dobre opakowanie ma znaczenie - tetra pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane...

64
DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE RAPORT TETRA PAK NA TEMAT TRENDÓW

Upload: others

Post on 07-Oct-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

1

DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE

R A P O R T T E T R A PA K N A T E M AT T R E N D Ó W

Page 2: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

2

Page 3: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

3

RAPORT TETRA PAK NA TEMAT OPAKOWAŃ I ICH ZNACZENIA

SPIS TREŚCI

Wybieraj świadomie strona 4Znaczenie opakowań dla żywności strona 7Siły napędowe rozwoju strona 16Wiedza, mity i życzenia - czyli jak wybieramy opakowania strona 29Przyszłość opakowań strona 57O raporcie strona 60

Page 4: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

4

WYBIERAJ ŚWIADOMIE

Page 5: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

5

Każdego dnia Europejczycy kupują ponad 500 milionów płynnych produktów spożywczych: mleko, soki, wodę, napoje gazowane, piwo czy jogurty. Nie ulega więc wątpliwości, że opakowanie ma znaczenie.

Firma Tetra Pak działa w branży opakowa- niowej od ponad 60 lat. Analizujemy trendy śledzimy zachowania konsumentów i prowa- dzimy własne badania rynkowe. Jesteśmy ekspertem w produkcji wielowarstwowych opakowań kartonowych. Wszystko co robimy, podporządkowane jest ochronie żywności w najlepszy możliwy sposób przy jak najmniejszym wykorzystaniu zasobów naturalnych Ziemi. Dotychczas jednak nie mieliśmy okazji włączyć się w dyskusję na temat znaczenia wyboru opakowania. Obecnie chcemy to zmienić i wziąć na siebie większą odpowiedzialność, również na polu komunikacji.

Naszych klientów, właścicieli marek spo- żywczych, oraz konsumentów końcowych łączy coraz większa troska o środowisko i zrównoważony rozwój. Jak wynika z przeprowadzonych przez nas badań, dbamy o swoje zdrowie oraz dobro naszej planety nie mniej niż reszta Europejczyków. Do niektórych kwestii przywiązujemy szczególną uwagę. Są to np. pochodzenie żywności, zawartość sztucznych dodatków czy zasady etyki. Aż 88% ankietowanych deklaruje, że podczas wyboru produktu kieruje się jego aspektami zdrowotnymi i naturalnym składem. Coraz większą uwagę zwracamy także na samo opakowanie, zwłaszcza na łatwość przechowywania i używania. Wciąż jednak niewielu konsumentów łączy wybierany produkt bezpośrednio z opakowaniem. To właśnie zamierzamy zmienić!

Z punktu widzenia środowiska wybór produktu w opakowaniu kartonowym powinien być tak samo oczywisty, jak np. oszczędzanie energii czy korzystanie z komunikacji miejskiej. To jedna z najroz- sądniejszych opcji, ale mimo to dla większości konsumentów nie najbardziej oczywisty wybór!

Jedynym wytłumaczeniem może być brak wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla ochrony środowiska najlepiej byłoby, gdyby żywność nie miała opakowań wcale.

We współpracy z naszymi klientami chcemy szerzyć wiedzę o tym, jak ważne są opakowania, i ułatwić konsumentom podejmowanie właściwych decyzji. Dobór surowców i projekt opakowania mają zasadniczy wpływ nie tylko na środowisko, ale także na sam produkt — jego okres przydatności do spożycia, ilość odpadów poprodukcyjnych, konieczność stosowania dodatków i konserwantów.

Wielu konsumentów aktywnie poszukuje producentów, którzy nie tylko oferują dobrej jakości produkt, ale też działają w sposób odpowiedzialny. W Tetra Pak z radością obserwujemy rosnącą świadomość konsumencką gdyż jesteśmy pewni, że nasze opakowania są funkcjonalne, przyjazne środowisku i w naturalny sposób chronią swoją zawartość. Jesteśmy dumni z dotych-czasowych osiągnięć, ale nie spoczywamy na laurach. Przemysł opakowaniowy zmienił się w ciągu ostatnich lat i będzie zmieniał się nadal. Wsłuchujemy się w oczekiwania oraz potrzeby rynku i pracu-jemy nad jeszcze lepszymi opakowaniami, dostosowanymi do różnych potrzeb i modeli konsumpcji.

Oprócz upowszechniania wiedzy, głównym celem tego raportu jest też włączenie się do dyskusji o tym, co zrobić, żeby pomóc konsu- mentom w wyborze właściwych opakowań. Bo dobre opakowanie ma znaczenie.

Kinga Sieradzon Dyrektor Generalna Tetra Pak

Page 6: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

6

Page 7: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

7

Choć może to zabrzmieć jak banał, ale nasze społeczeństwo nie istniałoby bez opakowań. Z wielu powodów nie mielibyśmy dostępu do tak szerokiej gamy produktów. Dotyczy to szczególnie produktów trudnych w transporcie czy wymagających specyficznych warunków magazynowania.

ZNACZENIE OPAKOWAŃ DLA ŻYWNOŚCI

Page 8: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

8

Podstawowym zadaniem opakowania jest ochrona jego zawartości. Produkt w opakowaniu nie może ulec uszkodzeniu, zepsuć się podczas transportu i w trakcie przechowywania, także w domu konsumenta. Opakowanie jest jak muszla, która chroni przed wstrząsami, zanieczyszczeniem, ciepłem, światłem, bakteriami i innymi czynnikami, które mogą zniszczyć produkt.

Dziś praktycznie już tego nie doceniamy, uważamy to za oczywiste. W przeszłości jednak transport i przechowywanie żywności były ogromnym wyzwaniem. W krajach północnych jedzenie i picie były dostępne w ograniczonych ilościach, szczególnie w miesiącach zimowych. Z drugiej strony kraje na południu Europy musiały radzić sobie z przechowywaniem

żywności w wysokich temperaturach. W krajach rozwijających się, gdzie przetwórstwo nie jest tak zaawansowane, brak opakowań i odpowiednich rozwiązań magazynowych są jednymi z elementów powodujących brak dostępu do bezpiecznej żywności i głód.

„Ponad połowa wyprodukowanego na świecie jedzenia nie dociera do konsumentów przez brak właściwych opakowań i systemów dystrybucji”, powiedziała Annika Olsson, wykładowczyni specjalizująca się w logistyce i opakowaniach z Instytutu Inżynierii Uniwersytetu w Lund.

Sytuacja uległa poprawie, ale rozwiązanie problemu marnotrawstwa żywności nadal pozostaje dużym wyzwaniem. Badanie przeprowadzone w 2015 roku pokazało, że 16% całej zakupionej żywności jest wyrzucane.

WYSOKIEJ JAKOŚCI, FUNKCJONALNE I PRAKTYCZNE Opakowanie to coś więcej niż tylko ochrona produktu. Pełni także ważną funkcję informacyjną dla konsumenta na temat zawartości.

„Opakowanie musi funkcjonować w całym łańcuchu

wartości, od opuszczenia fabryki po moment, w którym

nie jest już potrzebne.”

Page 9: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

9

Dobre opakowanie pomaga również w sprzedaży i wyróżnieniu produktu, jak również jego prawidłowym opisie. Nie może jednak wprowadzać konsumenta w błąd. Dobre opakowanie to takie, które buduje pozytywny wizerunek produktu i marki.

Sandra Krasovec, wykładowczyni z Fashion Institute of Technology w Nowym Jorku, opowiada o cechach opakowania, które są najważniejsze w „chwili prawdy”, czyli w momencie podejmowania przez konsumenta decyzji, który produkt kupić.

„To ważne, żeby konsument rozumiał jakie wartości reprezentuje marka i jakie konkretne korzyści niesie dany produkt. Marka musi w sposób efektywny te wiadomości przeka-zać. Jeśli mówimy o aspektach wizualnych, to wszystkie grupy konsumentów są coraz bardziej zaznajomione z zabiegami estetycznymi i oczekują od komunikacji marki przejrzystości, zarówno w sprawie produktu, jak i tego, co dzieje się z jego opakowaniem po zużyciu.”

Aspekty praktyczne również są dla konsumentów ważne. Sandra w pierwszej kolejności mówi o wygodzie i o tym, jak tak prosty element, jak nakrętka do kartonu, zwiększa atrakcyjność opakowania w oczach konsumentów.

Opakowanie powinno być na tyle atrakcyjne, żeby można było zostawić je na wierzchu w kuchni lub jadalni. Niektóre opakowania mogą służyć za reklamę lub zawierać interesujące treści np. o produkcie, jego składnikach lub miejscu ich pochodzenia.

KIEDY CZAS SIĘ POŻEGNAĆ Często dopiero wtedy, gdy opakowanie jest już puste, zaczynamy postrzegać je bez połączenia z produktem. Na karton mleka mówimy po prostu „mleko”, dopóki nie zostanie nam sam karton. Wtedy chcemy jak najszybciej się go pozbyć — puste opakowania zajmują irytująco dużo miejsca, dlatego tak ważne jest, żeby opakowania łatwo podlegały recyklingowi i żeby jasne było, jak je segregować.

„Konsumenci mają podejście obywatelskie i chcą dbać o środowisko. Lubią recykling, bo segregowanie i wyrzucanie opakowań jest łatwe. Jednak niezbędne jest stałe informowanie konsumentów w każdym wieku, od przedszkolaka do seniora. Komunikacja jest niezwykle istotna, pozwala bowiem konsumentom brać aktywny udział w recyklingu.” powiedziała Heike Schiffler, Cluster Leader ds. Środowiska w Tetra Pak odpowiedzialna za rejon Europy i Azji Centralnej.

„To ważne, aby konsument rozumiał, co stoi za marką wraz z jej cechami lub benefitami.

Opakowanie musi efektywnie o tym komunikować.”

Page 10: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

TETRA PAK — JAK WAŻNE JEST OPAKOWANIE

10

PRZYJDŹ Z WŁASNĄ BUTELKĄJeszcze w latach 40. XX w. mleko kupowano w ilościach hurtowych, tylko w specjalnych sklepach mlecznych. Klienci przynosili swoje własne butelki, często z oddzielnym pojemnikiem na śmietanę. W sklepach mleko przechowywano w dużych stalowych bańkach, chłodzonych za pomocą lodu. Ponieważ lodówki nie były powszechne, klienci musieli odwiedzać te sklepy praktycznie codziennie. Było to czasochłonne zajęcie przypadające w udziale zwykle kobietom. W tamtym czasie często zdarzało się, że mleko kwaśniało i było wylewane.

Obecnie w sklepach spożywczych dostępna jest stale rosnąca gama produktów mlecznych: mleko o różnej zawartości tłuszczu, kefiry, jogurty, śmietany i śmietanki. Do tego dochodzą produkty takie, jak napoje i twarogi roślinne. Nie wyczerpuje to listy. Taki wybór nie byłby możliwy bez zaawansowanych opakowań, systemów logistycznych, technik chłodniczych i wiedzy o sposobie przechowywania tych poszczególnych towarów.

COFNIJMY SIĘ W CZASIE. JAK TO WSZYSTKO KIEDYŚ FUNCKJONOWAŁO? Początkowo produkcja mleka odbywała się tylko na poziomie lokalnym. Świeże mleko produkowano na obszarach wiejskich na potrzeby lokalnych gospodarstw domowych. Niezbędne było też hodowanie krów w miastach lub tuż poza ich obrzeżami.

CHARAKTERYSTYCZNE POBRZĘKIWANIE Stopniowo wprowadzono litrowe, szklane butelki,

które klienci mogli zabierać ze sobą do domu. Były one jednak ciężkie i niewygodne w noszeniu,

a mleko miało krótki okres przydatności. Butelki zamykano papierowymi zatyczkami,

nie do końca higienicznymi. Dopiero kiedy wymyślono miękkie kapsle z folii aluminiowej, zaczęto sprzedawać

mleko w zwykłych sklepach spożywczych.

WCZORAJ I DZIŚ: EWOLUCJA OPAKOWAŃ PRODUKTÓW MLECZNYCH

Page 11: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

TETRA PAK — JAK WAŻNE JEST OPAKOWANIE

11

KARTONOWA REWOLUCJA Ogromną zmianą było wprowadzenie opakowań kar-tonowych w latach 50. XX w. Papier pokryty warstwą plastiku był znacznie lżejszy od szklanych butelek. Opakowania Tetra Pak były zarówno praktyczne, jak i higieniczne. Z powodów technicznych pierwsze opakowania miały kształt czworościanu przypominającego piramidę.

PREMIERA NAKRĘTKI W ostatnich latach coraz więcej opakowań kartonowych ma nakrętki. Ten rodzaj zamknięcia umożliwia wielo- krotne zamykanie i otwieranie opakowania oraz ułatwia nalewanie i picie produktu. Dzięki temu, że opakowanie można szczelnie zamknąć, nie trzeba się obawiać o to, czy jego zawartość nie wchłonie zapachów innych przechowywanych w lodówce rzeczy. Jest to też rozwiązanie bardziej higieniczne i ułatwiające transport nawet po otwarciu opakowania. Dostępne są już nawet nakrętki z materiałów pochodzenia organicznego, które mają minimalny wpływ na środowisko.

PRAKTYCZNY PROSTOPADŁOŚCIAN W latach 60. XX w. opracowaliśmy Tetra Brik®,

opakowanie w kształcie prostopadłościanu. Kształt ten ułatwiał magazynowanie.

Oferta produktów mlecznych poszerzała się, spełniając różne potrzeby konsumentów.

Obecnie opakowania kartonowe dostępne są w różnych kształtach i rozmiarach,

dostosowanych do różnych potrzeb.

Page 12: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

12

ŚWIADOMI KONSUMENCI OCZEKUJĄ ZDROWSZYCH OPCJISok pomarańczowy i inne soki owocowe od lat są typowym napojem podawanym w Europie do śniadania. W ostatniej dekadzie zaczęliśmy jednak martwić się o nadmiar cukru w diecie i spożycie soków owocowych oraz napojów bezalkoholowych spadło. Według raportu Tetra Pak, opublikowanego w 2015 roku, 60% gospodarstw domowych w Wielkiej Brytanii przyznało, że stara się zmniejszać spożycie cukru, wybierając napoje dietetyczne lub wodę.

W ciągu ostatnich dziesięciu lat pojawiły się na rynku nowe kategorie zdrowych napojów, takie jak napój aloesowy i woda kokosowa oraz inne napoje roślinne.

Joe Harper, założyciel Bee Water, wypowiada się na temat tego trendu. „Zwracamy dziś więcej uwagi na to, co jemy i pijemy. Tendencja ta zmienia się w zależności od grupy konsumenckiej. W ostatnich latach media dużo mówiły o konsekwencjach zdrowotnych diety bogatej w cukry, a w Wielkiej Brytanii wprowadzono dodatkowy podatek od produktów słodzonych. Doprowadziło to do zwiększenia zapotrzebowania na zdrowsze alternatywy.”

ZDROWSZA PRZYSZŁOŚĆ

59 %Polaków woli soki w opakowaniach kartonowych

16 %Polaków wybiera opakowania kartonowe, kupując napoje roślinne, takie jak napój aloesowy lub woda kokosowa

Page 13: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

13

Page 14: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

14

Page 15: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

15

Kiedy kupujesz produkty takie jak krojone pomidory, przeciery lub zupy, jakie opakowanie wybierasz najczęściej?

UŁATWIAMY DOMOWE GOTOWANIE Koniec XX wieku w Europie przyniósł ogromne zmiany w zwyczajach kulinarnych. Zwiększenie aktywności zawodowej kobiet oraz modernizacja przemysłu spożywczego sprawiły, że kupowanie gotowych dań stało się coraz bardziej popularne.

Ostatnie lata jednak pokazują tendencję powrotu do domowego gotowania, które zyskuje coraz więcej nowych fanów. Niemniej jednak, gotowanie od podstaw przy obecnym trybie życia potrafi być prawdziwym wyzwaniem. Wymaga dodatkowego czasu, który niejednokrotnie trudno wygospodarować. Bez codziennych wizyt w sklepie spożywczym niełatwo jest mieć zawsze pod ręką świeże półprodukty.

Dla przemysłu spożywczego utrzymanie świeżości produktów jest jednym z głównych wyzwań. Pomidory i inne warzywa snależą do popularnych składników zdrowej kuchni, ale w surowej formie są delikatne i szybko się psują. To samo dotyczy pozostałych składników ważnych w europejskiej kuchni XXI wieku, takich jak oliwa z oliwek.

Francisco Rodriguez, CEO w LY Company, mówi: „Obserwujemy zwiększone zapotrzebowanie na produkty takie jak oliwa z oliwek i wino stołowe pakowane w kartony. Są to produkty bardzo podatne na utlenianie, a opakowania kartonowe przed nim chronią, przedłużając tym samym okres ich przydatności do spożycia.”

18 % 20 %29 %

18 %

KARTON PLASTIK SZKŁO METAL

Page 16: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

16

Zmiany społeczne rodzą nowe potrzeby. Badania i innowacje budują nowe możliwości. W tej sekcji opisujemy osiem trendów zaobserwowanych w przemyśle spożywczym, które wymagają od nas nowego spojrzenia, nie tylko na same opakowania.

SIŁYNAPĘDOWE ROZWOJU

Page 17: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

17

Page 18: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

18

Coraz więcej ludzi zaczyna czuć odpowie- dzialność za ochronę środowiska. To dlatego, między innymi, stale rośnie sprzedaż produktów bio oraz ilość recyklingowanych opakowań spożywczych.

Coraz bardziej dbamy o naszą przestrzeń, by cieszyć się świeżym powietrzem, czystą wodą i bujną przyrodą.

Redukcja emisji gazów cieplarnianych wymaga zmniejszenia użycia paliw i surowców kopalnych. Duża część emisji pochodzi z transportu oraz produkcji energii, ale sektor produkcji żywności też jest ich ważnym źródłem.

Dzięki najnowszym rozwiązaniom w wielu dziedzinach mamy więcej ekologicznych alternatyw. Wciąż jednak brakuje wiedzy o tym, w jaki sposób usługi wpływają na środowisko. Czasami jako konsumenci mówimy jedno, a robimy drugie i nasze wybory nie odzwierciedlają deklaracji.

JAK TO WPŁYWA NA OPAKOWANIA?Gdy mówimy o wpływie opakowań na środowisko, automatycznie myślimy o recyklingu. Większość ludzi uważa, że opakowanie powinno podlegać recyklingowi.

Coraz więcej z nas zastanawia się też nad pochodzeniem materiałów użytych do produkcji opakowania oraz nad ich wpływem na środowisko. Jest też zapotrzebowanie na produkcję opakowań z materiałów odnawial-nych, czyli takich, których zasoby się nie kończą. Przykładami mogą być drewno, karton lub plastik zrobiony z bioetanolu wyprodukowanego z roślin, a nie z ropy naftowej.

„Z perspektywy przemysłu opakowań ważne jest kompleksowe spojrzenie na proces produkcji; od samego początku do końca, np. zarówno na surowce, z jakich wykonane jest opakowanie, jak i proces jego recyklingu. To podstawowy warunek do stworzenia opakowań o małym wpływie na środowisko. Dzięki wysokiej zawartości materiałów odnawialnych w składzie, opakowanie kartonowe jest wyborem przyjaznym dla klimatu. Zalet jest więcej: nie tylko oszczędzamy materiały, ale też chronimy ich źródła na przyszłość” mówi Heike Schiffler, Cluster Leader ds. Środowiska w Tetra Pak odpo- wiedzialna za rejon Europy i Azji Centralnej.

Heike Schiffler podkreśla, że analizując wpływ produktu na środowisko, trzeba brać pod uwagę cały cykl jego życia. „Opakowanie nie musi być problemem, może być częścią rozwiązania. Na przykład dosto-sowywanie rozmiarów opakowań ogranicza marnowanie jedzenia. Mniejsze opakowania dla singli i większe dla rodzin — to sprawdza się w całym łańcuchu żywnościowym, zmniejsza zużycie surowców, nawozów sztucznych, emisji gazów cieplarnianych itd.” — dodaje.

Joe Harper, założyciel Bee Water podkreśla, jak ważne jest znalezienie opakowania, które jest zgodne z filozofią marki.

„Nasza marka nie tylko oferuje zdrową alternatywę dla napojów, ale też ratuje pszczoły i jest to nieodłączny element naszej firmy. Dlatego to ważne, żeby nasze opa-kowania odzwierciedlały wartości, w które wierzymy.”

TREND: ZIELONE PRZEBUDZENIE

Page 19: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

19

Något nytt

Page 20: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

20

TREND: HOLISTYCZNE PODEJŚCIE DO ZDROWIAStatystyki pokazują, że prowadzimy coraz zdrowsze i dłuższe życie a temat zdrowia jest nam jeszcze bliższy niż kiedyś.

Wraz z nowym stylem życia zmieniają się nasze problemy zdrowotne, często wyni-kające z ograniczonej aktywności fizycznej i zmiany sposobu żywienia. Wiele osób cierpi z powodu stresu i niedoboru snu. Według danych z 2017 roku co piąty dorosły w Europie Zachodniej cierpi na otyłość. Powszechne są alergie, cukrzyca i nietole-rancja laktozy.

Konsumenci zaczynają brać odpowie- dzialność za swoje zdrowie i samopoczucie. Gwałtownie rośnie liczba Europejczyków regularnie uprawiających sport. Coraz większy jest dostęp do rozmaitych narzędzi cyfrowych monitorujących stan zdrowia, jak np. opaski mierzące aktywność fizyczną.

Zwyczaje żywieniowe również się zmieniają. Chcemy spożywać zdrowe produkty, które zadbają o nasze ciało kompleksowo. W związku z tym rośnie zarówno wybór produktów spożywczych dostosowanych do różnych potrzeb zdrowotnych, jak i do spożycia w różnych sytuacjach.

JAK TO WPŁYWA NA OPAKOWANIA?Jednak same zdrowe produkty nie wystarczą, trzeba podać je w przystępny i wygodny sposób. I tutaj do gry wchodzi opakowanie.

„W ciągu ostatnich lat zauważyliśmy nowe trendy żywieniowe, takie jak jedzenie w drodze czy większe oczekiwania co do przejrzystości opakowań. Konsumenci chcą więcej wiedzieć o produkcie”, powiedział Roberto Cavicchioli, Business Intelligence Manager w Tetra Pak.

Aby to osiągnąć, niezbędne są opakowania w różnych rozmiarach i odpowiadające

różnym potrzebom. Co więcej, potrzebne są opakowania, które sprawdzą się, kiedy chcemy szybko zjeść coś zdrowego, na przykład w biurze lub na siłowni.

Opakowanie musi też być zdrowe - musi chronić właściwości odżywcze produktu, ale samo w sobie nie może zawierać niebezpiecznych substancji. Jeżeli do produkcji opakowania użyto niebezpiecznych substancji, istnieje ryzyko, że przenikną one do produktu.

„Opakowanie ma spełniać wymogi higieny, musi chronić swoją zawartość” podkreśla Roberto Cavicchioli.

Page 21: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

21

TREND: RELACJA Z MARKĄW miarę bogacenia się społeczeństwa relatywna wartość przedmiotów spada, zaczynamy bardziej cenić czas i relacje. Przy wyborach kierujemy się już nie tylko samym produktem, ale też tym, jakie niesie ze sobą wartości. Coraz ważniejsza staje się rozpoznawalność produktu i jego przekaz.

To nakłania firmy do wzięcia na siebie większej społecznej odpowiedzialności. Nie wystarczy już samo reklamowanie produktów. Świadomi konsumenci wybiorą „dobre” produkty marek, z których wartoś-ciami się identyfikują. To mogą być rzeczy organiczne, Fair Trade czy wolne od GMO.

Związek z marką to rzecz bardzo złożona. Z jednej strony, dzisiejsi konsumenci są mniej lojalni wobec marek i częściej je zmieniają. Z drugiej jednak, marka kojarzona z czymś pozytywnym może przyciągnąć klientów tylko z tego jednego powodu.

Za produkty wyjątkowe jesteśmy nawet gotowi zapłacić trochę więcej. Kupowanie jest sposobem zaprezentowania swojej świadomości i zaangażowania.

JAK TO WPŁYWA NA OPAKOWANIA?„Cyfryzacja również przynosi nowe możliwości; w Europie sprzedajemy 40 miliardów opakowań, a gdybyśmy do każdego z nich dołączyli specjalny kod, zwiększylibyśmy interakcję z konsumentem oraz identy-fikowalność produktu na każdym etapie łańcucha dostaw. Taki system mógłby infor-mować konsumenta nawet o tym, z której dokładnie krowy pochodzi zakupione przez niego mleko”, powiedział Lars Holmquist, Cluster Leader ds. Marketingu i Zarządzania Produktami w Tetra Pak, odpowiedzialny za rejon Europy i Azji Centralnej.

Zgodził się z nim Nuno Saraiva, menedżer ds. handlu oraz badań i innowacji w firmie Sugal. „70% wszystkich decyzji zakupowych jest podejmowanych przy sklepowej półce, więc jakość opakowania i to, z jakich materiałów jest zrobione, staje się coraz ważniejsze.”

Katarzyna Sadłoń, Senior Brand Manager w firmie Hortex, potwierdza, że design opakowania odgrywa ogromną rolę w komunikacji z konsumentami. „Sposobem na wyróżnienie produktu/kategorii jest również wykorzystanie nie tylko grafiki opa-kowań, ale też materiału/struktury samego opakowania. Połączenie obu tych elementów zdecydowanie dodaje atrakcyjności, wyróżnia, przyciąga uwagę”, mówi.

„Opakowanie jest naszym głównym kanałem promocji. Powinno jasno

informować, co sobą reprezentujemy. To coś bardzo osobistego.”

Page 22: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

22

TREND: MIEJSKIE ŻYCIEWraz z rozwojem metropolii coraz powszech-niejszy staje się miejski styl życia, a wiąże się on między innymi z częstym jedzeniem poza domem.

Dziś w Europie jednoosobowe gospodarstwo domowe to najczęściej występujący model. Dla osób, które mieszkają same, gotowanie w domu nie jest oczywistym wyborem. Dużo jemy w restauracjach lub w biegu, często kupujemy gotowe dania do zjedzenia w domu.

Zmiana kultury pracy dodatkowo ten trend napędza. Jedzenie jest sposobem na nawiązanie kontaktu z kolegami z pracy lub z klientami. Coraz mniej z nas planuje z wyprzedzeniem, co zamierza zjeść. Czasami rozwiązaniem jest zjedzenie czegoś na szybko przed komputerem.

Ten styl życia przyjmują nie tylko osoby młode. Gdy brakuje czasu lub ochoty na gotowanie, osoby starsze i w średnim wieku również sięgają po produkty gotowe do spożycia.

JAK TO WPŁYWA NA OPAKOWANIA? Dla sektora detalicznego ten trend oznacza szerszą gamę produktów. Konsumenci coraz częściej wybierają małe opakowania, dla jednej lub dwóch osób.

„To ważne, żeby opakowanie wspierało konsumenta w codziennych czynnościach. Zauważamy wzrost tendencji do jedzenia w drodze, szczególnie wśród osób młodych. Coraz częściej jemy poza domem również śniadania. Ma to ogromny wpływ na opakowania, dlatego zwiększyliśmy już naszą ofertę opakowań małych”. powiedział Roberto Cavicchioli, Business Intelligence Manager w Tetra Pak.

Jeśli produkt ma być spożyty w drodze, opakowanie musi być odpowiednio dostosowane. Duże opakowania się w takich sytuacjach nie sprawdzają. Ponadto muszą łatwo się otwierać i umożliwiać jedzenie lub picie bezpośrednio z opakowania. Zawartość nie może się rozlewać, a całe opakowanie musi być poręczne i łatwe w transporcie.

„Konsumenci spędzają coraz więcej czasu poza domem, więc potrzebują produktów wygodnych na co dzień — takich, które zapewnią konsumpcję w kinie, na spacerze czy w pracy”, mówi Ewa Gromadzka, kierownik działu marketingu w SM Mlekpol.

Page 23: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

23

TREND: AKTYWNI SENIORZYZ powodu niskiej liczby urodzeń i wyższej średniej oczekiwanej długości życia w Europie rośnie grupa seniorów, a maleje grupa osób w wieku produkcyjnym. Jednocześnie też osoby starsze są zdrowsze i bardziej aktywne niż kiedykolwiek wcześniej.

Przybywa dobrze wykształconych i podróżujących emerytów. Wielu z nich sprawnie korzysta z internetu i nowych technologii. Widoczne są jednak ogromne różnice między poszczególnymi grupami seniorów — społeczeństwo stało się bardziej zróżnicowane. Niektórzy radzą sobie lepiej — finansowo i życiowo, podczas gdy inni mają mniejsze możliwości.

W całej Europie wiek emerytalny jest podnoszony i coraz więcej osób pracuje jeszcze po 65. roku życia. Niektórzy pozostają w pracy z powodów finansowych, a inni dlatego, że lubią to, co robią. Dla wielu praca stała się połączeniem obowiązku z hobby.

Nie istnieje już grupa konsumencka „typowych seniorów”, ale osoby starsze tworzą rosnący rynek, który obecne na nim firmy muszą wziąć pod uwagę.

JAK TO WPŁYWA NA OPAKOWANIA?Zwiększająca się grupa starszych konsumentów wpływa na zapotrze-bowanie na konkretny typ opakowań.

„Konsumenci coraz bardziej oczekują innowacji, wygody, jakości, bezpieczeństwa i podejścia przyjaznego środowisku. Oczekują lepszych wersji aktualnych opakowań, łatwych w użyciu niezależnie od miejsca i bez narzędzi takich jak otwieracz czy nożyczki”, mówi Nuno Saraiva, menedżer ds. handlu oraz badań i innowacji w firmie Sugal.

Nuno Saraiva uważa, że zrozumienie różnic w oczekiwaniach konsumentów młodszych i starszych jest szczególnie ważne dla firm z branży spożywczej.

Page 24: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

24

TREND: WSZECHOBECNA CYFRYZACJAW niektórych sektorach cyfryzacja przebiega szybciej, w innych wolniej, ale ogólna tendencja jest taka sama. Pozostało dziś niewiele produktów, których nie można kupić online.

Ewoluujemy w stronę coraz bardziej „połączonego” świata, od dawna już mówiło się o „inteligentnych domach”, a teraz stają się one rzeczywistością.

Oznacza to ogromne zmiany, również dla przemysłu spożywczego. Przy powszechnym dostępie do informacji zaostrza się konkurencja. Coraz łatwiej jest porównać ceny i wybrać najbardziej korzystną ofertę, a pozycja konsumenta wzmacnia się kosztem marek i sklepów.

Coraz częściej zakupy w sklepie poprzedzone są wyszukiwaniem online. Jeszcze ważniejsze stają się recenzje pisane zarówno przez profesjonalistów, jak i przez innych konsumentów.

Nowe możliwości pojawiają się też przed sprzedawcami. Marketing, doświad- czenia i produkty mogą być dostosowane do indywidualnych oczekiwań.

Cyfryzacja umożliwia zupełne pominięcie etapu sklepu; konsumenci mogą prowadzić wymianę handlową bezpośrednio ze sobą. Często odwiedzane strony mogą też prowadzić sprzedaż produktów związanych z publikowaną na nich treścią.

JAK TO WPŁYWA NA OPAKOWANIA?Produkty spożywcze nie sprzedają się w internecie łatwo, ale ostatnio ten trend przyspieszył. Badanie przeprowadzone w 2016 roku pokazuje, że 23% Europejczyków zakupiło w ciągu minionego roku jedzenie w internecie. To o 15% więcej niż w roku 2015.

„Musimy dostosować opakowania ze względu na zwiększone zainteresowanie zakupami online oraz personalizacją. Szczególnie ten ostatni element napędzany jest przez nowe projekty opakowań, których oczekują konsumenci. A jeśli produkty dostarczane są bezpośrednio do domów klientów, przed nami stawia to nowe wyzwania logistyczne — musimy przygotować odpowiednie rozwiązania i większe pojemniki do dystrybucji naszych opakowań”, powiedział Lars Holmquist, Cluster Leader ds. Marketingu i Zarządzania Produktami w Tetra Pak, odpowiedzialny za rejon Europy i Azji Centralnej.

Sprzedaż produktów spożywczych online to głównie indywidualne produkty oraz gotowe zestawy obiadowo-kolacyjne.

„Dostawa gotowych zestawów wymaga dostępności opakowań w różnych rozmiarach. Już samo to stawia nowe wymagania. Opakowanie musi łatwo się otwierać i zamykać, ważny jest też komfort picia”, dodał Lars Holmquist.

Page 25: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

25

TREND: PRZEJRZYSTOŚĆEdukacja promuje myślenie krytyczne. Nauczyliśmy się dbać o swoje prawa i zabierać głos, kiedy dzieje się źle. Jako konsumenci uważamy, że mamy prawo znać szczegóły dotyczące kupowanych przez nas produktów. Aż 85% polskich respondentów deklaruje, że łatwość znalezienia na opakowaniu informacji o pro-dukcie jest ważna i często kierują się tym aspektem podczas podejmowania wyboru.

W erze internetu i mediów społecznościowych oczekiwania otwartości i przejrzystości zostały dodatkowo jeszcze wywindowane. Nagłaśnianie złych praktyk nie jest już jedynie domeną dziennikarzy śledczych.

Wymogi przejrzystości stają się, w świetle alarmów sanitarnych i wykrywanych nieścisłości, tym bardziej uzasadnione. Marki, którym zależy na zaufaniu konsumentów, muszą działać otwarcie i uczciwie. Ewolucja cyfrowa ułatwia otwartość, bo łatwiej teraz w szczegółach opisać pochodzenie produktu, sposób, w jaki został wyprodukowany, i z czego dokładnie się składa.

Marki, które nie chcą o sobie mówić ani ujawniać swoich działań, mogą sprawiać wrażenie, jakby próbowały coś ukrywać.

JAK TO WPŁYWA NA OPAKOWANIA?Coraz więcej firm inwestuje w opakowania, które umożliwiają podejrzenie produktu i które jasno informują o jego pochodzeniu.

Team Leader ds. Zarządzania Jakością w firmie Alnatura jest przekonana, że ten trend się utrzyma. „Chcielibyśmy, żeby w przyszłości opakowania kartonowe miały przeźroczyste okienko, bo konsumenci chcą widzieć, co kupują. To wzmacnia zaufanie zarówno do opakowania, jak i jego zawartości”, tłumaczy.

Lars Holmquist, Cluster Leader ds. Marketingu i Zarządzania Produktami w Tetra Pak, odpowiedzialny za rejon Europy i Azji Centralnej zwraca uwagę na jasny związek między przejrzystością a identyfikowalnością:

„Możliwość zidentyfikowania pochodzenia produktu to część dostosowywania opakowań. To opakowania są narzędziem, które pozwala konsumentowi zrozumieć, skąd bierze się jego zawartość. Ten trend napędzają millenialsi, którzy nie są tak lojalni wobec marek jak wcześniejsze pokolenia. Chcą oni wiedzieć więcej o zawartości, a nie polegać jedynie na marce. Dlatego ważny jest dla nich dostęp do informacji — jeżeli brakuje danych np. na temat pochodzenia składników, produkt może być oceniony negatywnie.”

Page 26: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

26

Jednym z problemów współczesnego społeczeństwa jest nadmiar wszystkiego. Otaczające nas bodźce mogą wywoływać nadmierny stres. Zalewają nas przedmioty, gadżety, urządzenia. Sprzątanie, czyszczenie i wyrzucanie śmieci jest męczące.

Nie wszyscy odczuwają to na co dzień, ale wiele osób przyznaje, że raz na jakiś czas ich to przygnębia. Dobrze wiemy, że zbyt dużo kupujemy, pewnie też za dużo zjadamy i nie dbamy dostatecznie o zdrowie. Zapełnione skrzynki mailowe nie pozwalają nam wyjść z pracy.

Czasem chcielibyśmy zacząć żyć zdrowo i pozbyć się nadmiaru rzeczy. Łatwiej jednak to powiedzieć niż zrealizować i dlatego też czasem dobrym pomysłem jest poszukanie pomocy.

Rośnie zainteresowanie firmami i organizacjami, które pomagają pozbyć się tego, co zbędne. Czasem kiedy idziemy na zakupy, chcielibyśmy natych-miastowej odpowiedzi i męczy nas konieczność wyboru między wieloma różnymi opcjami.

Inną reakcją na nadmiar jest poszukiwanie lokalnych produktów i usług. To powinno być proste i naturalne, wybieramy jakość, a nie ilość.

JAK TO WPŁYWA NA OPAKOWANIA?Już od dawna krytykuje się niepotrzebne, podwójne opakowania. Innowacje pozwoliły na odejście od niektórych obciążających środowisko rozwiązań.

„Zmarnowane jedzenie i picie odpowiada za dużo wyższe emisje niż samo opakowanie. Jednak to już zależy od samych konsumentów. Natomiast to od nas zależy, co konsumentom zaoferujemy i jak poinformujemy ich o wpływie, jaki ich wybory mają na środowisko”, powiedziała Heike Schiffler, Cluster Leader ds. Środowiska w Tetra Pak odpowiedzialna za region Europy i Azji Centralnej.

Sandra Krasovec, wykładowczyni w Fashion Institute of Technology tłumaczy, w jaki sposób redukujemy ilość używanych opakowań. „Niezbędne jest dostosowanie właściwego materiału do każdego produktu. Jednym z obserwowanych teraz interesujących trendów jest redukcja materiału — używamy coraz mniej opakowań i staramy się zużywać do ich produkcji coraz mniej materiałów.”

Jonas Eklund jest dyrektorem kreatywnym w Tetra Pak Nordics. To on pomaga klientom Tetra Pak zrozumieć, w jaki sposób mogą w bardziej kreatywny i komunikatywny sposób opakować swoje produkty. On też obserwuje wśród swoich klientów chęć oszczędności i powrotu do prostoty.

„Identyfikuję się z powiedzeniem »więcej znaczy mniej«. Czasem zalewają nas informacje i bodźce. Wtedy proste pudełko z prostym napisem »mleko« jest jak powiew świeżości”, mówi Eklund.

TREND: OCZYSZCZANIE

Page 27: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

27

Coraz częściej dążymy do uproszczeń i pozbywamy się wszystkiego, co niepotrzebne

Page 28: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

28

Page 29: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

29

W Polsce większość konsumentów oczekuje produktów spożywczych, które są naturalne i nie zawierają sztucznych dodatków. Zdrowie i środowisko postrzegane są jako bardzo ważne. Jest to widoczne w wymaganiach wobec opakowań żywności i napojów.

WIEDZA, MITY I ŻYCZENIA CZYLI JAK WYBIERAMY OPAKOWANIA

Opakowanie nazywane jest czasem „cichym sprzedawcą”.

Przyciąga uwagę kupującego i kieruje ją na sam produkt. W momencie zakupu opakowanie jest częścią produktu, a dopiero później zaczyna mieć swoje życie. Ta niewi- dzialność pojawia się wśród odpowiedzi na pytania o opakowania. Temat jest szeroki i pozostawia wiele możliwości, ale niewielu badanych twierdzi, że opakowanie samo w sobie jest ważne w wyborze produktów spożywczych.

Wielu z nas jednak ma świadomość rosnącego znaczenia opakowań. W 2017 roku Tetra Pak przeprowadziło badanie wśród 1014 kon-sumentów. Okazuje się, że średnio trzy na cztery osoby zwracają na opakowania więcej uwagi niż 5 lat temu. Większość badanych twierdzi, że rola opakowań w przyszłości jeszcze wzrośnie.

Oczekiwania te brzmią logicznie. W miarę powiększania oferty wzrośnie też konkurencja. Marki będą zmuszone wyróżniać się z tłumu. Każdy szczegół będzie miał znaczenie, nie tylko opakowanie. Stanie się ono narzędziem pomagającym rozróżnić poszczególne produkty, w zasadzie już teraz pełni taką funkcję.

Carlo Alberto Pratesi, wykładowca marketingu z Uniwersytetu Roma Tre: „Design opakowania wpływa na konsumenta i jego decyzję o zakupie — to na opakowaniu szukamy podstawowych informacji. Czasem opakowanie to połowa wartości kupowanego przez nas produktu.”

Podobnego porównania używa Nuno Saraiva, menedżer ds. handlu oraz badań i innowacji w firmie Sugal. „Konsumenci szukają wygody, łatwości w użyciu i wytrzymałości, która chroni właściwości i świeżość produktu. Dobre opakowanie spełni wszystkie te funkcje.”

Page 30: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

30

czyni produkt użytecznym

jest estetyczny

ma dopracowane szczegóły

jest dyskretny

jest uczciwy

jest innowacyjny

jest ponadczasowy

czyni produkt zrozumiałym

jest przyjazny dla środowiska

jest minimalistyczny

Opakowanie przekazuje wiele informacji poprzez swój kształt, materiał, kolory, grafikę i tekst. Jonas Eklund, dyrektor kreatywny w Tetra Pak Nordics tłumaczy, że opakowanie musi sprawdzić się w sklepie na trzech etapach. „Po pierwsze, musi przyciągnąć uwagę z daleka za pomocą ekspresyjnych kolorów. Potem musi przekazać informację o rodzaju produktu i przekonać konsumenta, dlaczego kupić akurat ten przedmiot. Jeżeli opakowanie zda wszystkie te trzy etapy testu, dział sprzedaży uzna je za dobre”, tłumaczy.

Opakowanie jednak ma jeszcze inne funkcje, poza sprzedażą. Musi być łatwe w transporcie i praktyczne w użyciu. Są jeszcze kwestie zdrowotne i środowiskowe — musi być bezpieczne i ekologiczne. Coś, co jest przykładem dobrego designu, nie zawsze spełni inne funkcje.

Dieter Rams, szanowany niemiecki projektant przemysłowy sformułował w latach 70. listę dziesięciu zasad dobrego designu.

Te zasady dalej obowiązują. Odpowiedzi polskich ankietowanych jasno pokazują, że opakowanie spożywcze musi być funkcjonalne i łatwe w użyciu. Nie może zawierać niebezpiecznych substancji, musi być łatwe w transporcie i w przechowywaniu. Powinno też minimalizować konieczność użycia dodatków i konserwantów. Natychmiast przychodzi nam do głowy słowo „naturalne”.

DOBRY DESIGN...

10 ZASAD DOBREGO DESIGNU

Page 31: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

31

Opakowanie przekazuje wiele informacji poprzez swój kształt, materiał, kolory, grafikę i tekst.

Page 32: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

32

PODWYŻSZONE WYMOGI ŚRODOWISKOWEWiele wskazuje na to, że wzrasta świadomość środowiskowa. W badaniu zamówionym przez Tetra Pak w 2017 roku, prawie czterech na dziesięciu badanych deklaruje, że „dba o środowisko”. Takie odpowiedzi najczęściej były udzielane przez osoby wykształcone obu płci oraz mieszkańców dużych miast.

Badanie przeprowadzone przez Komisję Europejską pokazuje, że dla opinii publicznej zmiana klimatu jest poważnym problemem, martwi się nią 91% badanych.

W tym kontekście zrozumiałe jest, że tematy takie jak recykling opakowań należą do priorytetów w agendzie UE. Przykładem jest pakiet dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym - info ze strony EUR LEX.

Gdy porównujemy różne alternatywy opakowań, nie zawsze wygrywa opcja najlepsza dla środowiska. Nie wiadomo, czy dzieje się tak ze względu na brak wiedzy o wpływie poszczególnych opakowań na środowisko, czy ze względu na to, że nie dla wszystkich jest ono najważniejsze. Niezależnie od odpowiedzi, wygląda na to, że w przyszłości w produkcji opakowań trzeba będzie coraz oszczędniej wykorzy- stywać zasoby naturalne. Wymogi dotyczące środowiska będą wzrastać, począwszy od zdatności opakowania do recyklingu, poprzez wpływ opakowania wraz z produktem na środowisko, aż do oddziaływania całego cyklu życia produktu.

TRZECH Z DZIESIĘCIU BADANYCH UWAŻA SIĘ ZA KONSUMENTÓW DBAJĄCYCH O ŚRODOWISKO

Page 33: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

33

ZASOBY ODNAWIALNEZasoby odnawialne to materiały, które w sposób naturalny odnawiają się, tak jak drzewa i inne rośliny. Karton produkowany jest z włókien drewna, czyli z materiału odnawialnego.

Materiały wykonane z surowców takich jak: metal, ropa lub piasek nie są odnawialne. Szkło produkowane z piasku czy plastik produkowany z ropy naftowej lub gazu również nie należą do materiałów odnawialnych.

Możliwe jest wyprodukowanie odnawialnego plastiku, nazywanego bioplastikiem. Tetra Pak używa teraz także nakrętek z bioplastiku, które produkowane są z bioetanolu powstałego z trzciny cukrowej, a nie z ropy naftowej. Trzcina cukrowa szybko odrasta, jest więc surowcem odnawialnym. Plastik użyty do laminowania kartonu też może już być wyprodukowany z odnawialnych surowców.

Wybór surowca stanowi prawdziwą różnicę. Ogólnie rzecz biorąc, im większy udział surowców odnawialnych w produkcie, tym łagodniejszy ma on wpływ na środowisko. Rośliny wchłaniają dwutlenek węgla z powietrza i wiążą go w swojej biomasie. Kiedy biomasa jest spalana, dwutlenek węgla uwalniany jest na nowo, ale tak długo, jak długo nasadzane są kolejne rośliny, bilans jest zerowy. Przy użyciu materiałów roślinnych do atmosfery emituje się mniej dwutlenku węgla i nie zaostrza się efektu cieplarnianego.

Wydobycie surowców takich jak ropa lub gaz powoduje poruszenie skorupy ziemskiej i nieodwra-calną emisję CO2 do atmosfery. Nie ma sposobu na ponowne związanie gazów cieplarnianych z tych surowców w gruncie. Można więc powiedzieć, że surowce odnawialne to recykling dwutlenku węgla, który jest już w atmosferze.

Jeżeli las, z którego drewno użyte do produkcji kartonu posiada certyfikat Forest Stewardship Council® (FSC®), to można mieć pewność, że jest zarządzany w sposób odpowiedzialny. Konsumenci mają między innymi gwarancję, że oprócz innych korzyści, drzewa będą zastępowane – w sposób naturalny lub dzięki działaniom prowadzonym przez ludzi. Tetra Pak jako pierwsza firma na świecie wyprodukowała opakowanie do napojów z certyfikatem FSC ®. Celem firmy jest produkowanie wszystkich opakowań z certyfikowanych zasobów leśnych.

Page 34: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

34

FUNKCJONALNOŚĆ WAŻNIEJSZA OD ŚRODOWISKAKiedy wybieramy opakowanie produktu, chcemy żeby przede wszystkim chroniło wartości odżywcze żywności. Na drugim miejscu stawiamy funkcjonalność. 14% badanych przyznaje, że to ważne, aby opakowanie było przyjazne dla środowiska.

Page 35: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

35

Opakowanie jest łatwe w użyciu

Opakowanie jest łatwe w użyciu

Opakowanie jest łatwe w użyciu

Opakowanie chroni produkt przed

utratą wartości odżywczych

Opakowanie chroni produkt przed

utratą wartości odżywczych

Opakowanie chroni produkt przed

utratą wartości odżywczych

Opakowanie jest przyjazne dla

środowiska

Opakowanie jest przyjazne dla

środowiska

Opakowanie jest przyjazne dla środowiska

Opakowanie jest atrakcyjne

Opakowanie jest atrakcyjne

Opakowanie jest atrakcyjne

*(np. krojone pomidory, przeciery, zupy)

MLE

KOW

OD

AŻY

WN

OŚĆ

*

29 %54 %

1 %

49 %24 % 24 %

1 %

25 %

57 %

14 %1 %

14 %

Gdyby mogli Państwo wybrać spośród różnych opakowań, jakie aspekty byłyby dla Państwa najważniejsze?

Page 36: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

36

Page 37: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

37

ZŁY DESIGN OPAKOWANIA — POWÓD DO REZYGNACJI Z ZAKUPUWedług badania konsumenckiego przeprowadzonego w 2017 roku przez Tetra Pak złe opakowanie może być dostatecznym powodem do rezygnacji z zakupu produktu spożywczego. Ośmiu z dziesięciu bada-nych przyznaje, że czasem lub często rezygnuje z zakupu produktu ze względu na niezdrowe opakowanie. Tyle samo osób czasem lub często rezygnuje z zakupu produktu, kiedy opakowanie jest niepraktyczne lub trudne w użyciu. Prawie siedmiu z dziesięciu badanych rezygnuje z zakupu produktu, jeśli opakowanie nie jest przyjazne środowisku.

Opakowanie, które trudno się otwiera, może nas drażnić. Zaburza codzienny rytm dnia i nierzadko powoduje wybuchy złości i irytację. Internet nie bez powodu tyle się rozpisuje o „wrap rage” czy też „package rage” (ang. złość na opakowanie).

Inne rzeczy, które drażnią nas w złych opakowaniach, to przeciekanie i brak możliwości wydostania z niego resztek produktu. Ten ostatni element najczęściej denerwuje osoby młode. Starsi irytują się bardziej, jeśli opakowanie trudno jest otworzyć. Być może jest to przykład wyśrubowanych oczekiwań — młodsi konsumenci uważają za oczywiste, że opakowanie powinno dać się ponownie zamknąć.

ATRAKCYJNE OPAKOWANIE

33 % 21 %Polaków twierdzi, że ich znajomi na pewno lub prawdopodobnie eksponują opakowania spożywcze w celu zaimponowania innym

21% Polaków przyznaje się, że eksponuje opakowanie w celu zaimponowania innym

Page 38: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

38

CZĘSTOWANIE NAPOJAMI PODCZAS KOLACJI

Opakowanie kartonowe 28% Opakowanie plastikowe 11%

Opakowanie szklane 47%

STATUS OPAKOWANIA Niewiele osób przyznaje, że ich wybór produktów spożywczych zależy od atrakcyj- ności opakowania. Jednak doświadczenie pokazuje, że wygląd opakowania w wielu przypadkach odgrywa ważną rolę.

„Konsumenci oczekują opakowania, które jest funkcjonalne, estetyczne, bezpieczne i ekologiczne. Wielu spodziewa się też, że opakowania produktów organicznych będą lepiej zbilansowane środowiskowo niż opakowania produktów konwencjonalnych”, mówi Isabella Kuhl, Team Leader ds.Zarządzania Jakością w firmie Alnatura.

Wygląd nie tylko decyduje o estetyce opakowania, ale determinuje wysyłane przez nie sygnały. Produkty, które wybieramy, zdradzają wiele o nas samych. Niektórzy używają produktów do zaimponowania innym.

Ponad trzech z dziesięciu polskich ankietowanych twierdzi, że ich znajomi eksponują opakowania spożywcze w celu zaimponowania innym. Co piąty Polak przyznaje że sam w tym celu eksponuje opakowania. Produkty używane w tym celu są różne, często jednak są to soki lub kawa.

„Konsumenci oczekują opakowania, które jest funkcjonalne, estetyczne,

bezpieczne i ekologiczne.”

Page 39: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

39

PICIE NAPOJÓW „W DRODZE”

Opakowanie kartonowe 23%Opakowanie plastikowe 41%

Opakowanie szklane 24%

PICIE NAPOJÓW W TRAKCIE UPRAWIANIA SPORTU

Opakowanie kartonowe 63% Opakowanie plastikowe 14%

Opakowanie szklane 9%

PICIE NAPOJÓW W DOMU

Opakowanie kartonowe 29%Opakowanie plastikowe 20%

Opakowanie szklane 35%

OPAKOWANIE I KONTEKSTTo jasne, że opakowanie wpływa na postrzeganie produktu. Kupując napój do spożycia w domu, pierwszym wyborem jest opakowanie kartonowe. Jednak jeśli napój ma być wypity podczas uprawiania sportu, trzech na pięciu konsumentów wybiera opakowanie plastikowe.

„Opakowanie kartonowe to przyszłość — widzieliśmy, jak w ostatnich latach przyjęło się dla mleka i soków i w przyszłości zobaczymy ten sam trend z produktami takimi jak woda kokosowa, wino, kawa i herbata. Dotyczy to zarówno wina używanego do gotowania, jak i normalnego wina do picia. Naszym celem jest umożliwienie użycia kartonu do wszystkich rodzajów produktów spożywczych i napojów”, powiedział Francisco Rodriguez, CEO w LY Company.

Dla produktów takich jak mleko i soki najpopularniejszym wyborem jest opakowanie kartonowe, ale dalej sporo

osób decyduje się na szkło lub plastik. Wtedy kwestie środowiskowe schodzą na drugi plan. Dzieje się tak po części dlatego, że istnieje przekonanie, że z opakowania plastikowego łatwiej się pije i łatwiej trzyma się je w ręku. Ale innym powodem może być po prostu fakt, że napoje spożywane na zewnątrz i w drodze, takie jak woda gazowana, smoothies czy jogurty pitne, nie są sprzedawane kartonach.

Podczas przyjęć i kolacji preferowane są opakowania bardziej „ekskluzywne”, dlatego prawie połowa badanych wybiera wtedy opakowania szklane. Tutaj znowu przestajemy myśleć o środowisku. Niektórzy nie wiedzą, że dla środowiska opakowanie szklane jest bardziej obciążające niż karton.

Kiedy jesteśmy na siłowni, praktycznie nikt nie chciałby mieć ze sobą szklanej butelki. Prawie siedmiu z dziesięciu badanych wolałoby opakowanie z plastiku, głównie ze względów praktycznych.

RÓŻNE SYTUACJE, RÓŻNE OPAKOWANIA

Page 40: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

40

WYNIKI BADANIA W EUROPIE

Page 41: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

41

OPAKOWANIA SKUPIAJĄ CORAZ WIĘCEJ UWAGI

64%

80%

72%

80%

76%

47%

71%

39%

56%

62%

37%

46%

45%

43%

41%

36%

35%

32%

27%

25%

Ogółem

Portugalia

Polska

Hiszpania

Włochy

Francja

Niemcy

Wielka Brytania

Belgia

Holandia

Ogółem

Portugalia

Polska

Hiszpania

Włochy

Francja

Niemcy

Wielka Brytania

Belgia

Holandia

4 NA 10 ANKIETOWANYCH ZWRACA WIĘCEJ UWAGI NA OPAKOWANIA NIŻ 5 LAT TEMU...

6 NA 10 BADANYCH UWAŻA, ŻE OPAKOWANIA BĘDĄ W PRZYSZŁOŚCI CORAZ WAŻNIEJSZE

Pytanie: Zwracasz na opakowania produktów spożywczych mniej czy więcej uwagi niż pięć lat temu? Udział odpowiedzi 4 i 5 w skali 1-5, 5: Więcej uwagi

Pytanie: Jak myślisz — rola opakowań produktów spożywczych w przyszłości spadnie czy wzrośnie?

Page 42: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

42

28% 19%38%

29% 25%33%

29% 27%32%

18% 18%60%

39% 18%24%

30% 14%49%

20% 15%60%

20% 20%54%

35% 20%32%

WŁAŚCIWOŚCI ZDROWOTNE ORAZ ŁATWOŚĆ UŻYCIA SĄ DLA EUROPEJSKICH KONSUMENTÓW NAJWAŻNIEJSZE

Ogółem

UK

Hiszpania

Portugalia

Polska

Holandia

Włochy

Niemcy

Francja

Belgia

27%

3%

2%

2%

1%

2%

2%

1%

1%

2%

2%20%42%

Łatwe w użyciu

Chroni produkt przed utratą wartości zdrowotnych

Przyjazne dla środowiska

Atrakcyjne

* Pytanie: Gdyby mogli Państwo wybrać rodzaj opakowania dla produktów, jakie aspekty byłyby dla Państwa najważniejsze? Średnie wyniki dla wszystkich produktów.

Najważniejsze cechy opakowania*

Łatwość w użyciu jest najważniejsza wśród respondentów z Holandii (39%) i Wielkiej Brytanii (35%).

Niemcy najbardziej martwią się o środowisko. 27% z nich zadeklarowało, że tym własnie kryterium kierują się przy wyborze opakowania.

Konsumenci z Włoch (60%) i Portugalii (60%) najbardziej przejmują się właściwościami zdrotownymi produktu.

13%

11%

11%

4%

17%

5%

5%

5%

11%

9%

Nie wiem

Page 43: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

43

OPAKOWANIE MOŻE BEZPOŚREDNIO WPŁYNĄĆ NA DECYZJĘ O ZAKUPIE

74%

53%

79%

55%

81%

60%

79%

60%

72%

44%

73%

55%

72%

52%

71%

48%

72%

53%

69%

53%

74%

69%

72%

62%

64%

68%

57%

60%

51%

72%

81%

81%

83%

69%

80%

68%

57%

74%

58% 46%

Ogółem

Portugalia

Polska

Hiszpania

Włochy

Francja

Niemcy

Wielka Brytania

Belgia

Holandia

Ogółem

Portugalia

Polska

Hiszpania

Włochy

Francja

Niemcy

Wielka Brytania

Belgia

Holandia

Ogółem

Portugalia

Polska

Hiszpania

Włochy

Francja

Niemcy

Wielka Brytania

Belgia

Holandia

Ogółem

Portugalia

Polska

Hiszpania

Włochy

Francja

Niemcy

Wielka Brytania

Belgia

Holandia

*Pytanie: Czy zdarza się Państwu zrezygnować z zakupu produktu spożywczego z jednego z poniższych powodów? Udział odpowiedzi „często” lub „czasami”.

Niektóre cechy opakowań wiążą się z higieną i wpływają na decyzję o zakupie. Niepraktyczne, nieatrakcyjne opakowanie lub takie, które wygląda na szkodliwe dla zdrowia lub nieprzyjazne dla środowiska, może sprawić, że konsument zrezygnuje z zakupu produktu.

NIEPRAKTYCZNE I TRUDNE W UŻYCIU*

NIEPRZYJAZNE DLA ŚRODOWISKA*

WYGLĄDA NA SZKODLIWE DLA ZDROWIA*

NIEATRAKCYJNY DESIGN*

Page 44: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

44

Page 45: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

45

Większość europejskich konsumentów twierdzi, że zwraca dziś na opakowania większą uwagę niż pięć lat temu, i uważa też, że w przyszłości opakowania będą jeszcze ważniejsze. Jak myślisz, dlaczego tak się dzieje?

Konsumenci jeszcze nigdy nie byli tak dobrze poinformowani i tak zaangażowani w problemy społeczne jak dzisiaj. Chcą brać udział w bieżących wydarzeniach i kształtować przyszłość. Kilka charakterystycznych danych pojawia się na wszystkich naszych rynkach. Głównym napędem jest zwiększona dbałość o zdrowie. Konsumenci szukają tego, co dla nich dobre, ale też coraz bardziej interesuje ich środowisko i dobro naszej planety. Jest i kolejny aspekt — konsumenci szukają rozwiązań ułatwiających życie. Opakowania odgrywają ważną rolę w spełnianiu wszystkich tych potrzeb.

Mówisz o podobieństwach, a co powiedziałbyś o największych różnicach wśród europejskich konsumentów? Jak różnią się ich oczekiwania wobec opakowań?

Specyfika każdego rynku i to, w jaki sposób się on rozwijał, w ogromnym stopniu wpływa na nawyki konsumentów. Na przykład wewnątrz regionu, za który jestem odpowie- dzialny, mamy kraje, na których prawie całe sprzedawane mleko jest schłodzone, i mamy też kraje, gdzie cały rynek mleka korzysta

z zupełnie innej technologii, jaką są opakowania aseptyczne. Ogólnie jednak, konsumenci szukają opakowań, które spełnią ich oczekiwania funkcjonalności, a jednocześnie będą chronić właściwości zdrowotne produktu i jak najmniej obciążą środowisko. Podstawowe potrzeby są więc takie same!

Na czym, według Ciebie, będzie polegała największa zmiana w branży opakowań w nadchodzącym dziesięcioleciu?

Widzę dwie możliwości. Pierwsza to cyfryzacja całego przemysłu oraz łańcucha wartości. Taki krok nadałby opakowaniom nowe role, pozwoliłby na pełną identyfikowalność oraz bardziej bezpośredni kontakt z konsumentem. Innymi słowy, umożliwiałoby to bezpośrednią interakcję na całej długości łańcucha wartości. Bardzo szybko wpłynie na kanały dystrybucji żywności i nada opakowaniom nowy kontekst i nową rolę.

Drugi trend to coraz większy nacisk na kwestie środowiskowe, który dalej będzie się utrzymywał. Z naszej perspektywy oznacza to dalszy rozwój w pełni zrównoważonych i odnawialnych rozwiązań. Charles Héaulmé Wiceprezes, Tetra Pak Europa i Azja Centralna

KONSUMENCI PRZYSZŁOŚCI — PERSPEKTYWA EUROPEJSKA

Charles Héaulmé przez 18 lat pracował dla Tetra Pak w różnych krajach i na różnych stanowiskach. Dziś pełni funkcję wicedyrektora na region Europy i Azji Centralnej. Dzieli się z nami przemyśleniami na temat zmieniających się oczekiwań klientów w regionie oraz na temat tego, jakie konsekwencje odczuje branża opakowań:

Page 46: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

46

POWSZECHNE MITY NA TEMAT OPAKOWAŃPomimo łatwego dostępu do informacji, na temat opakowań wciąż pokutuje wiele mitów.

Page 47: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

47

MIT: Opakowanie kartonowe z plastikową nakrętką nie może być recyklingowane, więc należy wyrzucać je do zwykłego śmietnika.Badanie konsumenckie Tetra Pak z 2015 roku: Prawie dwie na dziesięć osób twierdzi, że kartony z plastikowymi nakrętkami nie podlegają recyklingowi, więc należy wrzucać je do zwykłego śmietnika.

FAKTY: Kartony z plastikowymi nakrętkami powinny być sortowane.Wielomateriałowe opakowanie kartonowe wraz z plastikową nakrętką powinno trafić do żółtego pojemnika na selektywną zbiórkę odpadów metalowych, plastikowych i wielomateriałowych. Odpady z tego pojemnika zostaną później poddane recyklingowi.

To, że opakowanie zawiera w sobie elementy inne niż plastikowe, które wydają się być trudne do oddzielenia nie stanowi problemu. Proces recyklingu kartonowych opakowań po napojach jest prosty — włókna papierowe oddzielanie są od plastiku za pomocą wody i ruchów mieszających.

Jeśli chcemy dbać o środowisko, najlepiej byłoby używać zakrętek z surowców odnawialnych. Tetra Pak ma teraz w swojej ofercie zakrętki wykonane w całości z bioplastiku. Surowce użyte do produkcji tych zakrętek zrobione są z bioetanolu powstałego z trzciny cukrowej uprawianej w Brazylii. Trzcina cukrowa naturalnie szybko odrasta, jest więc surowcem odnawialnym, w przeciwieństwie do takich surowców jak ropa czy gaz. Bioplastik podlega recyklingowi tak samo jak plastik wykonany z surowców kopalnych.

Page 48: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

48

MIT: Szklane opakowanie jest najczęściej lepsze dla środowiska niż opakowanie kartonowe.Badanie konsumenckie Tetra Pak z 2015 roku: Ponad sześciu na dziesięciu badanych uważa, że opakowanie szklane jest lepsze dla środowiska niż karton.

FAKTY: Ocena cyklu życia opakowania kartonowego dowodzi, że jest ono bardziej przyjazne dla środowiska niż szkło.Metody oceny cyklu życia powszechnie używa się do porównania ogólnego wpływu różnych opakowań na klimat. Wpływ produktu oceniany jest na każdym etapie funkcjonowania opakowania — od momentu pozyskania surowca po moment recyklingu.

Środowisko obciążone jest w różnym stopniu, w zależności od poszczególnych typów opakowań szklanych oraz kartonowych. Ogólnie jednak, opakowanie kartonowe jest z wielu powodów dużo bardziej przyjazne

dla klimatu. Mniej waży, więc wymaga mniej energii podczas transportu. Wykonane jest z surowców odnawialnych.Produkcja szkła pochłania dużo więcej energii niż produkcja kartonu.

Dla przykładu: przeprowadzona ostatnio przez IFEU ocena cyklu życia dowiodła, że szklane opakowania soków na rynku szwedzkim mają 9 razy większy wpływ na klimat niż opakowania kartonowe.

Page 49: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

49

MIT: Dwóch na dziesięciu badanych (18%) uważa, że opakowanie kartonowe

z plastikową nakrętką nie może być recyklingowane, więc należy wyrzucać je

do zwykłego śmietnika.

FAKTY: Kartony wielomateriałowe są recyklingowane.

MIT: Dwóch na dziesięciu badanych (20%) twierdzi, że segregacja i recykling

odpadów nie ma wpływu na środowisko, bo śmieci i tak są później mieszane.

FAKTY: Posortowane śmieci nie są ponownie mieszane.

MIT: Prawie siedmiu na dziesięciu badanych (68%) uważa, że mleko i soki

w kartonach, które można przechowywać w temperaturze pokojowej, zawierają

konserwanty, gdyż inaczej szybko uległyby zepsuciu.

FAKTY: Opakowanie aseptyczne utrzymuje świeżość produktu bez

konserwantów nawet przez rok.

MIT: Pięciu na dziesięciu badanych (51%) uważa, że dla środowiska byłoby lepiej, gdybyśmy w ogóle nie używali opakowań i kupowali produkty w hurcie.

FAKTY: Marnowanie żywności ma gorszy wpływ na środowisko niż funkcjonalne opakowania.

MIT: Sześciu na dziesięciu badanych (64%) uważa, że dla środowiska opakowanie szklane jest lepsze niż karton.

FAKTY: Ocena cyklu życia opakowania kartonowego dowodzi, że jest ono bardziej przyjazne dla klimatu niż szkło.

Page 50: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

50

MIT: Segregowanie śmieci się nie opłaca, bo i tak są one mieszane w dalszym etapie procesu. Badanie konsumenckie Tetra Pak z 2017 roku: 20% badanych uważa, że segregowanie śmieci się nie opłaca, bo i tak są one mieszane w dalszym etapie procesu.

FAKTY: Przekonanie, że segregowane odpady są ponownie mieszane, jest błędne. Śmieciarki mają kilka oddzielnych przegród po to właśnie, żeby różne kategorie śmieci się ze sobą nie mieszały. Firmy zajmujące się wywozem śmieci nie dostawałyby zapłaty od firm odzyskujących surowce, gdyby te pierwsze dostarczały nieposegregowane odpady. Mieszanie posortowanych już śmieci byłoby głupie i nierentowne.

Recykling opakowań jest przyjazny dla środowiska; pozwala oszczędzać zarówno

energię, jak i surowce. Koszt środowiskowy związany z dodatkowym transportem jest łatwo rekompensowany przez korzyści środowiskowe — mniejsze zużycie surowców i materiałów.

Włókna papieru pochodzące z opakowań Tetra Pak są tak mocne, że mogą być recyklingowane kilkakrotnie. Kiedy włókna się zużywają, mogą stać się cennym paliwem.

Page 51: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

51

Segregowane kartony... ...są mielone

...na masę

...z której powstają nowe produkty papierowe ...i plastikowe

Recykling opakowań kartonowych jest raczej prosty. Proces zaczyna się od wymieszania pustych opakowań z wodą, wygląda to trochę jak w kuchennym blenderze. Następnie, masa jest mieszana przez około 20 minut, włókna papieru wchłaniają wodę i oddziela się warstwa pulpy papierowej, plastiku i aluminium. Włókna papieru na skutek ruchu obrotowego są oddzielane od plastiku i aluminium. Oddzielony papier oraz plastik i aluminium mogą być ponownie użyte do tworzenia nowych produktów.

Jakość włókien papieru odzyskanych z z kartonów po napojach jest bardzo wysoka, gdyż włókna są długie i mocne. Recykling dostarcza więc przemysłowi papierniczemu wysokiej jakości surowców.

Włókna papieru są ponownie używane do produkcji elementów takich, jak pudełka płatków śniadaniowych, pudełka do pizzy czy papier do drukarek.

RECYKLING KARTONÓW PO NAPOJACH

Page 52: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

52

MIT: Dla środowiska byłoby lepiej, gdybyśmy w ogóle nie używali opakowań i kupowali produkty w hurcie.Badanie konsumenckie Tetra Pak z 2017 roku: 50% badanych uważa, że dla środowiska byłoby lepiej, gdybyśmy w ogóle nie używali opakowań.

FAKTY: Marnowanie żywności ma gorszy wpływ na środowisko niż funkcjonalne opakowania.To ważne, żeby nie zużywać na opakowania więcej materiałów, niż jest to konieczne. Ale środowisko byłoby bardziej obciążone, gdybyśmy w ogóle nie stosowali opakowań, bo marnowalibyśmy więcej jedzenia. Marnowanie żywności ma większy wpływ na środowisko niż funkcjonalne opakowania.

Co roku w UE marnowanych jest 88 milionów ton żywności. Szacowane koszty to 143 miliardy euro. Gdybyśmy kupowali jedzenie w hurcie, tak jak robiono w przeszłości, żywność ulegałaby zepsuciu i jedynie pogorszylibyśmy problem.

W Europie dzięki wydajnemu zarządzaniu produkcją, straty mleka są bardzo niewiel- kie. Marnowanych jest mniej niż 0,5% wyprodukowanego mleka.

Można porównać to z sytuacją w rejonie Afryki Subsaharyjskiej, gdzie z powodu nieadekwatnych opakowań i dystrybucji marnuje się 10% produkcji mleka.

Źródło: FAO, 2011

Page 53: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

TETRA PAK – KNOWLEDGE MYTH & WISHES

53

CAŁKOWITY ŚLAD WĘGLOWY OD PRODUKCJI DO KONSUMENTA

Gdy patrzymy na łańcuch dostaw żywności, opakowanie jest daleko na liście czynników powodujących znaczny ślad węglowy. Sama produkcja żywności to 80% emisji w łańcuchu dostaw.

PRODUKCJA JEDZENIA

TRANSPORT I DYSTRYBUCJA

OPAKOWANIE

80%

15%

5%

Page 54: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

54

W UE stosowanie konserwantów w sokach nie jest dozwolone. Rozwiązaniem, dzięki któremu można przechowywać soki w tempe- raturze pokojowej, jest technologia aseptyczna.

Opakowanie aseptyczne (jałowe) pomaga w utrzymaniu świeżości produktu i chroni jego smak nawet przez 12 miesięcy bez lodówki lub sztucznych dodatków. Opakowanie aseptyczne jest wyjaławiane przed napełnieniem produktem spożywczym, który poddano wcześniej obróbce cieplnej, co wydłuża okres przydatności.

Opakowanie pomaga utrzymać kolor i kon-systencję produktu oraz jego smak i wartości odżywcze również dlatego, że chroni je aluminium zawarte w warstwie laminującej. Takie opakowanie pozwala też na transport bez chłodni, co przekłada się na mniejsze zużycie energii.

Opakowania z warstwą aluminium używane są nie tylko do soków, ale też wielu innych produktów, które wcześniej sprzedawano jedynie w puszkach lub w szkle.

MIT: Mleko i soki w kartonach, które można przechowywać w temperaturze pokojowej, zawierają konserwanty, gdyż inaczej szybko uległyby zepsuciu.Badanie konsumenckie Tetra Pak z 2017 roku: Prawie siedmiu na dziesięciu badanych uważa, że mleko i soki w kartonach, które można przechowywać w temperaturze pokojowej, zawierają konserwanty, gdyż inaczej szybko uległyby zepsuciu.

FAKTY: Sterylne opakowania pozwalają na zachowanie świeżej i smacznej żywności nawet przez rok bez użycia konserwantów.

Page 55: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

55

Opakowanie aseptyczne wydłuża okres przydatności produktu do spożycia i pozwala na przechowywanie poza lodówką.

Cała sztuka polega na stworzeniu warunków, w których nie ma ryzyka rozwoju mikroorganizmów. Produkt poddawany jest obróbce cieplnej, wlewa się go do sterylnego już opakowania w warunkach, które uniemożliwiają rozwój bakterii i mikroorganizmów.

Ponieważ wewnątrz zamkniętego opako- wania nie ma żadnych mikroorganizmów, które mogłyby się rozwijać i zniszczyć produkt, nie ma konieczności użycia konserwantów. Wszystko to oczywiście pod warunkiem, że opakowanie jest sterylne i szczelnie zamknięte.

OPAKOWANIE ASEPTYCZNE

Page 56: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

56

Page 57: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

57

Eksperci, z którymi rozmawialiśmy, mają podobne opinie na temat najbardziej prawdopodobnego kierunku rozwoju. Będziemy oczekiwać opakowań coraz bardziej funkcjonalnych, przyjaznych dla środowiska i zdrowia. Opakowanie musi spełniać szereg różnych potrzeb.

W coraz większym stopniu opakowania będą dostosowywane do miejsca i okoliczności konsumpcji. Lepsze i bardziej praktyczne opakowania potrzebne są nam nie tylko wtedy, gdy chcemy natychmiast skonsumować produkt, ale też kiedy gotujemy coś zgodnie z przepisem i potrzebujemy jedynie konkretnej ilości składnika.

Funkcjonalność stanie się jeszcze ważniejsza, a jednocześnie coraz większy nacisk będziemy kłaść na kwestie środowiskowe. W przyszłości sprawdzą się jedynie materiały odnawialne — wszystko inne odchodzi do przeszłości. Opakowanie powinno ułatwiać nam dbanie o środowisko. Powinno łatwo

podlegać recyklingowi i jasno informować o tym, jak je posegregować.

Konkurencja w przemyśle spożywczym zaostrzy się jeszcze bardziej, więc będziemy zwracać większą uwagę na rolę opakowań. Informacje na opakowaniach będą bardziej bezpośrednie. Design coraz bardziej służy nie tylko estetyce, ale też skutecznej komu-nikacji o zawartości produktu.

W przyszłości będą one jaśniej połączone z marką, po prostu będą musiały wysyłać komunikaty zgodne z profilem marki.

Każde tego typu zmiany oznaczają dla Tetra Pak nowe wyzwania. Odczujemy zwiększony nacisk na rozwój, innowację i nowe sposoby myślenia. Niezbędna będzie bardziej efektywna komunikacja o tym, dlaczego karton jest najlepszym opakowaniem dla napoju, niezależnie od okoliczności konsumpcji.

PRZYSZŁOŚĆ OPAKOWAŃOpakowania będą coraz bardziej niezbędne dla naszej żywności i możliwości prowadzenia zdrowego trybu życia. Jednak nie osiągnęliśmy w tej dziedzinie jeszcze wszystkiego — w dalszym ciągu dużo się dzieje. Zapytaliśmy wielu ekspertów z branży spożywczej o ich przemyślenia na temat samych opakowań i ich przyszłości.

Page 58: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

TETRA PAK — PRZYSZŁOŚĆ OPAKOWAŃ

58

TRENDY W OPAKOWANIACH — OPINIE EKSPERTÓW

KATARZYNA SADŁOŃ Senior Brand Manager odpowiedzialna za marki Hortex Classic i Hortex Vitaminka „Konsumenci obecnie oczekują od opakowań głównie wygody i funkcjo- nalności — niezależnie od formatu opakowania, pojemności, okazji kon-sumpcji czy grupy wiekowej. Silnie jest to oczywiście powiązane z bezpieczeństwem użytkowania. Opakowanie musi być lekkie, poręczne, z wielorazowym zamknięciem. Młodzi konsumenci są bardziej wymagający — szybko się nudzą i chętniej sięgają po nowe rozwiązania. W starszych grupach wiekowych bardziej popularne są opakowania tradycyjne, większe pojemności – do konsumpcji w domu czy pracy. Oczekiwaniem konsumentów – niezależnie od wieku i kategorii produktowej – jest trans-parentność opakowania. Ten trend z roku na rok jest coraz silniejszy.”

ALEKSANDRA JĘDRZEJEWSKA Dyrektor Marketingu Tetra Pak Polska, Czechy, Słowacja i Węgry „Popyt na opakowania będzie wciąż wzrastał. Powinny one mieć nie tylko możliwie najmniejszy wpływ na środowisko, czy być skutecznym kanałem komunikacji przyciągającym uwagę konsumentów, ale także optymalizować koszty w łańcuchu wartości i podnosić funkcjonalność konsumowania produktów. Cytując dra Rubena Rausinga: „Opakowanie powinno oszczędzać więcej, niż kosztuje”. Korzystanie z odnawialnych zasobów, to jedyny sposób na produkcję dobrych opakowań.”

EWA GROMADZKA Kierownik Działu Marketingu SM Mlekpol „Niewątpliwie ważny jest wątek ochrony środowiska. Konsument coraz częściej zwraca uwagę, z czego jest wykonane opakowanie. Musi ono także w sposób uczciwy i klarowny być oznakowane tak, aby  było czytelne dla konsumenta; marka, pochodzenie i skład oraz wartość odżywcza produktu. Opakowaniem mamy ułatwić wybór, dlatego oprócz jego wygodnej formy ważna jest rzetelna i zgodna z prawem informacja na etykiecie.”

PROF. DR HAB. JADWIGA CHARZEWSKA Instytut Żywności i Żywienia „Rola opakowania jest ważnym składnikiem bezpiecznego żywienia. Aby zapewnić żywności pełnię bezpieczeństwa, niezbędne jest monitorowanie pod względem jakości zdrowotnej wszelkich opakowań żywności służących do jej przechowywania lub przygotowywania. Lecz oprócz obowiązującego nadzoru sprawowanego w kraju nad jakością zdrowotną opakowań żywności pożądana jest edukacja konsumentów w celu samoochrony przed użytkowaniem mniej bezpiecznych opakowań oraz aby zwiększyć ciągle niedostateczną świadomość o obecnych już na rynku opakowaniach bezpiecznych dla zdrowia.”

Page 59: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

ANNA LARSSON Ekspert ds. Badań Konsumenckich, Tetra Pak „Produkty będą coraz bardziej zindywidualizowane, a opakowania będą to jeszcze podkreślać. Opakowania muszą więc zyskać wielopłaszczyznowość, żeby przemawiać do konkretnych grup konsumentów. Środowisko coraz bardziej łączy się z naszym własnym zdrowiem, więc coraz więcej o nim myślimy. Będziemy sięgać po opakowania wykonane z surowców odnawialnych, w pełni ulegające recyklingowi.”

ANNIKA OLSSON Dyrektor Zakładu Logistyki Opakowań, Wydział Inżynierii na Uniwersytecie w Lund „Opakowanie zwiększy w przyszłości swoją rolę komunikacyjną. Świat staje się coraz bardziej połączony i możliwe jest dostarczanie coraz to większej liczby informacji. To z opakowania już dziś dowiadujemy się, z jakiego gospodarstwa pochodzi kupione przez nas mleko, i rozwój w tej dziedzinie jest szybki. W niedalekiej przyszłości spodziewam się opakowań z biomateriałów o jeszcze lepszych właściwościach niż te dostępne już dziś. Rozwój potrzebny jest również w systemach recyklingu – dbanie o środowisko musi być łatwe.”

TETRA PAK — PRZYSZŁOŚĆ OPAKOWAŃ

59

JAN JASIŃSKI Prezes Fundacji ProKarton „Wśród konsumentów znacznie wzrasta świadomość proekologiczna. Wybierając produkt danej marki, coraz częściej zwracamy uwagę na to, z jakich materiałów zostało wykonane jego opakowanie i czy np. nadaje się ono do recyklingu. Producenci opakowań, biorąc pod uwagę ten trend, wcielają w życie zasadę tzw. zrównoważonej produkcji. Już na początkowym etapie projektowania opakowania dbają o to, aby opakowanie składało się na przykład z surowców odnawialnych, a także aby mogło podlegać proce- som recyklingu, gdyż surowce, z których zostało wykonane, powinny pozostać w obiegu gospodarczym jak najdłużej, co przyczyni się do zmniejszenia ilości odpadów deponowanych na składowiskach i nada im „drugie życie.”

BARBARA GROELE Sekretarz Generalna Krajowej Unii Producentów Soków „Spełniając cele proekologiczne oraz wpisując się w strategie odpowie- dzialności społecznej, opakowanie musi przede wszystkim spełniać swoją podstawową rolę — chronić zawarte w nim produkty spożywcze przed zepsuciem i zniszczeniem, a jednocześnie być estetyczne, wygodne i funkcjonalne, z czytelnymi informacjami zawartymi na opakowaniu. Polski konsument jest coraz bardziej świadomy — oczekuje opakowania ekologicznego i nadającego się do recyklingu. W przyszłości to kryterium wyboru będzie odgrywało coraz większą rolę, w szczególności w krajach wysoko rozwiniętych.”

Page 60: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

60

ŹRÓDŁADatamonitor Consumer Survey, Food and Non-Alcoholic Drinks, (2013)

Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), (2011), Global food losses and food waste, Study conducted for the International Congress SAVE FOOD!, by Jenny Gustavsson, Christel Cederberg, Ulf Sonesson, Swedish Institute for Food and Biotechnology (SIK)

Strona internetowa Szwedzkiej Rady Rolnictwa (Swedish Board of Agriculture), (2015) statystyki dotyczące wyrzucania jedzenia, jordbruksverket.se, 1 marca 2015

KRAV (2015) General Standards for all KRAV Certificate Holders, 2015, chapter 3.5, Packaging, krav.se, 1

Swedish National Food Agency (2011), Klimatpåverkan och energianvändning från livsmedelsförpackningar, („Wpływ opakowań na zużycie energii i klimat”) Rapport 18 - 2011, Magdalena Wallman i Katarina Nilsson, Swedish Institute for Food and Biotechnology (SIK)

Swedish Environmental Protection Agency (2014), Matavfallsmängder i Sverige 2012 („Dane dotyczące ilości wyrzucanego w Szwecji jedzenia 2012”)

GfK Roper Reports® Worldwide (2013)

IVL Swedish Environmental Research Institute (2009), Life Cycle Assessment of consumer packaging for liquid food. LCA of Tetra Pak and alternative packaging on the Nordic market, Kristian Jelse, Elin Eriksson oraz Elin Einarson

IVL Swedish Environmental Research Institute, (2013), Material recycling versus energy recovery of used beverage cartons, Lisa Hallberg

Tetra Pak (2014), Food & Beverage Packaging Trend Report 5, Global Emerging Trends, Anna Larsson, Bettina Scatamachia oraz Kristina de Verdier

Tetra Pak (2015), Tetra Pak Nordic Environmental Study 2015, Refina Information

Tetra Pak (2013), Tetra Pak Environment Research 2013, Global Report – Key findings, Libby Costin, Global Marketing Director

WYWIADYKATARZYNA SADŁOŃ Senior Brand Manager odpowiedzialna za marki Hortex Classic i Hortex Vitaminka

ALEKSANDRA JĘDRZEJEWSKA Dyrektor Marketingu Tetra Pak Polska, Czechy, Słowacja i Węgry

JAN JASIŃSKI Prezes Fundacji ProKarton

PROF. DR HAB. JADWIGA CHARZEWSKA Instytut Żywności i Żywienia

BARBARA GROELE Sekretarz Generalna Krajowej Unii Producentów Soków

EWA GROMADZKA Kierownik Działu Marketingu SM Mlekpol

ANNA LARSSON Ekspert ds. Badań Konsumenckich, Tetra Pak

ANNIKA OLSSON Dyrektor Zakładu Logistyki Opakowań, Wydział Inżynierii na Uniwersytecie w Lund

BADANIE KONSUMENCKIE 2017, TETRA PAKNiniejsze badanie zostało przeprowadzone przez firmę United Minds na zlecenie Tetra Pak. Jego celem była identyfikacja różnego postrzegania poszczególnych rodzajów opakowań w Polsce. Badanie przeprowadzono w styczniu 2017. Odpowiedzi zebrano w formie cyfrowych kwestionariuszy z właściwym udziałem osób różnej płci, w różnym wieku i z różnych regionów kraju. Przepytano łącznie 1014 osób w wieku od 18 do 80 lat.

PROJEKT I OPRACOWANIE Prime & United Minds Wyprodukowano na papierze z certyfikatem FSC®

ZDJĘCIA I ILUSTRACJE Paul Kühlhorn, Eva Liljefors – Fellow Designers, Andreas Lind – Agent Bauer, Johan Bävman, Johnér, Shutterstock, Istock.com

© 2017, Tetra Pak, Polska

O RAPORCIE

Page 61: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

61

Page 62: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

62

Page 63: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

63

Page 64: DOBRE OPAKOWANIE MA ZNACZENIE - Tetra Pak...wiedzy. 60% konsumentów nadal twierdzi, że szklane opakowanie jest bardziej ekologiczne niż kartonowe. Co druga osoba uważa, że dla

64

Celem tego raportu jest rozpowszechnianie wiedzy i udział w dyskusji nad tym, jak ważny jest świadomy wybór opakowań.

Więcej informacji dostępnych jest na stronie dobreopakowanie.com

Tetra Pak, , CH

RON

I TO C

O D

OB

RE

, Tetra Brik o

raz Tetra Prisma A

septic są znakam

i handlo

wym

i należącymi d

o Tetra Pak G

roup

. ww

w.tetrap

ak.com

/pl