Sayfa 1

Doç. Dr. Ahmet Bingül

Gaziantep Üniversitesi

Fizik Mühendisliği BölümüMayıs 2014

4. BÖLÜM

Kozmik Bağlantı ve Yeni Fizik

Parçacık Fiziği Eğitim Semineri

http://www1.gantep.edu.tr/~bingul/meb

Sayfa 2

Yeni ParçacıklarSüpersimetri (Supersymmetry = SUSY) 3 temel kuvveti açıklıyor. Normalden ağır, süper parçacık eşlerini

öngörüyor.

Parçacık Spin Sparçacık Spinquark(6 tane), q ½ skuark, q 0lepton(6 tane), l ½ slepton, l 0photon, Ɣ 1 photino, Ɣ ½ gluon, g 1 gluino, g ½W± 1 wino, W± ½Z0 1 zino, Z0 ½H 0 Higgsino, H0

12, H± ½

Sayfa 3

Yeni ParçacıklarSicim Kuramı = Herşeyin Kuramı(String Theory = Theory of Everyting)

Amaç: Bütün parçacıkları (kuarklar ve leptonlar) vedört temel kuvveti (kütleçekim, elektromanyetik, zayıf ve güçlü)bir çatı altında toplamak.

Fikir: Temel parçacıklar nokta şeklinde değil

titreşen sicim ilmikleridir (loops of vibrating string) Aracı parçacıklar (Ɣ,W,Z,g,G), sadece

tek cins bir sicimin farlı titreşim kipleridir. Kuram ek boyutların (extra dimensions)

varlığını öngörüyor: 4+6 = 10 boyut veya 4+22 = 26 boyut !

Sayfa 4

Büyük Patlama Evrenin bugünkü duruma

nasıl geldiğini açıklayan kozmolojik model

Genişleyen evren … Hubble kırmızıya kayma (red shift) yasası (1924) Kozmik artalan (1964) Evrenin sıcaklığı

Evrenin yaşı: 10-15 milyar yılT = 3 K

tKT

1010

Sayfa 501/11/2007 YFD

Pb-Pb çarpışması

EKM = 1150 TeV

Pb208

Pb208 +

p

Sayfa 6

Madde ve Karşı-Madde Neden Dengesiz?

Sayfa 7

Kozmik Işınlar %90 p, %9 α, %1 e

Doğal hızlandırıcı0 < E < 1020 eV

Parçacık sağanağı şeklinde İsotropik dağılım

Pozitron, Muon ve Pion ilk kez Kozmik ışınlarda bulundu

Yeryüzündeki Kosmik muon akısı ϕ = 200 m‒2s‒1

p

Sayfa 8

Karanlık Madde(Dark Matter) em radyasyon yaymıyor ve yansıtmıyor Görünür madde ile kütle-çekim etkileşmesine girebiliyor Gözlemler var olduğunu işaret ediyor Nötralino olabilir …

Karanlık madde kanıtları

rv

2

2

rmMG

rmv

2/1/ rGMv

Sayfa 9

Karanlık Enerji Evren genişliyor …

Sayfa 10

Kozmoloji Kritik yoğunluk

nasa.gov

GH

C

83 2

326

mkg 10

3mHidrojen 10