D.M.İ. istasyon verilerinin durumu ve

AYBE’de yapılan çalışmalar

Ozan Mert Göktürk

Sunuma genel bakış• Mevcut veriler? Kapsadıkları periyotlar?• Ön işleme ve depolama çalışmalarında

karşılaşılan sorunlar• Aylık yağış verilerinin homojenlik analizi• Eğilim analizleri

• AYBE’de yapılan genel çalışmalar

Elimizde ne var?

• Max. ~270 istasyon (sıcaklık)• Periyotlar değişken 1926 (en eski) - 2004 (en yeni)

• Kandilli : 1912 - 2003

Değişkenler - aylık

• Ortalama sıcaklık• Ortalama maksimum sıcaklık• Ortalama minimum sıcaklık• Mutlak maksimum sıcaklık• Mutlak minimum sıcaklık• Yağış (toplam)• Rüzgar hızı (ortalama)• Güneşlenme (toplam)

Değişkenler - günlük

• Max. - min. - ortalama sıcaklık• Yağış (toplam)• Bağıl nem (ortalama)• Buharlaşma (toplam, açık siper)• Buhar basıncı (ortalama)• Güneşlenme şiddeti (toplam)• Kar yüksekliği• Kar yoğunluğu• Rüzgar hızı (ortalama)

Ön işleme• Eksik veri kontrolleri:

eski veri setlerinden tamamlamalar yapıldı! (Türkeş ve diğ., çeşitli kaynaklar)

• 0 kontrolleri: Yağış verilerinde hem 0 (sıfır) olan değerler hem de mevcut olmayan değerler aynı şekilde gösteriliyor…

Ön Işleme - 0 kontrolleri

?

Ön işleme - 0 kontrolleri• Her bir istasyon zaman serisinin kendi

Içinde analizi…

Eksiksiz istasyonlar

Aylık toplam yağış (0 kontrollü)

1941-2004 1948-2004

1958-2004 1961-2004

Aylık ortalama sıcaklık (0 kontrollü)

1941-2004 1948-2004

1958-2004 1961-2004

Aylık ortalama max. sıcaklık

1941-2004 1948-2004

1958-2004 1961-2004

Aylık ortalama min. sıcaklık

1941-2004 1948-2004

1958-2004 1961-2004

Aylık toplam yağış (interpolated)

1941-2004 1948-2004

1958-2004 1961-2004

Aylık ortalama sıcaklık (interpolated)

1941-2004 1948-2004

1958-2004 1961-2004

Aylık ortalama max. sıcaklık

1941-2004 1948-2004

1958-2004 1961-2004

Aylık ortalama min. sıcaklık

1941-2004 1948-2004

1958-2004 1961-2004

Yağış verilerinin enterpolasyonu ve homojenlik analizi

En eski veri: 1930Kandilli: 1912 - 2004

1. Aşırı değerlerin eşik değerlere çekilmesi

• Aşırı değerler (Outliers), hesaplanan bir eşik değerden yüksek değerlerdir.

• Eşik = 3. Quartile + 3 * IQR• Aşırı değerler, homojenlik analizinde yanlış sonuçlara yol

açıyor: aslında homojen olan zaman serilerinin inhomojen çıkması gibi (“non-resistant technique”) (Barnett & Lewis, 1994)

• Aşırı değerler, eşik değerlerle değiştirildi!

Outlier eşik değerlerinin dağılımı. Üst: Ocak Alt: Temmuz

Outlier yüzdesinin yıllık ortalama dağılımı.

2. Enterpolasyonla boşluk doldurma

• En yüksek korelasyonlarla ağırlıklandırılmış bir bölgesel ortalama bulunuyor...

• İstasyonun açılış tarihinden itibaren bütün boşluklar dolduruldu! (eksik veri < %20 ise)

3. Homojenlik Testi ve Düzeltme

• “Standard Normal Homogeneity Test” (Alexandersson, 1986)

• En yüksek korelasyonlarla ağırlıklandırılmış bir bölgesel ortalama bulunuyor...

• 0.80’den yüksek korelasyon yoksa ya da zaman serisi 20 yıldan kısaysa, homojenleştirme yapılmadı!

5 Aşamalı SNHT (Hanssen-Bauer ve Forland (1994) ’e göre)

Referans istasyon sayıları. Üst: Ocak, Alt: Temmuz

Aylara göre istasyon sınıfları.

İstasyon sınıfları.

Eğilim analizleri (Mann-Kendall)

1951-2004 Bahar yağışları

1951-2004 Yaz yağışları

1951-2004 sonbahar yağışları

1951-2004 kış yağışları

1951-2004 yıllık yağışlar

1951-2004 bahar ortalama sıcaklıkları

1951-2004 yaz ortalama sıcaklıkları

1951-2004 sonbahar ortalama sıcaklıkları

1951-2004 kış ortalama sıcaklıkları

1951-2004 yıllık ortalama sıcaklıklar

1951-2004 bahar ortalama maksimum sıcaklıkları

1951-2004 yaz ortalama maksimum sıcaklıkları

1951-2004 sonbahar ortalama maksimum sıcaklıkları

1951-2004 kış ortalama maksimum sıcaklıkları

1951-2004 yıllık ortalama maksimum sıcaklıklar

1951-2004 bahar ortalama minimum sıcaklıkları

1951-2004 yaz ortalama minimum sıcaklıkları

1951-2004 sonbahar ortalama minimum sıcaklıkları

1951-2004 kış ortalama minimum sıcaklıkları

1951-2004 yıllık ortalama minimum sıcaklıklar