dÜnyada ve bÖlgemİzde Çocuklarda...
TRANSCRIPT
![Page 1: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/1.jpg)
DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE
ÇOCUKLARDA BESLENME
BOZUKLUKLARI
Prof. Dr. Gülden Pekcan
Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi
Beslenme ve Diyetetik Bölümü
Emekli Öğretim Üyesi
![Page 2: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/2.jpg)
SUNUM AKIŞI
![Page 3: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/3.jpg)
SUNUM KAPSAMI
ÇOCUKLARDA SIKLIKLA GÖRÜLEN
BESLENME BOZUKLUKLARI
DÜNYA’DA GÖRÜLME SIKLIĞI
TÜRKİYE’DE GÖRÜLME SIKLIĞI
SONUÇ ve ÖNERİLER
![Page 4: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/4.jpg)
BESLENME BOZUKLUKLARI
BODURLUK
ZAYIFLIK
DÜŞÜK KİLOLULUK
DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ
İYOT EKSİKLİĞİ HASTALIKLARI
![Page 5: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/5.jpg)
BESLENME BOZUKLUKLARI
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ
FOLAT EKSİKLİĞİ
ŞİŞMANLIK
Çinko, A vitamini , B6, B12, vd. ele alınmayacak
![Page 6: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/6.jpg)
ANNE SAĞLIĞI
ÇOCUK SAĞLIĞI
![Page 7: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/7.jpg)
DÜNYA’DA DURUM:
BODURLUK
7
Public Health Nutrition: 15(1), 142–148,2011
![Page 8: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/8.jpg)
8
• 572 ulusal araştırma analiz edilmiş
• 1990 - 2010
2020 yılı projeksiyon
148 gelişmiş ve gelişmekte olan ülke
• 0-60 çocuklar
<-2SD (WHO yaşa göre boy, medyan)
Bodurluk
![Page 9: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/9.jpg)
WHO ÖNERİSİ
9
Z skor Yaşa Göre Boy Yaşa Göre Ağırlık Boya göre
ağırlık
Yaşa göre BKI
>3 SD Çok uzun Şişman
(Obese)
Şişman
(Obese)
>2 SD Uzun
(Tall)
Kilolu
(Overweight)
Kilolu
(Overweight)
>1 SD
NORMAL
NORMAL
NORMAL
NORMAL Medyan
< -1 SD
< -2 SD Bodur
(Stunted)
Düşük kilo
(Underweight)
Zayıf
(Wasting
Zayıf
(Thin)
< -3 Ciddi bodur
(Severe stunted)
Ciddi düşük kilo
(Severe underwt)
Çok zayıf
(Severe wasting)
Çok zayıf
(Severe thin)
![Page 10: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/10.jpg)
10
• 2010
• 171 milyon çocuk (167 milyon gelişmekte olan ülkelerde)
• Global olarak
• 1990: %39.7 (95% CI 38.1, 41.4)
• 2010: %26.7 (95% CI 24.8, 28.7)
• 2020: %21.8 (95% CI 19.8, 23.8) (142 milyon)
• Sonuç: Azalmaya rağmen önemli bir halk sağlığı sorunu
Bodurluk
![Page 11: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/11.jpg)
11
• NEDENLERİ ve ETKİLERİ • Çoklu nedenler (prenatal,
intrauterin, postnatal)
• Yaşamın erken döneminde olumsuz işlevsel etkileri var
• Kötü bilişsel ve eğitim performansı
• Yetişkin dönemde düşük gelir (%20 az), düşük üretkenlik (%1.4 az)
• Çocuklukta aşırı v. ağırlık kazanımı
• Beslenmeye bağlı kronik hastalık riskinde artış
• Victora CG, et al., for the Maternal and Child
Undernutrition Study Group. Maternal and child undernutrition: consequences for adult health and human capital. Lancet 371:340–357, 2008.
Bodurluk
![Page 12: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/12.jpg)
12
• ÖNLENMESİ
• Sorun sıklıkla tanımlanmamakta, normal algılanmakta
• Sadece vücut ağırlığı değil, boy uzunluğu da ölçülmelidir.
• Politika yapıcılar bodurluğu çocuk sağlığı ve beslenme durumu göstergesi olarak ele almalılar
• Bu durum özellikle düşük kiloluluğun az, bodurluğun yüksek olduğu ülkeler için önemlidir.
• Victora CG, et al., for the Maternal and Child Undernutrition Study Group (2008). Maternal and child undernutrition: consequences for adult health and human capital. Lancet 371:340–357, 2008.
Bodurluk
![Page 13: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/13.jpg)
DÜNYA: 0-5 YAŞ: DÜŞÜK KİLO, BODURLUK, ZAYIFLIK, HAFİF ŞİŞMAN, ŞİŞMANLIK (%)
2010 2012
Bodur
(Stunted) (YGB-Z)
171
(167 milyon
gelişmekte)
162 milyon
Düşük kilolu
(Underweight) (YGA-Z)
102 milyon 99 milyon
Zayıf
(Wasted) (BGA-Z)
55 mil. %10 51 milyon (%8)
17 mil: ciddi (%3)
Hafif şişman ve
şişman (Overweight
(YGA-Z)
41 milyon 2015: 44 milyon (%7)
![Page 14: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/14.jpg)
BODURLUK (Stunted-YGB-Z)
http://www.who.int/entity/nutgrowthdb/jme_unicef_who_wb.pdf
![Page 15: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/15.jpg)
DÜŞÜK KİLOLU (Underweight-YGA-Z)
![Page 16: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/16.jpg)
ZAYIF (Underweight-BGA-Z)
CİDDİ ZAYIF
Küresel
prevalans
%8
Küresel
prevalans
<%3
![Page 17: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/17.jpg)
HAFİF ŞİŞMANLIK (Overweight -YGA-Z)
http://www.who.int/entity/nutgrowthdb/jme_unicef_who_wb.pdf
%7
![Page 18: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/18.jpg)
5 yaş altı çocuklarda hafif kilolu olma durumu, 2014
![Page 19: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/19.jpg)
5 yaş altı çocuklarda hafif kilolu olma durumu, WHO Bölgelerine ve Dünya Bankası Gelir Gruplarına göre, 2014
WHO BÖLGELERİ DÜNYA BANKASI GELİR GRUPLARI
Yüksek
Yüksek-orta
Düşük-orta
Düşük
![Page 20: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/20.jpg)
Sadece anne sütü: %38 (küresel)
Yılda 20 milyon doğum
olmaktadır.
Tüm doğumların
%15-%20’si LBW
Anemi: Doğurganlık çağında
1/2 milyar kadın
Anemi
(2011): Gebe olmayan
kadın: %29’u
Gebe kadın:
%38’i
Anne sütü verilmemesi 800 bin
bebek ölümünden sorumlu
![Page 21: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/21.jpg)
BODURLUK: BEŞ YAŞ ALTI
ÇOCUK SAYISINDA %40
AZALMA
ANEMİ: DOĞURGANLIK ÇAĞI
KADINLARDA %50 AZALMA
DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIĞI: %30
AZALMA
2012: %12-10
2025: %6
2012: %29
2025: %15
2008-2012:%15
2025: %10
2012, 65.6 Dünya Sağlık Asamblesi
![Page 22: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/22.jpg)
ÇOCUKLUK ÇAĞI HAFİF
ŞİŞMANLIK: ARTIŞ OLMAMALI
İLK 6 AYDA SADECE ANNE SÜTÜ
İLE BESLENME: %50 ARTIŞ
ÇOCUKLUK ÇAĞINDA ZAYIFLIK:
%5’İN ALTINA AZALTILMALI ve
SÜRDÜRÜLMELİ
2012: %7
2025: ≤%7
2012: %8
2025: <%5
2008-2012: %38
2025: ≥%50
WHO/NMH/NHD/14.2_eng – 14.8
WHO.Global targets 2025. www.who.int/nutrition/topics/nutrition_globaltargets2025/en/
![Page 23: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/23.jpg)
Diğer yetersizlikler
• 5 yaş altı çocuklarda
– Anemi: %47.4 (293 milyon çocuk)
– A vitamini yetersizliği: %33.3 (190 milyon)
![Page 24: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/24.jpg)
BÖLGESEL ÇALIŞMALAR
TNSA (1993-2013)
(0-5 Yaş)
TOÇBİ ÇALIŞMASI
(6-10 yaş)
COSİ ÇALIŞMASI-2013
(7-8 yaş)
TBSA -2010 (0-5 yaş, 6-18 yaş,
Yaş grubu? Referans/ Standart?
Ulusal NUTS-12 bölge
Ulusal NUTS-12 bölge
Ulusal NUTS-12 bölge
TÜRKİYE’DE DURUM
![Page 25: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/25.jpg)
Çocukluk Dönemi Ölüm Hızları (1000)
0- 29 gün 30-365 gün 0-365 gün 1-5 yaş 0-5 yıl
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması
http://www.hips.hacettepe.edu.tr/
![Page 26: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/26.jpg)
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2013
![Page 27: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/27.jpg)
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2013
Düşük Kilolu Zayıf Şişman Bodur
![Page 28: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/28.jpg)
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2013
![Page 29: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/29.jpg)
Düşük Doğum Ağırlığı (<2500 g) (%)
1998 2003 2008 2013
Düşük doğum ağırlığı
(%)
10 10 11 10
TNSA, 1998 – 2013
http://www.hips.hacettepe.edu.tr/
Yerleşim yerine, bölgelere, annenin eğitim durumuna ve yaşına (20-34 yıl), doğum sırasına göre değişmektedir.
![Page 30: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/30.jpg)
TÜRKİYE: 0-5 YAŞ: DÜŞÜK KİLO, BODURLUK, ZAYIFLIK (%), TBSA, 2010
TBSA-2010 TNSA-2013
Bodur
(Stunted) (YGB-Z)
11.5 9.5
Düşük kilolu
(Underweight) (YGA-Z)
4.1 1.9
Zayıf
(Wasted) (BGA-Z)
5.2 1.7
WHO,2006 ZSKOR TBSA, 2010
![Page 31: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/31.jpg)
“Türkiye Okul Çağı Çocuklarda Büyümenin
İzlenmesi Projesi (TOÇBİ), 2010” 6-10 yaş
http://www.beslenme.gov.tr/index.php
“Çocukluk Çağı Obezite Araştırması (COSİ), 2013”
7-8 yaş
![Page 32: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/32.jpg)
TÜRKİYE OKUL ÇAĞI: Bodurluk, Düşük Kiloluk, Zayıflık (%)
TOÇBİ-2009
6-10 yaş
TBSA-2010
6-18 yaş
COSİ-2013
7-8 yaş
Bodur (Stunted)
(YGB-Z)
5.0 6.8 2.3
Düşük kilolu (Underwt)
(YGA-Z)
5.0
6-10 yaş: %3.8
-
Zayıf (Wasted)
(YGBKI-Z)
1.3 3.9 0.3
WHO,2006 ZSKOR
![Page 33: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/33.jpg)
ŞİŞMANLIK
![Page 34: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/34.jpg)
10.3 8.7
6.5
10.5
4.2
12.8
3.7
14.5
10.9 13.9
12.7
6.0
TBSA (2010)
0-5 YAŞ: BKI-Z skor Erkek Kız Kent Kır Toplam
Şişman 10.1 6.8 7.8 9.8 8.5
Hafif şişman 17.8 18.0 18.5 16.6 17.9
ŞİŞMANLIK (%)
![Page 35: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/35.jpg)
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2013
Düşük Kilolu Zayıf Şişman Bodur
0-5 yaş grubu
![Page 36: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/36.jpg)
6- 18 YAŞ: BEDEN KÜTLE İNDEKSİ
10.8 9.1
11.4
6.3
12.5
11.4
7.9
6.9
4.1 3.6
5.1
3.4
ŞİŞMANLIK
6-18 YAŞ: BKI-Z skor Erkek Kız Kent Kır Toplam
Şişman 9.1 7.3 9.7 4.5 8.2
Hafif şişman 14.2 14.4 15.7 10.8 14.3
![Page 37: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/37.jpg)
“Türkiye Okul Çağı Çocuklarda Büyümenin
İzlenmesi Projesi (TOÇBİ), 2010” 6-10 yaş
http://www.beslenme.gov.tr/index.php
“Çocukluk Çağı Obezite Araştırması (COSİ), 2013”
7-8 yaş
![Page 38: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/38.jpg)
Okul Çağı (6-10 yaş):
Beden Kütle İndeksi (n:11387)
38
Kilolu Şişman
Toplam 14.3 6.5
Kent 16.3 8.5
Kır 11.9 4.0
Erkek 15.1 7.5
Kız 13.5 5.4
![Page 39: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/39.jpg)
COSİ-TR (Çocukluk Çağı Obezite Araştırması- Childhood Obesity Surveillance Initiative)
39
TOÇBİ
14.9
6.0
![Page 40: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/40.jpg)
DEMİR YETERSİZLİĞİ ANEMİSİ (KANSIZLIK)
![Page 41: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/41.jpg)
Demir Yetersizliği Anemisi
Önemli halk sağlığı sorunu
0-5 yaş grubu çocuklar, doğurganlık çağı kadınlar: %50
Okul çağı çocuk ve adolesanlar: %30
![Page 42: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/42.jpg)
DEMİR YETERSİZLİĞİNİN SONUÇLARI
Bebek ve çocuklarda
• Büyümede gerilik görülür.
• Motor gelişme bozulur.
• IQ 5-10 puan azalır.
• Dil gelişimi ve okul başarısı etkilenir.
• Psikolojik ve davranışsal etkileri görülür.
• Fiziksel aktivite azalır.
![Page 43: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/43.jpg)
DEMİR YETERSİZLİĞİ İZLEME ARAŞTIRMASI (2006)
• TNSA göre; En iyi, orta, en kötü ÖRNEKLEM
• Doğu Marmara • Orta Doğu Anadolu • Akdeniz
ÖRNEKLEM
• Anemi görülme sıklığı: %7.5-10.1
• Ortalama: %7.8 (Htc: <%33)
12-23 ay çocuklar
Yalçın SS, Tezel B, Yurdakök K, Pekcan G, Özbaş S, Köksal E, et
al. The Turkish Journal of Pediatrics 2013;55:16-28
![Page 44: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/44.jpg)
DEMİR durumunun değerlendirilmesi - ÇOCUK
Hb (g/dL) % Ferritin (ng/mL %
≤9.5 5.8 <10.0 28.7
9.6-10.5 16.0 ≥10.0 71.3
10.6-11.5 34.7
11.6-12.5 29.8
12.6-13.5 11.3 Anemi: %6.3
Destek kullanmış:
%78.5
≥13.6 2.5
2011
![Page 45: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/45.jpg)
DEMİR durumunun değerlendirilmesi - ANNE
Hb (g/dL) % Ferritin (ng/mL %
<11.9 24.9 <12.0 43.7
12.0-16.0 74.6 ≥12.0 56.3
≥16.0 0.5 Anemi: %6.9
Destek kullanmış:%74.7
![Page 46: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/46.jpg)
Araştırma öncesi kansızlık tanısı (n: 3076) % %
Hatırlamıyor 2.5
Tanı almamış 49.2
Tanı almış 48.3
Bilinmiyor 34.0
Demir eksikliği 54.9
Folik asit eksikliği 2.3
B12 vitamini eksikliği 4.6
Talasemi 0.4
Diğer 3.1
![Page 47: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/47.jpg)
BEBEK: DEMİR DESTEĞİ
2004
4-12 ay arası her bebeğe
• 4. ay: 10 mg/gün demir desteği
• 6 ay süre ile
Prematüre /Düşük Doğum Ağırlıklı
• 2. ay: 2 mg/kg/gün
• 6 ay süre ile
4-24 ay: Tedavi
• 3 mg/kg/gün
• 3 ay süre ile
![Page 48: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/48.jpg)
GEBELERE DEMİR DESTEĞİ
PROGRAMI-2005
• 1 Kasım 2005 yılında başlatıldı
Gebelikte 2. trimesterden başlayarak emziklilikte de 3 ay süre (Hb: >11 g/dL)
• 40-60 mg/gün elementer demir
Hb: 7-11 g/dL
• 100-120 mg/gün elementer demir (1 ay sonra hemoglobin izlemi: en az 1g/dL artış yok ise bir üst merkeze sevk)
![Page 49: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/49.jpg)
İYOT YETERSİZLİĞİ HASTALIKLARI
![Page 50: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/50.jpg)
Piero Della Francesca 1420-1492
Italian Renaissance
“La Resurrezione”
“La Madonna del Parto”
![Page 51: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/51.jpg)
İYOT YETERSİZLİĞİ HASTALIKLARI
FETUS
• Düşük, erken doğum, konjenital anomaliler, perinatal ölümlerde artış, kretenizm
YENİDOĞAN
• Bebek ölümlerinde artış • Guatr, hipotiroidi
ÇOCUK ve ADOLESAN
• Guatr, hipotiroidi, mental işlev bozukluğu, okul başarısında azalma, büyümede gerilik
IQ 13.5 puan azalmaktadır.
![Page 52: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/52.jpg)
Beyin gelişimi
Beyin gelişiminin
her aşamasında
tiroid hormonu gereklidir
![Page 53: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/53.jpg)
IYOTLU TUZ
İyot yetersizliği hastalıklarının önlenmesinde
en etkin yoldur.
![Page 54: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/54.jpg)
NEONATAL HİPOTİROİDİZM
• Aralık 1991 - Aralık 1992
• 30 097 yenidoğan taraması
• İnsidans: 1:2736
1995
• n: 18 606
• İnsidans
• Konjenital hipotiroidizm:1:2326
• Transient hipotiroidizm:1:6202
2000-2002
• ULUSAL NEONATAL TARAMA PROGRAMI
2006
Simsek E et al. Int J Clin Pract, 59:3;336–341,2005
Yordam N et al. Eur J Pediatr.154(8):614-6,1995
![Page 55: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/55.jpg)
GEBE KADIN
• Kayseri, 70 anne ve çocuğu
• UIC Anne: 30.2 mcg/L
• 5 günlük bebek: 23.8 mcg/L
• Anne sütü: 73 mcg/L
2004
• Ankara, 141 gebe kadın
• UIC:149.7 (20.9-275.1)
• İyotlu tuz kullanımı: %95 2006
• Guatr: %24.8 • Subklinik hipotiroidizm: %2.1 • Overt hipotiroidizm: %0.7
Kurtoğlu et al. EJCN. 43(5):297-303,2004;Turk J Pediatr 46(1):11-15,2004
Kut A et al.J. Endocrinol. Invest. 33: 461-464, 2010
![Page 56: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/56.jpg)
GEBE KADIN
• Malatya, 70
• n: 824 gebe kadın
• UIC:77.4 mcg/L
• <100 mcg/L: %83.3
• Ankara, 162 gebe kadın, 2. trimester
• İyotlu tuz kullanımı: %80.2
• UIC: <150 mcg/L: %72.8
• Guatr: %15.4
• Subklinik hipo: %12.4
2008
2008
• İyot desteği
• Universal olarak tuzun iyotlanması
ÖNERİ
Egri et al.PHN. 12(6):849, 2008
Kutlu AO et al. Clinical Endocrinology 77:615–620,2012
![Page 57: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/57.jpg)
GEBE KADIN
• Trabzon, 864 gebe kadın, 17-47 yaş
• İyotlu tuz kullanma: %90.7
• Nodül: %17.7
2016
(2011-2012)
• 1. trimester:122 mcg/L
• 2. trimester: 97 mcg/L
• 3. trimester: 87 mcg/L
UIC
Medyan:122 mcg/L
• İyotlu tuz + • 100-200 mcg gün iyot desteği
Öneri
Anaforoğlu İ et al. Br J Nutr. 2016 Feb; 115(3):405-10
![Page 58: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/58.jpg)
GEBE KADIN
• İstanbul, 3543 gebe kadın, 29.3 ort. yaş
• İyotlu tuz kullanma: %69.6
2016
(2000)
• 1. trimester:77 mcg/L
• 2. trimester: 73 mcg/L
• 3. trimester: 70 mcg/L
• <50 mcg/dL: %36.6
UIC
Medyan: 73 mcg/L
• İyotlu tuzla I alımı yeterli değil Sonuç
Oral E et al. Gynecol Endocrinol,2016 ;32 (3)
![Page 59: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/59.jpg)
İYH izleme süreci kriterleri
Gösterge Hedef Durum 1. Tuzun iyotlanması Evde etkin iyotlu tuz kullanımı >%90 %79 ≥15 ppm >%95 %57 2. İdrar iyot atımı <100 mcg/L oranı <%50 %47 <50mcg/L <%20 %28 3. Tiroid büyüklüğü 6-12 yaş (palp./ultrason) <%5 - 4. Neonatal TSH Kanda>5 mU/L oranı <%3 -
WHO/UNICEF/ICCIDD,1994.
![Page 60: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/60.jpg)
Diyette doğal olarak bulunan iyot yetersiz
• İyot yetersziliğinin önlenmesi için iyotlu tuz kullanılmalıdır.
İYH
• Tuz tüketiminde azaltılmasının sonucunda;
• İstenen tuz alımı azalır
• İyot alımı da azalabilir.
TUZ
• Tuzda iyot miktarının arttırılması??
• Gebelere destek verilmesi??
?
Himalaya tuzu
![Page 61: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/61.jpg)
D VİTAMİNİ YETERSİZLİĞİ
![Page 62: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/62.jpg)
GÜNEŞ
Besinlerde D vitamini az miktarda bulunur.
D vitamini deride sentezlenir.
Deride sentezi etkileyen etmenler:
Deri rengi, yaş, güneş koruyucu kullanımı, hava kirliliği, mevsim, şişmanlık, giyim tarzı vb.
![Page 63: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/63.jpg)
D VİTAMİNİ YETERSİZLİĞİ
• %1.67-19 3-24 ay
• Erzurum (1998): %6 0-3 yaş
• Ankara (2002-2003):%6.8 0-3 yaş
Hatun Ş ve ark. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 11(11-12):408-436,2002
Özkan B ve ark. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 42:389-396, 1999
Tezer H ve ark. Turk J Pediatr 51:110-115, 2009
![Page 64: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/64.jpg)
D VİTAMİNİ YETERSİZLİĞİ
• %60-87 Adolesan
• Erzurum (giyim tarzına göre)
• %44; %60; %100 Kadın
• Hollanda…….%84
• Türkiye………%22-80 Gebe kadın
Alagöl et al. , J. Endocrinol Invest 23:3: 173-177,2000
Güzel et al. J Womens Health Gend Based Med 10: 8: 765-70,2001
van der Meer et al. Am J Clin Nutr 84:350-3,2006
Hatun Ş et al. J Nutr 135:2: 218-222,2005
Ölmez D et al. Acta Pediatr 95:10: 1266-1269,2006
Çizmecioğlu FM et al. J Clin Res Ped Endo 1:2:89-96,2008
Ergür AT et al. J Clin Res Ped 1: 266-269,2009
![Page 65: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/65.jpg)
D vitamini durumunun
değerlendirilmesinde eşik
değerler - ÇOCUK
D vitamini
düzeyi
ng/ mL %
Eksiklik <15 26.8
Hafif eks. 15-19.9 14.7
Yetersizlik 20-30 26.2
Normal >30 32.3
D vitamini durumunun
değerlendirilmesinde eşik
değerler - ANNE
D vitamini
düzeyi
ng/
mL
%
Eksiklik <20 81.7
Yetersiz 20-30 11.6
Normal >30 6.8
![Page 66: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/66.jpg)
D VİTAMİNİ
YETERSİZLİĞİNİN
ÖNLENMESİ PROGRAMI
• 400 IU destek
• 3 damla/gün 2005 yılı
• Erzurum (2008) (n:39133)
• %0.09 0-3 yaş
SB. Kemik Sağlığının Korunması ve D Vitamini Yetersizliğinin Önlenmesi, 2005
Özkan B ve ark. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 42:389-396, 1999
![Page 67: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/67.jpg)
D VİTAMİNİ PROGRAMI
• Gebeliğin 12. haftasından itibaren günde 1200 IU (30 mcg) (günde 9 damla)
• Doğum sonrası 6. ay sonuna kadar desteğin sürdürülmesi
GEBE
ÜLKE PROGRAMI
2011
Pehlivan et al. Turkish Journal of Pediatrics 45:15-320,2003.
![Page 68: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/68.jpg)
FOLAT YETERSİZLİĞİ
![Page 69: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/69.jpg)
YETERSİZLİĞİ ve SORUNLAR
(insidans artışı)
Kesin (certain)
• Megaloblastik anemi
• Nöral tüp defekti (NTD)
• Doğumsal anomaliler
• Erkekte sperm sayısı ve
kalitesi
Mümkün (probable)
• İnme
Olası (possible)
• KVH (homosistein)
• Yaşa bağlı duyma kaybı,
maküler dejeneras.
• Kanser (kolon, meme, servikal,
pankreas ve mide)
• Bilişsel kayıplar
• Alzheimer hastalığı
• Diğer doğumsal bozukluk. (örn.
orofacial clefting)
• Otizm
• Depresyon, şizofreni
• Epilepsi
Reynolds. J Neurol Neurosurg Psychiatry 72:567-571,2002; Kim YI. AJCN, 80:1123,2004;
Scott JM. Folic acid:EFSA,2010; Wang et al. Lancet 369:1876–1882,2007; Wilcox et al. BMJ, 2007;
Safarinejad et al. J Urology 181:2;741-751,2009;
![Page 70: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/70.jpg)
NÖRAL TÜP DEFEKTİ (NTD)
Dünyada önemli bir sorun
Dünya’da ~300 000 yenidoğan etkilenmekte
Amerika’da 3000 olgu /yıl
CDC Raporu (2005) : 100 000 canlı doğumda
Spina bifida: 17.6
Anensafali: 11.11
Botto et al. NEJM 341:20:1509-1519, 1999.
NCHS, 1991-2005
![Page 71: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/71.jpg)
Folat / Folik asit
Kaynakları
FOLAT
BESİN
(DOĞAL)
pteroyilpoliglutamat
FOLİK ASİT ZENGİNLEŞTİRİLMİŞ
BESİNLER
pteroyilmonoglutamat
FOLİK ASİT
BESİN DESTEĞİ
pteroyilmonoglutamat
BESİN FOLATI
TOPLAM FOLAT
![Page 72: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/72.jpg)
Steegers-Theunissen et al. Human Reproduction Update.19:6:640-655,2013
3.5 ay 2.5 ay
21-28. gün
2.5 ay
![Page 73: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/73.jpg)
NTD ÖNLENMESİ: FOLAT DESTEĞİ
• Planlı gebelik: Gebeliğin 2 ay öncesinde destek verilmesi
• Gebeliğin 12. haftasına kadar sürdürülmesi
ÖNERİ
400 mcg/gün ek
• Yüksek miktarda verilmesi
• 5 mg/gün NTD ÖYKÜSÜ
• Maternal diyabet
• Antikonvulsan tedavisi alanlar
• Maternal obezite….. Nedeni? + DESTEK
The Cochrane Library, Issue 3,2013
WHO. Prevention of NTDs. 2006
Wald NJ et al. Lancet 358:2069-73, 2001
Rasmussen et al. American Journal of Obstetrics & Gynecology June, 2008
![Page 74: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/74.jpg)
Zimmermann S. Sight and Life 25(3):54-59,2011
• İlk ulusal zenginleştirme uygulayan ülke
• 3.17 /1000 0.96/1000
1996-UMMAN
%70 düşme
• 1996 zenginleştirme başlamış
• 1997-1998 zorunlu ulusal zenginleştirme
ABD ve KANADA
![Page 75: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/75.jpg)
Zimmermann S. Sight and Life 25(3):54-59,2011
%30-60
Folik asitle zenginleştirme sonrası NTD azalma
![Page 76: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/76.jpg)
Zenginleştirme Sonrası Spina Bifida ve
Anensefali (% azalma)
![Page 77: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/77.jpg)
ZENGİNLEŞTİRMEDE MİKTAR
Umman’da çalıştay (1996)
Zimmermann S. Sight and Life 25(3):54-59,2011.
• Umman ülke kararı
• Una 1.5 mg / kg (minimum)
1996 - UMMAN
Konsensus
• Bölgesel karar
• Una 1.5 mg / kg (minimum) 1998-BEYRUT
• Karar
• Amerika: Una 1.4 mg / kg
• Kanada: Una 1.5 mg / kg
AMERİKA ve KANADA
![Page 78: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/78.jpg)
ZENGİNLEŞTİRMEDE MİKTAR
Zimmermann S. Sight and Life 25(3):54-59,2011
WHO. Flour Fortification, Interim Consensus Statement, 2009
• Orta Amerika ülkeleri
• Una 1.8 mg / kg 2002-ORTA AMERİKA
•Global karar
•Ülkenin tüketim örüntüsüne göre; Una 1 (>300 g/gün) - 5 ppm (<75 g/gün)
2009-WHO
GLOBAL ÖNERİ
• 63 ülkede zengileştirme gerekli; 57 ülkede uygulanıyor
• 2009:57 ülkede 34.2 milyon doğum rapor edilmiş
SONUÇ
![Page 79: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/79.jpg)
70, 140, 280 ve 420 mcg/100 g unlara ek
70 mcg/100 g folik asit eklenmesi
7000 DALY
NTD: - %37
CRC: - %4.1
![Page 80: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/80.jpg)
SONUÇ
![Page 81: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/81.jpg)
BİNYIL HEDEFLERİ (2000-2015) (189 ülke, 8 amaç, 20 hedef ve 60 gösterge)
Açlık ve
yoksulluğun yok
edilmesi İlkokul eğitimi
Cinsiyette eşitlik
ve kadının
güçlendirilmesi
Çocuk ölümlerinin
önlenmesi
Anne sağlığının
geliştirilmesi
HIVS/AIDS, sıtma
vd. hastalıkların
önlenmesi
Çevresel
sürdürülebilirlik Gelişim için
küresel paydaşlık
![Page 82: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/82.jpg)
SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA
HEDEFLERİ
(2015-2030)
(SUSTAINABLE
DEVELOPMENT GOALS
2015-2030)
![Page 83: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/83.jpg)
SDG (2015-2030)
• 17 amaç (goal) and 169 hedef (target)
• 1 sağlık için özel amaç ve 13 hedef
• Sürdürülebilir gelilmenin tüm boyutlarının ele alınması
(ekonomik, sosyal, çevresel)
• İnsan, dünya, refah, barış, ortaklık
• Sağlık için amaç: Health goal is broad: “Herkes için tüm
yaşlarda sağlıklı yaşamın sağlanması ve iyilik halinin
geliştirilmesi’’
• Sağlık, sürdürülebilir kalkınma politikalarının ortasında
yer almaktadır.
![Page 84: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/84.jpg)
ANNE SÜTÜ ve TAMAMLAYICI BESLENME
ANNE SÜTÜ
• 6 ay tek başına anne sütü
• 6 aydan sonra anne sütü ve tamamlayıcı
beslenme
• 2 yaşına kadar emzirmenin sürdürülmesi
![Page 85: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/85.jpg)
PROGRAMLAR: İLK 1000 GÜN Elmadfa et al. Int. J. Vitam. Nutr. Res., 82 (5), 2012, 342 – 347
Sağlıklı beslenme eğitimi
0 ay 9 -9 ay 24 ay 6 ay
Sadece
anne sütü
Emzirmeye hazırlık
Gebelik dönemi
Demir, folik asit, D vit.
desteği
D
vit Fe
Gebelik ÖNCESİ ve SONRASI
Gebelik öncesi
İyot, folik asit desteği.
Anne sütü
Tamamlayıcı beslenme
EMZİRME
Sağlıklı beslenme eğitimi
……
![Page 86: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/86.jpg)
BÜYÜMENİN İZLENMESİ ve GELİŞTİRİLMESİ
![Page 87: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/87.jpg)
BESLENME SORUNLARININ
ÖNLENMESİ
Diyetin düzeltilmesi
Besin zenginleştirme
Besin desteği
Temel sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi
![Page 88: DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA …ilk1000gun2016.ftskongre.org/webkontrol/uploads/files...DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE ÇOCUKLARDA BESLENME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Gülden Pekcan](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062505/5e5cd2ab9c17c06f3b4671ad/html5/thumbnails/88.jpg)