dobry start - biuro karier dolnośląskiej szkoły wyższej · programu każdy uczestnik został...

DOBRY START NA RYNKU PRACY

Studencki przewodnik kariery

Dorota Fojtar, Joanna Kubrakiewicz

Wrocław 2010

Copyright © by Dorota Fojtar, Joanna Kubrakiewicz, Izabela Lepla, Joanna Minta, Monika Siurdyban. Wrocław 2010

Redakcja merytoryczna: Monika Siurdyban, Joanna Minta

Projekt okładki: Sebastian Modrzyński

Rysunki: Michał Wiśniewski

Skład i łamanie: Witold Gidel

Dorota Fojtar – autorka rozdziałów: Co warto wiedzieć o rekrutacji i selekcji; Dokumenty aplikacyjne – Twoja wstępna autoprezentacja;

Twarzą w twarz, czyli rozmowa kwalifi kacyjna; współautorka (z Moniką Siurdyban): Jakiego wynagrodzenia Pan/i oczekuje,

czyli negocjacje płacowe; Stres rekrutacyjny – jak sobie z nim radzić?

Joanna Kubrakiewicz – autorka rozdziałów: Praca – od czego zacząć?; Równe szanse na rynku pracy – czyli jak szukać pracy, będąc osobą niepełnosprawną; Podstawa to dobry biznesplan; Zakładam własną

działalność gospodarczą – krok po kroku; Profi l „idealnego przedsiębiorcy”; Dofi nansowanie na rozpoczęcie własnej działalności; Na zakończenie

ISBN 978-83-62302-06-2

Projekt oraz niniejsza publikacja zostały współfi nansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie

Dolnośląska Szkoła Wyższaul. Wagonowa 9, 53 -609 Wrocław

tel. 71 358 27 52www.dsw.edu.pl

e -mail: [email protected]

Spis treści

Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

I częśćJa na rynku pracy ___________________________________________17 Praca – od czego zacząć? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Równe szanse na rynku pracy – czyli jak szukać pracy, będąc osobą niepełnosprawną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

II częśćJa i pracodawca ____________________________________________37 Co warto wiedzieć o rekrutacji i selekcji?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

Dokumenty aplikacyjne – Twoja wstępna autoprezentacja . . . . . . . . . . 47

Twarzą w twarz, czyli rozmowa kwalifi kacyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

Jakiego wynagrodzenia Pan/i oczekuje, czyli negocjacje płacowe. . . . . . 67

Stres rekrutacyjny – jak sobie z nim radzić? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

III częśćJa i moja fi rma _____________________________________________73 Podstawa to dobry biznesplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

Zakładam własną fi rmę – krok po kroku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

Profi l „idealnego przedsiębiorcy” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

Dotacje na rozpoczęcie własnej działalności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

Na zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

Aneks ___________________________________________________111

Bibliografi a _______________________________________________117

Notki o autorkach _________________________________________120

Izabela Lepla, Monika SiurdybanKadra zarządzająca projektem

Przedmowa

Dobry start na rynku pracy. Studencki przewodnik kariery to publika-cja adresowana do studentów Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, inwestu-jących w swój rozwój edukacyjno -zawodowy, która powstała w trak-cie projektu „Jakość kształcenia potencjałem rozwoju Dolnoślą-skiej Szkoły Wyższej”, realizowanego w ramach Poddziałania 4.1.1 „Wzmocnienie i rozwój potencjału dydaktycznego szkolnictwa wyż-szego”, Priorytetu IV „Szkolnictwo wyższe i nauka”, Programu Ope-racyjnego Kapitał Ludzki.

Dlaczego Przewodnik?

Publikacja zawiera zbiór odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania, stawiane doradcom zawodu zarówno w bloku zajęć warsz-tatowych, jak również w trakcie konsultacji indywidualnych. Ma sta-nowić źródło wiedzy praktycznej dla wszystkich studentów, przygo-towujących się do podjęcia ważnych decyzji zawodowych.

Realizator projektu

Benefi cjentem projektu jest Dolnośląska Szkoła Wyższa, natomiast realizatorem w jej strukturach jest Biuro Karier.

Biuro Karier DSW utworzone zostało w marcu 2003 r. z inicja-tywy władz Uczelni, przy wsparciu fi nansowym Ministerstwa Go-spodarki, Pracy i Polityki Społecznej, uzyskanym w ramach grantu Programu „Pierwsza Praca”. Głównym celem Biura jest wspiera-nie aktywności zawodowej oraz promocja studentów i absolwentów

8 Dobry start na rynku pracy. Studencki przewodnik karieryDobry start na rynku pracy. Studencki przewodnik kariery

Dolnośląskiej Szkoły Wyższej. Zespół Biura tworzą doświadczeni specjaliści – doradcy zawodu, którzy m.in. prowadzą poradnictwo indywidualne i grupowe.

Informacja o projekcie

Celem projektu „Jakość kształcenia potencjałem rozwoju Dolno-śląskiej Szkoły Wyższej”, adresowanego do studentów, kadry akade-mickiej i uczelni jako instytucji, był kompleksowy rozwój DSW w za-kresie podwyższania jakości kształcenia. Udział w nim był bezpłatny. Projekt obejmował w swych działaniach następujące komponenty:

1. Program pozadydaktyczny dla studentów DSW.2. Praktyki dodatkowe dla studentów DSW.3. Zwiększenie dostępu do oferty edukacyjnej dla studentów nie-

pełnosprawnych DSW.4. Podnoszenie kompetencji dydaktycznych kadry akademickiej

DSW.5. Wdrożenie modelu zarządzania jakością.

Program pozadydaktyczny adresowany był do grupy 120 studen-tów DSW, a jego celem było lepsze przygotowanie studentów do wej-ścia na rynek pracy poprzez wyposażenie ich w podstawową wiedzę i umiejętności w tym zakresie. Obejmował on: ■ warsztaty rozwoju zawodowego (48 godzin), prowadzone przez

doradców zawodu i trenerów na następujące tematy: ■ Określenie potencjału edukacyjno -zawodowego; ■ Dokumenty aplikacyjne; ■ Rozmowa kwalifi kacyjna; ■ Techniki rekrutacyjne; ■ Samozatrudnienie; ■ Dotacje z UE na własną fi rmę; ■ Komunikacja i asertywność; ■ Budowanie wizerunku pracownika (w tym: stylizacja i wizaż);

9PrzedmowaPrzedmowa

■ konsultacje indywidualne z doradcą zawodu (2 godziny) przy two-rzeniu Indywidualnych Planów Kariery w oparciu m.in. o nowo-czesne narzędzia elektroniczne;

■ konsultacje indywidualne z psychologiem (2 godziny).

Nabycie umiejętności oceny swojego potencjału edukacyjno--zawodowego, przygotowanie dokumentów aplikacyjnych, roz-wój skutecznej komunikacji i umiejętności interpersonalnych przy-datnych w poszukiwaniu pracy, wzrost motywacji do pracy, samo-zatrudnienia, zdobycie wiedzy na temat pozyskiwania dotacji unij-nych – to tylko niektóre korzyści płynące z udziału w projekcie. Po-nadto, każdy z uczestników przygotował się do rozmowy kwalifi -kacyjnej pod okiem doświadczonych trenerów, doradców zawodu, a także stylistów i wizażystów; miał możliwość stworzenia Indywi-dualnego Planu Kariery w oparciu o nowoczesne narzędzia elektro-niczne – MultiSelect i WIS.

Na zakończenie projektu studenci otrzymali dyplomy, potwier-dzające ich uczestnictwo w programie.

Warsztaty rozwoju zawodowego zostały zrealizowane od kwiet-nia do lipca 2009 r., natomiast konsultacje indywidualne (z doradcą zawodu i psychologiem) zakończyły się w grudniu 2009 r.

Praktyki dodatkowe zostały zorganizowane dla 60 studentów DSW w ramach współpracy uczelni z pracodawcami, a ich celem było na-bycie doświadczenia oraz umiejętności praktycznych. Oferta doty-czyła realizacji 20 godzin praktyki w atrakcyjnych dla studenta miej-scach pracy, zgłoszonych do bazy Biura Karier.

Dzięki praktykom, studenci mogli zdobyć przygotowanie do pracy zawodowej w miejscu przez siebie wskazanym, uzyskali również możliwość oceny wybranego zawodu czy branży. W trakcie programu każdy uczestnik został ubezpieczony, a po jego zakończe-niu – otrzymał zaświadczenie, potwierdzające odbycie praktyk.

Praktyki realizowane były przez 6 miesięcy, od października 2009 r. do marca 2010 r.


Zwiększenie dostępu do oferty edukacyjnej dla studentów niepeł-nosprawnych – to program skierowany do 63 studentów niepełno-sprawnych, zachęcający do bezpłatnego korzystania ze sprzętu spe-cjalistycznego, ułatwiającego dostęp do materiałów dydaktycznych oraz usprawniającego studiowanie w DSW. Sprzęt pozwala na samo-dzielne korzystanie z komputera, m.in. dzięki programom powięk-szania obrazu, możliwości zmiany kolorów na pulpicie, przygotowy-waniu wydruków brajlowskich, skanowaniu drukowanych tekstów, używaniu AUTOLEKTORA do ich odczytu.

Dla osób z niepełnosprawnością manualną zostały zakupione na-rzędzia wskazujące (myszki) i rysiki z tabletami, dostosowane do po-trzeb użytkownika. Korzystanie ze sprzętu odbywa się w Bibliotece DSW oraz za pośrednictwem Pełnomocnika Rektora ds. studentów niepełnosprawnych. W czytelni można również skorzystać z dwóch specjalistycznych zestawów komputerowych, drukarki brajlowskiej EVEREST, syntezatora mowy AUTOLEKTOR i urządzenia umoż-liwiającego skanowanie fragmentów publikacji, celem ich elektro-nicznego odczytu ze skrzynki pocztowej. Zadbano także o dostęp-ność zbiorów multimedialnych (w tym publikacji czytanych) dla stu-dentów niepełnosprawnych. Nowoczesne wnętrze Biblioteki umoż-liwiło zainstalowanie przy stanowiskach komputerowych systemu przechowywania tych zbiorów. U Pełnomocnika Rektora ds. studen-tów niepełnosprawnych można również wypożyczyć sprzęt przeno-śny, do wykorzystania w trakcie zajęć oraz w domu, m.in. notesy braj-lowskie, notes mówiący, dyktafony, elektroniczne lupy powiększające.

Z myślą o potrzebach osób niepełnosprawnych przeprowadzono także audyt strony internetowej Uczelni, która – dzięki zaangażo-waniu specjalistów – została przygotowana w sposób, pozwalający na uzyskanie certyfi katu „Strona przyjazna niewidomym”.

Usunięcie barier w dostępie do materiałów dydaktycznych, wzrost świadomości dotyczącej sytuacji osób niepełnosprawnych na Uczelni, integracja środowisk – to główne korzyści płynące z udziału w pro-gramie. Dzięki zakupionemu specjalistycznemu sprzętowi, studenci niepełnosprawni będą mogli lepiej funkcjonować w DSW również po zakończeniu projektu.

11PrzedmowaPrzedmowa

Nieoczekiwanym rezultatem jest zainteresowanie osób pełno-sprawnych korzystaniem ze sprzętu udostępnionego w Bibliotece. Fakt ten świadczy o potrzebie tworzenia usprawnień w zakresie usług oraz stanowi wartość dodaną w projekcie.

Program realizowany był od maja 2009 r. do listopada 2010 r.

Podniesienie kompetencji dydaktycznych kadry akademickiej przez realizację szkoleń specjalistycznych trenerskich i tutoringu dla 36 nauczycieli Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.

Szkolenia umiejętności trenerskich to interaktywne zajęcia warsztatowe podnoszące kompetencje nauczyciela akademickiego w zakresie pracy grupowej ze studentami. Zostały one skierowane do dwóch dwunastoosobowych grup i obejmowały 114 godzin dy-daktycznych (56 godz. wyjazdowych i 58 godz. stacjonarnych). Za-jęcia przygotowane zostały i przeprowadzone między innymi przez Stowarzyszenie Konsultantów i Trenerów Zarządzania Matrik, które jest jedyną organizacją w Polsce, wspierającą i certyfi kującą konsul-tantów i trenerów zarządzania poprzez Międzynarodowy Certyfi kat Trenera w zakresie treningu, uczenia się i rozwoju opartego na stan-dardach brytyjskich NVQ, wydawany przez Edexcel i BTEC Profes-sional Qualifi cations.

Szkolenia tutoringu to innowacyjne zajęcia z zakresu metody edu-kacji zindywidualizowanej, która opiera się na bezpośredniej pracy nauczyciela tutora ze studentem. Kierowane były do nauczycieli aka-demickich, którzy pragnęli rozwinąć swoje kompetencje w zakresie pracy indywidualnej ze studentami. Tutoring jest najczęściej długo-falowym (trwającym co najmniej semestr) procesem współpracy, na-kierowanym na integralny – obejmujący wiedzę, umiejętności i po-stawy – rozwój podopiecznego (ang. tutee). Szkolenia tutoringu skie-rowane były do 12 nauczycieli akademickich i obejmowały łącznie 114 godzin zajęć (56 godz. wyjazdowych i 58 godz. stacjonarnych). Wszystkie szkolenia tutoringu prowadzone były przez Kolegium Tu-torów z Wrocławia, którego misją jest promowanie zindywidualizo-wanej metody pracy – tutoringu oraz refl eksji nad metodą mistrz–uczeń w kontekście podnoszenia jakości polskiej edukacji.


Zarówno szkolenia umiejętności trenerskich, jak i tutoringu za-wierały osiemnastogodzinny warsztatowy moduł metod pracy ze stu-dentami niepełnosprawnymi.

Główne korzyści dla nauczycieli, płynące z udziału w programie, to nabycie kompetencji trenerskich w zakresie przygotowania, prze-prowadzenia i ewaluacji zajęć, umiejętność stosowania nowocze-snych mediów w edukacji również w pracy ze studentami niepełno-sprawnymi, uzyskanie wiedzy o nowoczesnych metodach kształcenia (coaching, tutoring), rozwinięcie warsztatu pracy. Nauczyciele aka-demiccy otrzymali także zaświadczenia o ukończeniu specjalistycz-nego szkolenia trenerskiego oraz szkolenia tutoringu.

Program rozpoczął się w lipcu 2009 r. i zakończył w grudniu 2009 r.

Wdrożenie modelu zarządzania jakością na Uczelni – to program skierowany do Dolnośląskiej Szkoły Wyższej jako instytucji oraz wszystkich jej pracowników i zakłada wdrożenie modelu zarządza-nia jakością według Międzynarodowego Standardu ISO 9001:2008. Głównym założeniem systemu zarządzania jest potrzeba ciągłego rozwoju i doskonalenia, prowadzącego do wzrostu skuteczności i efektywności procesów (w tym procesów kształcenia). Celem sys-temu jakości jest również wzrost zaufania do uczelni obecnych i prze-szłych studentów oraz słuchaczy. Proces wdrażania systemu podzie-lony został na etapy, których rezultatem było przygotowanie organi-zacji do przystąpienia audytu certyfi kującego, wykonanego przez nie-zależną fi rmę zewnętrzną (tzw. jednostkę certyfi kującą).

Wzrost jakości pracy w DSW, zwiększenie efektywności proce-sów kształcenia, zarządzania i administrowania, potwierdzonych certyfi katem systemu zarządzania ISO, na który składa się zestaw 24 procedur – to główne korzyści płynące z tego programu.

Program realizowany od maja 2009 r. do października 2010 r.

Oprócz przedstawionych programów, podejmowane były również w projekcie działania towarzyszące: ■ promocja projektu, która odbywała się przez cały okres jego re-

alizacji w odniesieniu do poszczególnych zadań. Wizualizacja


miejsca prowadzenia projektu została wykonana z wykorzysta-niem tablic informacyjnych wewnętrznych i zewnętrznych. Przy-gotowano również materiały reklamowe (plakaty, ulotki, teczki, notatniki, długopisy, papier fi rmowy) oraz stronę internetową: www.jakosc.dsw.edu.pl. Informacje dotyczące realizacji projektu były na bieżąco zamieszczane na stronie DSW i w mediach. Prze-prowadzone zostały akcje informacyjno -promocyjne oraz rekru-tacyjne. Projekt promowany był podczas konferencji i semina-riów organizowanych zarówno w Uczelni, jak również w ramach zewnętrznych spotkań naukowych. Sale, sprzęt i materiały dydak-tyczne oraz dokumentacja projektu zostały oznakowane zgodnie z wymogami unijnymi;

■ ewaluacja ilościowo -jakościowa projektu przewidziana została po zakończeniu warsztatów rozwoju zawodowego, konsultacjach indywidualnych, praktykach dodatkowych, szkoleniach specjali-stycznych dla nauczycieli akademickich. Ponadto, nastąpiła ocena stopnia wykorzystania sprzętu i strony internetowej przez studen-tów niepełnosprawnych. Narzędziem badawczym każdorazowo była ankieta audytoryjna, przeprowadzona wśród uczestników projektu, badająca ich potrzeby poznawcze i praktyczne oraz po-ziom satysfakcji;

■ konferencja podsumowująca projekt zaplanowana została dla wszystkich uczestników projektu oraz osób zainteresowanych w październiku 2010 r.

Skąd pomysł na projekt?

Pomysł przygotowania projektu jest rezultatem burzliwych spotkań zespołu autorów projektów realizowanych DSW oraz władz Uczelni. Podstawą dla przygotowania propozycji działań były ewaluacje pro-cesu dydaktycznego, prowadzone na wszystkich kierunkach studiów, oraz diagnoza szkolnictwa wyższego udostępniona m.in. w opisie Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007–2013: „W wymiarze europejskim za-równo Strategia Lizbońska, jak i opracowany przez Komisję Europejską


w ramach Procesu Bolońskiego dokument Rola uniwersytetów w Euro-pie wiedzy wyraźnie akcentują rolę, jaką szkolnictwo wyższe powinno odegrać w rozwoju gospodarki opartej na wiedzy, dzięki której obec-nie w Europie powstaje ok. połowa nowych miejsc pracy. Osiągnięcie tego celu stawia jednak przed europejskim szkolnictwem wyższym sze-reg wyzwań, takich jak: zapewnienie wysokiej jakości kształcenia…” [PO KL. NSRO, 2007: 167]. Przedmiotem konkursu były projekty obejmujące programy rozwojowe uczelni, określone w Poddziałaniu 4.1.1. Priorytetu IV Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL), które – poprzez rozszerzenie oferty edukacyjnej oraz poprawę jako-ści kształcenia na poziomie wyższym – wzmocnią potencjał rozwoju uczelni. W centrum głównego zainteresowania osób przygotowują-cych projekt było podjęcie działań mających na celu usprawnienie procesu kształcenia studentów i słuchaczy DSW.

Źródła fi nansowania

Program Operacyjny Kapitał Ludzki jest przygotowywany na podsta-wie Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego prze-pisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchy-lającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999, ustawy z dnia 6 grud-nia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U., nr 227, poz. 1658 z późn. zm.) oraz Rozporządzenia (WE) nr 1081/2006 Par-lamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Euro-pejskiego Funduszu Społecznego i uchylającym rozporządzenie (WE)”. Programy operacyjne tworzone są w celu realizacji strategii rozwoju, w tym Strategii Rozwoju Kraju, oraz strategii sektorowych. Zakres obowiązywania PO KL został określony na lata 2007–2013. Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) realizuje założenia odnowio-nej Strategii Lizbońskiej, zgodnie z którą Europa stanie się atrakcyj-nym miejscem do inwestowania i podejmowania pracy. By to osią-gnąć konieczny jest rozwój nauki, podnoszenie poziomu innowacyj-ności oraz tworzenie większej liczby trwałych miejsc pracy. Założe-nia Strategii Lizbońskiej oraz cele polityki spójności krajów unijnych


sprzyjają rozwojowi kapitału ludzkiego i społecznego, co przyczy-nia się do wzrostu konkurencyjności gospodarki. Celem Programu PO KL jest podniesienie poziomu zatrudnienia i spójności społecz-nej. Działania realizowane w ramach PO KL koncentrują się na ob-szarach dotyczących m.in.: zatrudnienia, edukacji, integracji społecz-nej, ułatwienia w dostosowaniu się pracowników i przedsiębiorstw do zmian zachodzących w gospodarce, a także zagadnieniach zwią-zanych z rozwojem zasobów ludzkich na terenach wiejskich, budowy sprawnej i skutecznej administracji publicznej wszystkich szczebli oraz promocji zdrowia.

Informacje szczegółowe na temat PO KL dostępne są na stronie: http://www.efs.gov.pl.

I część

Ja na rynku pracy

19I część – Ja na rynku pracyI część – Ja na rynku pracy

Praca – od czego zacząć?

Rozpoczynając przygotowania do poszukiwania pracy, warto, abyś odpowiedział sobie na zasadnicze pytania: co chcę robić? co mogę zaoferować pracodawcy? czego na pewno nie chcę wykonywać? Od-powiedzi na te pytania pozwolą Ci określić cele, które są ważną skła-dową planowania rozwoju zawodowego.

(źródło: www.radio.kielce.pl)

Istotnym elementem, od którego należy zacząć rozważania na te-mat przyszłej pracy i możliwości zatrudnienia, jest również znajo-mość rynku pracy.

Rynek pracy to rodzaj rynku, na którym przedmiotem wymiany między kupującym a sprzedającym jest praca. Jest on kształtowany przez podaż, którą stanowią osoby poszukujące zatrudnienia, oraz przez popyt, określany liczbą osób, jaką pracodawcy są gotowi zatrud-nić. Niestety, kiedy przeważa popyt – mówimy o bezrobociu. Sytuacja taka spowodowana jest kilkoma czynnikami: zbyt wysokimi lub nie-adekwatnymi wymaganiami, stawianymi potencjalnym kandydatom przez pracodawców, nieodpowiednim przygotowaniem i wykształce-niem osób poszukujących pracy oraz brakiem umiejętności aktyw-nego poszukiwania pracy i zaprezentowania swojej osoby. Charak-terystyczne dla współczesnego rynku pracy są elastyczność, nowe formy zatrudnienia, ale też praca w krótkoterminowych projektach,

Zanim zaczniesz poszukiwanie pracy, musisz odpowiedzieć sobie na 3 pytania:

Co chcesz robić? Co możesz zaoferować pracodawcy?

Czego na pewno nie chcesz wykonywać?


bez stałego zatrudnienia. Powstało wiele nowych zawodów, o których kilka lat temu nikt nie słyszał, a które dziś są jednymi z bardziej pożą-danych. Warto wymienić choćby kilka z nich: webmasterzy, specjali-ści ds. public relations, doradcy (fi nansowi, podatkowi), koordynato-rzy projektów. Zmiany na rynku pracy wiążą się również z zanikiem zapotrzebowania na zawody, które jeszcze kilka lat temu były okre-ślane jako przyszłościowe, np. specjaliści ds. marketingu. Analizując aktualne oferty pracy, można zauważyć też, że potencjalnym pracow-nikom stawiane są coraz wyższe wymagania. „Idealny” kandydat po-winien być wszechstronnie wykształcony, kompetentny w wielu dzie-dzinach oraz dysponować kwalifi kacjami, popartymi odpowiednimi dokumentami. Ważne jest więc, abyś umiał się poruszać po obecnym rynku pracy, a przede wszystkim – nie bał się podejmować decyzji zawodowych. Zanim znajdziesz wymarzoną dla siebie pracę, w której będziesz mógł się realizować i która będzie dla Ciebie satysfakcjonu-jąca, może pojawić się okres „prób i błędów”. Tak naprawdę, dopiero podjęcie pracy na konkretnym stanowisku da Ci możliwość spraw-dzenia siebie, swoich możliwości i sił oraz pozwoli Ci zorientować się, czy to jest to, co chciałbyś robić. Nasz Przewodnik pomoże Ci – krok po kroku – przygotować się do podjęcia zatrudnienia, prowadząc Cię przez metody poszukiwania pracy, zasady rekrutacji i selekcji, pisanie dokumentów aplikacyjnych i etapy rozmowy kwalifi kacyjnej. Znaj-dziesz tu również wskazówki, jak założyć własną fi rmę i gdzie szukać źródeł jej dofi nansowania.

Metody poszukiwania pracy, czyli jak się do tego zabrać?

Istnieje wiele metod poszukiwania pracy na obecnym rynku pracy. Można je podzielić na te, które wiążą się z Twoją aktywnością i które podejmujesz samodzielnie, oraz te, w których zwracasz się o pomoc do innych. Wszystkie działania związane z poszukiwaniem pracy, mogą – a nawet powinny – być realizowane równolegle, ponieważ dzięki temu zwiększysz swoje szanse na zatrudnienie.


Sieć kontaktów osobistych – w jaki sposób można je wykorzystać?

Pierwszym krokiem jest poinformowanie rodziny oraz znajomych o tym, że podjąłeś decyzję o poszukiwaniu pracy i nakreślenie, w ja-kim charakterze, w jakiej branży chciałbyś się zatrudnić. Jest to bar-dzo istotny czynnik, ponieważ wiele osób właśnie dzięki tzw. „po-czcie pantofl owej” dowiaduje się o wolnych stanowiskach. Z drugiej zaś strony, osoby, które Cię znają, mogą komuś polecić Twoją kandy-daturę – a wtedy nie będziesz już anonimowym kandydatem.

Polowanie w sieci – jak nie zgubić się w labiryncie stron internetowych?

Następnym działaniem jest rozeznanie w mediach, czyli odnalezie-nie rodzaju pojawiających się ofert pracy, określenie zapotrzebowa-nia na stanowiska oraz wymagań stawianych kandydatom przez pra-codawców. Najbogatszym źródłem informacji jest niewątpliwie In-ternet. Istnieje wiele portali poświęconych tylko i wyłącznie pośred-nictwu pracy. Oferty tam zamieszczone możesz przeglądać, ustawia-jąc odpowiednie fi ltry, które spełniają interesujące Cię kryteria, np.: miejsce wykonywania pracy, branża, data dodania oferty, wysokość wynagrodzenia, nazwa konkretnego stanowiska. Kiedy rozpoczniesz już wyszukiwanie informacji o wakatach, pamiętaj, aby ustawione przez Ciebie kryteria nie były zbyt zawężone – może się bowiem oka-zać, że w branży, której nie brałeś pod uwagę, znajdziesz interesu-jącą propozycję pracy. Niestety, każdy z portali rządzi się swoimi


prawami i jest inaczej zbudowany – swobodne poruszanie się po stro-nach z ofertami pracy wymaga dokładnego zapoznania się z nimi, a co za tym idzie – czasu i cierpliwości. Na znalezione oferty mo-żesz odpowiadać w dwojaki sposób: albo w ich treści jest podany ad-res e -mail pracodawcy, na który należy przesyłać swoje dokumenty aplikacyjne, albo wypełniasz specjalnie przygotowany formularz on--line, w którym wpisujesz podstawowe informacje o sobie (podobne do tych, które znajdą się w Twoim CV). Na portalach pośrednictwa pracy znajdziesz też wiele pomocnych informacji o rynku pracy, za-chodzących na nim zmianach i tendencjach. Ponadto, w bazie ofert znajdują się nie tylko oferty pracy, ale również oferty praktyk, staży oraz szkoleń.

Lista najpopularniejszych portali internetowych, na których znaj-dziesz ciekawe i aktualne oferty pracy:

■ www.pracuj.pl ■ www.gazetapraca.pl ■ www.infopraca.pl ■ www.jobrapido.pl ■ www.praca.gratka.pl

Jeśli interesuje Cię praca w konkretnej fi rmie, sprawdź, czy ma ona stworzoną stronę internetową, bowiem często właśnie tam – w zakładce: „praca u nas” albo „kariera” – ogłaszane są aktualne, wolne stanowiska pracy oraz określany jest sposób, w jaki możesz składać dokumenty.

Oferty na papierze – jak wyselekcjonować te najlepsze?

Oprócz ofert z Internetu, możesz skorzystać z tych, publikowanych w prasie ogólnokrajowej, np. w „Gazecie Wyborczej” (poniedział-kowy dodatek „Praca”), „Rzeczpospolitej”, a także w gazetach regio-nalnych. Pamiętaj jednak, aby odpowiadać na takie, które zamiesz-czone są przez wiarygodnego pracodawcę, czyli zawierają w treści nazwę fi rmy, dane teleadresowe, stanowisko oraz wymagania (na-wet w skrótowej wersji). Warto sprawdzić, czy fi rma ma swoją stronę


internetową i czym dokładnie się zajmuje. Zazwyczaj proponowa-nym sposobem aplikowania na ogłoszone stanowisko jest przesyła-nie dokumentów na wskazany adres e -mail.

Wybierz wymarzoną fi rmę i próbuj!

Jeśli interesuje Cię praca w konkretnym miejscu lub branży, mile wi-dziane będzie, jeśli wyślesz bądź osobiście dostarczysz swoje doku-menty do fi rmy, czy innej placówki mimo niezgłoszonego wakatu. Wiele z nich przechowuje dostarczone dokumenty i wykorzystuje w sytuacji, kiedy pojawi się wolne stanowisko (może to się zdarzyć szybciej, niż się spodziewasz!). W ten sposób, wyprzedzasz zgłosze-nie oferty pracy, a tym samym zwiększasz swoje szanse na uczestnic-two w dalszej części rekrutacji (można powiedzieć, że byłeś pierwszy, fi rma już coś o Tobie wie). Nie zrażaj się, jeśli nie dostaniesz odpo-wiedzi. Warto się przypominać (co nie jest równoznaczne z byciem narzucającym się) i próbować ponownie, jeśli minęło już sporo czasu.

Praktyka, staż, wolontariat,– czy warto?

Niewątpliwie jednym z coraz częściej stawianych przez pracodaw-ców wymagań jest doświadczenie w danej branży. Wiadomym jest również to, że trzeba je gdzieś zdobyć, a niewiele jest na rynku fi rm, które chciałyby zatrudniać osoby po studiach, nieposiadające wiedzy praktycznej. Dlatego bardzo dobrym rozwiązaniem jest wyszukanie fi rmy, instytucji, która proponuje możliwość odbycia praktyki, stażu lub zdobycie doświadczenia poprzez wolontariat. Pamiętaj jednak, że każda z tych form jest realizowana na innych zasadach, bowiem: ■ praktyka to bezpłatna forma wykorzystywania zdobytej wiedzy.

W miejscu, gdzie taką praktykę będziesz odbywał, zostanie wyzna-czony opiekun, który zapozna Cię z funkcjonowaniem instytucji oraz zakresem Twoich obowiązków. Jest on również osobą, do któ-rej możesz się zwrócić w razie wątpliwości. Informacje oraz oferty praktyk znajdziesz w portalach pośrednictwa pracy oraz na stro-nach: www.praktyki.eurostudent.pl i www.portalpraktyk.pl;


■ staż organizowany jest przez urząd pracy dla zarejestrowanych bezrobotnych, stwarza możliwość nabycia praktycznych umiejęt-ności wykonywania danego zawodu i jest płatny (kwota wynagro-dzenia równa jest połowie minimalnego wynagrodzenia w kraju). Aby móc skorzystać z tej formy wsparcia, nie możesz mieć ukoń-czonego 25. roku życia. Szczegółowe informacje o proponowanych stażach znajdziesz na stronach powiatowych urzędów pracy;

■ wolontariat to bezpłatne, dobrowolne, świadome działanie na rzecz innych. Odbyć go możesz m.in. w takich placówkach, jak: domy dziecka, ośrodki pomocy społecznej, pogotowia opiekuńcze. Informację oraz oferty wolontariatu znajdziesz w centrach wolon-tariatu w większych miastach (www.wolontariat.org.pl).

Wymienione formy aktywności zawodowej pozwolą Ci nie tylko na zdobycie ciekawego i tak cenionego obecnie doświadcze-nia, ale będą również możliwością nawiązania kontaktów i zaistnie-nia na rynku pracy.

Targi Pracy – czego mogę się dowiedzieć, uczestnicząc w nich?

Targi pracy to miejsce, gdzie zapoznasz się z najnowszymi ofer-tami pracy, ale też będziesz miał okazję nawiązać bezpośredni kon-takt z pracodawcą. Organizowane są zazwyczaj z inicjatywy agen-cji zatrudnienia, biur karier i uczelni wyższych. Przedsięwzięcia ta-kie dają możliwość spotkań z pracodawcami oraz umożliwiają uzy-skanie szczegółowych informacji o prowadzonych rekrutacjach. Jed-nymi z najbardziej popularnych targów pracy, organizowanych cy-klicznie w różnych regionach Polski, są Dni Kariery, których organi-zatorem jest AIESEC – międzynarodowa organizacja studencka. Ka-lendarz planowanych targów pracy możesz znaleźć na stronie: www.kariera.com.pl.

Możesz więc poszukiwać pracy samodzielnie, ale masz też moż-liwość zwrócenia się o pomoc do instytucji i osób, które zajmują się świadczeniem pomocy osobom poszukującym pracy.


Urząd pracy – kiedy i jak mogę skorzystać z proponowanych przez niego usług?

Główną instytucją zajmującą się pośrednictwem pracy jest urząd pracy – znajdziesz w nim wiele ofert dla absolwentów oraz liczne formy przeciwdziałania bezrobociu, z których możesz skorzystać: szkolenia podnoszące kwalifi kacje, dotacje na własną działalność (więcej na ten temat dowiesz się, czytając rozdział Przewodnika po-święcony dofi nansowaniu własnej fi rmy), prowadzone są również różnego rodzaju projekty oraz konsultacje z doradcami zawodu. Aby móc skorzystać z wymienionych form pomocy, musisz się zarejestro-wać w odpowiednim powiatowym urzędzie pracy (decyduje adres zameldowania). Proces rejestracji jest niestety dość długi, wymaga cierpliwości i wytrwałości, ale dzięki statusowi osoby bezrobotnej bę-dziesz miał zapewnione ubezpieczenie na czas poszukiwań pracy. Pa-miętaj jednak, że – aby móc się zarejestrować – nie możesz być stu-dentem studiów stacjonarnych!


Biura karier – jak pomagają?

Biura karier to jednostki istniejące przy uczelniach wyższych, których celem jest pomoc studentom i absolwentom w skutecznym przejściu z okresu nauki do etapu poszukiwania zatrudnienia oraz w efektyw-nym funkcjonowaniu na współczesnym rynku pracy. Swoją misję re-alizują poprzez nawiązywanie współpracy z pracodawcami, pozyski-wanie ofert pracy, organizowanie różnego rodzaju szkoleń, warszta-tów oraz konsultacji indywidualnych. Poradnictwo prowadzone jest przez doradców zawodu, którzy bezpłatnie udzielają porad związa-nych ze wszystkimi aspektami dotyczącymi poszukiwania pracy (po-mogą Ci napisać dokumenty aplikacyjne, określić Twoje predyspozy-cje i kompetencje zawodowe, przygotować się do rozmowy kwalifi ka-cyjnej, itp.). Atutem korzystania z oferty biur karier jest niewątpliwie swobodny dostęp do proponowanych usług.

Adresy biur karier z terenu Dolnego Śląska znajdziesz na stronie: www.biurokarier.dsw.edu.pl.

Gdzie jeszcze mogę uzyskać pomoc?

Innymi instytucjami przedstawiającymi zbliżoną ofertę są agencje za-trudnienia. Są to niepubliczne jednostki organizacyjne, które świad-czą usługi m.in. w zakresie pośrednictwa pracy i doradztwa zawodo-wego. W ramach tych instytucji można wyróżnić agencje pracy tym-czasowej, specjalizujące się w pozyskiwaniu ofert pracy dorywczej. Jest to bardzo dobra propozycja dla studentów, którzy nie są w pełni dyspozycyjni w związku z zajęciami na uczelni. Część z omawianych agencji jest również członkami Związku Agencji Pracy Tymczasowej – więcej informacji oraz wykaz takich instytucji znajdziesz na stro-nie: www.zapt.pl.

Warto zwrócić również uwagę na agencje doradztwa personal-nego, specjalizujące się w działaniu, które obejmuje rekrutację oraz selekcję personelu dla potrzeb innych fi rm. Trzeba zaznaczyć, że ich oferta skierowana jest zarówno do fi rm poszukujących pracowników, jak i osób fi zycznych, które poszukują zatrudnienia. Firmy te stano-wią więc łącznik między pracodawcą a potencjalnym kandydatem


i umożliwiają ich wzajemne poznanie oraz dopasowanie. Wykaz wyżej wymienionych agencji znajdziesz na stronie: www.praca -dla--studentow.pl.

W każdej z wymienionych agencji uzyskasz pomoc w odnalezie-niu się na rynku pracy, określeniu predyspozycji i kompetencji zawo-dowych (znajomość siebie) oraz przygotowaniu dokumentów aplika-cyjnych i zapoznaniu z zasadami zachowania się podczas rozmowy kwalifi kacyjnej.

PAMIĘTAJ!

(źródło: www.radio.kielce.pl)

Powodzenie w znalezieniu pracy to:

znajomość siebie znajomość rynku pracy umiejętność promocji własnej osoby


Równe szanse na rynku pracy – czyli jak szukać pracy, będąc osobą niepełnosprawną

Jeśli jesteś osobą niepełnosprawną, rozpoczynającą poszukiwania pracy, warto, żebyś zastanowił się, jaką pracę możesz wykonywać, jaka forma zatrudnienia będzie dla Ciebie odpowiednia i jakie wa-runki muszą być spełnione (np. te dotyczące wyposażenia stanowiska pracy), abyś proponowaną pracę mógł przyjąć. Będą to również bar-dzo istotne informacje dla przyszłego pracodawcy.

Większość pracodawców rekrutuje pracowników na zasadzie konkurencyjności, dlatego ważne jest, abyś jak najlepiej potrafi ł za-prezentować swoje umiejętności, kwalifi kacje i kompetencje.

Szansą na zatrudnienie osoby niepełnosprawnej jest również chroniony rynek pracy, czyli praca w zakładach pracy chronionej.


Co to są zakłady pracy chronionej i na czym polega ich specyfi ka?

Zakłady pracy chronionej stwarzają warunki do zatrudniania osób niepełnosprawnych, a w szczególności tych z orzeczeniem o znacz-nie ograniczonej zdolności do pracy. Celem tych zakładów jest stwo-rzenie osobom niepełnosprawnym odpowiednich warunków pracy zarobkowej. Niektóre jako cel stawiają sobie również przygotowa-nie pracowników do wejścia na otwarty rynek pracy i zatrudnienia we wszystkich typach przedsiębiorstw. Do obowiązków takiego za-kładu należy zapewnienie opieki medycznej, zaplecza socjalnego oraz stworzenie możliwości rehabilitacji osobom posiadającym orzecze-nie o stopniu niepełnosprawności. W miejscach tych dużą wagę przy-kłada się do dostosowywania rodzaju pracy oraz urządzenia stanowi-ska pracy zgodnie z potrzebami zatrudnianej osoby (Gorczyca, Kacz-marczyk: www.niepelnosprawni.pl).

Kolejną możliwością są zakłady aktywności zawodowej – stwo-rzone dla osób o znacznym stopniu niepełnosprawności, przygo-towują poprzez rehabilitację zarówno zawodową, jak i społeczną, do prowadzenia samodzielnego i aktywnego życia w środowisku spo-łecznym. Zakłady te stanowią łącznik między zakładami pracy chro-nionej a warsztatami terapii zajęciowej.

Jaką funkcję pełnią warsztaty terapii zajęciowej?

Warsztaty terapii zajęciowej stwarzają osobom niepełnosprawnym, zakwalifi kowanym jako niezdolne do pracy, możliwości rehabilita-cji w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbęd-nych do podjęcia zatrudnienia (umiejętności wykonywania czyn-ności codziennych oraz zaradności osobistej, podstawowe i specja-listyczne umiejętności zawodowe oraz poprawienie sprawności psy-chofi zycznej). Informacje na temat tej formy wsparcia dla osób nie-pełnosprawnych znajdziesz w powiatowych centrach pomocy rodzi-nie w każdym większym mieście (Gorczyca, Kaczmarczyk: www.nie-pelnosprawni.pl).


Szkolenia zawodowe dla niepełnosprawnych – jak z nich skorzystać?

Gdy rozpoczniesz poszukiwania pracy, może się okazać, że Twoje kwalifi kacje nie są wystarczające na wciąż zmieniającym się i kon-kurencyjnym rynku pracy. Zastanów się więc, jakimi możliwościami dokształcenia się w interesującym Cię kierunku dysponujesz.

Jeśli jesteś zarejestrowany w powiatowym urzędzie pracy, masz prawo skorzystać ze szkoleń zawodowych organizowanych i fi nan-sowanych przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełno-sprawnych (PFRON). Celem takich szkoleń jest zwiększenie szans na zatrudnienie, poprzez podniesienie lub zmianę kwalifi kacji. Aby zapisać się na wybrane szkolenie lub dowiedzieć się, jakie szkole-nie w Twoim przypadku jest wskazane, zgłoś się do doradcy zawodu w swoim urzędzie pracy lub porozmawiaj z pracownikami PFRON.

PFRON – czym się zajmuje i jak może pomóc?

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jest funduszem, którego środki przeznaczane są na rehabilitację zawo-dową i społeczną osób niepełnosprawnych oraz zatrudnianie osób niepełnosprawnych. Środki PFRON przeznaczane są między innymi na dofi nansowanie kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych, fi nansowanie turnusów rehabilitacyjnych, warsztatów terapii zajęcio-wej i zakładów aktywności zawodowej, wsparcie edukacji osób nie-pełnosprawnych. Na stronie internetowej PFRON znajdziesz szcze-gółowy opis działań oraz proponowanych możliwości rozwoju zawo-dowego i wejścia na rynek pracy przez osoby niepełnosprawne.

Jak szukać pracy?

Jak szukać pracy – już wiesz. Pamiętaj jednak, aby jasno postawić so-bie cel i aktywnie dążyć do jego realizacji. Obierając go, uwzględnij kilka elementów:

■ własne możliwości (kwalifi kacje, umiejętności, doświadczenie zawodowe, predyspozycje, możliwości fi zyczne i zdrowotne oraz własne pragnienia i marzenia, które często stanowią silną motywację podczas poszukiwania pracy). W przypadku


określania własnych możliwości, stwórz listę mocnych i sła-bych stron;

• sytuację prawną (orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, po-bieranie renty – są to bardzo ważne aspekty, które mogą zwięk-szać lub zmniejszać szansę na zatrudnienie w danej placówce);

• zasoby zewnętrzne (możliwości uzyskania pomocy);• bariery (zastanów się, jakie bariery możesz napotkać, szuka-

jąc pracy, i w jaki sposób sobie z nimi radzić) (www.niepelno-sprawni.pl).

Warto również, żebyś wcześniej zapoznał się ze specyfi ką za-wodu, jaki chcesz wykonywać, aby sprawdzić, czy Twoje możliwo-ści i predyspozycje pozwalają Ci na ubieganie się o zatrudnienie na wybranym stanowisku. Pomocny będzie Podręcznik oceny zawo-dów z punktu widzenia różnych rodzajów niepełnosprawności, wydany przez Centrum Metodyczne Informacji i Poradnictwa Zawodowego. Znajdziesz w nim opisy zawodów z wyszczególnieniem przeciwwska-zań do wykonywania danego rodzaju pracy. Twoja wiedza na ten te-mat będzie też dla pracodawcy sygnałem, że wiesz, jakich warunków pracy potrzebujesz i jakie rozwiązania można zastosować.

Spójrz na przykład: SekretarkaPrzeciwwskazania do wykonywania zawodu: ■ zaburzenia dużego i niewielkiego stopnia sprawności kończyn

górnych; ■ zaburzenia niewielkiego i dużego stopnia sprawności zmysłu

słuchu; ■ zaburzenia dużego stopnia sprawności zmysłu wzroku; ■ zaburzenia niewielkiego i dużego stopnia w koordynacji

wzrokowo -ruchowej; ■ zaburzenia dużego stopnia w układzie mięśniowym oraz

kostno -stawowym; ■ umiarkowane i lekkie upośledzenie umysłowe; ■ niska sprawność ekspresji werbalnej.


Dla osób z niepełnosprawnością kończyn dolnych istnieje możli-wość odpowiedniego przystosowania miejsca pracy, aby wykonywa-nie pracy na stanowisku sekretarki było możliwe. Warto również za-poznać pracodawcę z informacją o możliwościach refundacji kosz-tów związanych z przystosowaniem miejsca pracy (więcej informacji na ten temat znajdziesz w dalszej części rozdziału).

Jeśli potrafi sz już określić wymienione elementy, czas aktywnie zacząć szukać pracy! Metody poszukiwania są dla wszystkich jedna-kowe, a więc pierwszym etapem jest napisanie odpowiednich doku-mentów aplikacyjnych: CV i listu motywacyjnego. Pamiętaj, że nie masz obowiązku umieszczać w CV informacji o posiadanym orze-czeniu o stopniu niepełnosprawności, jednak niesie to ze sobą ry-zyko podjęcia nieodpowiedniej dla Ciebie pracy i może stwarzać nie-komfortową sytuację podczas rozmowy kwalifi kacyjnej, jeśli praco-dawca będzie zaskoczony. Dlatego warto, abyś tą informację zamie-ścił, zwracając równocześnie więcej uwagi na wskazanie posiada-nych kwalifi kacji i zdobytego doświadczenia. Jak już wiesz, kolejnym krokiem w aktywnym poszukiwaniu pracy jest wyszukiwanie i prze-glądanie ofert zamieszczanych w gazetach oraz na portalach inter-netowych. Część portali oraz agencji pośrednictwa pracy przedsta-wia oferty specjalnie wyselekcjonowane dla osób niepełnosprawnych (w treści tych ofert orzeczenie o stopniu niepełnosprawności jest wy-mogiem w ubieganiu się o dane stanowisko).

Jakie korzyści mają pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne?

Kiedy zostaniesz zaproszony na rozmowę kwalifi kacyjną, warto, abyś wcześniej zapoznał się z przepisami prawnymi, które określają ulgi i wsparcie dla pracodawców zatrudniających osoby niepełno-sprawne, czyli:• dofi nansowanie składek na ubezpieczenie społeczne – zakres do-

fi nansowania jest różny i zależy od wielkości zakładu pracy oraz formy prowadzenia (czy jest to zakład pracy chronionej lub ak-tywności zawodowej), a przy jego udzielaniu brana jest pod uwagę


również liczba osób niepełnosprawnych zatrudnionych w danym miejscu. Dofi nansowanie dotyczy osób zatrudnionych na umowę o pracę i posiadających aktualne orzeczenie o stopniu niepełno-sprawności. Instytucją przyznającą środki jest PFRON (Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób nie-pełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. – Dz. U. 1997, nr 123, poz. 776, art. 25);

• dofi nansowanie wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych – możliwość uzyskania tego dofi nansowania mają pracodawcy prowadzący zakłady pracy chronionej, pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników i osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych min. 6% oraz pracodawcy zatrudniający do 25 pracowników w pełnym wymiarze godzinowym (Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób nie-pełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. – Dz. U. 1997, nr 123, poz. 776, art. 26 a -c);

• zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy – to wsparcie do-tyczy pracodawców, którzy przez okres co najmniej 36 miesięcy za-trudniają osoby niepełnosprawne (skierowane przez urząd pracy) lub osoby, których niepełnosprawność powstała w czasie zatrud-nienia w tym zakładzie (bez winy pracodawcy). Zwrot kosztów utworzenia lub przystosowania już istniejącego stanowiska pracy, uwzględniający potrzeby osoby niepełnosprawnej, może dotyczyć: adaptacji pomieszczenia oraz zatrudnienia pracownika pomagają-cego osobie niepełnosprawnej. Pracodawca, starający się o zwrot tych kosztów, składa wniosek we właściwym urzędzie pracy (Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. – Dz. U. 1997, nr 123, poz. 776, art. 26 e);

• szkolenie osób niepełnosprawnych organizowane przez praco-dawcę – pracodawca może zorganizować i przeprowadzić szkole-nie, podnoszące kwalifi kacje zatrudnionych osób niepełnospraw-nych i wnioskować do PFRON o refundację poniesionych kosztów (Rotkiewicz 2006: 55–72).


Jakimi uprawnieniami dysponują osoby niepełnosprawne w miejscu pracy?

Oprócz udogodnień dla pracodawcy, prawo reguluje również upraw-nienia osób niepełnosprawnych. Wiąże się to między innymi z nie-standardowym czasem pracy, którego wymiar zależy od stopnia nie-pełnosprawności. Przy lekkim stopniu niepełnosprawności czas pracy nie może przekraczać 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo, przy znacznym i umiarkowanym stopniu – 7 godzin dziennie i od-powiednio 35 godzin tygodniowo. Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i godzinach nadliczbowych. Prze-pis ten jednak nie dotyczy osób zatrudnionych przy pilnowaniu mie-nia (Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnia-niu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. – Dz. U. 1997, nr 123, poz. 776, art. 14).

Kolejnym z uprawnień, jakie ma pracownik niepełnosprawny, jest dodatkowy urlop w wymiarze 10 dni w roku kalendarzowym przy orzeczeniu o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnospraw-ności. Prawo do dodatkowego urlopu pracownik nabywa po prze-pracowaniu pierwszego roku po dniu orzeczenia niepełnosprawno-ści (Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. – Dz. U. 1997, nr 123, poz. 776, art. 19).

Pracownicy o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełno-sprawności mają również prawo do tzw. płatnego zwolnienia w pracy. Oznacza to, że podczas przebywania na zwolnieniu osoba taka za-chowuje wynagrodzenie, które jest odpowiednio naliczane (Rotkie-wicz 2006: 31–38).

Co zrobić, jeśli pobierasz rentę, a chcesz ubiegać się o pracę?

Przepisy ustawy o rencie socjalnej (Dz. U. 2003, nr 135, poz. 1268 z dnia 27 czerwca 2003 r.) nie formułują zakazu podjęcia pracy w przypadku osób pobierających rentę. Istnieją jednak obwarowania dotyczące kwoty wynagrodzenia, jaką może otrzymywać pracownik –


miesięcznie nie może przekraczać 30% przeciętnego wynagrodzenia za ostatni kwartał kalendarzowy.

Wszystkie szczegółowe informacje odnoszące się do wymienio-nych przepisów prawnych, dotyczących zatrudniania osób niepeł-nosprawnych, znajdziesz na stronach internetowych PRFON: www.pfron.org.pl.

Wiesz już, jak zacząć poszukiwania pracy i o czym powinieneś pamiętać. Czas na działanie! Teraz wszystko w Twoich rękach – nie bój się spróbować!

II część

Ja i pracodawca

39II część – Ja i pracodawcaII część – Ja i pracodawca

Co warto wiedzieć o rekrutacji i selekcji?

Po pierwsze – rekrutacja

Kończysz studia i powoli zaczynasz rozglądać się za „swoim” miej-scem w życiu zawodowym. Twój bagaż wiedzy staje się dla Ciebie przepustką do zdobycia doświadczeń i rozpoczęcia kariery zawodo-wej. Zanim to jednak nastąpi, czeka Cię pewien proces, który z pew-nością zakończysz sukcesem. Ale po kolei…

Przyjrzyjmy się na początku technikom, stosowanym przy do-borze personelu, a bez których świat pracy nie mógłby tak spraw-nie funkcjonować. Zapewne zauważyłeś, że proces przyjmowania do pracy zwykło się nazywać rekrutacją, będącą zebraniem pewniej grupy kandydatów, których umiejętności, doświadczenia oraz wy-kształcenie są dopasowane do oferowanego stanowiska.

Powinieneś wiedzieć, że źródłem rekrutacji może być: ■ wewnętrzny rynek pracy – który tworzą osoby już zatrudnione

w fi rmie, a rekrutacja polega na pozyskiwaniu pracowników poprzez zmianę istniejących warunków pracy i płacy;

■ zewnętrzny rynek pracy – tworzony przez wszystkie osoby, które nie są zatrudnione w danej fi rmie. Taka forma rekrutacji pozwala na pozyskanie nowych pracowników, którzy są źró-dłem wielu interesujących pomysłów.

Proces rekrutacji składa się z kilku kluczowych etapów, do któ-rych także pracodawca musi się przygotować. Każdy z nich jest bar-dzo istotny, aby wybrać najlepszego kandydata, czyli Ciebie. Oto, co kryją poszczególne etapy:1. Opis stanowiska – zawiera jego nazwę; cel, któremu ma służyć;

określenie, komu podlega; zakres obowiązków i zadań. Oczywi-ście, w zależności od potrzeb, taki opis może również zawierać na-zwę działu, powiązania z innymi działami lub stanowiskami oraz powiązania zewnętrzne.


2. Charakterystyka kandydata – obejmująca następujące elementy: ■ wykształcenie, kompetencje, cechy osobowościowe; ■ osiągnięcia – sukcesy osobiste i zawodowe; ■ edukację – osiągnięcia w zakresie wykształcenia i posiada-

nych kwalifi kacji formalnych, np. zdobytych podczas kursów, szkoleń;

■ zdolności zawodowe i pozazawodowe.3. Określenie kryteriów selekcji – czyli listy obiektywnych kryteriów,

na podstawie których weryfi kowani będą kandydaci. Takie listy powstają z uwzględnieniem opisu stanowiska i wymaganych cech osobowych.

4. Planowanie procesu rekrutacji i selekcji – to etap rozpowszech-niania informacji, sposobów składania aplikacji, metod selekcji. To również moment, kiedy pracodawca ustala, jakie dokumenty aplikacyjne i w jakiej formie kandydaci powinni składać. Naj-bardziej powszechnymi są życiorys zawodowy (curriculum vitae) oraz list motywacyjny, natomiast najpopularniejszą drogą ich do-starczania jest poczta elektroniczna. Są jednak fi rmy, które prefe-rują wypełnienie specjalnie przygotowanego formularza aplikacyj-nego/zgłoszeniowego lub kwestionariusza osobowego, dostępnego na ich stronach internetowych, np. http://www.praca.tychy.com.pl; http://ursa -praca.pl/formularz.html. Planowanie rekrutacji jest również momentem wyboru najwłaściwszych metod selekcji kan-dydatów, choć najczęściej stosowaną metodą jest rozmowa kwali-fi kacyjna.

5. Ogłoszenie o wolnym stanowisku – którego celem jest powiado-mienie kandydatów o wakacie. Zdarza się, że już sama forma ogło-szenia ma zadanie selekcyjne poprzez wyłonienie kandydatów, którzy spełniają zawarte w nim kryteria.

Selekcja – jaki ma cel?

Selekcja rozpoczyna się tuż po zakończeniu procesu rekrutacji. Dzięki niej można zebrać wiele informacji o kandydatach na przyszłych pra-


cowników, a następnie dokonać wyboru najbardziej odpowiedniego na wolne stanowisko.

Etapy selekcji

1. Analiza życiorysu zawodowego lub formularza aplikacyjnego – to pierwsze i podstawowe źródło informacji o kandydacie.

2. Wstępna selekcja – obejmuje wybór kandydatów do dalszego etapu selekcji na podstawie wstępnej rozmowy oraz przedstawio-nych dokumentów. Celem tego etapu jest pogłębienie informacji o kwalifi kacjach potencjalnych pracowników.

3. Grupowe metody selekcji, testowanie – służą do ustalenia zainte-resowań, zdolności, umiejętności oraz dominujących cech osobo-wości. Testy stanowią zestawy odpowiednio skonstruowanych za-dań, które kandydat rozwiązuje w trakcie badania. Grupową me-todą selekcji, uważaną za wiarygodną i kompleksową, jest metoda assessment centre, o której przeczytasz w dalszej części.

4. Końcowa rozmowa kwalifi kacyjna/wywiad szczegółowy – ma na celu uzupełnienie luk w dotychczasowej informacji o kandyda-cie oraz upewnieniu się, czy jest on najbardziej odpowiednią osobą na oferowane stanowisko. Wywiad ten stanowi najważniejszy etap selekcji.

5. Weryfi kacja informacji o kandydacie – służy ustaleniu zgodności danych, zawartych w dokumentach przez niego przedstawionych.

6. Decyzja o zatrudnieniu – podjęcie decyzji o zatrudnieniu lub od-rzuceniu kandydatury.

7. Oferta pracy – etapem kończącym selekcję jest przedstawienie wy-branemu kandydatowi oferty pracy.

Każdy z wymienionych etapów zajmuje się badaniem innego ob-szaru predyspozycji, dlatego też proces selekcji jest tak czasochłonny. Ale nie powinno Cię to zniechęcać, bo – jak wiesz – podejmowanie ważnych decyzji zajmuje trochę czasu. Również pracodawca chce być przekonany, że Twoja kandydatura będzie najlepsza.


Tabela przestawia związek pomiędzy stosowaną metodą a obsza-rem, jaki powinien zostać zbadany (Suchar, Suchar, Gdańska, Świe-rzyński 1996:11):

Rodzaj metody Diagnozowany obszar predyspozycji zawodowych

Fakty;Przebieg kariery zawodowej;

Potencjał intelektualny;Predyspozycje osobowościowe,Preferowany styl pracy i działania;Kompetencje, sprawność zawodowa;

Umiejętności interpersonalne – zdolność do współpracy i współdziałania;

Asertywność – zdolności perswazyjne, umiejętność rozwiązywania konfl iktów;

Umiejętności komunikacyjne – jasność argumentacji, zdolność wysławiania się;

Ujawnianie w zachowaniu potencjału intelektualnego – sposób myślenia, zdolność odwoływania się do posiadanego doświadczenia;

Postawy – prezentowane poglądy na kwestie ekonomiczne, społeczne, polityczne;

Gotowość do podejmowania różnych ról grupowych – stopień aktywności, tendencje przywódcze;

Kompleksowa diagnoza zorientowana na prognozę rozwoju zawodowego.

Analiza dokumentówwywiady – rozmowy

kwalifi kacyjne

Testowe badanie predyspozycji zawodowych

kandydata

Grupowe metody selekcji

Assessment centre


Trochę o metodach i technikach selekcji

Wiesz już, jak wygląda rekrutacja, która stanowi początek procesu se-lekcji, rozpoczętego po złożeniu przez Ciebie dokumentów aplikacyj-nych. Selekcja jest etapem oceny kandydatów w oparciu o charakte-rystykę osobową. Takie informacje uzyskuje się dzięki zastosowaniu różnych narzędzi i metod diagnostycznych. Techniki, wykorzysty-wane przez fi rmy w celu wyłonienia najlepszych pracowników, zależą od wielu czynników, a przede wszystkim od rodzaju fi rmy, jej wiel-kości, stopnia sformalizowania, kultury przedsiębiorstwa, środków przeznaczonych na rekrutację, a także od profi lu stanowiska, na jakie poszukiwany jest kandydat. Inaczej taka procedura wygląda w kilku-osobowej fi rmie, a inaczej w dużych koncernach. Jednak zastosowane metody są podobne.

Oto niektóre z nich:1. Analiza życiorysu.2. Rozmowa kwalifi kacyjna.3. Testy psychologiczne:

■ testy na inteligencję – mierzą poziom inteligencji ogólnej, zdolności abstrakcyjnego myślenia i rozumowania.

Oto sympatyczny przykład takiego testu:Przez pustynię idą gęsiego trzy żółwiki. Pierwszy z nich mówi: „Przed sobą widzę piasek, za sobą żółwika”. Drugi: „Przed sobą widzę żółwika, za sobą widzę żółwika”. Trzeci; „Przed sobą widzę żółwika, za sobą widzę żółwika” (http://www.beka.pl/pt_trzy_zolwiki.php).

Jak to możliwe? Zastanów się!


Prawda, że przeurocze żółwiki znacznie polepszyły Twoje samo-poczucie, a przy okazji sprowokowały Cię do wytężonego myślenia?

■ testy zdolności – mierzą natężenie cech pożądanych na stano-wisku pracy, takich jak zdolności werbalne, zdolności postrze-gania, zdolności manualne i matematyczne, np.

Kiedy Ania będzie miała o rok mniej niż Klaudia będzie miała, gdy Ania będzie miała 2 razy mniej lat niż Klaudia będzie mia-ła, gdy Ania będzie miała 2 razy więcej lat niż Klaudia ma te-raz, wtedy Klaudia będzie miała 3 razy więcej lat niż miała Ania, gdy Klaudia miała tyle lat, ile Ania ma teraz. Po ile lat mają obie dziewczyny teraz, jeżeli wiadomo, że jedna z nich jest nastolatką, a wiek każdej z nich jest liczbą całkowitą (www.mensa.org.pl).

Zatem zdolności matematyczne, o których można wspomnieć w CV, mogą być zweryfi kowane właśnie na podstawie podobnego za-dania.

■ testy uzdolnień – dotyczące określonego stanowiska pracy – mają na celu przewidywanie potencjału osoby w zakresie wy-konywania zadań na tym stanowisku pracy. Testy te mogą obejmować takie obszary, jak: uzdolnienia biurowe, uzdolnie-nia w zakresie operowania liczbami, uzdolnienia manualne oraz zręczność;

■ testy osiągnięć – mierzą zdolności lub umiejętności, które zo-stały nabyte poprzez szkolenia bądź doświadczenia (np. szyb-kość pisania na maszynie, znajomość języka);


■ testy osobowości – pomagają ocenić osobowość kandyda-tów w celu przewidywania ich prawdopodobnego zachowania w danej roli;

4. Assessment centre (centrum oceny) – polega na wykonywaniu ćwi-czeń, które będą miały wykazać, czy kompetencje kandydatów od-powiadają umiejętnościom koniecznym do wypełniania obowiąz-ków na stanowisku, o które się ubiegają. Jest to metoda polegająca na zebraniu danych o człowieku w warunkach zbliżonych do wa-runków rzeczywistych (imitacja rzeczywistości – konkretna fi rma, konkretny warsztat pracy). Specyfi ka metody assessment centre po-lega na tym, iż:

■ większość ćwiczeń opiera się na symulacji sytuacji i proble-mów, na jakie można napotkać na rzeczywistym stanowisku;

■ kandydaci są obserwowani przez tzw. asesorów; ■ ćwiczenia można realizować grupowo, co daje możliwość za-

obserwowania relacji zachodzących między kandydatami; ■ kwalifi kacje są weryfi kowane w oparciu o różne techniki oce-

niania; ■ obserwowane reakcje podlegają ocenie w oparciu o zdefi nio-

wane uprzednio kryteria, sformułowane na podstawie wcze-śniejszej analizy stanowiska pracy;

■ ocena końcowa kandydata stanowi kombinację poszczegól-nych ocen cząstkowych (Jurkowski 1998: 69–70).

Przykład:Jest to „gra ról”. Otrzymujesz tekst, natomiast druga osoba, (którą może być jedna z osób oceniających, prowadzących zadania lub współuczestnik) otrzymuje rolę, której Ty nie znasz. Ważne jest, abyś zastanowił się nad możliwymi reakcjami swojego rozmówcy w tej konkretnej sytuacji i przygotował swoją strategię spotkania z nieza-dowolonym klientem:

Jesteś przedstawicielem handlowym fi rmy dystrybuującej sprzęt RTV. Odebrałeś reklamację od jednego ze stałych klien-tów Twojej fi rmy, z którym sam pracujesz od roku. Skarży się


on na mechaniczne uszkodzenie odebranego towaru, które – jego zdaniem - powstało podczas transportu. Za transport towaru od-powiada Twoja fi rma. Pamiętasz, że sam sprawdzałeś sposób pa-kowania i przygotowanie towaru do transportu i wiesz, że było ono właściwe. Kierowca samochodu twierdzi, że widział, jak pracow-nicy klienta rozładowywali towar bez należytej ostrożności. Uda-jesz się więc do klienta na rozmowę w sprawie wyjaśnienia rekla-macji… (http://praca.wp.pl/kat,18458,title,Assessment -Center,wid,1650234,wiadomosc.html?ticaid=19d40).

Jak rozwiązałbyś ten problem?5. Techniki symulacyjne:

■ dyskusje grupowe; ■ in -basket (koszyk zadań) – ocenie podlegają: umiejętność za-

rządzania czasem, eliminacji, planowania, podejmowania de-cyzji, wyznaczania priorytetów, reakcje na konfl ikt danych, odporność na presję czasu, własną inicjatywę.

Przykład: Kandydat jest poproszony o wyobrażenie sobie, że wraca z urlopu i ma do wykonania kilka (kilkanaście) zaległych zadań.Co jest oceniane? Odpowiedź: Ustalanie priorytetów, organizacja, de-legowanie obowiązków.

Każda z metod selekcji, które przed chwilą poznałeś, jest dobierana do wymagań danego pracodawcy. Selekcja prowadzona przez kon-sultantów ma na celu wyeliminowanie kandydatów niespełniających wymagań i wskazanie tych potencjalnych pracowników, którzy przy-czynią się do osiągnięcia konkurencyjnej pozycji przedsiębiorstwa na rynku.


Dokumenty aplikacyjne – Twoja wstępna autoprezentacja

Wizytówka kandydata

Curriculum vitae oraz list motywacyjny są wizytówką kandydata. Te dwa dokumenty umożliwiają czytającemu – pracodawcy – stworze-nie pozytywnego obrazu osoby, starającej się o dane stanowisko. Za-proszenie na rozmowę kwalifi kacyjną jest zatem wynikiem „zacieka-wienia” informacjami, jakie znalazły się w CV. Dlatego też życiorys, oprócz dokładnych danych osobowych, powinien zawierać informa-cje, dzięki którym Twoja oferta stanie się interesująca i przekonująca. Przedstaw w niej siebie jako osobę posiadającą odpowiednie kwali-fi kacje, kompetentną i wyróżniającą się spośród innych kandydatów – to z pewnością zachęci pracodawcę do spotkania z Tobą. Staraj się podkreślić swoje zalety i umiejętności, choć pamiętaj, aby ich nie wy-olbrzymiać.


Wygląd CV to bardzo ważna kwestia, ponieważ już na „pierw-szy rzut oka” dokument powinien sprawiać dobre wrażenie. Zadbaj więc o szatę grafi czną, czyli o jednolity krój czcionki, poprawny układ strony i zaakcentowanie najważniejszych elementów. Najlepiej, abyś napisał swój życiorys na komputerze, w formie punktów, prezentu-jąc rzetelne informacje o sobie w zwięzłej i czytelnej formie. Jeśli nie masz dużego doświadczenia zawodowego, Twoje CV powinno się zmieścić na jednej stronie A4, a jeśli takowe posiadasz – na dwóch stronach.

Dobry życiorys zawodowy powinien być dostosowany do Twoich potrzeb i tego, co chcesz w nim przedstawić. Tworząc CV, zastanów się, które etapy Twojego życia zawodowego mają największe znacze-nie dla potencjalnego pracodawcy. Rzetelna analiza własnych umie-jętności oraz dokładne zapoznanie się z wymaganiami pracodawcy z pewnością ułatwią Ci napisanie odpowiedniego życiorysu. Jeżeli nie wiesz, jak stworzyć oryginalne CV, a chcesz uniknąć błędów, możesz oczywiście skorzystać z gotowych wzorów. Postaraj się jednak wzory te urozmaicić.

Do przygotowanego CV dołącz aktualne zdjęcie dobrej jako-ści oraz adnotację, pozwalającą na przetwarzanie danych osobo-wych. Fotografi ę umieść w górnym, prawym rogu. Możesz ją przy-piąć zszywkami, bądź – w przypadku aplikacji składanych drogą elek-troniczną – zeskanować. Zgoda na przetwarzanie danych osobowych powinna się znaleźć na końcu dokumentu i być napisana mniejszą czcionką. Podpisz ją odręcznie imieniem i nazwiskiem. Jeśli wysy-łasz dokumenty drogą elektroniczną, zapewne zostaniesz poproszony o uzupełnienie podpisu podczas rozmowy kwalifi kacyjnej.

Jak powinno być zbudowane CV?

CV składa się z kilku zasadniczych komponentów: 1. Dane osobowe – informacje, które pozwolą na łatwy i bezpośredni

kontakt, czyli: ■ imię i nazwisko; ■ aktualny adres;


■ adres e -mail; ■ numer telefonu; ■ data urodzenia (choć nie jest konieczna, podobnie jak określe-

nie stanu cywilnego). 2. Wykształcenie – informacje dotyczące wykształcenia i posiada-

nych kwalifi kacji. Zacznij od ostatniej ukończonej szkoły, uczelni (lub wciąż aktualnej). Wypisz więc:

■ daty rozpoczęcia i ukończenia lub przewidywanego ukończe-nia szkół, studiów, szkoleń;

■ ofi cjalne nazwy szkół i uczelni (wydziały, kierunki, specjaliza-cje).

3. Doświadczenie zawodowe – prezentację doświadczenia zawodo-wego również powinieneś zacząć od najbardziej aktualnego. Pa-miętaj, aby podać:

■ dokładną datę rozpoczęcia i zakończenia pracy (tylko miesiąc i rok);

■ pełną nazwę fi rmy; ■ prawidłową nazwę zajmowanych stanowisk; ■ główne obowiązki, zadania na zajmowanych stanowiskach

(bardzo ważne!); Jeśli nie pracowałeś zawodowo, możesz podać informacje doty-

czące praktyk studenckich, prac wakacyjnych, wolontariatu. 6. Umiejętności – w sposób pośredni lub bezpośredni związane

z charakterem pracy, o którą się starasz. Nie zapomnij więc o: ■ umiejętności obsługi systemów, programów komputerowych

(podaj ich nazwy); ■ znajomości języków obcych (wymień zdane egzaminy języ-

kowe, certyfi katy); ■ posiadanym prawie jazdy (z podaniem kategorii); ■ innych umiejętnościach specyfi cznych dla danego stanowi-

ska (np. dla sekretarki atutem będzie bezwzrokowe pisanie na komputerze, a dla osoby starającej się o stanowisko na śred-nim lub wyższym szczeblu zarządzania – umiejętność szyb-kiego podejmowania decyzji i rozwiązywania konfl iktów).


7. Osiągnięcia, działalność dodatkowa – to ważna część, szczególnie dla osób, które nie mogą się jeszcze pochwalić doświadczeniem za-wodowym, ale były zaangażowane w różnego rodzaju działalność mniej lub bardziej związaną z przyszłą pracą. Z tej części praco-dawca może wyciągnąć ważne wnioski o Twoim usposobieniu, dlatego pochwal się:

■ udziałami w konkursach, szkoleniach i olimpiadach; ■ członkostwem w kołach naukowych, klubach sportowych, sa-

morządzie studenckim; ■ organizacją imprez, koncertów, konferencji naukowych.

8. Zainteresowania – zaprezentuj w tym miejscu swoją osobę nie tylko w kategoriach zawodowych, ale też osobistych. Jeśli masz nietypowe, interesujące hobby – opisz je. Wielu pracodawców wy-żej oceni osoby, które mają ciekawe zainteresowania, ponieważ może to świadczyć o ich bogatej osobowości.

9. Klauzula o ochronie danych osobowych – czyli Twoja zgoda na przetwarzanie danych osobowych, która brzmi: „Zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych, Dz. U. 1997, nr 133 poz. 883, wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych dla potrzeb niezbędnych do realizacji procesu rekrutacji i selekcji”. Powinieneś ją podpisać odręcznie, a jeśli wysyłasz swoje dokumenty drogą elektroniczną, to zapewne pracodawca poprosi Cię o uzupełnienie podpisu bezpośrednio u siebie.

Najczęstsze błędy w CV to: ■ wysyłanie do różnych pracodawców tego samego życiorysu; ■ zbyt obszerna i nieczytelna forma; ■ niedopasowanie CV do oczekiwań konkretnej fi rmy i stano-

wiska; ■ błędy w nazwach, błędy literowe, ortografi czne, gramatyczne,

pomyłki dat, itp.; ■ przesada w opisie zalet, posiadanych umiejętności lub, wręcz

odwrotnie, nadmierna skromność; ■ brak zgody na przetwarzanie danych osobowych.


List motywacyjny – jak go napisać?

Głównym zadaniem listu motywacyjnego jest uzupełnienie wiado-mości, jakie zawarłeś w życiorysie. Podstawowa zasada brzmi: dołącz list motywacyjny do każdego CV, które zamierzasz wysłać. List mo-tywacyjny to przede wszystkim reklama Twojej osoby, w której prze-konujesz, że jesteś najlepszym kandydatem na dane stanowisko. Jest listą argumentów, z powodu których, pracodawca powinien zatrud-nić właśnie Ciebie. Pracodawca poszukuje w nim odpowiedzi na na-stępujące pytania:

■ Dlaczego zainteresowała Cię właśnie ta oferta? ■ Co motywuje Cię do pracy w tej fi rmie? ■ Jakimi atutami dysponujesz w kontekście wymogów stanowi-

ska?

Jeżeli chcesz stworzyć dokument wyróżniający się na tle innych, postaraj się nadać mu oryginalną formę i osobisty charakter. Treść li-stu powinna być indywidualnym rozwinięciem wiadomości z życio-rysu i zawierać chęć podjęcia określonej pracy ze względu na posia-dane wykształcenie, doświadczenie zawodowe, inne umiejętności, cechy charakteru.

Jak przygotować się do napisania listu motywacyjnego?

1. Dokładnie przeczytaj ogłoszenie i wypisz na kartce papieru jego najważniejsze elementy, tj. pełną nazwę stanowiska, nazwę działu i przedsiębiorstwa, a następnie wymagania wobec kandydata (wy-kształcenie, umiejętności). Zapisz też nazwisko osoby zajmującej się rekrutacją, do niej bowiem będziesz adresować swoje podanie.

2. Dowiedz się czegoś więcej na temat oferowanego stanowiska pracy – głównie po to, aby zastanowić się nad następującymi pytaniami:

■ Czy spełniam wszystkie kryteria podane w ogłoszeniu? ■ Czy podołam stawianym obowiązkom? ■ Czy określone stanowisko jest dla mnie atrakcyjne?

3. Zbierz wiadomości o fi rmie – będziesz mógł je wykorzystać w li-ście motywacyjnym lub podczas rozmowy kwalifi kacyjnej.


4. W oparciu o informacje z CV, sporządź listę doświadczeń zawodo-wych i zdobytych umiejętności oraz przeprowadź analizę własnych możliwości, odpowiadając na pytania:

■ Jakie cechy i umiejętności mogą być przydatne na tym stano-wisku i zwrócą uwagę pracodawcy?

■ Dlaczego jestem odpowiednim kandydatem na dane stanowi-sko?

■ W jaki sposób będę mógł się wykazać w przyszłej pracy, przy-nosząc korzyść fi rmie?

O czym powinieneś pamiętać przy pisaniu listu motywacyjnego?

■ Do każdego ogłoszenia stwórz nowy dokument. Nie wysyłaj za-wsze tego samego listu, bo każde stanowisko zwykle ma inną spe-cyfi kę i wymaga innych umiejętności.

■ Celem listu motywacyjnego jest zainteresowanie rekrutujących i skłonienie ich do zaproszenia Cię na rozmowę kwalifi kacyjną. Zachęć więc pracodawcę do dalszego kontaktu z Tobą.

■ Zwróć uwagę na poprawną polszczyznę, zadbaj o stylistykę, orto-grafi ę i interpunkcję.

■ Informacje zawarte w liście powinny być zgodne z prawdą i odpo-wiednio dobrane do ogłoszenia.

■ List powinien być utrzymany w ciepłym tonie, przyjemny dla czy-telnika i niezbyt długi, lepiej zatem pisać zwięźle i na temat.

■ Postaraj się nie przekroczyć jednej strony formatu A4 (z podpisem i nagłówkiem).

■ Zadbaj o formę: napisz list na komputerze, czytelną czcionką, i wy-drukuj na papierze dobrej jakości.

■ Każdy dokument podpisz odręcznie imieniem i nazwiskiem. ■ W prawym górnym rogu strony umieść datę i miejscowość. ■ Na górze kartki, po lewej stronie, wpisz swoje dane, po prawej zaś

(pod datą) – dane osoby, do której adresujesz list (jeśli informacja ta jest podana) lub nazwę działu czy przedsiębiorstwa.


Co we wstępie?

Przede wszystkim, podaj pełną nazwę stanowiska, o które się sta-rasz, jego numer referencyjny oraz źródło, z którego dowiedziałeś się o wolnym etacie. Jeśli korzystasz z ogłoszenia prasowego, wpisz ty-tuł gazety oraz datę jej publikacji. Jeżeli ogłoszenie znalazłeś w Inter-necie, wskaż adres portalu i datę ogłoszenia, o ile jest podana. Wysy-łając ofertę do fi rmy, która nie zamieszczała żadnego ogłoszenia, po-winieneś krótko umotywować, dlaczego chciałbyś pracować właśnie w tej konkretnej.

List zaadresuj do osoby, która prowadzi rekrutację. W ofertach takie dane nie są zwykle zamieszczane, ale możesz spróbować zdobyć te informacje, korzystając z prasy, telefonu, Internetu czy katalogów fi rmowych. To może zwrócić uwagę czytającego i przekonać o tym, że jesteś osobą dociekliwą i zaangażowaną w szukanie pracy.

Adresując list, pamiętaj o zwrotach grzecznościowych: „Sza-nowny Panie”, „Szanowna Pani” lub „Szanowni Państwo”.

Pierwsze zdanie może brzmieć: „Zainteresowany działalnością Państwa fi rmy, chciałbym przedstawić swoją kandydaturę na ofero-wane stanowisko pracy…”.

Nie zapominaj o numerze referencyjnym podanym w ofercie – jest on istotny, szczególnie, jeśli szukasz pracy w dużym przedsię-biorstwie. Dzięki niemu Twoje dokumenty trafi ą do odpowiedniego działu lub osoby.

O czym w rozwinięciu?

W tej części listu powinieneś udowodnić, dlaczego jesteś odpowied-nim kandydatem na dane stanowisko. Podaj informacje o swoim wy-kształceniu i posiadanych umiejętnościach, odnosząc je do wymagań stanowiska, na które aplikujesz. Postaraj się wykazać, że posiadane doświadczenie oraz wiedza są adekwatne do oczekiwań pracodawcy. Nie opisuj całego doświadczenia zawodowego czy wykształcenia, bo te informacje zawiera już CV. Lepiej napisz, czego się dzięki temu nauczyłeś i jak to może zaprocentować w przyszłości. Przedstaw, w jaki sposób możesz się przyczynić do poprawy funkcjonowania


działu/sekcji. Pokaż, co Cię wyróżnia jako kandydata, zaprezentuj swoje mocne strony.

Najczęściej poszukiwane są osoby odpowiedzialne, umiejące na-wiązywać kontakty i mające zdolność logicznego myślenia, łatwość przyswajania wiedzy, przejmujące inicjatywę, łatwo adaptujące się do otoczenia, zdolne do podejmowania szybkich decyzji i chętne do pracy zespołowej. Wspomnij więc o posiadanych cechach oso-bowych. Nawet jeśli nie jesteś osobą przebojową, zapewne posiadasz inne walory, które zainteresują pracodawcę.


Co na zakończenie?

Zaakcentuj swoje zainteresowanie danym stanowiskiem oraz goto-wość do spotkania i osobistego przedstawienia swojej kandydatury. Zakończenie powinno być krótkie i rzeczowe. Możesz wspomnieć o tym, że będziesz zaszczycony możliwością spotkania na rozmowie kwalifi kacyjnej. Podaj numery telefonów, pod którymi jesteś osią-galny w ciągu dnia – zaproszenie na rozmowę możesz otrzymać te-lefonicznie.

Co jeszcze…

■ Po prawej stronie, pod tekstem, umieść zwrot grzecznościowy „Z poważaniem” lub „Z wyrazami szacunku”, a pod spodem – od-ręczny podpis.

■ Na samym dole kartki, po lewej stronie, wypisz załączniki (CV, kserokopie świadectw lub dyplomów potwierdzające kwalifi kacje).

Tworząc list motywacyjny, staraj się przyjąć punkt widzenia i spo-sób myślenia Twojego przyszłego pracodawcy. Skoncentruj się na od-powiedzi na jego oczekiwania, sformułowane w ogłoszeniu. Postaraj się, aby lektura Twojego listu motywacyjnego była zapowiedzią mi-łego i zaskakującego spotkania. Zatem dobrze, jeśli Twój list jeszcze ktoś przeczyta, zanim go wyślesz.


A teraz list motywacyjny „obrazkowo”:

Miejscowość, data

imię i nazwiskoadresnr telefonue -mail

Imię i nazwisko przedstawiciela fi rmy odpowiedzialnego za rekrutację

(lub dane osoby, do której należy(warto byłoby) skierować list

nazwa fi rmyadres

dotyczy: (kod oferty, numer referencyjny lub stanowisko, o które się ubiegasz)

zwrot grzecznościowy: Szanowna Pani, Szanowny Panie, Szanowni Państwo,

WSTĘP – NAWIĄZANIE KONTAKTU: nawiąż do ogłoszenia lub wspomnij o chęci bycia zatrudnionym w danej fi rmie.

ROZWINIĘCIE: odnieś się do wymagań pracodawcy poprzez pokazanie własnych mocnych stron, które są pożądane na stanowisku, o które się ubiegasz (kwalifi kacje, umiejętności, doświadczenia zawodowe).

CZĘŚĆ DODATKOWA – CECHY OSOBOWOŚCIOWE: napisz o swoich cechach osobowości, predyspozycjach, zdolnościach, mogących być dodatkowym atutem przy zatrudnieniu.

ZAKOŃCZENIE – NADZIEJA NA ROZMOWĘ KWALIFIKACYJNĄ: wyraź chęć zaprezentowania swojej kandydatury w bezpośrednim kontakcie z pracodawcą.

Z poważaniem/ Z wyrazami szacunkuodręczny podpis

Nawet jeśli umieszczasz swoje dane w CV, powtórz

je również w liście

Niezbędna jest informacja, jakiego stanowiska dotyczy

list. Te dane możesz również zamieścić we wstępie listu –

wybór należy do Ciebie

Pamiętaj o dacie!

List musi mieć adresata


Twarzą w twarz, czyli rozmowa kwalifi kacyjna

Spełnienie przez Ciebie wymogów pracodawcy, które opisałeś w CV oraz liście motywacyjnym, skutkuje zaproszeniem na rozmowę kwa-lifi kacyjną. Taka rozmowa bywa wstępem do kolejnych etapów pro-cesu rekrutacyjnego, po przejściu których czeka wymarzona praca i – aby tak się stało – powinieneś przestrzegać kilku zasad.

Przygotowanie do rozmowy

Odpowiednie przygotowanie do rozmowy jest tym elementem, który znacznie podniesie twoją pewność siebie, pozwoli Ci poczuć się kom-fortowo, lepiej wyrazić opinie i tym samym zbudować przyjazną at-mosferę na spotkaniu z osobą odpowiedzialną za rekrutację.

Pierwszym etapem przygotowania jest analiza ogłoszenia o pracę. Zwróć uwagę na umiejętności, jakich wymaga pracodawca oraz na zakres obowiązków, jaki będzie należał do zatrudnionej osoby. Następnie zastanów się, czy sprostasz powierzonym zadaniom. Tego typu analiza pozwoli Ci łatwo odpowiadać na pytania typu: „Jak roz-wiązał(a)by Pan/Pani taką sytuację...?”.

Drugim etapem jest przeprowadzenie wywiadu na temat fi rmy. Do tego celu najlepiej wykorzystać Internet. Za pomocą popularnych wyszukiwarek dotrzesz do strony www, na której znajdziesz podsta-wowe informacje np. dotyczące branży, w której działa fi rma, jej wiel-kości i kapitału, jakim dysponuje, itp. Osoby pracujące lub byli pra-cownicy często zabierają głos w dyskusjach na forach internetowych, mogą być więc źródłem informacji na temat zarobków, kultury orga-nizacyjnej.

Kolejny etap przygotowań to próba sporządzenia listy pytań, które mogą zostać zadane na rozmowie kwalifi kacyjnej. Można je po-dzielić na trzy grupy: pierwsza z nich, to pytania, które padają niemal na każdej rozmowie kwalifi kacyjnej: „Dlaczego zdecydował się Pan/Pani kandydować na to stanowisko?” lub „Proszę opowiedzieć mi coś o sobie”. Druga grupa, to pytania odnoszące się bezpośrednio do za-kresu obowiązków, Twojego sposobu pracy. Trzecia grupa, to pytania


dotyczące reakcji na różne sytuacje stresowe, stosunku do przeło-żonych i podwładnych, do pracy w grupie, np. „Proszę opowiedzieć o sytuacji, kiedy podjęła Pani/Pan niewłaściwą decyzję”.

Etapem kończącym przygotowanie jest ustalenie planu dzia-łań przed spotkaniem w sprawie pracy. Postaraj się uwzględnić tu-taj trzy najważniejsze czynniki: wygląd, przygotowanie dokumentów oraz sposób dotarcia na spotkanie. Wybierając się na rozmowę, weź ze sobą kopię CV, listu motywacyjnego i oryginały innych dokumen-tów, o które pracodawca może Cię poprosić (świadectwa szkolne, dy-plomy, certyfi katy, świadectwa pracy oraz dowód tożsamości).

Zaplanuj, w co się ubierzesz oraz zastanów się, czy wizyta u fry-zjera lub kosmetyczki mogłaby podnieść ocenę Twojej osoby?

Porozumiewanie się

Jeśli prowadzenie konwersacji nie przychodzi Ci naturalnie – prze-ćwicz rozmowę w domu (np. przed lustrem). Możesz do tego też wy-korzystać wcześniej przygotowaną listę pytań i nagrać się na dykta-fon. Dzięki temu usłyszysz siebie i będziesz mógł wyeliminować nie-doskonałości.

Punktualność

Najpoważniejszą konsekwencją spóźnienia na spotkanie w sprawie pracy będzie fakt, że osoby rekrutujące wyrobią sobie o Tobie opinię zanim Cię zobaczą – negatywną opinię. Dlatego warto, abyś wcze-śniej zaplanował sposób i czas dotarcia na rozmowę. Sprawdź więc rozkład jazdy komunikacji miejskiej i oceń natężenie ruchu w godzi-nach, w jakich będziesz się poruszać. W fi rmie powinieneś się poja-wić 10 -15 minut przed planowanym spotkaniem – możesz bowiem zostać poproszony o wypełnienie dodatkowego formularza.

W przypadku ewentualnego spóźnienia miej przygotowanie nu-mery kontaktowe, żeby poinformować o tym przedstawiciela fi rmy.


Prezencja/wygląd zewnętrzny

Przy pierwszym spotkaniu z potencjalnym pracodawcą Twój wygląd odgrywa bardzo ważną rolę i może znacznie podnieść Twoje szanse na otrzymanie propozycji pracy.

Zadbaj więc o czystość i schludny wygląd. Ważną sprawą jest hi-giena osobista i dyskretny zapach. Najogólniej mówiąc, musisz spra-wiać wrażenie osoby zadbanej.

Jak się ubrać na rozmowę kwalifi kacyjną?

Pamiętaj, że pierwsze wrażenie jest niezmiernie ważne i – choć nie szata zdobi człowieka – potencjalny pracodawca ocenia Cię także po wyglądzie. Odpowiedni wygląd umacnia, czasem nawet buduje postrzeganie Twojej osoby, dlatego zastanów się – i wybierz strój do-pasowany do stanowiska, o jakie się ubiegasz.


Ubiór dla pań

Paniom poleca się strój tzw. biznesowy: spódnica (do kolan lub nie-wiele za), garsonka lub kostium, do nich bluzka w jasnym, najle-piej białym kolorze, bez głębokich dekoltów. Najlepszymi materia-łami będą tkaniny naturalne. Elegancki strój kojarzy się z profesjona-lizmem, a osoba go nosząca oceniana jest jako godna zaufania i mą-drzejsza. Do tego, obowiązkowo, rajstopy lub pończochy (nawet la-tem) oraz buty na niewysokim obcasie, zakrywające palce i pięty. Nie eksperymentuj z wzorzystymi ubraniami. Pamiętaj, że kolor stroju powinien być dobrany do Twojej karnacji, koloru włosów. Najlepsze barwy na rozmowę kwalifi kacyjną to czerń, biel, granat, beż, brązy oraz wszelkie przytłumione kolory. Klasyczna i dyskretna biżuteria może dopełniać całości, ale pamiętaj, aby dobierać kolczyki w małych rozmiarach, a dodatki (apaszki, szale) stosować z umiarem. Niezbyt duża torebka powinna być dopasowana do butów. Zrezygnuj również z wyrazistego makijażu, jaskrawych paznokci. Postaw na naturalność i elegancję.

Jak powinni ubrać się na rozmowę mężczyźni?

Panowie również powinni zdecydować się na klasykę: ciemnogra-natowy, szary lub czarny garnitur (gładki lub w delikatny deseń), jedno- lub dwurzędowy, w połączeniu z koszulą z długim rękawem – białą lub granatową. Niewyróżniający się fakturą i kolorem krawat powinien dopełniać całości. Jeżeli chcesz wyglądać mniej formalnie, ubierz garnitur koordynowany (marynarka innego koloru i faktury niż spodnie). Decyduj się raczej na ciemne ubrania bez wzorów. Pa-miętaj również, że koszula powinna być zawsze z długim rękawem. Skarpetki dobierz barwą do spodni lub butów – i upewnij się, że gdy usiądziesz, nie będzie widać gołej łydki. Nie zakładaj też biżuterii (wyjątkiem może być zegarek i obrączka).

Płaszcz lub marynarka o klasycznym kroju sprawdzą się jako ubranie wierzchnie. Wszystkie elementy garderoby powinny być świeże i odprasowane, a dodatki starannie dobrane. Zadbaj też o szczegóły, czyli np. wypolerowane buty, dobrze zawiązany krawat,


zdjęcie zbyt dużej liczby kolczyków i nieeksponowanie tatuaży. Pa-miętaj, że wszystko jest poddawane ocenie.

Siła pierwszego wrażenia

Szacunek, jakim będziesz obdarzony podczas rozmowy kwalifi kacyj-nej, jest wprost proporcjonalny do respektu, jaki wzbudzi Twój wy-gląd zewnętrzny, jeszcze zanim otworzysz usta. Informuje o Twoich odczuciach o sobie jako poszukującego pracy, a także o Twoich roz-mówcach, fi rmie i samym procesie kwalifi kacyjnym. Ubierając się profesjonalnie, dajesz do zrozumienia, że akceptujesz wymagania świata biznesu i wysyłasz subtelny, wzmacniający sygnał, że można na Ciebie liczyć na przykład podczas ważnych spotkań z klientami. Odpowiedni wygląd podczas rozmowy kwalifi kacyjnej da Ci istotną przewagę nad rywalami. Ogólny wygląd i sposób bycia może pozo-stawić bardziej trwały ślad, niż wypowiadane przez Ciebie słowa, po-nieważ obrazy i wrażenia silniej zapadają w pamięć.

Ubranie dla kobiet

■ odpowiednio dobrane kolorem bluzki;

■ sukienki z długim lub krótkim rękawem;

■ płaszcze; ■ garsonki: żakiet, spodnie lub

spódniczka (do wyboru); ■ rajstopy lub pończochy

(zawsze); ■ parasolki (jeśli aura tego

wymaga); ■ buty dopasowane do całości, ale

nigdy sandały.

■ butów sportowych oraz stroju sportowego;

■ futer; ■ wiszącej i pobrzękującej

biżuterii; ■ tkanin prześwitujących; ■ dżinsów; ■ podkoszulek ze sloganami,

powiedzonkami lub postaciami z komiksów;

■ bezrękawników; ■ odsłoniętego brzucha; ■ minispódniczek.

Taki ubiór i dodatki są mile widziane:

Unikaj:


Ubranie dla mężczyzn

■ garnitury – trzy, dwuczęściowe, zapinane na dwa lub trzy guziki;

■ marynarki klasyczne lub sportowe;

■ eleganckie spodnie; ■ krawaty; ■ koszule; ■ kamizelki; ■ płaszcze; ■ półbuty; ■ ciemne skarpetki; ■ „eleganckie” spodnie dżinsowe

z koszulą; ■ swetry w serek lub z wycięciem

pod szyją.

■ jaskrawych kolorów lub krzykliwych wzorów;

■ rozpiętego kołnierzyka bez krawata;

■ białych skarpetek; ■ futer; ■ pretensjonalnych klamerek

do pasków; ■ butów sportowych; ■ podkoszulek ze sloganami,

powiedzonkami lub postaciami z komiksów;

■ podartych lub znoszonych dżinsów;

■ wszystkiego, co błyszczy lub jest za ciasne;

■ szortów i sandałów.

W ogniu pytań kwalifi kacyjnych

Pewnie nasłuchałeś się od znajomych, jak to jest na rozmowie kwa-lifi kacyjnej. Jednak skoro masz już za sobą pierwszy element selekcji i z pozytywnym wynikiem przeszedłeś wstępną weryfi kację – czas, abyś kolejny etap również pokonał z najlepszym rezultatem. Pomyśl sobie, że rozmowa w sprawie pracy pod wieloma względami przypo-mina towarzyską konwersację, a propozycję pracy zawsze otrzymują ci, którzy potrafi ą przekształcić jednostronny egzamin z umiejętno-ści w dynamiczną dyskusję dwojga profesjonalistów, w czasie której musisz udowodnić, że jesteś osobą kompetentną i najlepszą na ofero-wane stanowisko.

Taki ubiór i dodatki są mile widziane:

Unikaj:


Kiedy termin rozmowy będzie się zbliżał, skoncentruj się na swo-ich dotychczasowych sukcesach i mocnych stronach. Nadszedł czas, żeby wzmocnić pewność siebie. Lekkie zdenerwowanie jest czymś całkiem naturalnym, a dodatkową energię warto przeznaczyć na od-powiednią aktywność fi zyczną i umysłową. Jeśli obawiasz się, że mo-żesz zostać zapytany o bieżące wydarzenia, książkę lub fi lm, wybierz coś ciekawego i upewnij się, że jesteś w stanie przedstawić rozsądną opinię.

Pamiętaj, że podczas rozmowy kwalifi kacyjnej możesz korzy-stać ze swojego CV. Sam je napisałeś i możesz je traktować jak dro-gowskaz, który naprowadza Cię na właściwy kierunek i pozwala kon-trolować sytuację. Dobrze przygotowany życiorys da Ci mnóstwo okazji do przedstawienia zalet i osiągnięć.

Poza tym, stojąc oko w oko z przyszłym pracodawcą, pamię-taj, że masz do czynienia z człowiekiem, który ocenia Cię przez cały czas. Oto kilka wskazówek, które pewniej pomogą Ci odbyć rozmowę kwalifi kacyjną :

■ Pamiętaj o przywitaniu się. Jeśli zostałeś zaproszony na roz-mowę, poczekaj, aż rękę poda Ci osoba, z którą się spotykasz.

■ Staraj się zachować spokój. ■ Uważnie słuchaj swojego rozmówcy, odpowiadaj konkretnie

na jego pytania i nie próbuj przejmować inicjatywy w prowa-dzeniu spotkania.

■ Nie przechwalaj się. ■ Na pierwszym spotkaniu nie pytaj o wynagrodzenie, plany

urlopowe, ani o informacje, które mogłeś znaleźć w materia-łach o fi rmie.

■ Nie wyrażaj się źle o poprzednich pracodawcach. ■ Postaraj się nie udzielać odpowiedzi zbyt długich i zawierają-

cych wiele niepotrzebnych wiadomości. ■ Wyłącz telefon komórkowy!

Warto również wspomnieć, że rozmowa kwalifi kacyjna porusza zazwyczaj zagadnienia z trzech obszarów: osobowościowego, zawo-dowego oraz motywacyjnego.


■ Obszar osobowościowy – ma ułatwić rekrutującemu określenie predyspozycji psychicznych kandydata. Pozwala stwierdzić, czy osoba rekrutowana posiada, np. zdolności interpersonalne, anali-tyczne, pracy w zespole, czy jest odporna na stres, czy jest twór-cza, itp.

Przykładowe pytania: ■ Proszę powiedzieć coś o sobie. ■ Proszę określić swoje mocne (słabe) strony. ■ Jak Pan/i reaguje na stres?/Proszę opisać sytuacje, które Pana/

Panią stresują? ■ Proszę opisać na przykładzie, jak Pan/i podchodzi do rozwią-

zywania problemów. ■ W jaki sposób planuje Pan/i swój czas? ■ Jak Pan/i spędza wolny czas?

■ Obszar zawodowy (merytoryczny) – dotyczy doświadczeń i wie-dzy kandydata. Pytania rekrutującego związane są zazwyczaj z po-wodami zmiany miejsc pracy, zakresem obowiązków na danym stanowisku.


Przykładowe pytania: ■ Co uznaje Pan/i największy sukces zawodowy? ■ Jakie umiejętności wniesie Pan/i do tej pracy? ■ W jaki sposób Pan/i doskonali swoją wiedzę i umiejętności?

■ Obszar motywacyjny – pozwala pracodawcy zbadać motywację kandydata do podjęcia zatrudnienia na danym stanowisku.

Przykładowe pytania: ■ Co Pana/Panią najbardziej motywuje do pracy? ■ Proszę opisać, jak Pan/i ustala swoje priorytety (na przykła-

dzie). ■ Czego spodziewa się Pan/i po pracy w naszej fi rmie? ■ Co zamierza Pan/i robić za kilka lat?

Trudne pytania

Błahe z pozoru pytanie: „Proszę powiedzieć coś więcej o sobie?” może stać się trudnym, jeśli nie przygotujesz dobrej odpowiedzi. Jest kło-potliwe, ale jednocześnie daje Ci szansę na podkreślenie zalet, moc-nych stron, których oczekuje pracodawca, a zatem dotyczących Two-ich doświadczeń, czy wykształcenia w danym zawodzie, związanych z nim zainteresowań, umiejętności pracy w zespole lub sytuacjach stresowych.

Przygotuj również odpowiedź na pytanie „o swój największy suk-ces”, bowiem poinformujesz pracodawcę o tym, jak radzisz sobie ze stresem, gdzie umiejscawiasz to, co uznajesz za sukces (kariera za-wodowa, hobby, życie rodzinne). Wskaż w tym momencie swoje suk-cesy zawodowe

Kolejne trudne pytanie dotyczy określenia największej wady. Nie ma ludzi bez wad. Jak zatem odpowiedzieć na takie pytanie, aby nie stracić w oczach pracodawcy? Możesz powiedzieć, że nie posiadasz wad, które przeszkadzałyby w realizowaniu zadań na przyszłym sta-nowisku pracy. Możesz przewartościować wskazaną wadę tak, aby w opinii pracodawcy, była ona poczytana za zaletę: np. kandydat na księgowego, który powie, że jego największą wadą jest pedanteria,


podkreśli dodatkowo swoje predyspozycje do wykonywania tegoż zawodu.

Jeśli składałeś dokumenty w odpowiedzi na ogłoszenie, w którym pracodawca wymagał odporności na stres, podczas rozmowy możesz spodziewać się pytań w zasadzie dowolnych. Licz się z tym, że w skła-dzie komisji będzie zasiadał psycholog, który oceni Twoje zachowa-nia i reakcje.

Co z pytaniami do pracodawcy?

Ważnym elementem rozmowy jest część, w której masz możliwość zadawania pytań – nie rezygnuj z niej. Nie pytaj jednak „A czym właściwie zajmuje się fi rma?”, zapytaj lepiej o specyfi kę pracy, szcze-gółowe zagadnienia związane z działalnością pracodawcy, możliwe ścieżki rozwoju kariery. Zdobądź informacje, ale też udowodnij pra-codawcy, że rzeczywiście zależy Ci na tej pracy. O co możesz więc za-pytać? Na przykład o zakres zadań i obowiązków na danym stanowi-sku, czy Twoja praca wiązać się będzie z częstymi wyjazdami, jakie są możliwości szkoleń i podnoszenia kwalifi kacji.


Jakiego wynagrodzenia Pan/i oczekuje, czyli negocjacje płacowe

Czy do negocjacji płacowych można się przygotować?

Do rozmowy na temat płacy możesz, a właściwie – powinieneś się przygotować. Pozwoli Ci to potem zaprezentować się w taki sposób, aby wyegzekwować korzystne dla siebie warunki. Podjęcie tematu wynagrodzenia ma duże znaczenie dla każdego przyszłego pracow-nika. Negocjacje dotyczą zarówno kandydatów, którzy mają do za-oferowania bogate doświadczenie zawodowe, czy wysokie kwalifi ka-cje, jak i tych, którzy dopiero stoją na progu swojej kariery zawo-dowej. Studenci czy absolwenci, którzy nie mają doświadczenia za-wodowego, niejednokrotnie posiadają na swym koncie ważne atuty, ciekawe osiągnięcia lub nietypowe uzdolnienia, które bardzo często są kartą przetargową w negocjacjach płacowych z pracodawcą.

Negocjacje płacowe, poza ustaleniem wynagrodzenia dla przy-szłego pracownika, dają też pracodawcy informację o takich cechach osobowości kandydata, jak stanowczość, pewność siebie, umiejęt-ność argumentowania, elastyczność, konsekwencja w działaniu, go-towość do kompromisów.

O czym należy pamiętać podczas negocjacji płacowych?

■ Mówiąc o negocjacjach, mamy na myśli rozmowę na płaszczyźnie interesów i (choć to trudne) partnerstwa.

■ Pytanie na temat płacy zadaje pracodawca; może ono zostać za-dane na drugiej rozmowie kwalifi kacyjnej.

■ Pytanie na temat pensji pada zazwyczaj pod koniec rozmowy, gdy obie strony znają już swoje oferty.

■ Może nie być negocjacji płacowych w przypadku np. sfery bu-dżetowej, ale uwaga: określone stanowiska mają własny przedział płacowy.


■ Ustalając pensję, weź pod uwagę, iż płaca dotyczy najpierw okresu próbnego, po upływie którego możesz wrócić do rozmowy na te-mat wynagrodzenia.

■ Jeśli to możliwe, postaraj się, by to pracodawca pierwszy wymienił wysokość wynagrodzenia; gdy pracodawca daje do zrozumienia, że na stanowisku, o które się ubiegasz, zarobki wynoszą np. pomię-dzy 2000–2500 zł, możesz stawiać na górną kwotę, ale powinieneś ją dobrze uargumentować.

■ Nie podawaj jednej ścisłej kwoty – raczej oczekiwaną rozpiętość, i daj do zrozumienia, że jesteś gotów negocjować; możesz też do-dać: „Chociaż pieniądze są istotnym czynnikiem, ta oferta intere-suje mnie głównie dlatego, że stanowi dobre połączenie Państwa potrzeb i moich kwalifi kacji”.

■ Jeśli pracodawca nie poruszy tematu wynagrodzenia, możesz za-pytać, kiedy w procesie rekrutacji przewidywana jest rozmowa na ten temat.

■ Jeśli nie jesteś pewien, uściślij z pracodawcą, czy wynagrodzenie podawane jest w kwocie netto, czy brutto.


Z wyniku pierwszych negocjacji możesz nie być do końca zado-wolony, ale pamiętaj, że sukces pojawia się wraz z doświadczeniem. Negocjacje są sztuką. To umiejętność, którą należy trenować.

Zakończenie negocjacji

Zakończenie spotkania należy do pracodawcy. Pamiętaj, aby – bez względu na wynik rozmowy – podziękować za poświęcony Ci czas.

Negocjacje płacowe są o tyle ważne, że mogą zapoczątkować dłu-gotrwałe relacje z pracodawcą, a co za tym idzie możliwość doszkala-nia się, rozwoju zawodowego, awansowania. Akcent negocjacji musi być zatem położony na cele, a nie na walkę. Zwycięstwem jest wy-negocjowanie warunków zaspokajających obustronne oczekiwania, a nie pokonanie przeciwnika. Jeśli pracodawca uzna Cię za najlep-szego z kandydatów, zaproponuje Ci korzystne warunki i abyś przy-jął u niego posadę. Takie zakończenie negocjacji psychologowie na-zywają: wygrana–wygrana. Oznacza to satysfakcję po obu stronach. Należy więc dążyć do takiego zakończenia sprawy, aby każda strona była zadowolona.


Stres rekrutacyjny – jak sobie z nim radzić?

Podczas procesu rekrutacji może towarzyszyć Ci stres. Jest to zjawi-sko, którego całkowicie nie wyeliminujesz, ale możesz nauczyć się nad nim panować. Z czasem stanie się on Twoim sprzymierzeńcem w codziennej pracy, pod warunkiem, że będzie utrzymywany na od-powiednim poziomie.

Każdy człowiek reaguje w inny sposób na podobną sytuację stre-sową. Doświadczenie, nastrój, stan aktywności i zdrowia, predys-pozycje osobowościowe, czy poziom motywacji wpływają znacznie na nasze zachowanie w trakcie wykonywania nowego zadania. I cho-ciaż stres kojarzy się większości z dyskomfortem psychicznym (przy-kre emocje, np. lęk czy frustracja) i fi zycznym (np. spocone dłonie, szybszy rytm serca), to są też i tacy, którzy dodatkową porcję adrena-liny potrafi ą wykorzystać we właściwy dla siebie sposób.

Jak to się dzieje?

Stres rekrutacyjny nie różni się od każdego innego rodzaju stresu. Moment ubiegania się o zatrudnienie to bezpośrednia przyczyna wy-stępowania symptomów stresowych u kandydata do pracy. Natomiast podstawowy przebieg stresu wraz z jego elementami dla wszystkich osób jest bardzo podobny. Odmienne może być tylko jego natężenie i czas występowania.

I tak, zaproszenie na rozmowę kwalifi kacyjną może wprowadzić Cię w stan aktywacji, czyli pobudzenia. Oznacza to, iż z większym za-angażowaniem przygotujesz się do spotkania z pracodawcą. Powinno się ono odbyć w fazie mobilizacji, powinno, ale wcale nie musi, gdyż jest to indywidualne nastawienie każdego z nas. Dlaczego faza mobi-lizacji jest tak pożądana? Otóż, dzięki niej wykorzystujemy w pełni nasze możliwości. Zwiększają się wówczas wrażliwość na bodźce ze-wnętrzne oraz zdolność koncentracji i dobrego wysławiania. Wzrasta szybkość skojarzeń, myślenia twórczego i umiejętność rozwiązywa-nia problemów. Reakcje emocjonalne są adekwatne do sytuacji, a ich ekspresja w pełni kontrolowana. W tym momencie stres jest Twoim


sprzymierzeńcem w ubieganiu się o pracę. Jeśli jednak jego natęże-nie się nasili, faza mobilizacji przejdzie w fazę rozstrojenia, a następ-nie destrukcji. Oznaczać to będzie spadek sprawności i adekwatności dotychczasowych działań, wzrost możliwości popełnienia błędu, kło-poty z prawidłowym formułowaniem myśli. Wiąże się to także ściśle z nasileniem emocji i ich słabszą kontrolą.

Co zatem możesz zrobić, aby temu zapobiec?

■ Przede wszystkim, pamiętaj, iż poprzez świadome zmniejszenie napięcia ciała (np. korzystając ze swojej ulubionej techniki relak-sacyjnej), możesz obniżyć stan aktywacji i kontrolować natężenie stresu.

■ Rozpoznaj rodzaj trudności, nazwij je i potraktuj jako wyzwanie i nowe doświadczenie.

■ Przypomnij sobie, co w przeszłości pomagało rozwiązać Ci po-dobną sytuację stresową (np. podczas egzaminów na studiach).

■ Spróbuj poszukać dobrych stron całej sytuacji. ■ Zadbaj o nastawienie na osiągnięcie sukcesu, a nie uniknięcie

porażki. ■ Realnie oceniaj swoje kwalifi kacje, umiejętności i predyspozycje. ■ Dostrzegaj swoje mocne strony. ■ Mądrze korzystaj ze wsparcia innych. ■ Nie unikaj sytuacji stresowej, ale postaraj się ją „oswoić”. ■ Skup się na zadaniu do wykonania, a nie własnych emocjach. ■ Potraktuj trudności jako etapy na drodze własnego rozwoju.

O czym jeszcze warto wiedzieć? Na pewno o tym, że tak jak To-bie zależy na otrzymaniu pracy, tak samo osobie rekrutującej zależy na znalezieniu odpowiedniego pracownika. I ona też jest w stresie. Pamiętaj również, że nie ma udanych i nieudanych rozmów kwali-fi kacyjnych. Są tylko rozmowy dobrze przygotowane… i pozostałe, o których nie warto pamiętać.


Solidna ocena samego siebie i celów, jakie sobie stawiasz, jest punktem wyjścia w poszukiwaniach pracy. Zrób bilans indywidu-alny, odwołaj się do własnej pamięci. Przypomnij sobie o wszystkich „bogactwach”, jakimi dysponujesz, a w ten sposób wzmocnisz siebie i dostrzeżesz nowe możliwości na swojej drodze zawodowej.

III część

Ja i moja fi rma

75III część – Ja i moja fi rmaIII część – Ja i moja fi rma

Podstawa to dobry biznesplan

Założenie własnej działalności gospodarczej jest szansą na zatrudnie-nie dla wielu młodych ludzi – zamiast szukać pracy u kogoś, pomyśl, czy nie chcesz być sam dla siebie szefem i prowadzić własny biznes?

Wbrew odstraszającym opiniom, pojawiającym się na licznych forach internetowych, nie jest to takie trudne i ryzykowne. Zanim jednak podejmiesz decyzję o założeniu własnego biznesu, zapoznaj się z podstawowymi informacjami i wskazówkami, które być może pomogą podjąć Ci ostateczną decyzję.

Za czy przeciw?

Rozpoczynając rozważanie na temat zasadności i opłacalności otwar-cia własnej fi rmy, zastanów się nad plusami i minusami podjęcia ta-kiego przedsięwzięcia.

ZA PRZECIW

Sam sobie jesteś szefem Jesteś zdany sam na siebie

Masz możliwość samodzielnej organizacji pracy, wyboru miejsca

i czasu realizowania zleceń

Musisz być bardzo dobrze zorganizowany, konsekwentny

w działaniach i pamiętać o wielu rzeczach

Realizujesz te zlecenie, które sam wybierzesz i będziesz chciał realizować

Musisz śledzić zmiany na rynku pracy i dostosowywać swoje działania

względem tych tendencji, aby nie zbankrutować

Możesz uzyskać dofi nansowanie Jeśli się zdarzy, że nie będzie popytu na Twoje usługi/produkty,

możesz utracić część środków, które zainwestowałeś

Możesz osiągać wyższe zarobki niż podczas zwykłego zatrudnienia

Aby interes zaczął przynosić Ci zyski, potrzeba sporo czasu


Budowa biznesplanu – to nie takie trudne

Założenie własnej fi rmy niewątpliwie należy zacząć od dobrego po-mysłu. Zastanów się, czym chciałbyś się zajmować, w jakim obszarze gospodarki i na ile dobrze się w nim poruszasz.

Jeśli masz już wstępny pomysł, musisz sobie odpowiedzieć na kilka zasadniczych pytań:

■ Gdzie będzie siedziba Twojej fi rmy i jaki zasięg będzie miał Twój biznes?

■ Czy znajdziesz w tym regionie klientów, odbiorców? ■ Jak duża jest konkurencja? ■ Jak się zareklamujesz? ■ Skąd weźmiesz fundusze na start? ■ Czy biznes ten będzie przynosić zyski?

W ustrukturyzowaniu odpowiedzi na te i inne ważne pytania – posłuży Ci biznesplan.

Czym jest biznesplan?

Biznesplan to dokument, który pomoże realnie spojrzeć na Twoje możliwości i szanse urzeczywistnienia pomysłu na własny biznes, jest przewodnikiem podczas prowadzenia własnej działalności. Do-brze sporządzony biznesplan pozwoli Ci ułożyć strategię działania, określić, jakich funduszy będziesz potrzebował, żeby móc rozpocząć działalność i uniknąć popełnienia kosztownych pomyłek. Spełnia również funkcję zewnętrzną: niezbędny jest przy staraniu się o kre-dyt w banku i dofi nansowanie (zarówno u potencjonalnego inwe-stora, jak i z Unii Europejskiej). Kompletny biznesplan określa: kim jesteś, jakie masz doświadczenie, czym się będziesz zajmował, jakie produkty/usługi proponujesz, jakie potrzeby konsumentów będziesz zaspokajał i ile pieniędzy na to potrzebujesz (Fiore 2006: 22).


Kim jestem i co wnoszę do planowanego biznesu?

Bardzo ważnym pytaniem, jakie należy sobie postawić, jest pyta-nie o własną osobę i wkład w planowane przedsięwzięcie: posiadane doświadczenie zawodowe, zaplecze fi nansowe (np. nieruchomość, sprzęty). Jeśli planujesz prowadzić fi rmę w formie spółki, zastanów się, czy znasz osoby, które będą dobrymi kandydatami na wspól-ników, dowiedz się, jakie one mają doświadczenia, kwalifi kacje i co mogą wnieść do fi rmy. Te informacje, określające Twój poten-cjał, będą ważne dla przyszłego inwestora oraz we wniosku o dotację

Co proponuję klientom?

Po pierwsze, najważniejszy przy otwieraniu własnego biznesu jest do-bry pomysł! Zastanów się, co chcesz sprzedawać – jaki produkt, jaką usługę. Postaraj się jak najdokładniej ją scharakteryzować. Sprawdź również, czy na rynku istnieje to, co zamierzasz sprzedawać – jeśli tak, określ czym Twój produkt będzie się różnił od innych, w czym będzie wyjątkowy? Dlaczego klienci będą chcieli skorzystać z tego, co proponuje Twoja fi rma?


Zastanów się również, jak będziesz rozwijał swój biznes, jakie masz plany na przyszłość.

Czym jest misja fi rmy i jak ją stworzyć?

Misja to „hasło przewodnie”, musi jasno i zwięźle informować o tym, czym się zajmuje Twoja fi rma, jakich klientów obsługuje i czy wyróż-nia się wśród konkurencji. Przykładem dobrze sformułowanej mi-sji jest misja fi rmy McDonald’s: „Misją fi rmy McDonald’s jest osią-gnięcie pozycji najlepszej na świecie restauracji szybkiej obsługi. BYĆ NAJLEPSZYM oznacza zapewnić wyjątkową jakość, obsługę, czy-stość i wartość, tak aby każdy klient w każdej restauracji uśmiechał się” (Fiore 2006: 54).

Pamiętaj, że misja fi rmy to nie jej opis – misja fi rmy McDonal-d’s nie informuje nas o tym, że sprzedają frytki i hamburgery! Do-brze sformułowana, pozwoli Ci określić priorytety, które są ważne nie tylko dla Ciebie, ale też dla potencjalnych inwestorów.


Jakie Potrzeby klientów będę zaspokajał?

Wskaż, jaką potrzebę klientów będziesz zaspokajał i w jaki sposób będziesz to robił.

Ważnym elementem w tej części rozważań jest orientacja, czego tak naprawdę potrzebują potencjalni klienci. Aby uzyskać potrzebne informacje, warto przeprowadzić wstępne badania.

Przykład: Wpadłeś na pomysł założenia działalności, polegającej na dziennej opiece nad dziećmi – tzw. Klub Malucha. Zorientuj się, gdzie chciałbyś go otworzyć, czy okolica zamieszkała jest przez ro-dziny z dziećmi (np. nowe osiedla dużych miast).

Przygotuj ankietę z podstawowymi pytaniami dotyczącymi zapo-trzebowania. Przykładowe pytanie: „Czy byłaby/byłby Pani/Pan za-interesowany skorzystaniem z dziennej opieki nad dzieckiem nie-daleko miejsca zamieszkania?”. Następne pytania, bardziej szczegó-łowe, powinny pozwolić uzyskać Ci informację – jaką formę mia-łaby ta opieka przybrać (w jakim wymiarze czasowym, jakie zajęcia dla dzieci byłyby mile widziane, kto miałby je prowadzić). Możesz również zapytać o koszt oraz oczekiwane warunki lokalowe, otocze-nie. Ankietę taką możesz wykonać w formie krótkiego wywiadu, idąc na najbliższy plac zabaw czy do parku, gdzie w godzinach przedpo-łudniowych przebywa wielu rodziców z małymi dziećmi. Niewątpli-wie innowacyjnym sposobem jest wykorzystanie nowo powstających internetowych forów osiedlowych. To miejsca w sieci, gdzie miesz-kańcy nowych wspólnot mieszkaniowych dzielą się ze sobą ważnymi informacjami.

Jak wdrożyć plan?

Pisząc biznesplan, zastosuj się do jakże banalnych, ale prawdziwych słów jednej z popularnych postaci kreskówkowych – Misia Yogi „Jeśli nie wiesz, dokąd idziesz, możesz dojść gdzieś indziej” (Fiore 2006: 37).

Twój biznesplan nie będzie przydatny, jeśli nie określisz, kiedy i jak chcesz zrealizować wszystko, co zaplanujesz. Jednym z ważniej-szych pytań, które musisz sobie zadać, to pytanie, kiedy fi rma za-cznie przynosić zyski? Niewątpliwie, nieocenione będzie stworzenie


przejrzystego harmonogramu, który będzie zawierał w sobie rozkład celów i tym samym pokazywał, czy możliwe jest ich osiągnięcie oraz w jakim czasie.

Co z konkurencją?

Jedną z możliwych przyczyn niepowodzenia fi rmy jest niewystarcza-jąca znajomość rynku. Musisz się więc rozeznać, czym on się charak-teryzuje, jakie niesie ze sobą zagrożenia. Ważna jest również lokaliza-cja i miejsce prowadzenia biznesu. Zastanów się, gdzie będzie znajdo-wała się siedziba, jakie są szanse na znalezienie odpowiedniego lokalu i jak duży powinien on być. Przeprowadź badania w okolicy, orientu-jąc się, czy masz konkurencję, zarówno pod względem zaplecza tech-nicznego, jak i proponowanych produktów i usług. Warto przejrzeć lokalne gazety, w których zamieszczone są ogłoszenia i reklamy fi rm – sprawdź, ile fi rm w interesującej Cię branży się ogłasza i co pro-ponują. Dobrym rozwiązaniem na poznanie rynku konkurencji jest również zostanie ich klientem – dzięki temu dobrze zorientujesz się w ofercie (Majewski 2003: 10).

Co to jest analiza SWOT i czemu służy?

Analiza SWOT to jedna z popularniejszych technik analizy, stoso-wana zarówno w naukach ekonomicznych, jak i w psychologii. Tech-nika ta pozwala posegregować posiadane informacje według czterech grup:

Strenghts – mocne stronyWeaknesses – słabe stronyOpportunities – szanseThreats – zagrożeniaPierwsze dwie grupy, czyli mocne i słabe strony odnoszą się

do wewnętrznych cech organizacji (Twojej planowanej fi rmy) – a więc tego, co posiada fi rma (zarówno plusy, jak i minusy), dwie po-zostałe (szanse i zagrożenia) związane są ze środowiskiem zewnętrz-nym – otoczeniem, czyli tym, co wpływa na biznes.


Mocne strony to walory odróżniające nas od konkurencji. Ich źródłem może być potencjał fi nansowy, wykwalifi kowani pracow-nicy, posiadane doświadczenia. Słabymi stronami określamy pewne ograniczenia takie, jak niedostateczne zasoby, umiejętności.

Zagrożenia to czynniki, które postrzegane są jako bariery, nie-bezpieczeństwa, dodatkowe koszty działania. Ich istnienie w pewien sposób zmniejsza potencjał rozwojowy, nie pozwala na wykorzysta-nie wszystkich szans. Z kolei szanse to zjawiska, stanowiące bodziec do rozwoju. Muszą one jednak zostać zauważone i odpowiednio wy-korzystane (Zarządzanie, 2006: 69).

Dobrze rozpisana analiza SWOT pozwoli Ci realnie spojrzeć na planowane przedsięwzięcie, jest również sygnałem dla inwestora, że zdajesz sobie sprawę zarówno z możliwości, jak i ryzyka towarzy-szącego podjęciu decyzji o rozpoczęciu własnego biznesu.

Jak zaistnieć?

Warunkiem wprowadzenia fi rmy na rynek jest dobrze przemyślany marketing, a co za tym idzie – reklama i promocja. Bez nagłośnienia informacji o tym, że na rynku pojawiła się nowa fi rma, nie będziesz miał szans na zdobycie klientów.

Już sama nazwa jest reklamą dla nowo powstałego biznesu – im bardziej oryginalna, budząca ciekawość, a zarazem dopasowana do obszaru działalności, tym lepiej. Pamiętaj również, żeby nie była za długa, ponieważ ciężko ją będzie zapamiętać. Dużą rolę odgrywa akcja promocyjna – musi być dobrze zaplanowana, aby była atrak-cyjna dla klientów i nie przyniosła strat Twojej fi rmie. Zastanów się też, czy chcesz sam zatroszczyć się o reklamę, np. w formie wydruko-wanych ulotek, czy warto zlecić to profesjonalnej fi rmie – a jeśli tak, pamiętaj, że pozycja ta musi się znaleźć w planowanym budżecie.

Ile na start?

Dla większości osób, rozważających decyzję o podjęciu własnego biz-nesu, głównym problemem jest odpowiedź na pytanie, skąd wziąć pieniądze na jego rozpoczęcie? Aby zorientować się, jakie źródła


fi nansowania są odpowiednie dla Ciebie, musisz najpierw zasta-nowić się, ile środków potrzebujesz i na co. W tym celu niezbędny jest dobrze zaplanowany budżet. Wypisz wszystko, co będzie Ci po-trzebne do realizacji planu, następnie zrób wstępne rozeznanie doty-czące kosztów. Pamiętaj, że wynajęcie odpowiedniego lokalu to nie wszystko – musisz go wyposażyć, ale też przewidzieć wysokość ra-chunków w ciągu pierwszych miesięcy. Budżet będzie bardziej skom-plikowany, jeśli planujesz zatrudnić pracowników – prawdopodobnie będziesz wtedy potrzebował pomocy wykwalifi kowanej księgowej. Gdy już wykonasz wstępny budżet, przemyśl, ile posiadasz wkładu własnego (oszczędności, sprzęty, nieruchomości), a następnie zrób wstępną analizę, skąd możesz wziąć brakujące środki. Możliwości, ja-kie masz na sfi nansowanie nowej działalności, zawarte są w dalszej części rozdziału.

Odpowiedzi na wyżej zadane pytania tworzą tzw. plan startowy – bardzo uproszczony plan, będący szkieletem biznesplanu, ale uka-zujący szansę na realizację (Majewski 2003: 15). Niestety, nie można określić jednego, idealnego wzoru biznesplanu, ponieważ jego bu-dowa i zawartość zależą od rodzaju planowanego przedsięwzięcia. Są jednak pewne stałe składowe, które muszą się w nim pojawić, aby spełniał on swoje funkcje.

Schemat budowy biznesplanu1. Streszczenie przedsięwzięcia:

■ cel opracowania biznesplanu – w jakim celu został stworzony i czego dotyczy;

■ krótki opis produktów/usług i rynku zbytu; ■ kompetencje kadry kierowniczej; ■ wysokość potrzebnych środków.

Streszczenie to jedna z najważniejszych części biznesplanu, szcze-gólnie dla potencjalnych inwestorów, dla których właśnie ten element idzie na „pierwszy ogień” i od niego zależy, czy inwestor będzie chciał zapoznać się z naszym pomysłem. Wbrew pozorom, ta część powinna


być pisana na samym końcu, gdyż zawiera informacje, które uzyskać możemy dopiero po skonstruowaniu dalszej części biznesplanu.

Przykład źle napisanego streszczenia: „Chcę otworzyć hotel dla zwierząt. Bardzo lubię zwierzęta, sam mam 3 psy i 2 koty i wiem, jak duże występują problemy, gdy właściciel chce wyjechać. Posiadam odpowiednie kwalifi kacje do tej pracy. Oferowanym przeze mnie produktem będzie hotel dla zwierząt. Firmę będę prowadzić sam” (Fiore 2006: 58).

Przykład dobrze napisanego streszczenia: „Chcę otworzyć hotel dla zwierząt (psów i kotów) w Sopocie. Do prowadzenia tej działalno-ści posiadam odpowiednie kwalifi kacje (dyplom inżyniera weteryna-rii uzyskany w 2001 r. w Studium Weterynarii w Gdańsku). Z moich obserwacji, jak również analizy wypowiedzi na lokalnych forach in-ternetowych (www.sopot.pl/forum, www.psy.forum) wynika, że pro-blem pozostawienia zwierząt w domu jest sprawą poważną i jak do-tąd w naszym mieście nierozwiązaną. Hotel, który będzie mógł po-mieścić 20 psów i 10 kotów, chcę zbudować na własnej działce, koło domu. Firmę w początkowym etapie działalności chcę prowadzić sam, jedynie prowadzenie księgowości zlecić specjaliście. Ze wstęp-nej analizy fi nansowej wynika, że na rozpoczęcie działalności po-trzebne będzie ok. 40 tysięcy złotych na budowę oraz wyposażenie hotelu” (Fiore 2006: 58).2. Charakterystyka przedsiębiorstwa:

■ nazwa i forma prawna; ■ misja;

3. Charakterystyka produktu/usługi: ■ opis; ■ prawa autorskie i patenty; ■ plany związane z unowocześnieniem produktu; ■ przepisy prawne.

4. Zarządzanie i pracownicy – punkt ten dotyczy fi rm, w których pla-nowane jest zatrudnienie pracowników:

■ kwalifi kacje kadry zarządzającej; ■ struktura organizacyjna; ■ polityka płacowa, zatrudnienia i szkoleniowa.


5. Rynek i konkurencja: ■ charakterystyka branży; ■ nasi klienci; ■ charakterystyka konkurencji; ■ analiza SWOT.

6. Marketing i sprzedaż (Zasada 4 „P”): ■ produkt (product); ■ cena (price); ■ dystrybucja (placement) – kanały dystrybucji; ■ promocja i reklama (promotion).

7. Plany i harmonogram realizacji: ■ cele fi rmy; ■ sposób ich osiągnięcia; ■ czynniki wpływające na realizację.

8. Analiza fi nansowa: ■ budżet; ■ źródła fi nansowania; ■ stopa zwrotu zainwestowanego kapitału; ■ zapotrzebowanie na kapitał.

9. Załączniki: ■ CV kadry kierowniczej; ■ wyniki badań rynkowych; ■ struktury organizacyjne; ■ specyfi kacja techniczna produktu.

Niestety, nie wystarczy tylko zapoznać się ze schematem budowy biznesplanu. Ważne jest, aby odpowiednio go dopasować do plano-wanego działania. Pamiętaj, że najważniejszy jest dobrze przemyślany pomysł. Warto również zwrócić uwagę na język, który powinien być jasny i zwięzły, oraz na strukturę: przejrzystą i logiczną (Majewski 2003: 9).


Zakładam własną fi rmę – krok po kroku

Własna działalność gospodarcza – co to takiego?

Działalność gospodarcza to zarobkowa działalność wytwórcza, han-dlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorgani-zowany i ciągły. Podstawą prawną, która reguluje i określa funkcjo-nowanie działalności gospodarczej jest Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2004, nr 173, poz. 1807). W momencie założenia działalności stajesz się pełnoprawnym przedsiębiorcą – małym, średnim lub dużym, w zależności od tego, ilu pracowników będziesz zatrudniał.

Jednak zanim to zrobisz, musisz ustalić kilka kwestii, między innymi:

■ przedmiot działalności – jaki rodzaj działalności będziesz pro-wadził. Niektóre z nich wymagają uzyskania pozwolenia lub koncesji, dlatego warto wcześniej się zorientować, jakie masz szanse ich uzyskania;

■ nazwa fi rmy – ta informacja będzie niezbędna podczas wszyst-kich etapów zakładania fi rmy;

■ adres siedziby – pamiętaj, że jest to adres głównej siedziby fi rmy. Jeżeli działalność będziesz prowadził w wynajmowanym lub podnajmowanym lokalu, musi zostać sporządzona odpo-wiednia umowa;

■ data rozpoczęcia działalności – zastanów się nad realnym ter-minem, kiedy będziesz mógł ruszyć ze swoim biznesem.

Jakie są formy działalności gospodarczej?

Jeśli chcesz zacząć od czegoś małego, samodzielnie podejmować de-cyzje i być niezależny – rozwiązaniem dla Ciebie będzie indywidu-alna działalność gospodarcza. Pamiętaj jednak, że sam ponosisz ry-zyko fi nansowe. Z kolei, jeżeli chcesz prowadzić biznes we współpracy


z innymi osobami, wspólnie podejmować decyzje – to powinieneś wybrać działalność gospodarczą w formie spółki.

Istnieją różne rodzaje spółek: osobowe (np. jawna, partnerska, komandytowa) oraz kapitałowe (np. akcyjna lub z ograniczoną odpo-wiedzialnością). Różnią się one m.in. sposobem rejestracji, składem osobowym i zarządzaniem, sposobem wnoszenia kapitału i jego wiel-kością oraz odpowiedzialnością za działania spółki. Więcej informa-cji na temat spółek uzyskasz, zapoznając się z treścią kodeksu spółek handlowych.

Uwaga!

Zazwyczaj sam decydujesz o tym, jaką formę działalności gospodar-czej będziesz prowadził. Są jednak takie branże, w których forma re-gulowana jest przepisami (dotyczy to głównie dużych fi rm i przedsię-biorstw takich, jak banki, przychodnie).

Krok I – Złożenie wnioskuW marcu 2009 roku weszła w życie Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. 2009, nr 18, poz. 97), na mocy której powstała koncepcja tzw. „jednego okienka”. Oznacza to, że nie musisz już stać w kolejkach do kilku urzędów z poszczegól-nymi wnioskami, tylko wypełniasz jeden, tzw. wniosek zintegrowany, dzięki któremu został skrócony czas procedury zakładania działal-ności gospodarczej. Wniosek ten składasz w urzędzie miasta, odpo-wiednim dla miejsca prowadzenia fi rmy.


Wniosek zintegrowany (o symbolu EDG -1) jest wnioskiem, który zawiera:

■ wpis do ewidencji działalności gospodarczej; ■ wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospo-

darki narodowej (nadanie numeru REGON); ■ zgłoszenie identyfi kacyjne albo aktualizacyjne numeru NIP; ■ zgłoszenie płatnika składek ubezpieczeń społecznych (ZUS).

Wniosek ten możesz pobrać m.in. ze strony Ministerstwa Gospo-darki (www.mg.gov.pl), gdzie znajdziesz również instrukcję jego wy-pełniania. Złożenie dokumentu jest zwolnione od opłat.

Numer REGON to dziewięciocyfrowy numer statystyczny pod-miotu gospodarczego składany w urzędzie statystycznym. Numerem tym będziesz się posługiwał we wszystkich urzędach (przy miesięcz-nym rozliczeniu, pisaniu pism urzędowych, itp.).

Numer NIP to dziewięciocyfrowy kod identyfi kacji podatnika – a więc dotyczy wszystkich osób fi zycznych lub przedsiębiorców, bę-dących podatnikami. Nadawany jest przez urząd skarbowy.


Rozpoczynając działalność, stajesz się również płatnikiem obo-wiązkowych składek w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Jeśli jest to twoja pierwsza działalność, jesteś nowym przedsiębiorcą na rynku, to przysługuje Ci znaczna zniżka w płaceniu tych składek przez okres dwóch lat. Jest to dla Ciebie istotna informacja, wiąże się ona bowiem z obniżeniem miesięcznych kosztów ponoszonych w związku z prowadzeniem działalności, z kolei okres zniżki jest na tyle długi, że pozwoli dobrze wystartować.

Dane, jakich będziesz potrzebował, aby móc wypełnić formularz EDG -1:

■ imię i nazwisko; ■ nazwa fi rmy; ■ numer ewidencyjny PESEL; ■ adres zamieszkania; ■ rodzaj działalności (PKD); ■ miejsce wykonywania działalności; ■ data rozpoczęcia działalności; ■ numer zezwolenia (w przypadku, jeśli zakres Twojej działalno-

ści tego wymaga).

PKD – Polska Klasyfi kacja Działalności – stanowi systematykę, określającą rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej, przedsta-wionej w postaci kodów. Zgłaszając działalność gospodarczą, mo-żesz wpisać do pięciu kodów – oznacza to, że nie musisz zawężać ob-szaru wykonywania działalności do jednego, np. zakładając przed-szkole, wpisujesz kod 85.1 – Wychowanie przedszkolne. Możesz jed-nak rozszerzyć zakres działalności o kod 85.6 – Działalność wspo-magająca edukację i w przyszłości prowadzić kursy doszkalające dla opiekunek. Pamiętaj, że rozpoczynając działalność, nie musisz re-alizować wszystkich wpisanych „na wyrost” obszarów, ale nie mo-żesz prowadzić działalności niezgodnej z podaną we wniosku. Je-śli w przyszłości będziesz chciał dodać lub zmienić kod, będzie się to wiązało ze złożeniem stosownego wniosku i uiszczeniem opłaty w wysokości ok. 50 zł.


KROK II – Pieczątka i konto w bankuKolejnym zadaniem, przed jakim staniesz po złożeniu wniosku, jest wyrobienie pieczątki fi rmy. Dane, które powinny się znaleźć na pie-czątce, to nazwa fi rmy, numer REGON i NIP oraz dane teleadresowe siedziby. Wyrobienie pieczątki nie jest drogą usługą, cena waha się między 20 -50 zł, a średni czas oczekiwania to dwie godziny. Jeżeli bę-dziesz zadowolony ze współpracy z fi rmą, która wykona dla Ciebie pieczątkę, może warto zapoznać się z proponowaną przez nią ofertą banerów reklamowych, ulotek?

Zakładając działalność gospodarczą, masz obowiązek założe-nia fi rmowego konta bankowego. W tym celu udaj się do wybra-nego banku (warto zrobić rozeznanie w ofertach dla kont fi rmowych) i złóż odpowiedni wniosek. Dokumenty, jakie będą Ci potrzebne, to: dowód osobisty, zaświadczenie o wpisie do Ewidencji Działalno-ści Gospodarczej, zaświadczenie nadania numerów NIP i REGON, w niektórych bankach również pieczęć fi rmowa.

KROK III – PIP i SANEPIDJeśli zamierzasz zatrudniać pracowników, obowiązkowo musisz zgło-sić się do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), która sprawuje kontrolę nad przestrzeganiem przez pracodawców prawa pracy oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP).

Z wizytą musisz udać się również do wojewódzkiej lub powia-towej stacji sanitarno - epidemiologicznej, czyli sanepidu. Instytu-cja ta czuwa nad przestrzeganiem zasad higieny pracy w zakładach pracy. Pamiętaj, że zgłoszenie to musi nastąpić w ciągu 14 dni od roz-poczęcia prowadzenia działalności gospodarczej. Zgłoszenie do sane-pidu uzyskasz poprzez złożenie wniosku, przedstawienie inwentary-zacji wraz z opisem technologicznym, przedstawienie planów archi-tektonicznych oraz danych dotyczących pomieszczeń: powierzchni, wysokości, liczby okien, dostępu do wody, itp. (www.mambiznes.pl).


KROK IV – Koncesje, licencje i pozwoleniaNie każdą działalność gospodarczą można prowadzić bez uzyska-nia stosownej zgody. Zgoda ta dotyczy zazwyczaj sprzedaży produk-tów, usług, na które trzeba posiadać licencję, lub koncesję. Dziedziny, które obwarowane są takim przepisem związane są między innymi z wyrobami spirytusowymi i tytoniowymi, działalnością ubezpiecze-niową, obrotem i wytwarzaniem farmaceutyków i materiałów me-dycznych, usługami detektywistycznymi, organizacją i sprzedażą im-prez turystycznych.

Kiedy przejdziesz przez te cztery etapy, Twoja działalność bę-dzie już pełnoprawnym podmiotem gospodarczym. Teraz czas na działanie!


Profi l „idealnego przedsiębiorcy”

Czy nadaję się na przedsiębiorcę?

Rozpoczynając rozważania na temat zakładania własnej fi rmy, nie wystarczy mieć pomysł, wiedzieć, jak go zrealizować i posiadać odpo-wiedni kapitał. Należy się również zastanowić, czy będzie ona miała szanse utrzymać się na rynku. Na kwestię tę wpływają czynniki: ze-wnętrzne (np. sytuacja gospodarcza regionu, w jakim będzie prowa-dzona działalność, popyt) oraz wewnętrzne (cechy charakteru, kom-petencje, kwalifi kacje, umiejętności osoby zarządzającej).

Od czynników wewnętrznych, a więc od tego, jaki jest przedsię-biorca, w dużej mierze zależy sukces fi rmy. Zanim podejmiesz de-cyzję o założeniu własnego biznesu, sprawdź, czy posiadasz cechy, umiejętności, kompetencje niezbędne do jego prowadzenia. Żeby Ci to ułatwić poniżej zamieszczona została lista takich cech – zapoznaj się z nimi i zastanów się, które z nich opisują Ciebie, a nad którymi będziesz musiał jeszcze popracować:

■ przedsiębiorczość; ■ umiejętność organizowania czasu; ■ umiejętność podejmowania decyzji; ■ samodzielność; ■ łatwość nawiązywania kontaktów; ■ umiejętne zarządzanie ludźmi; ■ odwaga; ■ poczucie własnej wartości; ■ odpowiedzialność; ■ postępowanie według wyznawanych wartości; ■ opanowanie; ■ empatia.


Pierwszą z wymienionych cech jest przedsiębiorczość – pewnie zastanawiasz się, co ona oznacza i jakie zachowania wskazują na jej posiadanie? Decydując się na założenie własnej działalności gospo-darczej, przygotuj się na ciężką pracę. Przedsiębiorczość to zaradność i umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach. W sprawdzeniu, czy jesteś przedsiębiorczy, pomoże Ci zamieszczony w Aneksie test. Nie przejmuj się również, jeśli nie wszystkie z wymienionych cech pasują do Ciebie – nie ma ideałów, warto jednak zastanowić się, czy jesteś w stanie je w sobie rozwinąć lub zmienić. Jeśli nie jesteś pewien, jakie masz kompetencje lub nie wiesz, jak nad nimi pracować – zgłoś się do doradcy zawodu, który pomoże Ci ten problem rozwiązać.


Dotacje na rozpoczęcie własnej działalności

Skąd wziąć środki na rozpoczęcie własnej fi rmy?

Większość osób, które mają pomysł na własny biznes i chcą go urze-czywistnić, boryka się z podstawowym problemem: skąd wziąć kapi-tał na start? Niestety, każdy koncept na działalność wiąże się z mniej-szymi lub większymi kosztami na początku. Wiadomym jest też, że zanim fi rma zacznie przynosić zyski, minie sporo czasu. Źródeł fi -nansowania istnieje wiele. Pierwszym, zasadniczym jest kapitał wła-sny – oszczędności, lokaty, nieruchomości. Jeśli nie posiadasz kapi-tału, może warto się zorientować, czy ktoś z Twojej rodziny nie byłby zainteresowany zainwestowaniem w Twoje przedsięwzięcie na wspól-nie ustalonych warunkach. Innym sposobem uzyskania potrzebnych środków jest fi nansowanie komercyjne poprzez zaciągnięcie kredytu, kupienie sprzętu w leasing lub pozyskanie inwestora. W tej części Przewodnika znajdziesz wykaz dostępnych możliwości wraz ze wska-zaniem plusów i minusów korzystania z wybranego sposobu pozy-skania kapitału.

Bank – jako przedsiębiorca wchodzący na rynek, masz możliwość skorzystania ze specjalnie przygotowanej w bankach linii kredytowej. Musisz jednak pamiętać, że kredyt taki jest dość wysoko oprocento-wany. Aby się o niego ubiegać, musisz przedstawić wstępny bizne-splan oraz wykazać możliwości zabezpieczenia, np. hipotecznego (je-śli jesteś właścicielem nieruchomości). Większość przedsiębiorców, rozpoczynających dopiero swoją przygodę z biznesem, nie ma wy-starczającego pokrycia, jednak nie jest to najłatwiejsza forma fi nan-sowania, a biorąc pod uwagę koszty związane z przyznaniem kredytu – nie jest również szczególnie korzystna (www.mambiznes.pl).

Firma leasingowa jest instytucją, która umożliwia przedsiębiorcom nabycie środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz gruntów. Transakcje tego rodzaju formalizowane są umową


leasingową, w której jedna ze stron przekazuje przedmiot umowy w zamian za określoną zapłatę w ratach. Oprocentowanie jest mniej-sze niż w przypadku kredytu, niemniej pamiętaj, że koszt zakupu jest ostatecznie wyższy, niż gdybyś kupował urządzenia za gotówkę. Przy-znanie zakupu w leasingu jest również mniej czasochłonne, co jest istotne, jeśli chcesz jak najszybciej rozpocząć działalność. Musisz jed-nak pamiętać, że przez cały czas trwania umowy leasingowej wła-ścicielem zakupionego produktu jest fi rma leasingowa – Ty jedynie wykorzystujesz go do swoich celów gospodarczych. Na Twoją wła-sność produkt ten przechodzi w chwili spłacenia przez Ciebie ostat-niej opłaty leasingowej.

Fundusze Venture Capital to podmioty, które decydują się na dofi -nansowanie nowego biznesu z własnych środków w zamian za udział w przedsięwzięciu – stają się tym samym, w pewnej części, współ-właścicielami. Ten sposób fi nansowania, mimo że nie wiąże się z po-noszeniem kosztów, jak w przypadku kredytu lub leasingu, jest re-latywnie skomplikowany i czasochłonny. Nie wystarczy przedsta-wić poprawnie napisanego biznesplanu, inwestorzy będą wymagali od Ciebie stworzenia modelu biznesowego – pewnego rodzaju symu-lacji – aby pokazać, że Twój pomysł ma duże szanse na rozwój. Je-śli uda Ci się już znaleźć zainteresowanego inwestora, musisz liczyć się z tym, że nie będzie to tylko i wyłącznie Twoja fi rma – w zależ-ności od umowy, jaką zawrzesz z inwestorem, w różnym stopniu ma on prawo sprawować nadzór, kontrolę nad prowadzoną działalno-ścią, a co za tym idzie – nie masz możliwości samodzielnego podej-mowania decyzji dotyczących fi rmy.

Anioły Biznesu (Business Angels) – dość interesującą formą jest także współpraca z Aniołami Biznesu, czyli osobami prywatnymi posiada-jącymi środki fi nansowe, które chcą zainwestować w dobrze zapowia-dające się nowe biznesy. Są to zazwyczaj osoby, które dzięki ciężkiej pracy dorobiły się majątku, ale pamiętają, jak ciężko jest wystartować na konkurencyjnym rynku. Pozyskanie Anioła Biznesu nie jest jed-nak proste – tu również nie wystarczy przedstawić biznesplanu. Dla


tego typu inwestorów liczy się Twoje przygotowanie do prowadzenia własnej fi rmy, znaczenie ma również innowacyjny pomysł. Anioły Biznesu decydują się wspierać projekty, które mają szanse przynieść wysokie zyski. Niemniej, współpraca z nimi jest mniej sformalizo-wana i nie mają tak dużych praw jak instytucjonalni inwestorzy. Listę Aniołów Biznesu i szczegółowe informacje na temat tej formy współ-pracy znajdziesz na stronie: www.polban.pl.

Firmy doradztwa fi nansowo -gospodarczego – są swojego rodzaju łącznikiem między przedsiębiorcą a bankami, funduszami, inwesto-rami i Aniołami Biznesu. Doradcy pomogą Ci wybrać najodpowied-niejszą z dostępnych dla Ciebie możliwości, przedstawią warunki umowy i kryteria, jakie musisz spełniać. Firmy te reprezentują inte-resy klienta – Ciebie – ale współpracują też z wieloma inwestorami, co skraca czas i usprawnia przebieg całego procesu inwestycyjnego.

Pamiętaj jednak, że obcy kapitał ma jedną wadę – musisz go zwrócić z nadwyżką!


Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości to największa inicja-tywa akademicka ostatnich lat, mająca na celu rozwój przedsiębior-czości wśród młodych Polaków. Zrzesza studentów i absolwentów chcących w praktyce wykorzystać wiedzę teoretyczną, zdobytą pod-czas studiów. AIP umożliwiają takim osobom dobry start na rynku poprzez, m.in.:

■ „użyczenie” osobowości prawnej (nie zakładasz więc działal-ności gospodarczej, tylko stajesz się jednym z pionów AIP);

■ prowadzenie doradztwa z zakresu: tworzenia własnego biz-nesu, pozyskiwania funduszy, podstaw prawnych, księgowości;

■ udostępnienie pomieszczenia biurowego z podstawowym wy-posażeniem;

■ brak konieczności płacenia składek ZUS (obowiązuje osoby do 25. roku życia).

Jak więc widzisz, AIP daje wiele możliwości i jest bezpiecznym sposobem na urzeczywistnienie pomysłu założenia własnej fi rmy. Je-dynym ograniczeniem, jakie wprowadzają inkubatory, to wiek osoby zainteresowanej – w chwili złożenia wniosku nie może ona przekro-czyć 30. roku życia.

Współpracę z AIP rozpoczynasz od złożenia odpowiedniego for-mularza, w którym opiszesz swój pomysł (znajdziesz go na stronie: www.inkubatory.pl). Na rozpatrzenie dokumentu czekasz ok. dwóch--trzech dni. Jeśli komisja uzna, że pomysł jest dobry i możliwy do zre-alizowania, skontaktuje się z Tobą w celu umówienia terminu spotka-nia, na którym zostaną Ci przedstawione warunki współpracy oraz treść umowy. Koszt prowadzenia fi rmy w AIP to 200 zł miesięcznie – biorąc pod uwagę fakt, że zwolniony zostajesz z płacenia składek ZUS, nie wynajmujesz biura oraz w cenie tej masz doradztwo prawne i księgowe – jest to na pewno bardzo korzystny sposób na wystarto-wanie. Nie jest to jednak rozwiązanie bezterminowe, bowiem mak-symalny okres współpracy z AIP to 2 lata, następnie przychodzi czas na usamodzielnienie.


Po pieniądze do… Unii

Kolejną możliwością, jaką masz na dofi nansowanie fi rmy, jest dota-cja pochodząca z Unii Europejskiej. Stanowi ona korzystną, a zara-zem niezwykle popularną formę pozyskiwania kapitału na start. Naj-większym plusem tego źródła fi nansowania jest to, że jest ono bez-zwrotne. Minusem – szczegółowe instrukcje i wytyczne, określające warunki dostępu.

Skąd pochodzą pieniądze znajdujące się w Unii Europejskiej?

„Środki w budżecie Unii Europejskiej pochodzą z trzech podstawo-wych źródeł:

■ z ceł pobieranych od towarów importowanych z państw, które nie są członkami Unii Europejskiej (tzw. tradycyjne zasoby własne Unii);

■ z dochodów z VAT (czyli podatku od wartości dodanej) – jest to określony procent, który dane państwo ma zapłacić Unii od środków pochodzących z podatku VAT;

■ z dochodu narodowego każdego z państw członkowskich: każde państwo płaci 0,73% swojego Produktu Narodowego Brutto (PNB) do budżetu Unii. Jest to obecnie największe źró-dło środków fi nansowych Unii Europejskiej”. (www.fundusze-europejskie.gov.pl).

Wkład każdego państwa jest inny, zależny od poziomu gospodar-czego danego kraju. Oznacza to, że bogatsze państwa wnoszą więcej do budżetu Unii niż biedniejsze.

Co to są fundusze strukturalne i na jakiej zasadzie działają?

Fundusze strukturalne powstały w celu realizacji polityki spójno-ści Unii Europejskiej, której celem jest podejmowanie działań pro-wadzących do wyrównania warunków społecznych i ekonomicz-nych wszystkich państw członkowskich, a w szczególności wyrów-nania poziomu rozwoju różnych regionów Unii (np. obszarów wiej-skich). Nazywane są funduszami strukturalnymi, ponieważ służą


wprowadzaniu polityki pożądanej w danym sektorze, której efektem są zmiany w strukturze zatrudnienia, gospodarki, administracji. Unia Europejska określa, który region powinien uzyskać unijne fundusze na podstawie wskaźnika poziomu Produktu Krajowego Brutto (PKB).

Główne cele polityki spójności UE na lata 2007–2013 realizo-wane są przez dwa fundusze: ■ Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) – najwięk-

szy fundusz, którego celem jest wspieranie regionów, a dokładniej wyrównywanie różnic w stosunku do regionów bogatszych, lepiej rozwiniętych. Realizowany jest w takich dziedzinach, jak: inicja-tywy na rzecz rozwoju lokalnego oraz zatrudnienia, działalności małych i średnich przedsiębiorstw, inwestycje produkcyjne umoż-liwiające tworzenie lub utrzymywanie trwałego zatrudnienia, in-frastruktura, rozwój turystyki oraz inwestycji w dziedzinie kultury, ochrona i poprawa stanu środowiska, rozwój społeczeństwa infor-macyjnego;

■ Europejski Fundusz Społeczny (EFS) – stworzony został, aby po-prawić jakość i dostępność miejsc pracy, wspomagać rynek pracy, a tym samym przeciwdziałać bezrobociu. Wspiera przedsiębior-czość oraz zatrudnienie kobiet i zapobieganie wykluczeniu spo-łecznemu. Dokumentem, który określa szczegóły wdrażania fun-duszy, jest Narodowa Strategia Spójności. Narzędziami realizacji celów NSS są programy, które określają typy przedsięwzięć, ob-jętych możliwością pomocy fi nansowej. Wskazują również pod-mioty, które mogą ubiegać się o dotacje. Wśród tych programów wyróżniamy:

■ Program Infrastruktura i Środowisko – współfi nansowany z EFRR i FS (Funduszu Spójności);

■ Program Innowacyjna Gospodarka – współfi nansowany z EFRR;

■ Program Kapitał Ludzki – współfi nansowany z EFS; ■ 16 Programów Regionalnych – fi nansowane z EFRR; ■ Program Rozwój Polski Wschodniej – fi nansowany z EFRR; ■ Program Pomoc Techniczna – fi nansowany z EFRR;


■ Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej – fi nanso-wany z EFRR.

W każdym programie zostały określone priorytety, odnoszące się do zidentyfi kowanych problemów, wymagających wsparcia. Dzielą się one na działania i poddziałania, np. POKL 6.2 oznacza:

Program Operacyjny Kapitał LudzkiPriorytet 6: „Rynek pracy otwarty dla wszystkich”Działanie 2: „Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samo-

zatrudnienia” Więcej informacji na temat funduszy europejskich znajdziesz

na stronie: www.funduszeeuropejskie.gov.pl.

Co to jest projekt?

„Projekt to zorganizowany i ułożony w czasie (z określonym po-czątkiem i końcem) ciąg wielu działań, zmierzających do osiągnię-cia konkretnego i mierzalnego wyniku, adresowany do konkretnych grup odbiorców, wymagający znacznych, lecz nielimitowanych środ-ków rzeczowych, ludzkich i fi nansowych” (Podręcznik, 2003: 8).

Przygotowanie projektu ma charakter wieloetapowy. Opiera się przede wszystkim na Twoim know -how, niemniej o sukcesie zadecy-duje również organizacja procesu przygotowania wniosku o dofi nan-sowanie projektu. Ułatwieniem dla Ciebie może być schemat:

POMYSŁ

WYBÓR PROGRAMU, PRIORYTETU, DZIAŁANIA I PODDZIAŁANIA

ZAPOZNANIE Z DOKUMENTACJĄ KONKURSOWĄ

OPRACOWANIE I ZŁOŻENIE WNIOSKU W INSTYTUCJI PORŚREDNICZĄCEJ

PODPISANIE UMOWY

REALIZACJA PROJEKTU


Pomysł: musisz znać odpowiedzi na pytania: co chcesz robić? kto będzie Twoim odbiorcą? jakich zasobów potrzebujesz, aby móc reali-zować cele?

Program i działania: znajdź program współfi nansowania, który umożliwi Ci realizację pomysłu. Skorzystaj z wyszukiwarek na stro-nach internetowych. Możesz również zgłosić się do punktów dorad-czych, np. Regionalnego Ośrodka Szkoleniowego Europejskiego Fun-duszu Społecznego, Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości lub Europe Direct.

Dokumentacja konkursowa: zawiera szczegółowe informacje dotyczące typu możliwych działań, wymagań związanych z ich reali-zacją, określa docelową grupę uczestników, termin złożenia wniosku, kryteria oceny formalnej i merytorycznej, wykaz załączników nie-zbędnych do złożenia wniosku oraz podpisania umowy. Odnosi się ona do podstawy prawnej oraz dokumentów programowych, w tym m.in. wytycznych w zakresie kwalifi kowania wydatków. W doku-mentacji konkursowej wskazane są podstawowe grupy kosztów nie-kwalifi kowanych we wnioskach, co oznacza, że nie na wszystkie za-łożone w projekcie działania otrzymasz dofi nansowanie. Koszty do-zwolone przez instytucje zarządzające określane są mianem kosztów kwalifi kowanych, czyli takich, których poniesienie jest merytorycz-nie uzasadnione.

Wniosek: czyli formularz, który wypełniasz w specjalnie do tego przygotowanym programie (generatorze wniosków). Jest dokumen-tem, który zawiera opis planowanego projektu – jego cel, przedmiot, sposób i czas realizacji, produkty i rezultaty, jakie masz zamiar uzy-skać, jak również informacje dotyczące potencjału, harmonogramu zaplanowanych zadań oraz budżetu.

Po ogłoszeniu konkursu, należy złożyć wypełniony wniosek w in-stytucji wskazanej w dokumentacji konkursowej. Uzyskanie pozy-tywnej oceny formalnej, a następnie merytorycznej, kwalifi kuje Cię do włączenia na listę projektów rekomendowanych do dofi nansowa-nia. W przypadku pozytywnej decyzji o dofi nansowaniu projektu – zostanie z Tobą podpisana umowa, na podstawie której możesz roz-począć jego realizację.


Umowa o dofi nansowanie: podpisanie umowy jest przepustką do „wdrożenia w życie” pomysłu opisanego we wniosku. Podpisu-jąc umowę o dofi nansowanie projektu, stajesz się benefi cjentem. Be-nefi cjent: „to osoba fi zyczna, osoba prawna lub jednostka organi-zacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, korzystająca z publicz-nych środków wspólnotowych i publicznych środków krajowych na podstawie umowy o dofi nansowanie projektu albo decyzji, pod-jętej odpowiednio przez właściwego ministra, jeśli pełni funkcję in-stytucji zarządzającej albo instytucji pośredniczącej, albo przez woje-wodę, jeśli pełni funkcję instytucji pośredniczącej„ (www.fundusze-europejskie.gov.pl).

Pamiętaj, iż w dotacjach współfi nansowanych ze środków UE stosuje się zasadę refundacji kosztów, co oznacza, że otrzymasz zwrot poniesionych przez Ciebie kosztów, określonych jako kwalifi kowane. Refundacja ta jest dokonywana zazwyczaj w formie płatności okre-sowych.

Znasz już podstawowe zagadnienia i defi nicje związane z progra-mami dofi nansowania unijnego, czas na poznanie listy programów, z których możesz skorzystać, aby zdobyć środki na założenie własnej fi rmy.

Z jakich programów mogę skorzystać, ubiegając się o dofi nansowanie działalności gospodarczej?

Ubiegając się o dofi nansowanie na rozpoczęcie własnej fi rmy, mo-żesz skorzystać z:1. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 8.12. Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 3.2.13. Programy Operacyjnego Kapitał Ludzki 6.2

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (PO IG) Celem programu jest rozwój polskiej gospodarki w oparciu o inno-wacyjne przedsiębiorstwa. W ramach PO IG wspierane będą pro-jekty, które są nowatorskie co najmniej w skali kraju.


Innowacyjność przedsiębiorstw polega na ich zdolności do wdra-żania i stosowania w praktyce nowych technologii, wyników badań ośrodków naukowych, a także tworzenia produktów i usług oraz roz-wiązań w sferze organizacji, zarządzania (np. nowe linie produk-cyjne, skracające czas potrzebny na wytworzenie produktu, maszyny pozwalające na produkowanie lepszych jakościowo rzeczy, niereali-zowane na rynku usługi).

Projekty, które są innowacyjne w skali regionu, wspierane są w ra-mach 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO).

PO IG Priorytet 8: Społeczeństwo informacyjne – zwiększanie inno-wacyjności gospodarki Działanie 1: Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie go-spodarki elektronicznej

Jego celem jest rozwój gospodarki elektronicznej poprzez wspie-ranie innowacyjnych e -usług oraz zmniejszanie barier ich wykorzy-stywania w społeczeństwie.

E -usługa to usługa realizowana całkowicie lub częściowo w spo-sób automatyczny dzięki wykorzystaniu technologii informatycznej. Jej cechą charakterystyczną jest to, że jest zindywidualizowana – sta-nowi odpowiedź na konkretne potrzeby klienta. Polega na wysyłaniu i odbieraniu danych za pomocą systemów teleinformatycznych, np. przez Internet.

Benefi cjentami mogą być m.in. nowo tworzone mikro -, małe i średnie przedsiębiorstwa.

Dotację można otrzymać na: ■ sprzęt elektroniczny, komputery, oprogramowanie, licencje; ■ usługi (np. doradcze, techniczne, informatyczne); ■ potrzebne szkolenia; ■ dofi nansowanie bieżącej działalności fi rmy (np. składki ZUS,

wynagrodzenia pracowników, czynsz).

Dotacji nie można otrzymać na: ■ zwykłe usługi hostingowe oraz rejestrację i utrzymanie domen

i stron internetowych;


■ typowe sklepy internetowe (nie wystarczy składanie zleceń drogą internetową).

Przynajmniej jedna usługa w projekcie musi być w pełni automa-tyczna i niemożliwa do realizacji metodami tradycyjnymi, bez Inter-netu. Usługi muszą być składane i realizowane za pomocą systemu.

Przykłady: internetowy dobór oprawek do okularów, usługa SMS o atrakcjach turystycznych w regionie.

Warunki dofi nansowania: projekt rozpoczyna się po złożeniu wniosku o dotację (nie można dofi nansować projektów już istnie-jących lub realizowanych). Kwota wsparcia wynosi od 20 tys. do 1 mln zł, ale dotacja może wynosić do 85% wydatków kwalifi kowanych i działa na zasadzie refundacji, co oznacza, że inwestycja musi zostać zrealizowana z własnych środków (ew. kredytów) i dopiero po jej roz-liczeniu, otrzymuje się częściowy zwrot kosztów. Projekt objęty jest dofi nansowaniem przez maksymalnie 24 miesiące.

Gdzie uzyskam szczegółowe informacje?

Jeśli zdecydujesz się korzystać z programu PO IG 8.1, szczegółowych informacji szukaj na stronach Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębior-czości: http://www.parp.gov.pl. Tam również są umieszczone harmo-nogramy ogłaszania konkursów oraz dokumentacja konkursowa.

Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) Celem tego programu jest wspieranie działań na rzecz zrównoważo-nego rozwoju obszarów wiejskich.

PROW priorytet 3: Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowa-nie gospodarki wiejskiej Działanie 1: Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw (PROW 3.1.2)

Celem jest wspieranie przedsiębiorczości oraz zatrudnienia na obszarach wiejskich.

Benefi cjentami mogą być fi rmy w gminach wiejskich, miej-skich (do 5 tys. mieszkańców) i wiejsko -miejskich (do 5 lub 20 tys.


mieszkańców) w przypadku dofi nansowania na rozwój już istnieją-cych fi rm lub dla osób fi zycznych, które chcą założyć fi rmę (wtedy kryterium dostępu jest adres zameldowania).

Dotację można otrzymać na: ■ budowę lub remont budynku; ■ zakup maszyn, sprzętu i wyposażenia; ■ zakup sprzętu komputerowego i oprogramowania; ■ zakup środka transportu (do przewozu max. 8 osób), przy-

czepy.Dotacji nie można otrzymać na: ■ podatek VAT; ■ zakup nieruchomości; ■ zakup rzeczy używanych.

Przykłady: restauracja, sala weselna, przedszkole, sklep.Warunki dofi nansowania: fi nansowanie oparte jest na refundacji

do 50% kosztów kwalifi kowanych. W przypadku biznesplanów za-kładających stworzenie 1 -2 miejsc pracy kwota dofi nansowania wy-nosi do 100 tys. zł. Jeśli w swoim planie zakładasz utworzenie 3 -4 miejsc pracy, to kwota ta wynosi 200 tys. zł, a w przypadku 5 i więcej miejsc – 300 tys. zł.

Gdzie uzyskam szczegółowe informacje?

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o możliwości korzystania z tego programu, skontaktuj się z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa: http:// www.arimr.gov.pl.

Znasz już dwa programy, z których możesz skorzystać, ubiegając się o dofi nansowanie. Teraz zastanów się, jak rozpocząć pisanie pro-jektu i jak wypełnić wniosek. Na początku musisz odpowiedzieć so-bie na kilka zasadniczych pytań: co chcesz robić i po co (cele, dzia-łania i rezultaty), dlaczego warto się tego podjąć (uzasadnienie), jak ma wyglądać organizacja prac (zarządzanie), kto będzie wchodził w skład zespołu, jakie koszty zostaną poniesione (budżet), jak spraw-dzisz, czy Twój cel został osiągnięty (wskaźniki, monitoring i ewa-luacja) oraz co może Ci przeszkodzić w realizacji projektu (ryzyko).


Odpowiedzi na te pytania muszą być szczegółowe i pełne. Spisuj je po kolei tak, żeby stworzyły ogólny plan przedsięwzięcia (analogicz-nie do budowy biznesplanu).

Następnym krokiem jest przeniesienie tych informacji i zało-żeń na wniosek. Nie jest to jednak zwykły wniosek – wypełniany go w specjalnie przygotowanym programie, tzw. generatorze wniosków. Wszystkie informacje odnośnie działania generatora oraz instrukcji wypełniania go znajdziesz na stronach internetowych instytucji po-średniczących. Nie martw się, jeśli okaże się, że masz problemy ze zro-zumieniem funkcjonowania i wypełnianiem wniosku w generatorze. Są instytucje, które proponują bezpłatne szkolenia z zakresu omawia-nego zagadnienia, a należy do nich m.in. Regionalny Ośrodek Szkole-niowy Europejskiego Funduszu Społecznego (www.roefs.pl).

Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL)Głównym celem programu jest wzrost zatrudnienia i spójności spo-łecznej. Realizowany jest poprzez podnoszenie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i bier-nych zawodowo, zmniejszanie wykluczenia społecznego, poprawę zdolności adaptacyjnych pracowników wobec zmian zachodzących w gospodarce, upowszechnianie edukacji na każdym etapie kształce-nia i zwiększanie jakości usług edukacyjnych.

POKL priorytet 6: Rynek pracy otwarty dla wszystkichDziałanie: Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrud-nienia (POKL 6.2)

Jeżeli chcesz założyć działalność gospodarczą, a nie możesz sko-rzystać z wymienionych programów (nie spełniasz kryteriów) i nie wiesz, czy poradzisz sobie sam z prowadzeniem projektu, idealną propozycją będzie dla Ciebie właśnie ten program. Jest on skiero-wany do osób, które chcą założyć własną działalność gospodarczą, ale poprzez instytucję pośredniczącą.

Celem jest wsparcie młodych przedsiębiorców. Benefi cjentem jest instytucja, która składa wniosek o dofi nanso-

wanie.


Uczestnikami są osoby, zamierzające rozpocząć własną działal-ność gospodarczą (z wyłączeniem osób, które posiadały zarejestro-waną działalność w okresie 1 roku przed przystąpieniem do pro-jektu), a w szczególności m.in.:

■ kobiety (w tym powracające oraz wchodzące po raz pierwszy na rynek pracy po przerwie związanej z urodzeniem i wycho-waniem dzieci);

■ osoby do 25 roku życia; ■ osoby niepełnosprawne; ■ osoby zamieszkujące w gminach wiejskich i miejsko -wiejskich

oraz mieszkańcy miast (do 25 tys. mieszkańców), zamierzające podjąć zatrudnienie w obszarach niezwiązanych z produkcją rolną i/lub zwierzęcą.

Uczestnikami projektu mogą być również osoby pracujące na podstawie umowy o pracę lub umów cywilno -prawnych.

Wsparcie, jakie można uzyskać w ramach tego działania, to:1. Doradztwo oraz szkolenia umożliwiające uzyskanie wiedzy i umie-

jętności potrzebnych do założenia i prowadzenia działalności gospo-darczej (z zakresu np. księgowości, marketingu, prawa pracy, prawa podatkowego, ubezpieczeń społecznych, przepisów BHP, sporządza-nia biznesplanu, obsługi programów do wystawiania faktur).

2. Przyznanie środków fi nansowych na wydatki związane z rozpo-częciem działalności gospodarczej tylko tym uczestnikom pro-jektu, którzy zakończyli udział w etapie szkoleniowo -doradczym i zarejestrowali mikroprzedsiębiorstwo. Maksymalna kwota, o jaką możesz się starać, to 40 tys. zł.

3. Wsparcie pomostowe (do 6 lub 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności) – jest to wsparcie fi nansowe wypłacane miesięcznie (nie więcej niż równowartość minimalnego wynagrodzenia brutto – obecnie 1314 zł) oraz doradztwo, m.in. z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej, które udzielane jest w trakcie prowa-dzenia fi rmy.

Warunkiem dofi nansowania jest wkład własny uczestnika (w for-mie środków pieniężnych lub rzeczowych) w wysokości min. 10%


przyznanych środków fi nansowych. Osoba, która otrzymała dotację, musi oddać ją wraz z odsetkami, jeżeli prowadziła działalność gospo-darczą krócej niż 12 miesięcy.

Gdzie znajdziesz szczegółowe informacje?

Wszystkie warunki oraz listę instytucji, które obecnie prowadzą pro-jekty w ramach POKL 6.2, znajdziesz na stronie internetowej Dolno-śląskiego Wojewódzkiego Urzędu Pracy: www.pokl.dwup.pl.

Jak może pomóc urząd pracy?

Środki na założenie działalności z powiatowych urzędów pracy to możliwość, z której możesz skorzystać, jeśli:

■ jesteś zarejestrowany jako bezrobotny w urzędzie pracy; ■ w ciągu 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku nie od-

mówiłeś przyjęcia oferty pracy, szkolenia lub innej formy akty-wizacji zawodowej proponowanej przez urząd i nie prowadzi-łeś własnej działalności gospodarczej;

■ nie korzystałeś dotychczas z pożyczki z funduszu pracy lub z innych funduszy publicznych na podjęcie działalności go-spodarczej lub rolniczej.

Ile możesz otrzymać i na jakich warunkach?

Kwota, jaka jest przyznawana w powiatowych urzędach pracy, wynosi sześciokrotność średniego wynagrodzenia w kraju (w tej chwili jest to ok. 19 tysięcy złotych). Aby otrzymać dofi nansowanie, należy wy-pełnić odpowiedni wniosek o jego przyznanie (znajdziesz go na stro-nach internetowych urzędów pracy) i złożyć w odpowiednim urzę-dzie (tam, gdzie jesteś zarejestrowany).

W formularzu powinny się znaleźć następujące informacje: ■ wysokość dotacji; ■ rodzaj działalności gospodarczej, którą zamierzasz podjąć; ■ szacunki kosztów związanych z podjęciem działalności i wska-

zanie źródeł ich fi nansowania;


■ szczegółowy opis działań podjętych na rzecz rozpoczęcia dzia-łalności, dotyczących w szczególności pozyskania lokalu, uzy-skania niezbędnych pozwoleń oraz szkoleń;

■ dokładny opis i harmonogram poszczególnych zakupów w ra-mach środków, o które się starasz;

■ spodziewane wyniki fi nansowe z prowadzonej działalności go-spodarczej;

■ koszty pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa dotyczących tej działalności.

W ciągu 30 dni od dnia złożenia wniosku i pozostałych wyma-ganych dokumentów starosta wydaje decyzję o przyznaniu dota-cji. W przypadku uzyskania wsparcia – zawierana jest umowa, która określa warunki korzystania z przyznanych środków. Dotacja z PUP jest bezzwrotna, jeśli spełnisz wszystkie wymagania ujęte w umowie, którą podpisujesz z urzędem.

Zawarta umowa zobowiązuje Cię przede wszystkim do: ■ wydatkowania środków zgodnie z pierwotnym przeznacze-

niem; ■ udokumentowania i rozliczenia dotacji w terminie określo-

nym w umowie; ■ prowadzenia działalności przez minimum 12 miesięcy.

Jeśli któryś z warunków nie zostanie dotrzymany, zobowią-zany będziesz do zwrotu całej kwoty dofi nansowania w ciągu 30 dni od momentu zaistniałej nieścisłości.

Pamiętaj, aby nie rejestrować działalności gospodarczej przed uzyskaniem decyzji o przyznaniu środków!

Jak widzisz, istnieje wiele możliwości na dofi nansowanie nowych fi rm, z których możesz skorzystać, żeby móc dobrze wystartować na rynku. Zastanów się teraz, która z opcji będzie dla Ciebie najod-powiedniejsza i najbardziej opłacalna. W wyborze tym mogą pomóc Ci również doradcy fi nansowi.

Na zakończenie

Pamiętaj, że sukces w odnalezieniu się na rynku pracy zależy od Two-jego podejścia, motywacji i chęci. Nie zrażaj się drobnymi niepowo-dzeniami, jeśli takie się pojawią. To prawda, że konkurencja jest duża, ale jeśli zabierzesz się do działania już teraz i wykorzystasz zamiesz-czone w Przewodniku wskazówki, to będziesz robił dobre wrażenie na pracodawcach, inwestorach, co zwiększy Twoje szanse na dalszy rozwój zawodowy, samozatrudnienie lub zdobycie satysfakcjonują-cego zatrudnienia.

Pamiętaj również, że najlepszą strategią działania jest podejmo-wanie małych kroków, dzięki którym będziesz mógł dojść do celu, jaki sobie założysz.

Na koniec sprawdź, czy jesteś uważnym czytelnikiem Przewod-nika i czy nie przeoczyłeś jakichś ważnych zagadnień. W tym celu za-poznaj się z ofertą na stanowisko „Uważnego Czytelnika” .

UWAGA!POSZUKIWANY UWAŻNY CZYTELNIK!

Idealny kandydat powinien znać: ■ techniki poszukiwania pracy i umieć je wykorzystać; ■ zasadę konkurencyjności przy doborze pracownika; ■ etapy selekcji i rekrutacji; ■ strukturę dokumentów aplikacyjnych: CV oraz listu motywa-

cyjnego; ■ ogólne zasady przygotowania do rozmowy kwalifi kacyjnej; ■ sposoby na poradzenie sobie z „ogniem pytań”; ■ zasady negocjacji płacowych;


■ sposoby na wykorzystanie tej wiedzy podczas rozmowy kwa-lifi kacyjnej;

■ techniki radzenia sobie ze stresem rekrutacyjnym; ■ procedurę zakładania działalności gospodarczej; ■ strukturę biznesplanu oraz jego poszczególne elementy; ■ możliwości fi nansowania własnej fi rmy.

Jeśli są jednak zagadnienia, które chciałbyś zgłębić, masz wąt-pliwości, czy dobrze zrozumiałeś zawarte w Przewodniku treści, lub masz problem z wykorzystaniem nabytej wiedzy w praktyce, zgłoś się do Biura Karier DSW, ul. Wagonowa 9, pok. 1, lub zajrzyj na stronę internetową: www.biurokarier.dsw.edu.pl.

Gwarantujemy: ■ konsultacje indywidualne dotyczące interesującego Cię zagad-

nienia; ■ pomoc w napisaniu CV, listu motywacyjnego; ■ wsparcie przy planowaniu własnej ścieżki rozwojowej; ■ pomoc w odnalezieniu się na obecnym rynku pracy; ■ dostęp do bazy najnowszych ofert pracy, praktyk i stażu; ■ udział w warsztatach z zakresu ścieżki zawodowej, przedsię-

biorczości oraz rozwoju zawodowego; ■ poradnictwo na odległość, czyli możliwość zadania pytania

doradcy zawodu i wysyłania je na adres e -mail: [email protected], aby otrzymać fachową odpowiedź.

TEST „JAK OCENIAM WŁASNĄ PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ”

Odpowiedz na wszystkie pytania, zakreślając tę odpowiedź, z którą się zgadzasz.

1. Czy lubisz częste kontakty z innymi ludźmi? A. Lubię przebywać wśród ludzi, mam wielu przyjaciół i znajo-

mych. B. Mam określone grono przyjaciół, nie odczuwam potrzeby po-

szerzania ich liczby.C. Wolę samotność, inni ludzie nie są mi potrzebni do samoreali-

zacji.2. Czy jesteś darzony zaufaniem?

A. Większość ludzi, z którymi przebywam, powierza mi swoje ta-jemnice – jestem dyskretny.

B. Staram się nikogo nie zawodzić, dotrzymuję składanych obiet-nic.

C. Czasem nie wywiązuję się z tego, co obiecałem, wycofuję się ze złożonych deklaracji.

3. Czy lubisz przewodzić grupie?A. Łatwo przekonuję innych do własnych pomysłów, idei – pocią-

gam ich za sobą. B. Jeśli mam konkretne dyspozycje, to potrafi ę pokierować pracą

innych ludzi. C. Nie lubię przewodzić, lubię być w grupie i razem pracować.

4. Czy jesteś dobrym organizatorem? A. Lubię planować samodzielnie wszelkie zadania i przedsięwzię-

cia. B. Dopóki wszystko idzie sprawnie, daję sobie radę. Każda prze-

szkoda, pojawiające się trudności powodują, że wszystko zo-stawiam.

C. Nie lubię planować. Wykonuję wszystko spontanicznie.


5. Czy jesteś człowiekiem kreatywnym, z inicjatywą? A. Mam wiele pomysłów. Lubię je sam realizować.B. Potrzebuję konkretnych wskazówek, aby wykonać pracę do-

brze.C. Pracuję dlatego, że to konieczne.

6. Czy cechuje Cię odpowiedzialność? A. Lubię być odpowiedzialny za całokształt wykonanej pracy. B. Lubię być odpowiedzialny za tę część pracy, którą sam wyko-

nuję. C. Nie lubię ciążącej na mnie odpowiedzialności – wolę mieć

zwierzchnika, który za wszystko odpowiada.7. Jesteś konsekwentny?

A. Zawsze doprowadzam do końca swoje zamierzenia. B. Przeważnie udaje mi się kończyć to, co zaczynam. C. Pojawiające się trudności powodują, że zostawiam to, co za-

cząłem i zajmuję się czymś innym.8. Czy jesteś odporny na stres?

A. Potrafi ę pracować pod presją czasu i radzić sobie w trudnych sytuacjach.

B. Trudności, przeszkody powodują, że trudno mi zapanować nad pojawiającym się stresem.

C. Stres jest dla mnie siłą niszczącą. Wolę nie podejmować dzia-łań, które wywołują stres.

9. Jak pracujesz? A. Mogę pracować długo i ciężko, aby osiągnąć zamierzony efekt. B. Mogę pracować ciężko, ale krótko. Perspektywa długiej i cięż-

kiej pracy przeraża mnie. C. Nie zdecydowałbym się na długą, ciężką pracę, nawet gdybym

wiedział, że w bliżej nieokreślonej przyszłości odniosę sukces.10. Czy masz trudności z podejmowaniem decyzji?

A. Decyzje podejmuję szybko i zazwyczaj trafnie.B. Nie potrafi ę szybko podjąć decyzji, muszę na spokojnie

wszystko rozważyć. C. Nie lubię podejmować poważnych decyzji.

115AneksAneks

KLUCZ: Za każdą odpowiedź A – 3 punktyZa każdą odpowiedź B – 2 punktyZa każdą odpowiedź C – 1 punkt Maksymalna liczba punktów do zdobycia – 30.

26–30 punktów: Jesteś dobrym „materiałem” na przedsiębiorcę. Masz wiele cech, które ułatwiają prowadzenie własnego biznesu. Za-pewne jesteś odporny na stres, kreatywny, samodzielny, wytrwały, umiesz robić szczegółowe plany, a także podejmować trafne decyzje i ryzyko. Masz także zdolności do łatwego nawiązywania i podtrzy-mywania kontaktów z innymi ludźmi. Gratulacje! Masz szansę od-nieść sukces w biznesie.

20–25 punktów: Masz wiele cech niezbędnych do tego, aby zostać przedsiębiorcą. Być może, przy trochę większym samozaparciu i wy-trwałości oraz sprzyjających okolicznościach, uzyskasz dobre wyniki w prowadzeniu własnego przedsiębiorstwa. Przed podjęciem osta-tecznej decyzji o prowadzeniu własnej fi rmy zastanów się, czy nie po-trzebowałbyś wsparcia osoby, która zrekompensowałaby Twoje słabe strony. Powodzenia!

0–19 punktów: Niestety, prowadzenie własnego biznesu nie jest dla Ciebie najlepszym sposobem na życie. Możesz natomiast zrobić ka-rierę na mniej stresujących stanowiskach pracy, które nie będą wyma-gały od Ciebie dużej odpowiedzialności bądź szybkiego tempa pracy i podejmowania ryzykownych decyzji. Na pewno dobrze poradzisz sobie, wykonując pracę pod czyimś kierownictwem, nie wymagającą ciągłej współpracy i intensywnych kontaktów z innymi ludźmi. Po-wodzenia w wykorzystaniu swoich mocnych stron!

Źródło: www.12liceum.ehost.pl

Bibliografi a

1. Fiore F., (2006), Jak szybko przygotować dobry biznesplan?, Kraków.2. Jurkowski R., (1998), Zarządzanie personelem. Proces kadrowy i jego

prawne aspekty, Warszawa.3. Penny H., (2002), Jak zdobyć pierwszą pracę, Warszawa.4. Podręcznik zarządzania projektami miękkimi w kontekście Europejskiego

Funduszu Społecznego, (2006), Warszawa.5. Ron F., (2001), Jak zdobyć wymarzoną pracę. 101 najlepszych odpowiedzi

na najtrudniejsze pytania w rozmowie kwalifi kacyjnej, Warszawa.6. Rotkiewicz M., (2006), Zatrudnianie niepełnosprawnych: poradnik dla

pracodawcy i pracownika, Gdańsk.7. Sawicka E., (2000), Jak znaleźć (dobrą) pracę?, Bielsko -Biała.8. Sobczak -Matysiak J., (1998), Psychologia kontaktu z klientem, Poznań.9. Suchar M., Suchar E., Gdańska E., Świerzyński R., (1996), Warsztaty

diagnostyczne metodą potencjału zawodowego, „Personel”, nr 1.10. Verity J., (2001), Co trzeba wiedzieć przed rozmową kwalifi kacyjną,

Warszawa.11. Wojtasik B., (2003), Refl eksyjne konstruowanie kariery życiowej w pono-

woczesnej codzienności, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, Numer specjalny, Wrocław.

12. Yale M., (2006), Nie daj się zaskoczyć na rozmowie kwalifi kacyjnej, Łódź.13. Zbiegień -Maciąg L, (1996), Marketing personalny, czyli jak zarządzać

pracownikami w fi rmie, Warszawa.14. Zeszyty informacyjno-metodyczne doradcy zawodu: Podręcznik oceny za-

wodów z punktu widzenia różnych rodzajów niepełnosprawności, (2004), Gdańsk.


Źródła internetowe:

1. Majewski P, (2003), Jak napisać Biznes Plan…przewodnik dla początku-jących: www.cneb.pl [dostęp z: 09.02.2010].

2. Gorczyca M., Karczmarczyk K., Aktywnie szukam pracy: www.niepel-nosprawni.pl [dostęp z: 10.02.2010].

3. Program Operacyjny Kapitał Ludzki. Narodowe Strategiczne Ramy Od-niesienia na lata 2007 -2013, (2007), http://www.efs.gov.pl/Dokumenty/Lists/Dokumenty%20programowe/Attachments/87/POKL_zatwier-dzony_7092007.pdf.

4. http:// www.arimr.gov.pl5. http://www.12liceum.ehost.pl6. http://www.beka.pl/pt_trzy_zolwiki.php 7. http://www.biurokarier.dsw.edu.pl8. http://www.efs.gov.pl 9. http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl10. http://www.gazetapraca.pl 11. http://www.groszki.pl/groszki/1,95942,4458007.html 12. http://www.infopraca.pl 13. http://www.inkubatory.pl 14. http://www.jakosc.dsw.edu.pl15. http://www.jobrapido.pl 16. http://www.kariera.com.pl 17. http://www.karierawfi nansach.pl/praca/8,porada/18. http://www.mambiznes.pl 19. http://www.mensa.org.pl 20. http://www.mg.gov.pl 21. http://www.parp.gov.pl 22. http://www.pfron.org.pl 23. http://www.pokl.dwup.pl24. http://www.polban.pl 25. http://www.portalpraktyk.pl26. http://www.praca.gratka.pl 27. http://www.praca.hrc.pl

119Bibliografi aBibliografi a

28. http://www.praca.tychy.com.pl 29. http://www.praca.wp.pl/kat,18458,title,Assessment -Center,wid,

1650234,wiadomosc.html?ticaid=19d4030. http://www.praca -dla -studentow.pl 31. http://www.pracuj.pl 32. http://www.praktyki.eurostudent.pl 33. http://www.psy.forum 34. http://www.radio.kielce.pl 35. http://www.roefs.pl36. http://www.sopot.pl/forum 37. http://www.wolontariat.org.pl 38. http://www.zapt.pl

Akty prawne:

1. Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. – Dz. U. 1997, nr 123, poz. 776.

2. Ustawa o rencie socjalnej z dnia 27 czerwca 2003 r.– Dz. U. 2003, nr 135, poz. 1268.

3. Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju z dnia 6 grudnia 2006 r. – Dz. U. 2006, nr 227, poz. 1658 z późn. zm.

4. Ustawa o ochronie danych osobowych z dnia 29. sierpnia 1997 r. – Dz. U. 1997, nr 133 poz. 883 z późn. zm.

5. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 r. – Dz. U. 2004, nr 173, poz. 1807 z późn. zm.

6. Ustawa. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw z dnia 19 grudnia 2008 r. – Dz. U. 2009, nr 18, poz. 97.

Notki o autorkach

Dorota Fojtar – jest doradcą zawodu w Biurze Karier DSW oraz wykła-dowcą i opiekunem praktyk w Dolnośląskiej Szkole Wyższej.

Ukończyła pedagogikę na Uniwersytecie Wrocławskim, doradztwo za-wodowe w Wyższej Szkole Humanistycznej, a także szkolenie trenerskie zor-ganizowane przez Stowarzyszenie Konsultantów i Trenerów Zarządzania MATRIK.

Obecnie swoje wieloletnie doświadczenie oraz zdobyte umiejętności wykorzystuje w pracy doradczej, szkoleniowej, warsztatowej, a także dydak-tycznej.

Joanna Kubrakiewicz – jest doradcą zawodu i referentem ds. kontaktu z pracodawcami w Biurze Karier DSW oraz wykładowcą w Dolnośląskiej Szkole Wyższej.

Ukończyła pedagogikę na Uniwersytecie Wrocławskim, a także szkole-nie trenerskie zorganizowane przez Stowarzyszenie Konsultantów i Trene-rów Zarządzania MATRIK.

Obecnie prowadzi warsztaty z zakresu poradnictwa edukacyjno--zawodowego oraz specjalizuje się w tematyce przedsiębiorczości (zakłada-nie działalności gospodarczej i pozyskiwanie funduszy na własną fi rmę).

dobry start - biuro karier dolnośląskiej szkoły wyższej · programu każdy uczestnik został...

Documents