Rimska umetnostOsnovne karakteristike

doba Republikevreme Julija Cezara

Apeninska plemena i legenda o nastanku Rima

Apeninsko poluostrvo naseljavala su mnoga plemena- Gali sever, Etrurci zapadnu polovinu srednjeg dela, Italici jugoistočne krajeve, Samnićani i Grci kolonisti južne, a Latini Lacijum u donjem toku Tibra

U dolini Lacijuma izdvojio se grad Rim na sedam brežuljaka na levoj obali Tibra udaljen oko 25 km od mora

O osnivanju Rima 753. (21. aprila) govori legendaPrema tom predanju, Eneja, koji se spasao prilikom propasti Troje, posle dugog

lutanja stigao je u Lacijum, gde je njegov sin Askanije osnovao grad Albalongu (oko 20 km jugoistočno od budućeg Rima) u kojem su se rodili blizanci budući osnivači Rima

Blizanci su bili sinovi carske kćeri Ree Silvije i boga Marsa i surovi kralj Amulije, koji je zbacio njihovog dedu, naredio je da dečaci budu bačeni u Tibar

Reka je izbacila dečake na obalu, gde ih je podojila vučica, a potom su ih našli kraljevi pastiri koji su im dali ime Romul i Rem

Kada su odrasli, oni su se osvetili Amuliju, ali nisu hteli da ostanu u Albalongi, već su rešili da podignu grad na onom mestu gde su ih našli pastiri

Prilikom osnivanja grada zavadili su se i Romul je ubio Rema i novi grad nazvao po svom imenu

Vreme sedam kraljeva(753-510/09)

U Rimu je prvobitno vladalo rodovsko uređenjeNa čelu porodice stajao je otac “pater” i gradsku skupštinu činili su

starosedeoci Rima koji su se zvali patriciji, dok su se ostali stanovnici zvali plebejci

Legenda govori da je u staro vreme vladalo sedam kraljeva (753-510/09)Kraljevi su, po svemu sudeći, bili etrurskog poreklaOni su podigli prvi odbrambeni bedem oko sedam brežuljaka i sagradili

prvobitni hram na Kapitolskom breguPrvi kralj bio je Romul (753-715), a poslednji Tarkvinije Oholi koji je izgnan

510/09, kada su patriciji preuzeli upravu i zasnovali republiku

Već u vreme kraljeva osnovan je Senat (savet starih patricija), prvobitno savetodavno veće kralja, koje je ostalo da živi i posle ukidanja monarhije (najraniji zabeleženi brojao je 300 članova, kasnije se povećao na 600 u vreme Sule, 900 u doba Julija Cezara, pa smanjio na 600 tokom vladavine Oktavijana Avgusta)

RepublikaPatriciji su preuzeli upravu i zasnovali republiku i time učvrstili svoju vlast

Svake godine na skupštinama birana su dva konzula iz redova patricija, a kasnije su se pojavili i tribuni (u početku dva i zatim deset)

Kraljeva vojna ovlašćenja preneta su na konzule, po dvojicu koji su birani svake godine, a kako su smatrani glavnim magistratima republike, po njima su računate godine (spisak započinje 509)- oni su bili pre svega vojskovođe, a u vreme mira su imali široka ovlašćenja u upravljanju, zakonodavstvu i sudstvu

U početku su bila samo dva narodna tribuna, od 471. ih je bilo pet i od 457. deset, oni su imali pravo da se u ime svakog građanina mešaju u rad konzula i drugih magistrata, ali je njihova vlast prestajala izvan granica grada Rima

Sudilo se po običajnom pravu, pa su 450. doneti prvi zakoni koji su bili urezani na bronzane tablice postavljene na glavnom gradskom trgu forumu (“Zakon dvanaest tablica”)

Potom je dopušten brak između patricija i plebejaca (445), a kasnije su i plebejci dobili pravo da mogu da vrše dužnost konzula (367)

Osvajanje Apeninskog poluostrvaRimljani su od V do III veka postepeno osvajali Apeninsko poluostrvo

Tokom IV veka osvojili su mnoge gradove Etruraca, Samnićana i LatinaPočetkom III veka cela srednja i jedan deo severne teritorije poluostrva bili

su pod vlašću Rimljana

Potom su pošli na Tarent, najbogatiji grad na jugu koji je bio grčka kolonija, i započeli rat

Tarenćani su 280. pozvali u pomoć epirskog kralja Pira koji je u dvema borbama pobedio, ali je izgubio mnogo vojnika (“Pirova pobeda”), pa je u trećem naletu 275. potpuno pobeđen

Nakon toga Rimljanima nije bilo teško da zavladaju celim južnim delom

Čitavo poluostrvo, osim doline Poa, prešlo je u ruke Rima

.

Karta Apeninskog poluostrva

---

-----

Osvajanja izvan Apeninskog poluostrva

Potom su započela osvajanja izvan Apeninskog poluostrva

U III veku najbogatiji i najmoćniji na Sredozemlju bio je feničanski grad Kartagina (danas u Tunisu) kojem je pripadao veliki deo plodne Sicilije i koji je bio u neprijateljstvu sa grčkim gradovima na ostrvu, što je Rim iskoristio kao povod za početak rata

U Prvom punskom ratu (264-241) Rim je osvojio Siciliju, dok je Kartagina zauzela Pirinejsko poluostrvo, ali je njen vojskovođa Hamilkar poginuo

Njegov sin Hanibal započeo je Drugi punski rat (218-201) krenuvši sa Pirinejskog poluostrva i uzdajući se u pomoć brata i njegovih trupa, ali su Rimljani uzaptili njegovo pismo i presreli brata i potom učvrstili položaj na Pirinejskom poluostrvu, a vojskovođa Scipion krenuo je u osvajanje Afrike i potukao Hanibala

U Trećem punskom ratu (149-146) Rimljani su potpuno potukli Kartaginjane, razorili i spalili Kartaginu i ovu oblast pretvorili u rimski provinciju pod imenom Afrika

Pobedom nad Kartaginom Rim je postao najmoćnija država u SredozemljuIste 146. godine Makedonija i Grčka postale su rimske provincije

.

Širenje teritorija pod vlašću Rima u II veku p. n. e.(zeleno- stanje posle Prvog i Drugog punskog rata,

oker- posle Trećeg punskog rata)

Vojna diktaturaU doba republike povremeno bi buknuli ustanci robova i slobodne sirotinje

(poslednji je bio Spartakov, od 73. do 71. p. n. e.)

Posle mnogobrojnih sukoba i raspri, 82. p. n. e. vojskovođa Sula osvojio je Rim, ukinuo “demokratski” poredak, zaveo vojnu diktaturu i tražio da bude proglašen za doživotnog diktatora, što je učinjeno

Vlast narodnih tribuna izgubila je bilo kakav značaj, prava narodne skupštine bila su smanjena, a svi članovi senata bili su iz redova Sulinih pristalica

Zbog teške bolesti Sula se već 79. p. n. e. povukao i godinu dana kasnije umro, ali se borba za vojnu diktaturu nastavila

Bivši Sulin pristalica Katalina, koji se više puta bezuspešno kandidovao za konzula, skovao je 63. p. n. e. zaveru protiv republike, ali su njegovi planovi otkriveni, pa je pobegao na sever, prikupio vojsku i sledeće, 62. godine, krenuo u bitku u kojoj je izgubio život

Republikansko uređenje je bilo očuvano, ali ne zadugo

Promene u životu RimljanaUsled promena u privredi, menjali su se i način života i običajiSve više gubila se nekadašnja jednostavnost životaSve više je rastao broj svetkovina i zajedno sa njim i njihova raskošOmiljena zabava rimske svetine postale su borbe gladijatora i hajke na

divlje zveri koje su dovožene iz Afrike

Usled neposrednih dodira s Grcima, rodio se izrazit uticaj grčke kultureRimljani koji su želeli da budu smatrani za obrazovane ljude morali su

neizostavno da znaju grčki jezikU bogatim kućama učitelji su bili GrciSama rimska književnost bila je pod jakim grčkim uticajima

Verovanja i religijaKod Rimljana skoro svaki predmet i pojava imali su svoje božanstvo, na

primer, životom deteta upravljala su 43 božanstvaSvaka porodica poštovala je duše svojih predaka žaštitnika, ti dobri

porodični duhovi zvali su se lari i njihovi kipovi čuvali su se pokraj domaćeg ognjišta, a postojali su i penati, bogovi ostave i domaćeg ognjišta, kao i boginja ognjišta Vesta

Viši bogovi bili su Jupiter, Junona, Mars i drugi

Verski obredi, sa jasno određenim zavetima i žrtvama, igrali su važnu ulogu u životu Rimljana

Sveštenici su bili veoma značajni, najvažniji su bili pontifici koji su tumačili povoljne znakove i čak uređivali veoma komplikovan kalendar, a pored njih postojali su i haruspiciji i vestalke i drugi

Pod grčkim uticajem, s vremenom su rimski bogovi dobili antropomorfna obličja

Postepeno su prihvatali i grčke bogove i junake (Apolon, Herakle) ili svoje stare bogove izjednačili sa grčkim (Jupiter-Zevs, Junona-Hera, Minerva-Atena)

Odnos rimske i grčke umetnosti

Rimljani su duboko poštovali grčku umetnost, čak su i rimski pisci često pisali o grčkoj umetnosti, a veoma retko o rimskoj

Oni su uvozili i kopirali grčke skulpture i svoja dela zasnivali na grčkim iskustvima, a mnogi umetnici bili su grčkog porekla

Ranije je postojalo mišljenje, danas odbačeno, da, u estetskom pogledu, ne postoji rimska umetnost, već da postoji samo rimska tema

Na grčkom tlu u doba rimske vlasti nisu podizana zdanja koja su nosila rimske osobenosti (osim u Korintu koji je bio razoren 146), već su zidane građevine zasnovane na grčkim tradicijama

Prihvatanje lokalnih tradicija,nekoliko primera u arhitekturi

Rimsko društvo bilo je kosmopolitsko i u njemu su prihvatane i spajane različite nacionalne ili regionalne crte

Stanovnici novoosvojenih oblasti bili su dužni da poštuju rimsku vlast i zakone, a imali su potpunu slobodu da neguju svoje stare kultove

Rimska kultura i umetnost prihvatile su ne samo tradicije Grčke, već i Etrurije, Egipta, Bliskog istoka i prilagođavale su ih svojim potrebama

S druge strane, što je prethodna umetnost u nekoj oblasti bila izrazitija i jače prožimana sopstvenom stvaralačkom snagom, utoliko je bio slabiji rimski uticaj

.

Atina,Hadrijanova

kapija,oko 128.

.Egipat, ostrvo File (južni deo Egipta, kod Asuana),

Trajanov paviljon, 105.

.

London,Mitrin hramsredina III veka

ArhitekturaArhitektura nosi osobene rimske karakteristike

Najpre, Rimljani su konstruisali lukove i svodove i stvorili svojevrsni arhitektonski sistem koji je postao osnova celokupnog graditeljskog nasleđa

Kombinujući različite elemente, stvarali su arkade sa dvostrukim lukovima, nizove polustubova, krstaste svodove

Drugi važan element bio je građevinski materijalRimljani su zidali betonom (mešavinom maltera i šljunka s tucanikom) koji

je bio jak, elastičan, relativno postojan, lakši od kamena i zato pogodan za eksperimentisanje, a i relativno jeftin

Građevine zidane betonom obično su bile prevučene gipsanim malterom ili oplaćene opekom ili blokovima kamena ili mermera

Rimski hramHram je uvek bio uklopljen u prostor koji se nalazi ispred njega i vladao

nad njimOn, kao i raniji etrurski hramovi, uvek ima visoko postolje i stepenište na

jugu koje vodi u trem, široku celu (podeljenu samo ponekad na tri odaje) koja nije uokvirena stubovima pošto zauzima celu širinu hrama

U celama hramova značajnih za državu pored statue božanstva bili su izloženi trofeji doneti sa različitih osvajanja

Prilikom osnivanja hrama postojao je posebni obredNa mestu gde bi trebalo podići hram najpre bi bila sagrađena kolibaU zoru dana određenog za postavljenje temelja sveštenik bi zauzeo svoje

mesto, pratio let ptica i štapom (lituus), dok bi izgovarao određene formule, obeležio mesto gde će se u hramu nalaziti lik božanstva

.

Rim, Kapitol,Hram Jupitera Kapitolskog

(Kapitolinskog),osvećen 509. p. n. e,osnova(cela- Jupiter, Junona i

Minerva)

Prvi hram je, po predanju, posvećen 509. p. n. e., na samom početku Republike (izgradnju započeo kralj Lucije Tarkvinije Prisk nakon pobede nad Sabinjanima i završio Tarkvinije Oholi pred svrgavanje)

Drugi je podignut nakon što je prvi tokom Sulinog pohoda na Rim 83. p. n. e. spaljen

Treći su podigli Vespazijan i njegovi sinovi Tit i Domicijan pošto je izgoreo u požaru 69. prilikom Vespazijanovog ulaska u grad

.Rim, Kapitol, deo zida hrama Jupitera Kapitolskog (Kapitolinskog),najvećeg među ranim rimskim hramovima, osvećenog 509. p. n. e.

i obnavljanog više puta tokom trajanja rimske države

.

Rim, Kapitol,deo zida hrama

Jupitera Kapitolskog (Kapitolinskog),

najvećeg među ranim rimskim hramovima,

osvećenog 509. p. n. e. i obnavljanog više puta tokom trajanja rimske države

.Rim, “Hram Fortune Virilis” (Portunov hram),

kraj II veka p. n. e.(jonski stubovi uticaj nedavno osvojene Grčke, cela ima jednu odaju)

.Rim, “Hram Fortune Virilis” (Portunov hram),

kraj II veka p. n. e.(jonski stubovi uticaj nedavno osvojene Grčke, cela ima jednu odaju)

.Tivoli (istočno u blizini Rima), Sibilin hram, početak I veka p. n. e.

(kružna osnova kao tradicionalni oblikkružne seljačke kolibe ili grčkih tolosa)

.

Tivoli (istočno u blizini Rima), Sibilin hram, početak I veka p. n. e.(kružna osnova kao tradicionalni oblik kružne seljačke kolibe ili grčkih tolosa)(Pored toga, Vestin hram na Rimskom forumu takođe je imao kružnu osnovu.

U njemu je na ognjištu goreo večiti plamen kao simbol večnosti i čistote grada i od njega je, prema verovanju Rimljana, zavisila sudbina države.)

.

Svetilište Fortune Primigenije,Prenesta (Palestrina) istočno od Rima

početak I veka (doba Sule, 82-79)(arhitektura prilagođena reljefu kao u Egiptu)

.Svetilište Fortune Primigenije, Prenesta (Palestrina),

početak I veka p. n. e, rekonstrukcija

.Svetilište Fortune Primigenije, Prenesta (Palestrina),

početak I veka p. n. e, deo svetilišta, ostaci

.Svetilište Fortune Primigenije, Prenesta (Palestrina),početak I veka p. n. e, rekonstrukcija

.Svetilište Fortune Primigenije, Prenesta (Palestrina),

početak I veka p. n. e, rekonstrukcija

Vajarstvo (skulptura i reljef)

Skulptura je rađena pod jakim uticajem Grčke, čak su i malobrojni vajari poznati po imenu bili Grci

Obično su to kipovi građana u togi, vojskovođa u ratnoj opremi i kasnije careva, a malobrojne statue bogova prvenstveno deluju kao varijante grčkih uzora

Reljef je u Rimu doživeo pravi procvatU estetskim osobinama zapaža se jasan uticaj grčkih reljefa,

ali su Rimljani doneli sasvim nove teme koje se zasnivaju na istorijskim događajima

Stvarane su velike kompozicije istorijske tematike koje su krasile žrtvenike, slavoluke, stubove i druge javne spomenike

PortretiRimljani su stvorili pravu umetnost stvaranja portretaZa razliku od Grka, koji su predstavljali klasičan idealizovani suštinski

prikaz određene osobe ili helenistički individualni odraz ličnosti ispunjen psihičkim doživljajima, Rimljani su bili okrenuti verizmu

Pisani izvori iz najranijih vremena republike svedoče o tome da su već tada zaslužne političke i vojne ličnosti bile odlikovane tako što bi njihove statue bile postavljane na javnim mestima, ali nije očuvan nijedan portret stariji od I veka p. n. e.

Realizam je bio plod običaja da se sa lica preminulog uzme otisak i po njemu izradi portret u vosku koji se čuvao u naročitom udubljenju u zidu pokraj porodičnog oltara (za lare), a prilikom pogreba vajane glave predaka preminulog nošene su u povorci i ti običaji čuvali su se sve do doba carstva

Izgleda da je običaj da se portreti predaka rade u trajnijem materijalu nastao početkom I veka p. n. e.

Na portretima patricija prikazuju se crte lica do svake pojedinosti i bez ikakvog laskanja, nema psihologije ličnosti, već se izražavaju osobine koje bi trebalo da krase rimske patricije- ozbiljnost, volja, autoritet

.

Pompeja,Menandrova

kuća,lararijum u

niši peristila sa malim oltarom sa bistama

.

Aulus Metelus, L’arringatore (Govornik),početak I veka p. n. e.bronza(portret ozbiljnog Rimljanina (odnosno

etrurskog senatora u rimskoj republici) u rimskoj togi, etrurski rad sa etrurskim natpisom)

.Portret Rimljanina,oko 80. p. n. e.(poređenje sa Glavom

sa Delosa negde iz istog vremena)

.Portret patricija sa

bistama predaka,oko 30. p. n. e.

Slikarstvo, uticaj GrčkeRimljani su u slikarstvu takođe radili pod uticajem Etruraca i

naročito GrkaIz pisanih izvora poznato je i da su se u trijumfalnim

povorkama nosile i slike koje su prikazivale ratne scene

Rimsko slikarstvo kasnijih razdoblja može se razmatrati na osnovu sačuvanih zidnih slika, osobito u Pompejima i Herkulanumu, a i u Rimu i Boskorealeu (u blizini Napulja)

U sadržaju ovo slikarstvo ukazuje na grčke uzore, ali je u estetskom pogledu taj uticaj nešto manji

Ipak, ima i predstava koje nesumnjivo predstavljaju kopije grčkih dela

.

Pompeja, Kuća Fauna, Bitka kod Isa, podni mozaik,kopija helenističke slike Filoksena iz Atine

.Pompeja, Kuća Fauna, Bitka kod Isa, podni mozaik,

kopija helenističke slike Filoksena iz Atine

.

Herkulanum,Aleksandar

Atinski,Igra piljaka

(odnosno astragala),

I vek p. n. e,crtež na

mermernoj ploči

(poput crteža na belim lekitima)

.Rim, Vila na Aventinu, podni mozaik,

ropografija po uzoru na dela Sososa iz Pergama

Četiri pompejanska stilaOsnovna razmatranja rimskih slika zasnovana su na freskama očuvanim u

Pompeji koja je 79. prekrivena pepelom tokom erupcije Vezuva

Zapažaju se četiri osnovne razvojne faze koje se nazivaju stilovimaI Inkrustacije- imitacije mermernih oplata (200-70. p. n. e.)II Perspektivni arhitektonski stil- iluzionizam (sredina I veka p. n. e.)III Doba Oktavijana Avgusta (27. p. n. e.-14. n. e.)- plošniji tretmanIV Doba Flavijevaca- barokni iluzionizam (između 62. i 79.)

U Pompeji ovi stilovi primenjivali su se dobrim delom paralelno, tako da njihova kategorizacija ima više tipološku nego hronološku vrednost

.

Rim, Palatin,Kuća grifona,početak I veka p. n. e.štuko dekoracija(doba I stila)

.Rim, vila u vrtovima Farneze, spavaća soba, oko 20. p. n. e,pejzaž, štuko (doba III stila)

.Boskoreale, Vila Publija Fanija Sinistora, oko 50. p. n. e. II stil

(arhitektonske panorame, osećaj slobodnog i otvorenog prostora)

.

Boskoreale,Vila Publija

Fanija Sinistora,

oko 50. p. n. e.II stil,detalj

.Boskoreale, Vila Publija Fanija Sinistora, oko 50. p. n. e. II stil

(arhitektonske panorame, osećaj slobodnog i otvorenog prostora)

.

Boskoreale,Vila Publija Fanija

Sinistora,oko 50. p. n. e.II stil,detalj,(nestvarna

arhitektura poput pozorišnih kulisa, nedovoljno poznavanje prostorne dubine)

.

Pompeja,Vila misterija,oko 50. p. n. e,II stil

.Pompeja, Vila misterija, oko 50. p. n. e, II stil

.Pompeja, Vila misterija, oko 50. p. n. e, II stil

.Pompeja, Vila misterija, oko 50. p. n. e, II stil

.

Pompeja,Vila misterija, oko

50. p. n. e,II stil

.Rim, Vila na Eskvilinu, I vek p. n. e, II stil,

Tri Odisejeva druga susreću kći Antifata, kralja Lestrigonaca(osećanje prostora punog vazduha, nedovoljno poznavanje prostorne dubine)

.Rim, Vila na Eskvilinu, I vek p. n. e, II stilLestrigonci napadaju Odisejeve brodove

.Rim, Avgustova kuća na Palatinu, III stil

.Rim, Avgustova kuća na Palatinu, III stil

.Primaporta (Prima Porta), Livijina vila,

oko 20, pogled na vrt, III stil

.

Primaporta (Prima Porta), Livijina vila,oko 20, pogled na vrt, III stil

.

Primaporta (Prima Porta), Livijina vila,oko 20, pogled na vrt, III stil

.Pompeja, Pejzaž sa obalom, detalj, početak I veka, III stil

.Pompeja, Kuća Marka Lukrecija Fronta, oko 30, III stil

.

Pompeja,Kuća Marka

Lukrecija Fronta,oko 30,III stil

.

Pompeja,Kuća Marka

Lukrecija Fronta,oko 30,III stil

.

Pompeja, Kuća Marka Lukrecija Fronta,Izgled jedne vile, oko 30, III stil

.Herkulanum, mrtva priroda, oko 50, III ili IV stil

.Pompeja, Kuća Vetija, 63-79, IV stil

.

Pompeja,Kuća

Vetija,63-79,IV stil

.Pompeja, Kuća Vetija, 63-79, IV stil

.Pompeja, Kuća Vetija, 63-79, IV stil

.Pompeja, Kuća Vetija, 63-79, IV stil

.

Herkulanum,Zidna slika,oko 70,IV stil(uticaj iluzionizma i

pozorišne scenografije)

Prvi trijumvirat(Gaj Julije Cezar, Kras i Pompej)

Nakon Suline vojne diktature (82-79) i Katalinine zavere (63) na političku pozornicu stupili su Cezar, Kras i Pompej koji su 60. p. n. e. sklopili tajni savez pod Cezarovim rukovodstvom poznat kao Prvi trijumvirat (savet tri lica)

Cilj im je bio da prigrabe vlast i da je podele među sobomCezar je uz pomoć Krasa i Pompeja postao konzul

Kada mu je istekao konzulski rok, 58. dobio je upravu nad Galijom koja se tada svodila na njen jugoistočni deo i uspeo da je celu osvoji i da krene na Britaniju

Za to vreme Kras je poginuo u bici protiv Parćana i trijumvirat se raspaoIzmeđu Cezara i Pompeja nastao je potpuni raskid i potom je usledila borba za vlast

Cezarova punomoć u Galiji isticala je 49. p. n. e. i Senat mu je predložio da raspusti vojsku i dođe u Rim, ali je Cezar to odbio, jer je nameravao da se pomoću svoje vojske dočepa vlasti

Prešao je sa trupama rečicu Rubikon (uliva se u Jadransko more kod Riminija) i na vest o njegovom dolasku konzuli i jedan deo senatora pobegli su iz Rima

Cezar je 49. zauzeo Rim bez borbe i vrlo blago postupio prema svojim protivnicima

.Širenje teritorija pod vlašću Rima u II i I veku p. n. e.

(Cezarova osvajanja- tamnooker)

Gaj Julije Cazar (49-44)Pompej je pobegao na Balkan i započeo da se sprema za rat, ali je već 48. p. n. e.

izgubio bitku kod Farsale u Tesaliji i pobegao u Egipat gde je ubijen po naređenju egipatskog kralja

Cezar je otišao u Egipat gde se umešao u pitanje nasleđa prestola i stao na stranu Kleopatre, a potom pokorio Malu Aziju i u dve velike bitke (u Africi i na Pirinejskom poluostrvu) 45. uništio Pompejeve pristalice

Kada se vratio u Rim, Cezar je postao njegov neograničeni gospodar proglašen za doživotnog diktatora

Konzul Marko Antonije 44. ponudio mu je krunu, ali ju je Cezar odbio pošto se plašio narodnih nemira i uzdržao se da zvanično proglasi monarhiju

Republika je bila samo formalna (postojali su senat, narodna skupština i izborni javni funkcioneri), a Cezar je bio neograničeni monarh

Nezadovoljstvo protiv Cezara sve više je sazrevalo i u republikanskom krilu senatora sa Brutom i Kasijem na čelu stvorena je zavera da se Cezar ubije

Zaverenici su ubili Cezara 44. p. n. e. na dan martovskih ida (14. marta) za vreme zasedanja senata

.

Rim, Carski forum, osnova,Cezarov forum sa hramom

Venere Genetrix u sredini levo

Forum započeo Cezar i završio Oktavijan Avgust

(Cezarov forum, veliki uokvireni trg uz hram, stapa verski kult i ličnu slavu)

(Bio je uzor za sve kasnije carske forume)

.

Rim, Carski forum, osnova,Cezarov forum sa hramom

Venere Genetrix, mitske pretkinje Julijevaca

(Eneja je bio Venerin sin, a njegov sin Askanije otac Julija, začetnika loze)

(Cezarov forum, veliki uokvireni trg uz hram, stapa verski kult i ličnu slavu)

(Bio je uzor za sve kasnije carske forume)

.Cezarov forum sa hramom Venere Genetrix

mitske pretkinje JulijevacaNeposredno uz zgradu Kurije

.

Rim, Carski forum, rekonstrukcija,br. 11 Cezarov forum sa hramom Venere Genetrix

mitske pretkinje Julijevaca(Eneja je bio Venerin sin, a njegov sin Askanije otac Julija, začetnika loze)

.Rim, Carski forum, rekonstrukcija,

Cezarov forum sa hramom Venere Genetrix levo