir ef lela d rrxa... Yual... Nesla i leya. Tera ddunit... Acut sseqaagi ?!... Yual... Teddad yiwet teqcict akkenni... Da... Nennayas : Acu yeran akkagi ?... Da... Nettat tennad : D leflantegga akked leflantegga i yettnaen... Da... Nekkini nnias : Ad rue ad tenfru... Da... Amarnni yennayid : Aaa mmi, ula i kyawin !... Tihidak... Ad drnunt fellak ikkil.

Taxxamt n ccian Yiwen akkenni d afella... Imegger deg uerqub... Da... YUfa ssaa... Yeddemittid... Imuqelitt akkagi... Imuqelitt akkagi... Yual yewwitt akkagi s ameuis... Da... Yeslayas mi teqqar akken : Tek ! tek ! tek ! tek !... Yual... Iawedas daen imuqelitt mli... Da yeffeit leqel... Da... Yennayas : Smellah rreman rrahim ! ... Tagi d taxxamt n ccian !... Da... Yeddem aru, yeratt.

Nhar li kanet zzefzafi Ziknni... elba ttemtaren inurar... Assnni ihi... Yiwen umar akkenni... Ruend urs elba... Da... Ufantid akken kan yerra tizra. Netta, amarnni... Ineqqeld weds... Yessrwet weds... Yessazdeg weds... Da... Meskin yencew. Da... elbanni nnanas :

ebna ha f ladita... Had nnama... ram lik u lal lina.Da... Amarnni yeddemd ersen tazzert... Yennayasen : 15

Ddeqsnne

Nhar li kanet zzefzafi u nnefnafi... Ntuma f lame dafi Ihi lyum... Wellah ma teddu men afi ! Wala m lkerfi !... Da iqeddemiten.

Tasa urumi Di lgirranniTTilin lesker deg yiwet tqubbet akkenni, di taddartnne... Ttassan dinna. Ad celen dinna rradyu... Da... Rradyunni ad teseyuy ass kamel... Assnni ihi... Yiwet temart akkenni... Tsellas i rradyunni ass kamle... Da... Tennayas : Muqel kan !... Zien daymi sqqaren tasa urumi !... Wihin daxel n tqubbetinna... Wellah ar seg be mai yerra ilesis er daxel !... Nutni... Ur ugaden Rebbi degs !... Hah !... Wellah ma fkanas ula d afenal n lqahwa !...

Ur aent ara Yella yiwen umar akkenni ziknni... Yeznuzu timellalin... Yettruu s azaar... Yettad dinna timellalin, yettawadasent lbi di tudrin. D tinna i d tafellatis. Ad ileu, ad yettberri : Wa aaara yaen timelli !... Aaa taem timelli !... Da... Medden akk qqarenas Bu Tmelli... Assnni ihi... Ataya yewwid aqecwal n tmellalin, ileu. Yual... Yewwe er yiwen umkan akkenni... Da... Yenucce... Da... Iru s netta s tmellalinnniines... Nekkini ihi... edda ssyinna... Da... Ufitin yual ef wudem, yeli ef tmellalinnni s umca. Accarenis, tamartis, cclaemis lxin akk deg ufarenni akked walim. Da... Nnias : Acu akka i kyuen ?... Ahya a lmena !... Atan rrentak akk tmellalinnni !... 16

Ddeqsnne

Da... Netta akkeni imecce... Yennayid : Ur aent ara... Switent.

Daymi ekkren yirgazen Assnni... Leu akkagi...Da... Mmugre yiwet tmeut akkenni, terfa d ayen kan. Tleu trekkem weds weds... Nettat zien... Wissen anwa i syukren taqlaluct si tebirtis. Da... Nekkini nnias : Acu i kemyuen akkagi a Nna Mala ?... Da... Nettat imirnni... Tekayid. Yual tewwet akkagi gar ifassenis tennak : Anna a afer a mmi !... Zien daymi ekkren yirgazen !... Lemmer ad afe taqrat n lgazuz, ad ttswe !...

Argaznne d amcum Snat tlawin akkenni... Assnni... Qqiment di lara ufella ssemuyent iij... Ciu akkagi ihi... Atenaya leqend yiwet tmeut akked urgazis... Da... Ssekkren aqlala. Nutni... Widaknni... Dinna kan i yella uxxamnsen. Ualend si lexla... Leund abrid abrid. Yual... Tameutnni... Teqleb er urgaznniines... Da... Tefkayas abeqqa. Da... Tameut nni akked urgaznniines... Kecmen s axxamnsen... Snat tlawinnni yessemuyen iij... Ttferrient... Yual... Wissen acu n tizit i tentyeqqsen ula d nutenti... Da... Ssekrent aqlala... Da... Attaya tin akkenni i syefkan abeqqa i urgaznniines... Teffed ursent, tennayasent : Ahamt tura kennemti, dayen !... Ad tessusmemt !... Ne mulac... Teramt argaznne d amcum... Yerna atan ibgesd !...

17

Ddeqsnne

Axiriyi dagi Yiwen akkeni d abuhal... Yezweas babas... Deg yinni n tmera ihi... Yekcem s axxam... Da... Iru er yiwet temert akkenni ad yees dinna weds. Da... Teneqd urs teslit nni, tennayas : Yya ad tese dagi... Dagi ay xir... Da winna... Yennayas : Aawwah !... Nekkini ihi... Axiriyi dagi. Dinna d tagertilt ef yiwen... Dagi d azembil ef sin.

Anemarnni Assnni... Tella tmera di taddart... Ihi... Iebbalen... Lbarud... Tiratin... Yema useqqi. Laci yettnezzih. Iebbalennni... wwind yiwen uqcic akkenni d acea. Yella yiwen umar akkenni... Yeqqim di tejmat, yessikid. Yual... Tru tiis er uqcicnni. Da... Yessawelas : Ay aqcic !... Yerrayasd uqcicnni : D acu ?... Yyad kan er dagi a mmi !... Da... Aqcicnni iqerrebd urs : D acu ?... A mmi... Tesi atmatenik ?... Ne ala ke i dtea yemmak ?... Nekkini ihi... Si sin watmateniw... Mana... ala nekkini i dyeffen d anemar garasen. ala keini i dyeffen d anemar garasen ?... Ih... Da... Amarnni... Imuqel... Imuqel... Yual yennayas : Teri ihi a mmi... Iniyas i yemmak ad dterr tawwurt... Yexla uxxamnwen !...

18

Ddeqsnne

Bu wayawen Yiwen akkeni... Mi iru ad dya arum... Da...Ad dya reba texbizin. Akkenni yal ass. Yual winna yeznuzun arum... Yiwen wass yesteqsat yennayas : Di lenayak... Ssefhemiyid ayer akkagi tixbizinagiinek... Ayer akkagi yal ass reba ?... Da... Winna yerrayasd : Tixbizinagiinu... Yal ass reba; ih... Axaer... Yiwet i nekkini akked temart... Tis snat sseralett... Tis tlata tterratt deg ureal... Ma d tis reba... Tinna tteggirett. Da... Winna yeznuzun arum yewhem, yennayas : Ay abib... Nekkini wellah ma fehme tillewt deg wayen akkagi i dteqqare... Da... Winna yessefhemas imirnni yennayas : Yiwet i nekkini akked temartiw... Tinna tban. Tis snat sseralett... Mettub ttakett i warrawiw... MI meqqrit ad iyirren lxir. Tis tlata tterratt deg ureal... Mettub ttakett i baba d yemma axaer xedmeniyi lxir. Ma d tis reba... Tinna tteggirett axaer ttrebbid ayawaen... Tinna ttakeasentt i wayawen...

a dipa Llan sin akkenni... Akken kan i ddukulen. Mi twala yiwen segsen... Winna nnien edrutid... Ihi... Assnni yella ssuq... Da... Yiwen seg widaknni... Iru ur winna nnien yessawel as s axxam... Ma ad tettud er ssuq ?... a dipa... Da... Winna yerfa... Yennayas : Amek akka a dipa ?!...Teri ?!... Da... Seg wassagi d tasawent, urek ad tuale ad iyidtlai !... Amek ?!... Asmi akken di Tizi Wezzu... Mi akken i dyenna ubulis : Mird !... D nekkini i syennan Marsi... Tura... Tessne a dipa keini !... 19

Ddeqsnne

Imi neba tacucin Yiwen uqcic akkenni... Yewwe d argaz... Mana... Lxedma agi ur ttyessin ara akk d acutt... Yufad kan babas ixeddem fellas... Da... Yu kan akken tannumi... Yual babasnni yennayas : I tura keini... Dayen tura !... Seti s yimanik... Kker ad txedme ef yimanik !... Da... Aqcicnni yennaays : Ihi... Ma tebi ad xedme... Zweiyi !... Da...Yual babasnni izweas... Da... Aqcicnni yual ixeddem... Assnni... Ata ieddad yiwen akkenni... Da... Yufa tid di tebirt ineec. Da... Yewhem... Yennayas : Aaw !... D keayagi ?!... D nekkin... Alxir ihi mi yeya lhemm !... Aqlakid txeddme tura !... Iih acu tebi ?!... Ad neu tibbucin imi neba tacucin !...

Ad twehme ne ad tcukke Assnni... Neqqim akkagi s kra n warrac akk akkenni di tejmat... Da... Atan ileqd yiwen umar akkenni, yerfa d ayen kan. Netta... Ileu s tewzin... Da... Nekni nennayas : Acu i kyuen akka a Dda Leflani ?... Da... Netta yennad : A twehme Ne ad tcukke... Ne ad kidtewqe lmana !... Da... Nekni nennayas : Aah !... Lxir ncallah ?!... Mmminni !... Ileminni !... Iih... Acu i tyupqen ?... Lemmer ad terem d acu i yidyenna !... Acu i kdyenna ?... Da... Netta, imirnni yeqqim la diekku : 20

Ddeqsnne

Nekkini... La tettwalim degi... Aqli une taqejjirtiw... La leu s taewzin... Ihi... Tamartnni, assagi tru ad dtawi isaren... Nekkini qqime deg uxxam usse imecuennni. Yual... Ciu akkagi... Atan yukid umecunni eegsen. Da, imirnni kan... ATan ikcemd mminni... Ileminni... Da... Nekkini nnias : urek ihi a mmi ttxilek... Muqel gmak... Awid akka da, ddemiyitid er dagi... Nekkini teqreiyi tqejjirtiw... Da... Mminni... Ileminni... Imirnni... Yessaked... Yessaked... Yual yennayid : Aawwah !... ebber aqerruk !... Amek ?!... Mai... Turewit tdekkart... Ad ttelleq teli !...

Imi keini ur tettae ara Yiwen akkenni qqarenas Dda Bussad... D ttajer... Yetta yeznuzu... Assnni ihi... Yewwed er tiilt n elba... Yewwi d ayul, yeba ad tyezzenz. Da... Yebda la tidyetcekkir... Yeqqaras : Haah !... Yyaw tura ad twalim !... Anda ara tafem ayul am wagi !... Aawwah !... Ayulagi d trisitik... D labyu... Yerna ayulagi... Ad stebbi tacekkart n uqenar... Yerna ad ternu rrekba !... Da... Widaknni yak yellan dinna... Ssikiden. Yual ineqd yiwen uqcic akkenni d amecu... Yennayas : A Dda Bussad !... D acu ?!... Tacekkartagiinek... Amek ?... Teur ne d tilemt ?... Da... Dda Bussad... Yezef yennayas : A ddin yemmak !... Imi keini ur tettae ara... Wi k yennan ad dtneqe ?!...

21

Ddeqsnne

Ay arrawiw Yiwet tmeut akkenni... Tesa seba warrawis. Zeden akk akkenni di Lezib. Xeddmen tafellat... an, swan, reben, uifant... Inni ihi... Tella tmera di taddartnsen... Da... Arraw n tmeutnni... ewqen. Axaer... Beu ban ad ruen ad nezzhen i tmera. Mana... Ur bin ara ad en yemma tsen weds. Yual nnanas : Ihi... Ad nru s nnuba... Teneqd yemmatsen tennayasen : Ala a tarwa... Ruet kan ad tedduklem... Nekkini... Ad qqime dagi wedi... Ulac ailif... Da... Widaknni... Ruen dduklen. Ma d tameutnni... Teqqim weds. Da... Atan uwazeniw... Ikcemasd s axxam. Yennayas : Ansi ara kembdu ?... Tameut ur ttyeffi ara leqel... Tennayas : Aru ihi tura... Uqbel ad iyitee...Ad kidcekkre ciu... Awaezniw iebas lal... Yennayas : Ihi... Ma tcekkreiyid ciu... Wellah ar as... Ihi... Yyan er unnar... Da... Tewwit er unnarnni zdat uxxam... Da... Tserre i waecis. Teddawar i unnarnni, tesbuur... Teqqar :

Ad cekkre sidi awaezniw... Ay arrawiw !... Ad cekkre sidi awaezniw... Ay arrawiw !...Akken... Akken... Armi yual ula d awaezniwnni... Ileu deffis... yesbuur ula d netta... Yeqqar :

Ad cekkre sidi awaezniw... Ay arrawiw !... Ad cekkre sidi awaezniw... Ay arrawiw !...Arrawnni n tmeut iruen ad nezzhen i tmera, an yiwen degsen ad yettak tameut. Da... Winna... Akken kan yesla i yemmas tetteggi... Iru yessawelasen i wiya. Da... Ruend imiren d tazzla. Nutni s lemkael... Da... Akken kan dwwen ur uwaezniwnni... Da ttekkanas. 22

Ddeqsnne

Cumm, a Lmesud, tura rri Llan sin akkeni d atmaten... Zeden deg yiwet lara... Tiwen degsen d axeddam. Yesa izgaren... Tisita... Ulli... Tibirin... Igran... Da... Hatan kan... Hatan kan... Ass kamel ad iebbek. Ma d winna nnien... qqarenas Lmesud... Netta ur ixeddem ur ireddem... Mi yuli wass... Winna ad yekker zik. Ad iru ad yeks... Ad yekrez... Ad diucc... Ma d Lmesudnni... Mi iwala kan akkenni gmasnni yeffe... Da netta... Imirnni ad yessali taduli ef uqerruyis... Da... Ad syini : es a Lmesud, tura rti !... Akkenni yal ass. Asmi terbe tefsut imirnni... Da... Winna... Tisitanniines urwentd... Tibirinnniines grentd... Qqimen ibawen... Tailbant... Yeqqim uyefki... Ii... Ikkil... Ma d Lmesudnni... Netta imirnni... Yettwali kan s wallenis... Da... Winna... Mi yekker kan... Ad yeddem aqbuc n yii ad s tyawi i Lmesudnni alamma d tawwurtnniines... Da... Ad sicexxer dinna... Ad syeqqar : Cumm, a Lmesud, tura rri !... Cumm, a Lmesud, tura rri!...

Ddwa i wallen Yiwen akkenni iru ur bib yennayas : Efkiyid ddwa... Teqreiyi tebbuiw... Da... bibnni yerrayasd : Aru tura... Ad nwali qbel d acu i kyuen... Aawwah !... Nekkini ihi... Ulac acu i yiyuen... D ciu n urum kan akkenni yemjenar i i... Da... Atan tura teqre iyi tebbuiw... Da... bib yefkayasd ddwa... Yennayas : Ax ihi ddwaagi uqqemit i wallenik. Da... Winna yewhem... Yennayas : Amek ?!... Nekkini nniak teqreiyi tebbuiw... Keini tura... Tefkiiyid ddwa i walleniw !... 23

Ddeqsnne

Ih!... Axaer lemmer d tidet da tesi allen tettwali... Amek ara tee arum yemjenaren ?!... Ad amaru, aruam Yiwet tmeut akkenni... Yekkatitt urgazis. Ihi... Tera yiwen ccix akkenni... Da... Tekayas... Tennayas : Anam a ccix...Ihi tura... Ilaq ad iyitaru akken ur iyiyekkat ara urgazagiinu... Da... ccixnni... (Netta, win i syefkan amehraz, ad syaru ayen i syehwan), yennayas : Ur ttagad ara a xalti... Ayagi d ayen isehlen :

Ad amaru, aruam I yecban ihenwien Amehraziw, a tawi... Ad ali Icerrien Ma yewwetikem, ur iyidterzi... Ma yeakem, akken nnien

Di ssuq, d ikerri Yiwen akkenni qqarenas ale... Ass n teswiqt n lid, be ziki... Tceyyeit yemmas er ssuq i wakken ad dya ikerri... Ihi... Yewwe er ssuq... Da... Yebda yettmuqul. Yual yufa yiwen ikerri akkenni, iebas, da... Yuitid. Yerratid er tkerrust... Yewwiitid s axxam. Mi dyewwe er taddart... Imirnni yessersd ikerrinni... Anda i dyessers ikerrinni... Llan dinna kra n werba akkenni... Qqimen dinna ssikiden. Da... Yeneqd yiwen degsen yennayas : Acal akkagi i dtue tixsiagi a ale ? ... Qaqa d tixsi ! ... A wagi... D ikerri i due i lid !... Da... Widaknni akk yellan dinna...reqen d taa... Winna...Imirnni... Imuqel akkagi ikerrinniines... Da... Yufat d tixsi. Da... Yerfed akkagi ifassenis... Yennayas : Wellah ar di ssuq ar d ikerri !... 24

Ddeqsnne

Ayen i ef ttnadi, ufit Sin akkenni mxaaren... Yiwen yennayas : Nekkini... Ad kecme tigi ihin as yella degs uwaezniw... Da... Winna nnien... Yefkayas tagest yennayas : Ax ihi tagestagi... Reitt dinna... Akken azekka be da... Ad ttinafe dinna d limara. Da... WInna yegla s tagestnni, iru. Ihi... Yekcem tiginni... Yebda yettrei... Deb ! Deb ! Deb ! Da yeslayasd uwaezniwnni. Da... Ataya la dyesderduf... Da... Winna yekker ad yerwel... Mana... Aawwah... Ur yezmir ara... Yere, yere... Ulac. Netta zien... Tagestnni ireatt deg uca n ubernusis... Da... Awaezniwnni yeeld afusis urs. Da... Winna yennayas : Uqbel ad iyitee... Ma yehdak Rebbi... Eiyi ad ssiwle.! Siwel. Da... Winna... Yessawel imirnni yennayas : Aaa wihin ugemmainna !... Ayen i yitenni git... Ayen ief ttnadi, ufit... Da... Awaezniwnni yennayas qemmuc baba... Yeat.

Yiwen wass i tkeel tyazit... Tagi... D yiwen tyazit akkenni... Assnni ihi... Wissen teqqes itt tizit ne amek... Tru tewwid uzzu... Tessefsit... Tuqqem timmi... Tuqqem mimuc... Teffe agusim... Tkeel... Tezwi akk tiferrawinis... Teffed s abrid. Da... Tedda tetzuxxu, imirnni. Anda twala tamduct... Ad tru ad tmuqel imanis daxelis... Netta zien... Iguberittid ufalku... Da... Ciu kan akkagi... Yewwetd fellas... Yennayas : Yya... Fellam i ttnadi... Da... Yeddemitt gar waccarenis, iella yiss deg yigenni... Da... Seg wassnni... I dyeqqim wawalagi :

Yiwen wass i tkeel tyazit... Yewwitt ufalku. 25

Ddeqsnne

Aekran akked uqemmar YIwen akkeni... Iru ad dizur... Ihi... Ileu... Yufa iekranen. Yufaten sersend arum... Sserdin... D teqratin n ccrab. Da... Tessen, ttqessiren. Da... Winna isellem fellasen yenna yasen : Ssalam likum !... Ssalam u rematu llah... Yya besmellah... Winna ikemmel abridis... Yela ciu... Yual... yufa iqemmaren... Yufatenin tturaren lpukir ne wissen d acu i tturaren. Da... Isellem daen fellasen ula d widak yenna yasen : Ssalam likum !... Ula yiwen degsen mai yerrayasd. Acu kan i wumi yesla winna... Yesla i yiwen seg iqemmarennni yennayas : Jerri yemmat yemmas !... Da... Winna yead awalagi : Yifit meyya iekranen wala yiwen uqemmar.

Ccan, ya aim ccan !... Yiwen akkeni... Iru ad iqaqqe... Netta... Iqqen abernus... yerra aqelmun er iarren. Da... Kullec er uqelmunnni. Da... Mi ifuk, imirnni... Imuqel akkagi... Da... Yufa iyennatennni ulaciten. Da... Yennayas :

Ccan, ya aim ccan !... erged ian... Ur ri d acu i tenyean !...

Ddeqsnne Llant snat tlawin akkenni d tiiratin... Yiwet tesa tafunast, taye tesa taat. Ihi... Mi dyeder ad ssendunt ii... Lall n 26

Ddeqsnne

tfunastnni... Ad telleq kra n tfeqlujt akkenni annectilatt... Da... Ad tessenduy... Ad steqqar : Sidi Rebbi, rnud lxir, sidi Rebbi rnud lxir... Besmellah u lbaraka... Besmellah u lbaraka... Ma d lall n taat... Ad telleq kra n tfeqlujt akkenni d tamectiut... Da... Ad tessenduy... Ad steqqar : Ddeqsnne !... Ddeqsnne !...

Tawwurtnni

D tawwurt i syennan : Erriyi, ad rre lada.Awalagi... Qqarent medden akkagi... Axaer... D ayen yellan... Mai deg yiwen uxxam akkenni... Ihi da am wakkagi... At uxxamnni... Assnni an tawwurt teldi. Da... Yekcemasen uwaezniw s axxam. Iqeddemitid usemmi. Da... Iqerreb er lkanun... Yeqqim ad yessmu... Da... Awaezniwnni yeneq er lall n uxxamnni, yennayas : Err tawwurt ammar win i dikeccmen !... Da... Tinna, terrayasd : Tura... Daen... Ulac win ara dikecmen nnigk akin !...

Yezwariyi dadda Lllan sin akkenni d atmaten... San taxxamt uqecwal di Melyana. aden iqecwalen... Znuzuyen i lkulun. Ziknni ihi... Yederd yennayer... Yerna yewwet udfel... Da... Widaknni mmektand tamurt. Netta... Amecunni... Melmi kan i yezwe. Da... Yefre, yenwa ad iru ad yeseddi kra n wussan di tmurt. Yual... Yekkerd daddasnni yennayas : Nekkini ihi... Aqli ad rue er tmurt... Axaer d lewacer... Keini... Ad teqqime dagi... Ad tesse taxxamtaginne n uqecwal. 27

Ddeqsnne

Da... Amecunni yuitt kan mkemmda... Yessusem... Yual imirnni, yewwid asefruagi, yeqqaras :

Aqliyi di Melyana... Aggur n ccetwa... Mi dnekker, nezzi i lkanun. Adfel yud timura... Yergel tiwwura, Ula ansi dnawi ageum. Ay ul icedhan Fama... Yezwari dadda... Amek ara rebbi aksum ?!...

Amarnni n tesraft Yiwen umar akkenni, ulamma teatgecrirt... Mana daymen tiis ef nner. Da... Icewwel at uxxam. Si be alamma d tameddit i la yettnebbih fellasen... adret wihin... urwat tihin... Da... At uxxamnni yan degs. Ihi... Yual mcawaren fellas. Amek ara sxedmen i umarnni i wakken ad thennin segs ?... Yual ihi... zen tasraft... Da... grent degs. Ttakenas ciu n lqut er daxel n tesraftnni. ant dinna. Armi d yiwen yi akkenni... Da... At uxxamnni slan as i umarnni yesreru daxel n tesraftnni. Da... Kkrend warraw n umarnni nnanas : Wagi ad yesderwec... Wagi !... Yual... Yiwen degsen ial s addaynin... Da... Yufan ayul nni ulacit. Zien... Wissen wi tinyettun di lexla. Da...Ceyyen imirnni yiwen degsen ad iru ad tidyawi... Da... At uxxamnni... Ssuffend imirnni amarnni si tesraftnniines. Ufant zien yele...

28

Ddeqsnne

Taqejjirtagi tlaq i rkab Ziknni... Asmi terbe ddunit...Win ieqren imanis... Medden... Qqarenak : Ad ienni kan er sidi Rebbi, ad syini kkesiyi... Da... Ad dtru urs teblat seg yigenni, ad t temeq. Assnni ihi... Ifker yeqer imanis ula d netta. Da... Yeqqim akkagi yessesab... Yeqqaras : Llah Llah a Rebbi ! ... I tura, nekkini da... D acutt ddunitagi ideg lli ?!... Ssya d llu, ssya d llu... Daxel yezdeiyi rru. I tura... Nekkini da i wumiyi ?!... Da... Yesla i rrhis. Yessaked s igenni... Da... Iwala tablatnni tetubbud. Yerfed taqejjirtis yennayas : Eccc !... Taqejjirtagi tlaq i rkab !... Da... Seg wassen, tablatnni telleq kan akkenni gar yigenni d tmurt.

Adellas yewwe amalu Yella yiwen akkenni ziknni... Deg At Lic... Yezde deg uecciw. Aecciwnni iseqqef s udellas. Ihi... Asmi yezwe, yewwid iebbalen... Incedd laci. Yual... Taqeffaft akked iebbalennni ruen ad dawin tislit. Da... Ataya yekkerd wau, yetsuu... Yeqle akk ddunit... Da... Yessafeg akk adellasnni. Aecciwnni yeqqim akkenni bla ssqef. Da... Taqeffaftnni akked iebbalennni mi dualen imirnni... Wwind tislit... Ufand yera ubaxix. Da... Imirnni... Laci nni akk yal yiwen d acu yeqqar. Yual yeneqd Dda umar, yennad asefru yeqqar :

A ebella Crif deg Uqbu, Asd a kneku... Axxam... Ibedd g lafic. Adellas yewwe amalu. Issafegit wau... Tera lwexda g At Iic. 29

Ddeqsnne

Lemmer zik i temmute Tagi... D Dda Li, ccafnninne, asmi akken i nxeddem abrid ukerrus. Dda li yesa ayul...Da... Yettruu yiss er lxedma. Da... Mi dyewwe imirnni... Ad yawi ayulnniines er lexla n yiwen akkenni, yessenit. Ad tyeqqen dinna er tzemmurt. Azal n sin wagguren, netta ixeddem akkenni... Yiwen mai yennayasd kra. Assnni ihi... Nesla i wahruu... Acut akkagi ?... Zi ar d lall n lexlanni i yetteggien ef uyulnni yeqqnen er tzemmurtnni... Teqqaras : Ad tig Rebbi d ayul ara yeen imawlanis !... Rregmat... Ddewat... D axear. Tezef mai d kra. Da... Dda li mi yesla akkenni... Iru ur tmeutnni yennayas : A ayexti... Xzu ccian. Ayulagi... Inu. Da... Tinna tennayas : Ma inek d acu ?!... Ad ig Rebbi yeak da !... Dda li imuqel... Imuqel... Yual yennayas : Teri ihi... Kemmini... Wellah ar lemmer zik i temmute... Ar yili mbni taqubbet ee... ee... ee... n yian !...

S laweniw Tagi... Asmi srafgen yifrax... Lbaz yennayas : S lawenik a Rebbi... Da yefferfer. Waye akken... Waye akken... Win inedhen s lawen n Rebbi ad yefferfer... Tayazit... Nettat, mi dtewwe nnubas, tennayas : S laweniw !... Da teli din. Hatan ihi ayer tayazit ur tezmir ara ad tesrifeg.

Aqelmunnni yean imensi Tagi... Deg yiwet tmera akkeni, yiwen wass... Llan iqeffafen tetten imensi. Ihi... Yiwen degsen itett... Yettarra lqut, s tuffra s 30

Ddeqsnne

aqelmunis. Netta... Bab n tmeranni zi iwalatid. Atan yewwid lqahwa i widaknni yean imensi... Da... Mi d yewwe ur winna imirnni... Yefkayas afenal n lqahwa i netta... Yerna yesmar afenal nnien n lqahwa er daxel uqelmunnniines. Da... Winna yekker... Yennayas : D acut uyennatagi ?!... Tedrewce ne ?!... Da... Bab n tmeranni yennayas : Ur drewce ara... Nekkini fkiasen akk afenal n lqahwa i widakagi yean imensi... Mi dwwe er uqelmunagi inek... Ula d wagi yea imensi... Ilaq ad asfke afenal n lqahwa...

At teklamt Yiwet teqcict akkenni... Tedda d tislit. Azekkanni be... Tulawin n taddart usantd akk urs i wakken ad ttrent... Ihi... Ufantd tislit ulac acu ara dinint degs. Yual teneqd yiwet degsent tennayas : Tislitagi...Eemm... Amessa yugar waye... Tidaknni nnien... Ssusment kan. Da... Tislit tennayas : Ay ahruu... At taddartagi d at teklamt !... Ufand lib i tmellalt !...

Winna yezzarin Yiwen uqcic akkenni... Yerweld si ledker. Da... Waed seta wagguren akkenni... Netta irewwel... Iadarmiyen ttnadin fell as. Assnni ihi... lind fellas, da fent. Cuddentid imir nni, zzurentid er taddart. Da... Kecmen imirnni s axxam n uqcicnni... Ttqelliben lqeccnniines n lesker anda tyerra. Yual... Qellben... Qellben... Da... Ufan akaskinniines n wuzzal... Tettarew degs tyazit. Ugan abalunnniines yeggan fellas uqjun... Iadarmiyen an timess... Da... Fkan as kra n zhu i uqcicnni... Netta... Imirnni, yewwi i 31

Ddeqsnne

iadarmiyennni er uddaynin... Yemlayasen takrabanni ines akked lib n userwal... ala ayen i dyeggran seg userwal is. Takrabanniines... Yerratt d rrebg i taat... Ma d lib nni... Yerrat d tagrabt i tmaagtis.

Ay ii ssendunt lemluk Yiwen wass... Neqqim akkagi nettqessir nekk akked yiwen akkenni d abusawi, d abibiw...Da dinna di lbusa... Ssaa ad tili ahat imirnni d zzu ne zzu u nef... Ciu akka ihi...Attan trud tmeutnni i ditennen dinna di lbusa nni... Tewwid imesle, abelyun d ucifun... Da... Abusawi nni yennayas : Acut akkagi a Nna Xellua ?... Acu tebi ni ?... Ulac a mmi... Nekkin usid kan er cceliw... Ay ii ssendunt lemluk, a Nna Xellua !... Ssaa... Attan akken kan tewwe d zzu... Yak mazal lal a Nna Xellua... Kemmini tbeddu ccelim ef seta n tmeddit !...

Tamacahut n lekdeb Yella yiwen akkenni d amarkanti... Yesa seba warrac... Yiwen wass asmi meqqrit warracnni... Yeneqd umenzunni degsenYennayas : A baba... Bi ad rue ad beddle tamurt. Babasnni ur yebi ara. Yual iserreas... Yezfkayas audiw... Yernayas tawemmust iurdiyen... Da winna yenna hha... Yeqqim akkenni aseggas... La lexbar, la lewaya. Yual wis sinnni yeneqd daen ula d netta yennayas : Ad rue... Akkenni armi d wis seta. Ihi yeqqimd umecunni d aneggaru. Yual ula d winna... Yeres babas... Iserreas daen ula i netta. Aqcicnni ihi... Iru. Ileu, ileu... Yelid yi. Yual aqcicnni... Iwala tafat er yiwen umkan akkenni... 32

Ddeqsnne

Da... Yerra ers. Mi yewwe er dinna... Imirnni... Yufan yiwen umar akkenni...Yennayas : A baba amar... Ma ulac ailif... Ad nse dagi urk iagi... Amarnni yefre... Yennayas : Qim a mmi... Akkagi da meqqar ad nqesser ciu... Aqcicnni akked umarnni...an imensi... Da qqimen er rrif n lkanun ttqessiren... Amarnni yennayas : Ihi tura a mmi... Awiyid tamacahut ideg ulac A macahu... Ne ad kttidawi nekkini... Acu... Ad cere fellak... Ma d keini i ireben, ad tawi akk ayen si... Ma d nekk i ireben, ad awi akk ayen tesi... A kssufe si tcekkart... Aqcic yeqbel... Yebda tamacahut yennayas : Asmi yemmut umar n jeddi... Nekkini lli d ameksa. Ihi... Usid si lexla... Wala tulawin teffentd seg uxxamnne. da steqsatent : D acu akka yellan ? D amerbu jeddik a mmi ! ... Nekkini fere d ayen kan... Rue d tazzla... Mi wwe s axxam imirnni... Ufin setti terba amarnni n jeddi i d ilulen... Nnias : Awitid akkagi ad sdehne taqerruytis... Da... Setti tefkayitid, tru tewwid taqlilt n zzit. Akken edda ad suqqme i jeddi ciu n zzit i tqerruytis... Yeliyi er daxel n teqliltnni... Da... At uxxam yeffeiten leqel... Nekkini rue s addaynin... Brid i uudiwnni... Tebe jeddi er daxel n teqliltnni... Ufin ddunit temer... S tmara i seddaye audiwnniinu gar laci... Yefkayid Rebbi kra n medden akkenni... feniyid jeddinni. Fkaniyitid... Nekkini imirnni wwitid s axxam. Feren akk at uxxam. Tamart n setti tebrid aeqqa uilban i wakken ad dtesseww tacnint. Yual... Tasiltnni tekkuffetd... Tacnintnni tedda di tzulit... Tennel s aerqubnni seddaw lara. Da... Yesseneittid Rebbi imirnni dinna d ailban... Amarnni i wumi iekku uqcicnni... Tebda tetsummut lqaa. Aqcicnni yettkemmil... Yennayas : Mi dteder tmegra... Newwid imestejar... Newwid iwiziwen... Akkenni negguma ad neyu... Nual er uneqqel... Nneqqel ef ytiserdyan, debren... Nneqqel ef yiyal, debren... 33

Ddeqsnne

Nru newwid ayazi nettneqqil fellas... Yual ula d winna yedber... Da nekkini imirnni... Ddmed tazerrat n ddella uqqmeastt i uyazi ef ururis... Da Rebbi yefkad ddella ef urur n uyazinni... an at uxxam... Nefka i at taddart... Akkenni ddellanni yugi ad ifak... Mi nea ddella... Yewwed lawan n userwet... Ur nufi ara anda ara nuqqem annar... Aahya ssiqa !... Nekkini ufid amkan... ef tqacuct n tulmut... Da nerra annar a sidi... Yeqqimd kan ad nessali izgaren... Ncudd izgaren s umrara, yeqqers... Ncudditen s snasel, qqersent... Ncudditen s tzitmiwin, qqersent... Nekkini edda er yizgarennni fkiasen ad en lkermus... Da win i nejbed seg yileddayennni n lkermus, da yuli... Ihi nesserwet a sidi... Ciu akkagi sli i tsekkurt tesmurju... Qellbe akk ddunit... Ulac. Zien tasekkurtnni tuqqem leccis daxel umeu n uzgernni... Nekkini gre afusiw daxel umeu nni n uzger... Ufi aqda degs rbaac tmellalin... Ddme tentid, wwitentid s axxam... At uxxamnne di rbaac yid sen... an rbaac, rbaac... Lirannne di rbaac an rbaac, rbaac... Ugarentd rbaac... Da... Amarnni i wumi i diekku uqcicnni... Tsummit lqaa... Acu kan uqbel ad yedrem mai... Yeneqd ur uqcic nni yennayas : Ihi a mmi... D nekkini i ierran atmatenik... Da... Yemlayas i uqcicnni anida llan watmatennniines. Aqcicnni... Iru yejmeitenid... Da yerratenid s axxam. Hattan tura...

Ubehlul Ubehlulagi, d yiwen akkenni n ttajer... Yetta, yeznuzu... Yiwen wass... Yusad si ssuq... Yud seba yiyal... Ihi, yerkeb d yiwen seg yiyalnni... Yenherd setanni nnien. Mi yeseb iyalnni, ad yaf setta... Mi tenyeseb ad yaf setta... Da yeweq deg yimanis. Mi dyewwe s axxam imirnni... Yeneq er tmeutis yennayas : 34

Ddeqsnne

Lemmer ad amini ihi... Assagi kellxeniyi di ssuq... Ued seba yiyal... ATan ixuiyi yiwen... Netta mazalit kan akkenni s ufella n uyulnni wis seba. Da... Tameutnniines tennayas : Amek akkagi ixuik yiwen... Nekkini la ttwali tmanya yiyal ayagi !... Aha berka, ah !... Setta yiyal atnan zdatk... Wis seba trekbe fellas... Wis tmanya... D keini.

Teffen akk medden Tella yiwet temart akkenni, ziknni di taddartnne, qqaren as Setti edduqa... Ad tesu ahat miyya iseggasen di lemeris. Tekmec akk... Ti tenes, ugel yekkes. Mana, nettat dayem tecre. Da... Tullas n taddart akk... emmlent ad qqiment urs. Ad asmecent, ad asanint... Netta... Di lweqtnni... Imirnni kan da i dyeleq cwanguagi er taddart... Tullas nni ihi... Teffent cwangu... Assnni ihi... Walant tamartnni... Tebra kan i wallenis... Ur tecri ara akkenni am zik... Da nnantas : Acu i kemyuen akkagi, assagi, a setti edduqa ? Yak ur tuine ara ? Acu ara kentini tura nekkini ? La tettwalimt, Hatan... Teffen akk medden... Nekk ula i ffe.

E, ad ixelle mmik Yiwen akkenni d amar... Yiwen wass... Iedda zdat yiwen rriura...Da... Iwala urand dinna : E, ad ixelle mmik. Amarnni... Netta d mmis ur dilen ara... Da... Yefre yennayas : Aru kan tura... Ad sssekne i udaw n Rebbinni n mmi... Bla yemmas art tixelle !... 35

Ddeqsnne

Yekcem er rriuranni... Yeqqim er abla... Imuqel lkara nni... Da imirnni... Kmandi ma ad tekmandi... Awid ta... Rnud tagi... Armi yekmanda ayen ara en ecra medden. Yerna yekmanda ala lewayenni layen akkenni... YUal imirnni... Yea armi yerwa... Da yekker ad yeffe... Da... Yessawelas bab n rriuranni... Yennayas : Amek ni ay amar ?... Ad true ur tettxellie ara ne ?!... Mi dyusa mmi ad ixelle... Bab n rriuranni... Yewwid lesab, imirnni... Yennayas : Iih !... ri mi dyusa mmik ad ixelle... Mana... Xelleiyid qbel tura keini ayen yea babak !... Hata lesab...

Taqliltnni n zzit At ziknni... Nutni yenaten la... Tkemmelasen tfenazit. Win yekkren ad akdyawi tin akkenni n : eddi ef udaw telsi, ur yeri ef wacu tensi. Yella yiwen umar akkenni... Mi yekker ad yeffe seg uxxam akken ad iru er tejmat... Ha yea ciu ubazin, ne yea ciu uemmuc, ne yeqqim akkennii la... Da... Ad dyeddem ciu n zzit ad yedhen yiss ticeluminis. Da... Mi yewwe er dinna er tejmat... Imir nni ad yebdu ad yettxerrif... Ad yeqqar : Wellah ar assagi... Tessewwad temartnni kra akken n terifin... Ccaah !... Nea armi neqber... Assa d tirifin... assa d acebba... Yal ass d acu i dyesnulfuy. Widaknni yettilin dinna di tejmat... ran kullci mana qqarenas kan : Iih !... D lali, d lali... Assnni... Amarnni yeqqim yettxerrif di tejmat... Da... Attan trud urs yellis n mmis tamecut tennayas : Ajeddi ! A jeddi !... D acu ?!... Taqliltnni n zzit iss tdehhne cclaemik... Iih ?!... Yeratt umcic... 36

Ddeqsnne

Lukan sin Kra n yimdanen akkenni... Ruen er Leblida, ssawen zzit dinna. Mi dleun bac akken ad dualen... Wwend er yiwet taddart akkenni... Da... Ifukasen uwin. Netta at taddartnni ttmeslayen s tarabt. Yerna assnni... Yella lmerum di taddartnni. Widaknni ihi... Qqimen akkagi. Mana... Aawwah... Mmuten si la.Yual yeneq yiwen degsen yennayasen : Nekkini ihi... Ad rue ad dawi acu ara e !... Da iru er uxxamnni ideg yella umerum... Yufa dinna laci ttdekkiren... Da yeqqen aqelmun... Yegr imanis gar asen... Da yebda ijeddeb... Yeqqaras : Yemmut warab lukan sin... Yemmut warab lukan sin !... Da at uxxam mi twalan akkenni nnanas : Qbayli meskin... enah... Cuf meskin... Rah yebki lina... Da urenasd acais d lqut. Da winna... Yewwid lqut nni... Yuald er imeddukalis... Yefkayasen ad en...

Cwi mai deg usebba Ziknni asmi lay cci... Yiwen akkenni yesa isebbaen... Da yettadariten. Yettawiten deg uqelmunis. Ur teniteqqen ara aca ma iru er ssuq. Ne mulac... Netta ileu afi... Mi iru er ssuq (Netta dinna er tewwurtnni n ssuq tella terga) Da winna mi yewwe er dinna... Ad yessired iarrenis... Ad iqqen isebbaennniines... Da ad yekcem er ssuq. Mi d yeffe si ssuq... Ad yekkes isebbaennniines... Ad tenyerr s aqelmun... Da netta imirnni... Ad yelu afi. Akkenni yal ass... Assnni ihi... Akken kan i dyeffe si ssuq... Da yewwet it wugur... Da tufegas akk tefdentnni tameqqrant... Da yeef aaris... Yennayas : Eehhh !... Cwi mai deg usebba !...

37

Ddeqsnne

Ies ar hur Yella yiwen akkenni d amar... Yesa snat yessis... Iru ad yerzu fellasent. Ihi yewwe ur yellisnni tamezwarut be zik... Yufattin ur teri ara sanda ara terr aqerruyis... Seg wakken tesa ccel. Tinna... Tsellem fellas...Tesserasd ciu n lqut... Da tual er ccelis. Da amarnni yea ciu n lqutnni... Yual yeqqim ayen yeqqim... Da yekker iru ur yellisnni tis snat. Yewwe urs lewhi n hur... YUfattin mazal ur dtekkir ara seg usu. Tinna mi dtekker akkenni... Da teqqim yids. Amar akked yellis qqimen akkenni armi d tameddit. Yual amarnni yekker ad iru... Yennayas : Ma yella wacu ara stini i yemmam ?... Ihi... Iniyas :

Yellim... Iesis ar hur Acmuxis yezga yeur Lfetlas... Ha ! Tfur.Akken kan yewwe umarnni s axxam, yekayas i temart nniines yennayas : Tamezwarutnni... Tesa bezzaf n ccel. Ufittin tea seg uksumis... Tinna ur tewqim ara... Ma d tis snat... Xir u baraka... Tinna tewqem. Da tamart tennayas : Ma yella wacu i kdnnant ?... Tamezwarutnni... Tessersiyid ciu n lqut... Da tenna hha. Ulac acu i yidtenna. Ma d tis snat... La mteqqar :

Yellim... Iesis ar hur Acmuxis yezga yeur Lfetlas... Ha ! Tfur.Tamartnni yeffeitt leqel. Tennayas : Ay asyaxiw !... Ihi temmut si la... Aaeaah ! ... Da tamartnni tessefhemas imirnni, tennayas : Tinna yesan ccel... D tinna i iweqmen ihi, a nnegik... Axaer... Tinna imi txeddem... as tea srg uksumis... Tettellid ayen ara tea. Wamma tagi yegganen ar hur... La kteqqar aqli mmute si la !... 38

Ddeqsnne

Da amar d temart... Ddmen imirnni urenas taylut i yellitsennni yegganen ar hur... Da ruen wwiastt.

Tinna n seba turdas Yiwen akkenni... Wwen xemseac iseggasen seg wasmi yezwe... Ur yesi ara dderya... Yewwi tameutis ur bib... Yewwitt ur uderwic... Kkesd nnbi ief ur yeul... Assnni yeneqd di tejmat yennayasen : Ay at taddart... Dutiyi... Ma yella sid aqcic... Ad awen eddqe ikerri yesan acciwen... Yal yiwen degsen, ad yesu seba turdas di tezi !... At taddartnni fkanas lfattia... Ihi am akken qqaren : Rebbi ma texfalu xefya... Yezzid useggas... Winna yerna urs uqcic. Da... Lfer... Urar... Tiratin... Seba wussan d seba wuan... Ma d winna... Akken ad ieddeq ikerrinni yeqqen i taddart... Inudad akk ddunit anda ara yef ikerri bu wacciwen n seba turdas... Ulac. Da yeteyyer. Assnni... Qqimen di tejmat... Netta akked at taddart... Heddren ef ikerrinni anda ara tid afen... Yual yeneqd yiwen akkenni, d inebgi n Rebbi... Yella dinna... Yensa lacanni di lame... Yennayasen : Semmetiyi ma gred imaniw... Mana... Ikerriagi nwen... D ayen isehlen... Amek akka d ayen isehlen, ula d keini ?!... Iih... Ruet tura... Anda tufam ikerri... Awittid... Ternumd aqcicagi i dilulen... Ad terem... Da widaknni ruen wwind ikerri, wwind aqcicnni i d ilulen... Da winna... Yeefas tafettust i uqcicnni... Yektal yiss seba turdas deg yiccew n ikerrinni... Yufa yeggrad litta... Idewwer er widaknni yennayasen : Atan ikerrinwen a wladi !...

39

Ddeqsnne

I wumi lqis ?... Yiwen akkenni... Yeba ad dya isebbaen... Ihi qbel ad iru er ssuq... Yektal iarrenis. Dinna di ssuq... Yerra ur win yeznuzun isebbaen. Yebda yettqellib leyubanis. Iqelleb akk lqisnniines anda tyerra... Ur tyufi ara. Da... Yeneq ur bu yisebbaennni yennayas : Ad uale ad tidawi... Da yenna hha, yual s axxam. Yufan dinna lqis... Yeddemit id... Yuald er ssuq. Yufatid yefra. Bu yisebbaennni ulac it... Da yeweq imirnni... Da... Yufatid yiwen akkenni dinna yual yennayas : I yisebbaenagiinek tura keini ?... I keini ?... Ne i walba nnien ?... I nekkini... Ihi... Imi i keini... I wumiyak lqis ?! Imi iarrenik aten anurk !...

Meskud yella babk Tagi...D yiwet tmeut akkenni i dyerban... Da tekcem sbiar. Mi dtual s axxam imirnni... Yeneq ers mmis, ad yesu azal n tmanya iseggasen, yennayas : Alxirim a yemma teli... Ahwuh a mmi... Meskud akkagi yella babak... Ad ual ar din...

Amendinni bu yizurar Yiwen wass... Yusad yiwen uear akkenni er taddart... Da yebda yettberri yeqqaras : Ad taem taeart !... Anwa ara yaen taeart ?... Da ffentd tulawin... Zzintas... Aearnni yewwet s acekkar... Da, yejbedd kra akken umendil... Da... Yessema 40

Ddeqsnne

yasent abendayer i tulawinnni... Yeqqarasent : Walimt tura amedilagi bu yizurar, atah !... Amendilagi bu yizurar... Taqcict ara tyeqqnen... Ad dlin inexaben nebir llir !... Da... Tulawinnni yal yiwet degsent d acu i tu. Aearnni yettkemmil kan akkenni, yeqqarasent : Aemt wagi, atah... Amendil bu yizurar... Aemt amendil bu yizurar... Wagi... Tin ara tyaen... Ad dlin inexaben nebir llir !... Da... Yiwet temart akkenni... Tuas amendilnni bu yizurar i yellis... Da... Am win yeccetkan i Rebbi. Taqcictnni... Meskint wellah ar akken i temmut lamer tezwi.

Takrembetnni Kra n werba akkenni... Qqimen di tejmat ttqessiren. Yual yiwen degsen yeneq er wiyanni yennayasen : Asmi akken i lli di lesker... Di lgirranni n Lalman... edre i leeb... D acut leebagi ?!... kuyad ihi !... Yiwen wass... Teffe tkebbanitnninne... Nleu... Nleu... Armi newwe er uerqub akkenni... Da neqqim dinna ad nestefu. Da... Ciu akkagi... Tebdad lehwa. Nmuqel anda ara neddari... Da nwala yiwet tekrembet akkenni annect ilatt... Da nuzzel urs... Takebbanit kamel, di meyya u ecrin yidne nedduri seddawas. Widaknni wehmen... Yeneq yiwen degsen yennayas : Taqsiagiinek ihi ulac acu yellan degs... Nekkini ssne tin yugaren tagi... Widak nnien nnanas : Amek akkagi ?!... Tella tin yugaren tagi ?!... Iih !... Ih !... Tella tin yugaren tagi... Ur terim ara kenwi asmi akken i lli di Fransa... Ihi... Xedme deg yiwet lluzin akkenni... Dinna i xeddmen timermiinagi da... Yiwen ubrid... Nexdemd yiwet tasilt akkenni... Annect n leqher... Tettalasem... di mitin yidne d ixeddamen... Nekka fellas sin 41

Ddeqsnne

wagguren, d wamek i ttnfuk... Da widaknni nnien wehmen... Umnen, ur uminen... Yual yeneqd bu tekrembetnni yennayas : Aha berka, ah ! Acu tesxerwie dagi fella !... Qaqa tella tasilt am tag ii dteqqare ?!... Da winna yennayas : Ih... Tella, ih ! Axaer, ne mulac... Anda ara dnesseww takrembetnniinek ihi, mulac ?!...

Kkes aserwal Yiwet tikkelt... Ddi akked kra n werba akkenni n taddart nne... Nru ad dnzur Ccix Muend. Ihi... Adekker... Ibenduyar... Tiratin... Nleu netthellil abrid abrid. Newwe er nnig yiwet taddart akkenni... Nufa agni... Da nebes. Newwid dinna tazwayt. Netta... At taddartnni dinna, d izehwaniyen. Da... Ur nettaki ara kan... Armi nwala yiwen akkenni yedrebzd er tlemmast n tqaet, yebda cce. Yerna... Yemma, ay akkenni d cce !... D asaflaw. Da... Zziyarnni akk zzinasd. Ciu akkagi... Nesla i yiwet tmeut akkenni taqqaras : Kkes aserwal !... Kkes aserwal !... Da winna... Yewwet akkagi er teggatnniines. Da nekni... Nerwel akk, Yal yiwen anda yerra. Mi tedda ddqiqa nni... Nfaq imirnni... ZIen win akken iceen...Yella ineec. Ihi... Yelsa sin iserwula yiwen ef waye... Mi dyesla... Irud kan akkenni s sin iserwulanniines. Tin akkenni i d ineqen ers... Zien d tameutis. Teqqaras kan ad yekkes aserwalnni yelsa s ufella. Ay, a mmi, ad ke ! ... Yiwen umar akkenni... Assnni... Yuald si lexla deg uzal. Azalnni n wassnniireqq am zzit... Amarnni ihi... Yewwed er kra n tsawent akkenni, da teffed urs teryel tennayas : 42

Ddeqsnne

Ay, a mmi, ad ke !... Da amarnni yezzi urs yennayas : Ay, a yelli, ula d nekk ad keme !... Da... Teryelnni... Terwel.

Ma iherd seksu ne mazal ?... YIwen akkenni... Yusad d inebgi ur Madal, dinna di Lema. Netta... At Lemaagi san taxsayt... Yak am akken i qqaren :

Lesfen ar Arus ; Taxsayt ar Lema ; Taeddiwt ar Wegni n Wafir.Lawan imensi ihi... Sersenasd akkagi tarelit i winna. Fkan asd degs ciu n seksu... Rnanasd s ufella... Nnader n leqlum akk d texsayt. Da winna... Yeddemd taenjawt... Yenna besmellah... Yewwet akkagi... Yufa d leqlum. Yewwet akkagi... Yufa d taxsayt. Yere akk anda ara yaf Rebbi n uksumnni... Ulac. Da yekker... Yenna hha... Iru er yiwet tiilt akkenni, qqarenas Fiwan... Da yebda la dyessawal ssyinna, la dyeqqar :

Ay At Madal Ma iherd seksu ne mazal ?!...

er leyub ay akal !... Yiwen uqcic akkenni d amecu... Assnni yeqqim akkagi gar temarin. Nutenti... Ssemuyent iij, ttqessirent. Da... Teneqd yiwet degsen... Tennayas : Nekkini... emmle lqahwaagi d ayen kan. Qbel ad yedden ccix, yu lal swi taeffayt n lqahwa. Mi ulle... Ad rnu taeffayt nnien. Mi kkre ad rue er lexla... Ad rnu taeffayt nnien... Timarinnni nnien ssusment kan. Da... Yeneqd uqcicnni yennayas : 43

Ddeqsnne

Amek akkagi n Nna Xelli ?!... Tlata teffayin n lqahwa i tsesse qbel ad yali wass yak ?!... Ma yella akkagi... er leyub ay akal !...

Lxir yella YIwen umar akkenni... Terbad teslitis, ur tesi ara ayefki. Da netta... Yennayas : Ulac ailif... Ad dae taat... Da iru er ssuq... Yud kra akken n taat... Tezzuur tamaagtis di lqaa. Mi dyewwe s axxam... Yufad llufan nni yedaqer... Da... Akken kan yeqqen taatnni deg waddaynin... Yennayas i teslitis : Aha ! Aha ! Awi taellabt !... Ru ad sdtege ciu uyefki i uqcic !... Da tinna... Tru ad dteeg. Yual... Tere, tere... ulac acu ara dteeg. Da amarnni yennayas : Aha !... Awid ayefki ad yee uqcic !... Ihi, a sidi... Lxir yella... Mana ula ansi i dyeffe !... Da amarnni... Imuqel mli...Yufa imirnni... Zien d aqelwac i dyu !...

Lmana n wawal Yiwen akkenni d aderal... Yekkat tagiart deg umiru... Ad yessers tacabcaqtis akk d kra n telwit akkenni zdats, ad yekkat... Tacabcaqtnni mettub... I lwadanni... Ma yella win i sdyefkan lweda. Ma yella d talwitnni... Yurad fellas : Je suis aveugle... Pour manger... Assnni... Yewwet, yewwet... Ulac. Ulac win i sdyefkan ulamma d duru... Da teqluqel nneyyas. Atan ieddad yiwen umar akkenni... Da yemmuqel akkagi talwitnni... Da yekna ers... Yeddemitt id yesfeitt. Yura s ufellas ayen nnien, da yerratt imirnni s amkanis... Iru. Da aderalnni... Yesla imirnni i 44

Ddeqsnne

yiurdiyen ; en, en, en... Win i dieddan ad asiegger tapyist er tcabcaqtnniines. YUal... Mai yiwet temart akkenni... Tekmesasd lkae n xemsa alaf. Aderalnni yeefas afusis yennayas : Ma yehdakem Rebbi... Meliyid d acu i dyuran ef telwit nni... S ufella n telwitagi ihi... Atan wayen yuran : Cest demain le printemps... Et je ne le verrai pas...

Amaqraman Yiwen wass...Yiwen akkenni... Yeba ad yawi tameutis er temdint. Yual... Tinna... Mazal ur teffi ara si taddart, twala akkagi amagraman... Da teneq ur urgazis, tennayas : Ieqqa da ay argaz... D wagi umi qqaren akkenni amaqraman, yak ?... Aaw !... Mazal ur neffi ara si taddart... Tereqamteqbaylit agi !... Yyan yyan a yelli ad kemrre s axxam... Ne mulac ad amtereq ula d tikli !... Da... Yerra tameutnniines s axxam.

Asebsinni n umarnni Yiwet tmeut akkenni... Teef tamacint, nettat mmis deg yirebbis. Ihi atan yiwen umar akkenni... Yeqqimd zdats. Amarnni yettkeyyif asebsi. Da yessfu akk ddunit. Tameutnni ur syeib ara lal. Ihi...Tamacint telle... Amarnni yees. Da tameutnni temme ef usebsinni ines... Teggerit si aq... Da tees ula d nettat. Mi dtuki imirnni... Tufad mmis ulacit... Yeffeitt leqel... Teneq er umarnni tennayas : Ay amar... Ur twala ara mminniinu anda yella ?!... Mmimnni ?... Mmimnni ihi... Iru ad iyidyawi asebsi nniinu... 45

Ddeqsnne

Susem, badkem !... Yiwet temart akkenni... Di lgirranni... Llan deg uxxamis yimjuhad smesisen i rradyu. Atnaya ruend lesker... Da imjuhadnni rewlen. Da tamrtnni teddem rradyunni... Tgeritt daxel n tekwat. Da tebda tetsettif fellas iceien... Teqqaras : Susem, badkem, susem !... Susem atan wwend lesker !... Susem ad kemyehdu Rebbi !... Susem !...

Actal di lemle Yiwet temart akkenni... Teba ad stezwe i mmis. Tmuqel akk di taddart... Twala yiwet teqcict akkenni teebas... Tamartnni, ur temmel ara ad yeffer sseris. Ihi... Amek ara stexdem i teqcictnni akken ad steeb... Yiwen wass... Teefitt weds, tennayas : Anna a yelli... Lemmer ad tere tin yeran yidi !... Ad am ini lbana lamana hha !... urem i wumi teqqare !... Da taqcictnni... Teqqullas akk... Tennayas : Ur ttagad... Nekkini ihi... Aeq win d win... Ma nni ula i yiwen !... Ihi a yelli... Yekkeriyi uctal di lemle !... Lamana... Hha... urem ad iyitkecfe... Nniam ur ttagad... Da taqcictnni tru...Ma d tamartnni... Tefka tameut. Da... Tufa taddart akk ef yiwen yimi. Tufa taddart akk... Rwan tasa ef teqcictnni... Qqarenas : Anna a tinnat... ni yettnekkar uctal di lemle ?!... Da tamartnni... Tennayas : Ru, a yelli... Ihi imi akkagi... Yefkayam nnbi laman !...

46

Ddeqsnne

Winna yean aqerwi n tazart Yiwen akkenni... Iu er ssuq... Yud aqerwi n tazart... Yerra tazartnni er tcullit... Yerra tacullitnni ef tayetis... Yerra d qbala s axxam. Mi ileu... Yeqe yiwen umar akkenni ula d nett ileu s axxamis. Netta akked umarnni seg yiwet taddart. Amarnni... Netta yerkeb ef uyul... Yual yeneq er winna , yennayas : Awid akkagi tacullitnniinek ad akttinebbi... Da winna... Yefkayasd tacullitnniines. Amarnni yerra tt s acwari... Da kemmlen abridnsen... Leun ttqessiren armi wwen anda akken ara mfaraqen... Da... Amarnni yennayas : Aru ihi tura ad nrse... I wakken ad aknfke tacullitik. Da winna yennayas : Aawwah !... Fiel ma tersed... Inimannni, iten. Da yewwet s acwarinni Yekkesd tacullitnni d tilemt... Yexle... Yual yennayas : Cwi kan llan inimanagi...Wanag yili yitei nekkini... Netta zien winna... Ileu ineqqeb er tcullitnniines... Armi ifuk aqerwinniines n tazart.

Xmaaa !... Tagi... D taqubat i yebnan lecciss ufella n teslent... Ihi akken kan i bdan ttimuren warrawis... Atan yenattid wuccen... Yeqqimas seddaw teslentnni... Yennayas : Efkiyid yiwen ne ad nali !... Taqubatnni tugad... Da tefkayas yiwen seg warrawis. Azekkanni... Uccennni yuald daen yennayas : Efkiyid yiwen ne ad nali !... Taqubatnni tugad daen... Da tefkayas daen yiwen seg warrawis. Ass wis tlata... taqubatnni teqqim la tettru. Atan ieddad ibellire... Yufattid akkenni... Da... Yennayas : Acu i kemyuen akkagi a taqubat ?... Da... Tinna tekayasd imirnni... Yual yennayas ibellire : 47

Ddeqsnne

A tabuhalt... Yak uccen ur yezmir ara ad dyali s ufella n teslent... Ass nnien ihi...Mi mdyenna... Efkiyid yiwen ne ad nali... Kemmini iniyas... Alid ma tebi ad dtali. ... Mana urem... Ma yennayamd anwa i mdyennan iniyid akkagi... urem ad astini ... D ibellire i yidyenna. Da... Taqubatnni teggullas akk... Tennayas : Aha kan tura... Deg wayagi... as kkes abel. Yual ihi ibellirenni iru... Atan wuccennni yuald daen ur tqubatnni... Da yennayas : Efkiyid yiwen ne ad nali !... Alid ma tebi ad dtali !... Da uccen yere... Yere ad yali... Ulac. Yual yennayas : Anwa i mdyennan ad iyidtini akkagi ?... Xmaaa !... Ma ad kecfe sidi bellire i yiyennan !...

Lbunyaagi Yella yiwen akkenni... Ziknni... Yettmetra di ssuq... Ihi mi s yefka welba kra n lweda akkagi... Da ... Netta ad asyini : A wagi i yidyefkan lwedaagi... Ad yeg Rebbi ad qwunt lbunyatik !...

Argaznne di Fransa Ilindi... Nuald si lexla nekk akked temartnni... Da nemmuger yiwet tmeut akkenni... Tennayad : Leslama... Ad ig Rebbi tselme... Da teneq er temartnni tennayas : Ansi i dtekkam akkagi ?... A yexti... ssyagi kan si tebirt... Ne lebel akked lbaaa... I kemmini, ieqqa... Tei lebel ne mazal ?...

48

Ddeqsnne

Amek akkagi ad u lebel nekkini ?!... D ayagi i yid yeqqimen !... Argaznne di Fransa... Yetta nnef umelyun i waggur... Ad u lebel nekkini !...

Yemlal li d li Yiwen wass... Yiwenn akkenni d abudali qqarenas li... Iru ur yiwen akkenni nnien, ula d netta daen d abudali, qqarenas li. Lawan imensi imirnni... Rran tasilt... uren tasiltnni d aman... Yual mi drekmen wamannni... Rnanas tikemmict n umren... Da rwintt akkagi ciu... Sersend ad en tarirt. Ihi an acu an... Ruen ad sen. Tekker lgirra deg yiebbansen... Da nsan deg umalu. Azekkanni... imir nni... Win i tenyesteqsan ad asinin :

Yemlal li d li... an arir wer yewwi

Yyad er libiw Yiwen wass di lgirranni... Yiwen akkenni d amusebbel... Qeddmentid lesker. Da yuzzel akka... Yuzzel akka... Yeweq anida ara yerr... Yeffeit leqel. Yual yemmuger yiwen umar akkenni... Yennayas : Ay a xali mer... Anda ara yiterre ?... Da amarnni... Yesallef akkagi... Yennayas : Iih ! Ru rwel ssyagi... Winna yeggumma ad syettixxer... Yettkemmil kan akkenni : Ay a xali mer... Anda ara yiterre ?... Ay a xali mer... Anda ara yiterre ?... Da amarnni yerfa... Yennayas : Acu ara kxedme tura nekkini ?!... Yyad er libiw !...

49

Ddeqsnne

Am win ixeddmen ur xaltis Yiwen akkenni... Yesa kra n tkerwi akkenni di tmurt... Da ixeddem yiss aaksi seddaw ufus... Assnni ihi... Irud si Lema yulid er taddart...Yewwid reba medden... Tlata yirgazen akked yiwet tmeut akkenni, tettiliyas ciu. Yual ihi... Widaknni fkanas meyya meyya duru... Da rsen. Ma d tameutnni tennayas : Ad yerez Rebii arrawik !... Da ters ula d nettat. Winna... NNiqal yessusem kan... Yual yennayas : A xalti ! A xalti !... Awid akkagi tura meyya duruinem... Am kemm am wiyaagi nnien !... Ssyinna, imirnni... Arrawiw... Ma yeba Rebbi ad tenyerez...Yera anda llan.

Ddawa n lwaldin Tagi... Asmi akkenni tehhre akamyu... Ihi... Ttruu ur yiwen ucani akkenni... Ttwali dinna yiwen akkenni... Qqarenas Said... Da nemyejbadd tamusni. Assnni... Neqqim nettqessir, da yennak : Twala tura a afer... Ddawa n lwaldinagi... Iih...Acu n ddawa n lwaldinagi ?... Ddawa n lwaldinagi... Aqli nniak... Tetteffe tikwal... Amek ?... Iih !... Axaer tura nekkini... Asmi kkre ad drue er dagi er Fransa... Tedayi yemma tennak : Ru a mmi !... Ad yeg Rebbi ddunitik... er zdat d tazegzawt !... er deffir d tazegzawt !... Da netta imirnni... yesskeniyid taberwinni sswayes ixeddem akkenni... D tazegzawt... Yual yennayid : Iih ! Wali tura taberwiagi, attah... Mi ttidure... Da ad ttnehre zdati d tazegzawt... Mi ttfere... Da ad ttid zzure deffiri d tazegzawt. Hatan ihi tura wayen akkenni i yidtenna yemma... Wwe urs. 50

Ddeqsnne

Lemmer am wasmi tentxeddme Yiwen akkenni d amaker... Yesa sin warrawis... Asmi yewwe d amar... Iru er li. Da seg yimirnni... Yettaxxer i tukera... Yual yetalla. Ma d sin warrawnni ines... fen kan akkenni di enanni n babatsen. Assnni ihi... Amarnni yeqqim akkagi nnig lkanun... Da kecmend warrawis... Yeslayasen la heddren. Widaknni zien... Taweqiten yiwet tegmert akkenni, tesa aji... Ruen ad tt idakren... Teggumma ad dteddu. Da amarnni... Yeefd ttesbi deg ufusis... Yebda la yesdemdum wedd, weds... Yeqqaras : Lemmer am wasmi tentxeddme... D mmis kan ara d ddme. Lemmer am wasmi tentxeddme... D mmis kan ara dddme... Da widaknni fehmen... Da kkren din din ualen ur tegmertnni... Ddmend ajinniines. Da tagmertnni meskint... Teferitenid am tixsi.

Ccixnni amezuz Yiwen akkenni... D netta i d ccix n taddart. Yesa umubil... Ihi akka akka, ixeddem yiss aaksi s tuffra ula d neta... Akkenni am widaknni nnien. Assnni ihi... Yuli er tqubbet akken ad dyedden hur... Akken kan yenna : Llaaah wakbar !... Da yesla i tlawin ffentd er uzniq n taddart tteggient : Attan leflantegga ad dtarew... iwlet ! iwlet ! Awitasd aaksi... Awitasd win ara ttyawin er sbiar... Da ccixnni...Din din yeqqrem tuddnanniines. Iubbd ur tulawinnni yennayasent : Dayen... Dayen... Aqli da... Ad ttawi nekkini...

51

Ddeqsnne

Mai d nnumru ideg nxee Yiwen uqcic akkenni... Yettnadi lxedma. Netta yesa xalis di Lezzayer. Yual ihi... Iwea xalisnni yennayas : urek ihi a xali... Ma ad iyidtafe kra dinna di Lezzayer... Iih... Ad wali... Assnni... Aqcicnni iceyyed urs xalisnni yennayas : urek ihi... Asd ass n ssebtagi zdatne... Aqli ttrauk di Plast Lud... Assnni n ssebt...Aqcicnni yeef lkar... Netta lemer yeffi si taddart. Mi yewwe imirnni er Plast Lud... Imuqel, imuqel akk anda ara iwali xalis... Ulac. Yual idewwer, idewwer... Da... Atan irud urs ubulis, yennayas : Wac, si Muemmed ?!... Acu akka teddaware dagi ?!... A wlidi... Mai d nnumru ideg nxeer...D Plast Lud i yi ierqen !...

Iru uqejjiris par avyu Yiwen wass...Neqqim akkagi s kra n warrac akk akkenni di tejmat. Assnni yewwet udfel... Yerna ugris... S tmara i leun medden... Ihi ciu akkagi...Attaya yiwet teqcict akkenni... Tewwid acmux ef ururis, tuald sit ala. Akken kan i d tewwe er dinna er tejmat... Da tenucce... Tru s nettat s uxmuxnniines... Da nekni... Nerredwi, yal yiwen sani yerwel. Tamedditnni... Nemlal nekk akked yiwet temart akkenni... Akken kan i yidtwala, tessaweliyid, tennayid : A afer ! A afer !... Aci ?... Ieqqa... Teri ne ala ?... Acu yeran beagi di tejmat ? Eehee !... Ur ri ara... Acu yeran ni ?... Tamartnni tekkeke d tasa, tennak : Tasadit n li !... Iih !... Iru uqejjiris par avyu !... 52

Ddeqsnne

Ueman akked Uemmun Yiwen umar akkenni... Yesa sin iewlan akkenni, uen yessi s. Yiwen isemis Ueman waye Uemmum. Yual... Amar nni ggumman ad sttixren iewlanis seg uxxamis. Mi yeffe yiwen... Da ad yekcem waye. Amarnni (Yewwet akk amek ara senyessefhem... Ulac... Widaknni ggumman ad fehmen). Yeya degsen. Assnni ihi... be zik... Yeldi tawwurt akken ad yeffe... Da yufatenid zdats... Da yeereq, yenna yasen : Abbuh ay at lara !... Ueman akked Uemmum... Ne kan, terred i yiriw !...

Mceawen warrac Sin warrac akkenni d imecuen... Mceawen deg ubrid n taddart. Da ffentd tyemmatinnsen... Mceawent ula d nitenti. Nniqal s uqemmuc kan... Tin tettqejjim, tin treggem... Yual ssekrent abuniyyiwnni n be. Ur tentfrin ara medden armi mzegzament akk. Yeqqim imirnni ucebbub di lqaa... Qqimen idammen... D axear. Yual dayen... Tin tewwi mmis, tin tewwi mmis... Ualent s ixxamennsent. Ciu akkagi... Atnan daen warracnni mlalen deg ubrid n taddart. Yiwen degsen yeneq er waye yennayas : Yyad ad nurar !... Anida ?... Anda akken nnuent yemmak akked yemma !... as ulac Tagi... D taqcict tamecut i ineqen er yemmas tennayas : A yemma... Efkiyid arum... Tura ulac arum. Tura... Ad amdssemu seksu... Tameddit... Ma yehwayam... Ad amdgge arum. Aaa yemma tamezuzt !... Efkiyid arum... as ulac. 53

Ddeqsnne

Winna ur nesi lxecxac Yiwen akkenni... Yufa arrac zzinas i yiwen uyul akkenni yewer. Ttaraen ad rekben ef uyulnni... Ur zmiren ara. Da winna yeneq ersen yennayasen : Iieiih !...Ayul... Ur tezmirem ara ad ttrekbem, yak !... Mi iru urgaznni ad yerkeb... Ayulnni... Yezzenqer... Da argaznni yebbenad er lqaa. Wissen acu n teblat i tid iuzan s aqerruyis... Da yeli yere. Atan ileqd bib... Iewwez akk ef winna iren... Yennayas : Iih ! Tura... Akkagi s ufella ur tyu wara. Mana... Ilaq ad t nawi er sbiar ad nwali lxecxacis... Ma mai dinna i tent yu... Winna akken ieren... Yekkerd... Yennayas : Ihi ! Lemmer am lxecxac... as ur ttruu ara aqerruyik... Axaer... Lemmer i si lxecxac... Tili amek ara ere ad rekbe aqyul... I wumi ur zmiren ara warrac ?!...

erlu ZIknni... elba ttemtaren udi. Ad leun ef tudrin... Imir nni... Kra n win yesan tafunast... Ad sbedden ef tewwurt. Assnni... Ruen ur yiwen uxxam akkenni... Da lall n uxxamnni teffed ursen, tennayasen : Ihi a tarwa... Mazal ur nessend ara... Ualetd ass nnien. Da yeneqd yiwen degsen yennayas : erilu !... etta yessendu, yerru !... Winna yetzuxxun akkenni Sin warrac akkenni... Tturaren deg ubrid n taddart. Yiwen deg sen yeneq er waye yennayas : Nekkini... Asmi ara yimure... Aru kan ad twali... Ad d ffe d aeggadnni ameqqran !... Imirnni... Anda wwent walleniw... Ad awen iarreniw !... 54

Ddeqsnne

Iieih !... A lxirik... Iih !... Ad kecme tigi s uar... Imirnni... Ma yella mlaled akked yizem... Nekkini ur tkkatea ara s lbarud... Ad zzfe fellas... Netta ad irewwel... Nekkini ad tttabae... Alamma fed Rebbiines s ufus... Iih akkagi... Axaer... Keini tcettle, txebble. Yak at uxxamnwen... Si zik... Zgaren, zgarend... Anda ara terdu keini ?!... Wamma nekkini... Lxuf d amnar... Asmi ara yimure... Ad lemde ad ssewwaye tirifin, d ayagi i yellan... Ihi... Atan irud wara s arracnni... Da... Yebda itezzi yasen. Iband kullec imirnni... Da winna yetzuxxun akkenni... Yerwel. Ma d winna nnien, yeefd tacacitis... Iqeddem yiss aranni.

S tumasnwen Yiwen akkenni... D amellem di tmurt... Yesa tiuna... Ikumya d ixeddamen. Assnni... Yewwed ukamyu n ssiman. Da amellemnni... Yeneq er sin ixeddamen yennayasen : Sersetd ssimannni akken ad yual ukamyu... Da widaknni sersend ssimannni. Akken i fuken ccelnni... Yewwd lawan n imekli. Da amellemnni iru yud taxbizt n urum, yefkatt i yixeddamennni yennayasen : Ruet ad tfetrem. Widaknni... Imirnni... fen taxbiztnni... Bedden ttraun. Ttraun, ttraun... Yual yeneq yiwen degsen er umellem nninsen yennayas : Eee !... A Dda Mu !... Acu ?!... Sswayes ara ne arumagi ?!... Sswayes ara teem arumagi ?... Iih !... Stumasnwen a tarwa !...

55

Ddeqsnne

A mara !... Tella yiwet tmeut akkenni... Ziknni... D taalt. Tesa yiwen mmis. ala winna i tesa akked Rebbi. Ihi mmisnni ziz fell as d ayen kan... Da akken kan ara twali yezzewrare yiij... Yeni mazal lal... Ula d tiyuza, mazal ur nnejmaent ara... Da netta imirnni... Ad dteffe s azniq n taddart... Da ad s tessiwel i mmis : A mara !... Yya ad ne imensi, ad nees !... Da mmis... Mmisnni ad dyekcem imirnni s axxam...

Acu i sdtessukse i babak ?!... Yiwen umar akkenni... Ziknni... Yuald mmis si Fransa. Mmisnni hih... Yusad urs akken ad isellem fellas. Mmis nni asmi i iru... Iru s cclaem... Asmi i dyual... YUald bla cclaem. Da amarnni akken kan i tiwal... Yennayas : A akin fell... Ur dttqerrib ara uri !... Da mmisnni yennayas : Aaeah ?!... Da amarnni (Netta zien yerra lif ef yimanis) Da Yebda yettru imirnni... Yeqqaras : Anna a mmi !... Acu i kxedme ?!... Acu i sdtessukse i babak ... Armi tuale am yemmak ?!...

Ual a la s axxamik !... Yiwen akkenni d afella... Yekkerd be... Da yebrad i lmalis i wakken ad iru er lexla. Ihi... Yebrad i tfunast yennayas : Ffe a rrbe !... Yebrad i uzger yennayas : Ffe a rrbe !... 56

Ddeqsnne

Da iru... Ileu... Yual yesla i mmis amecu la tid yettaba si deffir. Da yezzi urs yennayas : Ual, a la, s axxam !...

Arus bu ubernus

arus bu ubernus, Kker ad dtagme. Ur zmire ! Ur zmire ! Ay arus bu ubernus, Kker ad dtucce. Ur zmire ! Ur zmire ! Ay arus bu ubernus, Kker ad dtzedme. Ur zmire ! Ur zmire ! Ay arus bu ubernus, Kker ad tekse. Ur zmire ! Ur zmire ! Ay arus bu ubernus, Kker ad tzewe. Zmire ! Zmire !

Yelem igad yettwalin !... Deg yiwen uxxam akkenni... Llan seba ieggalen... YIwen degsen d aderal. Assen ihi... D yennayer ne wissen amek... Da at uxxamnni ... Zlan sin iyuza. Mi dsersen ad en imensi... Fkan yiwen uyazi u uderalnni weds. Ma d ayazinni wis sin... Frqent di seta yidsen. Aderalnni... Imir nni... Yeef akkagi ayazinniines... Da... Yennayas : 57

Ddeqsnne

Ia... D i ! ... Kul aeggal s uyazi... Yelem igad yettwalin !...

Ssuq n tura Yiwen ubrid... Sewwqe er Tizi Wezzu. Uqbel akkenni... Qqime... Aas i qqime ur sewwqe ara di tmurt. Ihi leu akkagi dinna di ssuq... Yual wala imsewwqen mlalen akkagi d aremmu deg yiwen umkan akkenni... Rri er dinna ula d nekkini ad wali d acu yellan... Da ufi imsewwqennni zzin as i yiwen akkenni dinna. Netta winna... Yetteggi dinna... Yettgalla... Yaqqaras : Yerem uxxamiw ! A ma ur yerni ara nnig reba meyyat alef ! Ar yiwen ur syeri ies !... Da nekkini wehme d acu yeznuzuy. Bdi ttae er zdat akken ad wali. Deggre akka... Deggre akka... Armi wwe er zdatnni... Da ufi... Zien d aqelwac.

Tezwar tufit Yiwen umar akkenni ziknni... Iferreq aksum i at uxxam (Axaer ziknni mi ara yili uksum, d amar i tiferrqen ef at uxxam). Ihi atan ileqd ur teslitis. Akken kan i temmae i wakken ad dteef amurnniines... Da ieccemittid Rebbi... Teeed. Da at uxxamnni ssusmen... Tislitnni imirnni tekker... Tennayasen :

Yefkayi sidi tacrit... Mmade... Tezwar tufit... Anda ara kemgre a tarwit ?!...Da tuli er tkanna... Telleq imanis dinna.

58

Ddeqsnne

ATan laferim !... YIwet tmeut akkenni... Yewwitt urgazis er Fransa. Asmi d tual er tmurt imirnni... Ur tttewwi ara lqaa. Assnni ihi deg ubrid n tala... Thedder i tlawin teqqarasent : Ay a yessi !... Ad yili Rebbi yidkent... Amek i tleumt deg yiberdan am wigi ?!... Nekkini ihi... Ur zmire ara i yiberdan am wigi !... Da tulawinnni... Ssusment kan... Attan teneqd yiwet akkenni degsent tennayas : A Nna Xellu !... Yyad tura er dagi ad twali... Di lenaya n Rebbi... Muqel !... Atan laferim !... Mazal ur yekkis ara ssyagi !... Yak d kemmini i yeddzen akk abridagi !... Ne ni tettupd !... Ad dyeneq umkanagi... Atah !...

Wissen tislitnniinu Tagi... D yiwet tmeut i yufan snat temarin akkenni, d tinebgawin n Rebbi, ur ufint ara anda ara sent... Da tewwi tent ad nsent deg uxxamis... Deg yinni... Timarin nniheddrent garasent. Da tameutnni... Tesla i yiwet deg sent teneq er taye tennayas : Ieqqa da a tinnat... Wissen tislitnniinu ma tesseda tuggi ? Yerna wissen daen ma teegd tafunastnni tamecut s lemdra ? Axaer... Tinna d tamelumat... Ilaq ad ttidteeg s lemdra... Da tameutnni tewhem... Amek yeni... Tamartnni d tinebgiwt n Rebbi... Mana tesa akk ayen akkenni dteqqar akkenni !...

fe taqecwalt Assnni... Tella tmecret di taddart. At taddart mlalend akk er tzemmurt umalu. Axaer... Dinna i zlan. Ciu akkagi... 59

Ddeqsnne

Atan yekker imeni gar sin iderma akkenni. Da... Aewzan... Lemwas... Tiqubac... Yiwen umar akkenni... Atan yuzzeld urs wayawis Yennayas : A Dda Leflani ! A Dda Leflani ! Acu ?!... Atnan watmatenik msekfan nutni d At Leflani !... Azzel !... Ma yella kra ara tudde !... Ulamek !... fe taqecwalt...

Yuasd babas Yiwen umar akked yiwet temart akkenni... San yellitsen tessawe i zzwa. Assnni ihi... Trud ursen yiwet tmeut txeeb i mmis. Da tebda tetzuxxu s mmis, teqqaras : Mmi... Yebnayas babas axxam... Yerna yuasd babas kullec. Yuasd umubil... Yuasd ccabrakuci... Yuasd akustim... Yuasd isebbaen... Yuasd ssaa... Widaknni smesisen kan. Yual amarnni... Netta zien yea timess... Da yeereqd yennayas : I tura kemmini ! Mmimagi... Mi dteqqare : Yuasd babas... Yuasd babas... Di lenaya n Rebbi ma ur iyid tenni... Acu i dyu netta ?!...

Anda ara dnemmer aman ?... Yiwen wass... Tekker tmess dinna seddaw taddartnne. Netta... Anebdu d anebdu... Aman ulac... Yerna assnni yella wau. Da at taddart yeffeiten leqel... Newwet acu ara nessexsi... Aawwah ! ... Yual abusawinninne yessawel i lipupyinni n Ieugen... Widaknni ruend. Da nekni... Mi nwala akkenni sin ikumya d izeggaen mbaid... Nefre. Mi d wwen... Da atan yeneqd urne ccafnninsen Yenna : Anda ara dnemmer aman ?!... 60

Ddeqsnne

A seba ssiqat !... Yak lemmer nesi aman ... Yak tili... Ayer ara wennessiwel ?!...

Lukan yessemar iimi Yiwen umar akkenni... Yezweas i mmis. Ihi yewwiyasd yiwet akkenni... Segmi ara dtekker... Nettat d iimi. Yual... Amarnni... Ad dyini kra... Yessta. Mmisnni yeggumma ad dyeneq... Da tru kan akkenni. Amarnni yea timess... Mi serqent kan... Ad yebdu ad yettawi, ad yettarra di lara : Lemmer yessemar iimi... Yali meqqer umcic... Lemmer yessemar iimi... Yali meqqer umcic...

Kra akken uburis Di lgirranni... Tella yiwet temart akkenni di taddartnne qqarenas yemma aa... Tettimi ef yiwet terut akkenni nnig ubrid, tessemuy iij. Netta... Abridnni... Ssyinna i tteddin yimjuhad... Tamartnni tettwaliten. Da nekkini mi dwwe kan urs, ad sini : Amek ihi a yemma aa ! Anwa i twala assagi ?... Ay a mmi... eddand yirgazen... Ay akken d irgazen... Am yizmawen !... Acut lqeddnni... Acuten cclaemnni... Ay a mmi... Imi irgazen am widak... Ffen er tegi... Luriyyaagi ad ttidnawi... Akkenni yal ass... Assnni wwed urs... Ufittid temmuben, da nnias : Acu i kemyuen akkagi, assagi, a yemma aa ?... Ahwuh a mmi ! Assagi... Ulac. Texla taddart... Amek akkagi ulac ?... Ulac mai mai ?... Si be i qqime dagi... Ieddad kra akken uburis... Akken d imiwri, lenakis d izegzawen... Ay a mmi... Yefsa ef tardast ! Tifettusin din, tiqejjirin din !... 61

Ddeqsnne

Ur ttagad, a gma, ad telu Yiwen akkenni yehlek gmas... Da iru urs ad tidier... Yufatin deg usu yettmettat. Yeqqim acu yeqqim dinna ur gmasnni... Mi dyekker ad diru... Yeba ad asyini akkagi sin wawalen i gmasnni i wakken ad tidyual rru : Ur ttagad, a gma, ad telu... Kra n win ihelken yemmut.

Semme rrekbanni Yiwen akkenni... Yekker ad iru er Fransa. Netta lemer yeffi si taddart. Ihi yewwe er lmera... Iwala lbaburnni annect ilat... Iwala lebernni d ayen ur qeent wallen... Iwala laci nni, wa er uqerru n wa... Da argaz yeffeit leqel... Yerwel asend i widak ukud yedda akkenni. Yuald ur yemmas imirnni, yennayas : Alili ! Alili ! Acut umemunni ! Aaaala !... Aaaala !... Semme rrekbanni !...

Ammer win yettamnen yemmas Yiwen uqcic akkenni d aderal... Ad yesu ahat tnac iseggasen di lemeris. Yemmut babas... Yesa kan ala yemmas... Ass nni ihi... Yesla i tlawin teqqnentas lenni i yemmas, ad tiwed zzwa. Aqcicnni, asmi yemmut babas... Yemmas tuhedit s Rebbi ar teqqim fellas. Da yebda la yekkat agejdur imirnni, yeqqaras :

win yettamnen yemmas, Imi d li eddant fellas. Tekref afud i lenni, Tea amenzu n tasas.

62

Ddeqsnne

Qiqiu Yiwen wass... ea mcawaren fellas at taddartis, ban ad s kellxen, nnanas : Ass n lemaagi zdatne... Ad nawit akk tamellalt, tamellalt er lame. Imirnni... Mi nfuk taallit, win iruen ur ccix i wakken ad sya aqerruyis... Ad syefk tamellaltnni. Mana... urwat win i syeqqaren i ea... Akkagi da... Ad nerwu fellas tasa... Assnni n lema... Widaknni xedmen akkenni. Win iruen ur ccix i wakken ad sya aqerruyis... Ad syefk tamellalt. Akken, akken... Da ea yewhem... Widaknni bdan tasa fellas. Yua ea yewwet akkagi deg yicuais. Da iegge yennayasen : Qiqiuuuu !... Wigi akk d tiyuza, ala nekk i d ayazi !...

Yifit wayen ur twala ara Yiwen akkenni... Ileu akkagi abrid abrid... Da... Atan kra uwemmus akkenni, yelid si raya tin reba ne tis xemsa... Da iuzatid deg uqerruy...Winna ikemmel kan akkenni abridis... Yela daen ciu... Da yenneqlab er deffir. Iru yefsid awemmusnni... Imuqel d acu yellan daxelis... Yufa d abla, ad yewzen tlata ne reba kilu. Da winna... Akken kan iwala ablanni... Yeli yere.

Yyaw lhendi Ziknni... Llan agad yeznuzuyen lkermus di ssuq. Ad sentesle ttberrien : A yyaw lhendi !... Lmus men endi !... Ma tebi ad tee imirnni... Ad true ur walba degsen. Keini imirnni ad ttette... Netta ad akdyesseqcar, alamma terwi. Winna imirnni ad yeseb icelman... Ad akdyini acal i kd tewwi. Assnni ihi... Yiwen akkenni... Yewwid azmbil n 63

Ddeqsnne

lkermus er ssuq. Akken kan i dyesser i uyul... Ata yeleqd si Weli. Da winna yesseqca... Win itett... Armi ifuk uzmbil nni. Winna iedda ad yeseb icelmannni, yufa ayulnniines yettraut. Netta zien... Ayulnniines yeayas akk icelmannni... Da si Weli yugi ad ixelle... Nniqal terwi... D wamek i dyefka Rebbi lmumnin... Zzind yemsewwqen... Uqqmenas ssuma kan akkagi s ti i uzembilnni... d wamek tefra...

I yettmean d ulawen Yiwen akkenni... Yusad urs inebgi... Mi qqimen ad fetren... Inebginni... Wesmellah, lemdullah... D aya, ur yei ara mai. Da winna yebda la syettgalla. Inebginni yennayas : A wlidi... I yettmean d ulawen... Da winna amek ara yexdem... Iru er tqeitnniines... Yezla ecra waxfiwen, Yekkesasend ulawennninsen. Da mi dyeder lawan imensi... Yesserasd ulawennni i yinebgi nniines.

iasen lewaya... Tella yiwet temar akkenni ziknni urne... Seg wasmi i d tekker i la tbedd ef yiwet tefdent. Tezga tessafag tixellal. Mi teqqim teqqim, ad ktini :

Aylaw yeqqariyid : Anam. Ayla n medden yeqqariyid : Acu ?Mi dtekker be ad stini :

ba lxir a taellayt... Bujur ay ifenalen. Leslamam a lqahwa... A tin diteldin allen. A Rebbi reziyi mmi... D netta i yittidyessasen. 64

Ddeqsnne

D nettat i syeqqaren daen :

Taxxamtiw teqqariyid : Leslama...Ihi tamart temmel kan taxxamtis... Ur temmel ara tixxamin n medden. Nettat tesa weltmas di taddartnni zdat ne. Assnni ihi... Ceyyend urs nnanas : Weltmam tuen... Tekker tru ur weltmas... Tufattin tettmettat... Da teqqim dinna urs. Tlata wussan akked tlata wuan i teqqim dinna deg uxxam n weltmas. Tinna ur teli, ur temmut. Tamart tekker ef yimanis... Ad dtual s axxamis... Mi dtewwe akkenni, steqsanttt tlawin, nnantas : I weltmam ihi... Amek ?!... iasen lewaya... Nniasen ma temmut, melttt !... Asmi meqqret temart dayen... Tfukas tezmert... Tuen ula d nettat... Da teef tasga. Assnni... At uxxam walantt qrib ad temmet. Bedden akk urs, yal yiwen d acu i syeqqar. Yiwet tmeut akkenni... Temmaed urs tekkesasd tasumta. Imir nni... Tamartnni tejmed akk kra n lehd i dyeqqimen... Tekkerd akkagi urs, tennayas : Acuer i yitekkse tasumta ?!... Mazaliyi ur mmute ara !... Axaer nekkini...

Ma zewe, ad duale ! Ma mmute, ad dkkre ! Ma ur iyiyehwi ara... Akkagi ara qqime !Da temmut.

Lic b lirfa Yiwen wass... Ccix Muend... Usantd urs snat temarin akkenni, ad zurent. Timarinnni snusuyent ef at laxert. Yual ccix yennayasent : Wwiakentd Rebbi ma ur iyitennimt tura kennemti... AT laxertagi ief tesnusuyemt akkagi... D kennemti i yetubbun ursen... Ne d nitni i dyettalin urkent ?... 65

Ddeqsnne

Yiwet di temarinnni tennayas : A wlidi... Anam a ccix... Lic b lirfa... Kra yella, kra yerna. Da ccix Muend yennayas : Ad amyefu Rebbi ihi imi dtenni tidet...

Iniyas i nettat Yiwen akkenni... Yella di tmurt, yerwa lmiziriya. Yual yerel d leqq n rrekba... Iru er Fransa. Mazal ur yewwi ara waggur segmi yeleq er dinna... Atan tewweitid tebrat... Turayasttid tmeutis, tesseddayasd daxelis taaciwt n DALLAS... Winna imirnni (Yak ur yeri ara) ... Iru ur yiwen akkenni... Yewwiyas lkae akked tjellabt... Yennayas : Ad iyitaru tabrat... Yerbe... Tabratagiinek i wumi ara tttaru ?... I tmeutiw... Ihi... Acu ara stini ?... Da winna yennayas :

Iniyas i nettat : Aqla nettmettat... Ad tehder, tufa imanis...

Tekerbabtnni n Dda Bujema Dda Bujemaagi... D yiwen umar akkenni... Ssnet asmi xeddme di Charenton. Da ula d netta din i ixeddem. Yesa waqila seba warrawis di lweqtnni, ixeddem fellasen. Yerna... Arrawagiines mecuit irkelli. Da... Ur yeqi ara. Assnni ihi... Nemlal nekk yids deg umiru. Mi newwe er wanda akken ara ners... Yeba ad yers qbel ad yebes umiru. Yewwid tagrabtis anda akken yettawi tagamiltnniines. Ielleb kan... Da iru... S netta s tgamiltis... Da yennelas kullec. Assnni... Yewwid takerbabt daxel n tgamiltis. Da takerbabtnni tru gar iarren n laci. Da Dda Bujema... Ur 66

Ddeqsnne

imuqel akka wala akka... Yekker kan... Da yetbe takerbabt nni. Mi ttidyeef... Yeddemittid... Isuitt... Yerratt daxel n tgamiltnniines. Nekkini nniqal rue. YUal yeqeiyin d asawennni... Da yennayid : Takerbabt d tamxaleft, eee...

Tinna ubaanni Asmi meiye... Ula d nekk iweayi baba. Cfi yennayi : A mmi, ad kwei cfu... Ticki teddi akked urba... Ma teyi, ur qqar ara yi. Axaer... yan akk widaknni ukud teddi akkenni. Ma tellue ne teffude... Daen kifkif... Ur qqar ara llue ne ffude. Axaer... Lluen ne ffuden akk widaknni ukud teddi akkenni... Tella yiwet ad kttmle... Ma yekcemak ubaa er daxel usebbaik... Dinna ur qqar i edd... Kkesa abaanni. Axaer... ala keini kan i iurr...

Anda yewwe babak, tawe Yiwen uqcic akkenni... Yufad babas d aear. Asmi meqqer... Yesseta s lxedmanni n babas... Da iru ad inadi lxedma nnien. Inuda akk ddunit anda ara yaf lxedma nnien... Ur yufi ara. Ne ma yella wacu yufa... Mi yexdem akka ciu... Ad tidstixxren. Yewqe deg yimanis. Assnni ihi... Qqimen akkagi netta akked babas er lkanun. Da babas yesteqsat : Amek ihi a mmi ?... Yella kta tufi ?... Ur ufi ara... Teri ihi a mmi :

Suur, ur sfullu... Anda yewwe babak, tawe... Ternu lqedma fellas.

67

Ddeqsnne

I lgerbi... Walac ?! Yella yiwen akkeni d arumi... Yesa lfima ziknni di tmurt. Wissen anwa widaknni i tyettakren. Mi dkecmen deg yi er lfirma... Da ayen ufan ad tawin. Aruminni... Iqure, iqure... Ulac. Netta yesa kra uecciw akkenni yettaa degs ddewzan. Assnni ihi... Yessefqed anda akkenni yesa tiurin... Yufatentin wwintent. Yessefqed er uecciwnni... YUfan ula d winna glan yiss. Yewwetit baa... Da yennayas : Rrizaan... Bu. I lgerbi... Walac ?!...

Yir lfal, n win i tyennan Yiwen akkenni... Ziknni... Yeserkil ad iru er Fransa. Netta yesa kra n liran akkenni... Ur yedil ara yidsen. Assnni ihi... Yekkerd be zik... Yeddem tabalistis, yeffe... Akken ad iru ad yeef lbabur. Da tameutis tetbeit er berra... Tufa lehwa tekkat. Nettat iellinni kan i tesla i lirannniines heddren ef urgazsi, ttakenas ddewa n ccer... Tennayas :

Ttxilek ay au thenni ; A lehwa, awi I lbabur ad iqaed Degs yedda li U Lerbi, Netta n nnimru waed. Yir lfal n win tyennan ; Mai n win tyeslan. Nekni, ef Rebbi i iemmed.

Ssextarek Sin akkenni... Ruen ad deggden. Da fend yiwet tsekkurt akked yiwen ubub. Sinnni... Yiwen degsen yehed... Waye 68

Ddeqsnne

ur yehid ara. Mi eddan ad ferqen... Winna iehden akkeni yemmaed er wayenni... Yeefit di txennaqt, yennayas : Ssextarek !... Ke, awi abub ; nekk ad awi tasekkurt !... Ne... Nekk, ad awi tasekkurt ; ke awi abub !...

Bu lberhannni Yella yiwen akkenni ziknni... Yettarra imanis d ccix. Da ileu ef tuddar, yettak zzyara.Assnni ihi... Yewwed er yiwet taddart akkenni... Yera, yera ma yella win ara d iruen urs... Ulac. Da yerfa... Yebda yetteggi, yeqqaras : Yyaah ?!... Wamma ihi akkagi !... Ccix akkagi am nekkini... Tugim ad dtruem uri ?!... Ihi imi akkagi i wenyehwa... Tura ad twalim lberhaniw !... Da yerfed taekkaztis... Yebda yekkat deg yiwen li n yiwen uxxam akkenni dinna... Yeqqaras : Dagi ara wendssufe linser ! Atah ! Di liagi ! Atah !... Da yeffed urs bab n uxxamnni, yennayas : Aru tura keini... D acu i tesxerue dagi fellane !... Ad dtessuffe ayen i kyehwan ! Anda i kyehwa !... Ma yella di liagi... Ur dtessufue ara segs ula d ian !... Axaer... Liagi d nekk i tyebnan.

Atmaten, d atmaten... Yien akkenni d nneyya kan... Yesa yiwen gmas akkenni d uccen. Assnni ihi... ni nneyyanni kecmentid ciu iurdiyen... Da atan irud urs gmas, yennayas : A gma... Yya kan ihi tura ad dna lmal... Ad netjer ef yimannne. Lmalagi tella degs lfayda... A wlidi... Teriiyi, nekkini ur ssine ara tjaraagi... Ru tixxeriyi !... Deg wayagi... Aha kan abel degi... Efkiyid kan iurdiyen nniinek... 69

Ddeqsnne

Da winna yefkayas iurdiyen. Da gmas... Imirnni... Iru yud ayul... Yud ulli... Yud tieen. Mazal ur dtezzi ara ddurt... Atan yuald ur winna i sdyefkan iurdiyen... Yennayas : Aawwah ! Ilaq ad nefreq. Amek akkagi ad nefreq ?... Keini awi aylak... Nekkini ad awi aylaw... Yak tenniiyid ad neccerk... Aawwah ! Dayen... Tura ad nefreq kan... D ayagi i yellan. A wlidi... Gmas yeggumma. Da winna... Yeweq amek ara yexdem. Da yeayas aylas i gmas s wezgen n ssuma. Da yewwid asefru imirnni, yennayas :

Tadyant yexdem Lusin... Lukan i yessin, Yali ur ixedde mual. Yennayid ad dna ayul. (Mer terbie, ay ul...) Ad dnernu ula d lmal. Zi tiis er lexdia... Nekk la alem la dra, Armi i si ra lmal.

Ayazinni n yennayer

Ielli akka imira, Lli squqque. Sawleniyid : A iwiw ! Akken ad nnejmae. eggreniyid tieqqayin, Akken ad ttwafe. Ssemsaden tiferyin, Akken nad mmezle. Tasilt n waman temmu, 70

Ddeqsnne

Akken ad nnecwe. Teddzen di lqaqer, Akken ad iide. Rran dderz n yisaren, I wakken ad wwe. Nnejmaend ef zik lal, Akken ad mmee. Abbuh ! Abbuh ! A nekk ur nesi afriwen, I wakken ad rewle.

Tinna n teqlaluctnni Sin akkenni d ifellaen... Xeddmen deg uerqub. Yiwen deg sen yebes lxedma... Da yebded akkagi... Yebda yetthuzzu aqerruyis... Da winna nnien yennayas : Aaw !... Acu i kyuen akkagi a winnat ?... Aaawwah !... Zien ula d Rebbiagi yesxerwi kan... Aaeah ?!... Da winna imirnni... Yesskenas tara n texsayt... Yesskenas daenkra n tbellu akkenni yennayas : Iih !... Wali tura... Tara n texsaytagi... Twali tabellutinn... Iih ?!... Tara n texsaytagi... Ur tehid ara mai... Tettakd tiqlalucin annetilatent !... Tabellutinna... D ttejra annetilatt... Yerna tettakd abellu amecu !... Iih ?!... Iih !... Ur yesxerwi ara da Rebbiagi ?!... Asmi i dyexleq taxsaytagi akked ubelluagi ?!... Iih !... Acu ara kini tura nekkin ?!... Iih !... Lenaya n Rebbi da... Muqel ! A wlidi... Wigi d lecal n Rebbi... Tixxer, bedik... Ur keccem ara di lecalat n Rebbi... Iih !... Wanag... Taraagi n texsaytagi... Ad tettak abellu inna... Tabellutinna... Ad dtettak tiqlalucinagi. Akkagi i fehme nekkini... 71

Ddeqsnne

Iih !... Tura... Akken i kyehwa... Ssaa attan tura d tnac... Yyan ad nru ad nefter... Imirnni... Ad snqeyyel ciu... Haa ! Yyan da ad snqeyyel seddaw tbellutinna !... Sinnni ihi... Atan la sxerxuren dagi... Ciu akkagi... Win akkenni iheddren akkenni... Yedduqqesd seg yies. Da yessakid winna nnien... Acut akka ?!... Winna yeef anzarenis yennayas : Eehh !... Ffunezred... Acu i kidyesfunezren ?!... Eehh !... Anda ri ?!... Amek ?... (Imuqel akka, imuqel akka er lqaa) Ihi d yiwen seg yibelluenagi ihi... I dyelin usaweninna... Da iuzak id deg wanzarenik... Yesfunzerikid... Waqila, ih !... Waqila, ih !... Ad twali tura ?!... Yerna keini !... Tebi tabellutagi... Ad kdtettak tiqlalucin !... I lemmer tura d taqlaluct i dyelin akkagi fellak... Ssyihin iwasaweninna... Tuzakid deg wanzaren ?... Hah ?... Mai tilaq... Aay, a yemma !... Tilaq tfeexiyi !... Iihya a mmi... Iih... Keini tura... Ad tkecme di lecalat n Rebbi ?!... Ilaq taraagi n texsaytagi... Ad tettak abelluinna. Tabellutinna ad dtettak tiqlalucinagi !... Akkagi i dtenni sgelli !... Dayen, dayen... Ur dnni ara, nekkini !... Dayen... Uald ay awal s imi !...

Yezzazzel mimmi Tin yesan agrud amecu... Ad tterr er ddu ad yees... Agrudnni... Mi dyuki... Da tinna ad tidteddem... Ad stefsi tattalt... Da ad tetturar yids, ad asteqqar :

Ay imeksawen N wulli d yirgazen... Ma ur twalam ara uccen ? Yewwi izimer d aksas, 72

Ddeqsnne

D amenzu n yemmas. Yezzazzal mimmi... Yezzazzel, yekkesast. Yeayas tikesmatin, Ieggeras tieswatin. Ccah ay uccen afuan ; amlek a bu tiliwin.

Ledada, d irien Yiwen uyazi akkenni... Yualasent i tyuza d abalac. Mi yuli s ufella ugudu... Da akken i dyenna d akken. Ula d iyuzanni nnien... Ur zmiren ara ad dneqen zdats. Ihi ass nni... Tiyuzanni ubbent s aqwirnni, dinna kan ukessar nni... Da atan yemmed izirdi, yeddem yiwet degsent. Tiyuzanni nnien rewlentd s ayazinni, nnantas : Azzel ! Azzel ! Atan izirdi yeddem yiwet !... Ayazinni... Imuqel akka er wanda tettwaddem tyazitnni... Da yennayasent : Aaa !... Dihin, yeffeiyi waluf... Yak zik i kentnni !... Ledaqa, d irien !...

S teqbaylit Tagi... D yiwet tmeut akkenni... Qbel lgirranni, dinna ur ne... Tuen taebbutis. Ihi tea akk lecawecnni n tmurt... Teggumma ad telu. Yefkayasd Rebbi win i ttyewwin ur yiwen bib akkenni d arumi, dinna di Tizi Wezzu... Mi dtual ssyinna... Imirnni... Steqsanttt tlawin nnantas : Amek ihi ?... Ma terid bib ?... rid bib, ih... Acu i mdyenna ?...

73

Ddeqsnne

Aaa ! Yessetma timezuzin... We