Đo sai số prôfin răng:Sai số prôfin răng là sai lệch lớn nhất giữa biên dạng răng thực với biên dạng răng lý thuyết yêu cầu.Phần lớn các bánh răng dùng truyền động có biên dạng răng là dạng thân khai. Trong phần này chỉ trình bày phương pháp đo sai số prôfin thân khai.Để so sánh dạng răng thực với dạng răng lý thuyết ta tiến hành so sánh qua hai chuyển động: chuyển động tạo hình thân khai mẫu và chuyển động đo của đầu đo ra liên tục trên biên dạng thực của bánh răng đo. Sai lệch giữa hai chuyển động cho ta sai số prôfin răng hay còn gọi là sai số dạng răng. Sai số prôfin răng dùng để đánh giá mức làm việc êm của bánh răng.Hình dưới mô tả các phương pháp tạo hình thân khai mẫu. Thông thường người ta thiết kế máy đo theo sơ đồ a).Các phương pháp tạo hình thân khai mẫu:

Hình dưới đây giới thiệu một máy đo thân khai dạng đơn giản, thiết kết theo sơ đồ nguyên tắc a). Trong đó vòng cơ sở 1 có đường kính bằng đường kính vòng chia bánh răng đó; thước thẳng 2 chuyển động tịnh tiến nhờ vít me lắp với tay quay 5.

Bánh răng đo lắp đồng trục với vòng cơ sở 1 trên bàn chi tiết. Bàn này dịch chuyển đến vị trí đo nhờ trục vít lắp với vô lăng 8. Khi quay tay quay 5, bàn 4 mang bước 2 tịnh tiến, thước này truyền động ma sát với vòng 1 làm vòng 1 quay, quỹ đạo của tiếp điểm tiếp xúc sẽ vẽ lên dạng thân khai mẫu. Trong khi đó bàn 4 cũng mang đòn bẩy 6 có tiếp điểm đó mà hình chiếu của nó nằm trên mép thước luôn rà theo mặt răng đó. Sai lệch giữa chuyển động thân khai mẫu và chuyển động đo làm cho đòn 6 quay và được chỉ thị lên đồng hồ 7. Nói chung, máy có nguyên lý đơn giản, dễ chế tạo, dễ đo. Tuy nhiên về mặt nguyên lý chưa hoàn thiện. Ứng với mỗi loại bánh răng có đường kính khác nhau đều phải có vòng cơ sở khác nhau nên khá phức tạp, chỉ thích hợp với sản xuất hàng loạt.Ngoài ra, máy khó tránh khỏi sai số do trượt ở khớp ma sát. Vì thế máy đòi hỏi điều kiện làm việc sạch sẽ, không rung động.Để khắc phục nhược điểm của nguyên lý tạo hình trên, nâng cao độ chính xác khi đo và thích hợp với sản xuất loạt nhỏ, người ta đã cải tiến nguyên lý tạo hình thân khai mẫu nhằm giảm bớt số chi tiết mẫu, tăng tính vạn năng của máy bằng cách dùng cơ cấu điều chỉnh dạng đòn hoặc thước tang tạo ra vòng cơ sở tuỳ ý. Các máy đo thân khai mang tên là Êvonviênmet thường có sơ đồ nguyên tắc như hình dưới đây

Trong đó r0 được điều chỉnh nhờ khớp trượt và đọc số nhờ kính hiển vi đọc số 8. Chuyển động quay của trục 1 làm cho đòn 3 quay và thước 4 tịnh tiến cùng phối hợp với chuyển động quay của đĩa quạt 1 lắp đồng trục với bánh răng đo 2 nhờ dây đai 5 (hình a).Sai lệch của chuyển động theo biên dạng thực và chuyển động tạo thân khai mẫu được chỉ ra trên đồng hồ 6 hoặc dụng cụ ghi 7. Ở hình b, chuyển động tịnh tiến của 4 và chuyển động quay của 1 và bánh răng 2 nhờ cam mẫu số 5.