BAI THUYT TRINH NHOM 1

BAI THUYT TRINH NHOM 1

Thanh vin nhom:

1. Nguyn Th Mai Hoa

2. Nguyn Th Minh Chu

3. Nguyn Th Minh Lm

4. Pham Ngc Tho Nhin

5. Ng Th Khnh Ngc

6. Mnh Hong

7. Th Thu H

8. Trnh c Hong

9. Trnh Thu Hng

10. Trn Th Kim Vin

Chu :Vn hoa thi ky Vn Lang- u LacI/ S lc v thi k tin s

1. Thi k

a. Hu thi i c:

Vn ha Sn Vi, phn b rt rng trong cc hang ng v thm sng c tLo CainNgh An. Nhng nhm c dn nguyn thy ny sinh sng bng hi lm v sn bt trong mt h sinh thi min nhit - m vi mt th gii ng vt v thc vt phong ph, a dng.b. Thi i mi:

- Vn ha Ha Bnh:

+ Ha Bnh, mt a danh bn dngsng , l ni u tin cc nhkho c hckhm ph ra mt nn vn ha thuc cui thi c n thi mi trn mt vng nh hng rng ln thuc ng Nam v NamTrung Hoa.

+ Cm t ny c dng ni n nn vn ha cui c gh o trn khp chu vi hn cui to ra nhng dng c t thi c n thi mi.

+ Gm 3 giai on: Ha Bnh sm, Ha Bnh gia, Ha Bnh mun.

- Vn ha Bc Sn

+ L tn gi mt nn vn ha Vit Nam s kthi i mic nin i sau nnvn ha Ha Bnh, cch ngy nay t mtvnn 8000 nm. Bc Sn l t theo tnhuynBc Sn, ni pht hin u tin nhng di vt ca nn vn ha ny.

+ Khng gian ca vn ha Bc Sn l cc min t thuc cctnhLng Sn,Thi Nguyn,Ha Bnh,Ninh Bnh,Thanh Ha,Ngh An... ngy nay.Tnh n nm 1997, c 51 im vn ha Bc Sn c tm thy v khai qut. Trong s , c 8 a im tm thy di ct ngi.

2. Thi i ng a bn: Cc a im vn ho Phng Nguyn phn b tp trung khu vc hp lu ca cc con sng ln: Sng Hng, Sng , Sng L v Sng y tc vng Ph Th v Nam Vnh Phc, ng Bc H Ty, H Ni, vng Nam Bc Ninh.C dn Phng Nguyn l nhng ngi nh c n nh v sng theo tng cm dn c lng x cht ch v thc s c nhng khu vc sn xut th cng, m ngh.Di vt: , gm, xng, ngCng c sn xut ca c dn Phng Nguyn ch yu lm bng , u c mi nhn, kch thc nh nhn, a dng v tinh t, c ch tc t cc loi qu him, rn cao, mu sc p. Cc k thut ch tc nh gh o, ca, khoan, mi, tin u t ti mt trnh iu luyn cao.Vic pht hin radi ch Phng Nguynthuc v cc nh kho c hc Vit Nam (nm1959). Giai on ny cc nh kho c hc cha tm thy nhiu cc hin vt bng ng. song c dn Phng Nguyn bit n ngh luyn ng. Trong mt s di ch Phng Nguyn tm thy nhng cc ng nh, g ng v x ng.Gm Phng Nguyn c xem l nh cao ca ngh thut gm Vit Nam thi s s.Nin i: Nin i m u t cui thin nin k III TCN, u thin nin k II TCN v kt thc vo khong na u thin nin k II TCN, tc cch y khong t 3.000 n 4.000 nm.

3. Thi i ng- Vn ha ng u:

* Di tch: Cc di tch tp trung nhng i g khng cao, bn cc m h, ven lu vc cc sng sui nh sng Hng, sng L, sng v sng ung thuc cc tnh Ph Th, Vnh Phc, H Ni, H Ty, Bc Ninh, Bc GiangC dn ng u lm nng nghip. H lm rung nc v rung kh quanh ni c tr. iu kin kh hu v mi trng rt thun li cho vic pht trin nn nng nghip a canh, ngun gc t vn ha Phng Nguyn. Nin i 3500- 3000 cch ngy nay.

* Di vt: vn chim mt t l ng k. Tuy vy c th thy s suy thoi v cht liu cng nh k thut ch tc. k thut luyn kim c v ch tc ng c s pht trin t bin. ng c ch tc ti ch. Hu ht cc khu di tch vn ho ng u u tm thy du vt ca ngh c, luyn ng nh khun c, ni nu ng. Qui m ngh luyn ng ng u khng ln - theo kiu h gia nh trong mt lng.

- Vn ha G Mun+ c chng trong khong thi gian t nm 1.000 - nm 700 TCN, thuc cuithi k ng. Nn vn ha ny c t theo tn ca a im m vo nm 1961, cc nh kho c hc khai qut c nhiu di ch ca nn vn ha ny, g Mun, x T X,huynPhong Chu,tnhPh Th.+ Vn ha G Mun c nhn nhn nh l nn vn ha tinvn ha ng Sn. Thi k ny, ngi Vit c c nhng chuyn bin r rt v mt x hi phc tp v giu c, thc y vic ra i nh nc s khai ca ngi Vit.

+ Ch nhn VHGM l c dn nng nghip. Cng c v v kh bng ng kh a dng, gm ru, lim, dao, gio, lao, mi tn, vv. ng cng c dng lm chung, vng tay, khuyn tai, trm ci v tng ng vt. gm c nung cao. Ph bin nht l cc loi bnh, ni c ming loe gy v trang tr hoa vn khc vch pha trong ming.4. Thi i st- Vn ha ng Sn: y l giai on chuyn tip t s pht trin rc r ca ng t n mc hon ho c v mt k thut v m thut sang s k st. Giai on cui ca vn ha ng Sn ko di n vi ba th k sau Cng nguyn. C nhng nghin cu cho rng trn c s vn ha ng Sn nh nc vn minh u tin ca ngi Vit, nh ncVn Langca ccVua Hngv ni tip l nh ncu LccaAn Dng Vng pht trin, trc khi b nh hng ca nn vn minhHn. Theo nh gi ca cc nh khoa hc, th nn Vn ha ng Sn l s pht trin lin tc v k tha t cc thi k tin ng Sn trc lVn ha Phng NguynnVn ha ng uvVn ha G Mun.- Vn ha Sa Hunh

- Vn ha c Eo

II/ S hnh thnh nh nc Vn Lang - u Lc1. Lich s hinh thanh nha nc Vn LangTheo truyn thuyt thi cch y t rt lu i, c Lc Long Qun thuc dng di Rng di bin, sc khe l k. Lc Long Qun tng tr cc loi thy qui, h tinh hung d v dy cho dn bit lm nh, cy cy.Dn cm n cng c y v dng cho Lc Long Qun mt ta cung in lng ly di y bin. Mt hm, trong chuyn i chi thm phong cnh t nc. Lc Long Qun gp nng u C thuc dng di Tin trn tri, p ngi p nt. u C cng phc ti v c ca Lc Long Qun. Th l hai ngi kt duyn vi nhau thnh v chng. Chng bao lu, u C c mang, ra mt bc c mt trm qu trng. By ngy sau, ci bc y n ra mt trm ngi con trai khe mnh, khi ng v thng minh. Nm thng tri qua, c nh sng m m. Nhng Lc Long Qun vn nh bin, bn ha thnh rng bay trn my xui v pha ng. u C v n con li. V nh chng, con nh b, h bn tro ln nh ni cao gi Lc Long Qun tr v Lc Long Qun li t bin ln ni gp u C. Hai ngi bn vi nhau: Rng vi Tin l hai dng di quen sng hai vng khc nhau, ta nn chia i n con. Mt na theo m ln ni, mt na theo cha xung bin. Khi no gp nguy bin th bo cho nhau bit cu gip nhau, ch ng qun nhau. Th l hai ngi cng hai by con chia tay nhau. K ln rng v hoang trng la. K xung bin ng thuyn nh c lm n. Cuc sng mi ngy mt m no, hnh phc.Ring ngi con trai c li t Phong Chu, c tn lm vua nc Vn Lang. l vua Hng th nht. Ri mi tm i vua Hng k tip nhau tr v, m mang b ci, dn cng giu, nc cng mnh.

Vo khong cc th k VIII - VII TCN, vng ng bng ven cc sng ln thuc Bc B v Bc Trung B ngy nay, dn dn hnh thnh nhng b lc ln, gn gi nhau v ting ni v phng thc hot ng kinh t, sn xut pht trin. Trong cc ching, ch, mt s ngi giu ln, c bu lm ngi ng u trng coi mi vic ; mt s t ngho kh, phi ri vo cnh n t. Mu thun gia ngi giu v ngi ngho ny sinh v ngy cng tng thm.Vic m rng ngh nng trng la nc vng ng bng ven cc con sng ln gp nhiu kh khn. V vy, cn phi c ngi ch huy ng ra tp hp nhn dn cc lng bn chng li lt li, bo v ma mng. t ai cc vng khng ging nhau nn cuc sng ca ngi dn cng khc nhau. Cc lng bn c giao lu vi nhau nhng cng c xung t. Xung t khng ch xy ra gia ngi Lc Vit vi cc tc ngi khc m cn gia cc b lc Lc Vit vi nhau, cn phi gii quyt cc cuc xung t sng yn n n. Nh nc Vn Lang ra i trong hon cnh phc tp ni trn.2. Lich s hinh thanh nc u LacT trc cuc xm lng ca qun Tn, gia vua Hng v h Thc xy ra mt cuc xung t ko di cha phn thng bi. Trong bi cnh , cuc xm lng ca qun Tn xy ra t. ng trc tnh hnh mi, hai bn chm dt xung t, cng chin u chng ngoi xm. Cuc chin u ko di 5 n 6 nm tht cht quan h on kt gn b vn c ngi Ty u v ngi Lc Vit. Khng chin thng li, Thc Phn vi t cch ngi ch huy chung c thay th Hng Vng lm vua, t tn nc mi l u Lc. Quc gia u Lc ra i khong u th k III tr.CN. Nc u Lc l bc k tc v pht trin cao hn ca nc Vn Lang v trn mt phm vi rng ln hn ca ngi Vit v ngi Ty u. T chc b my nh nc v cc n v hnh chnh di thi u Lc vn cha c g thay i khc vi thi Vn Lang ca cc Vua Hng. ng u nh nc l Thc An Dng Vng. Di , trong triu vn c cc Lc hu gip vua cai qun t nc. cc a phng (b) vn do cc Lc tng ng u qun l. n v hnh chnh cp c s vn l cc cng x nng thn (k, ching, ch).

III/ i sng vn ha vt cht tinh thn ca nh nc Vn Lang - u Lc1. i sng vt cht

Quc gia Vn Lang-u Lc tn ti trn di 500 nm tr.CN. Bng sc lao ng sng to v u tranh kin cng, bn b, ngi Vit c xy dng c cho mnh mt t nc pht trin vi nhiu thnh tu kinh t v vn ha lm nn tng cho mt nn vn minh bn a m bn sc dn tc. Trn c s nn kinh t nng nghip trng la nc v kt cu xm lng bn cht, c dn Vn Lang-u Lc tin hnh khai hoang, lm thu li, chng ngoi xm v cc hot ng khc. Cng t , ngi Vit c by gi nh hnh cho mnh mt li sng, cch ng x, tm l, tn gio tn ngng, ngh thut, tt ln nhng c im ca i sng vn ha vt cht v tinh thn c sc.

V i sng vt cht : Thc go l ngun lng thc ch yu ca c dn Vn Lang - u Lc, ch yu l go np. Ngi by gi dng go np thi cm, lm bnh chng, bnh giy. Nhiu ti liu ghi li s vic trn. Sch Lnh nam chch qui ghi rng thi Hng Vng sn xut c nhiu go np, ly ng tre m thi cm. Rt nhiu chic ch gm dng thi xi tm thy cc a im thuc vn ha ng Sn. Ngoi thc go l ngun lng thc chnh, c dn Vn Lang-u Lc cn s dng cc loi cy c c cung cp cht bt nh c t, khoai lang, sn, c mi, khoai s, rau qu. Lc thiu thn ngi ta cn dng cc loi cy c bt khc nh cy quang lang, bng, bng. Thc n cng kh phong ph gm cc loi c, tm, cua, c, hn, ba ba, cc loi rau c (bu, b, c, u). Thc n c ch bin bng nhiu cch khc nhau theo s thch tng vng, tng gia nh (un nu, nng, mui, n sng). Ngh chn nui v sn bn pht trin cung cp thm ngun thc n c nhiu cht m cho mi gia nh. C dn by gi bit chn nui nhiu loi gia sc, gia cm mi nh (tru, b, ln, g,). Trong s n quen thuc ca c dn Vn Lang u Lc cn c nhiu loi hoa qu vng nhit i nh vi, nhn, m, mn, chui, da hu, cam, qut Ngun lng thc v thc phm ca ngi Vit c thc phong ph, a dng, rt giu cht bt, cht m v nhiu cht b khc, trong la go l chnh. y l mt biu hin ca cuc sng vt cht c nng cao, cng l mt biu hin ca s pht trin k thut canh tc nng nghip ca c dn by gi.

Thi Hng Vng, ngi ta cng bit s dng nhiu th gia v c ngun gc thc vt nh gng, h, ring, ti. Trong tp qun n ung ca ngi Vit c by gi phi k n tc ung ru v n tru. Ru c nhc nhiu trong cc th tch c, truyn dn gian. Ngi Vn Lang c thi quen n tru, nhum rng en. Du tch ht cau, qu cau c tm thy ng Sn. Trang phc ca c dn Vn Lang u Lc phn nh mt phn trnh pht trin, u c thm m v bn sc vn ha ca ngi Vit c. Do ngh dt rt pht trin, ngi Vit c sn xut c nhiu loi vi khc nhau t si ay, gai, t tm, bng, nn p ng c nhu cu may mc ca nhn dn. Trong sinh hot i thng, nam thng ng kh, n mc vy. Kh ca nam gii c loi qun n v loi qun kp. Vy ca n gii c loi vy qun v loi vy chui c lm t mt mnh vi di, rng. Nhiu tng ngi n ng thi khn ngi trn cn n Vit Kh hay cc tng ngi mc vy di trn thp ng o Thnh phn nh kiu mc . Ph n ngoi mc vy cn c ym che kn ngc, o x gia, tht lng qun ngang bng v khn qun u. Vo cc ngy l hi, trang phc ca nam n p hn: C m lng chim, vy xo kt bng lng chim hoc l cy v mang nhiu trang sc p (Khuyn tai, ht chui, nhn, vng tay, vng ng chn bng , ng).

S pht trin kinh t, nht l s pht trin mnh m ca ngh th cng v k thut luyn kim to iu kin lm phong ph, a dng cc trang sc. Mt khc, s phong ph v dng ph bin nhiu loi trang sc p cng chng t i sng vt cht c dn Vn Lang-u Lc c nng cao r rt.

V u tc ca ngi by gi c 4 kiu: Kiu tc ct ngn, bi tc, tt bm v qun tc ngc ln nh u. Trn thp ng o Thnh (Yn Bi) c tng nam tc ct ngn ngang vai xo. trng ng C Loa cng c hin tng tng t. Li ct tc ngn n ngang lng xa kh ph bin nam gii thi by gi. Bi tc cng rt ph bin c nam gii v n gii. Nhiu ngi cn c kiu cht mt di khn nh gia trn v chn tc, hoc c ui khn th di pha sau. C th ngh rng, kiu tc ct ngn bung xa sau lng v bi tc cao l hai kiu tc ph bin nht ca ngi thi Vn Lang.

Nh c nhiu kiu cch nh nh sn, nh mi cong lm bng g, tre, na. Trn trng ng ng Sn ta thy c 2 kiu nh: nh sn mi cong hnh thuyn v mi trn hnh mui thuyn, sn thp, mi r xung nh mi tranh n tn sn, c cu thang ln xung. Mi cng x nng thn bao gm mt s nh sn qun t bn nhau trong mt a vc, hnh thnh nhng xm lng nh c lu di m thi thng gi l k, ch, ching. Trong sinh hot gia nh, cc vt dng rt phong ph gm rt nhiu loi khc nhau nh bnh, v, thp, mm, chu, bt bng gm hay bng ng. Ngoi ra, c nhng ng lm bng tre, na, my, v bu v.v Phng tin giao thng ch yu l thuyn b trn cc con sng, rch. Thuyn c thuyn c mc, thuyn vn vi cc kiu loi khc nhau: thuyn chin, thuyn ti, thuyn bi tri. Trn b cn s dng sc vt nh voi, tru, nga.2. i sng tinh thn ,xa hi ca c dn u Lc:C dn Vn Lang u Lc t n mt trnh thm m, t duy khoa hc kh cao- mt biu hin ca vn minh Vn Lang-u Lc. C dn Vn Lang-u Lc rt gii ngh luyn kim. Nhng sn phm p, tiu biu nh trng ng, thp ng, trang sc bng ng ni ln k thut luyn ng t n nh cao (t cch xy dng cc l c, khun c, nguyn liu, pha ch hp kim, lm hoa vn...). Tu theo chc nng s dng ca tng loi cng c m to nn mt hp kim v t l gia cc hp kim ph hp trong ch to ng ca ngi ng Sn. iu th hin kh r nt trnh t duy kh cao ca h. Con ngi by gi cng bit luyn st bng phng php hon nguyn trc tip thnh loi st xp. Trong qu trnh quy t cc b lc sng trn cng mt phm vi t ai hnh thnh lnh th chung, quc gia thng nht u tin c m rng dn t Vn Lang sang u Lc, l s biu hin thng th ca xu hng t tng thng nht, on kt, hoa hp so vi t tng phn ha, cc b trong cc cng ng c dn by gi trc yu cu ca t nc (lm thu li pht trin nng nghip v chng ngoi xm). iu cng ni ln bc tin b, pht trin v mt t tng, t duy ca c dn Vn Lang-u Lc. T thc cng ng cng ny sinh tn ngng th cng t tin, sng bi cc anh hng, cc th lnh. C dn Vn Lang-u Lc u c thc cng chung mt ci ngun, mt t tin, mt tp qun chung l nhum rng, n tru. Bn cnh tn ngng th cng t tin, ngi ng thi cn bo lu nhng tn d ca cc hnh thc tn gio nguyn thu nh tn ngng vt t, ma thut, phn thc vi nhng nghi l cu mong c ma, ging ni pht trin. Nhiu phong tc tp qun c nh hnh ni ln s phong ph v pht trin ca i sng tinh thn trong x hi Hng Vng nh tc n t con tn tai Lp Thac, Tam Dng, Yn Lac, Vinh Tng( Vinh Phuc ), ung nc bng mi con tn tai dn tc Khang( Sn La- Lai Chu ) , tc gi ci ( lm hiu lnh, truyn tin), tc ci xin, n hi, ma chay, chn ct ngi cht (rt phong ph nh m t, m c quan ti hnh thuyn, chn chng ln nhau, chn trong ni vo p nhau, chn theo tu tang bng hin vt). L hi by gi rt ph bin v thnh hnh, l mt b phn quan trng trong i sng tinh thn ca ngi Vn Lang-u Lc. L hi c tin hnh ri rc quanh nm, trong c sc nht l ngy hi ma vi nhiu nghi l nh m tru, b v cc hnh thc din xng dn gian (on ngi ho trang, va i va ma, tay cm gio, lao, nhc c...). Bn cnh , cn c nhng hi thi ti, thi sc kho, hi cu nc, hi mng nm mi... Trong cuc sng, c dn Hng Vng rt thch ci p v hng p, lun lun c gng lm tng thm v p cho i. trang sc, cng c lao ng v dng trong sinh hot cng nh v kh khng nhng ht sc phong ph, nhiu hnh, nhiu v, m cn t n mt trnh k thut v m thut rt cao, c nhng ci nh l nhng tc phm ngh thut. Ngh thut ng Sn tr thnh nh cao ca ngh thut to hnh thi Hng Vng. Ngh thut va phn nh cuc sng thng nht ca c dn Vit c va th hin mi quan h gia ngi vi th gii chung quanh. Nhng ng nt c tnh c l, cch iu v mt b cc cn xng, hi h trong ngh thut ng Sn th hin iu . Ngh thut m nhc rt pht trin. Nhc c gm c nhiu loi (b g, b hi,...). Trong cc nhc c, tiu biu l trng ng. Kt cu trng ng gm c phn tang phnh, phn thn v chn trng loe ra gip cho hnh dng trng p m c sc cng hng lm cho m thanh vang xa. C dn by gi bit s dng nhiu nhc c phi hp trong cc l hi. Trn trng ng ng Sn c cnh s dng dn trng ng t 2 n 4 chic, dn cng t 6 n 8 chic v mt tp ngi va ma, va s dng nhng nhc kh khc nhau nh chung, khn, snh. Trn trng ng c hnh nh ngi nhy ma ho trang v ma v trang. C tng ng ng Sn th hin hai ngi cng nhau, va thi khn, va nhy ma. Trng ng ng Sn l loi trng ng sm nht, p nht, c s dng ph bin vi t cch l mt nhc kh quan trng trong cc bui t, l, hi h, ca ma. Trng ng ng Sn cn c s dng lm hiu lnh trong chin u, trong gi gn an ninh hoc lm tu tng. Ngoi ra trng ng cn c dng trao i vi nc ngoi nh Malaixia, Innxia. Trng ng ng Sn c cu to ht sc hi h, cn xng. Mt trng trn, gia c ngi sao nhiu cnh, phn tang phnh, phn thn v chn loe ra lm cho trng c m thanh vang xa v sc cng hng, t nhng m ban u c nhn ln v cng . Mt trng v thn trng u c trang tr p, th hin ti nng hi ho, c thm m ca ngi Vit c, va th hin k thut c ng tinh xo. Xung quanh ngi sao nhiu cnh gia mt trng l nhng vnh trn u n, cch nhau bng nhng ng nt vin hoa vn khc nhau, cn i, p mt. Trn mt trng ng c nhiu hnh ngi ho trang lng chim ang ma, nhy, ht, thi khn v cc cnh sinh hot khc nh gi go, ua thuyn, hoc trang tr hnh cc con vt nh hu, nai... Nhng hnh trn mt trng ng th hin mt khng kh si ng, h hi trong sinh hot ca ngi Vit c. l s phn nh kh trung thc cuc sng vn ha hng ngy ca c dn by gi. Trng ng (ng Sn, Ngc L) vi nhng nt c sc ni trn, l mt sn phm ca lao dng, mt tc phm ngh thut tiu biu cho trnh tr tu, ti nng sng to tuyt vi ca c dn Vn Lang-u Lc, l mt mt biu hin r nt, tp trung ca nn vn minh Vit c. Cng vi trng ng, cng trnh kin trc C Loa cng l mt biu hin trnh pht trin cao ca c dn thi Vn Lang-u Lc.

Tm li, sau mt thi k di sng nh c v m rng lnh th, pht trin nn kinh t, vi nn nng nghip trng la nc l ch o, vt qua nng nghip dng cuc, tin ln nng nghip dng cy (bng li cy ng tin ln li cy st) c sc ko l tru b c trin khai rng khp mi min ca t nc Vn Lang-u Lc, cng vi nhng tin b khc trong i sng x hi, ngi Vit c a x hi vt qua thi tin s, vt qua hnh thi kinh t-x hi nguyn thu sang hnh thi kinh t-x hi u tin thuc phm tr ca thi i vn minh, ca x hi phn ha giai cp v c nh nc. ng thi, ngi Vit c cng xy dng nn mt nn vn minh u tin, l nn vn minh Vn Lang-u Lc (cn gi l vn minh sng Hng). Nn vn minh ny c ci ngun lu i ca mt c dn nng nghip trng la nc vng Bc b v Bc Trung b mang tnh bn a m nt, kt tinh trong bn lnh, truyn thng, ct cch, li sng v l sng ca ngi Vit c: Chung lng u ct, on kt gn b vi nhau trong cng cuc lao ng v u tranh, tnh lng, ngha nc mn nng, tn trng ngi gi v ph n, bit n v tn th t tin, cc anh hng, ngha s v.v... Nn vn minh Vn Lang-u Lc tri qua mt qu trnh hnh thnh v pht trin lu di, bt ngun t thi i ng thau n s k thi i st cng vi qu trnh hnh thnh quc gia v nh nc Hng Vng-An Dng Vng vo nhng th k II-III tr.CN, tr thnh ci ngun ca cc nn vn minh tip theo ca dn tc. Bn sc dn tc l ci ngun sc mnh tinh thn nhn dn Vit Nam vt qua c mi th thch to ln trong hn mt nghn nm Bc thuc.VI. Thnh tu vn minh vn ha thi k Vn Lang - u LcDa vao nhng iu kin t nhin thun li va cac thanh tu kinh t at c, nhng c dn vung chu th sng Hng, sng Ma, sng Ca c goi chung la c dn Vit c, a phat huy sc lao ng va oc phat minh, sang tao cua minh y manh s phat trin cua xa hi, vt qua nhng han ch cua thi nguyn thuy, at n thi ai vn minh vao khoang cac th ki VII VI TCN. Tn tai trong khoang hn 5 th ki, nn vn minh o c mnh danh la vn minh Vn Lang u Lac, tng ng vi 2 quc gia ni tip tn tai trn t Bc Vit Nam ng thi.

Trong 5 th ki tn tai, vn minh Vn Lang u Lac a at c mt s thanh tu v cac mt :

V chinh tri , xa hi:- Vao khoang th ki th VII VI TCN, trn t bc Vit Nam vi trung tm la vung Phu Tho ( ni co n vua Hung ) a hinh thanh mt t chc chinh tri mt nha nc, ng u la mt vi vua, cha truyn con ni. Noi cach khac, trn c s phat trin cua kinh t nng nghip va trao i san phm, giao lu vn hoa a nay sinh mt qua trinh phn hoa xa hi va hp nht cac cng ng nho. Yu cu bao v i i vi phat trin san xut, duy tri an ninh cho cac xom lang, cho s trao i hang hoa, chng nan lu lut hang nm cung nh chng lai cac cuc xm ln cua cac b tc phia Bc oi hoi phai co mt lc lng, mt t chc quan li, chi ao va iu hanh chung cho moi cng ng nho co cung ting noi, cung c s kinh t va cung trn 1 lanh th nht inh. Do yu cu o a hinh thanh mt s hp nht cac lang ban vi tn goi Vn Lang va mt t chc chiu trach nhim chung, o la nha nc cua cac vua Hung.Nha nc cua cac vua Hung va quc gia Vn Lang a a toan b xa hi cua cac thi tc, b lac Vit c sang mt thi ai mi. Nh s cu ghi chep, ng u nha nc la cac vua Hung hay ung hn la cac chc Hung, cha truyn con ni. Con trai vua goi la Quan Lang, con gai vua goi la Mi Nng. Giup vic Vua Hung co mt s chc vin goi la Lac Hu, Lac Tng.

B may chinh quyn trung ng con n gian c suy tri cho n cui i An Dng Vng, mc du u Lac la mt quc gia hp nht, rng ln hn Vn Lang. Da vao cac phat hin cua khao c hoc, chung ta bit rng cac vua Hung, cac Lac Hu, Lac Tng thuc lp ngi giau co nhiu cua cai. Cac vua Hung u co nui n ti phuc vu trong nha. Chinh quyn trung ng phu trach cac cng vic chung nh bao v quc gia, gia gin an ninh trt t, t chc cac lang ban, bao v ng rung mua mang khi co thin tai. Nhng cng vic cu th cua ia phng gia cho cac Lac Tng, ngi ng u b. Vn Lang c chia thanh 15 b, mi b gm nhiu ban hay cha, do chc B chinh trng coi. Lang, Cha la n vi hanh chinh c s, vn la nhng cng ng thi tc a hinh thanh t lu i, nay tu hop lai. Do o, Lang, Cha vn la nhng n vi kinh t hu nh c lp, co nhng sinh hoat vn hoa ring cua minh. Gia lang vn la mt lp ngi gi vai tro quan trong nht trong Lang, Cha.Thi u Lac, t ai c m rng thm v phia ty bc. Vua goi la An Dng Vng, nhng t chuc chinh quyn noi chung khng co gi thay i. Vic quan li t nc chu yu theo tuc l c truyn Dn khng co thoi gian di, Buc nut dy ma Lang chinh s , mc du sau nay Ma Vin( gia th ky I ) tu v triu Han: Lut Vit khac lut Han hn 10 vic. Trong cac Lang, Cha, gia inh mt v chng a la mt n vi t bao, trinh cua lc lng san xut va kinh t nng nghip ng thi cung nh truyn c tich c truyn lai a chng to iu nay. Sach Tin Han Th ( Trung Quc) cung cho bit, vao cui th ky th I TCN, qun Giao Chi (Bc B) co 92.440 h, 746.273 khu, qun Cu Chn(Bc Trung B) co 35.743 h, 166.613 khu, co nghia la Giao Chi trung binh mi h co 8 ngi Cu Chn trung binh mi h co 4 ngi, tc la nhng gia inh nho. V kinh t

C s kinh t cua vn minh Vn Lang- u Lac la nng nghip lua nc. Trn c s phap trin ngh luyn ng thau, li cay ng ngay cang c san xut nhiu hn va co nhiu hinh dang hn. Khao c hoc a tim thy gn 200 li cay ng nhiu ia phng khac nhau trn t Bc, co hinh canh bm, hinh thoi, hinh tam giac Li cay ng ra i a thuc y nn nng nghip dung cay phat trin. Cu Rung lac, theo nc thuy triu ln ma lam cua Giao Chu ngoai vc ky chng to rng ngi Vit c a co c phng thc lam rung ven sng, ven bin, tranh nhng anh hng xu n mua mang. Lich nng nghip a hinh thanh. Nganh luyn kim ng thu phat trin n trinh cao. Ngi ta khng chi san xut c nhiu loai san phm khac nhau ma con dn dn cng thc hoa ti l cac cht kim loai trong hp kim ng thau tuy theo cng dung cua san phm. Ki thut nung cung tin b, t 800o C cua lo gm cung tng ln 1200-1250o C lo trn c s phat trin ki thut luyn kim ng thu, ngi Vit c a sang tao ra ngh nu st bng phng phap hoan nguyn. T vic nung qung co c st xop, ngi ta tip tuc nung o ln, ren dp nhiu ln co c st chin cn cho vic lam cng cu. Chic riu uc tim c trong m ngi m thuc di chi ng Sn chng to rng ngi Vit c a bit uc gang. Nui tm keo t, dt lua th hin mt trinh phat trin kinh t cua ngi Vit c, phuc vu yu cu trang phuc. Sinh hoat, trang phuc:

Nha phn ln la nha san mai cong lp la co hay rm ra, co cu thang ca tng vach bng tre, na, trat t set hoc nguyn. Trong nha co ch ct gi lua thoc. Di san co ch nui tru bo, ga ln

Ngi Vit c ngay cang n mc ep hn, N thng mc vay, loai ngn hoc dai co trang tri hoa vn trc bung. Phu n thng mc ao ym, ao canh hoc ao chui u. Ngay l ho thng mc vay xoe cm thm long chim hoc ca la cy. Toc it khi xoa ho thng bui ln inh u hoc tt theo nhiu kiu khac nhau. Nam thi thng ci trn, mc kh, u cao troc. Dn sng ven sng thng co tuc ve minh tranh Giao Long lam hai. Cac Lac Hu, Lac Tng co ao gip ng h thang khi i chin u. Ngi Vit c thich trang sc cac dy chuyn bng vo oc, hat a hoc eo hoa tai, vong tay bng a ao c, tin ngng, l hi :Xa hi Vn Lang- u Lac a chuyn sang ch phu quyn. Ngi cha trong gia inh nm moi quyn hanh. c bit cac gia inh Lac Hu, Lac Tng. Tuy nhin, vai tro cua ngi phu n cung rt quan trong. Trong lang xom ngi gia rt c tn trong va ong vai tro la ngi dan xp cac cuc tranh chp, quyt inh cac mi quan h trong mi b cung nh i ngoai. Hn nhn mt v mt chng dn dn ph bin, mc du vn con gi ch hn nhn anh em chng, tuc bt coc con du Nhum rng en a tr thanh tuc l chung. Tuc n tru cung ph bin va c truyn t i nay sang i khac. Tuc chn ngi cht sm hinh thanh thi Bc Sn, Quynh Vn. Di thi Hung Vng, vic chn ngi cht c tin hanh nghim tuc kem theo nghi l. Vic chn theo ngi cht cac cng cu san xun, vu khi, trang sc a th hin mt quan im nht inh v s hu ca nhn, v sinh hoat th gii bn kia. L hi la mt hoat ng va co y nghia tin ngng va co y nghia sinh hoat vui chi tp th Ngh thut:

T thi Bc Sn, Phng Nguyn, Hoa Lc quan nim thm m ca ngi thi c ny sinh v t nhiu c sc thi ring. Tr thm m c ni tip v pht trin thi Vn Lang - u Lc, phn nh mt trnh pht trin ca nhn thc. iu khc tinh t v bc u t n trnh m tp ho. Nhng hoa vn trn cc li ru ng, nhng hnh ngi ho trang, nhng con chim con nai... trn mt trng ng, hnh li ru, mi gio v.v... ni ln iu . Nhiu m tp hoa vn tr thnh du hiu ca vn minh Vn Lang - u Lc.m nhc, nhy ma tr thnh mt nhu cu trong cc bui sinh hot l hi hay gii tr. Nhng hnh ngi ha trang long chim, tay nm tay nhau nh ang nhy ma c in trn trng ng Ngc L gi ln mt cnh ma xe ca ngi Thi ngy nay. Nhc kh ching, cng, trng, snh, phch, khn ni ln s phong ph ca m nhc ng thi. Khng dng li nhy ma ca ht, h cn t chc cc cuc ua ti m trong nhng biu hin ca n l hnh thnh nhng chic thuyn ua trn tang trng ng. Nhng ngi cho thuyn vui khe sau nhng ngy lao ng vt v. Nhng cuc ua thuyn va chun b cho lao ng , va l chun b cho chin u gi nc, gi lng. thc v tc ngi, v t nc hnh thnh d cn cha vng chc.

Tuy nhin hin vt tiu biu cho vn minh Vn Lang - u Lc l trng ng v thnh C Loa.

- Trng ng l sn phm ca ngh thut trang tr v k thut c ng ng thi. Mc du vo u cng nguyn, cc lc lng xm lc n nhiu ln thu vt trng ng ca ngi Vit C a v nc hoc ph i. Nhng n nay cc nh kho c vn pht hin c hn 170 chic khp ni trn t bc Vit Nam. Trng ng th hin mt trnh cao ca k thut luyn kim ng thi. Kiu dng v cc hnh trang tr trn mt trng, tang trng th hin mt trnh ngh thut cao, c thm m tinh t, mt quan nim nht nh v quan h gia ngi v th gii xung quanh. Cu to ca trng hi ho, cn i. Kch thc trng a dng, ng knh t 30cm n 80cm, cao t 30cm n 70cm. Gia mt trng l hnh ngisao, phn nhiu l sao 12 cnh (c th l tng trng cho 12 thng trong nm), xen gia cc cnh sao l ha tit lngcnghoc nhng ng vch cho chnh tam giclng vo nhau. C nhng hnh v th hin sinh hot ca cng ng ngi Vit c nh gi go, sn bt, th cng, tr em chi a... Bao quanh cc ngi sao c hnh ngi, vt,ng vtv hoa vnhnh hc. Hoa vn hnh hc thng thy l: ng chm nh, vnh ch trn, vng trn chm gia tip tuyn,vng trnng tm chm gia c tip tuyn, hoa vn hnh chgy khc, hoa vn rng ca v vch ngnsong song, v cc ch ca ngi Vit c. Thn trng thng c hnhthuyn, hnhv s, hnh mt schim, th thng thng th ch c hoa vn hnh hc. Quai trng thng lm theo hnhdy thngbn.. Hoa vn trn trng ng phn nh c mt bc tin ca quan nim thm m ca ngi th th cng ng thi. Trng ng ng Sn c dung trong l mai tng cc quan langMngv cc ngy hi h ca ngi Mng tnhHa Bnh, vic cng t hay chn theo ngi cht nh khum tngng Sn, tnhThanh Ha. Trng ng va l mt nhc kh va l mt hin vt tng trng cho quyn uy ca ngi th lnh.

- Thnh C Loa c xy t thi An Dng Vng vao khoang th ky th III TCN, c cc nh kho c hc nh gi l "ta thnh c nht, quy m ln vo bc nht, cu trc cng thuc loi c o nht trong lch s xy dng thnh ly ca ngi Vit c" Khi xy thnh, ngi Vit c bit li dng ti a v kho lo cc a hnh t nhin. H tn dng chiu cao ca cc i, g, p thm t cho cao hn xy nn hai bc tng thnh pha ngoi, v th hai bc tng thnh ny c ng nt un ln theo a hnh ch khng bng theo ng thng nh bc tng thnh trung tm. Ngi xa li xy thnh bn cnh con sng Hong dng sng ny va lm ho bo v thnh va l ngun cung cp nc cho ton b h thng ho va l ng thy quan trng. Chic m C rng ln nm pha ng cng c tn dng bin thnh bn cng lm ni t hp cho n c hng trm thuyn b.

Cht liu ch yu dng xy thnh l t, sau l v gm v. c dng k cho chn thnh c vng chc. Cc on thnh ven sng, ven m c k nhiu hn cc on khc. k l loi tng ln v cui c ch ti t cc min khc. Xen gia m t l nhng lp gm c ri dy mng khc nhau, nhiu nht l chn thnh v ra thnh chng st l. Cc cuc khai qutkho c hc tm thy mt s lng gm khng l gm ngi ng, ngi bn, u ngi, inh ngi. Ngi c nhiu loi vi nung khc nhau. C ci c nung nhit thp, c ci c nung rt cao gn nh snh. Ngi c trang tr nhiu loi hoa vn mt mt hay hai mt.

Thnh C Loatheo tng truyn gm 9 vng xoy trn c, nhng cn c trn du tch hin cn, cc nh khoa hc nhn thy thnh c 3 vng, trong vng thnh ni rt c th c lm v sau, di thiNg Quyn. Chu vi vng ngoi 8 km, vng gia 6,5 km, vng trong 1,6 km, din tch trung tm ln ti 2 km. Thnh c xy theo phng php o t n u, khot ho n , thnh p n u, ly xy n . Mt ngoi ly, dc thng ng, mt trong xoi nh vo th kh, trong nh ra th d. Ly cao trung bnh t 4 m-5 m, c ch cao n 8 m-12 m. Chn ly rng 20 m-30 m, mt ly rng 6 m-12 m. Khi lng t o p c tnh 2,2 triu mt khi. trn b sng Hong (nay b lp gn ht) thuc chu th sng Hng. Theo kt qu nghin cu hin nay, thnh c hai vng hnh bu dc, cao khong 12m, chn c k vng chi. mn ng, gia thnh ngoi v thnh trong, c mt ci h ln xa gi l m C. m C thng vi cc ho chy quanh chn thnh, do thuyn c th i t y m i ra cc ca hoc kim sot cc mt thnh. Vic p thnh din ra rt kh khn, phc tp v y l mt vng t kh ly, trn. gia thnh trong l mt vng t rng, ni t dinh th ca An Dng Vng v cc lc hu, lc tng. y cng c cc tri binh, kho v kh. Do v tr quan trng ca C Loa, sau ny, khi xm lc nc u Lc, M Vin ly n lm trung tm cho xy thm mt thnh mi, hnh ch nht, gi l Kin Thnh. C Loa cng l kinh ca Ng Quyn th k X. Chnh v vy, ngy nay rt kh xc nh cc di tch c.Thnh C Loa va l mt thnh, va l mt qun thnh, mt m hnh ph bin ca cc hong thnh thi xa. m C l ni tp trung binh thuyn ca An Dng Vng cng l ni luyn tp thu chin. Nhng ngy thng, An Dng Vng c th cng nhng ngi bo v, cc lc hu, lc tng theo thuyn t CLoa ngc sng Hong ln sng Cu hay xui ra sng Hng quan st, kim tra cuc sng ca nhn dn. Thi chin, on binh thuyn ca An Dng Vng cng t m C theo cc ho ven chn thnh tin ra sng Hong, ngc ln pha bc chin u chng qun xm lc. Cc trn nh thi Triu xm lc din ra vng Tin Sn (Bc Ninh) ri sau rt v thnh C Loa.

Tom lai: - Sau mt thi ki dai inh c va phat trin nn kinh t nng nghip trng lua nc, trn vung ng bng mau m cua cac con sng ln nh sng Hng, sng Ma, sng Ca Bc B va Bc Trung B, nhng c dn Vit c a xy dng cho minh c mt quc gia, mt nn vn minh ring co tinh ban ia su sc, c mnh danh la vn minh Vn Lang u Lac. y la mt nn vn minh co ngun gc lu i nhng nn vn hoa hinh thanh trc o, trong cac thin nin ki III II TCN va la s hp nht, nng cao nhng nn vn hoa o.

- Nhng thanh tu chinh cua nn vn minh Vn Lang u Lac c th hin tt ca cac mt hoat ng cua ngi Vit c t chinh tri xa hi n kinh t, ki thut san xut, ao c, tin ngng, ngh thut. No cung tao ra nhng cng trinh ngh thut mang tinh biu tng ma lu truyn lu dai, lam nn cai gc cua nn vn minh giai oan sau. Nhng thanh tu chinh cua nn vn minh Vn Lang u Lac cung th hin kha ro tinh cht ban ia cua no. Mt khac, cac thanh t o du cac linh vc hoat ng khac nhau, vn phan anh ro tinh cht nng nghip lua nc va gn lin vi no la chu th cua nhng dong sng ln. Thi gian tn tai, phat trin khng dai, hn na t nm 179 TCN cho n th ki X, nn vn minh o khng nhng cha co iu kin nng cao va hoan thin ma con bi vui dp bi nhng anh hng manh me cua nn vn minh phng Bc.Mc du vy, ngi dn Vit sau nay vn lun tim cach bao v cac di san cua t tin.