Kültür ve Sanat

Doa ile b a ˛ b a ˛ a kalmak

için ideal...

Bey˛ehir

Konya'nın Bey˛ehir ilçesi, güney ve batısında Toros Daları, dousunda Erenler, kuzeyinde Sultan Daları ile çevrili kapalı havza durumunda. Bu havzaya ortasındaki 651 kırd'lik alandaki Bey˛ehir Gölü ayrı bir özellik katıyor.

Bölge de doal olarak iklim yönünden gölden et-kileniyor. Gölden uzakla˛tıkça Orta Anadolu iklim ˛artları kendisini hissettiriyor. Güney ve batısındaki Toros Daları muhtelif isimler altında bir yelpaze gibi açılıyor. Kartos. Dedegöl. Dumanlı ve Naldöken tepeleri belli ba˛lı silsileler. En yüksek yeri Anamas Daları üzerinde bulunan 2890 m yüksekliindeki Dippoyraz Tepesi.

Bey˛ehir tarihi MÖ 6000-7000 yılları (Neolitik) cilalı ta˛ devrine kadar uzanıyor. MÖ 2000 yılları arasında Hititler. Eflatun Pınar ve Fasıllar da ölmez eserler bırakmı˛tır. Bu yıllarda çevre. Mısır ve Asur devletlerinin zaman zaman istilasına uramı˛. MÖ 1200 çullarında Frigler'e geçmi˛, daha sonra Psinya adında baımsız bir devlet kurulmu˛tur. VII yy'da Lidyalılar'a. Perslere. 333'te Büyük ›skender'e. MÖ 120'de Romalıların eline geçerek daha sonra Dou Romanın (Bizans) hakimiyetinde kalmı˛tır.

10"7! Malazgirt seferinden sonra Selçuklu

XVI

GEZ› - Bey˛ehir

Türklerinin idaresinde kalan Bey˛ehir. Anadolu

Selçukluları devrinde çok önem kazanmı˛.

Alaaddin Keykubat Eyrinaz Gezisi' mevkiindeki

(fiimdiki Gölyaka kasabası) Kubad-abad fiehrini

kurarak burayı ikinci ba˛kent yapmı˛tır.

Anadolu'yu 1243'te Moolların istilasından sonra

E˛refolu Seyfettin Süleyman Bey. Sülaymaniye

(Bey˛ehir) ˛ehrini kurmu˛ ve buradan

baımsızlıını ilan ederek E˛refolu Beyliini mey-

dana getirmi˛tir. Beyliin 65 kasabası, 70 bin

süvarisi ve pek çok köyü vardı. ›lhanlı kuman-

danlarından Çobanolu Demirba˛ 1326 yılında

E˛refolu Beylii'ne son vermi˛tir. Bundan sonra

Bey˛ehir. Hamitoulları'na geçmi˛. Hamitoulla-

rından sonra Osmanlılar ve Karamanoulları

arasında 13~u yılından l-to~ yılına kadar 20 defa

el dei˛tirmi˛tir. 1467 yılında Fatih Sultan Mehmet,

Bey˛ehir'i kesin olarak Osmanlı Devleti sınırları

içine katarak Karaman Eyaleti'nin bir sancaı

yapmı˛tır. Nihayet 1872 yılında ˛ehreminlii

bugünkü belediye durumuna dönü˛türülmü˛tür.

BEYfiEH›R GÖLÜ M›LL› PARKI

Bey˛ehir ilçesi sınırlan içerisinde yer alan Milli Park

alanına Konya-Bey˛ehir balantısını salayan 238

No'lu devlet karayolu ile ula˛ılıyor. Saha. Konya'ya

94 km. ›sparta'ya 105 km mesafede.

Gölün güney ve kuzey kıyıları sı olup. en derin

yeri 10 metreyi buluyor. Göl su seviyesi ve alanı

yıllara ve mevsimlere göre dei˛iklik gösteriyor.

Göl suyu alkalin özellikte. Sazan, alabalık, çiçek

D›R›M/Temmuz-Austos-Eylül 2005 XVII

Kültür ve Sanat

balıı, gövce, sarıbalık, çamura ve tatlı su levrei,

su kaplumbaası gibi türler gölün faunasını

olu˛turuyor. Göl içerisindeki irili ufaklı adalar, su

ku˛larının yuvalanmaları ve kuluçkala˛maları

açısından önem te˛kil ediyorlar. Adalar dalgıç tür-

leri, kuular, karabataklar, bazı balıkçı türleri ve

ördekler için kı˛lama ve kuluçka alanları. Göl

yüzeyi kı˛ın kısmen ve tamamen donduu için

ku˛lar açısından iyi bir kı˛lama alanı deil. Ancak.

Eylül ve Ekim aylarında ördekler ve dalgıçlar on

binleri a˛an gruplar olu˛turuyorlar. Sakarmekelerin

ve kazların da eklenmesiyle Ekim ayı sonlarında

güldeki toplam ku˛ popülasyonu elli binleri geçi-

yor. Bazı yıllar bu sayı birkaç misline ula˛ıyor.

Milli parkın oıman formasyonunu: ardıç, karaçam,

köknar, sedir ve me˛e türleri olu˛turmakta, aaç-

lar yer yer göl kenarına kadar uzanarak Bey˛ehir

Gölünün koylarını ve körfezlerini görsel açıdan

e˛siz manzara güzelliklerini kavu˛turuyor.

Üstün deerdeki peyzaj güzellikleri, göçmen ku˛lar

için iyi bir barınak olması, potansiyel göl sularına

dayalı su sporlarına elveri˛li göl kıyılarının bulun-

ması ile Selçuklu Dönemine ait kültürel kaynaklar.

Milli Park'ın özelliini olu˛turmakta ve görülmeye

deer kılmaktadır. Milli parkın youn ziyaretli

dönemi Mayıs-Ekim aylarıdır. Ziyaretçiler için

günübirlik ve kamp yapma imkanları sunulmak-

tadır. Çadırla ve karavanla Milli Park yetkililerinin

kontrolünde ve gösterecei yerlerde kanıp

yapılabilmektedir. Ayrıca Bey˛ehir ilçesi de kon-

aklama için uygundur.

TAR›H› MEKANLAR

Bey˛ehir Kalesi: Bey˛ehir Kalesi, gölün güney-

dou kö˛esinde eski Bey˛ehir Çayı'nın ˛imdiki

kanal köprüsünün yakınında bulunmaktadır.

Kalenin bir kapısı ile göl etrafındaki bazı duvar

kalıntıları kalmı˛tır.

E˛refo lu Camii: Kale ile sarıldıı için içeri ˛ehir

denilen yerde ve aynı adı ta˛ıyan mahallede bulun-

maktadır. Cami kuzeyden güneye doru uzanmı˛

dikdörtgen bir plan üzerine yapılmı˛tır. Kuzey

kapısından ba˛ka douya ve batıya birer kapısı

XVIII

GEZ› - Bey˛ehir

açılmaktadır. Yapıda bir çe˛it kumlu ta˛ kullanılmı˛tır. Selçuklu Hakanı Sultan Sancar'ın emri ile 1134 yılında yaptırılmı˛. E˛refolu Süleyman Bey tarafından 1297 yılında bugünkü ˛ekliyle yeniden in˛a etti-rilmi˛tir. Burada. Türk ta˛ ve ah˛ap i˛çiliinden örnekler bulabilirsiniz.

E˛refolu Türbesi: Camii-nin dousunda yer alıyor. E˛refolu 1. Süleyman Bey de burada gömülü.

fiehir Hamamı: Hamam içeri ˛ehirdedir. Hamam. Selçuklu hamam mimarisinin günümüze ula˛abilen güzel bir örnei.

Bedesten: Hamamın karsısındadır. ›451 yılında Osmanlılar tarafından kapalı çar˛ı olarak yaptırılmı˛tır.

Eflatunpınar (Hitit Çe˛mesi): MÖ 1300-1200

yıllan arasında yapılmı˛ kut-sal bir Hitit anıtı. Lahit ta˛ına i˛lenen tanrı kabart-maları ile süslü. 7 metre eninde a metre yüksek-liinde bu abide la muaz-zam ta˛tan ibaret. Anıt ilç-eye 22 km uzaklıktaki Sadıkhacı beldesinde bulu-

• nuyor.

Fasıllar Köyü: Bey˛ehir'in 18 km dousundadır. Bizans devrine ait birçok eserleri kapsayan Misthia kenti harabeleri buradadır. Bunlardan ayrı Hitit-Roma ve Bizans devirlerine ait eserler vardır. Burada Hitit Anıtı, Likypanus Anıtı. Bereket Anıtı ve Dieskuhlar adlı anıtları bulunuyor.

Kubadabat Sarayı: Kubadabat Sarayı Bey˛ehir'in batısında ve Bey˛ehir Gölü'nün güneyinde Gölyaka köyünün 1.5 km kuzeyinde sahilde. Yazın Bey˛ehir Gölü'nün güneyinde her çe˛it vasıta ile gidilebilir. Bey˛ehir'e uzaklıı 60 km'dir. 1. Alaaddin Keyku-bat tarafından in˛a ettirilmi˛tir.

D›R›M/Temmuz-Austos-Eylül 2005

XIX

Kültür ve Sanat

Kız Kulesi: Kubadabat kar˛ısında göl içerisinde bir kaya üzerinde Alaaddin Keykubat tarafından harem dairesi olarak in˛a ettirilmi˛tir.

NELER YAPIIAB›I›R?

Gölde günbatımi: Bey˛ehir Gölü. güne˛in gün batısındaki görünümü, renk ve batı˛ süresi yönün-den dünyada önemli yerler arasında yer alıyor. Güne˛in batı˛ı sırasında göl ve Ananias Daı'nın birliktelii sayesinde mükemmel bir manzara ortaya çıkar.

Sörf olanaı: Gölde 1 km kumsalı olan Üstünler - Yarba˛ı plajı bulunuyor. Yılda ortalama 137 gün rüzgarlı olan göl. sörf sporu yapmaya da elveri˛li.

Yat gezisi: ›lçede Ahmet Bülbül tarafından E˛ref-oltı Yat i˛letiliyor. Yat ile hafta içi ve hafta son-ları halk gezileri düzenleniyor. Dilerseniz yatı ken-diniz de kiralayabilirsiniz.

Kamp, dacılık, maaracılık: Kamp yapmak isteyenler, dacılar, maaracılar için çok sayıda seçenek var. Anamasların zirveleri yaz-kı˛ ve zirvedeki krater gölü hizmetinizde. Yine Anamas'ın eteklerindeki yaylalar, ›slibucak. Pınargözü ve Karaburun kamp için ideal. Ayrıca Dedegöl Daları'nın kuzeyinde 1550 metrede bulunan Pınargözü maarası. Derebucak ve Çamlık yörelerindeki Balatini. Körükini. Suluin gibi

maaraları da doal anıtlar arasında. Ayrıca Ye˛ilda'da Leylekler Vadisi ve Delikta˛ yaylası da görülmeye deer yerler.

Nerede kalınır: Günübirlik geziler için Konya'da konaklama tavsiye edilir. Onun dı˛ında hazırlıklı gelindiyse Göl çevresinde kamp yerleri ve Kamping alanları mevcut. Yine ilçe merkezinde konaklanacak küçük i˛letmeler bulunuyor.

Ne yenir: ›lçe merkezinde ve bölge köylerindeki balık lokantalarında farklı ˛ekilde pi˛irilmi˛ bir-birinden lezzetli balıklar Yenilebilir.

XX